KultOFFe: Pavol Rankov "Legenda o języku"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Owczarek państwa moim gościem jest pan prof. Piotr Śliwiński kierownik zakładu poetyki i krytyki literackiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu przewodniczący kapituły poznańskiej nagrody literackiej dzień dobry witam serdecznie panie profesorze dzień dobry panu dzień dobry państwu dzisiaj nietypowo pan prof. Piotr Śliwiński, bo nie poetycko powiedziałbym woda dzisiejsze rozmowy pan profesor wybrał książkę, która ukazała się kilka lat temu, ale w języku Rozwiń » polskim ukazała się bodaj w grudniu zeszłego roku pod koniec roku książka wydana przez książkowe klimaty w przekładzie Tomasza Grabińskiego legenda języku Wola rynkowa, czyli w pewnym sensie powrót do przeszłości, a może, a może przepowiadanie przyszłości panie profesorze co będzie o języku pana zaskoczyło ujęło co wrócił pan pana uwagę, że właśnie ta książka na dzisiejszy Portową rynkowi jest nieźle w Polsce znanym pisarzem przypomnę, że kilka lat temu bodajże 2014 roku został Lora laureatem nagrody Europy Środkowej Angelus to jest duża wielka może pod względem materialnym wręcz największa w Polsce nagroda literacka natomiast istotna dodatkowo istotna z tego powodu, że skłania do obserwacji tego co się pisze i tego co oczywiście tłumaczy na język Polski w krajach naszego szeroko zresztą rozumianego szeroko zakreślonego regionu i to jest powód, dla którego nazwisko było mi znane pamiętałem o tamtym werdykcie tamtej książce 1września Night dlatego zainteresowałem się najnowszą edycją jego jego prozy tego Słowackiego Słowackiego prozaika poza tym tytuł jest interesujący powiedziałem wskazuje na na na pewne wspólne nam panie redaktorze zainteresowania liryczne poetyckie jeśli język to jeśli język proszę to to to nadzieję, że prowadzenie jest tylko nie jest tylko prawną, ale również tworzeniem tego języka refleksją nad nim, że oczywiście żartuję w istocie ta granica między między zainteresowaniami poetyckimi i prezenter z kim jest nie aż tak ostra, a fluktuacje literatury w 12 stronę nieustanne wtedy, kiedy mówimy o literaturze wartościowej, ale pomyślałem sobie, kiedy czytałem książkę warto polecić, bo jest inteligentna jest jest zajmująca i wbrew pewne pewnym pozorom jest to rzeczywiście książka aktualna co to są pozory, a o oto wraca, aby do Pragi na początku lat siedemdziesiątych jest też 4 lata po praskiej wieszak po praskiej po praskiej wiośnie przepraszam zawahałem się słyszy jakiś szum w słuchawce mam nadzieję, że tylko, że tylko ja czwórka młodych ludzi racja jest prowadzona najbliżej Tomasza zaczyna studia studiować historię i rzecz jasna historia w społeczeństwie socjalistycznym jest objęta szczególną troską władz jest jednym z tych przedmiotów, które mają służyć ukształtowaniu pożądanego przez partie obrazu przeszłości i ukształtowaniu młodych ludzi na przyszłych wykonawców i ideologii piewców piewców prawdy materialistycznej prawdy o przeszłości użytkowników mgr Skolimowskiej metodologii poznawania poznawania i opisywania świata, ale ta czwórka młodych ludzi, które dość przypadkowo się ze sobą spotyka jak to bywa na pierwszych zajęciach czy na pierwszych wykładach kiedy, kiedy ludzie zaczynają studiować przypadek rządzi bardzo wieloma wieloma sprawami dotyczy np. tym, kto Coco obok kogo usiądzie z kim zacznie jako pierwszym rozmowę tak dalej tak dalej ta czwórka młodych ludzi zaczyna sobie odpowiadać pod wieloma względami nie tylko, dlatego że jest złożone z 2 dziewcząt 2 chłopców zaciekawionych sobą, ale również dla, dlatego że wszyscy zdają się mieć z różnych względów z różnych powodów sceptyczny stosunek do do ówczesnej socjalistycznej taki normalizuje znormalizowanej po po praskiej wiośnie sytuacji co więcej każdy z nich ma własne doświadczenia jakiś jakiejś jakąś pamięć rodzinną jestem dziewczyna córka wysokiego funkcjonariusza służb tajnych służb, ale jesteś jesteś chłopak będący synem budowniczego praskiego metra i nauczycielki która, która miałaby kłopoty była już na progu bardzo poważnych kłopotów zawodowy, gdyby nie przeniosły się do Pragi pewnie ucieszyłaby prace itd. itd. więc oni niosą niosą w sobie różne rodzinne doświadczenia niosą wreszcie również klimat ulicy mają taką oto zabawę, żeby zabawy pouczającą, żeby co pewien czas liczyć twarze zliczać twarze przechodniów w jakim to cel od celu by spróbować znaleźć proporcje między smutkiem z zadowoleniem przygnębienie nieobecnością lękiem wypisanymi wypisanymi na twarzach, a jakąś elementarną przyjemnością życia i te te badania ta zabawa prowadzi nieodmiennie do wniosku, że większość ludzi poważnych samotnych zagubionych przygnębiony przestraszonych ani licznie tylko bardzo nieliczni zdają się zdają się czerpać przyjemność z praskiej jesieni życia w pięknym mieście tego wszystkiego co co z Pragą tak chętnie tak chętnie kojarzymy początek dla 70 piąty tamtej w tamtym miejscu jest czymś zupełnie innym niż nasze wakacje w Pradze z ostatnich kilku kilkunastu, o których chętnie myślimy, że rzesze udały że, że to wyjątkowe miejsce znaleźliśmy się w takim światowym międzynarodowym wielojęzyczny towarzystwie, które w tym miejscu w tym miejscu realizuje realizuje swoje swoje zainteresowania taką chęć bycia bycie razem tak to tak to wygląda tak to nie wygląda na początku lat siedemdziesiątych no i co więcej znowu przypadkowo zadanej pierwsza seminaryjna ćwiczenie integruje wokół zainteresowania Janem dla osoby Jana Nepomucena Świętego Jana Nepomucena, który jest patronem patronem 3 jest oczywiście popularny zła również w Polsce, zwłaszcza na południu Polski jest patronem wód patronem wód obfitych i wód nieobecnych od jeden z 1 strony chroni przed powodziami przed ulewami przed kataklizmami nadmiaru z drugiej strony do niego odwołujemy się wtedy, kiedy boimy się boimy się słyszy coś takiego sprawiło, że Jan Nepomucen zasłużył na tak wysoką rangę rolę jaką, jaką odgrywa Otóż on tutaj zaczyna się ta historia języka on nie zdradził wszy jest koniec czternastego wieku nie zdradził tajemnic królowej, której służy jako jako spowiednik naraża się naraża się królowi, a narazić Wacławowi czwartemu oznaczało stanąć na progu na progu wieczności na progu ostateczności i tak też tak też się wydarzyło najpierw uwięziony potem strącony z mostu Wacława do Wełtawy i ginie Gui wodach i tym sposobem nie tylko jego pomnik za pewien czas stanie na moście Karola, ale my, ale on ten, który trzymał język zębami ten który, który nie dał sobie go wydrzeć będzie będzie symbolem kapłańskiej tajemnicy kapłańskiej lojalności lojalności w stosunku do do tego co najważniejsze w tej misji przypomnijmy jest czas bardzo krótki, bo krótko poprzedzający nadejście mistrza Jana Husa to to dodatkowa okoliczność Jan Nepomucen wydaje się wraz z arcybiskupem ówczesnym Pragi wydaje się po po poniekąd zapowiadać nadejście tego wielkiego przełomu wielkiego ruchu husyckiego, więc jest ciekawym dla historyka wyzwaniem, ale okazuje się też trudny do przełknięcia przez ówczesne władze przypadkiem religijnego religijnego kultu religijnego autorytetu, którym ta władza musi sobie jakoś poradzić, a my do legendy o języku Pavola rynkowa powrócimy po informacjach Radia TOK FM państwa moim gościem pan prof. Piotr Śliwiński przewodniczący kapituły poznańskiej nagrody literackiej kierownik zakładu poetyki krytyk literacki Instytut filologii polskiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu informacje o jedenastej 20 po wcale pan prof. Piotr Śliwiński rozmawiamy o książce Pavola rynkowa legenda o języku panie profesorze udało się tak być może teraz tak cudownie pani profesor tak tak tak cieszy się usłyszałem jakieś resztką owe resztkowe komunikat pana wyjątkowy sposób usłyszałem komunikat o komentarz pana redaktora, że Jan Nepomucen jakieś przekleństwo nad naszą rozmową, a roztoczył nie Jan Nepomucen darzy błogosławieństwa ami Ant jest postacią w tej książce, że rolę jemy tak nie chodzi o tra że, aby on był zbyt zapobiega takiej takiemu nadmiarowe prawda, ale też nie pozwolił by wysuszyć rozmowy to znaczy sprowadzić do wyłącznie do faktów jakiś faktów, które w odniesieniu do niego są trudne rzecz jasna do ustalenia kult Jana Nepomucena wszystko co piątej książki tej powieści, bo ma jakiś taki zły encyklopedyczny wymiar zaczął rozwijać osiemnastym 18 wieku wtedy został beatyfikowany i i w końcu ogłoszony świętym my natomiast częścią akcji powieści jest próba podjęta ze strony władzy za pomocą, a i, opierając się na autorytecie współczesnej nauki zdetronizować zdejmij to realizować od centralizować tę postać po pokazujący udowadniając, że jak, że jego język jak mówi legenda wcale nie pozostał w stanie nienaruszonym, że Jerzego w istocie nie marzenie jest przechowywany w skrzyni w pewnego rodzaju skarbcu, w którym by szczątki tego Świętego się znajdowały naszych czasów, że wszystko to jest ludowy mistyczny mitycznej ciemny zupełnie trzymający się rzeczywistości rzeczywistości wymysł i treści młodzi ludzie zaczynają poszukiwać prawdy, przygotowując się po prostu najpierw do zajęć, a potem, starając się opierać tendencji której, które kierunek słusznie słusznie wyczuwają, czyli krótko mówiąc toczy się jakaś walka między ich pasją i młodą pasją początkujący historyków, a cynizmem takim polityczno Lenina kim cynizmem starych historyków no oczywiście władzy, która ma rozstrzygnięciu takim właśnie antyreligijne rozstrzygnięciu tej tej kwestii swojej swój interes takie gry i takie zabawy w początkach lat siedemdziesiątych dobrze się skończyć nie mogły Otóż zostaje nie chcę państwu opowiadać treści tej de tej historii zostaje przez władze powołany do życia powołane dożycia ugrupowanie fanatycznych fanatycznych katolików fanatycznych chrześcijan to ta czwórka to czwórka, która chce się dowiedzieć jak najwięcej i w sposób jak najbardziej niezależny nie nie sterowany przez przez władze przez politykę kulturalną o owym owym świętym miałaby być trzonem tego, że tego ugrupowania, więc mamy tu do czynienia z czymś po pierwsze, oczywistym wprost panie profesorze halo halo panie profesorze dobrze znów klątwa Jana Nepomucena zdaje się, że zawisła także jeszcze sobie państwo przepraszam i próbujemy się połączyć po raz kolejny pan profesorem i już za chwileczkę PARP halo halo o cudownie udało się pani znowu tak znowu tak znowu jak powiedzieć, gdzie tak chciałem powiedzieć, że pomaga nam z nią chcę powiedzieć, że to jest po trosze historyczna powieść dla dla młodzieży starszej młodzieży tych, którzy jeszcze młodzi czują byli zaciekawieni tą datą tą średniowieczna dwudziestowieczną historią po drugie jest rzecz tak skonstruowana trochę trochę w duchu Umberta Eco, żeby się wydawać kryminałem takim historycznym politycznym kryje kryminałem i jest oczywiście jakaś powieść inicjacyjne ci młodzi ludzie naprawdę w tym momencie wchodzą teraz kształtują swoje swoje postawy i swoje przekonania, ale gdzieś pod spodem wydaje się nieprzypadkowy bardzo bardzo zgrabnie zamierzonej wykonany sposób jest to książka o o językach nie tych językach, które nie nikt nie ją nie idzie nie rozpadają się premie, które nie podlegają wpływowi czasu i naturalnym prawa, ale tych językach, które usiłują przejąć władzę na naszą wiedzą wyobraźnią nad naszymi postawami z 1 strony jest tu więzy historii, który czasami staje się topornej, bo jest służebne, a czasem jest finezyjnie literacki właśnie poetycki, bo o 1 historii, bo język historii musi zasilać i wzmacniać wyobraźnia mamy mamy język taki taki język in statu nascendi kształtowania się kształtowania się dojrzałości i mamy język język przemocy mamy język doktrynę i powiedziałbym, że kiedy myślałem o tym języku doktrynę np. słuchając który złowił razem z młodymi bohaterami wykładów nieco od nich starszego doktora, który prowadzi seminarium mający właśnie wykazać kształt był wykazać fałsz ustawa te kultu Jana Nepomucena i ukształtować podług swoich życzeń tych młodych ludzi te, więc ten ten ten, kiedy mówi ten adiunkt w sej pomyślałem Boże od pewnego rodzaju doktrynę warstwa prawda pewnego rodzaju doktryna jest mamy do czynienia dzisiaj bardzo wie bardzo różnych miejscach, żeby dzisiaj jesteśmy też jak w takim świecie wojen kulturowych spolaryzowanym na frontach panuje czy panować ma dyscyplinę myślenia to nie jest tylko nie myślę w tym wypadku tylko o władzy, ale też myślę czasami o o ludziach którzy, którzy chcieliby doprowadzić do opisywania nieomal obowiązkowego opisywania rzeczywistości za pomocą paru paru parunastu pojęć, które aktualnie zdają się najbardziej adekwatne przy tym słowa zdają się jest tutaj zbyt słaby chodzi o o taką o takie przekonanie, że Rze, że mówić o czymś należy tak atak, a inaczej nie, więc powiedzmy władza, która tropi lewaków lewica tropi tych, które się wykazują jakąś nieostrożną nieodpowiedzialną sympatię do liberalizmu to jest itd. itd. Inter to jest w tym sensie jakoś my jako ciekawy jestem jeszcze postać czy tu jak z innego planu jak innych planów czasowego też ukazana kobiety cierpiącej na schizofrenię, ale w tym schizofreniczny jej położeniu rozdarciu bardzo ukazuje się dużo nie tylko z dalekiej przyszłości one, zwłaszcza mieszkanką tej historii tej czy tych w tej pamięci takiej pamięci historycznej, którą sobie posiada przy tym bardzo wydaje się ciekawe zdążyła, zanim zachorowała tylko trochę postudiować również historię tylko trochę postudiować, ale te ziarna i historycznej wyobraźni czy życia w czasie przeszłym bardzo się w niej rozrosły rozpleniły ona właściwie żyje żyje na równych prawach w czasach, które ją, w które zainteresowały, a jednocześnie, a jednocześnie te wszystkie sza to całe szaleństwo, które nie jest wszystkie szalone szalone i DialNet którymi Ada którymi ona mówi są przy dziwnie kontynuowanym szaleństwem na wszystkich uważających się czy na pewno słusznie za za normalnych inaczej jeszcze mówiąc normalizacja po po po przewrocie po rewolucji sześćdziesiątego ósmego roku straszliwa jak nastała dostała w Czechosłowacji poniekąd doprowadziła do do do do do powszechnego błędu do do powszechnego ogłupienia wszyscy są trochę tak jak później jak później Tunia przedstawiana w tym kapitalny sposób w tej w tej książce więc, o co w niej zaciekawiło to jak można dać książkę nadal można dać książkę, która będzie czymś, o czym co nie jest nie jest przypadkowe co co nas dotyczy co co nas do czego może skłonić nas za razem może sama być czymś najzwyczajniej w świecie jako powie jak literatura jako byłego intryga interesującym interesującym bez bez bez dodatkowych zdawać by się mogło ambicji, ale one tam są tak jednocześnie, pokazując jak pewne narzędzia używane do kontroli narzędzia używane do kreowania pewnych zjawisk nie zmieniły się właśnie od średniowiecza, a realnie w zamyśle jeszcze od jeszcze dawniejszych czasów panie profesorze bardzo dziękuję pani rękę jest legenda o języku wydawnictwo książkowe klimaty to książka, której dziś rozmawialiśmy państwa moim gościem był pan prof. Piotr Śliwiński kierownik zakładu poetyki i krytyki literackiej Instytut filologii polskiej Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu informację o godzinie jedenastej 40 dzisiejszy program przygotował Paweł Zientara, a nad jakością naszych połączeń czuwał Szymon waluta Zwiń «

KultOFFe: Pavol Rankov "Legenda o języku"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 15:00

Najnowsze Podcasty

2. Odbudowa Ukrainy: wizje, priorytety, ideologie i interesy. Rola Polski

Praca na wakacje - gdzie jest i ile można zarobić?

Bez motywacji nie rzucisz palenia!

Węgry "za" Szwecją w NATO, ale opóźniają

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL