Czy należy odrzucać tabu? Nie tak prędko...

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Cezary łasiczka program off czarek dzień dobry witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejsze spotkanie państwa moim gościem jest pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii z wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego dzień dobry witam serdecznie panie profesorze dzień dobry witam państwa w magazynie tak można chyba powiedzieć już tak mogę powiedzieć państwu, że myślę, że tak filozofuje ukazał się bardzo interesujący artykuł pana autorstwa są cały czy Rozwiń » w temat numeru temat przewodni numeru to tabu, a pana tekst zatytułowany jest pokora wobec mądrości tabu to takie spojrzenie na NATO czy nie powinniśmy przypadkiem używać naszego rozumu logiki tych wszystkich narzędzi najnowocześniejszych po to, aby powiedzieć mówi nie temu co kiedyś był nazywany świętym dlatego tych tematów byśmy nie przekraczali nieczystym coś co było tematem tabu być może była ku temu jakaś ludowa mądrość być może były ku to jakieś powody, bo nie mieliśmy narzędzi, żeby te zjawiska albo zachowania zbadać teraz mamy i okazuje się, że możemy spokojnie odrzucić pan stawia pytania czy na pewno tak czy to jest dobra droga, o co się podoba w tym czasopiśmie albo też w tym tekście, że od razu pojawiają się pytania do tekstu, więc można sobie zadać, ale może najpierw od sztabu dotarły przejdźmy no myślę ten ten tekst on ma na celu no tak jakby powiedzieć ostrzeżenie, żebyśmy zbyt łatwo nie przechodzili od odrzucenia tabu wyzwalania się do wyzwalania się z tych tabu, bo sprawa jest może bardziej skomplikowana etap bo, choć się możemy zastanawiać się, które ta, bo mamy na myśli, ale jeśli to sobie zdefiniujemy tabu jako zakaz odrzucenie pewnych sposobów zachowania kierowane niekoniecznie jakąś świadomością głęboką konsekwencje tych działań tylko jakimś przeczuciem być może emocją może z trendem jakoś na możność strachem nam się może wydawać to są naiwne jakieś motywacje, dla których odrzucamy pewne zachowania albo w ogóle zachowujemy się też pewien sposób, a to nie zawsze chodzi tylko zakazy, ale też pewne praktyki może się okazać żona są efektem wielu wielu pokoleń jakiś doświadczeń, które dla nas dzisiaj może niezrozumiałe, bo żyjemy trochę w innych okolicznościach albo zerwaliśmy się może od tej ciągłości stosowania danych praktycznego tradycji nam się wydaje, że już np. wiemy, że na pewno nic nie stoi racjonalnego za tymi praktykami, aby może się mylimy czy tutaj może pan się do czegoś nie ma w tym artykule mianowicie do historii nauki każda teoria nowa teoria, która odrzuca te poprzednie nie jest powiedziane, że ostatecznym zwycięzcą na rynku idei może się okazać, że pokolenie później 2 pokolenia później może parę lat później powstanie nowa teoria, która wykaże jakieś błędy nieścisłości w tej, która aktualnie panuje i jak na razie ten proces wydaje się mieć końca, więc nie możemy traktować tak, jakbyśmy ostatecznie rozstrzygnęli wiedząc, że one są do odrzucenia, bo ktoś nas może przyjdzie znajdzie błąd w naszym rozumowaniu no dobrze dobrze, ale to idąc tym tropem rozumowania można powiedzieć, że ten czy ci, którzy czyta na początku jakiś temat czy zwyczaj czy miejsce ustanowili tabu też przecież mogli się mylić, więc powinniśmy, gdyby tę możliwą pomyłkę, która zostanie w przyszłości na naszą niekorzyść rozstrzygnięta przecież możemy się przypisać tym, którzy stworzyli to prawda dlatego nawołuje do krytycznego myślenia i nie powielania na ślepo tego co robić nasi przodkowie a, ale być może uda się nam pogodzić ten pies skrajne postawy, czyli totalne odrzucenie i ze ślepym naśladowaniem z drugiej strony i przyjąć taką odrobinę przynajmniej tzw. skromności poznawczej to znaczy możemy nie kopiować pewnych działań, ale jesteśmy otwarci na to, że być może się mylimy, czyli jest ciągła dyskusja ciągła otwartość na na głosy przeciw tak na głosy tych, którzy powiedzmy są zwolennikami kontynuowania jakich tabu wtedy też się, że jest szansa jest większa szansa na to, że tych będą będziemy unikali i będziemy jak powiedzieć doprecyzowaliśmy prowadzili bardziej ostre widzenie tego jak naprawdę w danym tabu czy daną praktyką jest dobrze panie profesorze to w takim razie pierwsze pytanie do tekstu czy uważasz, że zawsze powinniśmy się starać wyzwalać z oddziaływania społecznych zakazów nawet wówczas, gdy nie odkryliśmy rozumu rozmowy z racji dla ich przestrzegania takie pytanie spadł do głowy zupełnie niespodziewanie no te pytania są przeznaczone dla uczniów jeśli np. elekcji filozoficzny tekst jest wybrany przez nauczyciela lub uczniów do czytania no to pytanie mają rozpocząć dyskusję między uczniami jako uczeń no w tekście wydają się że, że moja odpowiedź jest dana to znaczy, że mnie niezbyt szybko nie zbyt pochopnie odrzucać i wyzwalać się, ale to nie znaczy, że też nie wyzwala się możemy też próbować tak zobaczymy jak będzie tak, aby nie będziemy stosowali tak ostrożnie jeśli można tak widzieć być może jest napisane, że na jakimś lekarskie, że nie należy przekraczać dawki 34 tabletek na dobę no chodź spróbujmy 5 tak, ale nie od razu 10 zobaczą dojrzale to to możemy mylimy pojęcia tak to znaczy zmierzenie każdy może się mylę, ale chyba każdy forma zakazu jest tabu, jeżeli ktoś mówi dobrze, że nie przekracza normy to nie jest temat tabu rozumiem tylko to jest zalecenie tak oparte na na czymś ta no właśnie to też część być może się zastanowić co znaczy samo słowo tabu, bo my z definicji myślimy rzadka, bo to są tradycyjne zakazy no jakieś tam powiedzmy prymitywnych społeczeństw ewentualnie jakieś pozostałości takich prymitywnych praktyk w naszym społeczeństwie, ale mający korzenie w czasach, kiedy nasze społeczeństwa jeszcze też były prymitywne jeśli słowo tabu przetłumaczyć jako zakaz minister zwykły zakaz, chociaż np. prof. Łoś, z którym robimy wywiad w tym numerze dosyć szeroko definiuje tabu do niego każdy zakaz jakoś usankcjonowane społecznie ma charakter tabu to tam literalne tłumaczenie tego słowa z Polinezji, jakiego języka Tonga jeśli dobrze pamiętam to z kolei prof. Dąbrowska pierwszym artykule taką analizę analizę językową proponuje tam ona uważa, że to słowo tabu, gdyby przetłumaczyć dokładnie to oznaczało Święty i zakazane, czyli rzeczywiście nie jest taki czysty zakaz prawnicze społeczny społeczny albo religijny jak pod tak bardzo na to, że jest i jaki się tak jeszcze stosunek nabożny ości do tego nakazu albo strach albo szacunek albo coś podobnego do tych do tych postaw towarzyszy temu zakazowi czyli, gdybyśmy próbowali przetłumaczyć na nasze dyskusje na Zachodzie bez konserwatysta konserwatysta to jest ktoś, kto uważa, że jest jakiś większy porządek niż nasze wyobrażenia o świecie i naszej produkcji porządki tak, które sobie tutaj organizujemy np. prawo i nabożne względem tego porządku czy tego świata mogą być wersja, iż nie wiem chrześcijańskie mogą być wersji konserwatystów, którzy nie są chrześcijanami, ale wierzą w coś większego człowieka i zakładam, że właśnie na możność to jest ta postawa, która wobec tego co 2 większe jakoś nas powstaje czy wyrażamy swoich w swoim postępowaniu, kiedy respektujemy ten porządek np. szanując niektóre tabu na jej oczywiście przykład lekarstwa nie jest tutaj może najlepszym wyborem no widzi pan panie profesorze nowo definicje są ważne wydaje mi się, bo jeżeli zatem rozmawiamy spieramy się o rzeczy, które sobie każdy inaczej definiuje to taka debata czy taka rozmowa nie ma sensu rozmawiamy o 2 różnych rzeczach definicja, którą podglądamy przed dzisiejszą audycję to głęboki fundamentalny zakaz kulturowy tak ewentualnie społeczny religijny, którego złamanie powoduje spontaniczne niejednokrotnie gwałtowną niejednokrotnie gwałtowną reakcję ze strony ogół tak rozumiem, że przedawkowanie leków nie jest tego rodzaju zachowaniem czy też przekroczenie prędkości o nie wiem 10km/h w strefie, gdzie jest ustawiona, jaki taki zakaz tak, aby zrozumieć źródło tej tej definicji pana trochę jest restrykcyjne mogę witać wąską bardzo wąsko ujmuje ta bolączka prof. Dąbrowska w tekście tak tabu, czyli zakaz wódkę mówi, że no puszczanie wiatrów w towarzystwie tak może być również jakimś tabu czy rozmowa na ten temat w zależności oczywiście od kontekstu w jakim środowisku się na dzieje może być tabu opowiadanie dowcipu na pogrzebie może być łamaniem pewnego rodzaju tabu niekoniecznie spotka się z re z reakcją ostrego oburzenia, ale można tkać się spotkać z reakcją lekkiego zniesmaczeni obrażenia lekkiego zaskoczenia przepraw Łoś w tym wywiadzie naszym też w ten sposób reaguje konsekwencje łamania tabu, czyli się 3 tu przyjmujemy w tym numerze dosyć szerokie rozumienie słowa tabu oczywiście z zachowaniem świadomości, że są pod zbiory w ramach tego pojęcia i jednym z tych zbiorów to było właśnie taki rodzaj zakazów, których łamanie będzie spotykało się nas z najbardziej wyobrażenia ostro także dobrze to powróci, jeżeli pan profesor pozwoli nie mamy tego tabu, żeby informacje się rozpoczęły punktualnie, więc Powróćmy do tabu po informacjach pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego z państwa moim gościem wracamy po informacjach o skalę państwa moim gościem jest pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego rozmawiamy o tabu to jest temat wydania naszego leczenia wydania czasopismo czasopism czasopisma filozof do dobrze trochę znowu wrócę do definicji czy patrzeć na to węży czy patrzyć na to szerzej czy każdy zakaz możemy uznać za tabu jakaś szersza interpretacja, czyli czy ogranicz bardzo szerokiej definicji tak natomiast jeśli chcielibyśmy się trzymać tego rozum tak jak rozumieli to mieszkańcy Polinezji czy użytkownik języka to ja na to rzeczywiście ten komponent, który mogliśmy nazwać, jakim nabożeństwem tak tak nabożnym stosunkiem do tej strefy czy sfery tabu no to oczywiście wydaje się, że niekoniecznie już wtedy np. ograniczenie prędkości na jezdni chyba tabu nie jest zresztą przekraczaniu te tego ograniczenia nie towarzyszy jakaś, bo żadna na ważności nie mogę powiedzieć napadami na naszych polskich drogach, więc oczywiście może napędowe zawęzić ana przykład Niewiem mówienie o posiadłościach pewnego prezesa pewnego koncernu paliwowego jest tematem tabu czynie no być może w przenośni jest to znaczy pewnych środę w kręgach być może nie wypada o tym mówić natomiast nawet, gdybyśmy powiedzieli, że to jest tabu to tego jeszcze nie możemy żadnych wniosków wyciągać, bo nie jest powiedziane, że tabu powinny zawsze bezwzględnie być przestrzegane, bo wtedy właśnie jesteśmy w tej skrajny postawienie takiego ślepego pilnowania się tabu czy, nawet jeżeli przyjmiemy, że tak, że to jest tabu ta niekoniecznie z tego wynika, że nie powinniśmy o tym rozmawiać no dobrze a co by co pan widział jako argument właśnie przeciwko takiemu dążeniu do ostatecznego wyjaśnienia spojrzenia pod tyloma różnymi kontami ile jest możliwe w danym momencie rzekłem zasobów wiedzy doświadczenia oczywiście biorę poprawkę na to co pan mówił wcześniej, że może się okazać, że w, którym momencie w przyszłości okaże się, że tak myliliśmy się, ale na dzień dzisiejszy tzw. mając ten zasób wiedzy ten zasób doświadczenia te ten zasób narzędzi możemy przecież przyjrzeć się rzeczą tak jak one wyglądają dzisiaj w porównaniu z tym jak myślano o nich 100 lat temu czy 1000 lata to wydaje mi się, że możemy po pierwsze, założyć, że nie wszystkie tak samo niewiadome czy są pewne rzeczy, o których wiemy więcej albo mamy mocniejsze rację, żeby uważać, że coś jest słuszne lub nie jest słusznym działaniem no i musimy się tego trzymać z pewnym marginesem otwartości, że możemy się mylisz i powiedzmy, gdybyśmy mieli mówić nie wiem o stosunku do osób o odmiennej rasie tak albo o osób, którzy po prostu są inni od nas to nawet jeśli mamy jakiś przekonanie, że ktoś niezdrowym trybem życia tutaj najmniej kontrowersyjny przykład znaczka palacze także uważam, że nie powinno się palić, ale są tacy, którzy palą i jestem zwolennikiem cudzysłów tabu palenia akurat może to nie jest przykład jako tabu, ale pewnego zakazu, który stosuje do siebie o do innych mogę mieć opinię, że źle postępują, ale wydaje się, że tutaj właśnie możemy się odwoływać do pojęcia tolerancji powinniśmy tolerować różnice, bo mamy świadomość, że my z kolei tak możemy mieć my pewien sposób myślenia czy jakąś praktykę, która akurat nie pasuje do obrazu świata innych osób wtedy oczekujemy, że ci inni wykażą jakąś wyrozumiałością, czyli tak z 1 strony możemy być krytyczny stosunek do tabu, a z drugiej strony pewną jesteśmy otwarci też dyskusja i krytykę, a jeszcze z 1 strony jesteśmy tolerancyjni przed takim znaczeniu, że okazujemy wyrozumiałość dla osób, którzy myślą inaczej niż my i zachowują się inaczej niż my oczywiście są pewne granice zawsze prawdę np. morderstwo jest również pewnym tabu zabijanie jest pewnym tabu no tutaj nie możemy pozwolić na taką elastyczność w tym tekście, o którym wspomniałem państwa pana autora pokora wobec mądrości tabu podaje pan różne przykłady częstych przykładów mam wrażenie to są przykłady, które właśnie jasno pokazują, że wraz ze zmieniającym się zasobem wiedzy doświadczeniem można te doświadczenia no właśnie jest takie omijania miejsc czy zjawisk można teraz wyposażeni w nowe narzędzia możemy dotknąć oświetlić rozłożyć na czynniki pierwsze i powiedzieć nie ma się, czego bać po prostu zwyczajnie można o tym rozmawiać może warto jeden z tych przykładów w bardzo ostro profesor wydaje się, że ciekawy przykład prof. Alfreda Clebera, który podróżował po Stanach Zjednoczonych jednym z ostatnich prawdziwych Indian 2 prawdziwe w tym znaczeniu żyć tak jak żyli przodkowie morza szczegółów sobie oszczędza to trochę czasu zajęło natomiast ta ich przygoda z obozowisk wiem czy między zjawiskiem rzeką była taka skalna płaszczyzna Indianin omijał tę płaszczyznę szerokim łukiem odpowiada odpowiedział na pytanie z czego robi Żegrze no tam mieszkają przodkowie duchy przodków mógłby rozdrażnić, gdyby wszedł na tę powierzchnię co oczywiście wyglądało z perspektywy prof. Grebera jak typowy przykład tabu jakiś lęk przed czymś, czego czek nie rozumieli pewnego dnia na nad ranem, kiedy jeszcze trochę żyło i było ślisko profesor żeber pośliznął się na tej skale nie wiem czy sobie coś mamy do czynienia mam nadzieję, że nie, ale wtedy poznał raju stopy tak napisałem, ale też nie pamiętam dokładnie co mu się rozrastało, więc być może nawet coś więcej każdego lekkie zrośnięcie Nate olśniło go, że 8 jest pewne wyjaśnienie, które my traktujemy jako prymitywnej zapewne fałszywe natomiast jakieś głębsze przyczyny takiego ani innego zachowania Indianina okazuje się, że jeśli przestrzega tego tabu to skutecznie chroni się przed uszkodzeniem sobie ręki nogi ciała z powodu poślizgnięcia się i teraz załóżmy, że my rozczarowaliśmy tabu teraz mówimy na to my możemy ignorować to tabu, bo jak jest słuchać nie będziemy chodzili jak będzie padał deszcz wtedy będziemy pomijali takie śliskie powierzchnie problem polega na tym, że kiedy tak czy świadomość czy to świadomością kierujemy jesteśmy trochę nieroztropnie to znaczy czasami machnie ręką na tę wiedzę, którą posiadamy bał się nam spieszy i wejdziemy mimo to, że jest ślisko na tę powierzchnie natomiast jeśli temu przekonaniu, że nie należy tam chodzić towarzyszy pewien taki lęk taka pewna na ważność to wtedy mamy skuteczną motywację, żeby nawet wtedy, gdy się spieszymy przejść dookoła, czyli ze Statystycznego punktu widzenia takie zdanie ma większą szansę na to, żeby sobie krzywdy nie zrobić z tego właśnie powodu no dobrze, ale znowu jako zaprotestuje panie profesorze, jeżeli pan pozwoli oczywiście, bo podświadomie czuję, że tabu powinno jednak mieć jakieś większe znaczenie niż tylko o to, żeby się człowiek nie potknął nie zranił, bo najlepszym sposobem nie stuprocentowym oczywiście ale, ale ale, ale dobrym sposobem jest po prostu nie wychodzenie z domu, bo wtedy nie do możemy spokojnie wykluczyć, że większość rzeczy, które nas hałas czy na zewnątrz się nie wydarzy, bo cóż by miało oznaczać unikanie tego 1 miejsca, że tam jest duże prawdopodobieństwo poślizgnięcia się Okaj, ale takich miejsc podejrzewam w tej okolicy było dużo więcej w naszym świecie już większych miastach nie w galeriach handlowych z takim tabu rozprawia się zdaje się bardzo prosty sposób, stawiając taką żółtą tabliczkę z czerwonymi napisami uwaga mokry tak już rozumiem, że to tabu znów wracamy do definicji jednakowo w jaki sposób powinno mieć znaczenie dla Niewiem dla wspólnoty i cóż to miało być mapa śliskich miejsc nie wiem na niewielkim jakieś wypada nadgodziny, jeżeli to on zaczyna nie trzeba już taki widok pary takąż chodzi oczywiście banalną banalną sprawę o fizyczne zdrowie i chronienie go przed zaśnięciem się na śliskich powierzchniach skalnych tak to oczywiście tanie możemy ogólnie, ale drugi przykład może jest z naszych współczesnych czasów czy dla naszych współczesnych czasów bardzo interesujące to jest ten przykład Julia i Marka czy Marka Julii związku okresie prawy umysł Hej, targach czy przeprowadzane przez Harta na lata chyba były badania w różnych częściach świata w stanach Zjednoczonych Ameryce Południowej być może się paru innych miejscach i odróżnia no no ludzie z wyższym wykształceniem niższym wykształceniem, kto jak reagował, bo kilka takich eksperymentów, ale ten 1 może, żeby zbyt dużo informacji nie wpychać krótki czas marki Julia rodzeństwo spędzają wieczór w Bangalore w taki nie ma tu ładnie nazwać po polsku w takim domku na plaży nudzą się, więc twierdzę że, żeby sobie czas uprzyjemnić no będą się kochali się fizyczne uprawiali seks dodajmy, że są rodzeństwem z tak są sam rodzaj oczywiście to jest historia, którą opowiada się w badanym Night oraz badanie muszą ocenić oczywiście tam jeszcze jest dopowiedzenie, że było podwójne zabezpieczenie, że to była obopólna zgoda, że doświadczenie, bo w miarę przyjemne dla obojga i że sobie obiecali, że nigdy tego nie powtórzy oraz nigdy nikomu o tym nie powiedzą teraz wszyscy przepraszam nie wszyscy, ale znakomita większość badanych uważała, że to co zrobili było złe, że nie powinien tego robić jak Chart i jego koledzy koleżanki próbowali przyciskać tych badanych do normy ale dlaczego to było złe noty okazywało, że nie ma żadnych argumentów, bo z tego każdy karze od czego w związku czy tego przygody powiedzmy nie urodzi się genetycznie no zdeformowane jakaś istota, ponieważ byli podwójnie zabezpieczeni nie było tutaj też przemocy znaczeniu, że ktoś kogoś brał siłą no brakowało tym ludziom argumentów, a mimo to no upierali się, że nie no tutaj mamy do czynienia z takim tabu, które swoje korzenie ma w naszych jakichś tam tzw. panie profesorze tak, ponieważ sztabu informacji każe mi poprosić pana rok w, żebyśmy powrócili do naszej rozmowy po informacjach pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego z państwa moim gościem dzisiaj o tabu wracamy po informacjach o czary państwa moim gościem jest pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego dzisiaj tabu rozmawiamy przed informacjami przytoczył pan przykład książki Jonathana Harta to był prawy umysł, jeżeli jeżeli nie mylę tak tak przy okazji, że słuchają nas rodzice dzieci, które są w klasach 13 albo w ogóle 18 i powinny się uczyć to powitanie się uczą, a nie słuchają Radia i tam tam była przedstawiona taka sytuacja, gdzie badanym przedstawiono hipotetyczną sytuację młodego rodzeństwa, które zabezpieczają się na wszelkie możliwe sposoby angażuje się pewne figle, które już nigdy nie powtarza jednorazowa sytuacja z podwójnym zabezpieczeniem teraz by pytani byli w badaniu byli pytani o o ich opinię na ten temat i przypomina pan panie profesorze, że większość badanych znaczna większość tak powiedziała to jest złe niewłaściwe niemoralne i tak wydali negatywną ocenę morale tak nie byli w stanie dać dobrego uzasadnienia, ponieważ wszelkie jakimś chodziły do głowy były neutralizowane w tej opowiastki no i teraz się telefonicznie się zastanowić tak i teraz może stanowić właśnie jeszcze go to wynika tak czy wynika to z jakiegoś budowanego ewolucyjnego mechanizmu w nas, który jest zakodowany, ale pewnie pewnie można by spojrzeć na dynastie różne w Europie żeby, żeby chyba stwierdzić, że ten zakodowany mechanizm, bo nie zawsze funkcjonował albo Ano myślę że, choć arystokracja, że raczej funkcjonował chodzi o to żeby, jeżeli chodzi o sytuacji jak dynastia to inne czynniki wchodzą w grę, które są w konflikcie z naszymi odczuciami wtedy musimy się poświęcić dla dobra dynastii i działać wbrew tym reakcjom nazwijmy to taki biologiczny naszego organizmu myślę, że jeszcze bardziej kontrowersyjne były działania związane z tym co musiał robić król władca świat król Irlandii musiał punktować z koniem, żeby dowieść, że jest istotą, ale o wielkim potencjale rzecz, że ma jakąś materię to nie jest być grzeczny dla ich nie to jest pewne książki, które już dawno temu czytam nie do 2 czy to może chrześcijańskiej Irlandii tylko jakiś tam wcześniejszej, a wiadomo, że się nie zakładam zakłada, że tam jeśli chodzi o pewne zachowania wymuszone na kulturowo jakoś to czasami działamy wbrew naszym instynktem najprostszy przykład idziemy do dentysty to musimy walczyć z najprostszą reakcją naszego organizmu, czyli z bólem, który nas motywuje, aby nieść do tego dentysty, więc tutaj oczywiście to można by takich komplikując przykładów mnożyć setki natomiast wróćmy do tego eksperymentu tutaj jak pan redaktor zadam pytanie co może leżeć u podstaw takich naszych reakcji to tu może kryć się pewne założenie także już dzisiaj wiemy, że te reakcje mają charakter no nie do końca uzasadniony może gdzieś, w jakich okolicznościach dawno temu jak i środków antykoncepcyjnych i tym podobnych to rzeczywiście lepiej, bo unikać tego rodzaju działań tak, żebyśmy potem nie mieli pewnej konsekwencji obciążających nasze społeczności na indywidualnie postaci np. urodzonego dziecka zwadą genetyczną, ale pytanie jest takie 3 organizujący ten eksperyment słusznie założyli, że już wszystko wiemy na temat możliwych konsekwencji tego rodzaju działań czy np. założenie historii, że jak sobie obiecało rodzeństwo więcej tego działania nie powtórzy co nie dotrzymają słowa, bo jak przekraczamy pewną barierę psychologiczną to po przekroczeniu jej prawdopodobieństwo, że zrobimy to po raz drugi jest większe niż prawdopodobieństwo, które było, zanim po raz pierwszy przekroczyliśmy barierę i czy możemy upewnić, że nie było tak, iż mogę powiedzieć Unii za zależne mające ewentualnie atrakcyjne dla nich doświadczenie, że pomyślą może po raz drugi po raz trzeci i w pewnym momencie pojawi się coś się z łacińska nazwa habitu SM w języku polskim morzem to nazwać jakimś nawykiem czy pewnym mechanizmem, który się utrwali pewne mechanizmy zachowania, które będzie skutecznie np. przeszkadzał tym młodym ludziom w nawiązaniu innych relacji z kimś innym w przyszłości i dobrze, ale nie ma czasu na takie rozważania prawda w trakcie takiego eksperymentu, a może te osoby, które miały tego rodzaju reakcje nie były ani nie ma wykształcenia psychologicznego ani nie miały jakiś taki życiowej mądrości sobie, żeby dostrzec takie możliwości, ale organizatorzy tego eksperymentu założyli, że nie ma takich innych racji ja sny wie pan tyko gdyby, zachowując wszelkie proporcje, jeżeli pan np. zaprosi kogoś w Ameryce północnej na obiad kolację wigilijną i poda karpia to spotka się pan z ostrą reakcją kart to jest ryba, który się nie jada to jest brudne ryba często jesteśmy w innych kulturach i pewne rzeczy po prostu nie uchodzą pan mówi pan podaje przykład, pisząc go w czasopiśmie, w którym nie tylko prawodawstwo, ale także zwyczaje, a do tego jeszcze religia nakłada narzuca na nas pewne rzeczy, które tam też wpaja od od od małego tak ujmę to figlarnie tymczasem to, o czym pan mówi to nie jest coś co jest niespotykane albo co było niespotykane na świecie nie mówię tu tylko o arystokracji mówię to o różnych społecznościach i zdaje się, że tego typu relacje też nie są nielegalne we wszystkich państwach małżeństwa są pomiędzy rodzeństwem zabronione natomiast relacje nie nie wszędzie są karane nie ma tutaj na myśli jakichś dalekich krajów, bo często udaje może wydać należało im dalej tym po prostu jakoś jest inaczej niż u nas, ale pod nowy Dwór w europejskim prawodawstwo niektórych państw tak nie wiem na ile to coś zmienia to znaczy to, że są jakieś wyjątki w różnych kulturach to pytanie obecnie zadajemy pytanie pytanie takie komu zadać pytanie tak przecież jak rozumiem High nie podróżował po świecie za, zadając tego samego pytania czy tego przykładu nie wiemy w Chinach Afryce środkowej Ameryce Południowej Hiszpanii na Alasce no ale też na nowe urodziny jak stany Zjednoczone tak być może się jakimś trzecim miejscu, ale ja niestety nie pamiętam, więc jestem w stanie rozwiązać no, więc mam wrażenie, że znowu mówimy o pewnej lokalności tabu tak to znaczy bardzo łatwo znaleźć coś co nas burzy, ale być może nie oburzy kogoś innego tutaj świetnym przykładem jest ten, który pan podał to znaczy, że dla jakiegoś lekkiej społeczności unikanie pewnego miejsca miało sens z różnych powodów, ale dla kogoś innego już niema sensu albo po więcej ma rozwiązanie tego problemu czy możemy podzielić tabu na różne rodzaje są lokalne tabu są uniwersalne oczywiście są takie, które są związane z go z geografią danego miejsca np. w krajach gorących, gdzie miasto psuje się szybciej no to ta będzie jedynie miejscami pewnego rodzaju miasteczka wieprzowiny w Izraelu być może też wśród niektórych Arabów tego nie jestem pewien zysk nie będzie tego całą pewnością mówił są takie, które są uniwersalne to oczywiście możemy się spierać 3 kazirodztwo jest tak uniwersalnym czy nie jest wydaje się, że statystycznie rzecz ujmując to raczej jest uniwersalnym no bo to jednak w naszej biologii tak jak reakcja względem nie wiem mającego miejsce jest uniwersalna tak samo też reakcja na kazirodztwo i ma o tyle uzasadnienie, że jest uniwersalna, że konsekwencje dotyczą bez względu na to konsekwencje w postaci np. jakaś genetycznych wad potomstwa tak mało na reformy jest spokojnie można ująć w przetargach, ale trzeba udowodnić poza tym przecież rezultatem takiej relacji zachodzi niekoniecznie musi być potomstwo tak tak, ale my mówimy w tej chwili ja nie mówił, jaki jest w przypadku jednorazowej sytuacji jeszcze współczesności, kiedy mamy środki antykoncepcyjne mówi Teresa sytuacji, która jest korzeniem dla naszych współczesnych reakcji, czyli te setki tysięcy lat życia może nawet te 2 000 000 lat życia człowieka na ziemi niekoniecznie Homo sapiens, ale nie wiem, kiedy pierwsze, kiedy ta Lucii pojawiła się w 2,51 000 000 czynione latem, ale to ja mówię z punktu widzenia Statystycznego, bo to nie jest tak, że za każdym razem, kiedy mamy kazirodczy związek to musi się taka sytuacja wydarzyć mówił to pewne statystyczne konsekwencjach, o której panowie panie profesorze patrzę teraz na mapy i teraz jest tak sporo państw jest oznaczony jako legalne część dotyczy tylko tego, że są nielegalne boss mogą prowadzić do skandali inne są karane więzieniem albo także śmiercią w niektórych przypadkach innymi słowy to nie jest takie oczywiste to nie mówię jeszcze raz powiedziałbym Francja pan zdania jest czy Portugalia na frontach pytanie rozdali ramy coś, czego pewien, bo ja mogę przyjąć taką uchwałę stanie ja mogę się taką hipotezę, że coś co pierwotnie było tabu tak pierwotnie w sensie, zanim powstały nasze współczesne społeczeństwa w niektórych miejscach mogło się od sztabu izolować z powodu na pewno z powodu pewnych praktyk czy to właśnie tych w ramach rodów Królewskich 3 mogła być taka też sytuacja, że jak np. jest bardzo mała populacja i nie ma po prostu nie ma kandydatów spoza pewnego bliskiego kręgu rodzinnego wtedy zaczyna przełamywać tabu przyzwyczajać się do pewnych zachowań, więc to, że dziś współcześnie to tabu nie jest uniwersalne nie oznacza, że one historycznie nie miało swoje korzenie, w jakich uniwersalności naszej kondycji po prostu biologicznej ani kondycji czysto kulturowych natomiast przełamywanie tego tabu może już mieć korzenie bardziej partykularny niekoniecznie biologiczna np. związane z polityką polityką znaczeniu, że dynastie musiały się jakoś umacniać taki chciał się mieszać z różnych tam powodów i kuzyni ze sobą, a nawet być może start legnickie Egipcie być może było nawet takie taka sytuacja, że rodzeństwo było na tronie także faraon miał żonę, która jego siostrą i tam było z kolei podejrzewam, że jak religijne umotywowanie albo faraonów kraju dalej, ale mówię rozumiem że, że książka prawy umysł Hajto ten przykład, który pan podał on dotyczy współczesności, a nie dotyczy historii, ale daliśmy wspólnej Europie High, żeby sobie nie samo to tabu tylko krytykuje nasze poleganie na nasze biologiczne właśnie mechanizmach, które każą nam uczyć odczuwać wstręt do pewnych zachowań do pewnych rodzajów żywności tym podobnej pokazuje, że to są sztywne mechanizmy tzw. systemu jeden z systemu 2, że w naszym mózgu są pewne niezależne naszej świadomej decyzji na świadomych działań mechanizmy, które generują w nas pewne emocje pewne odczucia, który z kolei my kierujemy, formując moralnej teraz on uważa, że analizuje się z tym nie zgadzam mówi, że to wszystko jest lokalne i dzisiaj w 2021 roku może popychać do Hiszpanii i znaleźć ludzi którą, którzy powiedzą ale o co chodzi przecież to jest legalne to jest legalne w Hiszpanii i pojedzie pan do Polski i bardzo obrzydliwe straszne, więc nie ma nie ma systemu, a z i nie wiem nie mam takich badań, które by podważały te wnioski jeśli chodzi o istnienie takich mechanizmów nas biologicznych równanie tak bardzo prawodawstwo niech pan chyba prawda fale jak mała wrażliwość, bo chyba rozmawiamy 2 różnych rzeczach ja mówię o, ale nie sądzi, że prawodawca podąża też za pewnymi, że tak powiem no zwyczajami albo wartościami czasem tak czasem nie wprowadzenie chrześcijaństwa w Polsce związało się z protestami wielu osób, które nie były oczyszczane rozlicza się im prawo, jakie wtedy wprowadzono nie naśladował zachowań z udanego początku narzucało pewne zachowania wydają się, że dziś również często tak, bywa że jak reforma wprowadza jakieś reformy w tym, że nie zawsze jest tak, że prawo odzwierciedla oczekiwania znakomitej większości społeczeństwa myśmy sobie np. zniesienie niewolnictwa, gdyby tak przeprowadzić jakiś 19 wieku w stanach Zjednoczonych referendum mogą przekazać 51% akurat było im pasowało im to, że jest niewolnictwo nie chciałby zmieniać tego prawa, więc komu teraz chyba rozwadnia sobie dyskusję, bo praca, ale nie to 51% przecież stany Zjednoczone był potentatem produkcji bawełny całe południe to była właściwie świata różne bywają dla wielu tych, dla których ktoś byłby zwolennikiem przyjętego prawa emigracyjnego chodzi chodzi o to, że to, że jest jakiś prawo nie odzwierciedla koniecznie tego jak ludzie jak mają stawiać też, ale nie udowadniają jej pan badaniami tylko gdyby tezę popiera pan własną opinią i polemizuje po prostu z tym ile rozumiem, że tak robi to zawsze znaczy miano projektować, ale rozumiem, że pan robi to samo pan, kiedy pan twierdzi, że prawo wchodzi wówczas, gdy jest przyzwolenie społeczne nie, toteż zamiast się zastanawiam odpowiada pytaniem czy, jeżeli to jest coś co jest u nas jest wrodzone, dlaczego to jest nie jest nielegalne, czyli jest legalne w wielu państwach naszego kręgu, ale zostawimy już to pytanie to za wąski, że użyję takiego filozoficznego terminu naszym słuchaczom bardzo panu dziękuję za dzisiejsze spotkanie z dzisiejszą rozmowę pan prof. Artur Siuta z Instytutu filozofii wydziału nauk społecznych Uniwersytetu gdańskiego był państwa moim gościem informacje o godzinie jedenastej po informacjach wracamy do programu off czarek Zwiń «

Czy należy odrzucać tabu? Nie tak prędko...

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 18:00

Najnowsze Podcasty

Kto będzie rządził Słowacją? "Odpowiedź nie jest jednoznaczna"

Ekonomia360: Wrzesień przynosi mocny spadek inflacji

Jutro ulicami Warszawy przejdzie 24. Manifa

"Jesteśmy mistrzami świata, jeśli chodzi o negatywne emocje w polityce w mediach społecznościowych"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL