"Nosił znamiona genialniości." O Januszu Szpotańskim

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki przedstawia dobry wieczór przed nami wtorkowe wydanie audycji cyklu Maciej Zakrocki przedstawia przez wiele lat przygotowywałem tokfm cykl historii Polski znalazł swoje grono wiernych słuchaczy stąd pomysł by po zmianach w naszej ramówce historię Polski zupełnie nie zniknęły dlatego główną część wtorkowych spotkań będę poświęcał owym ciekawą historią z naszych dziejów czasem ciekawym postaciom tak będzie dzisiaj chciałbym przypomnieć państwu postać Rozwiń » nieco zapomnianego Janusza Szpotańskiego okazało się przy dokładniejszej dokumentacji, że wybranie przeze mnie dzisiejszego dnia na to przypomnienie wynika z błędu, jaki się tu i ówdzie pojawia w życiorysie tej postaci czytamy bowiem np. Wikipedii, że Janusz Szpotański pseudonim Władysław Gromadzki albo Alexander śniegów urodził się 12stycznia 1929 roku w Warszawie, czyli dzisiaj byłaby 90 pierwsza rocznica jego urodzin jednak inne źródła podają, że urodził się 14września 1929 roku przyjaciele ci, którzy go dobrze pamiętają taką datę potwierdzają, ale to nie zgodzi się dzisiaj nie ma rocznicy zawsze warto tę ciekawą nietuzinkową postać przypomnieć kim był Janusz Szpotański bardzo piękny opis tej postaci przedstawił kiedyś pisarz tłumacz reżyser teatralny i przyjaciele właśnie pana Szpotańskiego pan Antoni Libera słyszy się tu i ówdzie rozmaite pojęcia wyrażenia hasła, które mają określać kim był Janusz Szpotański satyryk prześmiewca komuny, a FANT terrible opozycji nieprzejednany trefnisia epoki PRL-u mózg polityczny szachista legenda Solidarności, chociaż wszystkie te hasła nie mijają się sprawną żadne z nich jednak nie daje dostatecznego pojęcia o tożsamości i roli ich losie tego człowieka ślizgają się po powierzchni redukują spłycają Szpot był kimś znacznie większe głębszym i poważniejsze Szkota jako nazywali przyjaciele przypomni nam dzisiaj i wspomniany Antoni Libera i Aleksander Hall to już za chwilę, a teraz pora na subiektywny przegląd wydarzeń dzisiaj, czyli wtorku 12stycznia 2021 roku Maciej Zakrocki przedstawia komisje samorządu terytorialnego administracji publicznej ustawodawcza oraz zdrowia zaproponują Senatowi wniesienie do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy prawo oświatowe ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej zgłoszonego przez grupę senatorów jest to pokłosie Obywatelskiej inicjatywy szczepimy się, bo myślimy, które jednak nie udało się zebrać wymaganej liczby podpisów pod projektem przejęli senatorowie, a ich zainspirował senator Bogdan Zdrojewski projekt zakłada, że jednym z kryteriów przyjęcia kandydata do publicznego przedszkola oddziału przedszkolnego publicznej szkole podstawowej będzie przedłożenie zaświadczenia o posiadaniu przez kandydata wymaganych przepisami obowiązkowych szczepień ochronnych lub zaświadczenia potwierdzającego przeciwwskazania do szczepień przeprowadzanych zgodnie z harmonogramem wynikającym z obowiązujących przepisów ciekawa inicjatywa ważne, że podczas dyskusji w Senacie wiceminister zdrowia Waldemar Kraska stwierdził że, choć projekt wymaga doprecyzowania zasługuje generalnie na poparcie myślę, że to ważna informacja ważny sygnał szczególnie w okresie, kiedy zastanawiamy się nad tym jak możliwie najbardziej skuteczny sposób zachęcić Polaków do szczepienia się przeciwko Korona wirusowi co prawda te przepisy są czy też szczepienia nie są obowiązkowe ale kto wie może to również na pewnym etapie będzie temat do dyskusji Maciej Zakrocki przedstawia moją uwagę zwrócił tekst pani Barbary wesel dla Deutsche Welle zaczyna się on opisem scenki w terminalu promowym huk w Holland, która zdaniem autorki wyjaśnia więcej co oznacza Brexit niż wszystkie deklaracje polityczne ostatnich miesięcy celnik zabiera brytyjskiemu kierowcy czołówkę kanapki z szynką zawinięte w folię aluminiową nie wolno wozić do Unii Europejskiej niektórych produktów spożywczych takich jak mięso owoce warzywa ryby itp. wyjaśnia urzędnik szykowane mężczyźnie ten pyta czy może przynajmniej zatrzymać kanapki, gdyby zdjął z nich szynkę niestety nie wszystko jest skomplikowane mówi urzędnik witamy po brexicie bardzo przykro od weekendu brytyjskie media są pełne doniesień nieoczekiwanych konsekwencjach porozumienia brexitowego DailyMail ubolewa nad biurokracją związaną z Brexitem w portach i pokazuje puste półki supermarketów, gdzie brak sałaty kalafiorów i pomarańczy stowarzyszenia małego średniego biznesu przewijają się przez brytyjskie studia telewizyjne i wzywają do renegocjacji umowy z Unią europejską odpowiedzialny za to minister ma Cargo ostrzega, że w ciągu najbliższych kilku tygodni należy się spodziewać dalszych znaczących zakłóceń na granicach, ponieważ więcej ciężarówek będzie trzeba poddawać większej liczbie kontroli tyle z fragmentu oczywiście artykułu pani Barbary w SLD można go znaleźć w sieci zachęcam do przeczytania całości, a nie przypomina się jak czytam taka informacja z pierwszego dnia po brytyjskim referendum znana wyszukiwarka podała właśnie taką informację, że wśród najczęściej tego dnia wyszukiwanych haseł przez Brytyjczyków było Unia europejska na cóż chciałoby się powiedzieć Brytyjczyk mądry po szkodzie Maciej Zakrocki przedstawia w poranku TOK FM Jan Wróbel rozmawiał z panią prof. Ewą Łętowską i to będzie właśnie teraz nasz cytat dnia w rozmowie pojawił się głośno od kilku dni projekt poselski posłów PiS-u, który ma spowodować, że obywatel zatrzymany przez policjanta będzie musiał przyjąć mandat, a jeśli będzie uważał, że spotkała niesprawiedliwość w ciągu 7 dni będzie mógł odwołać się do sądu i udowodnić, że jest niewinny o tej sprawie pani profesor mówiła tak problem polega na tym, że cały ten mechanizm on jest po prostu on skłania ludzi i tych, którzy orzekają i tych, którzy przygotowują mandat policję i wreszcie tych, którzy są ukarani on i skłania do kombinowania, dlaczego bo, jeżeli w tym postępowaniu mandatowym nowym zaprojektowanym sytuacja wygląda tak, że policjant nie tyle wnioskuje o ukaranie jak do tej pory do sądu, kiedy kieruje się sprawy po odmowie przyjęcia mandatu ile w tej chwili policjant każe, a człowiek ma udowadniać przed referendarze własną niewinność jest samo w sobie bardzo trudne to problem polega na tym, żeby człowiek mógł nawet były niewinność udowodnić i teraz, jeżeli mu się mówi w ten sposób sam wybierz w ciągu 7 dni dowody swojej niewinności, a jeżeli zrobi to później to będzie już za późno to proszę pana czy pan sądzi, że taki referendarz, którego ocena pracy jest zależna od szefostwa, które ma, którego awans jest zależne od tego kto mianował on będzie skłonny sam siebie we wnikliwy sposób podejść do sprawy tego czy te dowody są pełne czy czy też wszystko w porządku nie była prekluzji dowodowej, czyli określony termin ktoś dał coś niewystarczającego dobrze lekiem wobec tego mandat ten, który został za wnioskowane przez policjanta i już do czego to skłania do oportunizmu do nie wnikliwą ości do tego, żeby przyklepać i cały ten mechanizm polega na tym, żeby przyklepać to co się pojawiło w tej notatce policyjnej poprosiliśmy pana Rafała Jankowskiego przewodniczącego zarządu głównego NSZZ policjantów o skomentowanie tej wypowiedzi przepis jest projekt poselski tego bym zaczęła, a to wyłącza właśnie ja myślę, że bardzo istotne dla prac legislacyjnych element konsultacji społecznych jeśli ja zawsze jest jakby sceptyczne wszystkich projektów, które są tylko poselskie, bo ja nie bardzo rozumiem, dlaczego ten projekt ma być poddane konsultacjom społecznym, a przez rozumiem też, że ktoś pyta Polit policjantów związków zawodowych policjantów o to co my mamy na ten temat do dopowiedzenia, bo ten co ma być lepsze dotyczy przede wszystkim na Wschodzie, choć nie tylko ja nie bardzo zgadzam się z takimi opiniami się te tak jak powiedział pani Ewa Łętowska, że w od zacznie działać jakaś taka ogólno urzędnicza kombinacja, bo ja myślę, że to bardzo mała mapa profesor w ten czas temu średni personel zatrudniony w sądach jestem zdumiony takim podejściem do tych ludzi pani profesor jeśli, jakby dokonała oceny i to nie była najlepsza ocena w ten sam sposób odnosi się do tego co słyszałem o tym, że policjant będzie decydował, kto ma decydować jak powiedział ja jak podaje najprostsze przykłady przykłady, które widzimy spotkam się z nimi codziennie na ulicach polskich miast, a właśnie jak jakiś patrol trafi na na tego przysłowiowego przymus rano to od tutaj dyskutować i po co dyskutować o wykroczenie jest oczywiste tu co nie występuje w żadnym żadna subiektywna ocena tego czynu już tak samo jak jak ja jakaś grupka gdzieś tam bym ma ochotę połączyć alkohol nie wiem na na placu zabaw dla dzieci i dokładnie ta sama sytuacja nie widzę powodu tutaj uwiarygodnia w jakiś poprzez sądy takiego wykroczenia, które każdy z nas jest w stanie ocenić, a cóż dopiero policjant, który w, których takimi wykroczeniami codziennie się spotyka i naprawdę robienie z policjantów, którzy wychodzą do służby i którzy najczęściej właśnie sankcjonując sprawców takich wykroczeń często mówi o tych porządkowych tak mandatami karnymi ostatnich robić tak jak mówiłem o tym jakiś durny krawężników, którzy nie są w stanie rozróżnić czy jest to wykroczenie czy nie, a pan o szczegółach sobie odmówić przyjęcia mandatu wtedy będą się zajmować kolejni policjanci, bo tym panem, bo będą kierować wniosek do sądu potem sąd się będzie panem Szczurkiem zajmował nie ma, a ja naprawdę ja widzę wiele my jakiś, choć trafiają do mnie uwagi wielu osób które, które wypowiadają się negatywnie o tym projekcie ale może i tak można by mówić można by rozmawiać tak nie mieć tego projektu przyjąć jako całości może może faktycznie jest czas na wywołanie dyskusji w zasadzie uważam, że czas jest niezwykle źle wybrany, bo po całej serii protestów MOL wszyscy katalogu ją ten ten projekt jako projekt, który będzie służył do tego, żeby karać uczestników marszu, żeby karać opozycję no, a z perspektywy my funkcjonariuszy policji policjantów, ale pewnej strażników miejskich, którzy na co dzień się spotykają się z ludźmi, którzy po prostu mają w nosie mandaty i propozycje mandatowe odrzucają, bo takim się podoba to akurat pewne założenia tego projektu są słuszne być może powinien poczekać ma lepszy czas bardzo dziękujemy, a teraz już pora na część główną audycji, w której przypomnimy państwu postać Janusza Szpotańskiego Maciej Zakrocki przedstawia gośćmi audycji są panowie Antoni Libera pisarz tłumacz reżyser dzień dobry dzień dobry państwu Aleksander Hall działacz opozycji w PRL-u współzałożyciel ruchu młodej Polski minister rządzie Tadeusza mazowieckiego poseł 2 kadencji dobry wieczór może tak już powinności, bo dobry wieczór dobry mecz i wrócę na chwilę do pana Antoniego Libery, bo ja już dzisiaj, zapowiadając naszą rozmowę przywołałem fragment pana wystąpienia nie wiem czy właściwego słowa używam podczas pogrzebu Janusza Szpotańskiego, kiedy mówił pan, że myśli się rozmaite pojęcia wyrażenia hasła, które mają określać kim był Janusz Szpotański satyryk prześmiewca komuny FANT terrible opozycji nieprzejednany trefnisia epoki PRL-u mózg polityczny szachista legenda Solidarności dalej pan mówi, że niby wszystko to prawda, ale ten po to nie daje pełnego obrazu, bo spot był kimś znacznie większym no to może teraz pan spróbowałby na wstępie powiedzieć no to kim był no i pan ja muszę mówić subiektywnie to był mój mentor to był mój miejsc to były członek ode mnie starszy o 2 dokładnie 20 lat, którego spotkałam miałam szczęście spotkać dosyć wcześnie, choć wcześniej miałam 2526 lat wcześniej o nim wiele słyszałem m.in. od mojego ojca, który był dziekanem polonistyki na Uniwersytecie warszawskim w czasie, kiedy Szkot mógł wrócić na ten Uniwersytet, bo jak pamiętamy pięćdziesiątym drugim roku jego reguł religii rano za za właśnie taki żart satyry satyryczny wierszyk doniesiono na niego wyrzucono go najpóźniej mój ojciec, który widział w nim olbrzymi talent wielkie możliwości liczy rząd będzie krytykiem literackim zajmował się już kolskim w pięćdziesiątym szóstym roku spowodował, że go z powrotem przyjęty na polonisty no ale te kilka lat, które miał wyrwane już życiorysu no spowodowały żony na pewne dokończył też studia ale, ale też tego magisterium nie zrobi, więc ja naprzód wiele musiałam odpocząć od mojego ojca jako o kimś bardzo wybitnym umyśle i takim krnąbrnym krnąbrnym człowiek, który tę swoją mądrością trochę sobie sam szkodził, a więc, że tak będzie żyłem najprzód w takiej domowej legendzie tego człowieka, a potem mając około 256 lat no miałam szczęście go poznać rzeczywiście zaprzyjaźniliśmy się mimo tej różnicy wieku dosyć szybko ją się stało takim moim mentorem, więc jeżeli pan pyta hemo dla mnie był on był dla mnie tak no trochę mówię żartem, ale nie, ale tylko trochę lodu dla mnie Sokratesem to był właśnie to był Menuet myśliciel po człowiek niezwykle wykształcony, bo może magistrem nie był on mnie Total wspomniał pan miał wiedzę na poziomie profesora niejednego to uczucie, które wszystko czy ta pamiętał on miał naprawdę one znamiona genialności oto miałem okazję to poznać jako pisał te utwory satyryczne z dnia na dzień przybywało no byłem świadkiem wie pan takiego wielkiego literackiego twórczego wydarzenia na moich oczach się to rozwój rozgrywał i oba Maciak i Bania w Paryżu jakieś mniejsze wiersze nie widziałem, jaką potrafi improwizować konkurs na pamięć od razu miał to był człowiek o znamionach genialności rzeczywiście mogę przyznać, że i nie wiem czy można tego żałować bo gdyby on był inny, gdyby miał inny temperament to może nie nie nie wyszłyby te inne zalety może on był on, bo on on miał w sobie coś stracę, czego miał w sobie coś w ocenie pozwoliło mu mocniej utrwalić można powiedzieć tych swoich zdolności pan Aleksander Hall dla pana ja bym określił jako wolnego ducha nie wolnym i absurdalnym kraju, jakim był PRL ja oczywiście poznałem go później pierwszy raz o nim usłyszałem będąc jeszcze uczniem szkoły podstawowej już bardzo zainteresowany polityką wysłuchałem sławnego przemówienia marcowego towarzysza Wiesława w sali Kongresowej w czasie wypadków marcowych chyba to było 19marca, gdzie na marginesie krytyki Kisiela, a także później złożyła żeński celem bardzo zaprzyjaźniłem, ale jeszcze wtedy niewiele o nim wiedziałem pojawił się pas SO w sporcie, czyli o człowieku tkwiącym zgubili już stoku człowiekiem o moralności Alfonsa Gomułka był mało skody i nie potrafił wybaczyć wielkiego dzieła dziś dzień gacie i później oratorium nam dzieła, których Szpotański pił Gomułki zresztą nasi doskonale potrafiąc go naśladować jego specyficzny głos tonacje akcentowanie doskonale parodiował, a bezpośrednia spotkaliśmy się w drugiej połowie lat 70 ty, kiedy bywałem w Warszawie to była znajomość poprzez Maciej Grzywaczewski jego jest sława Parchimowicza, a także trzeba wspomnieć tą nieszczęsną postać, czyli padła mi ogłasza był działaczem opozycji, ale przede wszystkim agenta SB, który tak krążył wokół sporta na później był bardzo częstym gościem w Gdańsku w Trójmieście razem my obserwowaliśmy zakończenie strajku sierpniowego 31sierpnia dużą część dnia spędzaliśmy razem w stoczni gdańskiej w towarzystwie Jacka ta wygląda także no i był także gościem podobnie jak ja na historycznym pierwszym zjeździe Solidarności i nasza przyjaźń przetrwała do końca, jakkolwiek w latach dziewięćdziesiątych bezkrytycznie wypowiadał się moim wyborach politycznych, ale nie wpływało to na serdeczne relacje, które nas łączyły aż do jego śmierci, a może tylko dla porządku czasami jak mówił dla młodszego pokolenia pozwolę sobie zacytować ten krótki fragment przemówienia Gomułki, który mówił pan Aleksander Hall to było dokładnie właśnie takie odniesienie się do zebrania oddziału Warszawskiego związku literatów polskich 29lutego 60 ósmego roku, a Gomułka mówił i tu cytuje Kisielewski podjął także na tym zebraniu obronę niejakiego Szpotańskiego, który został skazany na 3 lata więzienia za reakcyjny paszkwil ziejący sadystycznym jadem nienawiści do naszej partii i do organów władzy Państwowej utwór ten zawiera jednocześnie pornograficzne obrzydliwości, jakie może się zdobyć tylko człowiek ksiądz zgnilizny rynsztoka człowiek o moralności Alfonsa tak brzmiał dokładnie ten stan kraju ludzie tak palący wspomniany ten ten cytat dobrze, ale znowu tu użyję tego sformułowania może dla młodszego pokolenia teraz bym poprosił pana Antoniego Liberę no tak troszkę encyklopedyczną nie urodził się pan Janusz Szpotański w Warszawie i właściwie ta jego przygoda z edukacją, której pan już trochę mówił w kontekście studiów wyższych od samego początku jest taka charakterystyczna dla tej postaci bo kiedy rozpoczyna naukę w liceum imienia Kołłątaja w Warszawie to też jest właściwie od samego początku znudzony tą edukacją i opuścił to liceum w tajemnicy przed rodzicami no, tak więc zanim do tego wrócę do tego porządku tylko jeszcze 1 rzecz bym chciał tu podkreślić w tym kontekście tego przemówienia Gomułki i tego, że właśnie to było w tym czasie pozostał zamknięty często słyszy się, że pierwszym takim procesem za słowo to był proces Brodskiego w Rosji, a właściwie to jednak w Polsce te 3 lata, które po dostał za za za za szopkę satyryczną to warto w dzisiejszej publiczności dzisiejszym słuchaczom uświadomić co to było, że tam nawet nie skorzystano z żadnego pretekstu po prostu to traktowano tekst satyryczny tt kuplety, które tę właśnie sam śpiewał na co nawet zresztą nie było ostatecznie dochodu, bo próbowano ustalić autorstwo, a on się z tego bardzo zręcznie wymigał, że mimo to za też zasad ręczny wierszyki skazano go na ponad 3 lata on właśnie prawie cały wyrok odsiedział, więc to jest zupełnie wypadek bez precedensu niewątpliwie to jest jakaś niesamowita hańba Gomułki osobista hańba Gomułki bo gdyby nie to jego zacietrzewienie, gdy właśnie to przemówienie to może to być rozeszły jakoś po kościach w każdym razie byłby łagodniejszy wyrok i naj tutaj warto też jeszcze przypomnieć, kto brał udział w tej nagonce, kto przyłożył się jednak do tego, więc 1 człowiek to jesteś bardzo znany to jest Adam Pawlikowski ten słynny aktor, a na czy słynny słynny popiołu i diamentu jako ten, który gra tam tego Alka mentora Maćka Chełmickiego, z którym potrzeb bardzo przyjaźnił i on go wydał on on był 1 ze świadków oskarżenia to znaczy on potwierdził, że na 1 czy drugim przyjęciu od recytował no to ustawa już stało się powodem tego, że to jest jego, że taka flag w ogóle miał miejsce, a drugim człowiekiem, który przyłożył rękę do tego wyroku to też znana postać jest Artur Sandauer, czyli słynny krytyk literacki, który został poproszony jako rzeczoznawca to znaczy, żeby on ocenił te kup bilety tę szopkę pod kątem artystycznym i on doskonale wiedząc, czego oczekuje od niego wymiar sprawiedliwości prokuratura itd. przyjął taką linię, że nim udając, że go broni podkreślam udając, że broni mianowicie podkreślę, że to niema żadnej wartości artystycznej skoro nie ma to uważanej wartości artystycznej, jakoby miało to działać na na korzyść autora no oczywiście było dokładnie odwrotnie bo gdyby on powiedział, że to ma bardzo wysokie walory artystyczne też świetnie zrobione, że to jest na poziomie najlepszej satyry to oni to bym zamknął usta, jeżeli to pomniejszył to wtedy oni nie uznali tego w ogóle sąd nie uznał tego za utwór literacki tylko krok to cały czas nazywano opracowanie i opracowaniem, które rozpowszechniała fałszywe wiadomości na tematy ustroju pierwszego sekretarza no, więc w momencie kiedy to by było tak definiowane no to wiadomo, że wtedy on został skazany, więc niestety słynny krytyk skądinąd zasłużony no odegrał tu bardzo nieprzyjemną taką rolę, którą się niestety pamięta, więc dobrze to tylko, żeby zamknąć tamtą sprawę tamtego procesu tego przemówienia Gomułki na te wracając do edukacji poda to rzeczywiście już odbył tzw. wielkim samoukiem mąż nie mieści w ramach tradycyjnej edukacji tech data szkoła, do której poszedł jeszcze przed wojną go nudziła, a potem jak wybuchła wojna pamiętajmy że, gdy wybuchła wojna miał 10 lat jeszcze mniej cały czas była krew ludzka i on chodził na komplety w czasie wojny chodził na komplety no to wiadomo jak komplety wyglądała ląd specjalnie nie potrzebował on bardzo oczytany not dotyczył, który miał w domu zresztą sporą bibliotekę to był on pochodzi z rodziny no mieszczańskiej dosyć zamożnej ojciec był adwokatem były powiązania z biznesem przedwojennym fabrykę Szpotańskiego to był daleki kuzyn no, więc to była taka mieszczańska dosyć majętna rodzina i miał dosyć dużą bibliotekę w domu i to jest zdarzają się tacy ludzie po prostu, którzy jak to się mówi dla dawnych czasach dziewiętnastym, czyli osiemnastym wieku mówi garną się Doda nauki jego nie trzeba było zmuszać bardzo dużo czy to wszystko pamięta no i później jest pamiętna historia, kiedy miał 14 lat w czasie wojny podejrzeć czterdziestym trzecim roku tak no, że rozegrał słynną partię Jerzykowski, że powiedzieli żydowskiemu, który był też za zawołaniem szachistą, że pojawił się taki młody człowiek o rozległych zainteresowaniach no 3 czy mistrz by nie chciał zagrać no i oni zagrali na i nawet był 1 remis 1 jedno zwycięstwo Szkota no i Irzykowski się bardzo nim zainteresował z wzajemnością do tego stopnia, że potem tematem pracy magisterskiej, której jak już wspomniałem nie napisał no był właśnie były pisma Irzykowskiego i ich pod bardzo dobrze znał znał twórczości Irzykowskiego pan Aleksander Hall powiedzieliśmy już trochę o o utworze, który doprowadził Janusza Szpotańskiego do celi więziennej, ale ciekawi mnie na ile właśnie ludzie opozycji sięgali w ogóle tego typu teksty na ile tego typu teksty w ogóle miały wpływ na na myślenie takich ludzi jak pan właśnie o ustroju o od jego beznadziei i okrucieństwie no bo raczej w takim powszechnym odbiorze no to Niewiem bardowie chociażby, którzy śpiewali piosenki stawali się bardziej popularni to co śpiewali mogło wpływać na jakiś poziom emocji czy czy czy to co pisał Szpotański mówiąc trochę upraszczając przy okazji było dla was jako ważne coś wam podpowiadał była niezwykle ważne natomiast Szczytna wpływało na moją ocenę czy zmiany oceny systemu nie boja miałem zwykle krytyczną ocenę całego systemu komunistycznego ideologii komunistycznej natomiast to było świadectwo niezwykłej odwagi inteligencji co tu dużo mówić to były czasy dosyć ponure i te środowiska opozycyjne były jednak zanim pojawiła się Solidarność dosyć liczne, więc możliwość po zmianie się przy tych wspaniałych utworach Szpotańskiego to była czysta frajda zresztą jak niektóre z nich dzisiaj czytam, że często to jest związane z pewnym jednak także nie chce dzielić nadużyciem, ale wy piciem alkoholu dla najbliższych przyjaciół staram się niektóre utwory spotach, które słyszałem jak śpiewa także śpiewać, ale może pokaże takie 2 momenty od, a może 3 właśnie roli, jaką spełniał pat pamiętam to był Sylwester 70 tego pan tego chyba na piąty rok grupa osób, które później zakładały ruch młodej Polski plus Wojtek samo liński i ojciec Ludwik spod mieliśmy spotkanie właśnie takie sylwestrowe w leśniczówce w górach świętokrzyskich była to Leśniczówka należąca do rodziny braminów i ktoś nie pamiętam, kto być może ojciec Ludwik, a być może ktoś inny szybko rosły carycy zwierciadło i tego wieczoru myto czytaliśmy by po pokładali się ze śmiechu Doda wprawiło w szampański humor ta ocena relacji międzynarodowych NIK ona silne na wspaniała postać Breżniewa to wszystko dodawała radości w czasach wcale nie radosnym drugi moment, a pani Aleksandrze to jest właśnie pana przepraszam ale, żeby szarpać mieli próbkę ci, którzy tego nie pamięta myśli pan pozwoli kilka wersów carycy wylano proszę przed Luwrem 51000 rycerzy własna uroda ją zachwyca to gęstych brwi unosi chaszcze to swych pod bródką 6 po kłaść to delikatnym ruchem dłoni poprawi bujnych włosów sploty to głos swych nieuwzględnione Toni zatopi wzór pełen tęsknoty to znów Ross, czyli ust członkowie i cichu, a klasy Iva powie no to jest portret właśnie Lolita jest chyba Ukrainy jest pod pod różne działania na wagę tutaj wtrącić tłumaczy, bo jeszcze, ale Olek będzie kontynuował, bo chyba jeszcze jednak wybrał 22 takie obrazy mam chyba była to wiosna 8 dziesiątego roku w Gdańsku istniał w mieszkaniu Tadeusza Szydłowskiego opozycjonisty ruch obrony praw człowieka obywatele obywatele tzw. klub swobody dyskusji i ja prowadziłem też spotkania naszym gościem był spadł, więc oczywiście od jego przyjazdu do Trójmiasta mieszkał chyba naraz, bo ich przyjaciół nieżyjący już państwa Makowiecki no chorowałem sporta na spotkanie Jon ja jeszcze nie znałem tego utworu, który właśnie spod pisał i niestety nigdy nie szkoły nie nie skończą to była Bania w Paryżu to jest satyra na zachodnią lewicę ustrój utwór zresztą bardzo bliskimi do 2, ale zawierający niewątpliwie na elementy bardzo śmiałe obyczajowo by nie powiedzieć pornograficzne także, ale tak się złożyło, że przyszła wtedy by młodzież na to spotkanie uczniowie trzecich czwartych klas licealnych późniejsi działacze ruchu młodej Polski na pewno był tam wtedy 10 Walendziak być może także naczelny obecny GazetyWyborczej Jarosław Kurski w każdym razie łączy grono ówczesnych licealistów no i spadł w doskonałej formie recytował ten utwór, a ja się czułem coraz bardziej skonsternowany druk musi zaś nie dałem, ale ja myślę sobie czy to ja tutaj ważny działacz opozycyjny czy to nie jest zbyt śmiały ktoś nie starczy by było też trochę suszu po klepał słuchaj oni doskonale wiedzą dziś nie gorszą bądź pewny oczywiście nie gorszy, ale bardzo rośnie, czyli trzeci taki obraz, bo to było tuż po amnestii osiemdziesiątym czwartym roku w lipcu mieszkanie Jacka Taylora na Żabiance i tu pojawili się ludzie, którzy wyszli z więzień był Michnik byli państwo Gwiazdowie wtedy jeszcze wszyscy w dobrej komitywie byłem ja, który poci Radia 3 latach ukrywania 2,5 roku wróciłem do domu i to było takie pierwsze spotkanie, na którym szpady był w centrum uwagi, recytując swoje utwory wszyscy się zaśmiewali nie zapomnę pokładają przed 8 do śmiechu inż. Andrzeja gwiazdę, więc spot był potrafił być gwiazdą tych salonów opozycyjnych, ale potrafił też być bardzo wnikliwym rozmówcą naprawdę imponował erudycją w rozmowach z 46 ojcu, a ja miałem bardzo wiele z takich rozmów no, które zapamiętam zapamiętam wiele z nich do końca życia no i teraz w takim razie pan Antoni Libera bardzo proszę no właśnie, więc ja chciałem tutaj no i nawiązując do carycy, ale wejście do wszystkich tych 4 głównych opustów i Janusza nawiązać mianowicie, że oczywiście, że ta tytułowa caryca Leonida prawda no to jest nazwijmy to wzorowana na na Breżniewa, ale to właśnie o to chodzi to nie jest portret Breżniewa to tylko wzięte zostały z niego rysy, bo akurat był właśnie już w tym tym całkowicie stety ciałem gen serkiem bardzo łatwym do śmiania, więc był idealnym modelem, ale są bowiem z tych brwi nosi hasło, że jedną z tych druków 6 po głaszcze to jest prezes zgadza się, ale to nie o to chodzi, że wszystkie utwory zaraz przejdę do następnych właśnie o to chodzi żony nie wyczerpywały się w takiej karykatur, że może to od, że to niby było wszystko na poziomie relacji Breżniewa i NIK są nadal, bo to była ta de tamtej tam występuje też występują też inne rozpozna i kosy inni tak dalej no owszem to wszystko była ta menażeria tamtych czasów, ale geniusz tego utworu polega na tym, że Szpot sportretował mentalność rosyjską nie tylko sowiecką, ale rosyjską na przestrzeni ostatnich nie wiem 300400 lat on pokazał cywilizacje cywilizacji, którą stworzyła Rosja czy to jest Rosja carska to jest Rosja sowiecka to jest zawsze to samo IT i on on pokazał film z całą filozofię postępowania ich względem świata, które nie uległy specjalnej zmianie ja pamiętam takie dyskusje poważniejsze właśnie na w igloo pamiętam kiedyś była jakaś taka sesja i porównywano tę carycę do słynnego dzieła Kucharzewskiego czerwonego do złotych od białego czerwonego caratu także jednak warto podkreślić, zwłaszcza dla młodszej części publiczności, że satyry Pota to niebyły takie satyry wie ja jak jak jak robiono Niewiem pod koniec roku kiedyś tam, że podsumowywał