REKLAMA

Pochwała długu

Ekonomie przyszłości
Data emisji:
2021-02-25 15:00
Czas trwania:
01h 33:41 min.
Udostępnij:

„Długi należy spłacać”. „Kto tego nie robi, traci wiarygodność u inwestorów”. „Dług publiczny zaciągnięty dziś spadnie na barki przyszłych pokoleń”. „Wzrost długu publicznego to hamulec rozwoju gospodarczego”. Takie i podobne stwierdzenia słyszymy nieustannie w mediach, eksperckich komentarzach i debatach politycznych. A co jeśli dług nie jest grzechem dłużnika, ale wspólnym interesem łączącym go z wierzycielem, który także powinien ponosić koszty ryzyka? Co jeśli dłużnik nie musi pokutować, składając swój los w ręce instytucji finansowych i w nieskończoność spłacając odsetki wielokrotnie wyższe od pierwotnie wziętego kredytu? Co jeśli niektóre długi – zaciągnięte wbrew interesom społecznym i bez demokratycznej debaty – są zwyczajnie bezprawne? Co wreszcie, jeśli najlepszym sposobem na zmniejszenie ciężaru długu publicznego jest jeszcze większe zadłużenie w celu podniesienia stopy inwestycji, czyli innymi słowy hodowanie deficytu? Wszystkie te wątpliwości (a właściwie dobrze dowiedzione tezy), od dawna formułowane przez przedstawicieli krytycznych nurtów w ekonomii, skutecznie podważają neoliberalny dyskurs na temat długu. Rozwiń »

David Graeber idzie jednak o krok dalej. Jego historyczna analiza fenomenu długu wyprowadza ideę zadłużenia ze sfery winy, ułomności i moralnego potępienia, choć zarazem odzyskuje moralny wymiar teorii ekonomicznej. Jednocześnie wykracza daleko poza ciasne ramy gospodarki z wyobrażeń ortodoksyjnych ekonomistów. W jego ujęciu dług, na długo zanim pojęcie to wypaczyła klasyczna ekonomia, był nazwą jednej z podstawowych relacji społecznych. Oznaczał sieć wzajemnych zobowiązań, na której opierają się społeczna spójność, równość, solidarność i zaufanie. Tak pojęty dług nie tylko nie jest problemem, ale staje się wręcz niezbędnym elementem społecznej praxis. Im go więcej, tym lepiej. Bez długu oraz bez ukrytej w nim logiki wzajemności i zobowiązania nie ma nie tylko sensownego rozwoju ekonomicznego, ale też jakiejkolwiek reprodukcji społeczeństwa. Co więcej, tak jak pod brukiem może kryć się plaża, tak pod zmurszałą skorupą kapitalizmu życie społeczne rządzi się prawami bazowego komunizmu i zasadą daru.

Teoria długu Davida Grebera stawia na pierwszym planie kwestię warunków możliwości społeczeństwa opartego na egalitarnych relacjach wzajemności. Na planie drugim prowokuje pytanie o historyczną genezę przejścia do redukcjonistycznej koncepcji i materialnej pułapki systemu długu charakteryzującego kapitalistyczne stosunki ekonomiczne. Czyni to nie tylko po to, by roztrząsać kwestie historyczne, ale przede wszystkim by określić konieczne ramy systemowej transformacji. Takiej, która wyrastając z „głębokiego” poziomu uspołecznienia, niepoddającego się działaniu logiki towarowej i produktywistycznej, odnajdzie punkt oparcia dla budowy innego, prawdziwie egalitarnego i demokratycznego społeczeństwa. Zwiń «

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
dobry wieczór tutaj Przemysław Wielgosz to jest temat ludzi edycja Polska witam wszystkich na kolejny pierwszy w tym roku spotkaniu w cyklu ekonomia przyszłości spotykamy się Biennale Warszawa jest to kontynuacja cyklu, który zaczęliśmy w styczniu zeszłego roku prowadziliśmy przez cały przez cały rok dlatego nazwaliśmy sobie ten ten obecny cykl ekonomia i przyszłości sezon drugi i pół, ponieważ wychodzimy poza ramy tradycyjnie pojmowanej także tej hetero akcyjny tej Rozwiń » krytycznej ekonomii i będziemy starali się w ciągu tych najbliższych 3 miesięcy, które zaplanowaliśmy sobie ten ten sezon drugi był Ekonomik przyszłości będziemy starali rozmawiać o problemach ekonomicznych kwestiach dotyczących polityki ekonomicznej zarządzania gospodarką przez pryzmat antropolog przede wszystkim naszym naszym punktem odniesienia naszym partnerem w tych dyskusjach w tych rozmowach będzie zmarły we wrześniu zeszłego roku antropolog amerykański David Greenberg to jego koncepcję jak sądzę antropolodzy ekonomiczne w ostatnich latach wywierały najwyższym największy wpływ nie tylko w dyskusjach w polu, na którym się akademicko sytuowała ale, ale wychodzimy daleko poza poza ramy usta byłem w stanie inspirować nie tylko debaty intelektualnej także ruchy społeczne w jakimś sensie nasze spotkania będą też rodzajem hołdu złożonego liderowi będziemy rozmawiali wokół kilku takich fundamentalnych idei, które wprowadził do dyskusji nie, odkrywając ich ale, nadając im taki kształt taką formułę, która wynikała z jego specyficznego podejścia badawczego też z tej swoistej z tej perspektywy, jaką daje antropologia w tym wypadku antropologia ekonomiczna sam pomysł wynika też z tego że, żeby zająć się właśnie takimi ujęciami związanymi z antropologią wynika z tego, że najbardziej przez cały poprzedni rok cały cykl ekonomię przyszłości jakimś sensie oscylował w okolicach granice myślenia właściwego tradycyjnym, a także krytycznym nurkom ekonomicznym staliśmy się wykraczać poza granice staliśmy się okazywać, że ekonomia jest zawsze, że przepis jest nauką społeczną jest zawsze polityczna, że zawsze historyczna no i w tym sensie też myśleliśmy o tym, żeby wychodzić wychodząc poza ramy, w których się debaty ekonomiczne i głównym nurcie w każdym razie odbywają w jakimś sensie w jakim sensie starać się projektować możliwą ekonomia, ale także przede wszystkim możliwe praktyki ekonomiczne takie, jakie odpowiadałyby tym wszystkim wyzwaniom, które związane z tą z kryzysami, które znajduje się współczesny globalny kapitalizm oczywiście wątki antropologiczne jakimś sensie pojawiały się już w tych dyskusjach pojawiały się w tych koncepcjach którymi z tym się spotkaliśmy podczas tego seminarium tym niemniej wydaje się, że to, że warto warto wejść w ogóle poza ramy debaty ekonomicznej po to, żeby spojrzeć na nią z zewnątrz to, żeby ją też wzbogacić w ten specyficzny sposób w jaki jaki kwiat kwestii ekonomicznych pod wodzą pochodząca koledzy i ekonomicznym jak Polacy społeczny w ogóle to jest tak, zanim jeszcze oddam głos umówili się gościowi, który nie jest mi Kacper Pobłocki doktor habilitowany, a czy Polak Sylwester Warszawskiego za kilka będziemy rozmawiali o długu kreski długów koncepcja Grebera jak wygląda o tym jak należy należy kwestię długu dzisiaj na nowo przemyśleć od myślałem pewne pewne, ale osoby, jakie ona funkcjonuje w debacie ekonomicznej wszystkim w dyskursie w dyskursie publicznym w ciągu ostatnich lat go nazwaliśmy to dzisiejsze spotkanie niekoniecznie przewrotnie pochwałą długu ale, chociaż nie jest taka też nie są takie to też zupełnie, a jednoznacznych stopem na początek może jeszcze że, gdyby z mojego punktu widzenia sensowne sens podejścia do kwestii ekonomicznych projektowania ekonomi przyszłości z perspektywy antropologicznej, bo polega głównie na tym, że to, że jeden z podstawowych problemów, jaki ma, jaki ma ekonomia jest to, że nie jest ona w stanie często także swoich redakcyjnych krytycznych nurtach zdać sprawę z własnych ograniczeń własnych władz w ramach których, który funkcjonuje bardzo często jej Universal listy ręczne nierealistyczne roszczenia, a skrywają bardzo partykularne bardzo bardzo partykularnych uwarunkowania polityczne historyczne społeczne klasowe ideologiczne, czego ekonomiści zwykle nie są nie są świadomi stąd pewnie pojawiło się jakiś czas już temu takie stwierdzenie, że ekonomia to zbyt ważna dziedzina zostawiać samym ekonomistom to jest jedna z naszych z naszych głównych przesłanek którymi kierowało, kiedy decydowaliśmy się na wprowadzenie tego ekonomicznego appendix do ekonomii ekonomii przyszłości, a dla Polek jak sądzę dlatego jest tak fascynująca też, bo pozwala nam de konstruować rekonstruować takie ideologiczne kategorie którymi się nieświadomie zupełnie właśnie owe ideologiczną ości posługuje ekonomia wszystkim główny nurt towar, jakim Homo economicus wolny rynek czy racjonalny wybór ten jednak kwestia druga kwestia taka, że antropologia skok, koncentrując się na różnorodności różnych form funkcjonowania gospodarki różnych informacji wskazuje na NATO, że właśnie taka powszechna poza historyczna perspektywa, jaką zwykle przyjmują ekonomiści nie ma żadnego uzasadnienia nie ma nie ma go z perspektywy historycznej, bo kapitalizm nie jest jedynym systemem ekonomicznym, w którym które ludzkość wynalazła, o czym ekonomiści szczególnie, gdy ekonomiści liberalni bardzo chętnie zapominają najlepszym dowodem na to, że praktycznie historia gospodarcza to w ciągu ostatnich kilku dekad zanikła także w dużej mierze na uczelniach ekonomicznych z drugiej strony z drugiej strony ta różnorodność, która możemy poznawać dzięki dzięki perspektywy antropologicznej polega na tym że, że równolegle w 1 momencie historycznym mogą współistnieć na kuli ziemskiej różne sposoby produkcji różne informacje ekonomiczne społeczeństwa wreszcie trzecia trzecia kwestia, która w dzisiejszym kontekście istotne mimo globalnym kapitalizmie, który rzekomo przenika się wszystkie aspekty naszej rzeczywistości oczywiście dotyka ich różny sposób, ale zarazem badania poległ antropologów ekonomicznych wskazują, że bardzo często jest tak historia się na ogół ta jest także, że systemy ekonomiczne czy formacji ekonomiczne społeczeństwa są rodzajem złożenia różnych sposobów produkcji tych dominujących takich jak, jakimi dzisiaj są jest kapitalizm globalne i podporządkowanych czy może mówić o tym, że to, że tak możemy wyjaśnić współistnienie globalnej gospodarce np. rolnictwa chłopskiego i tych mechanizmów, które w, które są tożsame z takim lub zglobalizowanym finanse zwanym kapitalizmem wielkich korporacji takim rolnictwo chłopskie, które obejmują ładnych parę milionów, ale mieli parę miliardów istot ludzkich w dalszym ciągu funkcjonuje wspomnianej racjonalności niższy niż kapitalizm neoliberalny, aczkolwiek oczywiście znajduje się pod presją na różne różne sposoby to jest to też nie jest tak mamy do czynienia już taką robi z Kanadą, że szczerze, że te systemy obok siebie funkcjonują niezależnie od rzeczywiście ta różnorodność istnieje, jeżeli szukamy szukamy takich takich miejsc, w których nie funkcjonują reguły rządzące globalnym kapitalizmem to na pewno na pewno znajdujemy także w tych w tych społecznościach, które wg badaczy funkcjonują wedle zasad, które określane są zmiany gospodarki dóbr wspólnych pisze o tym, że z grubo ponad 1,5 miliarda ludzi się na świecie, którzy funkcjonują w takich systemach ekonomicznych wreszcie coś, o czym mówił też wygrajmy także wciąż kryje się będziemy rozmawiali, czyli tak jak komunizm bazowy, który taką takim fundamentem wszelkiego spójnego rozwijającego się społeczeństwa społeczeństwa kapitalistycznego także tego zarządzanego metodami ekonomia liberalnych bijącymi się zasadą ekonomii neoliberalnej, żeby te wszystkie rzeczy, o których tutaj staram się powiedzieć pokrótce są nam dostęp jesteśmy w stanie się z nimi zmierzyć dopiero wtedy, kiedy widzimy w gruncie rzeczy poza ramy, w których których się ekonomia klasyczna ekonomia neoliberalna notował także znacznie częściej mamy krytyczną porusza to jest to jest to pole, na którym możemy znaleźć dzięki dzięki zastosowaniu narzędzi specyficznych narzędzi specyficznego myślenia o gospodarce o ekonomii o zbiorowym zaspokajaniu potrzeb, jakie nam daje, jakie nam daje perspektywa antropologiczna dzisiaj tak jak wspominałem będziemy rozmawiali długo będziemy rozmawiali pewnie przede wszystkim wokół tej książki dług pierwsze 5000 lat to jest rzecz, która się okazała w roku 2013 myślę, że dobrze pamiętam w momencie, w którym kwestia długu zaprzątało uwagę zarówno elit zarządzających Unię europejską zarówno komisji europejskiej, jaki znacznej części społeczeństw Unii Europejskiej przed tym społeczeństwo, które znalazły się w tzw. kryzysie zadłużenia albo konsekwencją kryzysu finansowego o tym pewnie będziemy jeszcze rozmawiać później 2 ważne jest to, że to, że MO, że debata, która wówczas, które wówczas wybuchła wokół kwestii zadłużenia z 1 strony ujawniła jak i podstawową funkcję, jaką i, jaką dług odgrywa no liberalnym zarządzaniu gospodarką, a zatem po prostu dług okazał się być najlepszym pretekstem mającym uzasadnić usprawiedliwić przyspieszyć się polityki zaciskania pasa polityki polegający na on na Żary prywatyzacji regulacji stosunków pracy z prywatyzacji sektora usług leśnych demontażu większości tych usług zaciskaniu pasa pracownikami szerzej z klasą klasom Ludowym, a zarazem luzowaniu tego pasa sektorowi finansowemu to było bardzo bardzo mocno widoczne się tych konsekwencjach polityk zaciskania pasa właśnie polityk surowości budżetowej jaka, jakie do końca 20101112. 13 czternastego roku były forsowane przez Unię europejską przede wszystkim wobec takich krajów jak Grecja Włochy czy Hiszpania czy Portugalia nade wszystko chodzi o wszystkim o o strefę euro, ale nie tylko, bo termin ten mechanizm wykorzystania w tym wysokiego zadłużenia publicznego trzeba to żeby, żeby nie bo, żeby nas za politykę cięć politykę surowości no właśnie znany wszędzie także w Polsce taki kryzys w Polsce po prostu wtedy nie było i z drugiej strony jednak ta sytuacja doprowadziła do tego, że doszło do Odrodzenia różnego rodzaju koncepcji ekonomicznych dotyczących kwestii długu, które kwestionowały taką neoliberalną ekonomiczną patologie propagandę mającą uzasadnić uzasadnić politykę cięć tutaj uczy się pojawiły się pojawiła się zjawisko bardzo bardzo interesujący mecz odrodzenie nie będziemy gęsi ma 2 strony perspektywy, którą reprezentował Polski ekonomista Michał Kalecki to znaczy myślenia o długu publicznym przede wszystkim jako o narzędziu ekspansji ekonomicznej narzędzie, które się wykorzystuje do tego żeby, żeby ktoś hoduje nawet to i tradycji hippisowskiej myszy hodowane deficytu budżetowego to, żeby im, żeby w sposób skuteczny zarządzać inwestycjami pakietem inwestycyjnym, który w, które pobudzają wzrost gospodarczy i modyfikując w tym wzrost gospodarczy, ponieważ są inwestycje publiczne jest nie tylko zmniejszyć ciężar zadłużenia, ale też, ale też prowadzić społeczeństwa kryzysu, który w, które system finansowy operujący długiem skądinąd ja wepchnął, więc by ta debata odbywała się w tamtym okresie ona prawdopodobnie jak sądzę będzie wracała niedługo do nas, ponieważ kwestia długu jak już można się przekonać, wsłuchując się główna narodowych komentatorów ekonomistów w dalszym ciągu inny chorującym takiemu właśnie neoliberalne Emu sposobowi myślenia o ekonomii gospodarce będzie będzie konsekwencją tego ostatniego roku i miesięcy, które jeszcze są dobre przed nami, czyli po prostu gigantycznych transferów finansowych, na które zdecydowały się państwa w obliczu kryzysu pandemicznego kryzysu, który nie wywołał nie wywoła kryzysu ekonomicznego, który był nie był czynnikiem zaostrzający procesy które, które nie zakończyły się po roku 20072008, kiedy gospodarka światowa znalazła się w kryzysie finansowym, więc wydaje się, że zajdzie się długiem jest z tego powodu bardzo istotne dzisiaj polemika z powracającym wprowadzającą ciągle Anthony liberalną będzie prawdopodobnie naszym zadaniem przy najbliższych miesięcy, ale wydają się też bardzo ciekawe będzie wyjście poza ramy, w których do ta dyskusja ekonomiczna się toczyła no właśnie dlatego dlatego chcielibyśmy dzisiaj rozmawiać długu czytając, pytając o kwestie Davida Webera to jest też może dobry moment, żebym oddał głos Jackowi Boguckiemu, który wygłosi krótkie wprowadzenie do naszego dzisiejszego spotkania jeszcze jest parę takich kwestii technicznych wszystkie osoby chciałby komentować brać udział w dyskusji zabrać głos bardzo prosimy o pisanie pytań na czacie dotyczy osób, które są z nami rozumie natomiast osoby, które oglądają nas na Facebooku także prosi po prostu czytanie czytanie pytań na opisanie pytań na trzeciej ewentualnie komentarzy polemik, że się z nami nie będzie zgadzać ja postaram się zarządzać tutaj przepływem tych też tych informacji od was i i kierować pytania do Kacpra jakoś w miarę sprawnie nie jest zarazem brać udział każdej w tej dyskusji także dziękuję bardzo, na początek tyle i oddaje głos w sprawie boczkiem dziękuję bardzo, uzasadnił to bardzo dobre prowadzenie i wiele rzeczy, których tutaj mówiło się też czemu mówić, więc czy i widz może zrobić zróbmy także ja postaram się też uporządkować to, o czym mówiłem sił i zwrócić uwagę na pewne aspekty rzeczy, które odpowiadają tym jest najciekawsze, a pan marsza sali jeden z bardzo ważnych antropologów XX-wiecznych i mentor widać kryteria zresztą współautor też książki z liderem o 5, czyli o kulach i swojej książce Stone i ekonomia z lat siedemdziesiątych napisał, że któraś z dużymi założyła jest takim książkom zakładającą tą antropologię ekonomiczną mówiłaś o ciąże, że w zasadzie dyskusji gospodarcze są bardzo bitew, które można stworzyć bitwa na gruncie na własnym gruncie na gruncie obcym nową swoim boisku na boisk obcy i ta dyskusja i z debata z ekonomem neoliberalną czy com ekonomia neoklasyczna Kolibie nazwać jest dyskusją obcym gruncie rzeczy jest dyskusją, która stara się zdemontować pewne mity, które zostały wygenerowane przez przez ekonomię na klasyczną de facto nie ma gdzie w rzeczywistości są pani luką też mieć czystą dialog tak też 1 i rodzaj pracy intelektualnej czuł prawykonanie się wokół UE, która dokonała się wokół książki dług i dziedzictwa widok rapera, a ta książka często cytowana bardzo rzadko czytana, a i bardzo cieszę, że dziś będziemy mogli trochę po jakimś środku, bo bardzo często i gdzie mogą nie dotyczy książki jeszcze mając na myśli też coś innego niż co tak naprawdę w niej jest drugi rodzaj bitwę i sali wstęp 2010 to jest ten właściwe tożsamości batalia, którą tak naprawdę należy podkreślić, że przygotować w tunelu stoczni, którą o, który do, której narzędzie daje antropologia to jest pytanie na własny grunt 1 tworzenie własnych pojęć, które pozwalają zrozumieć rzeczywistość jest właściwy sposób znaczy demontowanie mitów demonstracji mitów i pokazywanie że, a ekonomia głównego nurtu tak naprawdę jest oderwana od rzeczywistości to jest robota, który oczywiście trzeba mieć na początku natomiast tak naprawdę decyzyjna czeka przy to jest opowiadanie nowej historii taką opinię o tych samych, że winny sposób i my w sposób, który jest bliższy prawdy uczące się, że po pierwsze, ba lepiej opisuje co się dzieje tu i teraz, czyli jest lepiej cenią opisać mechanizmy życia gospodarczego świata którymi żyjemy to z 1 strony, a z drugiej strony typu opisuje historię tak ta książka w zasadzie jest książką totalny historyczną tam nie ma to bardzo mało o tym co się dzieje tu i teraz w ten kontekst oczywiście bardzo właśnie taki dyskusja wokół długu abolicji długu zniesienia długu mogą dyskusja wokół długą, a który też Grajber im grozić aktywista z odbywa się wok od roku 2000 tego wielkiego opieki kluby i dżungli długo rada, czyli zniesienia długu abolicji długu on krajów tak ogromny głód były z tym globalnego południa ktoś mówi teraz strój Krüger uczestniczył Accor jako aktywista ta książka jest bardzo nierówna nie jest bardzo błędów ta książka była widać bardziej Senat myślę, że lepiej o nim myśleć jako o zbiorze wykładów niż, o jaką książkę, która i, która jest podręcznikiem czy też takim taką monografią Street akademicką tam jest bardzo dużo pomysłów i jak czytać teraz ciężko z perspektywy 10 lat potem wykonał Światowida część pomysłów jest jedno, a część pomysłów jest moim czy przychodni do kosza, a i myślę, że warto zauważyć, jakby zbić wagę to co wyróżnia książkę na tle tej ekonomii głównego nurtu, który i Przemysław Wielgosz mógł znać na jakimś sensie ta książka pozwala jednak przenieść tę dyskusję na temat gospodarki bardzo ważnej sfery ludzkiej aktywności, które nie potrafi rozmawiać jak na naj no właśnie na własnej grunt, więc wszystkim, a Grajber i też warto zwrócić uwagę Przemek troszkę o tym mówił, ale ja jeszcze dopowiem i co prawda mamy myśli, więc antropologii, bo przy używał i antropologia ekonomiczna troszkę typologia społeczna w Polsce bardzo często tak naprawdę dzisiaj propolski kulturowej jako dominujący w rodzaju antropologii, a i tak faktycznie było, ale w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku taką postacią która, która zasłużyła się bardzo do tego, żeby wyciągnąć antropologię z zakamarków świata akademickiego póki furtki w 100 latach siedemdziesiątych z stał się bardzo często tandem autorem, a on naprawdę i znany jest właśnie z tego, że wprowadził pojęcie kultury na i gdy do miejsca, gdzie szeroko szerokiego obiegu myślę, że Grajber jest coś analogiczną postacią wieku dwudziestą dwudziesty 2001. w tym sensie, że on, a pokazuje w jaki sposób wiedza antropologiczna może być inspirująca ciekawa dla osób, które nie wywodzą się bez tej dyscypliny, ale procent polot, który uprawia gry zupełnie inne niż to co robił Clifford Kielce to co w dni dziś w Polsce i maszyna myśli mówiąc o antropologii kulturowej i instant apologia, którą ty, którą uprawiał on tej w trybie to jest antropologia, która z 1 są właśnie teraz takich osób z badań takich osób jak Basia sali, czyli osoby, które i z 1 strony mają jakiś jakiś teren tak jak mówię antropologii, czyli spędziło w 2 lata najmniej, badając żyjących z jakimś grupom ludzi, którzy żyją zupełnie inny sposób niż to, czego zostaliśmy przyzwyczajeni jako osoby, które wychowały się urodziły wychowały się w świecie białego Zachodu i która po prostu stara się pokazać racjonalności innych praktyk tak sali co takim wspomnieniu o rygorze powiedział, że on napisał rząd był ostatnim antropologiem, który i, który potrafił z pamięci przytaczać przykłady tego jak im jak jak i jak złość jak różnorodna może być jak żonę, żeby społeczeństwo, a to człowiek nauka idzie i jest jest zupełnie inna niż wszystkim dyscypliny bardzo prostego względu, że powstała jako nauka nie rozpoczął zachodnich tylko nauka, stając się z obawy społeczeństwa nie zachodnie, a na początku 2007. dwunastego dwudziestego wieku to był moment, kiedy ukształtowało się dużymi, że cały krajobraz intelektualnych, a zachodni w świecie Zachodu, ale doszedł do precyzyjnego podziału pracy w decyzji strony wykształcił się, bo takie założenie spółki zachodnie są bardzo skomplikowane i dlatego potrzebują i odrębne dyscypliny wiedzy, które będą badały odrębne sfery ludzkiej aktywności, a więc właśnie Legia została socjologia ekonomia społeczeństwo politologia nauka życia publicznego stare polityczne ekonomię jako nauka o gospodarce psychologii jako oko jednostce ile znawcę 1 kolizji religijnego itd. a na to jest antropologiem była geografia konał przestrzeń k, a tym samym ekologia była na kontry miał pan to wszystko inne tak, bo takie wróżenie z założenia do stycznia wszystko inne nie jest złożone skomplikowane i nowoczesny jest proste prymitywne stąd antropolodzy samego początku nie hodowali temu rozróżnieniu między różne sfery ludzkiej aktywności IKE i dla antropologów jest to bardzo oczywiste, że ekonomia polityka religia, a psychologia wszystko Starzyńskiego ludzkiego życia ludzkiego nosić ze sobą łączą i słowem pojęcie, które pozwalało to połączyć właśnie waga 70 ubiegłego wieku, bo kultura natomiast od tamtego czasu bardzo zmieniło w tym momencie antropologia 2001. wieku gdzieś tam cokolwiek, którą poprawionej gramy są to apologia władzy, a to jego stosunku władzy taką osobą taką postacią założycielską, która na taką postać tragiczna sformowała ten program antropologii 2001. wieku i jest człowiek nazywał się arkusz auto wspaniałej książki Europa ludzie lub bez historii wydamy zresztą po polsku bardzo państwa bez bardzo państwu polecam książkę nie m.in. jest bardzo systematycznie pisać, o czym mówił właśnie Przemek Wielgosz mianowicie torze, a ekspatów, że to co nazywamy kapitalizmem tutaj o ulgach naprawdę mówi o europejski kolonializm nie ma swoje zewnętrzne znaczy to, o czym często myślimy kategorią bardzo ewolucyjne, czyli społeczeństwo właśnie pierwotne proste prymitywna plemienne nie są wcześniejsze w czasie tylko zewnętrzne przestrzenie to znaczy, że spojrzymy na PL krajobraz bardzo różnorodnych sposobów życia organizacji chińskiego społeczeństwa organizacji o stary publiczne polityczne spory gospodarcze, a jeżeli spółdzielnia przestrzennie, a nie ten pralnie czy dni, jeżeli będziemy układać takiej centralny-li OSiR w rozwoju prymitywnych do i teoretycznie prosty wydawałoby się do tych współczesnych i wydawałoby się bardziej złożonych to ukażą się bardzo skomplikowany krajobraz i reguł pokazał w tej książce planu systematyczny sposób to, że ekspansja tego i Europy europejskiego państwa czy europejskiego imperium czy europejskiego kapitalizmu kolej byśmy tego nie nazwali dokonała totalnej przy ranie krajobrazie tego co było zewnętrznym i bardzo przykładem tego co Indianie północno amerykańscy prawda nie znamy z USA Tarnów i jeżdżący na koniec ze strzelbami i polujące na bizony, więc u pokazuje, że pojawienie się Europejczyków i totalnie zmienił krajobraz tego co wydawałoby się być europejskim w tym tego do tego typu społeczeństwo imiennych i chociażby sam fakt, że Europejczycy wycisku Kovač te futra Bizon sprawił, że Indianie rzeczywiście w ogóle tym interesować druga strzelby, jaki koniecznie były gracz innymi rzeczami, które tam przed ekspansją euro więc, więc on plus jako jako nauka badająca Grela władze też relację władzy to jest właśnie ten program progi dwudziestego wieku, który w Turzy zmierza realizował David Cage we i które oni wprowadzi w pewnym sensie misji myślę, że można spokojnie tutaj powiedzieć, że tą dotyczącą zasad pracy, którą wykonał jest jest i pracy analogiczne tego co zrobił, a tej polskiej z wieku i dwudziestym i teraz tutaj, bo bardzo ważny będzie tym od długu i też troszkę im bardzo często mówimy o długu to myślimy o pewnej orzec czy ta bez myślimy o tym, że dług jest czymś czym ta tradycja antropologiczna, którą zbudował artykuł, który wychował, którą też polityk podał Marszał sali i glebę to jest Francja, który myśli o tym wszystkim przede wszystkim jako forma relacji i relacyjną ość, a i rzeczy jest właśnie tym co co różni co pozwala zupełnie inny sposób opowiadać o tym zjawisku jest pierwsza rzecz druga rzecz to co i wydaje się że, że w tym sensie krajem tutaj bardzo duże zasługi on pokazu pokazuje, że dług niezwłocznie wiejskiej ekonomicznym, a przede wszystkim bliskim moralnym i znów dla polonistów oczywista sprawa dla osób, które tu, który dla, których punktem wyjścia jak są te poszatkowane te dyscypliny te sposoby myślenia rzeczywistości proszę kują rzeczywistość jak na tę, a te odrębne sloty UE zrozumienie że, że niż sfera gospodarcza sprawdzony gospodarz tak naprawdę, jakby nikt nie dotyczy tylko pieniądze zmiany kupna sprzedaży tych rzeczy, które obliczają ekonomiści, ale też ma charakter nie ilościowy, ale też z Czech moralnych etycznych może być dosyć szokujące i wydaje się, że to jest powód, którego ta książka zrobiła taką osią oszałamiającą karierę zaczynał książka bardzo proste proste anegdoty właśnie nowojorskiej, której przypisuje, że zgłoszone na jakim jakąś imprezę tam coś z takim bardzo kategoryczny sposób powiedział, że no oczywiście długi trzeba spłacać ta my w języku polskim mamy mówimy o długach mówimy o tym, że z tym jesteśmy winni prawda jesteśmy winni komuś coś i to słowo wina ma właśnie podwójne znaczenie ma znaczenie zarówno ekonomiczne jak znacznie moralne i wydaje się, że to jest niezwykle ciekawy trop niezwykle ważne i warzyw składy Wigry teraz mówienie o gospodarce oczywiście nie jest osobą nie jest jedynym tak w tej książce bardzo jest bardzo dużą bohaterów drugiego planu osób na na nowo niektórych David Gruber czerpał, które dzięki niemu właśnie weszły troszkę go z tym trochę zmieniły takie potoczne myślenie o gospodarce jak zacząłem to moje wystąpienie mówi właśnie, że mamy tak dobrze jest 2 rodzajami bite, czyli albo bitwa nad własnym składam wojsku bitwa na boisku przeciwnika, a jeden z powodu, którego tak czuł dla dla zespołu, którego jednak jest nieuniknione wal gra nie tą wciąż grana na wojsk przeciwnika jest to, że chcieliby mocowanie się z gospodarką głównego nurtu, a jest m.in. to, że te pojęcia, jakie na klasyczne ekonomia klasyczna często bardzo im stworzone by chcę wierzyć kości akademickiej wieży kości Słoniowej one przez przestały się do miejskiemu i waszych co pan skupi się komuś sens takiego zdroworozsądkowego drogą rozsądkowi myślenia, a więc z 1 strony oddaliśmy mówienie o gospodarce specjalistą i bardzo i i bardzo rzadko ludzie tacy zwykli ludzie ludzie uczyli się kompetencji w mówieniu o gospodarce jak większość osób ogląda telewizję i widzi tam 2 mężczyzn jest budujących o tym czy bank banki obniżą stopy procentowe bank centralny będzie bardzo wysoki procentowy czy nie to lepsze przyłącza na inny kanał boi ta dyskusja właśnie język, który jest tylko współczesną łaciną, który nigdy z zasady jest tak skonstruowany, żeby był zrozumiały dostępne ta między stronę, jakby jesteśmy wszyscy ekonomicznymi analfabetami nie potrafimy rozmawiać o gospodarce, a jakich rozmawiamy rozmawiamy właśnie takimi słowami wybuchami, które nam się wydają zdrowych zdrowym rozsądkiem tak naprawdę pochodzą tu stworzyli też inni i one sprawiają, że nie jesteśmy w stanie się z tego z tego dołka ekonomicznego analfabetyzmu w pewnym sensie wygrzebać, a jednocześnie wszyscy wiemy, że go gospodarka jest bardzo ważnym aspektem ludzkiego życia to więc, tym bardziej istotna, gdyż ta druga bitwa ta bitwa twórcy stoczy na własnym boisku, gdzie tworzymy nowe pojęcia, które pozwalają nam troszkę jaśniejszy bardziej przystępny sposób myśleć on o życiu gospodarczym, więc Greber dokonuje tam pracę na i małe by na polu pojęcie długu pokazując, że ono nie ma wyłącznie ekonomicznego wymiaru, ale przede wszystkim wymiar moralny i to jest taki punkt wyjścia obserwacja tego, co gdyby co dzieje się na takim obserwacja tych impulsów takich często emocjonalnych tak które, które nami kierują której, które sprawią, że my zabieramy głos taki np. sytuacji, jaki po prostu rozmowa na imprezie o o zobowiązaniach, że zrobi należy wypełniać i jakby ten punkt wyjścia prowadzi wybierana bardzo długą wycieczkę i pt. tej książki jest dług pierwsze 5000 lat i w zasadzie mówi że, żeby zrozumieć to się strony w tym momencie żyjemy musimy się cofnąć, jeżeli czasu bardzo bardzo chwali się tych niewiele niewiele wiem i to jest drugi bardzo ważny ruch, który wykonuje krajowe i toteż właśnie różne gry zbiera od naszego krajobrazu i intelektualnego lat siedemdziesiątych ostatnie ubiegłego wieku, a mianowicie różni się go od dziedzictwa widzę im Emanuela wolności, na którym jest taką drugą ważną postacią, którą cały czas, a polskim krajobrazie intelektualnym bardzo duże znaczenie i wydaje mi się głównie z tego względu rząd po prostu pisało w Polsce z tego cały czas jest tutaj dla nas ważne w tym przepisie lat temu i tak ciężko widok Libera pokazuje co się pokazuje m.in. 1 Biden jeden z jedną z okresie wydarzyła w nauce nie tylko ono nie tylko ów antropologii, ale też pokrewnych dziedzinach od tamtego czasu mianowicie łącznie zakłada, że kapitalizm pojawił się mniej więcej 1611. wieku w Europie i natomiast gdy pokazuje, że kapitalizm i z o tymczasowym mamy by takie rozliczenie w literaturze zniesiony niektórzy badacze pokazują, że kapitalizm jest o wiele młodszy niż wydawało się łącznie nowi, a inni tutaj właśnie się o sprawiedliwy kraj bardzo mówią żołnierze z działań jest bardzo bardzo stary taki, żeby zrozumieć ten szlak, którym żyjemy musimy się cofnąć do instytucji do bardzo archaicznych państw, a z państw miast i wszystko musimy zrozumieć jak działa instytucja niewolnictwa, a i to jest też moment, w którym które należą chodzi ten ogrom terenowych lidera, którym o, których wspomniałem na początku mianowicie to rząd o obecności z niewolnictwa, a na to nalega natknął się podczas badań terenowych nogę na Madagaskarze walczyli, ale ta edycja antropologicznej, której on nigdy działa pokazuje to równoczesną dość, że bardzo zaawansowanych, ale też to co wydawało się bardzo prymitywny sposób organizacji ludzkiego życia i w tym momencie wiemy tak mamy całą dyskusję dotyczącą współczesnego niewolnictwa okazuje się niewolnictwo wcale nie zniknęło EU wraz z epoką, do których stronnik kojarzymy niewolnictwo zostało żywnością jest z nami tu i teraz, chociaż w innej formie i i dług idea zobowiązania i i długu w sensie moralnym jest bezpośredni związek z instytucji niewolnictwa jego zdaniem bez przywiązania patriarcha patriarchatem z tym o osobny temat bardzo ważny aspekt tej książki w tym też rzadko się i rzadko się mówi ma przede wszystkim wymiar moralny i ostatnia rzecz w tym też postawie kropkę ostatnia sprawa jest bardzo ciekawa bardzo Warta im od trzynasty książki to jest właśnie to, że Graba, a i pozwala odwrócić zupełnie i do góry nogami to oto historia pieniądza historia długu, a którą znamy z podręczników ekonomii głównego nurtu, które właśnie przedarła się tego naszego zdrowego rozsądku, a my wicie przekonanie takie, że historia pieniądze to jest taka historia jego stopniowej dematerializacji, a i państw postacie takie klasyczne historie o 4 pieniądza to mamy takie przekonanie, że najpierw był jakiś towar później, że ludzie produkowali towary nie produkuje jabłka Przemek wielkość długu gruszki chcemy się wymienić dziadkami gruszki, a napięty mijamy się po prostu jak kazał dróżki, a potem Schröder skomplikowanymi umawiamy się, że coś innego niż sól, ale bardziej trwałe do może być takim znakiem za pomocą, którego możemy sobie zapisać wartość i przeliczyć ile gruszek Warty Warty jabłek warte są gruszki odwrotnie nie będzie to sole by staje się towarem samym w sobie zaczynamy, gdy już obracać tylko tą solą, a ja mam być taką kwotę pieniądze, a potem mamy potem dziwić takiemu polskiej takim niby płaciłem podzieli bardzo duże są towary, które są bardziej trwałe niż jabłka gruszki, ale potem może np. być też kruszec, który też na taki towar tak jak sól ma inną gminę zastosowanie, którzy też może być ozdoby, ale najbardziej trwały też można przynosić transportować, więc staje się takim pieniądze potem mamy banknoty potem mamy weksle po tym, panelu banknoty na koniec końców lądujemy w kartach kredytowych i piwem pisana na ekranie, bo ta historia prawdziwa po pierwsze z tego względu, że on jest historycznie prawdziwa, gdyby bardzo wyraźnie tutaj pokazuje, że pieniądz wirtualny, czyli właśnie dług jest historycznie starsze niż pieniądz materialny dziecko żonaty, a Miedź jest po prostu historyczna nieprawda, a drugi powód kryzys to nieprawda to jest to, że już pełną pieniędzy funkcjonują tu i teraz bardzo ćwiczenia, żeby zrozumieć jest coś, czego państwo, namawiając przejrzenie zawartości własnych portfeli, bo jeżeli tworzymy portfel zobaczymy, że tam współistnieją bardzo różne formy pieniądza od monet przez banknoty, a po o ponad takie rzeczy jak kartki, które dostajemy kawiarnia użyteczną formą prymitywnego pieniądza w tym sensie, że to nie jest uniwersalna ekwiwalent, którym taki sposób mogą kupić wszystko ma wystąpić kawę w określonej sieci, jeżeli wyciągających z realizujemy zadania własnego portfela, bo zobaczymy, że wszystkie formy pieniądza, która i ekonomiści podają taką na taki ewolucyjny i rozwoju nowych coraz później, czyli ta różnorodność i sposobu organizacji ludzkiego życia w tym sensie jej życia ekonomicznego jest jest trwałym elementem, myląc naszego życia, a nie, a nie czymś co tak łatwo można jednoznacznie łożyć w tej kulinarnej niż inni do swojej i anty ewolucja niż to jest kolejna bardzo ważna i cecha tej książki, a która pozwala myśleć o o życie gospodarcze troszkę inny inny sposób to myślę, że fajne czy ciekawe aspekty tych części jest sporo moim zdaniem dziwnych tropów które, które nie do końca nie do końca sprawdziła, ale być może o tym też nie bardzo warto rozmawiać, więc myślę, że tutaj postawić kropkę i oddaj głos studia, jeżeli macie jakieś pytania uwagi albo komentarze np. własne lektury liberalnych tej ważnej książki w tym chcielibyście się z nami podzielić się też od razu zapraszam do do tego żeby, żeby się pojawić na czacie i zgłosić się, a nawet od razu napisać taki komentarz pytania myślę, że ta książka jest jakimś sensie w dalszym ciągu fascynująca i dalszym ciągu przydatna dlatego właśnie jest spod rąk tylko powiedziałem czytać, dlatego że wyprowadza nas poza takie tradycyjne ramy, w których się odbywa dyskusja na temat długu, ale też, dlatego że daje bardzo wiele różnych tropów, które niekoniecznie są tak jednoznaczny prezent stąd ta książka oczywiście, łącząc kwestię długu z np. niewolnictwem, wskazując w, jaki sposób zadłużanie jest takim podstawowym mechanizmem za pomocą, którego różne ośrodki władzy, podporządkowując sobie ludność jak powstaje powstaje zasadnicza nierówność właśnie w tej relacji, którą nazywamy długiem, a zarazem Grajber wydają się tak jak to ja odczytuję jako wierzę, że Bóg jako relacja jest czymś bez czego skorzystali mógłby funkcjonować i jakakolwiek gospodarka, której celem jest organizowanie się ludzi to, żeby zaspokajać swoje potrzeby, żeby tworzyć wartość ewentualnie ekstra chować wartość taksy ze środowiska, które funkcjonują będzie będzie wymagała tego rodzaju relacji które, które można można określić mianem długo takim też odpowiadają temu co potem co potem po pewnej transformacji, o której wspomniałeś różnie możemy je ratować tam pewnie historycznie, gdy kwestia kwestia dyskusji, ale ale, ale bez tego nie nie jesteśmy w stanie funkcjonować po prostu jako jako społeczeństwo jako jako jakakolwiek gospodarka jest się daje bardzo ciekawe byłoby osiągnięcie takiego wątku, który on z już pojawia w tej książce pan mówi o ekonomia ludzkich i przeciwstawiony w tym nieludzkim ekonomia prawda ludzkich ekonomia, które zakładają, że jednostka jest czymś rodzaju splotu niepowtarzalnego zupełnie z placu relacji w związku z tym nie jesteśmy w stanie w żaden sposób wycenić człowieka człowiek nigdy nie będzie tutaj taki bez ich ekwiwalenty jakiegoś innego człowieka ewentualnie jakieś wartości rzeczowych prawda to jest moment, w którym w, którym tego rodzaju podejście do do nowych relacji się zmienia i nagle pojawia się taka taka figura człowieka, którego da się właśnie z waloryzowane się i i uda się go ocenić zostawić się z wartością, jakiej ilości rzeczy o jakich rzeczy jak już innego człowieka ten moment przejściowy staje się, którym w którym, które mogłoby chodzić o zainstalowaniu takiej takiej dynamiki, która potem potem będziemy będzie nas męczyła przy okazji kolejnych kryzysów finansowych dla zachęty nie wiem czy wszyscy czytają książkę może to powiem taką, o czym tutaj Przemek mówi po to jest ważna rzecz pro, którą pokazuje kraj, a mianowicie mamy takie przekonanie, że niby, że ta logika towaru mienia często takim mówimy urynkowienia weryfikacji taki zamienia czegoś kogoś tak naprawdę rzecz jednak, że punktem wyjścia jest Stowa przedmiot tak mówimy o uprzedmiotowienie np. człowiek, że to tylko czy nie to ta pokazuje, że pierwszą minutę historii niewolnik, lecz osoba, która stawała się przedmiotem stawała się rzeczą w sensie prawnym, ale też społecznym starość społecznie martwa tutaj on zrobił nie ma prezentację zmian, bo taki stosik książek to jest książka która, którego pierwsza to co zostawiali jeży państwu życie tu czy też, bo książka Libera jest fajna jest bardzo zachęca do myślenia, ale one bardzo systematyczna, więc i do tego polecam inne które, które są dziś, z których korzysta, które potrafią być usystematyzować inne wątki, więc to jest książka, która w dużej mierze za nim stoi na pozwanie myślenie Libera o niewolnictwie i logice uprzedmiotowienia także to jest właśnie powodu, którego cały czas żyjemy rzeczywistości wywodzący się z instytucji niewolnictwa najpierw myślą może ktoś, że człowiek może naprawdę nie być człowiekiem może być przedmiotem, a że może być traktowane jako przedmiot i dopiero później przełożono, jakby to logikę na świat przedmiotów też świat zwierząt ciążące nad Arystoteles pisze, że niewolnik, żeby właśnie rolnikiem człowieka biednego tak też z nami antropologii także, że ludzie lub oceny pierwotnej traktowały cały świat określał ożywione nie było przedmiotów w takim sensie, jakim my dzisiaj myślimy o przedmiotach nie było rozróżnienia między światem światem ożywionym orzekł między światem organicznych nieorganicznych dyskotekę, gdy było żywe i dopiero logika by czuć niewolnictwa pierwsza wprowadziła to myślenie o tym, że coś może w ogóle być też może być takim chcą także może być przedmiot, który później może być faktycznie, jakby miarą wartości tak stąd, jakby niewolnictwo stoi podwalin genezy i pieniądz to jak 1 rzecz druga rzecz wydaje się też o wiele ciekawsze to jest to rozróżnienie między długiem zobowiązanie także inne strony i pytanie czy tak jest dołączy jeszcze jest złem jak słucham swojego występu to tam właśnie to było było jednak drugie czy Intel dług jest niebezpieczny jest dziś są z narzędziem zniewolenia, ale z drugiej strony tutaj wchodzimy do dyskusji długu publicznym zdobycz jest niedobry, a dług może być, jakby uwalniający ta w tym sensie że, że i tutaj wchodzimy na grunt ekonomii produkcyjnej Michała Kaleckiego itd. to budownictwo rolnictwo będzie dawał 3 roku książkę kartą właśnie im deficyt miasta limit deficytu i okazuje się, że dług może być ME może być też instrumentem sprawczości myślę, że ja mam taką bardzo prostą definicję pieniądza jako instrumentu sprawczości myślę, że to w ten sposób zrozumiemy to wtedy dyskusja długu trochę zaczyna być bardzo jasna klarowna to ludzie bogaci to są ci którzy, którzy niewiele wiele mogą niewiele muszą ludzie biedni są ci, którzy wiele muszą niewiele mogą to, a jeżeli mamy pieniędzy postu możemy zrobić, żeby pieniądz jest instrumentem sprawczości mówimy sobie, że możemy ilość prostu kupić część pieniędzy by w takim sensie praktycznym tak natomiast pewnym czasie pieniądze po prostu mi miernikiem władzy tak miernikiem władzy takim szerokim tego słowa znaczeniu mieć pytanie jest to tym długiem zarządza, kto nim dysponuje faktor zarządza pieniądze pieniądze można zarządzać w sposób powiedzmy demokratyczni demokratyczny sposób progresywnej progresywne 2 istotne zrobimy tam się ambiwalencja ni w dyskusji długu z 1 strony niż niebezpieczne może być właśnie tą pętlą, która od kulą u nogi, która ogranicza naszą sprawczość, a więc może być też instrumentem mu uwalniający pokazał, gdy zwiększającym sprawczość i żebym o tym, że zawsze masy ludzi to jest w książce jest ją to on to rozwiązuje za pomocą maszerujących między zobowiązaniem długiem, ale wydaje się, że rzekoma produkcyjne tempo bardzo bardzo mocno pociągnęła pokazała mi jak przyniosła troszkę dyskusji na własny grunt Stal pokazała, że można nie bać się tak naprawdę długu publicznego dług publiczny nie jest de facto niczym złym artysty z osobna historia osobną dyskusję temat tego w ogóle by, skąd bierze pieniądz jako udział we współczesnej gospodarce to jest wina to kwestia tak, bo ich ekonomia chyba hetero fikcyjna tak, ale z Gdańska mówi nam o tym, że pieniądz po prostu jest formą długu formą zobowiązania odróżnienia tych innych koncepcji, które widzą w nim np. towar prawda, a więc to jest test bardzo bardzo ważne i kluczowe tutaj to właśnie to z to rozróżnienie na, nad którym wspominałem zobowiązanie i na dług oczywiście to jest takich fajnych też niejednoznacznych właśnie z punktu widzenia tego jak oceniać w ogóle taki fenomen, jakim jest dług taki mechanizm, jakim jest zadłużenie w gospodarce, a też, ale też niejednoznacznych jeśli chodzi o różne formy, jakiej funkcjonuje pieniądz, bo z 1 strony mamy tutaj takie takie atakiem fragmenty, w których on mówi o tym, że pieniądz wirtualny pieniądz papierowy jest tę pełni rolę pełni rolę jakimś sensie emancypacyjne, ponieważ może być po prostu znacznie więcej w biegu niż pieniądza bitego tego, który ma jakąś tam jakiś kruszec sobie tak to jest to mimo okresie wczesnej nowożytności, jakby brak brak wystarczającej ilości pieniądza może być może być źródłem pole podlegających nierówności, a zatem także utrwalania relacji poddających się na ogromnych obszarach szczególnie dotyczy Europy z drugiej strony rynku to był też będzie 17 wiek wiek wiek osiemnasty też moment, w którym pieniądz papierowy, który można może funkcjonować właśnie jako jako taka forma pieniądza, dzięki której pojawia się większa dostępność do do kredytu do pieniędzy do wartości pieniężnej właśnie dla np. drobnych rolników ten mur nie przy 9 finał chociażby zarazem może być może być narzędziem wtedy, kiedy staje się staje się czymś w rękach pewnej konkretnej elity finansowej marzeń i Państwowej narzędziem finansowania pewnego modelu ekonomicznego opartego na podboju militaryzacji z tym, jakby problem też polega chyba na tym nie tylko samej naturze pieniądza innego w konkretnych formach, ale po prostu na ekonomii politycznej pieniądze na tym, że Greber po prostu wskazuje na władze jako problem państwo na tym splot między kapitałem różnego rodzaju kapitałami, a władzą polityczną w tym tak właśnie książka, która też do góry tak czy ryzyko turystów coś mi przypomina, która właśnie takiego Teologicznego punktu widzenia bardzo współczesnego pokazuje to siła pieniądza emancypacyjne się pieniądze jest książka Jamesa Fergusona, który też odnosi się właśnie 1 taki takich wybuchowych asem także należy ludziom dawać wędkę, a nie ryba właśnie nie trzeba będzie ryba to znowu bądź my też wszystkich wszyscy znamy codzienność tak chodzimy ulicą widzimy osobę bezdomną ceni sobie pomóc mogą kupić sobie półkę takiej renty osobie 2zł, bo ta osoba coś źle wydaje to jest taki taki zdrowo wydawałoby się zdroworozsądkowy od, których wszyscy mamy pierwszy internowali z Internal zabraliśmy krzyż, który jest ekonomicznie by służyć za czy badania pokazują, że najlepszym sposobem wyciągnięcia ludzi, kiedy jest mniej pieniędzy tak i raz zrozumiemy, że pieniądze tak naprawdę narzędziem sprawczości, że 5 umożliwia działanie ta to jakby oczywiste staje się bardzo prosta dostaje się ręczna, gdy od nich też oczywista oczywistość, więc to pokazujących okazuje oni Afrykanie są podobne krajowe i pokazuje w jaki sposób ludzie biedni w wielu miejscach na świecie tworzą bardzo ciekawe czy siedzimy z systemu pieniężna, żeby sobie to umożliwiać tak jeden z takich systemów, a robienie przelewów jest system okiennic wyraża on elementem Pesa, gdzie tak naprawdę używa się telefonów komórkowych i SMS-ów do tego, żeby ryby dokonywać przelewem w takiej gminie i to się co się dzieje to z tego to są takie wynalazki finansowe, a która tu górę tym, które wymyślają, gdzie biedni, że nie ma dostępu do bankowości tak z 1 strony takie mówiliśmy to jest jakby pieniądz może być narzędziem zniewolenia może być też narzędziem emancypacji ja myślę, że bardzo ważny mecz myślę, że żal, że właśnie bardzo często takim odruchowym AAN takim, jakim druhem dyskusji o kryzys kapitalizmu w krytyce tej gospodarki nowoczesnej pieniężnej jest myślenie okej po prostu musimy iść do lasu prawda tam życie by gospodarką, bo barterowe, bo ani banki czasu, żeby sposobem radzenia sobie czy wyjścia poza spoza poza relację, których mieli drugi funkcjonujemy jest stworzenie odrębnej autonomicznej nie pieniężnej gospodarki ja myślę, że to jest absolutnie ślepa uliczka, a i tak się gra obrazić to pokazuje, że dziś pokazuje, że będą pozwala to powiedzieć ta mi tutaj pytania były stawką jest odrzucenie pieniądze jako narzędzie zniewolenia czy mechanizmu, który ogranicza naszą sprawczość i tylko myślenie pionowo tak taki sposób ją też pokazuje to by na przykładzie antropologicznym tak po pierwsze nie ma historycznie społecznie, którym trybu i pieniężne nawet najbardziej prymitywny społeczeństwa zawsze miał jakieś formy pieniądza kończy się właśnie pieniądz wirtualny, który o, który albo archeologiczne prostu zostałyby zachowane i stąd te monety stało się tak bardzo ważny punkt odniesienia głosu zostały tak natomiast ten pieniądz wirtualny często po prostu był wyłącznie funkcję w relacjach międzyludzkich on po prostu znikną na grę pisze o o ostateczności o tych tabliczkach Babiloński prywatnie znamy wszyscy ze szkoły podstawowej czy ze szkoły średniej wysokości zapisy z obligacji zrozumcie zobowiązań długów spada, ale wydającą antropologicznych społeczne, których badano w dziewiętnastym dwudziestym wieku pokazują, że nie ma czegoś takiego społeczeństwa bez pieniężną, a więc tutaj taką jest wymyślenie takiej gospodarki pieniężnej, która w, które byłoby też dziś demokratyczna, która by uruchamiała sprawczość nie hamował dzięki to tak Monty pytanie czy taki komentarz Michalina Grzesiak dla poselskiego odczytać myślę, że dobrze byłoby rozszerzyć kontekst feministyczny analizę wymienia konsekwentne wyłączanie przez niego krytyki binarnych i nierównych reżimów płci jako jednego z podstawowych mechanizmów konstruowania relacji władzy pojawia się we fragmentach antropologii anarchistycznej pozostaje w jego dorobku ważnym wątkiem książki przekazał niedawno także pominąć odsłony do niej ze względu na antropologiczny perspektywy oferują też dość niestandardowe względem Zachodniego marksizmu spojrzenie w relacji kapitalizmu patriarchat, że obecność traktuję tak z drugą kluczową kolejną książką graniczną w tle tego również ta książka która pokazuje tak naprawdę wszystko my się od patriarchatu taką jest o tyle ciekawa, że UE, a ona bazuje mieć same materiały, których proces Greisera wyszła o wiele wcześniej Polak 70, ale pamiętam od 1 pokazuje, że i ma bieg jedno ze stawek innych bloki dwudziestowiecznej jest dyskusja co było najpierw tak niewielki kapitał tym lepiej, bo państwo, a później rolnictwo takiego pisma później państwo, jakby cały ten jakby taki pakiet który, który znamy oraz historii starożytnej bardzo ich religia monoteistyczna podziały klasowe to wszystko pojawił się mniej więcej, jakby w pewnym momencie, gdyby zresztą opisuje i 100 czy opisuje to jakby równoczesną ość pojawienia się o pojawienie się religii monoteistycznych i pieniędzy to pokazuje by znowu sobie wina mamy to mamy to jest to jest smoking Ganta to, żeby ten dowód na to, że te 2 rzeczy ze sobą cały by tak organiczne są zrośnięte, a ME no, więc ta książka pokazuje, że moim zdaniem to jest słaby wciąż liberalnych by jak dzisiaj jeszcze raz sprawdziłem czy żądający dług rząd troszkę pisze właśnie o, ale tam zamiast je są są 2 czy mniej, gdyby takie 23 dłuższe w części dotyczącej patriarchatu, ale patriarchatu nie jest centrum jego analizy lub tytuł analityk analiz jednak nie wszystko jest jest pierwszy to instytucja długu ja myślę, że można byłoby absolutnie o wiele bardziej by docisnąć to jest 1 ze słabości moim zdaniem byłby tylko drukowanego drukowanego wykładu no, więc widz badania by te historyczne pokazują i ta książka i tutaj ten argument jest bardzo były skrupulatnie złożony z tak naprawdę patriarchat był pierwszy o tym, że patriarchat jest nierówność między kobietami mężczyznami, jakby jest to podstawą, na której zbudowane są wreszcie tak inna książka bardzo współczesna, które są uchwaloną niedawno o o polsku, dlatego że analizuje ten związek to jest to jest książka Jamesa Scotta Wrighta troszkę był właśnie rozpatruje czarna skrzynka pt. by ten ten cały kompleks niewolniczo państwowo patriarchalną rolniczo MR kontrolny tak takie XX-wiecznej nauce, choć zakładano, że wszystkie rzeczy się pojawiły jednocześnie rolnictwo pismo nierówności patriarchat, a pieniądz tego itd. wiejską pokazuje, że współczesne badania archeologiczne pokazują, że to jednak bardzo on, że tak też, że te wątki były czasy niezależność można spod spotkać społeczeństwa nie wiem nie rolnicze, ale patriarchalne Państwowa, ale nierolnicze, że wszystkie elementy jak my nie zawsze były uczęszcza 1 całości później późniejszym okresie, tak więc np. jak analizuje w tej książce kapitalizm, w której Piastowi tak naprawdę przeszczepili cały kompleks by w ciągu kilkudziesięciu lat na teren Wielkopolski taki tam bardzo wyraźnie widać chyba współcześnie, choć archeolodzy Michał kara pokazują to był to, żeby faktycznie na tym 1000 lat temu w Polsce i cały ten pakiet został jednocześnie za zaszczepione UE to leśne pokazuje podejrzenie, że to jednak, że nie ma takiego 1 momentu, od którego się wszystko zaczyna to jest długi proces, który by ten kompleks cały został zresztą kształtowany, ale koniec końców taka jest jakby hipoteza że, żeby tym takim fundamentem fundamentalna nierówność, na której osiągano wszystkie inne pomni ludności jest ta nierówność dzień genderowa dzięki chciałbym się pociąg może kwestię czytając kolejne pytania uwagi kwestię w tym 9 czy kwestie zbiorą pieniądze w tym i czy należy bacznie, bo rzeczywiście czasem bać się go należy czasem należy go po prostu używać zależnie od tego kto kontroluje czas jest jeszcze kwestia, która w tej książce też też istnieje prawda was 2 strony mamy po prostu bardzo bardzo istotny wątek wydają się bardzo też taki ciekawy związane z Mroczy wspominać z komunizmem bazowym prawda z tym, że jednak poza tymi różnymi formami komunikacji wymiany, które są zobowiązań, które są znajdzie swój wyraz w pieniądzu mamy też mamy też pewnie taki poziom relacji konstytuujących społeczeństwo, które są o pieniądze wolno i czy to nie jest też czym tekst jak było w swoje perspektywy już czytał Grebera czy da się wyczytać z setek jego propozycji właśnie z tego, lecz skutkować na ten poziom komunizmu bazowego, że istnieje możliwość po prostu społeczeństwa w tym astra darmową ości się rozszerza to jest droga emancypacji czy właśnie jest to raczej, o czym, o czym wspominaliśmy, więc tych systemach już monetarnych, które są alternatywne wobec wobec tego dominującego tam finansowanego przez wieki korporacje to właśnie pojęciu trybu, który też można pomyśleć, jakie książki tak i uwolni też, nawiązując do tego wątku centrowego tym, którym było przed chwilą to jest właśnie moment, w którym jeżeli nie byli równo nierówności mogą się na różny sposób by nierównościami nierówności może już sposób gry można już gospodarować tak i i tam gdzie, gdzie dochodzimy do sfery publicznej niepieniężnej Dark darmowej tam być tam działają innego rodzaju nierówności bardzo często nierówności płci są właśnie tym co czym zarządzającego ujawnia się czy artykułowane w tych sferach, które co sferami poza poza pieniężnej tak, a nie obiecała cała sfera reprodukcji skradł moda dam i my powiedziałem, że ludzie, że więcej, gdyż instrument sprawczości bardzo łatwo było bardzo prosty przykład tak możemy wszyscy musimy sprzątać w domu takiej przestrzeni, których żyjemy też możemy podjąć decyzję czy czy czy pocimy komuś jeśli mamy 100zł możemy zapłacić komuś żeby, chcąc na początek ta, jeżeli mamy 100zł to kupujemy w tym mamy mamy możliwość jest jedynie sprzątania taki możemy ten czas poświęcić coś innego, a w tym sensie 100zł, które mamy jak jest instrumentem naszej sprawczość i dajemy 100zł osobie, która zamiast z masy sprząta dzięki temu ta osoba może też coś im dzięki tym 100zł, które tego pozostaje tam nie wiem 53200 MSC nie ma większego znaczenia ta osoba może możecie kupić może dzięki temu zrobić, ale najczęściej jest tak, że ktoś inny z rozciągnąć można także kupić można też dostać od kogoś prawda to usługa ściągania historia pokazuje, że dzieci robiły kobiety ta, więc więc, więc ta sfera, która jest sferą poza pieniężną, która wydaje się to informacje domową jest sferą, która jest, że przez patriarchat teraz jeśli spojrzymy na jak wyłoniła się jak jak jak działała instytucja niewolnictwa to okazuje się, że nawet 5 domów tak bezpośrednio się wywodzimy z tej instytucji tak i całe czy pojęcie rodziny cały wachlarz tych pojęć, które wydawały wydają się być bardziej wypełnione neutralnej, która i tak są poza sferę ekonomiczną po on też są elementem tej jego spuścizna jest spuścizny niewolnictwa czy też jak Werner twierdzi jak to się zgadzam patriarchatu, więc zdają się właśnie to jest słabość większości Libera żony do tego nie widzi Peszkę taki i UTO PiS utopienie sposób myśli o tych tych sferach ludzkiej aktywności dzielimy pieniądze ja myślę, że jak jednak stawiał bardziej na redefinicję i tez pieniądze tego co zakupy za pomocą pieniędzy można zrobić niż niż chowanie się przedni lub UMP Jacques, a tutaj to bym nie zgodzić, bo ja ja ja właśnie uważam, że też jeśli chodzi o kwestie związane z pracą domową to na te można zobaczyć, że nie ruch feministyczny z 1 strony mamy tą ideą płacy domowy prawda, kto jednak została w jakimś sensie co przez wiele wiele nurtów radykalnych feminizmu, dlatego że że one skłaniają raczej do tego, żeby budować systemy dystrybucji darmowych usług takich jak, które będą zajmowały kobiecy ciężary związane z kasy tym teraz damy pracę domową pracą reprodukcyjną, jakby w tym sensie, że ktoś do mnie to do mnie przemawia, że walka o darmowe żłobki przedszkola opiekę zdrowotną jest lepszym rozwiązaniem niższy niż płacenie kobietom za za pracę produkcyjną kraj dobrze tutaj nie będzie rozgrywał, bo mam całą kolejkę związał się worek z pytaniami i kwestiami, więc tak mam w tej pytanie swoim Buka od 10 ma ruszyć Kaczyńskiego dzień dobry nie odnoszą się Kaczyńskiego od kogoś, kto mówi o sobie ona, więc nie jestem już Kaczyński chyba będę wdzięczna rozwinięcie wątku moralnie moralności to oznacza, że w danym momencie danej społeczności pewne wartości mają swoje stawki nagle zaczyna opłacać się wyznawać, aby nie zadłużać się jako jednostka utrzymywać swoją sprawczość w ramach wspólnoty nie do końca rozumiem tym dymie zdrowiem mieli do końca rozumiem pytanie czy może poprosimy o sformowanie jeszcze raz no ja mogę przyznać jeszcze raz, że to oznacza, że w danym momencie danej społeczności pewne wartości mają swoje stawki i w związku z tym że, że on tak się ukształtował jak rozumiem opłaca się wyznawać, aby zostać ofiarą systemu tak jak z nim czy nie zostać zadłużonym oto od wychodziło tak również zbierać zrealizowanie ekonomia tak to to jest pytanie o to jeśli ja dobrze dobrze czyta trudno też kilka kilka rzeczy jest takie pojęcie ekonomii gospodarki moralny mur ekonomi i o tym mówiłem ma też bardzo ważną pozycję Pitoń są też siedemdziesiąte jako pierwszy pokazał, że wolny rynek nie jest, gdy pojawił się obowiązek moralny i media myślę, że lepiej zrozumieć ten moralny aspekt życia gospodarczego patrząc na po co w danej chwili na dyskusję o tym co można kupić, czego nie wolno można kupić tak co może być kuponu kupony na rynku, a co nie może być kupił na rynku najprostszym przykładem tego seks tak czy miłość tak jemy jest dyskusja cały czas i to trwa tak czy jednak w niektórych momentach, kiedy jest społeczne przyzwolenie na to, żeby kupować seksu czy w innych momentach historycznych czy w innych miejscach, jakby nie ma na to przyzwolenia każdy widz jest negocjowana i w zasadzie każda sfera i częstość znalazły się oczywiście debaty dyskusje ożywają, jakby cały czas trwa nie ma zresztą nierozwiązywalne to jest bez tego takie wahadło, którzy cały czas, które są rozruchu, a my bardzo wiele tego rodzaju dyskusji zostało zakończonych MJ nie wiemy, że np. to pokazuje liczącą, że 18 wieku dyskusja o tym czy wolno im uprawiać wolny handel zbożem była kwestia, czyli moralną to było coś co ludzi naprawdę bardzo mocno emocjonował tak, bo to dotyczyło tego też by taki bardzo wymiernych czyli gdy reali życiowych wielu ludzi i miejscowi byli cały wątek rynków zbożowych nie będę wchodził generalnie, jakby to czy handluje się w tym momencie na giełdę mówił ziemniakami czy dzień wolny rynek na niej ziemniaki zboże limitami komunizmu emocjonuje, bo ta dyskusja moralna się zakończyła odpowiedź na to pytanie czy wolno uprawiać wolny rynek handlu zbożem odpowiedź na pytanie została udzielona tak, a natomiast i witam sąd i podobnie gremium pokazuje, że każda rzecz, która jest kupowana sprzedawana, które staje się towarem, a okazji można zrozumieć moralne w sposób bardzo często, jakby spojrzymy na historię to możemy odkopać dyskusję takie są momenty kiedy, kiedy ta sfera, jakby urynkowienia istot, jakby możemy faktycznie historycznym prześledzić, że ta ekspansja runku urynkowienie naszego życia pewnie się pogłębia tak tylko, że dla nas nie jest szokujący, że jak i rzekł można kupić obecność na wolnym rynku zboża dla chłopów czy mieszkań czy placu Miejskiego w Anglii śmietniku to było bardzo bulwersujące i bardzo emocjonujące, ale faktycznie te aspekty naszej rzeczywistości, które zostały funkcjonalne zwiększające się Kai i też geograficznie Kapital dzięki temu my się rozrasta natomiast tak naprawdę na utworzenia korzeni tego tego cały dyskusji właśnie te kwestie niewolnictwa tego, o czym dziś mówimy, o czym wspomnieliśmy troszkę na początku tak tak naprawdę sama idea i były towaru nie jest niemoralna, bo pierwszym towarem historii ludzkości człowiek Bóg niewolnik tak dopiero później został księdzem ziemniaki zboże i bydło, a i inne jak będzie, których Towarową na swój problem by nie bulwersuje tak nikogo nie bulwersuje też można kupić w niczym konie albo kupić psa kota można kupić w tym momencie osoby bez problemu dzięki tym konia kiedyś to byłoby dla ludzi bardzo bulwersujące i tak ciężko Libera ten cały, ale bardziej o o Orlando Patersona znajdującą się uda pokazuje wdzięcznym moralny wymiar każdego procesu towaru Gienia mądre kolejny komentarz Facebooka co jeszcze o wywrotową ścinków religijnych w kontekście długu, dlaczego musiał być aż tak duchowy pani wystarczą konwencjonalne polityczne kraju znajduje ten temat w każdej z wielkich religii technik 1 o tak oszołom prawda Treli postawy w tym okresie między 7 przed naszą erą 600 w naszej ery ciekawe, że to czasem tak wynika ta wywrotowy ości religii w kontekście kontekście takich mechanizmów jak zadłużenie takiej sumy ciekawa sprawa też bardzo ważny aspekt tej technologii, który mówi jak i antropologii władzy, ale takimi 2 kluczowymi postaciami są Comarch obie, którzy pracują też Afryki z Afryki Południowej i oni przełożyli, jakby grunt antropologiczną dyskusję hegemonii i całą dyskusję o wyciągniętego z gorszego te i generalnie chodzi o to, żeby móc MO, że bierze dominacja to niezwłocznie to jest tylko zaliczenie języka władzy ryzyko oporu i żeby móc powiedzieć, żeby móc innym z władzą rozmawiać będą uczyć języka stąd na tt wszystkich pół swojej społeczności europejskiej, które zostały skolonizowane przez Europejczyków przyjęły chcieli język Doda czy angielski francuski portugalski podobnie z religią czy religia dziękuję jest z 1 strony narzędzie dominacji, ale też w każdej, jakby tej religii jest tam jest też sporo język o portach pytanie czy to jest do punktu by zaprogramowany tak opór konto kontrolowane czy nie chrześcijańskie dzieci z napięciem zostanie nowym testamentem i to jesteśmy ciekawi ją w książce, która wejdzie w maju chamstwo mężczyźnie też o tym pisze tam całe między rozdział o o takim momencie polskiej historii, gdzie za pomocą radykalnych ruchów religijnych właśnie główny walczyć z zespołem z, a ze stworzeniem porządku patriarchalną folwarcznego, więc może wreszcie do historii religijność takie elementy takie nurty bardzo radykalne antypatie realne, które pozwalają niż pół i zobaczyć takie światełko tunelu by walczyć czy i czy tworzyć narzędziem emancypacji i ja, gdybym absurd religijnie niż kreślą wydaje mi się to jest też 1 taki XX-wiecznych XX-wiecznych mitów i cała dyskusja o włosy okulary nie i te 4 realnym tereny są i będą przepraszam tylko część jest po prostu wyszła właśnie rozum odbiera rewolucja uderzy bardzo, bo taki wstępny fajny sposób pokazuje ten emancypacja inny potencjał religię uważa, że cały związek lewicowy tak naprawdę jest próbą zaprojektowania chrześcijaństwo do współczesności i też bardzo wyraźnie widać jeśli wspomina pytam co o tym pisze taką dla niego tak naprawdę w tej książce Dymek ring wolny los jest książką radykalnych ruchach religijnych Wielkiej Brytanii i jest ten język po oporu język stworzył jednak innego i język pozwala stworzyć innego rodzaju relacje społeczne bardzo często wywodzi się z religii rynki ma tutaj bardzo duży remont akcyjny potencjał w moim przekonaniu na pewno też tak jest jeśli chodzi o historii ruchów abolicja mistycznych anty niewolniczych w osiemnastym dziewiętnastym wieku lądowań wstyd mam pytanie od właśnie dłuższe komentarza ten liny kosy jak co rozumiemy Marzenę i tak ja bym dodała jeszcze oprócz tego, że sam dług jest spędzenie relację dług jest manifestacją władzy, ale z drugiej strony władza samą w sobie władzą samą w sobie jest moc mówienia decydowania o tym kto jest co komu winny, bo pierwsza pozwala nam się uwalniać narzucanych arbitralnie długów, ale z drugiej strony tam też pozwala kontratakować, bo to, żeby rozwiązać to mierzenie prawniczki anegdoty, które otwiera książkę, że ktoś kupił to musi oddać Greber mówi, że zasada wzajemności jest tylko jedną z możliwych obok hierarchii komunizmu, ale on skupiona wzajemności bezpośrednio, a np. wzajemność pośrednia to jest np. taka, która istnieje w rodzinie jest dzisiaj bardzo potrzebny konceptem do walki np. prawa osób z klasy opiekuńczej pani to jest właśnie zasada wzajemności pośrednik pozwala to właśnie złe wzajemności pośrednie pozwalają pokazać, że opieka jest sprawą publiczną nie prywatną indywidualną inna kwestia mody na czysty kapitalizm zaskarżyć państwo i społeczeństwo pojęcie długu, bo społeczeństwo jest z relacji długu z osobami, które zajmują się opieką na swoich barkach dźwigają całe Chile kryzysu opieki to możemy zrobić, budując na zasadzie wzajemności pośrednik, ale wychodząc poza ekonomicznych kategorii i wyobrażenie, że świat samo wynagrodzenie za pracę anuluje ten dług, jaki mamy wobec tych ras, dziękując rodzina będzie będzie mówiła o tych kwestiach już w kwietniu w naszym w naszym seminarium bardzo cieszymy mamy przedsmak tego co się będzie działał, proszę bardzo, chciałbym jakoś skomentować Niemcom i myślę, że tak brzmiało i w takim miejscu się na zapowiedź imprezy, czyli klub uzgodnić świetnie się też miał jeszcze ochotę coś powiedzieć napisać zapraszam Niewiem Niewiem jak wygląda czy możemy udzielić głosu, bo wiem, że tutaj się pojawił odbyło się pojawia się 1 osoba chciała coś mówi Hans-Peter chciałbym powiedzieć nie wiem czy chciałbyś po prostu Hans zadać pytanie czy napisać pytanie, jeżeli jesteś możesz zadać to to zapraszam czy 1 wszystko jest Szczecin poczekamy podobno nadzień jest okres Franz jest ważna przepraszam bardzo bardzo lubi pisać tego jak ja mam pytanie systemy te fakty, ale ja mam pytanie jak teraz inicjatywie odnoszą się obecnie sytuacja kobiety pandemicznej trochę to jest może, ale mają związek ze zdziwieniem patrzę na to jak państwo wchodzi w 2 i taki inny dług niż na ogół względem swoich obywateli w to bardzo często jest dług nieodwracalny nie do tego to zwracanie na to, jakie to jest taka taka pozycja prawie się VAT-R realistyczna, w której państwo chodzi o szkody są taksy, że w Austrii tyle płaconych jest mniej bankructw w tym roku stadnym, ale chcieli na ogół, ponieważ od tych płatności państwa to indywidualnych czy ten los małych jak gdyby to im więcej aniżeli prowadzenie po prostu interesu, choć prowadzenie firmy i 1 czeka by to ciekawe o tyle czy to jest możliwe ja wtedy zaczyna się może nagle też tego kryzysu obecnego, który ustala innych reguł obecnych czasach nie reguł tradycyjnej, który jest też podatki zwraca podatek i tak, ale tak, ale czym jest to czy czy to zawiera potencjał, jaki do innego znaczenie to relacje między państwem albo między uczestnikami, gdyby tego rynku ogólnie rzecz biorąc nie wiem czy jest to jest wyrazem myślenia taki ciekawy wątek nie wie oczywiście w stanie to rozwikłać rozwinąć, ale tak, gdy się że, że ostatnie lata czy ostatni rok na pewno, ale te ostatnie, gdy kilka lat pokazują, że państwo zaczyna coraz aktywniej brać udział w sterowaniu życiem gospodarczym jasnymi wychowałem się osobą raz w roku osiemdziesiątym takim przekonaniu, że inni państwo gospodarce tym lepiej okazuje się, że państwo w gospodarce zawsze było zawsze jest pytanie czy, więc powiedzieć pandemia wymusiła też egzotyki bardziej Intel większej interwencji ze strony państwa też wskazuje od męża, a siła słabość państwa jest taki taki bardzo wyjątkowy moment historii, który pozwala na bardzo jasne klarowne porównania podobno 1 bardzo wspólny czynnik, który nie wszystkich dotyka identyczny sposób natomiast okazuje się ta pandemia przebiega w pełni jest inaczej bardzo różnych miejscach tak dziwne odpowiedzią i dlaczego tak jest właśnie by jak jest zorganizowany sektor publiczny jest wielu zorganizowane państwo i 1 pytanie czy im więcej państwa tym lepiej nielicznych Kleiber uczy się z tym zgodził podejmę, kiedy Air 1, jaki mogą nie rozmawialiśmy dzisiaj to jest bardzo ważna jak biegłą Wigury spuścizny gęby się pozycji nowinką anarchista osoba, której wyrasta z takiego przekonania, że państwo mimo wszystko nie jest, gdy pan instytucją, a więc, więc pytanie czy z punktu widzenia Liberator to jest dobre mamy coraz wyżej państwu książkę i od i wraca do takiej roli głównego odkrywać nie tylko w sferze ekonomicznej to, żeby się, że tak i zarządzanie by życiem społecznym nie wiem czy gdyby był dumny z tego zdrowo zadowolą trudniej powiedzieć natomiast dyskusja na pewno byśmy się tworzy wydaje mi się, że będzie prawdopodobnie, że warto było też wrócić tak lekkiego stopnia państwo może być i by instrumentem emancypacji AAA w jakim stopniu nie jest tak jesteś, jakby ciekawa dyskusja i wydaje się pytanie nie ma też jednoznacznym i 1 nasz jednoznacznej odpowiedzi mogę coś trzeba dodać do tej kwestii państwa to myślę, że po prostu problem problem w tym w jakiej pozycji wobec państwa społeczeństwo, że jeżeli państwo jest nazwijmy to pod presją oddolną jest kontrolowane na różne sposoby wtedy rzeczywiście możemy na nim wymusić pewne koncesję takie też 100 czterdziestym piątym roku np. także, że tak się dzieje różnych miejscach różnych krajów sam pisał o tym jak Ruchowi TGE balistycznym udało się zmienić sytuację społeczną ekonomiczną np. Węgry w Ameryce Łacińskiej, a nie jestem też w sferze globalnej na polu zadłużenia kraju trzeciego świata na początku 2001. wieku, wywierając nacisk oddolny myślę sobie, że państwo samo w sobie w takiej sytuacji, jakie obecnie znajdujemy raczej nie budziłaby specjalnej sympatii i nadziej Grebera pewnie tak samo jak ja nie wiem jak i podzielam to to stanowisko, bo znajdują się w sytuacji, w której państwo angażuje się coraz bardziej gospodarka, czyli w momencie, w którym zarazem kasuje coraz więcej obszarów, które znajdowały się pod kontrolą społeczną różne sposoby, ograniczając demokrację, posługując się znakomitą okazję taką, jaką stała się pandemia w tym sensie w tym sensie wydaje się, że z grozi nam raczej jakiś rodzaj nowego merkantylizmu ze wszystkimi konsekwencjami niższy niż taka sytuacja daje czasami się wraca prawda trochę takim sentymentem tak trasie ukształtowała po drugiej wojny światowej trzeba pamiętać, że to nie był wybór rad nie ma racjonalnych elit zarządzających gospodarką światową tylko był przemysł wynikający z 200 lat bardzo brutalnie tłumionych ruchów rewolucyjnych buntów rebelii oraz te bezpośrednio poprzedzający okres historii czy drugiej wojny światowej Holokaust i też ruchu oporu antyfaszystowski, który wygrał wtedy ogromny wpływ na to co się działo myślę, że dzisiaj niestety niestety takiego optymizmu wobec tego zaangażowania państwa nie można mieć, bo jest, bo to zaangażowanie ekonomiczne skądinąd bardzo słusznie skorelowane z sporu z próbą zaostrzenia kontroli Państwowej nad nad obywatelami, którzy nad klasą podporządkowanych co widać też w Polsce trwa różnych próbach ograniczenia możliwości ekspresji politycznej Andrzeja jeszcze pytam czy to komentuje z punktu widzenia libero państwo mogłoby wypłacać dochód podstawowy pewnie powiedział powiedziałby, że to, żeby ludziom było łatwiej się sam organizować i w przyszłości inny nie kapitalistycznym sport system oparty na demokratycznie konfederaci mnie jak jak i budować nową wyobrażenia dość i w przyszłości inny system właśnie oparty na na czymś takim, jakim być demokratycznym kraju konfederaci zna podobne do tego co się dzieje w rodzaju to czytelnia nieskładnie, ale wiadomo bardzo, choć on tak czy wśród takimi warunkami można powiedzieć, że można było zaufać państwu, ale obawiam się niestety nie jesteśmy w takim w takim momencie ten o godzinę 1930 i powoli właściwie powinniśmy zacząć w końcu to spotkanie i nie wiem czy czy kas chciałby jeszcze na na zakończenie słowo do nas do osób na oglądających i mi nie wydaje mi się oddania jedynie słowo ja też muszę przejść do sfery domowej i puszcze czy urodzić córkę spać potem posprzątać, więc czekają też nie te oczywiści co związane z pieniądzem mają ambitne dobrze w takim razie ja bardzo dziękuję wszystkim osobom, które nas oglądały i komentowały zadawały pytania dziękuję bardzo, często ludzkiemu od razu przyjął zaproszenie do pierwszego spotkania, które inicjuje nam krótki bardzo, ale się też bardzo ciekawe cykle ekonomię przyszłości sezon drugi była indeksy antropologiczny, który będziemy sobie dyskutować o różnych kwestiach różnych kategoriach, do których budował swoją refleksję swoją analizę ekonomiczną Devil Driver, gdy jest ręczne do kalendarza dwudziestego z zasad 23marca będziemy się dzieli doktorem hab prof. Uniwersytetu Warszawskiego rozmawia sobie o antropologicznych to wartość, czyli będziemy oscylować między nosicielem nosem, a Karolem Marksem i wreszcie i wreszcie kwietną 27kwietnia tuż przed świętem pracy będziemy rozmawiać z Antyli na posesji niestety barcelońskiego oraz z Magdą Malinowską z związku zawodowego inicjatywa pracownicza o pracach bez sensu jak to pięknie przetłumaczona na polskim, wydając książki Busha najbliżsi obcy dywidend Ribera wraz z aresztu co mówi Wolak do godziny tzw. dokładnie tak można też ująć nie tylko można mocniej natomiast no i będzie rozmawiał też o buncie klasy klas opiekuńczych, o czym tutaj też już wszystkie dzisiaj rozmawialiśmy po 27kwietnia to są te te spotkania, które mamy zaplanowane w tym w tym cyklu Grabowski także dziękuję bardzo, wszystkim za dzisiejszy wieczór dziękuję bardzo, te sprawy jeszcze raz dziękuję Biennale i wszystkim osobom, które przyczyniły się do tego, że to seminarium się, że mogą odbyć pozdrawiam wszystkich jeszcze raz sprawdzenia jego pieczą witryny Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: EKONOMIE PRZYSZŁOŚCI

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

TOK FM Premium 40% taniej. Radio TOK FM bez reklam, podcasty z audycji i podcasty tylko dla Subskrybentów.

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA