KultOFFe: Ołtarz mariacki Wita Stwosza i jego innowacyjność

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

chciałem państwa moim gościem jest pani prof. Grażyna Jurkowlaniec Instytut historii sztuki wydział nauki o kulturze sztuce Uniwersytet warszawski dzień dobry witam serdecznie pani profesor dobry panie redaktorze ołtarz Mariacki wita Stwosza zachwyca nas albo zachwycać może powinien, ale zastanawiam się czy zawsze wszystkich zachwycało czy zawsze był w jaki sposób wyjątkowy pojawiały się słowa krytyki pod adresem tegoż czy uważano, że może już nie jest taki fajny jak Rozwiń » kiedyś w ogóle nie był fajnej dopiero ostatnio nim zachwycamy ostatnio to właściwie jest kwestia przyszłości, bo myślę, że niedługo będziemy się zachwycać natomiast rzeczywiście tak jak w przypadku bardzo wielu znanych dzisiaj uznawanych za niewątpliwie wybitne dzieło sztuki jego recepcja była zmiana w czasie, gdybyśmy chcieli się zastanowić czy od początku był fajny to my nie mamy zbyt wielu źródeł wtedy o tym mówiły, ale możemy sądzić, że tak, ponieważ już w trakcie pracy nad tymczasem, że ta praca trwa długo prace nad ołtarzem Mariackim państwo znacie w 1400 siedemdziesiątym siódmym roku ukończył je dopiero po 12 latach, ale wiemy, że w ciągu tych 12 lat praca była przedmiotem oceny rady miejskiej wiemy, że rada miejska z uznaniem odniosła się w połowie lat osiemdziesiątych dotychczasowych wyników możemy przyznać od początku uważany za dzieło no przynajmniej spełniające oczekiwania zleceniodawców co było później trudno właściwie dokładnie powiedzieć możemy powiedzieć, że był na pewno uznawany za znaczące dzieło przynajmniej sensie rozmiarów pewne jest duże w 16 wieku swoje może w połowie dnia 17 Lotosu zupełnie pojedyncze wzmianki przez taki okres powiedzmy pewnego sceptycyzmu co do poziomu artystycznego dzieła co wiąże się oczywiście dość radykalną zmianą smaku artystycznego, a potem z kolei przyszła wielka epoka, w której ołtarz Mariacki stało się właściwie taką osią sporu o to jaki właściwie narodowości był jego twórca, skąd przybył, dokąd później, dlaczego pojechał, jakie jest właściwie będą jacyś obcy rzeźbiarzy ustawiać kultury no właśnie klub powiedzieć czy nie będą można postawić inne pytanie może po Polsce rzeźbiarzy ustawiali Future europejską wszystko zależy od odpowiedzi na pytanie, jakim rzeźbiarzem był Wit Stwosz, któremu zresztą nie zawsze przepisuje się wprost ołtarza Mariackiego na pewno się rozumie przeniósł do Krakowa musiał się wymeldować z Norymbergi wydaje się urzędu skarbowego się zameldować w urzędzie skarbowym w Krakowie, kiedy się pojawił tego byśmy oczekiwali nawet cokolwiek co wiem to znaczy wiemy o wymeldowaniu z Norymbergi, ale co dość istotne wiemy o tym nie od zawsze to znaczy byli zawsze, jeżeli nas interesuje, ale badacze, którzy zajmowali się udziałem jest dziewiętnastym wieku dzieci, którzy interesowali tym dziełem wcześniej tego niestety nie widzieli to jest też dość interesujące znaczenie to dzieło za mówi o ustalenie biograf artysty, ponieważ jest to najstarsze świadczą nadzieje wiązane z nazwiskiem do stworzenia w związku z tym zapewne w związku z tym przez długi czas mali siedemnastego wieku to między w połowie dziewiętnastego Kraków ani rur barka uchodził za miasto z tym stworzył od początku swojej kariery związane wręcz Kraków uchodził za miejsce urodzenia i gosposia taką informację przykład podaje jeden z najwybitniejszych historyków 17 wiecznych historyków sztuki niemieckiej po prostu gramy sambę rumbę krzykiem, jaki obraz strat, które podają g w rozporządzeniu jako miejsce Narodzenia Kraków, więc można powiedzieć, że polscy bogacze, którzy po dziewiętnastego początku dwudziestego wieku bardzo żarliwie bronili polskości wita Stwosza i pewne powody by takie takie tezy mogą nie tylko wysłuchać ich bronić remont ołtarza trwa 2015 roku potrwa tyle ile trwała trwałą w ogóle zrobienie tego obiektu czy krócej dłużej no piszą w mediach musi zakończyć, więc to pozwala może pani, że może szybciej będzie od początków robić trudno powiedzieć to znaczy może byłoby szybciej na pewno mu pytanie, ale nie wiem czy byłoby lepiej to jest generalna dla problem z konserwacji dzieł sztuki konserwacji maszyn kosztuje znacznie więcej czasami trwa dłużej tutaj jeszcze wymaga przeprowadzenia badań naukowych co strasznie wszystko komplikuje i tak nie wszystko można by znacznie taniej szybciej zrobić umowa, ale myślę, że nie tylko historycy sztuki nie tylko historii są dostatecznie przekonani, że mimo wszystko warto trzeba teraz chodziło dawać konserwację możliwie okazjonalne możliwości powiązania z podaniami i to niestety musi trwać jak media piszą, że konserwacja została zakończona została oficjalnie odebrana w połowie grudnia i 2 w styczniu będzie można już Łukasz dziwią, więc mam nadzieję, że jeżeli świat zostanie otwarty jednostki rzeczy muszą mieszkańcy obu odwiedzających Kraków będą mogli zrobić to zobaczyć też po konserwacji zobaczymy być może wkrótce też po konserwacji i to pewnie dla niektórych będzie moment, kiedy zobaczą ten ołtarz po raz pierwszy i zastanawiam się co coś co się wydarzyło, kiedy on został pokazany po raz pierwszy kiedy, kiedy został ukończony, kiedy można było w końcu podziwiać jako właśnie ukończone dzieło i myślę tutaj bardziej o ludziach w branży, bo widzowie pewnie byli zachwyceni niektóre może się nie podobał, ale ludzie, którzy byli w branży, czyli też zajmowali się albo rzeźbą albo tworzeniem ołtarzy albo albo byli dysponentami obiektów, które podobno także chciałby mieć te osoby mówiły o fajne fajne fajne może bym coś podobnego pytał u siebie w kościele czy odnajdujemy takie zapożyczenia kopie cytaty w pewnym sensie rzeźbiarskie z tego ołtarza w innych obiektach tak, odnajdując się nie tylko związki także malarskie tutaj właśnie wielu kwestii którą, którym warto zasygnalizować w takim duchu ogólniejszym poziomie to jest kwestia w ogóle recepcji wybitnych dzieł sztuki, ponieważ tutaj bardzo wielu członków Kik zwraca uwagę na to, że często tak miało pochodzenia dzieła stworzą z 1 strony cieszy się wielkim zainteresowaniem cieszy się właśnie zainteresowanie innych artystów przejmując jego różne rozwiązania, ale jednocześnie widać, że nie byli w stanie o tym działa całkowicie sprostać chwili przyjmowali albo pojedyncze motywy albo pana rozwiązania kompozycyjne, ale też związkową fragmentarycznie bardzo często ujmuje się to, jaką taki wasz najlepszy dowód na to jak wybitna jak skomplikowane pełne jest dzieło tak najkrócej, jakie są w wyścigu to jest właśnie między nimi przypadek ołtarza Mariackiego, który rzeczywiście muszą bardzo przemyślaną bardzo skomplikowaną i w tym sensie właśnie bardzo trudną cząstkowe recepcji, bo wyjęcie z niej 1 rozwiązania kompozycyjne i 1 motywu z 1 strony świadczą właśnie to, widząc zainteresowanie czy docenieniem rangi tego dzieła jednocześnie pokazuje albo niezrozumienie, że ta część ten fakt funkcjonuje gram bardziej skomplikowanej całości albo niemożność przyjęcia tej ulicy muszę tutaj trzeba wziąć pod uwagę na temu wszyscy tylko duże jeśli chodzi o rozmiarach też dość skomplikowanych strukturach, więc przyjęcie całości wymagałoby też stworzenie warunków, czyli dużego kościoła, który można odpowiednio skomplikowane dzieło umieść pani profesor proponuje byśmy do szczegółów powrócili po informacjach Radia TOK FM informacje o 1120 już kilka minut państwa moim gościem jest pani prof. Grażyna Jurkowlaniec Instytutu historii sztuki wydziału nauk o kulturze sztuce Uniwersytetu Warszawskiego które państwa moim gościem