rogi i występowały karykaturą vany konkretne postacie polityczne, owszem, on brał pewne postać tak jak jaki jest postać Jaruzelskiego Maciej maku, jakie gromy jak niby Gomułka, ale to ani nie jest tak dosłownie Gomułka ani to nie jest dosłownie Jaruzelski ani to nie jest dosłownie Breżniew to są pewne symboliczne figury, które opisują znacznie szerszą rzeczywistość niż doraźność sny rzeczywistość polityczną i teraz, przechodząc do tych innych utworów, że jeżeli mówimy o pierwszej jego dzień pierwszy jego dziele, czyli Operze cieśli i gacie to to znowu nie jest taka satyra jako płatną uprawiał Hemar w Londynie, że po prostu była wyśmiewana tylko komuna tam była wyśmiewana również opozycja proszę zwrócić uwagę, że Gęga przez USA sama nazwa Gęga czy jest troszkę tak prześmiewczo, że to przecież sięgać to jest właśnie ta opozycja, ale na tej opozycji spodnie zostawia suchej nitki to nie są przecież, że po 1 stronie jest reżim komunistyczny po drugiej stronie co ja właśnie mądrzy szlachetni ludzie oni są też ośmieszeni oni są strasznie naiwni, a szczególnie atak potem już w tamtych czasach co było jednak to ruch był równie odważny powiedziałbym co atak na komunę to był atak na rewizjonizm ja pamiętam co spodnie opowiadał jak poszedł na 0101. raz poszedł na wykład szafa na temat marksizmu to było bodajże czterdziestym 0607. roku, więc pod miał 18 lat no powiedzmy przedwcześnie rozwinięty dojrzały tak dać on być tam była to było na Politechnice w tej wielkiej sali i on wyszedł i mówił, że nie mógł się w ogóle sobą poradzić był jakimś takim, a amoku jakimś takim jest zasadzony jak można te bzdury wierzyć wtedy 18 letni spod widział co to są za bzdury kim jest szaf i patrzą, że cała 9599% tej sali było już chronione no i i potem jak on atakował przecież proszę zwrócić uwagę kto jakie postaci są wyśmiany cichych gaciach Jan strzelecki Beylin tam cała cała cały ten sztab rewizjonizmu, który ów, który wtedy uważał się już za opozycję aż po przeciw nim występował uważnie uważających za skrajny naiwniaków oczywiście, którzy odgrywają pewną rolę, bo walczą z tą komuną, ale uważam, że to jest opozycja koncesjonowana, że wcale nie nie jest najważniejsze, że to co tacy sami piękno dusi jak ci pierwsi, a z kolei Maciej maku jest fantastyczna analiza jak właściwie doszło do komuny w Polsce, że on pokazuje jak ta grupa, która kończyła grupą mała mediów czy tych specjalistów od dramatu prawda, że to była niezwykle wąska na narzucone przez Rosję grupa, która nie mogąc zorganizować szerokich rzesz partyjnych wśród robotników chłopów, dlatego że zarówno prawdziwi chłopi jak prawdziwi robotnicy się w ogóle do tego nie kwapili to oni zrobili ten główną siłę z lumpenproletariatu tym jest Maciak stąd jest ta nazwa macie, jaki ten rurka i pozostali to co on ich zresztą wy jeszcze dodatków fantastyczny tam są takie aluzje kim oni byli w czasie wojny, że Maciek zajmował się malcowi nic bym tak i to później podkreślono, że jak miłość napisał jest ONR-U spadkobiercą partia, którzy podpowiedzą to znacznie wcześniej, że płatnik pokazał, jakie są prawdziwe korzenie komunizmu w Polsce i kto realizuje i to wcale nie było popularne rewizjonizm, czyli ta propozycja bardzo tego nie lubiła i pamiętam, że zarówno żona Jana strzeleckiego, jaki parę innych osób nie będę wymieniał nazwisk były oburzone było oburzone pamiętam nawet jak kioski skądinąd bardzo zasłużonej krytyki i człowiek związany z opozycją bardzo lubił Szpotańskiego właśnie za to i to należy pamiętać i wreszcie, bo ostatni utwór ten u, o którym Olek tutaj wspomniano Bania w Paryżu to przecież to jest to fundamentalna satyra na zachód nas z zlewa człony zachód i można powiedzieć dzisiaj może to jest jakiś utwór Compu z niesamowicie proroczy, bo właściwie to co tam napisy to teraz dzieje upór w stopniu skrajnym na naszych oczach także proszę pamiętać, że po zawsze płynął pod prąd, że to niebyła taka, że tak gładka SA Tylka i na władzę czy na na jakieś konkretne osoby to była satyra na pewne idee i że te idee są podejmowane przez skądinąd inteligentnych ludzi po tym co zostało powiedziane oczywiście teraz oddam głos panu Aleksandrowi celowi, ale króciutkie 2 fragmenty towarzysza szmaciaka znowuż dla tych, którzy nie czytali straszny miał dzień towarzysz szmaciak ach, wprost odchodził od rozumu, kiedy uciekać musiał w gaciach ścigany wyzwiskami tłumu zewsząd sypały się kamienie boleśnie, bijąc go siedzenie teraz wili się dziś Marczak już w spodniach w prążki ani gaciach owinął przy tym się szlak rokiem i pije Skocz z wiśniowym soki pan Aleksander Hall tak opozycja się też dostało, więc dlatego pan od wieku wobec dostało się, ale mimo wszystko po miał oczywiście trochę się zmieniło wolnej Polsce, kiedy jego oceny często dawnych przyjaciół bywały polityków nadających ton życiu politycznemu trzeciej Rzeczypospolitej bywały krytyczne moim zdaniem czasami niesprawiedliwe, ale przy tym wszystkim co ono mówi Antoni, który to trzeba powiedzieć myślę duchowo był najbliższy ze wszystkich sportowi Otóż była w spocie my pewna postawa nazwałbym ją ekumeniczna on lubił wszystkie nurty ludzi, że tak powiedziałbym ze wszystkich nurtów opozycji np. bardzo lubił Janka Lityńskiego, który miał być brał udział w tej dyskusji, na który wtedy reprezentował niewątpliwie to lewe skrzydło opozycji był zafascynowany w latach osiemdziesiątych spod Dzielski dzisiaj może trochę zapomnianym, ale takim pewnym rzecznikiem w latach osiemdziesiątych może nawet pod koniec lat siedemdziesiątych idei wolnorynkowych, ale mocno osadzonych, że tak powiem na glebie chrześcijańskiej Mirosław dziel, a zarazem to była politycznie dosyć taka ugodowa w linia właściwie linia Dzielskiego to była linia na nie komuniści się uwłaszczą i dadzą nam spokój nie zrobią tutaj zapisali co jakiś czas to będzie również autorytaryzm, ale to będzie i tak krok bardzo dobrą stronę stosunku do tego co jest, czyli do komunizmu musi też powiedzieć, bo to może być mało znany Sak, ale aż, po który potrafił bezlitośnie pić autorytetów z ludzi na świeczniku nawet najwyższym miał naprawdę wielki szacunek do prymasa Wyszyńskiego kiedyś w Gdańsku, a właściwie na Kaszubach w tym sierpniu pamiętnym osiemdziesiątego czwartego roku z Mirkiem Rybickim spędzaliśmy tam Bieczu ze sportem to właśnie opowiadała o tym, że po wyjściu z więzienia prymas go przyjął jakiś rodzic czy pan, iż przy zaprosi go zaprosił zaprosił mówił panie Januszu proszę tutaj zachodzić proszę wpadać i pamiętam konkluzje, które też pokazuje jak światło nasza baba spłata nie mnie już nie nie przychodziłem tam nie poszedłem niepodległym się tam pod używał czasem takich określeń no bo co ja bym temu wielkiemu człowiekowi zawracał głowy taki był mniej więcej sens tej wypowiedzi, ale źle może sprawę raz inny juror on raz był dla nas odparł oczywiście oczywiście raz był, ale skończyło się tylko na tym 1 razie, chociaż prymas proponował, żeby od czasu do czasu z oddaniem go zachodził no dobrze jak zwykle przy tak wspaniałej bogatej postaci i pewnie będziemy mieli poczucie niespełnienia mamy 2 minuty jeszcze na antenie to ja może w tej sytuacji dla tych, których dzisiejsza rozmowa panów zainspirowała zachęciła, żeby bliżej poznać twórczość przede wszystkim Janusza Szpotańskiego może poproszę pana Antoniego Liberę taką podpowiedź jak szukać szczególnie w czasach pandemii może w sieci, aby ta postać, która wydaje się rzeczywiście być fascynująca stała się dla wielu osób słuchających panu dzisiaj jeszcze bardziej bliska to ja pozwolę się powtórzyć to co mówiłem przed audycją tylko to było nie nagrywany noże są takie 2 miejsca w internecie, w którym można znaleźć bardzo dużo wiadomości samych tekstów Szkota jedno to jest po prostu wystarczy wystukać Janusz Szpotański Uniwersytet Gdański i na stronie Uniwersytetu gdańskiego jest cały dorobek jest cyfry zawarte i dostępny i bardzo przejrzyście udostępniony wg tytułów wg chronologii, więc to jest, jeżeli ktoś chce po prostu poczytać jego wiersze nie kupując książek nie, zdobywając książek to tam ma to wszy absolutnie wszystko, a druga rzecz to jest portal w dwójce polskiego radia z zrobiony przez Andrzeja Witkowskiego, który jest rodzajem portretu Szkota to jest bardzo z takim jak, jakby się jak mówił multimedialny tam można wchodzić różne szuflady można 3 filmy o nim on sam tam występuje czyta swoje wiersze są jakieś wywiady z nim inni ludzie o nim mówią bardzo bogaty portal i tam można go poznać od bardzo różnych stron także jeśli chodzi o dokumentację to ona jest dostępna jest łatwo dostępna w internecie pan Antoni Libera pisarz tłumacz reżyser bardzo dziękuję dziękuję bardzo, pan Aleksander Hall działacz opozycji współzałożyciel ruchu młodej Polski minister w rządzie Tadeusza mazowieckiego piękne dzięki ja dziękuję bardzo, bardzo dziękuję dziękuję również słuchaczom, żeby z nami Małgorzacie Kuciński, który audycji wydawała dobrej nocy Zwiń «

"Nosił znamiona genialniości." O Januszu Szpotańskim

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Fotowoltaika w firmie. Czy to się opłaca?

Potencjalne zarzewia kolejnych konfliktów - Tajwan i Himalaje [Świat w 2023]

Czy 500 plus pójdzie w górę? "Nie będzie łatwo wprowadzić nowe programy, które będą kosztowne"

M. Witucki: "Przedsiębiorcy zaczęli głosować nogami i wiara w to, że tu warto inwestować, jest coraz mniejsza"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL