Doroczne "Cotygodniowe podsumowanie roku". Co 2020 zrobił nam w gospodarce, czyli w życiu

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

jest poniedziałek 4stycznia 2021 roku czas na podsumowanie roku 2020 witam bardzo serdecznie się nazywam Rafał Hirsch ten podcast to cotygodniowe podsumowanie roku i w cotygodniowym podsumowaniu roku nowy rok zaczynamy podsumowaniem roku, który już za nami podsumowaniem roku 2020 miałem w Borowie szczerze problem z tym jak to zrobić, bo nie da się ukryć, że w ubiegłym roku, bo cała była cała masa różnych ciekawych wydarzeń, ale pamiętać będziemy przede wszystkim jednoczyli Rozwiń » epidemię koronawirusa pandemia koronawirusa, która wywołała cały szereg różnych zmian światowej gospodarce w związku z tym nie wiedziałem czy całą dziesiątkę, bo jak zwykle będzie to 10 osobnych pozycji całą dziesiątkę poświęcić tej pandemii jej kolejnym skutkom, które no źródła jest to samo, ale skutki często różnią się to są osobne historie można powiedzieć prawda czy może potraktować tę pandemię tylko jako jedno wydarzenie z tych 10, a pozostałą dziewiątkę zrobić, o czym innym długo nad tym myślałem im mam wrażenie, że wybrał mi się taki wariant pośredni, czyli jest w tej dziesiątce troszeczkę rzeczy, które chyba jednak z tą pandemią nie są zbyt mocno związane natomiast to też nie jest także ona zajmuje tylko jedno miejsce w dziesiątce tych tych konsekwencji najbardziej wyróżniających się najbardziej moim zdaniem znaczących takich długotrwałych jest w tym zestawieniu troszeczkę więcej i one będą bliżej końca tego zestawienia co chyba nie powinno dla nikogo stanowić jakiejś wielkiej niespodzianki zauważyłem też w tej dziesiątce, która przed nami sporo takich rzeczy, które wydarzyły się relatywnie niedawno też nie jestem do końca pewien czy to, dlatego że po prostu ten rok miał tak piorunującą końcówkę czy może to jest kwestia tego, że tych rzeczy pierwszej połowy roku mniej i mniej pamiętamy np. prawda mam wrażenie, że tych wydarzeń, które działy się w styczniu czy w lutym jeszcze przed pandemią to w ogóle już nie pamiętamy niezależnie od tego, który wariant jest prawdziwym zauważyłem, że w tym zestawieniu jakoś tak dużo z tych rzeczy, które działy się w listopadzie w grudniu wręcz nawet w ostatnich dniach i żeby to podkreślić to na miejscu dziesiątym ustawiłem wydarzenie z 31grudnia, czyli zupełnie świeże podejrzewam że, gdyby to było normalne wydanie podcastu takie podsumowujące tylko ostatni tydzień to byłoby to miejsce pierwsze w tym wydaniu w związku z tym, że chodzi o cały rok 2020 oto zaczynamy od tego na miejscu dziesiątym cotygodniowe podsumowanie roku podcast Ekonomiczno polityczny Rafała Hirscha zawsze w poniedziałek po dziewiętnastego tylko na 100% w naszej aplikacji mobilnej na miejscu dziesiątym oczywiście smutny koniec idea banku wydarzenie zaskakujące nie zaskakujące zaskakujące, bo zdarzyło się nagle oczywiście i to nie wyglądało także wszyscy siedzieliśmy i czekaliśmy, kiedy upadnie idea bank, a z drugiej strony każdy, kto znał sytuację finansową tego banku powinien od dawna liczyć z tym, że to się właśnie tak skończy, ponieważ idea bank od 2018 roku nie spełniał warunków, które powinien spełniać absolutnie każdy bank do tego, żeby funkcjonować jako bank nie spełniał warunków jeśli chodzi o wymagane współczynniki wypłacalności tych współczynników jest różny jest kilka różnych, ale absolutnie niezależnie od tego jak byto liczyć to ich po prostu nie spełnia, czyli ten gmach miał za mało kapitałów do potrzebnych do tego, żeby normalnie funkcjonować jako bank zgodnie z przepisami banki są bardzo specyficzne przedsiębiorstwa mogą kreować pieniądze dlatego są bardzo mocno reguły bardzo mocno regulowane znacznie bardziej niż każdy zwykły przedsiębiorstwo i wśród tych najróżniejszych regulacji są też takie mówiące o tym jak dużo kapitału powinien mieć bank, ponieważ wysokość tych kapitałów ogranicza bank w kreowaniu nowego pieniądza w udzielaniu nowych kredytów wbrew pozorom wbrew dość popularnej mam wrażenie opinii bank nie jest uzależnione w swojej działalności kredytowej od tego ile ma depozytów to niema większego znaczenia natomiast jest bardzo mocno i wyraźnie uzależnione od tego ile ma kapitałów własnych natomiast i wiadomo, że wysokość kapitałów buduje się przez lata dzięki corocznie osiąganym zyskom prawda część zysków wypłaca się w formie dywidend dla właścicieli natomiast część tego zysku najczęściej pozostaje w banku i powiększa ten kapitał w związku z tym on rok po roku narasta narasta i narasta natomiast jeśli bank ma stratę to wtedy ten kapitał zostaje uszczuplony w przypadku idea banku było także w 2018 roku w wyniku afery związanej z GetBackiem ze sprzedawaniem obligacji getbacku, na których ludzie potem stracili bardzo dużo pieniędzy idea bank także wpadł w bardzo mocne tarapaty, bo był powiązany z tym procederem z procederem getbacku wymieniono tam władze te władze nowe postanowiły zrobić porządek urealnić te wszystkie składniki majątkowe w bilansie się okazało, że w wyniku takiego urealnienia idea bank ma prawie 2 miliardy złotych straty to były straty przeprowadzone straty księgowe tylko na papierze wprawdzie natomiast uszczupliły na tyle mocno kapitał banku, że przestało w tym momencie już ten bank spełnia jakiekolwiek warunki i ta sytuacja trwała przez kolejne 2 lata można by się zastanawiać, dlaczego tak długo, dlaczego wcześniej bankowy fundusz gwarancyjny komisja nadzoru finansowego nie zdecydowała się na jakieś kroki wobec tego banku wcześniej natomiast w związku z tym, że zdecydowała się teraz to mi się przynajmniej wydaje stoi na takim takiej pozycji, że lepiej późno, że lepiej późno niż wcale sprawa jest dość kontrowersyjna, ponieważ jedni do do dopatrują się w tym polityki i oczywiście Leszek Czarnecki jest postacią uwikłana w politykę polską od tego 2018 roku od momentu, w którym zawiadomił prokuraturę, że była wobec niego składana propozycja korupcyjna i w związku z tym teraz wiele ludzi, którzy niespecjalnie głęboko interesują się gospodarką natomiast niezwykle mocno interesują się polską polityką i są skłoni jakiekolwiek wszelkie informacje natychmiast przetwarzać NATO wojnę domową PiS kontra nie PiS informacje o tym, że bankowy fundusz gwarancyjny tak właściwie przeprowadził przymusową restrukturyzację idea banku, czyli banku Leszka Czarneckiego natychmiast interpretują, że jest to jakieś kara ze strony władz PiS-owskich wobec Leszka Czarneckiego, czyli biznesmena, który był taki niepokorny i nie kłania się władzą pisowskim nie chciał dawać łapówek itd. itd. trudno tutaj rozstrzygnąć jak to wygląda faktycznie w kontekście politycznym natomiast wydaje mi się ten kontekst jest jednak mimo wszystko drugorzędny przynajmniej w przypadku tego podcastu jest drugorzędne, bo ten podcast jest w gospodarce natomiast nawet jeśli jest jakaś prawda to nie zmienia absolutnie nie zmienia to faktu, że idea bank nadawał się do zaorania od 2 lat, ponieważ miał po prostu za mało kapitałów Leszek Czarnecki próbował te kapitały zwiększyć, ale zdecydowanie zbyt małej skali niestety podejrzewam, że po prostu nie miał aż takich pieniędzy, które należałoby włożyć do idea banku w tym celu, żeby znów był on zdrowym jak najbardziej bankiem jak się prześledzi co się działo w ciągu ostatnich 2 lat można zauważyć, że organy państwa zachowywały się tak dość nietypowo wobec Leszka Czarneckiego np. miał w pewnym momencie pomysł, żeby idea bank połączyć z Getin Noble bankiem, czyli drugim jego bankiem i być może ten plan by pomógł nie wiemy tego nie wiemy tego, dlatego że został zablokowany przez komisję nadzoru finansowego np. więc dlaczego tak cała historia pewnie będzie miała jeszcze ciąg dalszy w różnych analizach uwzględniających także różnego rodzaju aspekty polityczne natomiast od strony czysto gospodarczej mam wrażenie, że dobrze się stało, że ten bank został w końcu zamknięty i dobrze się stało, że został zamknięty za pomocą tej nowej procedury wprowadzonej przez Unię europejską kilka lat temu, czyli tzw. przez przymuszony przymusowej restrukturyzacji pogrzeb polegającej na tym, że wybiera się specjalnie to nie jest przypadek celowo wybiera się jakiś taki przedłużony weekend, który trwa 34 dni wybiera się też bank inny bank zdrowy bank duży bank taki, który stać na to, żeby przejąć ten mniejszy, który ma problemy ogłasza się to na początku takiego długiego weekendu po cenie kilka dni przerwy w czasie, której do przerwy jest jest czas na to, żeby pozałatwiać wszystkie sprawy organizacyjne tak, żeby klienci tego banku jak ten dłuższy weekend się skończy tak właściwie wkroczyli z tą nową rzeczywistość jeśli chodzi o usługi bankowe bez żadnego uszczerbku z punktu widzenia klientów idea banku to rozwiązanie, które zaaplikowano jest idealny, ponieważ oni w ogóle niczego nie poczuli niczego nie stracili w przypadku normalnej upadłości idea banku też by nie straciliby depozyty są gwarantowane do wysokości 100 000EUR, ale zdenerwowali się najedli się trochę strachu no i pewnie musieliby troszeczkę poczekać aż o depozyty swoje odzyskają, więc tutaj pewnie byłoby wiele niepotrzebnego zamieszania atak właściwie wszystko z punktu widzenia klientów jest wręcz niezauważalne do tego są tacy klienci banków posiadaczy depozytów, którzy nie są objęci gwarancjami tacy jak np. samorządy terytorialne i one też nic nie tracą a kto traci tracą właściciele na tym polega to nowe rozwiązanie, które Unia europejska europejska wprowadziła po kryzysie po kryzysach tak właściwie bankowych z lat 20082012, bo wtedy często było także banki, które miały kłopoty były ratowane przez państwa jak koszt podatników to się wielu osobom nie podobało wtedy były takie postulaty, że tak właściwie jak bank ma jak zwykła firma ma problem i upada to traci właściciel firmy, bo nie wyszło prawda trudno takie życie w gospodarce wolnorynkowej natomiast gdzie, kiedy pada banknot wtedy koszty nie obciążają właściciela banku tylko podatnicy się na to zrzucają czy też państwo musi za to płacić, więc specjalnie wprowadzono nowe przepisy właśnie po to, żeby w sytuacji takiej jak w przypadku idea banku obciążyć kosztami właśnie właścicieli tak się stało tym razem, czyli obciążony został przede wszystkim Leszek Czarnecki, bo nie większościowym akcjonariuszem idea banku, ale przy okazji także wszyscy ci, którzy mieli akcje idea banku akcje jeszcze przed 31grudnia były normalnie notowane na warszawskiej giełdzie nikogo niczym nie uprzedzono, dlaczego nie uprzedzono, dlatego że gdyby uprzedzono natychmiast wynikła z tego panika bankowa prawda znów byłby jakiś dodatkowy problem, więc no niestety ci wszyscy, którzy inwestowali w idea bank czy też akcji też obligacje powinni zdawać sobie sprawę z tego, jakiej kondycji jest bank, bo informacje o tym jakie są współczynniki władz wypłacalności były podawane regularnie w raportach kwartalnych tego banku, więc oni nie powinni być zaskoczeni tym, że inwestycja skończyła się właśnie taki sposób, że de facto stracili wszystko natomiast ważne jest to, że klienci niczego nie stracili państwo tutaj niczego nie straciło wszystko moim zdaniem zakończyło się z tego punktu widzenia bardzo prawidłowo Leszek Czarnecki zapowiedział, że będzie się odwoływać ma do tego pełne prawo oczywiście się będzie odwoływać natomiast nie sądzę, żeby coś w tych sądach ugrał, bo wygląda na to, że od strony takiej techniczna formalnej wszystko wydarzyło się prawidłowo no, chyba że znów wybuchnie jakaś afera w tym kontekście politycznym, które już wspominałem, ale to przekonamy się pewnie w kolejnych tygodniach albo miesiącach w każdym razie idea bank bankowy fundusz gwarancyjny zapewniły nam absolutnie wybuchową końcówka roku 2020 teraz miejsce dziewiąte przed nami, więc na miejscu dziewiątym podsumowaniu roku 2020 temat dotyczący innej instytucji finansowej dlatego też troszeczkę może o tym jeszcze nie wspomniałem dlatego tak ważne dla mnie było to zakończenie przygody idea banku, o którym mówiłem przed chwilą, ponieważ generalnie się niepokoją przez ostatnie miesiące tym, dlaczego tak właściwie bank, który nie powinien funkcjonować nadal funkcjonuje nasze obawiają się o to, że nadzór finansowy w Polsce po prostu źle działa, bo nie powinien do tego dopuścić, więc w końcu, kiedy w końcu postanowiono działać no to poczułem takie można powiedzieć uczucie ulgi to uczucie ulgi było istotne także, dlatego że organy nadzoru finansowego w Polsce, które się obawiałem, których działanie się obawiałem nie były jedynymi organami wobec, których miałem zastrzeżenia w ciągu ostatniego roku bankowy fundusz gwarancyjny KNF można powiedzieć, że zrobiły co trzeba w ostatnim dniu ostatniego roku natomiast osobną historią i ta historia na miejscu dziewiątym jest historia tego co się stało z Narodowym Bankiem Polskim w 20192020 roku mówiąc krótko, podsumowując 1 słowem można powiedzieć, chyba że miała miejsce dość daleko posunięta komuś kompromitacja polskiego banku centralnego, który w sytuacji absolutnie nadzwyczajnej pierwszy raz mieliśmy taką sytuację, kiedy wybuchła pandemia, kiedy trzeba było wprowadzać nadzwyczajne ograniczenia działalności gospodarczej i trzeba było jednocześnie wypracować jakiś tarcze antykryzysowe prawda, żeby nie dopuścić do masowych bankructw w gospodarce to było dobre oczywiście, że pracowano nad tymi tarciami i swój udział w tym programie ratowania polskiej gospodarki przed tą wielką katastrofą miał Narodowy Bank Polski i on wprowadził pierwszy raz w historii nowe instrumenty wprowadził skup obligacji rządowych z rynku i parę innych instrumentów takich jak np. kredyty wekslowe, iż nie będą tutaj chodzi o szczegóły w każdym razie staną na wysokości zadania zareagował w sposób nadzwyczajny, ale jednocześnie zupełnie wstrzymał komunikację z rynkiem w momencie, w którym ta komunikacja była bardzo potrzebna, bo to były nowe rzeczy trzeba było wytłumaczyć trzeba było wyjaśnić nie wiemy odpowiedzieć napytania wszystkich zainteresowanych rynków finansowych dziennikarzy, a propos tego jak długo ten stan może trwać co dalej prawda, czego możemy oczekiwać w przyszłości to są takie rzeczy, które są bardzo ważne w prowadzeniu bieżącej polityki monetarnej, zwłaszcza w tak nowej niebezpiecznej sytuacji, jaką mieliśmy na wiosnę 2020 roku tutaj Narodowy bank kompletnie poległ, ponieważ schował się zupełnie ostatnia konferencja prasowa po posiedzeniu rady polityki pieniężnej była w marcu 2020 roku od tamtej pory nie zorganizowano ani 1 jeśli chodzi o ten skup obligacji rynków początkowo też się okazało, że NBP robi to źle banki tych obligacji na samym początku nie chciał sprzedawać dopiero potem się nauczył to poprawił, ale to była w sumie drobna rzecz tego kredytu wekslowego też się potem okazało, że nikt nie wykorzystuje tak właściwie nikogo nie potrzebuje można by na konferencji prasowej zapytać, a co to jest w ogóle no ale nie było okazji, bo nie było żadnych konferencji prasowych można było w związku z tym odnieść wrażenie, że generalnie NBP wykorzystuje pandemię, żebyśmy w końcu pobawić tymi wszystkimi ekscytującym instrumentami, które są wykorzystywane od lat przez przez europejski bank centralny czy też amerykański Fed, ale w Polsce nigdy nie były konieczne, więc w Polsce nie było, bo mieliśmy gospodarki lepszym stanie po prostu nie nie mieliśmy ani zerowych ani ujemnych stóp procentowych no a na wiosnę okazało się, że jest pretekst do tego, żeby wprowadzić te wszystkie różne nadzwyczajne instrumenty nie do końca tłumacząc, że to wszystko jest naprawdę konieczne i o ile ten skup obligacji rynków wydaje się, że był całkowicie uzasadnione tutaj wszyscy rozumieli, o co chodzi o tyle te wszystkie pozostałe instrumenty niż były bardziej chyba zagadkowe co więcej Narodowy Bank Polski ten brak konferencji tłumaczył zagrożeniem koronawirusem kwestiami takimi właśnie związanymi z bezpieczeństwem zdrowotnym co było groteskowe, bo to było żenujące no bo przecież są zdalne konferencje prasowe wszystkie inne instytucje państwa to ogarniają nie mają z tym problemu 1 Narodowy Bank Polski Adamem Glapińskim miał nagle wielki problem z tym, żeby zorganizować konferencję prasową, bo jest koronawirus śmieszne żenujące kompletna kompromitacja wizerunkowa Narodowego Banku Polskiego zmieniane były daty posiedzenia rady polityki pieniężnej potem prezesem BP zaczął wysyłać takie komunikaty w postaci artykułów prasowych albo prelekcji na jakiś imprezach czy ta cisza się skończyła, ale ta komunikacja okazało się, że nagle jest jednostronna nie można było go on nic zapytać właściwie może komuś szkoły, kto komu udało się dopchać udało się tam zadać jakieś jedno pytanie od czasu do czasu auto nadal nie wyglądało normalnie potem jeszcze nam na jesieni NBP ogłosił, że dziennikarze mogą pisać pytania do prezesa NBP on będzie odpowiadał na wybrane przez siebie pytania nadesłane pocztą jak jak w latach osiemdziesiątych do Marka Niedźwieckiego na liście przebojów listy trzeba było pisać do prezesa i to w ogóle już swoje kuriozalną przebiło wszystko co było poprzednio, zwłaszcza że część pytania co prezes NBP sam sobie mógł pisać i potem nie udawać że, że odpowiada efekt był taki, że mam wrażenie, że NBP w dość krótkim czasie stał się pośmiewiskiem po prostu ekonomiści banków poważni ludzie na Twitterze pukali w czoło po prostu wiarygodność instytucji jest zniszczona dość poważnym stopniu może nie do końca, ale jednak dość poważnym stopniu no i do tego Narodowy Bank Polski przez większość tego roku ciągle sygnalizował, że chciałby, żeby złoty był słabszy i ten złoty przez cały ten rok się nie osłabiał wciąż osłabiona z początku jak wybuchła pandemia, ale tutaj pytanie miał z tym wspólnego po prostu się rynek wystraszył pandemii wtedy wszystkie waluty krajów wschodzących traciły na wartości złoty też, ale potem dość szybko zaczął odrabiać straty NBP cały czas sygnalizował, że to niedobrze, bo chciałby, aby za złoty pozostał słabszy, ale nikt na to nie reagował nikt nie słuchałem betonu, bo właśnie stracił wiarygodność m.in. dlatego ma do tego wyniki polskiego eksportu w 2020 roku naprawdę nie wskazywały na potrzeby osłabianie złotego, bo ten eksport sobie świetnie radził był, więc też problem z wyjaśnieniem, dlaczego tak właściwie NBP się tak bardzo upiera przy tym, żeby złoty był słabszy tutaj też był problem to też była porażka komunikacyjna, że bank centralny nie był w stanie wytłumaczyć rynkowi, o co tak naprawdę chodzi czy co wiadomo, o co ale, dlaczego tak właściwie on się przede wszystkim upiera i nagle pod koniec roku pojawia się interwencja na rynku walutowym, aby osłabić złotego i wraca ta agresywna narracja o potrzebie osłabienia, żeby wspomóc polskich eksporterów i te interwencje trwają pod koniec roku nagle ta presja interwencję znikają trzydziestego pierwsze grudnia tuż po fixingu NBP, czyli fixingu ustalającym średni kurs banku centralnym złotego wobec walut obcych na koniec roku, czyli ten kursów, wg którego będą podsumowania wszystkie finansowe w ramach bilansu we wszystkich spółkach robiony przez księgowych w całym kraju i to jestem też też ten kurs, wg którego będą liczone rezerwy walutowe NBP i na podstawie tego zostanie wyliczony zysk Narodowego Banku Polskiego za 2020 rok i to, że ta presja i te interwencje zniknęły natychmiast po tym, fixingu uprawdopodobnia wersję dość popularną, że nie chodziło wcale żadnych eksporterów tylko chodziło o sztuczne podkręcenie wyniku NBP za 2020 roku poprzez osłabienie złotego po to, żeby ten to osłabienie złotego wpłynęło na zwiększenie zysku banku centralnego 2020 rok, bo ten zysk potem trafia do budżetu i poprawia sytuację budżetu, w czym nie ma moim zdaniem nic strasznego nic złego właściwie można by to było w jasny sposób zakomunikować, ale nie bez myśli jakąś historię o wspieraniu eksporterów i cały czas się jej kurczowo trzymał Adam Glapiński w ostatnich dniach roku wybierał dodatkową presję na złotego za pomocą obserwatora finansowego, któremu niby udzielił wywiadu i ten wywiad był zapowiadany cytatami z tego wywiadu ten wywiad do dzisiaj się nie ukazał ma być niebawem obserwator finansowy swoją drogą to jest serwis, który należy do Narodowego Banku Polskiego, więc tak, jakby prezes NBP sam sobie tego wywiadu udzielił znowu i tak właściwie chyba mało, kto wierzy w to, że ten wywiad faktycznie istnieje to był kolejny instrument wywierania presji na osłabienie złotego presji, która zniknęła natychmiast 300 pierwsza grudnia w okolicach południa jak tylko ten fixing ten ostatni kurs 2020 roku został został ustalony i z tego wszystkiego rysuje się taki obraz MOK tak jak się na początku moim zdaniem pewnej kompromitacji jednak tej instytucji, która wydawało się, że opiera się trendowi psucia instytucji państwa dość powszechnemu trendowi w Polsce od kilku lat i z roku 2020 NBA mam wrażenie, że wkraczam w całkiem niezłej kondycji i całkiem niezłą opinię i to opinię sobie zepsuł, ale sam sobie tę opinię ze zespół zupełnie niepotrzebnie w sposób całkowicie dla mnie niezrozumiały no szkoda troszeczkę tego też moim zdaniem była dość ciekawa i dość ważna rzecz, którą mogliśmy obserwować w 2020 roku miejsce ósme teraz przed nami, a nasza na miejscu ósmym to widzę, że musi wyraźnie przyspieszyć, bo dopiero 2 miejsca za nami już przegadałem prawie 25 minut, więc w tym tempie ten odcinek podcastu będzie kilka godzin trwać, a nie chciałbym, żeby trwał aż tak długo, więc teraz postaram się szybciej na miejscu ósmym krótkie hasło dekarbonizacja wydaje mi się, że w 2020 roku polskie państwo przestało się w końcu upierać przy węglu kamiennym węglu brunatnym przestała opowiadać bajki, że to jest fundament itd. itd. można było zauważyć takie wyraźne lobbing PiS-owskich prezesów firm energetycznych nawet z ich strony pojawił się pomysł, żeby wyjąć z koncernów energetycznych aktywa węglowe było widać także wpływ sektora finansowego, który ogłosił blokowanie kredytowania firm, które mają coś wspólnego z węglem co stanowiło poważny problem właśnie dla firm energetycznych dlatego chciał się tego węgla ze swoich ksiąg finansowych rachunkowych pozbyć zresztą przeszacowano wartość akcji polskiej grupy Górniczej w księgach firm energetycznych aż do zera ostatnio też słyszeliśmy o tym, że Jastrzębska spółka Węglowa chce zrobić rebranding, żeby nie mieć w już w nazwie Węglowa do dzisiaj źle kojarzy rząd pracuje cały czas nad umową ze związkowcami, która zgłasza, która zakłada wygaszanie górnictwa no i ta umowa nie jest jeszcze gotowa, ale te pierwsze odgłosy, które mieliśmy chyba w okolicach listopada mówiły o tym, że związki generalnie się na to wstępnie zgadzają co moim zdaniem jest swego rodzaju przełomem, że do wszystkich w 2020 roku absolutnie do wszystkich dotarło, że ten węgiel trzeba wygasić teraz oczywiście kwestia tego w jakim czasie będziemy wygaszać czy szybciej czy wolni, ale moim zdaniem bardzo istotne jest to, że pojawiła się w końcu decyzja polityczna zgoda polityczna na torze nie da się tego obronić faktycznie trzeba wygasić i to w 2020 roku moim zdaniem wystarczy to jest wystarczająco duży krok do przodu, bo oczywiście jak pojawi się program wygaszania tego górnictwa, który będzie zakładał że, że będzie to trwać 2049 roku np. to potem już nie będzie dużym problemem ten plan zmienić go przyspieszyć ważne, że w ogóle dojrzeliśmy do tego, żeby taki plan napisać i żeby potem mam nadzieję przynajmniej się go otrzymać w kolejnych latach w kolejnych latach ta presja głównie ze strony Unii Europejskiej przyniosła w końcu przyniosła w końcu skutek i to jest bardzo ważne wydarzenie 2020 roku co w zamian oczywiście pojawia się pytanie na planach rządowych w zamian jest przede wszystkim elektrownia atomowa i ona w tym momencie faktycznie by się przydała, chociaż być może to nie jest jakieś idealne źródło energii, ale trudno z drugiej strony sobie wyobrazić, żeby kraj prawie całkowicie oparty na węglu teraz był prawie całkowicie oparty na energii odnawialnej aż tak to chyba tego przynajmniej na samym początku nie da zrobić natomiast oczywiście energia odnawialna też będzie w najbliższych latach rosnąć wiadomo, że tutaj rządowe plany dotyczą przede wszystkim testowania morskie farmy wiatrowe najprostsza pewnie do rozwijania będzie fotowoltaika jednak, bo to jest mniej kapitałochłonne niż morskich fal farmy wiatrowe być może zostanie też odblokowane mówi się o tym też od kilku miesięcy odblokowany projekt budowania farm wiatrowych na lądzie, bo tak właściwie od kilku lat polskie prawo bardzo mocno utrudnia rozwój akurat w tej dziedzinie, więc pewnie można sobie wyobrazić za kilka lat udział źródeł odnawialnych będzie zdecydowanie większy niż obecnie, bo może być większy natomiast jeśli chodzi o to taką solidną bazę ten fundament całego systemu produkcji energii elektrycznej w Polsce no to stanowi powinno to zostać zastąpione przez elektrownie atomowe czy to się stanie trudno w tej chwili powiedzieć to jest bardzo trudne przede wszystkim bardzo trudno jest organizowanie finansowania dla takiej budowy trzeba umieć po prostu zrobić nie wiem czy w Polsce ktokolwiek to umie zrobić nikt mnie do tej pory nie przekonał natomiast myślę, że presja będzie rosła z roku na rok, kiedy będzie się okazywało, że produkcja energii węgla jest coraz bardziej nieopłacalna coraz więcej kosztuje, więc ciekawe czasy przed nami jeśli chodzi o transformację w energetyce, a tak na serio ta transformacja mam wrażenie, że rozpoczęła się właśnie w 2020 roku i toteż wspominając ten ubiegły rok powinniśmy o tym pamiętać to było miejsce ósma teraz miejsce siódma, a na miejscu siódmym w podsumowaniu 2020 roku tak rzecz, której mam wrażenie, że już wszystko zostało wielokrotnie powiedziane trudno tutaj coś dodać, czyli Brexit Brexit nastąpił na początku 2020 roku wtedy wielka Brytania wyszła z Unii Europejskiej, ale do końca roku nikt tak właściwie tego brexitu nie odczuwał, bo był okres trwał okres przejściowy i w trakcie okresu przejściowego wszystko było po staremu tak właściwie w tym czasie strony miały wypracować porozumienie o modelu współpracy w kolejnych latach przez większość tego czasu Londyn zachowywał się tak jakby w ogóle nie miał ochoty na żadne porozumienie, po czym w ostatnim momencie zgodził się na większość postulatów europejskich wcześniej można powiedzieć, że skompromitował się międzynarodową projektem ustawy, która jawnie chciała złamać wcześniejsze porozumienie o brexicie, które weszło w życie, tak więc tak naprawdę chciał złamać prawo międzynarodowe do czego politycy brytyjscy jawnie się przyznawali to było dość skandaliczne trzeba przyznać potem ten projekt ustawy wstrzymała na jakiś czas brytyjska izba Lordów, ale w końcu premier Boris Johnson się z niej wycofał i tyle taka to była historia dość intrygująca z końcem roku 2020 wielka Brytania wyszła już na serio zupełnie do końca z Unii Europejskiej, czyli weszła wyszła także ze wspólnego rynku, chociaż zawarto umowę nowo, dzięki której nie wzrosną cła, ale pomimo tego żony nie wzrosną to jednak pojawiał się osobne problemy papierkowe trzeba wypełniać deklaracje celne, a do tego przede wszystkim to jest najważniejsze z naszego punktu widzenia znika swoboda przemieszczania się pracowników trudniej będzie dostać pracę w wielkiej Brytanii Brytyjczycy zamierzają wprowadzić w tym roku jeszcze tego nie prowadzili, ale pracują nad tym w najbliższych miesiącach mają wprowadzić taki system punktowy dla imigrantów, który pozwoli im oddzielać tych, którzy są cenni i Brytyjczycy chcą ich mieć u siebie, żeby pracowali powiększali PKB od tych, którzy ich zdaniem niespecjalnie się przydają niespecjalnie się przydadzą i oni nie dostaną zgody na to, żeby pracować wiele w wielkiej Brytanii na szczęście ruch turystyczny powinien odbywać się tak jak do tej pory tylko, żeby wjechać do Wielkiej Brytanii trzeba będzie mieć ważny paszport nie będzie wystarczał dowód osobisty tak jak to było do tej pory w ramach Unii Europejskiej trzeba będzie jednak ten paszport ze sobą mieć, ale chyba nie jest jakieś wielka uciążliwość przecież, więc jak ktoś chce po prostu pojechać na wakacje i pozwiedzać wielką Brytanię to nadal będzie to jak najbardziej możliwe natomiast, żeby tam pracować, żeby się osiedlić no to tutaj będzie zdecydowanie sytuacja zdecydowanie bardziej skomplikowana co ważne też jeśli chodzi o tych imigrantów dopóki wielka Brytania była w unii europejskiej to inni obywatele Unii mieli niejako pierwszeństwo przed innymi obywatelami innych państw Azji np. a teraz już tego pierwszeństwa nie będzie teraz jak ktoś będzie chciał przyjechać z Polski i do Wielkiej Brytanii tam pracować no to będzie musiał się tak bowiem konkurować o ten przywilej razem z imigrantami z z całego świata właściwie można powiedzieć tak z punktu widzenia Wielkiej Brytanii Polak będzie znaczył dokładnie tyle samo w tej chwili co osoba z Ukrainy Indii Filipin czy Kanady do tej pory tak do tej pory tak nie było, więc tutaj będzie dość istotna zmiana wg komentatorów brytyjskich natura tego porozumienia, które zostało zawarte w Wigilię świąt Bożego Narodzenia jest taka, że bez, że ona nie kończy definitywnie tematu znaczy to to porozumienie będzie można podważać właściwie bez końca będzie można je renegocjować i oczekiwania są takie, że tak właśnie to się będzie działo się tak właściwie tutaj będzie gości dość dużo tych negocjacji w związku z tym, że czas naglił NATO obydwie strony zgodziły się na jakiś kompromis jest natomiast mam wrażenie, że wielka Brytania nie do końca tego kompromisu jest zadowolony zadowolona, więc pewnie będzie chciała wrócić do tych rozmów no jest jeszcze 1 rzecz na marginesie pytanie co ze Szkocją, które nie chciała tego brexitu jak było referendum na ten temat to akurat w Szkocji była zdecydowana większość za pozostaniem w unii europejskiej władze Szkocji zapowiadają, że będą chcieli żeby, że będą chcieli przywrócić Szkocję do Unii Europejskiej, ale to musiałoby oznaczać rozpad Wielkiej Brytanii prawda, która jest Unii ze Szkocją Anglia jest w unii ze Szkocją od 1700 tego roku z tego co pamiętam, więc być może jakiś potencjalnie duże zmiany na mapie politycznej Europy nas czekają w związku z tym Brexitem oczywiście nie jest słychać już bazowymi obstawiałbym, że tak się stanie już 2021 roku, ale potencjalnie jest jakiś temat rozwojowy na przyszłość teraz przed nami miejsce szóste na miejscu szóstym to jak rok 2020 wyglądał na rynkach finansowych, ponieważ wyglądało to bardzo ciekawie bardzo interesująca przestałem takie ładne określenie nie wiem, kto wymyślił, że w ubiegłym roku mieliśmy na rynkach do czynienia z hossą wszystkiego to znaczy prawie wszystko podrożało bardzo niewiele było takich aktywów finansowych, które traciły na wartości 2020 roku drożały akcje na większości giełd na całym świecie te najbardziej rozwinięte giełdy biły rekordy to były albo rekordy wszech czasów tak jak w przypadku giełdy amerykańskiej czy też niemieckiej albo rekord ostatnich lat wzrost do poziomów najwyższych od kilkunastu kilkudziesięciu lat tak jak w Japonii np. które w, której indeks Nikkei poszedł do góry i osiągnął poziom najwyższy od chyba z tego co pamiętam 1990 roku, czyli był najwyżej od nadal jest najwyżej od 30 lat tam rekord wszech czasów osiągnięto w 1989 roku podobnie było na rynku surowcowym złoto podrożało o 20% srebro podrożało nawet jeszcze bardziej te wszystkie kontrakty terminowe na surowce rolne bardzo wyraźnie szły też w górę w związku z tym, że drożały akcje to często tak, bywa że obligacje nie powinny tanieć, ale wcale tak się działo w 2020 roku obligacje także drożały to znaczy, że ich rentowność spadała oczywiście tutaj w drugim tle mamy także banki centralne, które cały czas realizowały skup tych obligacji w ręku, ale można by powiedzieć, że w takiej sytuacji, jaką mieliśmy w 2020 roku, kiedy mieliśmy pandemię koronawirusa sytuację, w której na samym początku nie bardzo było wiadomo do końca na 100% co dalej można było oczekiwać, że inwestorzy się wystraszą się przestraszą zaczną uciekać z tych rynków i że będziemy mieć do czynienia z kim z jakimiś trendami spadkowymi i faktycznie mieliśmy w marcu faktyczną panikę na giełdach bardzo głębokie spadki, ale potem okazało się, że rynek bardzo szybko się pozbierał i ruszył do odrabiania tych strat te straty w większości przypadków zdążył odrobić z nawiązką do końca 2020 roku mam wrażenie, że w związku z tym rynek rok 2020 pokazał nam bardzo ładnie na jakich zasadach funkcjonują rynki finansowe w tej chwili na świecie po pierwsze, oczywiście bardzo ważne na rynkach finansowych to nie jest nic nowego zawsze od zawsze ręki w ten sposób działają bardzo ważna są oczekiwania, więc Tonic, że w tym momencie mamy recesję na gospodarce światowej związaną z koronawirusem skoro wiemy, że firmy farmaceutyczne dość szybko pracują nad szczepionkami wszystko wskazuje na to, że szczepionki będą dostępne już 2021 roku i że w związku z tym poradzimy sobie z tym problemem w ciągu nadchodzących kilku kilkunastu miesięcy jest to jakiś tam perspektywie czasowej nie tak bardzo odległej prawda, więc w związku z tym można kupować aktywa finansowe, licząc na to, że za 1,5 roku za 2 lata sytuacja wróci do normy znów wszystkie przedsiębiorstwa spółki giełdowe zaczną zarabiać więcej pieniędzy, niemniej popyt powróci na stary poziom w gospodarce światowej zwiększy się popyt także na surowce w związku z tym wszystko będzie znowu kulało w sposób zdrowy w związku z tym nie ma co martwić nie ma co przejmować trzeba aktywa kupować i na bazie tak takich optymistycznych oczekiwań można oczekiwać wzrostów na giełdach to jest oczywiście 1 przyczyna, ale dość wyraźnie była widoczna druga przyczyna także tych wzrostów na giełdach na rynkach finansowych w tym roku związana z tzw. logami, czyli w tym, że niezależnie od tego jaka sytuacja wewnętrzna niezależnie od tego jak wygląda otoczenie to gospodarka światowa jest zaopatrzona w tej chwili tak duże ilości wolnego kapitału ten kapitał i tak płynie choćby nie wiadomo co się stało on i tak płynie, bo on coś z nim się musi dziać prawda właściciele tego kapitału nie będą trzymać pod poduszką w domu musi gdzieś pracować na jakiś tam rynkach, zwłaszcza w sytuacji, w której mamy praktycznie wszędzie zerowe stopy procentowe albo ujemne stopy procentowe i nie ma sensu tych pieniędzy trzymać na lokatach w bankach trzeba gdzieś próbować szukać zysków na rynkach finansowych w związku z tym, że tego kapitału jest tak duża jest tak dużo moim zdaniem, dlatego że jest to pochodna efekt uboczny tego, że wzrosły nierówności majątkowe dochodowe w ostatnich latach na całym świecie, gdyby te nierówności były mniejsze, gdyby większą część dochodów światowych była w rękach osób mniej zamożnych to też mniej zamożne osoby bogacą się wydawałyby pieniądze zwiększały swoją konsumpcję w sytuacji, w której tak dużo pieniędzy pozostaje w rękach osób zdecydowanie najbogatszych na świecie to oni już swojej konsumpcji bardziej nie zwiększą się nie daje zwiększyć jest jakiś tam limit konsumowania i w związku z tym oni zwiększają swoje dochody zwiększają też pulę pieniędzy przeznaczoną na inwestowanie właśnie zwiększa się ich kapitał przeznaczony do tego, żeby pracował na rynkach finansowych w związku z tym tych pieniędzy na rynkach finansowych jest ciągle coraz więcej więcej więcej i to dlatego te pieniądze płyną cały czas strony, więc napędzają wyceny wszelkich aktywów finansowych i to dlatego właśnie mamy hossę wszystkiego jak to ładnie nazwał, ponieważ zdarzało absolutnie wszystko na rynkach finansowych, dlatego że niezależnie od tego jakie mamy perspektywy, jakie mamy prognozy dotyczące wzrostu gospodarczego to jak napływa nowy pieniądz na ten rynek to automatycznie podbija wyceny wszystkich aktywów, które się na tym rynku znajdują to też było bardzo ciekawe zjawisko przy okazji oczywiście ożywił się także rynek pierwotny na całym świecie nawet w Polsce się ożywił mieliśmy rekordową ofertę publiczną akcji spółki Allegro, która weszła na giełdę w ostatnim kwartale 2020 roku odniosła duży sukces wszystko się udało nowa największa spółka na warszawskiej giełdzie, więc oczywiście rynki finansowe dzięki temu kwitły można było dawstwo zarobić jak ktoś nie bał oczywiście był w stanie zaryzykować namawiam do takiego ryzyka, bo to nie jest dla każdego, ale ci, którzy dobrze się z tym czują mogli liczyć na przyzwoite zyski w 2020 roku, chociaż był wyjątek i o tym wyjątku teraz na miejscu piątym, a tym wyjątkiem na miejscu piątym jest oczywiście ropa naftowa, czyli chyba jedyny surowiec na świecie, który w marcu bardzo mocno stracił na wartości potem nie zdążył odrobić tych strat co więcej przysporzył nam niesamowitej i atrakcji tak można powiedzieć, bo wielu ludzi przyglądało się temu absolutnym zdziwieniem i niezrozumieniem jak to w ogóle jest możliwe, ale w 2020 roku w kwietniu to było przez pewien czas przez 1 dzień tak właściwie cały dzień to trwało nie kilkadziesiąt minut może parę godzin cena ropy naftowej była ujemna kontrakt terminowy na ropę naftową notowany na największej giełdzie Towarowej na świecie Chicago spadł poniżej zera tak było w kwietniu po prostu zatkały się magazyny z ropą naftową w związku z tym, że wybuchła pandemia koronawirusa natychmiastowo spadł popyt na wszystko w gospodarce światowej także spadł popyt na paliwa była bardzo bezpośrednia przyczyna spadku tego popytu po prostu w pewnym momencie przestały latać samoloty, które spalają dużo tego paliwa jak nie mogą latać no to nie potrzebują tego paliwa, a po drugie, ludzie także w wielu krajach przestali się przemieszczać w niektórych krajach wprowadzono wręcz ograniczenia czy też zakazała dzień ludzie nawet bez ograniczeń tak się bali, więc przestaliśmy jeździć samochodami jeździliśmy nim zdecydowanie rzadziej i mniej, więc tutaj też nastąpił bardzo wyraźny spadek popytu na paliwa i powstała bardzo duża nierównowaga na rynku globalnym znacznie znać znaczna przewaga podaży nad popytem no i nadmiernej podaży upychane w różnego rodzaju magazynach, które dość szybko w związku z tym się po prostu zatkały cechą ropy naftowej to jest taka cecha, która nie występuje w przypadku innych surowców jest to, że jest pewien trop problem z jej przechowywaniem jest bardzo kosztowne ze względu na wymogi bezpieczeństwa jak składujemy gdzieś mieć np. nie ma zagrożenia zda mieć wybuchnie prawda się zapali w przypadku ropy naftowej jest takie zagrożenie, więc jest sytuacja logistycznie zdecydowanie bardziej skomplikowana jak tylko wybuchła pandemia koronawirusa to nie wstrzymano produkcję prywatne firmy produkujące ropę naftową nie wstrzymały produkcję, bo liczyły na to, że gdzieś to u mnie, że jakoś to będzie można powiedzieć, a do tego specyfika kontraktów terminowych na ropę naftową jest taka, że na tych rynkach dość istotnie są także inwestorzy finansowi i okazało się wiosną tego roku, że struktura tych inwestorów finansowych też jest dość ciekawa, ponieważ dominuje w nich wśród nich absolutnie dominuje 1 największy fundusz tzw. ETF fundusz inwestycyjny zajmujący się inwestowaniem w ropę naftową i w pewnym momencie właśnie w kwietniu ten fundusz jak to się mówi zrolować się na kolejną serię prawda kontrakty terminowe na ropę wygasają co miesiąc, bo co miesiąc jest kontrakt z dostawą w konkretnym miesiącu ją wygasa w związku jest 12 serii kontraktów w ciągu roku 12 miesięcy no i ktoś, kto nie jest zainteresowany faktycznym kupowaniem fizycznych baryłek ropy naftowej jak ten kontrakt ma kilka dni do wygaśnięcia no to sprzedaje pozbywa się wszystkich pozycji w kontrakcie dajmy NATO na maj i zajmuje pozycję w kontrakcie na czerwiec prawda na lipiec, czyli przesiada się na kolejną serię w kwietniu tak było, że Europa bardzo wyraźnie szła w dół mieliśmy krach tak samo jak na wszystkich innych rynkach, ale dodatkowo w pewnym momencie inwestorzy finansowi ten największy rynek ten największy fundusz uciekł z tego rynku w tej serii kontraktów, żeby się 10 na kolejne, czyli zrobił to co zwykle w związku z tym, że sytuacja była nadzwyczajna nietypowa to dodatkowo spowodowało dodatkowy krach i przyspieszenie spadku notowań ropy naftowej jeśli chodzi właśnie o to wygasającej serii to było w kwietniu, więc seria była z dostawami z dostawami ma w tym momencie zostali na tym rynku sami inwestorzy fizyczni, z których żaden nie chciał kupić tej tego kontraktu na ropę naftową, gdyby pojawił się popyt na to by przestał spadać, ale tego popytu nie było, bo nikt nie chciał kupić tych kontraktów bo gdyby kupił NATO wtedy zobowiązałby się do tego, że musi odebrać tę ropę naftową fizycznie ale, żeby ją odebrać w maju to musi, gdzie Miedź, gdzie składować prawda w związku z tym, że wszystkie magazyny już były zatkane to było wiadomo z góry, że nie będzie, gdzie upchnąć fizycznie w związku z tym inwestor jakikolwiek inwestor fizyczny, który w momencie, w którym wygasała seria kwietniowa zdecydował się na zakup ropy naftowej zakup kontraktu terminowego, a co za tym idzie także zakup fizycznej ropy naftowej miałby miesiąc później poważny problem logistyczny z tym, gdzie Europy ulokować i ponosiłby w związku z tym dodatkowe niemałe koszty w związku z tym wszyscy inwestorzy finansowi wszyscy inwestorzy zainteresowani kupnem fizycznej ropy także zrobili 2 kroki te i efekt był taki, że w momencie cena spadła dość wyraźnie poniżej zera, po czym ten kontrakt wygasł, a ten kolejny na kolejny miesiąc w czerwcu był już znów powyżej zera tak się ta historia skończyła miała dość dużo wspólnego z tym jak wygląda jak jest specyfika rynku terminowego i i logistyka dostaw na rynku ropy naftowej to jest raczej nie do powtórzenia w przypadku innych surowców, ale akurat ropa tak działa na widzieliśmy to niesamowitą historię to było w kwietniu 2020 roku jedna z bardziej pamiętnych przygód, które mogliśmy obserwować jeśli chodzi o to co działo się na rękach 2020 roku, a jak już wspomniałem ten spadek popytu na ropę wziął się z tego, że wybuchła pandemia koronawirusa i tym samym jesteśmy coraz bliżej głównego tematu przed nami jeszcze 4 miejsca i one będą już do pewnego stopnia z tą pandemią związana z czynami teraz miejsce czwarta i na miejscu czwartym, żeby było ciekawiej w tym podcaście w tym zestawieniu już na miejscu czwartym umieściłem właśnie pandemie i to jak wszystko się przez nią zmieniło światowej gospodarce, bo zmieniła się zmieniło się bardzo wiele rzeczy tak właściwie trudno ją podsumowywać, bo ona sama w sobie jeszcze nie skończyła jeszcze trwa prawna cały czas mamy nie ten problem mamy wprawdzie już szczepionki dopuszczone do użycia, ale wyprodukowano jeszcze niezbyt dużej nie wszyscy są za ojczyznę nie wszyscy prawie nikt nie jest zaszczepiony, chyba że ktoś jest aktorem w Polsce np. znanym to możemy to szczęście natomiast zdecydowana większość ludzi jeszcze się nie zdążyła zaszczepić natomiast jakież to jakiś tam wniosków można już dochodzić i można mieć jakiś tam obserwację przede wszystkim okres pandemii w 2020 roku bardzo wyraźnie pokazał, że wolny rynek czasami nie wystarcza, że czasami mamy taką sytuację, że sobie wolny rynek nie radzi i w związku z tym konieczne jest państwo i konieczne jest aktywność tego państwa, ale oczywiście państwa są różne są różnie zorganizowanej w związku z tym także 2020 rok był takim wielkim testem dla państwa dla rządów i dla tego w jaki sposób one funkcjonują sobie radzą sobie nie radzą i widać bardzo wyraźnie to można teraz zmierzyć po pierwsze, można zmierzyć z tym jak wielu ludzi jednak zmarło w związku z koronawirusem, a z drugiej strony można zmierzyć się tym jak duże straty gospodarcze po zostały poniesione w niektórych państwach jeśli są takie państwa, gdzie ich straty gospodarcze są bardzo duże i straty w ludziach są bardzo duże znaczy, że tam coś źle zrobiona prawda natomiast w większości państw było albo 1 albo drugie tam, gdzie było więcej ofiar w ludziach tam gospodarka wyglądał obroniła się lepiej są też takie kraje, gdzie ta recesja była zdecydowana zdecydowanie głębsza, ale od strony medycznej od strony zdrowotnej wyglądało to troszeczkę delikatni, tak więc tak jak mówiłem to był taki wielki test nie chcę tutaj nie chce oceniać polskim i polskiego rządu m.in. dlatego że tak jak już mówiłem wcześniej to się jeszcze nie nie skończyło to cały czas jeszcze trwa w Polsce w Polsce także faktem jest, że jeśli chodzi o wskaźniki gospodarcze to wyglądamy całkiem nieźle jeśli chodzi o rok 2020 jeśli chodzi o zarządzanie gospodarką uruchamianie tarcz antykryzysowych mam wrażenie, że zrobiliśmy to dość szybko i na dość dużą skalę w Polsce, chociaż nie obyło się bez pomyłek bez VAT generalnie ten system tarczy z bardzo mocno skomplikowany jest kilka różnych, a przy okazji uchwalania potrzebnych do tego ustaw na wiosnę posłowie wesoło sobie dopisywali do tych ustaw różne wręcz skandaliczne rzeczy do tego jeszcze może tego nie pamiętam, ale mieliśmy całą historię związaną z przygotowaniem wyborów, które miały się najpierw odbywać w maju i wicepremier Jacek Sasin chciał je przeprowadzać, a potem w końcu ich nie przeprowadzono tam było dużo zamieszania, więc są plusy są minusy jeśli chodzi o zarządzanie polskiego państwa polską gospodarką w okresie w okresie pandemii i recesji plusy minusy natomiast jeśli chodzi o zarządzanie systemem zdrowia to myślę, że tutaj zdecydowanie bardziej przeważają minusy mieliśmy kilka miesięcy na to, żeby się przygotować do drugiej fali, która nadeszła jesienią i kompletnie ten czas został przegapiony niestety przez rządzących m.in. dlatego ta druga fala była zdecydowanie bardziej śmiertelna bardziej te skutki były zdecydowanie bardziej przerażające tego co mieliśmy w październiku też w listopadzie natomiast wracając już odchodząc od tej perspektywy polskiej wracając do całego świata mieliśmy pierwszy od wielu lat globalną recesję jak często bywa w takich sesjach są przegrani, ale są także zwycięzcy to był wielki skok dla różnego rodzaju biznesów internetowych nastąpiły duże zmiany na rynku nieruchomości także na rynku nieruchomości biurowych, bo nagle się okazało, że można pracować z domu w związku z tym wszystkie biura w centrach miast nie są potrzebne zobaczymy jak ja jak wyjdą z kryzysu China biznes kinowy co się będzie działać z biznesem lotniczym jak mówi trudno podsumowywać, bo cały czas jednak trwa, ale to są te branże, gdzie potencjalnie możemy oczekiwać bardzo dużych zmian kina lotnictwo nieruchomości biurowe to dużo rzeczy może się zmienić bardzo wielu ekspertów mówi o tym, że szczyt wykorzystania ropy naftowej w gospodarce światowej prognozowano, że ten szczyt będzie gdzieś tak w okolicach 2030 roku, że tak naprawdę on już minęliśmy ten szczyt w związku z pandemią, że w związku z pandemią nastąpiło przyspieszenie transformacji w stronę np. samochodów elektrycznych i że to już nie cofnie w związku z tym ten popyt na ropę już nie odbuduje się do tych poziomów, które mieliśmy przed przed pandemią z drugiej strony oczywiście możemy analizować jak wygląda sytuacja na rynku pracy z różnego rodzaju badań wynika, że największymi ofiarami w związku z pandemią okazali się ci najmniej zarabiający kobiety straciły zdecydowanie więcej na rynku pracy na rynkach pracy na świecie niż mężczyźni niestety myślę, że wielu ludzi także przekonało się dostrzegło jak bardzo niedofinansowane to nie jest tylko Polski fenomen tak jest bardzo wielu krajach jak bardzo niedofinansowane są usługi publiczne jak bardzo niedofinansowana służba zdrowia i jak duże koszty tego ponosimy w sytuacji, w której nagle ta służba zdrowia okazuje się być bardzo potrzebna jest pytanie o koszty edukacji to też jest cały czas otwarte pytanie, bo tutaj będziemy szukać odpowiedzi pewnie przez kilka lat, bo są takie teorie mówiące o tym, że być może nawet będzie będziemy mieć do czynienia z tzw. straconym pokoleniem, że te, że te niedobory jeśli chodzi o edukacji w związku z tym, że zamknięto szkoły i sporo pań przyszło na model edukacji zdalnej, że w związku z tym ta młodzież, która tego doświadczyła będzie po prostu gorzej wykształcone, bo jednak edukacja zdalna nie trafia do wszystkich, a też to jest jednak inna jakość mam wrażenie, że jednak gorsza jakość edukacji niż normalnie zorganizowanych szkoła, więc tutaj też może się za nami ciągnąć to też długookresowo mogą być jakieś tego złe skutki, więc cała masa potencjalnych zmian niektóre są już dość dobrze widoczne niektóre wydaje się, że już się zarysowują, a niektóre są cały czas w sferze domysłów i przez kilka lat będą pewnie trwać jeszcze badania na ten temat oczywiście moim zdaniem należy też wielki szacunek wszystkim firmom farmaceutycznym, które pracowały bardzo szybko nad nad opracowaniem szczepionek, bo tutaj chyba jednak odniesione wskutek tak można też podsumować przynajmniej na razie nie słychać żadnych niepożądanych efektach i słychać nic o tym, żeby te szczepionki były nieskuteczne, więc się chyba udało dzięki temu jest nadzieja, że jak będziemy podsumowywać za rok 2021 no to już aż tyle o tej pandemii nie trzeba będzie mówić, więc generalnie pandemia jako wydarzenie bardzo duża sprawa roku 2020, a przed nami jeszcze 3 tematy specyficzne osobne powiązane oczywiście z tą pandemią, ale moim zdaniem zasługujące na osobne wyróżnienie teraz siódme miejsce trzecie ma miejscu trzecimi to ewidentnie ma związek z pandemią koronawirusa Donald Trump i to, że przegrał wybory to, że mamy tylko 1 kadencję Donalda Trumpa ani 2, chociaż wydawało się na początku 2020 roku, że szanse na to, że to będą 2 kadencje są całkiem duże to jest wielkie wydarzenie moim zdaniem nie tylko z powodu politycznych, ale także z powodów gospodarczych przy okazji także takich zwykłych powodów tak powiem kulturowo cywilizacyjnych, bo wracają perspektywy lepszej współpracy Stanów zjednoczonych Europy to jest bardzo dobre dla Europy my jesteśmy w Europie, więc dla nas to też jest bardzo duży plus nos znika ten człowiek o mentalności takiego małego cwaniaczka, który zastępuje relacje dyplomatyczne zwykłym handlem wymiennym na zasadzie coś za coś oczywiście ja nie mam złudzeń i wiem, że to jest elementem stałym relacji dyplomatycznych między państwami, ale niejedynym i nie wyłącznym prawda jednak jest w tych relacjach międzypaństwowych troszeczkę czegoś więcej niż tylko takie proste handlowanie Donald Trump mam wrażenie, że nie dorósł jednak do roli prezydenta był wcześniej biznesmenem dość szemrany biznesmen jak wskazuje na to wiele dowodów i takim właśnie szemranym biznesmenem pozostał przez całą swoją kadencję w związku z tym bardzo dobrze że, że zniknie z białego domu ma związek z koronawirusa, dlatego że ja przynajmniej jestem święcie przekonany, że przegrał właśnie przez koronawirusa przegrał przez to jak bardzo sobie tym problemem nie poradził w stanach Zjednoczonych problem koronawirusa bardzo wyraźnie obnażył to jego głupotę ignorancję bezsensowną pewności siebie, bo ono wirus nie jest podatne na propagandę Donalda Trumpa i zabijał kolejne tysiące Amerykanów niestety wbrew temu co on wygadywał stany Zjednoczone są na tyle dojrzałym państwem, że na szczęście to państwo nie uległ tej kampanii kłamstw nie udało mu się sfałszować wyników wyborów, bo najnowsze doniesienia, które wpisało się to Polski wyraźnie wskazują na to, że usiłował sfałszować najmniej w stanie Georga wybory jednocześnie krzycząc, że to inni fałszują, a propos stanu Georga no to we wtorek 5stycznia mamy ostatni akcent tej kampanii wyborczej w stanach Zjednoczonych, czyli mamy drugą turę wyborów do Senatu amerykańskiego w tej chwili w Senacie mamy zebrany w 98 senatorów 50 jest republikańskich 4048 demokratycznych lub współpracujących z demokratą z partią demokratyczną no i do obsadzenia są jeszcze 2 mandaty ostatnie sondaże pokazują, że w przypadku obydwu tych mandatów na prowadzeniu są kandydaci demokratyczni, czyli jest jednak szansa na to, że na końcu będzie w Senacie podział 5050 i w przypadku takiego remisu w przypadku głosowań, w których jest 50 do 50 decyduje głos wiceprezydenta Stanów zjednoczonych wiceprezydentem od 20stycznia będzie Kamala Harris, która będzie pełnić swój urząd przy nowym prezydencie trzeba jedynie oczywiście wywodząca się z partii Demokratycznej co oznacza, że Demokraci będą mieć kontrolę także nad Senatem, więc prezydent jest ze strony Demokratycznej Demokraci kontrolują od dawna to się nie zmienia izbę reprezentantów, a teraz także zyskają najprawdopodobniej kontrolę nad Senatem co oznacza zasadniczą zmianę jeśli chodzi o potencjał możliwości politycznych w stanach Zjednoczonych przed nami zapewne większe pakiety pomocowe dla amerykańskiej gospodarki, na które nie chcieli zgodzić się do tej pory Republikanie przed nami zapewne także podwyżki podatków w stanach Zjednoczonych bardzo jestem ciekaw jak będzie reagować rynek finansowy na te zmiany jeśli oczywiście się okaże że, że Demokraci obejmują kontrolę także nad Senatem miało być podsumowanie ubiegłego roku troszeczkę mówi o tym co za chwilę się wydarzy w 2021 roku, ale to jest jedną z2 oczywiście ze sobą piwo powiązane w każdym razie to, że Donalda Trumpa występuje Dziuba 1 w białym domu w stanach Zjednoczonych jest bardzo ważną zmianą z punktu widzenia gospodarki, ponieważ Donald Trump sprowokował wiele konfliktów i sam był źródłem ogromnej niepewności jeśli chodzi o gospodarkę światową i tak niepewność sama sobie szkodziła rozwojowi gospodarczemu nie tylko w stanach Zjednoczonych, ale także w innych krajach teraz można liczyć na to, że ta niepewność może nie zostanie zredukowana do zera, bo pewnie napięcie pomiędzy Stanami Zjednoczonymi Chinami nadal będzie się utrzymywać nie zniknie z dnia na dzień, ale przynajmniej można mniej obawia się o to, żeby będzie dochodzić do jakiś eskalacji, na których będą cierpieć gospodarki wielu różnych państw na całym świecie to jest ogromna ogromny plus w tej sytuacji ja powiem szczerze nie określi nigdy nie ukrywałem, że nie lubię Donalda Trumpa, więc teraz też nie ukrywam, że bardzo przecież w związku z tym rząd przegrał wybory liczę na to, że skorzysta na tym także gospodarka światowa w przyszłości dlatego wydaje mi się, że to także było jedno z najważniejszych wydarzeń roku 2020 teraz przed nami miejsce druk na miejscu drugim w podsumowaniu 2020 roku zasada praworządności wprowadzone Unii Europejskiej powiązanie wypłat środków finansowych z wieloletnich ram finansowych z budżetu unijnego powiązanie tych wypłat z przestrzeganiem zasad praworządności w państwach członkowskich udało się o tym zamienić słowa czyny udało się to faktycznie wprowadzić w życie co wcale nie było takie pewne znając historię różnych projektów politycznych w ramach Unii Europejskiej wiadomo, że wiele z nich pozostało w fazie projektów nigdy nie doczekało się realizacji tutaj jednak większość państw Unii Europejskiej się uparła i doprowadziło to do końca w tej chwili jest to jak to się mówi zaimplementowane już system prawny Unii Europejskiej i od 1stycznia 2020 pierwszego roku to obowiązuje duża zmiana pokazująca, że Unia reaguje na zmiany polityczne wewnątrz duża zmiana na lepsze moim zdaniem, ponieważ praworządność generalnie jest wielkim plusem jest taką cechą systemów politycznych, która powoduje, że ludziom żyje się lepiej niż komfort życia i bezpieczeństwo zwykłego obywatela jest większa, a nie mniejsze dlatego warto zawsze żyć w państwie, w którym obowiązują zasady praworządności, a najczęściej także z tych państw, których tych zasad nie ma ludzie raczej uciekają jeśli tylko mają taką możliwość Polska Węgry oczywiście złagodziły przez przepisy na ten temat stołu dodatkową deklaracją polityczną przyjętą na szczycie w grudniu, która to deklaracja oczywiście jest dużo głosów o tym, że ona nic nie znaczy, że nie jest częścią prawa to prawda, ale jednak to jest deklaracja polityczna liderzy unijni się pod tym podpisali, więc ja bym nie oczekiwał, że nagle zaczną udawać, że tego nie podpisali, że tego w ogóle nie ma, więc nie można twierdzić, że to w ogóle istnieje myślę, że jednak będą się tej deklaracji trzymać i oznacza to, że cały ten proces może się nieco opóźnić mniej więcej rok generalnie uważam, że ten sprzeciw Polski Węgier wobec tej zasady był haniebny, bo nie dość, że są psute sądy i system wymiaru sprawiedliwości niezależności ten trójpodział władzy to jeszcze do tego potem psute są nasze relacje zagraniczne, bo nie ulega wątpliwości, że one się w ramach Unii Europejskiej nieco popsuły myśmy w poprzednich latach stawiali przede wszystkim na współpracę ze Stanami Zjednoczonymi kosztem współpracy Unia z państwami Unii Europejskiej teraz Trump przegrał wybory w stanach tam do władzy doszli także Demokraci i okazuje się, że wyszliśmy troszeczkę jak amatorzy z tą polską polityką zagraniczną pomijam tutaj kwestie dość kąpieli kompromitującej formę gratulacji składanych przez polskiego prezydenta Joe Bidenowi aż zostaw ten temat generalnie jakaś straszna żenada wracając do tej kwestii praworządności w unii europejskiej to, że jest deklaracja, że cała ta sprawa zostanie opóźniona nie zmienia faktu, że prędzej czy później to zacznie działać jeśli w tym momencie nadal będzie problem w Polsce zasadę praworządności ten problem w tej chwili ewidentnie jest jest na to cała masa orzeczeń Trybunału sprawiedliwości Unii Europejskiej chociażby i opinii wielu różnych międzynarodowych instytucji, które się tym zajmują ocenianiem tych relacji z poszczególnych państwach wtedy zapewne zostanie uruchomiona procedura wobec Polski i nie można wykluczyć, że po jakimś czasie ta procedura też będzie trwać kilka miesięcy czy też raczej kilkanaście niż kilka miesięcy, ale niewykluczone, że Polska zostanie wtedy bez kasy dla co oczywiście biorąc pod uwagę to jak wygląda sytuacja z zasadą praworządności w Polsce można powiedzieć, że całkowicie zasłuży Polski rząd zasłużone, bo on to tej zasady praworządności nie przestrzegał w praktyce ją niszczy, więc oczywiście wtedy może się okazać, że te siły, które w unii europejskiej widzą tylko kasy uznają, że nie ma sensu tam dłużej być skoro jesteśmy od tej kasy odcięci pewnie pojawią się jakieś kampanie polexit to być można dać jakieś referendum miałby nic przeciwko temu, bo wtedy mielibyśmy Jasną sytuację, w której raz na zawsze być może nie zawsze, ale raz na dłuższy okres pewnie byśmy sprawdzili, kto ma większość, który pogląd ma większość kraju, więc niewykluczone, że tak to będzie na przestrzeni iluś tam wielu pewnie lat kilku lat rozwijać na pewno to nie jest kwestia 2020 pierwszego roku, ale też ta zasada praworządności mam wrażenie, że może odstraszać ich hamować kolejne kroki na drodze do niszczenia instytucji demokratycznego państwa w Polsce nie tylko w Polsce w innych krajach też no bo tutaj będzie dość jasna sytuacja wiadomo, że każdy kolejny krok tego typu będzie nas przybliża do uruchomienia tej procedury Unii Europejskiej, która to przypomnę na końcu kończy się głosowaniem większością głosów tam nikt nie będzie potrzebna na końcu jednomyślność, więc większość państw Unii Europejskiej spokojna przegłosuje można od tych pieniędzy odciąć ciekawe swoją drogą czy ta procedura będzie w przyszłości stosowana wobec kogokolwiek poza polską Węgrami czy kiedykolwiek zostanie zastosowane wobec kogoś z Europy zachodniej czy w ogóle będzie powód do tego, żeby ją stosować, a jeśli tak to czy faktycznie państwa unijne bez żadnych skrupułów zdecydują się na to bo, że zdecydują się wobec Polski to raczej nie mam wobec Węgier to raczej nie mam złudzeń złudzeń potem konflikcie, który polskie władze zafundowały nam na arenie Unii Europejskiej w październiku listopadzie grudniu mam wrażenie, że chyba zostaliśmy już bez przyjaciół w tym gronie i te państwa raczej nie będą miały większych skrupułów żeby, żeby coś nam darować w tym względzie oczywiście pod warunkiem, że sytuacja w kwestii zasad przestrzegania zasad praworządności będzie nadal wyglądała tak źle w Polsce wygląda w tej chwili to, że ta zasada praworządności została wprowadzona w życie to jest moim zdaniem jedną z ważniejszych wydarzeń 2020 roku, ale to było miejsce drugie przed nami miejsce pierwsze na miejscu pierwszym podsumowaniu 2020 roku najważniejsze moim zdaniem najciekawsze wydarzenie ściśle powiązane z tym co było na drugim miejscu, kiedy mówiłem o zasadzie praworządności, bo to, dlaczego ta zasada się pojawiła na pojawiają się, dlatego że Unia europejska postanowiła wesprzeć kraje unijne bardzo poważnym zastrzykiem pieniędzy po to, żeby szybciej wychodziły z zapaści związanej z koronawirusem prawda uchwalono tzw. fundusz odbudowy 750 miliardów euro to są na tyle duże pieniądze, że postanowiono bardziej dokładny sposób kontrolować do kogo te pieniądze do kogo te pieniądze trafiają i ten fundusz odbudowy właśnie jest moim zdaniem na miejscu pierwszym jeśli chodzi o rok 2020 sam fundusz odbudowy oraz to co symbolizuje, ponieważ ważne tutaj są szczegóły najważniejszym szczególe jest to, że uchwalono Unii Europejskiej, że pieniądze do wydania w ramach tego funduszu zostaną pożyczone na rynkach finansowych zostaną wyemitowane obligacje Unii Europejskiej Unia europejska już przyszłości emitowała wprawdzie obligacje, ale to raczej były krótkie Serie, że tak powiem mały misje, które zniknęły na bardzo szerokie głębokie rynku finansowym światowym tym razem będą te emisje znaczące to są już spore pieniądze poza tym będą to obligacje długoterminowe, więc pozostaną one na tym rynku finansowym przez wiele lat założenie wprawdzie jest takie, że jest to wydarzenie jednorazowe i że za kilkadziesiąt lat te obligacje zostaną po prostu spłacone z dodatkowych źródeł dochodów Unii, które mają się w międzyczasie pojawić nowych podatków np. jak nie będzie tych nowych podatków to po prostu wszyscy się troszeczkę więcej z złożymy na tę Unię europejską i w ten sposób zostaną znalezione pieniądze, ale to jest kwestia tak jak mówię wielu kolejnych lat kilkudziesięciu kilkadziesiąt lat wśród musi musimy pójść, żeby sobie wyobrazić sytuację na razie o tym nie trzeba myśleć na razie mamy sytuację, w której Unia europejska pożycza pieniądze na rynku to jest przełom, ponieważ po pierwsze do tej pory tego nie robiła co zdaniem wielu ekonomistów było marnowaniem ogromnego potencjału, ponieważ akurat wiadomo, że z długiem trzeba uważać na rynkach finansowych i że powinni, zwłaszcza na niego uważać ci, którzy nie są zbyt dobrej sytuacji finansowej, które nie ma kto ci, którzy nie mają zbyt dobrego standingu finansowego prawda, bo wtedy koszty obsługi finansowej takiego długu mogą okazać się duże bardzo duże albo wręcz zabójcze natomiast instytucje, które mają świetne standing wręcz jeden z najlepszych na świecie standingu finansowych nie mają się za bardzo czego obawiać w tej sytuacji, którą mamy dzisiaj na na świecie, kiedy tak jak mówiłem kilkadziesiąt minut temu jest cała masa kapitału na świecie wędrującego instrument do instrumentu szukającego miejsca, gdzie można zaparkować osiągnąć jakiś tam zysk naprawdę trudno sobie wyobrazić w dzisiejszym się sytuacji, w której nagle zaczyna brakować kapitału na rynku i nagle chowają się wszyscy inwestorzy i nie ma komu np. sprzedać kolejnej emisji obligacji, czyli człowiek zrolować dług naprawdę bardzo trudno sobie wyobrazić, a już zupełnie niewyobrażalne jest w przypadku takiego emitenta jak Unia europejska, która jest ogromnym organizmem gospodarczym wyposażonym całą masę najróżniejszych cennych zasobów do tej pory Unia nie wykorzystywała tego potencjału niewykorzystywane możliwości, że właściwie może się zadłużyć na duże kwoty po bardzo niskim koszcie potem to pożyczone pieniądze wykorzystywać dla korzyści wspólnej wszystkich obywateli Unii Europejskiej teraz pierwszy raz dzięki temu, że wielu polityków wielu wielu politykom spadły klatki z oczu w związku z pandemią koronawirusa w końcu będzie można tę tą okazję wykorzystać i po drugie to jest bardzo istotne, ponieważ dzięki temu tak jakby tworzy się namiastkę wspólnej polityki fiskalnej w ramach Unii Europejskiej, a to była zawsze Pięta achillesowa Unii Europejskiej jeśli chodzi o wychodzenie z różnego rodzaju kryzysów, bo do wychodzenia z kryzysu potrzebna jest śmiała i dobrze zorganizowana polityka monetarna i dobrze z nią skoordynowana również śmiała polityka fiskalna i dobrze to robili np. zawsze Amerykanie natomiast w unii europejskiej zawsze to nie wychodziło, ponieważ nie było wspólnej polityki fiskalnej strefy euro składała się nadal się składa kilkunastu państw, które miały różnego rodzaju filozofię dotyczące polityki fiskalnej ta monetarna była jednolita, bo jest 1EURpejski bank centralny natomiast niektóre rządy niektórych państw często prowadziły takie działania w ramach swojej polityki fiskalnej, które powodowały, że wysiłki banku centralnego europejskiego banku centralnego były torpedowane i przez to wszystko wyglądało zdecydowanie gorzej w strefie euro teraz tak, jakbyśmy mieli namiastkę wspólnej polityki fiskalnej w ramach Unii Europejskiej to też bardzo dobrze no a poza tym i ten fundusz odbudowy i te wszystkie wcześniejsze tarcze antykryzysowe, które zostały skonstruowane w państwowych budżetach poszczególnych krajów to stanowi to wszystko bardzo ładne dowód na to, że rzeczywiście jest także rząd nie potrzebuje podatków, żeby finansować wydatki, że wydatki rządowe nie są pieniądze podatników, że ten słynny cytat Margaret tacie chyba 80 tego roku o tym, że rząd nie ma własnych pieniędzy jest kompletną bzdurą jest po prostu nieprawda, ponieważ wszystkie te tarcze finansowe które, które stały się elementem naszego życia w 2020 roku składają się z pieniędzy, które absolutnie nie pochodzą od podatników mieliśmy świetny dowód na to także w Polsce zresztą, kiedy bardzo krótkim czasie okazało się, że instytucje państwa są w stanie pożyczyć na rynkach finansowych naprawdę ogromne kwoty pieniędzy i potem bez problemu wydawać, ratując w ten sposób gospodarkę czyli, robiąc rzeczy bardzo pożyteczne gospodarczą tak właściwie bez udziału bez udziału podatników to rzuca troszeczkę inne światło na samą filozofię działania państwa NATO do czego państwo jest możliwy zdolne, jakie ma możliwości, bo spór na ten temat polityczny spór nad na ten temat od bardzo wielu lat jest bardzo gorąco można powiedzieć, że jest kluczowy, ponieważ od tego jaki jest efekt tego sporu leży zależy jakość życia bardzo wielu ludzi, ponieważ jeśli zgadzamy się z tym, że rząd ma pieniądze tylko podatników w związku z tym powinien być ograniczony dym do minimum powinien cały czas oszczędzać no to automatycznie traci na tym jakości usług publicznych, które siłą rzeczy pozostają wtedy niedofinansowane w związku z tym tracą także ci wszyscy, którzy są od tych usług publicznych w większym stopniu uzależnieni, czyli najczęściej tracą na tym ci wszyscy, którzy są mniej zamożne im się przez to po prostu gorzej żyje natomiast jeśli dostrzeżemy, że to nie jest prawda, że rząd może być zdecydowanie bardziej aktywne i że nie ma problemu z pozyskiwaniem finansów z rynków finansowych i że to nie jest także rząd jest uzależnione od widzimisię inwestorów tylko odwrotnie inwestorzy są uzależnieni od rządu, ponieważ oni potrzebują aktywów, które muszą inwestować swoje pieniądze, których mają tak dużo wtedy się okazuje, że to pole manewru dla rządów jest zdecydowanie szerszej w związku z tym mogą one realizować znacznie bardziej ambitne polityki dotyczące także usług publicznych przez co mogą szybciej większym stopniu poprawiać losy swoich obywateli poprawiać jakości życia i że warto to robić i że ten argument, że nas na to nie stać jest tak naprawdę nieprawdziwe jest nieskuteczne to co pokazała właśnie pandemia i ten zryw ze strony rządów nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach, żeby natychmiast zasypywać dziurę w popycie rynkowym, która wytworzyła się w związku z tą paniką związaną z koronawirusem, żeby zasypywać dziurę pieniędzmi publicznymi to, że okazało się to na tyle skuteczne pokazuje, że to jest możliwe, że można w ten sposób funkcjonować gospodarki mogą w ten sposób funkcjonować jest jakiś tam efekt uboczny w postaci większego zadłużenia, ale koszty obsługi tego zadłużenia pozostają cały czas bardzo niskie, więc naprawdę nie jest jakiś wielki problem oczywiście można do znudzenia w nieskończoność powtarzać, że o końcu gdzieś tam kiedyś inwestorzy stracą zaufanie uciekną i będziemy w kłopotach, ale takie rzeczy zdarzają się niezwykle rzadko im nie ma sensu moim zdaniem opierać swojej bieżącej polityki na założeniu, że to się na pewno kiedyś stanie i wtedy będziemy w kłopotach, ponieważ jeśli będziemy w ten sposób zachowywać w kłopotach znajdziemy się zdecydowanie szybciej nie wtedy, więc nie ma to moim zdaniem specjalnie nie ma to moim zdaniem specjalnie sensu mam wrażenie, że wiele osób od, których dużo zależy na świecie wielu polityków przekonało się własne oczy w 2020 roku, że można to polityka państwa prowadzić w sposób nieco bardziej aktywne i wiąże się z tym wiele korzyści gospodarce, a potencjalnych minusów nie ma aż tak dużo i są one tylko potencjalne w związku z tym pewnie pewnie warto przy okazji jeszcze 1 rzecz którą, która pojawiła się w 2020 roku w związku z tym, że państwo tak się uaktywniły z tą pomocą dla gospodarki prywatnej można powiedzieć, że powstał taki trochę alternatywny system finansowania bez kredytów bankowych i poza rynkiem kapitałowym w Polsce to widać bardzo ładnie na przykładzie polskiego funduszu rozwoju, który działa w ten sposób, że emituje obligacje, które są kupowane najczęściej przez państwowe banki potem pieniądze z emisji tych obligacji rozdziela firmom, które potrzebują tych pieniędzy, stosując jakieś tam mniej lub bardziej obiektywne kryteria prawda i w tym momencie te firmy, które dostaną pieniądze z polskiego funduszu rozwoju już nie muszą pożyczać pieniędzy w ramach normalnych kredytów banków i wtedy banki odczuwają to ze swojej strony jako spadek popytu na kredyt, więc to jest tak jakby alternatywny system finansowania i to potencjalnie faktycznie jest ryzykowne, ponieważ tutaj wiele zależy od tych kryteriów istnieje ryzyko, że te kryteria będą polityczne i że w związku z tym wtedy jest tutaj jakiś tam pole do nadużyć prawda, więc z 1 strony rok 2020 potem pokazał bardzo wyraźnie, że państwo może być zdecydowanie bardziej aktywne w gospodarce i że w sytuacji kryzysowej powinno być bardziej aktywne, ale jednocześnie w 2020 roku w związku z tym stało się jasne, że skoro państwo ma być bardziej aktywne to też bardzo dużo zależy od jakości tego państwa czy ono jest zdrowe nie jest zdrowe, bo jeśli państwo ma być bardziej aktywne, a jednocześnie jest to państwo chore skorumpowane np. no to jednocześnie sytuacja to jednocześnie pojawia się znacznie więcej nowych ryzyk w ramach gospodarki tego państwa tutaj już sytuacja może nie być aż tak jednoznacznie korzystne prawda w związku z tym skoro żyjemy nagle w rzeczywistości, w której państwo jest zdecydowanie bardziej aktywne to warto zadbać o to, żeby to państwo było sprawne zdrowe to jest osobne aspekt osobna kwestia można powiedzieć, że w tych nowych czasach jeszcze większą niż do tej pory wartością jest posiadanie zdrowego państwa, w którym wszystko działa tak jak jak należy, ponieważ ryzyka związane z tym, że to państwo będzie jednak rozczarowywać zawodzić od teraz stają się większe niż niż do tej pory także to duża zmiana jest, chociaż może taka trudniejsza do uchwycenia może taka troszeczkę już może troszeczkę zabaw za mocno odjechałem filozoficznie w tym momencie, ale mam wrażenie, że do tego co się sprowadza do tego sprowadza się ta rewolucja nie boi się użyć tego słowa w polityce fiskalnej w podejściu do polityki fiskalnej, którą mieliśmy, którą mogliśmy obserwować w 2020 roku potencjalnie to jest bardzo duża zmiana potencjalnie to jest duża zmiana na lepsze, chociaż oczywiście wszystko można zepsuć, ale potencjalnie to jest zmiana na lepsze mam nadzieję, że zostanie z nami na dłużej i że już nie będziemy się tak bardzo bać o to, że państwo jest aktywne w gospodarce, ponieważ 2020 rok pokazał, że może wynikać z tego dużo korzyści, bo w końcu przeszliśmy przez najgłębszą recesję od 1990 roku recesja była na całym świecie, a stopa bezrobocia nam się niespecjalnie zmieniła zdecydowana większość z nas nadal ma pracę prawda proszę niemieć złudzeń to jest dużym stopniu zasługa wydatków rządowych, które zostały poniesione w 2020 roku, gdyby rządy stanęły na takim stanowisku, że nie stać nas musimy oszczędzać nie możemy powiększać deficytu budżetowego spora część z nas byłaby dzisiaj zapewne bezrobotna, a jeśli nie jest no to świetnie prawda to jest plus to jest pierwsze miejsce jeśli chodzi o rok 2020 no to jest koniec tego podsumowania za tydzień już normalne wydanie tego podcastu dotyczące tego co na bieżąco dzieje się w gospodarce krajowej światowej dzisiaj wszystko dziękuję do usłyszenia cotygodniowe podsumowanie roku podcast Ekonomiczno polityczny Rafała Hirscha zawsze w poniedziałek po dziewiętnastej tylko na tokfm PL w naszej aplikacji mówi kolejny odcinek za tydzień w poniedziałek po dziewiętnastej Zwiń «

Doroczne "Cotygodniowe podsumowanie roku". Co 2020 zrobił nam w gospodarce, czyli w życiu

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: COTYGODNIOWE PODSUMOWANIE ROKU

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 21:00

Najnowsze Podcasty

Rolls-Royce'y, Ford Vignale oraz Honda w Europie

Wielkie Odkrycie Towarzyskie 2019 żądne tytułów. Lista 514

Administracja Joe Bidena chce ominąć Kongres, by ograniczyć dostęp do tzw. "broni widmo"

Sport360: Lewandowski wrócił do treningów, początek 25. serii w Ekstraklasie, szczypiornistki walczą o awans na mistrzostwa

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL