świat podgląd Agnieszka Lichnerowicz serdecznie zapraszam państwa na świat podgląd, który zaczniemy od dzisiejszej rocznicy, która pozwolę sobie postawić tezę, a zaraz ekspertyzą zweryfikuje rocznicy, która pozwoli, choć bardzo bardzo opornie, ale jednak powoli przebija się do naszej świadomości stąd też dzisiejsza rozmowa byśmy dobrze te byśmy rocznik tej rocznicy ślepi przejrzeli zobaczyli czym ona dla nas jest ona dziś dla nas znaczy dr Michał grał fair jest państwa
Rozwiń »
gościem dzień dobry dzień nowe państwo w rozumieniu dr Michał ratusza jest kulturoznawcą etnografem związanym z uniwersytetem warszawskim, a w kontekście naszej rozmowy już trochę podpowiem do czego pije, czyli autor książki Bękarty pańszczyzny, czego dziś jest rocznica jak pan ujmie, bo są duże frazy, których można opisać dzisiaj 2marca mamy rocznicę uwłaszczenia chłopów w królestwie polskim 2marca Car wydał ukaz o zniesieniu pańszczyzny w królestwie polskim było to w roku 1800 sześćdziesiątym czwarty teraz wydaje się dobrze, że pan podkreślił, bo to czasami umyka i od razu pojawia się zatem pytanie, dlaczego właśnie te datę związaną z tym jednak jednym z 3 zaborów, czyli zniesienie pańszczyzny w jednym z 3 zaborów jednak wydają się uniwersalizmu jemy jako rocznicę zniesienia pańszczyzny czy taki dzień no uczynienia czym od oddania chłopom ludzkich praw nie towarowych znaczy przypomnę tylko, że część z nas czy rejonie nie w zaborze pruskim została zniesiona na przestrzeni no prawie 60 lat 50 lat trudno, bo Lukas tak nie ma takiego 1 momentu i to 18101860 w Galicji to było, które wydano decyzję o uwłaszczeniu chłopów w kwietniu 1800 czterdziestego ósmego roku TFI jak gdyby no ta symboliczna data 2marca w królestwie polskim wydaje się, że to uraz ten symbol, dlatego że rok jest taki bardzo bardzo prosty symbol tak mamy konkretną datę konkretnego dnia wydania tego okazu poza tym, gdy będą królestwo polskie zajmował największy obszar jeśli chodzi o dzisiejsze ziemie ziemie Polski więc, gdyby no liczebnie większości nie dotyczy po prostu większej ilości osób, które żyły królestwie polskim no i to też wydaje mi się taki proces centralizacji inny tak no i Warszawa teraz rodzice państwo leżało w związku miast Polski właśnie więc, więc tak trochę centralnie my w Polsce tak myślimy bardzo centrali stycznie, więc tak centralnie pewnie przyjmuje, że też to właśnie ta data jest jest symbolicznym zniesienie pańszczyzny właśnie, gdy o ile, ale jeśli się takie Super formalizmu zostanie wpisana do kalendarza na każdej stronie może jeszcze na czerwono to dla pana jak panią nazwą znaczy byłaby to rocznica zniesienia pańszczyzny czy uwłaszczenia chłopów dlaczego w krajowym w ogóle zaczął zachęcać całą rozmowę od tego, że my tu też mamy tak naprawdę do czynienia z symboliczną datą, bo my cały czas trochę myślimy o tym w uproszczeniu jako takim procesie, w którym prawda odbywał się gdzieś tam w gabinetach jednym z Petersburga Wiednia prawda itd. w których podejmowano najważniejsze decyzje natomiast trochę zapominamy jak wielkie znaczenie miały ruch chłopski nie taki sformalizowany ruch chłopski, ale po prostu ruch chłopski zniesienia pańszczyzny ten, bo zaczniemy od tego, że w ogóle w ogóle w Rosji pańszczyzna została zniesiona wcześniej, bo w 1800 sześćdziesiątym pierwszym roku natomiast natomiast władza w królestwie polskim, które de facto no i miało jakiś rodzaj autonomii zapytana o to czy mówię oczywiście w uproszczeniu czyszczę zniesienia pańszczyzny odmówiła Polska własność ziemska i polskie ziemiaństwo odmówiło zniesienia pańszczyzny państwo czy Rosji wniesiono 1800 sześćdziesiątym pierwszym roku i ta plotka bardzo szybko rozeszła nawet po Polsce i zaczął się gigantyczny strajk w Polsce i gigantyczne walki chłopskie o zniesienie pańszczyzny one dotyczyły 150 000 osób dziękuję w tym znów okresie między 1800 sześćdziesiątym pierwszym 60 tym trzecim rokiem i jedno były po prostu masowe masowe strajki chłopskie masowe odmawianie wykonywania wykonywanie pańszczyzny oddawania tych wszystkich części danin itd. tak dalej to wszystko brutalnie tłumione były stosowane masowe represje wobec chłopów natomiast ten no chłopi mieli bardzo mocno znaczenie przy przeniesieniu tej pańszczyzny co więcej nie właściwie w Rosji toczyły się od lat pięćdziesiątych dyskusję na temat pańszczyzny i Car po po tym, jak zapoznał się z doniesieniami nie Chłopskich wystąpieniach m.in. pod wpływem rabacji galicyjskiej powiedział takie słynne zdanie do swojej ze swego dworu albo zniesiono pańszczyznę albo tę pańszczyznę chłopi są sobie sami, ale to wtedy nam się nie będzie budowało pewne te, czyli w tym sensie, że lepiej w rocznicę uwłaszczenia chłopów, że oznacza jakąś podmiotowość bardziej tak niż to zniesienie pańszczyzny to jest oczywiście ta trudność czy niedogodność pewna, że to właśnie Car te po pańszczyznę zniósł, a zapytam tak chciał byśmy świętowali dzień czy jako badacz człowiek, dla którego to jest ważny temat nie tylko rozumiem naukową, ale też osobiście tego sobie wyobrażał świętowanie poza oczywiście odpowiedni festynem nie z napitkiem jadłem i odpowiednią muzyką chciałbym, żebyśmy też po prostu przedyskutowali kwestię w ogóle, żeby to była po prostu okazja do dyskusji nad nad rolą chłopów historii czy rolą po prostu ludów historii Polski chłopów ludu kobiet także prawda tych wszystkich warstw które, które zwykle są w tej historii budowane bardzo często przy okazji różnego rodzaju rocznicy nie wydaje się okolicznościowe książki kręci się film prawda dokumentalne fabularne, więc i wydaje mi się, że najlepsze upamiętnienie tego tego dnia polegałoby po prostu krytycznej dyskusji nad znaczeniem uwłaszczenia nad nad historią nad tym, jaki to w Poznaniu dzisiaj, bo to wydaje się, że mnie, że pańszczyzna także także promieniuje ocena nas dzisiaj swoim wpływem więc, więc najlepszym momencie nie po prostu polegałby na tym, że rzeczy zaczynamy po prostu włączyć tę historię chłopską historię ludową tylko nasze myślenie o nas samych nasze myślenie o przyszłości i po prostu jakiś tam próbę ujęcia tego co wszystko dla nas znaczy dzisiaj to ja musiałem zapytała rzeczy, która mnie uderzyła, gdy dziś przypominałam sobie trochę w związku z tą rocznicą historię, że jeżeli dobrze rozumiem te ówczesne uwłaszczenia, czyli zniesienie też pańszczyzny towarzyszyło im przyznanie odszkodowań byłym właścicielom tak tak to polegało na tym, że poza tym, że większości ziem, które należały do folwarku no ta sprawa rzeczywiście złożona zostawał, jakby 3 przy czym przy przy właścicielach ziemskich tak to otrzymywali oni odszkodowanie zniesienie pańszczyzny odszkodowanie chłopi to i tzw. okup za zniesienie pańszczyzny nie to polega na tym, że państwo wypłacało im taki okup natomiast państwo sobie pobierało, czyli czy cesarz sobie pobierał pieniądze na ten okup od chłopów i nie najbardziej uderzające, kiedy pierwszy raz ileś lat temu o tym czytałem, bo dla mnie to, że chłopi w królestwie polskim do pierwszej wojny światowej spłacali okup zagrał niespełna parę pańszczyzny, chociaż na podstawie tych wszystkich wyliczeń, które nie były prowadzone to ten okup został spłacony 900 szóstym roku, a do pierwszej wojny światowej chłopi mimo wszystko już spłacili nadal płacili okup i to były w toku, kto to jest taka formuła powszechnie znana w naszym województwie taką właściciele ziemscy zostali spłaceni i i jak pewno chłopi płacili nimi taki rodzaj podatku to potrafią to był trudny z podatku ujęte i no i ten, bo to też nazwało także zniesienie pańszczyzny tak nie otrzymywali otrzymywali po prostu taki właśnie rodzaj okupu wykupu oparcie w taki dom pytam o to, dlatego że kwestia z 1 strony pojawiają się takie pomysły, niemniej to były prowokacje takie powiedziała intelektualne czy polityczne społeczne najlepsze ważne wezwania np. teraz płacenia odszkodowania chłopom za to pańszczyzny są darmową płaca z drugiej strony no cały czas kwestie związane z reprywatyzacją głównie teraz z budynków w miastach do dziś są tematem, który budzi bardzo dużo emocji tak naprawdę nie został rozwiązany, a ta kwestia też dotycząca właśnie jak bardzo się wiąże z 30 jeszcze uważa pan, że mamy niezamknięte rachunki znacznie czym, jeżeli chodzi o takie rzeczywiście ekonomiczny rachunki to myślę to myślę, że toż to jest niemożliwe dziś to znaczy te pretensje do dyskusji na temat jakieś odszkodowanie za państwo na to raczej ma charakter takiej prowokacji intelektualnej tak no 1 odszkodowanie za pańszczyzny moim zdaniem możemy wypłacić mówiąc metaforycznie to po prostu im włączenie tej historii i rozpoznanie roli chłopów i uświadomienie sobie to wszystko znaczył natomiast suma ta sytuacja przypomnę, że wczoraj, bo rocznica zamordowania Jolanty brzeskiej działaczki lokatorskiej, która została spalona w lesie no to jest taka historia prawda, której inną ona nie ma bezpośredniego czy w związku z pańszczyzny, ale trochę korelacji pańszczyźniany tam przejawiają właściciel praw, które w nielegalny sposób zdobył de facto nie prawo i no może sobie kogoś zamordować nie poniesie za to naczyń, bo na rozprawę mieszana tak ma czy oficjalne zwiększa oczywiście, ale no, ale można więc, o co chodzi, tak więc no nie wchodźmy w to ale jakby no trzeba też zaznaczyć, że to jest też tak bardzo podobne do tych sytuacji pańszczyźniany, która miała miejsce po uwłaszczeniu no np. w Galicji prawda, gdzie dzieci właściciele ziemscy uzyskiwali zdecydowanie dużo większe połacie ziemskiej niższy niż te ziemie które, które de facto do nich należały nie powinni dostać i czerpali z tego korzyści o większość chłopów była przez to robotnikami folwarcznym musieli pracować w tych folwarkach wynagrodzenie i mieliśmy taką sytuację trochę jak w Ameryce Południowej tak wielki plan Lordów latyfundystów, którzy też po prostu wstrzymali sobie tam tych chłopów rolnych większych ono ma 150 lat 157 lat temu 2marca 601800 sześćdziesiątego czwartego roku w królestwie polskim nadano chłopom ziemie i do zniesiono pańszczyznę wspominaliśmy to dr Michałem raz 7 etnograf kulturoznawca związanym z uniwersytetem warszawskim autorem książki Bękarty pańszczyzny, a dodam, że po informacjach porozmawiamy właśnie w związku z rocznicą zabójstwa Jolanty brzeskiej
Zwiń «
PODCASTY AUDYCJI: ŚWIATOPODGLĄD
-
-
-
-
12:55 W studio: dr Piotr Łukasiewicz
-
11:50 W studio: Tomasz Fenske
REKLAMA
POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ
-
-
-
-
-
10:45 TYLKO W INTERNECIE
-
-
-
-
-
15:44 W studio: dr Olga Napiontek
-
-
-
-
-
-
-
-
-
06:34 Audioprezentacja
-
-
28.11.2023 22:00 Los Polandos43:09 W studio: Liudmila Porskalo
-
-
12:20 A teraz na poważnie13:21 W studio: Juliusz Braun
-
-
13:00 Popołudnie Radia TOK FM24:47 W studio: dr Agnieszka Bryc
-
11:40 Kultura Osobista13:19 W studio: Bogdan Zdrojewski
-
-
14:20 Popołudnie Radia TOK FM10:10 W studio: Marek Rabij
-
-
REKLAMA
DOSTĘP PREMIUM
Black Weeks w TOK FM Premium to 60% zniżki na wszystkie pakiety. Podcasty i Radio TOK FM bez reklam w najniższej cenie w roku! Poznaj nowy pakiet "RAZEM" dla 3 osób.
KUP TERAZSERWIS INFORMACYJNY
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
-
TOK FM
-
Polecamy
-
Popularne
-
GOŚCIE TOK FM
-
Gazeta.pl
-
WYBORCZA.PL