jest pani prof. Grażyna Jurkowlaniec z Instytutu historii sztuki wydziału nauk o kulturze sztuce Uniwersytetu Warszawskiego rozmawiamy o ołtarzu Mariackim wita Stwosza konserwację czy też remont tego tego obiektu już się zakończył i czekamy na otwarcie świata tak jak ja pani profesor, kiedy świat się otworzy to będzie można obejrzeć jak wzbogacił remont wygląd i funkcjonowanie może może teraz będzie ona już Pile czeka się otwierał lub zamykał, a skoro piloci umowa to pani profesor warto też chyba rozmawiać o pewnych innowacjach, które artysta wprowadził, które zastosował w tym ołtarzu, a moment, w którym powstają też majaki zwykle bardzo ciekawy moment w dziejach z 1 strony rzeźby europejskiej liście do kwestii technicznych kwestii materiału z drugiej strony w dziejach nastawy ołtarzowej jako ważnego przedmiotu, który już od jakiegoś czasu pojawia się w kościołach wcześniej był w nich zawsze tutaj w obu tych zakresach ołtarz Mariacki ma bardzo istotne interesujące miejsce, zaczynając od pierwszej sprawy zasłonił się mieli sobie to, że pewne podziały takie kursy zawodowe również podziału gatunków artystycznych są dzisiaj no trochę inne niż były w starożytności średniowieczu np. używając słowa rzeźbiarz niemal na myśli zarówno tych rzeźbiarzy, który zginął w drewnie Kamieniu różnych gatunkach kamienia dla pań w brązie lepią glinę tak dalej, ponieważ efektem tych różnych prac jest zawsze rzeźbiona figura natomiast, gdybyśmy przenieśli do początku piętnastego wieku zespół piętnastego wieku okazałoby się, że no wszyscy ci twórcy należeli do różnych dziedzin twórczości tak nas dziwne ze względu na to, że każdy z nich operuje innym materiale posługuje innymi narzędziami pojawi się pytanie, kiedy ktoś zaczyna zmieniać mówiąc w pewnym uproszczeniu właśnie wtedy, kiedy tworzyli stworzył nie może być nie należy do pierwszego pokolenia artystów, ale ani drugiego pokolenia artystów niemieckich, którzy zaczynają próbować swoich sił w różnych materiałach, wykorzystując różne narzędzia ołtarz Mariacki chciałem całkowicie sny carskim, czyli całkowicie wykonana z drewna, ale już przyszłe dzieła wita Stwosza także te wykonywane w Krakowie sam samym kościele Mariackim w Krakowie drugi wita Stwosza krucyfiks wykonany już w Kamieniu to wszystko pokazuje, że jesteśmy w momencie, kiedy dokonuje jakaś ważna przemiana mówiąc bardzo tak sympatycznie przemiana świadomości samoświadomości artystycznej rzeźbiarza zaczynają rozumieć, że ich siłą jest posługiwanie się trójwymiarową figurą niezależnie od tego za pomocą jakich środków jakich materiałach, jakimi narzędziami tego terenu pierwsza to jest to co się dzieje w zakresie przemian właśnie ołtarze czy nastawa ołtarza w tym bardziej precyzyjnie, czyli pewnego elementu wyposażenia kościoła elementów pojawia się w kościołach dopiero usług trzynastego początku czternastego wieku i początkowo składa się głównie takich pojedynczych tablic połączonych często ze skrzydłami w każdym z tych członków znajduje się osobna scena z osobna jakaś postaci wobec, których powstaje, w którym powstają też miasto stworzy też moment, w którym dochodzi do przemiany takiego zapoczątkowanie dążenia do stosowania tych różnych części, czyli taka typowa nastaną szczególną niemiecka składa się z tzw. szafy, czyli oczywiście wygląda jak wygłasza naczyń ze szwajcarskim bramy różnej głębokości w tej ustawie są figury trzeba nie tylko drzwi skrzydła, na których są kolejne sceny i teraz przemiana dotyczy przede wszystkim tego co się dzieje właśnie wsiach środkowej, czyli czyta figury nie ustawiamy to są odrębne rzeźby każda osobno zamknięta w swoim własnym świecie nawiązują ze sobą żadnych relacji też zaczynają być sama do 1 wspólnej sceny in tego co historycy sztuki będą nazywać na stałe Mono sceniczną, czyli taką postawą, który znajduje się jedno przedstawienie jeśli przyjrzymy się otwarte uderzony, jakiemu to widzimy tam na pierwszy rzut oka właśnie taką realizację nastaną scenicznej, ale na drugi rzut oka wiemy rządzi dostrzegamy, że to jest zupełnie zostaną one sceniczne, bo tam 200, a scena zaśnięcia może w dolnej części jest najbardziej spektakularna, ale jest bardzo ściśle powiązana z drugą sceną będzie rzeczą ważniejszą zastanowi wzięcia Marii ważniejszą choćby, dlatego że kościół oficjalne wezwanie kościoła Mariackiego to jest coś pod wezwaniem Wniebowzięcia Panny Marii, czyli to jest to samo odnosi się do wezwania i tylko sceny nie tylko znalazły się wspólnie w 1 szafie, ale zostały bardzo specyficzny sposób połączone, jeżeli przyjrzymy się podstawą, otaczając Maria z zaśnięciem to znaczy, że część z nich spogląda na Marię, która zasypiać mówiąc współczesnym bardzo rzeczowym językiem umiera do, usuwając w ramach jednego z apostołów, ale część postęp patrzy do góry i tam widzi dużą figurę Marii, którą z kolei Chrystus umarł wsi do nieba mamy jeszcze na rosnącą usługą ściśle połączone kompozycyjnie, a jednocześnie pokazują w wydarzeniu, które tak jak będzie się jednocześnie na śmierć Marii i Wniebowzięcie co więcej to nie wzięcie o tyle specyficzne, że Maria jest tej samej wielkości są Chrystus, a więc sugeruje to mamy do czynienia z wyciągnięciem ciała Marii co było przedmiotem dość poważnej dyskusji Teologicznej między w tym czasie kiedy, kiedy auto marki powstają w dyskusji o tym, że moje została wzięta do nieba tylko duszą ciałem duszą czy na osi to w tym samym momencie w różnych momentach to jest ten splot wydarzeń zostaje tutaj dość specyficzny sposób przedstawione i to właśnie możemy wrócić do kwestii recesji to jest jedna z tych jednostek zagadnień doczekało się recepcji późniejszych nastawy ołtarzowe, ale właśnie cząstką albo dotykających jednego z tych wątków, czyli np. gazu przyjmowali dolną cenę zaśnięcia, ale już nie łączyli z wzięciem marni albo też jeśli łączyli Milito inny sposób, więc to jest rzeczywiście to, bo najważniejszy punkt, któremu możemy mówić o pasji czy oryginalność zawsze sprawa wymagająca osobnego zdefiniowania na pewno stanowi pewnej specyfice i wartości artystycznej dzieło rozmawia również, jeżeli mamy tak przemyślaną całość no to wraca do pytania zapożyczenie czy też wynikająca z podziwu to to nie jest łatwo po prostu wyciągnąć fragment być może być może, jeżeli chodzi o jakieś dwuwymiarowe kopiowanie to jest łatwiej, ale teraz przeniesienie całej konstrukcji w trzeci wymiar jest trudne, jeżeli chcemy zachować myśl ogólną taktyki natomiast przenoszenie fragmentami jest trochę bezsensowne tak, bo wtedy, gdyby rozbijane pewną narrację tak i właśnie skazujemy się na to, że to przejęcie będzie taki sposób niedoskonały z jedyną formą skraj można by spodziewać, że wyjątkowe takie, których czytelne jednoznaczne nawiązanie do jakich działa będzie uznane za zgodną konkurencję to jest stosu możemy moglibyśmy nazwać finansowymi teoretykami emulacji uczyli ich nie tyle naśladownictwem jest podjęcie współzawodnictwa tutaj bo, gdybyśmy chcieli tak trochę schematyczny sposób ma się zastanowić nad tym na czym polega oryginalność czy wyjątkowość tych rozwiązań właśnie odtwórczy podjęciu tego co ktoś tak wcześnie, bo widz po stoczni wymyślił sam wszystkiego co w tej szafie zaprojektował ustawił tu też są rozwiązania, które w jakiejś mierze są oparte na wcześniejszej tradycji, bo nawet jak wszystko potem w dziejach sztuki jest to wynik zainspirowani jakimiś wcześniejszymi problemami, które ktoś postawił swoją rozwiązał zmieniają wnosi artysty jest to w jaki sposób on albo proponuje nowe rozwiązania albo funduje różnych wątków tworzy z nich własną równą słyszę, że remont ołtarza wciąż trwa pani profesor to nie jest remont ołtarza remont trwa Due to istotnie coś nam towarzyszy mu się, że okres ten sprzyja stronie może chodzić o świecie zajmujemy się naszymi wnętrzami wnętrza ludzkimi, ale też zmniejsza no dobrze, a co jest do spania w zakresie taki element tego ołtarza, który świadczy o tym, że Wit Stwosz był genialny może nie była wyjątkowy to co by to był właśnie jakaś konstrukcja czy czy też cena czy też narracja opowieść jest kilka takich motywów i one zresztą blisko siebie taki fragmentem, na które zwróciła uwagę jest fragment, który zaczyna się w miejscu idąc do to jest postać Marii, która osuwa się robi ma swą następnie mamy nad główna są wstrzymuje jeszcze wyżej mamy Apostoła, który załamuje ręce nad to jest jeden z mamą zaraz najpiękniejszych aut właśnie najbardziej znaczących miejsc w ołtarz Mariacki może zresztą znajduje prawie dokładnie w centrum szansę i teraz idąc po kolei co w tych motywach ściganego, zaczynając od Marii tutaj wielu nie tylko badacza też coś Sarze podkreślało tak wyjątkową ości gestu opuszczonych dłoń Marii, które są bardzo często tzw. kategoriach dziecięcej bezradności czy ta śmierć Mariusz Kazana bardzo liczny miękki sposób co też wiąże z wątkiem dość specyficznym czyta Maria scenie zacznie się bardzo dziewczęca maści wręcz dziecięcą to jest na pozór wyraźnie kontrastuje z tymże Maria jednak umiera jako co najmniej dojrzała kobieta sprawdź jak nie ma usłużnych teologów średniowiecznych zachowanie czystości sprzyja zachowaniu młodzieńczej urody czy Marii w tym przypadku dochody, ale w przypadku ołtarza Mariackiego dowodzi tego bardzo ciekawy wątek oczywiście ta jeszcze nie są mamami bardzo wyraźnie kontrastuje z uwagą tak szacunki męską twardą rodu Apostoła podtrzymuje Tauron jest określana długą brodą bardzo długa Broda też dodatkowo podkreśla tylną oś, która przebiega przez przez środek nastawy no ważnym akcentem tych osi jest kolejny postawa konkretnie jego dłonie, które są bardzo istotny sposób znaczone, tworząc rodzaj baldachimu nad, czyli mamy 3 rzuty 3 głowy czy 3 pary rock oraz znajdują się na tej samej osi tworzą bardzo pustą mównicę kompozycyjny również w sensie treściowym całość, która zna, czyli sylwetek ludzkich opowiada pewną historię, której zwieńczeniem jest gest złamanych rąk ten gest jest dość konwencjonalnych znamy jeszcze wcześniejszych sztuki my się pojawia na drodze przedstawił następcę na rzeź niewiniątek bardzo często matki wychowujące swoje dzieci właśnie w ten sposób złomu mocno splecione ręce tutaj zostaje wykorzystany jako z 1 strony treścią gest żałoby, ale z drugiej strony taki rodzaj forma baldachimu, czyli wyróżnienia w tej grupie środkowej także to jest to miejsce, które moim zdaniem, gdyby mieli was szukać tak jak w soczewce skupia ta wyjątkowość skupia się właśnie tu, czyli na środku tam, gdzie powinna pani profesor bardzo dziękuję za dzisiejszą rozmowę czekamy na ten moment, kiedy będzie można przyjrzeć się całości już nowej odsłonie pani prof. Grażyna Jurkowlaniec z Instytutu historii sztuki wydziału nauk o kulturze sztuce Uniwersytetu Warszawskiego była państwa moim gościem serdecznie dziękuję informacje Radia TOK FM już za kilka minut o godzinie jedenastej 40 dzisiejszy program przygotował Paweł Zientara, a nad jakością naszych połączeń czuwał Szymon waluta Zwiń «

KultOFFe: Ołtarz mariacki Wita Stwosza i jego innowacyjność

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 10:00

Najnowsze Podcasty

Gronkiewicz-Waltz: Glapiński sam naruszył swoją niezależność

"Po ośmiu latach normalność jest skrajnością"

"Rozkład PiSu to jedno, a realizacje i wzmacnianie strony demokratycznej to drugie"

"Nie bójmy się transformacji energetycznej"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL