Bełchatów: zagrożony katastrofą społeczną i radykalizacją nastrojów politycznych [raport]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

, a świat podgląd Agnieszka Lichnerowicz serdecznie zapraszam państwa na świat podgląd, który zaczniemy od wydają się niezwykle poruszającego i ciekawego raportu przespana rewolucja to jest jego tytuł to opowieść o sytuacji społecznej w regionie bełchatowskim u progu transformacji energetycznej, ale za tym może w nudnym nawet odpowiedziałabym tytułem tonie zarzut w żadnym wypadku kryje się bardzo niepokojący obraz jak pisze jeden z autorów współautorów tegoż raportu Rozwiń » wyniki są na tyle niepokojące, że postanowiliśmy opublikować ich raport i zaalarmować opinię publiczną i dlatego też dziś właśnie światopoglądzie poświęcimy temu raportowi trochę czasu będzie o nim opowiadał właśnie ten jeden z tych współautorów Przemysław Sadura dzień dobry dzień dobry państwo dr hab. Przemysław Sadura jest związane z wydziałem socjologii na Uniwersytecie warszawskim i współpracuje z krytyką polityczną właśnie tam ukazał się taki artykuł podsumowujący główne wnioski z tego raportu, ale jesteś cały czas dla państwa dostępne wydają się warto cały raport przygotowali go poza Przemysławem Sadurą Alicja Dankowska współpracowali Kamil Brzeziński Agnieszka Kret Kamińska Aneta Krzemińska Mateusz Wojcieszek oraz takie organizacje pole dla Radia pole dialogu Client Earth i właśnie Instytut studiów zaawansowanych pozwolę sobie na początek, żebyśmy przeszli już zrobili kolejny krok zdecydować taki dłuższy fragment z pana artykułu atmosfera w regionie Bełchatowa przypomina tę znaną z pokładu Titanica tuż przed zderzeniem z górą lodową kurs kolizyjny orkiestra pasażerom przygrywa najlepsze tylko na mostku trwa kłótnia, kto ma im powiedzieć, że zaraz będzie katastrofa, tym bardziej że nie przygotowano odpowiedniej liczby szalup ratunkowych, bo to jest rzeczywiście ciekawe pewnie państwo zwróciliście uwagę na to, że właśnie uwaga nasza zwrócona jest w dużej mierze na Śląsk tam wydaje się, że ta właśnie najwięcej politycy media i inni zwracają poświęcają uwagi tamtej koniecznej transformacji tymczasem region bełchatowski jak pisze Przemysław Sadura należę do tych, gdzie zmiany będą mogą mieć przebieg szczególnie dramatyczny Bełchatów elektrownia Bełchatów jest energetycznym sercem Polski jest głównym wytwórcą energii elektrycznej w Polsce odpowiada za dostawy 15 prądu i najważniejszym pracodawcą w regionie no właśnie ale dlaczego aż alarm zwracam się do Przemysława Zadury chcecie podnieść to słowo alarm po pierwsze, dlatego, że one rzeczywiście, a region jest do transformacji w tym momencie zupełnie nieprzygotowany, a transformacja Tammy to nie jest transformacja energetyczna to nie jest kwestia dobrej albo złej woli jest kwestia konieczności inaczej niż na Śląsku o Bełchatowie węgiel węgiel kończy niezależnie już od tego czy chcemy leczyć nie chcemy kontynuować wydobycia tam węgla w tym momencie węgla brunatnego, który jest węgle no i niskiej kaloryczności niskiej jakości jest z kolei bardzo toksycznej szczególnie mocno dokłada się do zanieczyszczenia środowiska i zmian klimatycznych ten węgiel się skończyć w ciągu, a maksymalnie 10 lat, a znacznie szybciej jego wydobycie przestanie mieć jakikolwiek sens ekonomiczny to w związku z rosnącymi cenami emisji ja rozumiem przejdziemy do szczegółów by nie powiedziałam wy przeprowadziliście tam po prostu badania socjologiczne rozmawialiście z mieszkańcami związkowcami pracownikami różnymi lokalnymi mniejszymi lub większymi Szycha miną i rozumiem, że ten alarm wynika z poczucia, że opóźnianie podejmowania jakichś działań, a w w tym regionie po podejmowane są wyjątkowo późno nawet w porównaniu do innych regionów za prąd może doprowadzić do biedy zapaści społecznej katastrofy społecznej takiej w te porównania padają oczywiście do amerykańskiego regionu Appalachów czy do tych brytyjskich postacie włoskich regionów, gdzie ta bieda też będzie prowadziła do jakiś destabilizacji społecznej oczywiście frustracji politycznej jak realny jest scenariusz, bo okazuje się badania, które przeprowadziliśmy analizę społeczna diagnoza pokazuje, że bardzo realna najbardziej realny właśnie taki, a negatywny scenariusz, w którym transformacja dokonuje się w sposób absolutnie nieprzygotowany nagły bez osłon socjalnych bez żadnego pomysłu na to jak przekwalifikować pracowników jak zastąpić nowymi miejscami pracy chociażby w energetyce korzystającej z odnawialnych źródeł energii te miejsca, które zostaną stracone w momencie zaprzestania wydobycia węgla i i przekształcenie elektrowni co co ciekawe to cel główni aktorzy tacy, którzy funkcjonują na poziomie ponadregionalnym PGE, który jest właścicielem elektrowni rząd zdają sobie sprawę z tego, że sytuacja w regionie jest to co dużo mówić tragiczna PGE przygotowuje le się do tego, żeby przejść taki proces zazieleniania i część na odnawialne źródła energii rząd blokuje decyzję, że można by teraz po raz dwunasty odrzucono datę decyzji środowiskowej w sprawie nowej uruchomienia nowego złoża w regionie bełchatowskim na normalne, że tworzyła, jakby mogło wyglądać mianowania nowego systemu tak mogłoby przedłużyć przy tak, ale z takim kontekście politycznym, który mamy, kiedy Unia europejska Ano nie tylko zdecydowała się dotrzymać planu osiągnięcia neutralności energetycznej jak w tym momencie uruchomienie nowego złoża byłoby to jest trudne do pomyślenia jest nieekonomiczne, więc PG tego nie chce zrobić rząd nie chce zrobić, ale nikt nie chce o tym poinformować lokalnej społeczności lokalne społeczności funkcjonują, a takim przeświadczeniu, że scenariusz uruchomienia nowego złoża jest całkiem realny, więc w Złoczewie, którego dotyczy ta kwestia organizowane są nasze górnicze miejscowych przygotowuje się do tego, że uruchomiona zostanie tam kopalni wszyscy wokół wiedzą, że tak nie będzie miało miejsca, a na ich sytuację jest kuriozalna to może nawet byłoby śmieszne, gdyby nie to, że skutki tego mogą być tak licznej opłakane, bo jeżeli odejście od węgla w regionie będzie przebiegać w sposób niekontrolowany nieprzygotowany, a to wywoła to bardzo poważne reakcje społeczne, a tam już w tej chwili poparcie zyskują populiści z wykorzystuje takie frustrację niepokój lęk lokalnych społeczności o o serca mieszkańców regionu ich głosy rywalizują z 1 strony poseł Macierewicz, który sam sens w Piotrkowie ma swój okręg 2 strony Konfederacja i Solidarna Polska licytując się na coraz bardziej populistyczne hasła związkowcy górnicy przyjmują takie, a negacjonistów liczne narracje ulegają teoriom spiskowym rozmawiają z nimi możemy usłyszeć, że z zmiany klimatyczne to fikcja tak naprawdę Unia europejska przygotowuje plan, który ma doprowadzić do tego, że Niemcy przejmą za złotówkę polskie kopalnie w ogóle mnie niestworzone historie potrafią, a opowiadać tymczasem zegar tyka systemy sięgnąć po środki europejskiego z unijnego mechanizmu, a sprawiedliwej transformacji natomiast skorzystanie z tych środków, a wymaga decyzji o odejściu od węgla tu pozwolę sobie na chwilę zawiesić naszą rozmowę w drugiej części chciałabym właśnie zapytać o to dlaczego wg założeń region bełchatowski, który odpowiada za 1 produkt 15 energii ma dostać zaledwie 8% puli przewidzianej z tego funduszu transformacji, dlaczego się w regionie tak mało rozmawia, toteż wydają się ważne, bo jest opowieścią o lokalnych mediach ich niemocy czy one realizowane tam nawet pada takie sformułowanie do kogo ten alarm, bo oczywiście z 1 strony są rekomendacje dla rządzących, ale skoro rządzący z powodów politycznych nie są w stanie działać czy inni aktorzy mogą próbować jakoś te transformacje rozmowy oni wesprzeć wrócimy do rozmowy z prof. Przemysławem Sadurą na kanwie raportu, którego jest współautorem, który wydaje mi się, że jeżeli macie państwo dzisiaj coś przeczytać to ja bym bardzo polecała przez panów rewolucje właśnie informacja po informacjach wracamy na świat podgląd Agnieszka Lichnerowicz w parlamencie europejskim w tej chwili przemawia komisarz Věra Jourová trwa bowiem debata na temat kondycji czy ucisza uciszania wolnych mediów w Polsce na Węgrzech i Słowenii ta debata trwamy po szesnastej 20, że zaproponujemy państwu pierwsze jej podsumowanie pierwszego potem będą kolejne będą retransmisja, ale też możecie państwo transmisję na żywo śledzić na stronie tokfm kropkę PLI też na profilu TOK FM na Facebooku, jeżeli tylko coś będzie się działo oczywiście będziemy informować na bieżąco, dlatego że teraz światopoglądzie wracamy do równie pilnej to już nie będę tutaj ustawiać kolejka, ale sprawy dotyczącej transformacji energetycznej wracamy do raportu przespana rewolucja, którego 1 ze współautorów Przemysław Sadura prof. Przemysław Sadura z uniwersytetu Warszawskiego jest cały czas państwa gościem jak państwo słyszeliście autorzy chcieliby podnieść alarm z powodu sytuacji w regionie bełchatowskim, gdzie jest największa największy wytwórca energii elektrycznej w Polsce największy emitent chce od 2 w Europie przez Wisłę do innych regionów, gdzie oczywiście przygotowania do transformacji skorzystania z funduszu transformacji też napotykają różnego rodzaju przeszkody, ale ta dyskusja w tym regionie bełchatowskim jest wyjątkowo późna spóźniona i w związku z tym autorzy badania, bo to jest raport oparty na badaniu socjologicznym społecznym sondażowym no ostrzegają, że grozi regionowi katastrofa społeczna no też radykalizacja nastrojów politycznych no i teraz pytanie, dlaczego właśnie w tym regionie bełchatowskim ta debata tam lokalnie presja na to by podjąć działania przygotowania do tej transformacji też maksymalnie móc skorzystać z funduszu transformacji europejskiego, dlaczego tam ona przyszła tak późno i jest tak cicha zahacza w ogóle zacząć od historii Bełchatowa, a z wszystkiego co to i jako tego miejsca lokalizowania elektrowni w ogóle kopalni całego kompleksu energetycznego decyzja zapadła w latach siedemdziesiątych jest wtedy w pewnym sensie no kuźni z Cento budować kopalnie obok niej elektrownie i Bełchatów ostał w wyniku masowej imigracji pracowników do Bełchatowa miasto wyrosło postów w niemal ze szczerym polu, a było typowo monokultura kompleks energetyczny elektrownia kopalnia były głównym w zasadzie można powiedzieć jedynym pracodawcą w regionie odpowiadała też posiadał też nas wszelkie inwestycje również dotyczące jakości życia oferty kulturalnej, a ich rozkwit Bełchatowa i kompleksu to nie lata 7080, ale w zasadzie lata dziewięćdziesiąte tak długo trwało rozbudowywanie elektrowni uruchamianie kolejnych bloku być może to spowodowało, że mieszkańcy regionu zamknęli się w takiej złotej klatce żeli da to dobrym poziomie zatrudnienie w kopalni elektrowni było bardzo stabilne więc region bełchatowski, a przesiadło suchą stopą przez transformację i restrukturyzację, która miała miejsce w latach dziewięćdziesiątych problemy zaczęły się dopiero później w momencie, kiedy powoli zaczęliśmy się przygotowywać to zmiany naszej polityki energetycznej pod presją Unii Europejskiej, która zdecydowała się osiągnąć ambitniejsze cele neutralności klimatycznej do izb to jest przespana rewolucja zmienił się kontekst funkcjonowania energetyki dramatycznie wzrosły ceny emisji węgiel nawet węgiel kamienny jest dużo lepszym surowcem energetycznym przed przestaje być w Europie WHO używany do wytwarzania energii, a tutaj mamy do czynienia z węglem brunatnym, który jest miał jeszcze dalej na liście natomiast nie zdecydowano się poinformować lokalnej społeczności o tym co się dzieje to jest trochę pochodna właśnie takiego zmonopolizowania życia jest nie tylko gospodarczego, ale w pewnym sensie też politycznego w regionie przez głównego gracza, jakim jest PGE z próbowaliśmy przyjrzeć jak funkcjonują lokalne media, które to mogą być takim bezpiecznikiem, ale okazało się, że w zasadzie w większości z są media zależne od pewnie przynajmniej w takim sensie finansowym to jest też największy potentat, który może zainwestować w reklamę więc ta sytuacja dotycząca dostępu do informacji nie wygląda najlepiej wydaje się, że samorządowcy to trochę tak jak też pracownicy kompleksu związkowcy przyjęli taką strategię przeczekania wierząc, że najgorsze scenariusze się nie sprawdzą nikt tak naprawdę nie zajął się przygotowanie scenariusza awaryjnego scenariusza odejścia od węgla, więc wychodzi rok 2021 uruchamiamy mechanizm sprawiedliwej transformacji okazuje się, że region bełchatowski nawet nie zadeklarował tego, że rezygnuje z węgla co jest z punktu widzenia komisji europejskiej takim warunkiem absolutnie podstawowym, żeby móc sięgnąć pośrodku tego co jest wiele wątków będziemy pewnie to nie zwracacie państwo czytacie też to, czego teraz nie zdążymy powiedzieć, ale z 1 strony cytuje m.in. raport Instrat, który pokazuje, że mogłyby w regionie powstać też wartościowe na miejsca pracy oczywiście nie mówimy o halach, które zastępują często w wyniku takich transformacji, czyli bez dobrego miejsca pracy w kopalni elektrowni ktoś dostaje miejsce jakiś hal pakowania paczek, ale są raporty, które sugerują, że mogłoby to być nowe otwarcie z 1 strony, ale z drugiej strony to co chciał jeszcze podkreślić i to bardzo ciekawe, ale już dziś rozumiem ludzie mają świadomość, że to się stanie tylko, że jest w tym jakiś fatalizm to znaczy poczucie, że inaczej być nie może katastrofa tak przyjęcia do lata to jest wiedza, która dopiero zaczęła docierać do mieszkańców jak choćby nie taki nastrój bojowy no to działamy właśnie, żeby było nowe otwarcie tylko, że po prostu będzie źle od kilku lat sytuacja zaczęła się wyraźnie zmieniać tylko kopalnia elektrownia co ograniczać zatrudnienia z, a więc nastąpił odpływ ludzi z Bełchatowa ci wszyscy, którzy od lat siedemdziesiątych przyjeżdżali do Bełchatowa zaczęli stopniowo wyjeżdża, zwłaszcza może inaczej, zwłaszcza młodzi zaczęli je w tym sensie to jest taki region, który doświadczył no i jednocześnie taki te popularne starzenia się społeczeństwa młodzi widzą, że w regionie w zasadzie nie ma alternatywy dla pracy w energetyce, a energetyka na nie rokuje na nie wiadomo jak długo jeszcze będziemy ten będzie wydobywać, ale generalnie jest to przekonanie że, a wcześniej czy później wydobyć się skończy i rozmawialiśmy w trakcie badań z górnikami młodymi górnikami w jeszcze kilka miesięcy temu mieli wrażenie, że pana Boga za nogi złapali wreszcie po kilku latach pracy w spółkach zależnych dostali etaty kopalni i liczyli na to, że będą mogli dopracować tam emerytów, o czym zorientowali się w zasadzie pozostali w tym momencie etap z kopalni nie oznacza to, aby niczego, bo wydobycie skończy się w najlepszym razie w ciągu 10 lat, a może nawet wcześniej nie ma dla nich żadnej innej oferty pytali nawet na wywiadach grupowych w busach, które realizowaliśmy, dlaczego nikt z nami o tym nie rozmawia dlatego nie ma żadnych informacji dlatego nie ma pomysłu na to, żeby zacząć przekwalifikowanie pracowników i Instrat opublikował raport pokazuje nam najbardziej optymistycznym scenariuszu można by nawet 60 000 miejsc pracy z odnawialnych źródłach energii przy termomodernizacji uruchomić, ale to jest oczywiście scenariusz taki najbardziej optymistyczne zakładające też jedno duże inwestycje transformację energetyczną, która nie byłaby tylko i wyłącznie ograniczone do PGE, a wcześniej wspomnieliśmy o tym, że region może liczyć w tym momencie wg szacunków rządu na maksymalnie 8% tego co w Polsce przypada funduszu sprawiedliwej transformacji, ale problemem jest nie tylko kwota, ale też może ona w zasadzie w całości ma trafić do PGE, a nie te finansuje i bez takiego oddolnego procesu transformacji miło tu proponuję postawić kropki i musimy wrócić do tej dyskusji, bo pozostaje ten punkt, w którym no ja bym podsumowała Waszyńskiego oczywiście są znacznie bardziej rozwinięta, że trzeba krzyczeć krzyczeć krzyczeć, żeby ta debata tam mogła się odbyć by ludzie też mogli zabrać głos, bo jeżeli nie to cytuje Przemysława Sadurę najgroźniejszym, ale też najbardziej prawdopodobnym scenariuszem dla regionu bełchatowskiego jest dziś społeczna katastrofa oznaczająca cywilizacyjną zapaść państwo więcej szczegółów znajdziecie w raporcie przez pana rewolucja, którego Przemysław Sadura jest współ autorem prof. Sadura jest związane z wydziału socjologii na Uniwersytecie warszawskim i jest współpracownikiem krytyki politycznej bardzo dziękuję za tę dzisiejszą rozmowę trasy informacja Zwiń «

Bełchatów: zagrożony katastrofą społeczną i radykalizacją nastrojów politycznych [raport]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIATOPODGLĄD

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 03:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie tygodnia, a w nim strach na prawicy i tragedia w Ukrainie

Jak reporter odnalazł się na Instagramie - czyli o tym, co się działo wokół gatunku po 2010 roku (cz. 2)

Czym się kierować przy wyborze szkoły ponadpodstawowej?

Co lekarze po studiach medycznych w Polsce wiedzą na temat aborcji?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL