Autostrada do detradycjonalizacji. Jak na wsi kobiety zyskują niepodległość od konserwatyzmu?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry raz jeszcze przy mikrofonie Anna Piekutowska, a teraz moją i państwa gościnią jest dr Sylwia Urbańska socjolożka z wydziału socjologii Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry dzień dobry dzień dobry państwu teraz będziemy rozmawiały o przemianach obyczajowych na obszarach wiejskich w kontekście badań socjologicznych dr Urbańska jest w trakcie badań jednej z wiejskiej gminy na pograniczu Mazowsza Podlasia takich również bardzo specyficznych badań pod względem Rozwiń » metody, które mam nadzieję zresztą jeszcze dzisiaj opowie, ale zaczniemy od zachodzących na wsi przemian pod względem stosunków rodzinnych pod względem relacji ról płciowych i świata po i światopoglądu, bo różnorakie sondaże z ostatnich kilku miesięcy pokazują, że to co właściwie zawsze było częścią życia społecznego w Polsce, czyli to, że kobiety mają odrobinę bardziej liberalne i po agresywne poglądy teraz jeszcze bardziej zintensyfikowało, że mamy rosnący odsetek kobiet, które deklarują lewicowe poglądy, a w szczególności wśród najmłodszej grupy najmłodszych kobiet np. wzrasta też akceptacja dla liberalizacji prawa aborcyjnego i te zmiany właśnie tłumaczone są w ogóle działalnością naszego konserwatywnego rządu, ale też m.in. decyzję Trybunału Konstytucyjnego, która zapadła w październiku dotyczącą aborcji, że tak kobiety przyparty do muru pozbawione swoich praw nabrały świadomości wyszły na ulice i się po prostu zradykalizował czy te wszystkie zjawiska mają odzwierciedlenie na oczywiście obserwujemy obserwujemy wszystkie zjawiska na wsi i wiecie takim bardzo bardzo ciekawym laboratorium tego co współcześnie dzieje ona jakby relacje między mieszkańcami mieszkankami odzwierciedlają zarówno te spolaryzowane ogromne, które nas obywateli i obywatelki dzieli i mocno antagonizm moje, ale też pokazuje jest też bardzo dobrą przestrzenią, gdzie widać Niezgoda opór niezgodę taką o źródłach właśnie mocno emancypacyjne feministyczne, choć często nie nazywano feministycznie językiem feministycznym albo Niezgoda jest jest bardzo wyraźna i właśnie ostatnie wydarzenia związane ze strajkiem kobiet bardzo mocno pokazały, że kobiety mieszkanki wsi zróżnicowane ze względu na status i toczą się zajmują i i co robią zabrały głos w tej w tej sprawie i to bardzo widoczne właśnie przestrzeni wirtualnej no właśnie, bo protestowania na ulicach to jest jednak miejski sposób oporu jak ten opór wyraża się na nasze wrażenia są zróżnicowane to znaczy widać w przestrzeni wirtualnej w mediach społecznościowych np. znaki strajku kobiet różnego rodzaju nakładki, które pokazują stanowiska i np. w tej gminie wiejskiej na wschodnim Mazowszu, którą ja badam od dłuższego czasu i uczy się też, że mediach społecznościowych obserwuje różne różne zmiany widać po 1 składki są i ich jest dusza to jest 1 sposób takiego manifestowania swojego stanowiska, jakoby też o tym rozmawiają i 1000 częścią codzienności różnego rodzaju wiadomości memów przesyłanych sobie właśnie w tych kręgach kręgach podobnie myślący, ale też tak uczestnictwo w strajkach kobiet mocna jest też związane z taką organizacją i wyjazdami do miast na protest taką chęcią za za zamanifestować swoich swojej niezgody właśnie silnych emocji, bo to są silne emocje poprzez przyłączanie się do w najbliższych miastach najwyższych miasteczka to do strajków i chociażby w mojej właśnie w tym moim obszarze, który badam też spotykają się takimi doświadczeniami, że moje rozmówczynie organizowało się jechały na najbliższe na na strajk, więc to jest właśnie bardzo ciekawe, że ta Rze, że to ten nawet ostatnie wydarzenia są mocno obecne na wsi Prawo i Sprawiedliwość, które ma na wsi swój najbardziej przywiązane elektorat sprzedaje opowieść o wsi jako ostoi patriotyzmu stoi prawdziwej rodziny takiej odpornej na ataki Zachodniego potwora gender ile ta wizja polityków ma wspólnego z rzeczywistością no właśnie te bardzo ciekawe, bo politycy PiS ja też obserwowałam wiele takich lokalnych festynów, na których swoje tournée odbywali politycy PiS-u w różnych kampaniach i zapewniali mieszkanki wsi, że są prawdziwe prawdziwymi Polkami, że to one niosą kaganek patriotyzmu to one wiedzą czym jest dobra rodzina moralna wzorcowa katolicka patriotyczna Polska, gdyby obserwowała na żywo w jakiś sposób ta Polska jest przemieszczony na właśnie ten matecznik Ostoja i odpowiedzialności umieszczona do do wsi, ale z drugiej strony wieś jest od już tak jak i dłuższego czasu właściwie to można powiedzieć od końca od lat dziewięćdziesiątych przechodzi takie Super turbo intensywna przemian i jedno jednym z wymiarów tych przemian jest są zjawiska takiej mocnej emancypacji kobiet, którą widzimy doświadczenia właśnie dopowiadają swoje biografie rodzinne, kiedy były wydają swoje biografie zawodowe rodzinne zawodowe, które zawsze są bardzo mocno opowiadane w kontekście właśnie od horyzontu najbliższego świata społecznego, czyli społeczności wsi, bo widzimy tak ogromny wysiłek zmagania z walką o o swoją sprawczość o możliwość samo decydowania o o większą równość o jak gdyby swoją niezależność od świata społecznego często kontrolującego i dużej mierze bardzo konserwatywnego, więc ta emancypacja jest bardzo bardzo silna i ono przejawia w różnych aspektach właściwie możemy być takim wielowymiarowej wielo wymiar wymiarowych działaniach, jeżeli spojrzymy na rodzinę to jest bardzo silne obszar emancypacyjne tutaj przede wszystkim takim najważniejszym wymiarem jest nie tyle macierzyństwo małżeństwo prawo do własnej do większej wolności do samo decydowania przede wszystkim moim zdaniem doświadczenia właśnie tylko, z którymi rozmawiałam, ale też czytam literaturę innym badacza badacze to widzę, że małż widzimy, że małżeństwo jest taką przestrzenią chyba największego największej największych walk tak powiemy druga, że drugi wymiar to jest działalność lokalna i tutaj widzimy, że kobiety od pewnego czasu od od dekady zaczynają troszkę inaczej funkcjonować przestrzeni społecznej i tutaj szereg badań Ilona Matysiak, która bada zaangażowanie aktywisty ręcznej kobiet na wsi różnego rodzaju organizacje stowarzyszenia, które wspierają wiejskie kobiety np. fundusz feministyczne to wszystko pokazuje, że kobiety, które wiejskiej prezesie były aktywne i zawsze opiekował się społecznością zawsze działał na rzecz społeczności zaczynają od jakiegoś czasu działa trochę inaczej są bardziej obecna częściej angażują włączają się do struktur lokalne, ale też zaczynają coraz częściej szukać troszkę innych obszarów swojej działalności nie nastawionych tylko łącznie na opiekę nad społecznością, czyli te wzorce poświęcenia, które od zawsze organizowały i było takim jednym z najważniejszych wymagań co do kobiety wiejskiej do matki żony wiejskiej gospodyni widzimy na świat współcześnie, że kobiety zaczynają w tych działaniach aktywisty ocznych bardziej dbać o siebie konstruować przestrzeń dla siebie na swoją na swój wolny czas wypoczynek różnego rodzaju działania rozwojowe takie samo rozwojowe zaczynają jak gdyby coraz więcej miejsca wykuwać w tych przestrzeniach aktywizmu dla siebie i te zaczynają szukają uniezależnienia się od finansów lokalnych, gdzie zawsze na te przestrzenie pracy dla siebie nie ma pieniędzy, bo zawsze jest sąd te pieniądze przecież powinny być wykorzystane na opiekę na nas na na na społeczność, więc to jest tej przestrzeni aktywisty etycznej, a oczywiście jedną z takich najciekawszych przestrzeni jest przestrzeń rodzinna i tutaj widzimy przede wszystkim to, że kobiety zaczynają bardzo mocno dbać o wymykają się tym tt tym normom tradycyjnym temu drugiemu historycznie mocno zakorzeniona mówi w tych małych nie na linii anonimowych przestrzeniach wiejskich drugiemu trwaniu, które widziało kobiety nie widział kobiety właściwie poza małżeństwem dziećmi jego gospodarstwem domowo rolnym i widzimy, że kobiety bardzo mocno zaczynają się wymykać nam one już od paru dekad intensywnie przestrzenie tradycyjnych wsi różnicują zmieniają np. to, o czym ja się zajmuje to jest są to zbieranie historii kobiet, które nie żyją tak tradycyjnie jak od jakże ich matki prababki jak, jakie przez, jakie wzorce w tym przekazie między generacją innym dostawały i coraz więcej mogę SS spod spotykam kobiet, które żyją właśnie wyraz różnego typu negocjowanych przez siebie związkach prawda w związkach żyjemy razem, ale mieszkamy osobno zawieramy drugie związki nawet po rozwodzie i to są związki już oparty na rehabilitacji kobiet często nie chcą wtedy sformalizować związku małżeństwa spotykam też kobiety, które np. przez pewien czas mieszkały za granicą mieszkają za granicą, które to za granicą wchodzą związki partnerskie sformalizowane dostępne za granicą spotykam kobiety, które nie chcą się wiązać na stałe, ale nie stronią od relacji romantycznych takich troszkę mniej ustrukturyzowanych nie jest zdefiniowane, więc i spotyka na wsi gmina gminie, którą badam, która jest gminą no wg wszelkich wskaźników zaliczaną do gminy takiej bardzo konserwatywnej bardzo religijnej bardzo tradycyjnego właśnie, bo ja od razu jak panią słucham mam ochotę za zadać pytanie, które też jest oczywiście naznaczone pewnym stereotypem, ale co na to kościół na kościół jest kościół jest bardzo silne społeczności wiejskiej może być on się umocnił po transformacji transformacji ustrojowej bardzo bardzo się umocnił na wsiach, które które, w których też przez no i jak gdyby likwidowanie czy przez przemiany psi wiele z takim infrastruktury infrastruktury publicznej wiele instytucji zostało zwinięte i ta przestrzeń została została jak gdyby zanotowana bardzo bardzo mocno przez kości również przestrzeń gniewu również przestrzeń, jakby tych osób które, w który doświadczenia pokazują, że został bardzo bardzo ciężko potraktowane przez transformację, więc kościół jest mocne, ale kościół go też konfrontuje się z tą zmianą bardzo mocną zmianę, czyli taką zmianą, która też jest odzwierciedlona w całym społeczeństwie tak tak to jest bardzo ciekawa rzecz, że jeżeli przyjrzymy się oddolnie właśnie takie badania jakościowe kiedy, kiedy badacz ma okazję być żyć mieszkać w społeczności to widzimy, że kościół, który przedstawiany właśnie z perspektywy debaty publicznej jako taki no mocno zabetonowana na wsi on nie jest tak mocno zabetonowana to znaczy te przemiany motywacyjne i doświadczenia pokazywane właśnie z perspektywy kobiet pokazują, że ten kościół, że kobiety, które wchodzą tu zaczynają się mocno tradycjonalizm chować rzecz wg swoich rzeczy tak jak chcą one też bardzo mocno stosują różne strategie oporu w stosunku do kościoła one zaczynają się wychodzić tzw. swoją niepodległość zaczynają kontestować nie kontestować tylko łącznie indywidualnie, ale kontestować wspierać w tym kontestowanie i często są takie strategie, które są strategiami tak jak my nazywamy taki mikro oporem, ale są bardzo ważne, bo one budują wykuwają pewnego rodzaju przestrzeń tak ta strategia oporu jest bardzo silna to jest też to co ciekawe wywiady, które prowadzę z księżmi też pokazują, że oni widzą to zmian, że oni widzą to wymyka się na części mieszkańców przede wszystkim mieszkanek Kościołowi oni też walczą o to nawet 1 księży były swego czasu powiedział mi, że kiedy zaczepia swojej swojej parafianki, pytając się, dlaczego nad informacją swojego związku czy też nawet zapyta starsze starsze parafianki, dlaczego ich wnuczki nie formalizacji związku albo dlaczego żyją na kocią łapę we wspólnym mieszkaniu parafianie odpowiadają im no proszę księdza taka jest teraz moda Miss lata braci, więc jak widać moda moda jak staje się ważniejsza niższe niż inne wzorce niż inne albo zdyscyplinowanie księdza albo dyscyplinowanie księdzem tak, ale też rozmówczynie, z którymi, z którymi rozmawiam też bardzo często mówią o tym, że na różne sposoby próbują to architektura techniczna relacji do dyscyplinowania, która ich doświadczeniu wcześniej miało miejsce, czyli zaczepianie na ulicy w szkole przez księdza takie przypominanie o powinności dobry katolicki, czyli że nie powinno się rozwodzić powinno bardzo szybko sformalizować związek, że one zaczynają mocno dyskutować opierać się jedna z moich rozmówczyń właśnie takim doświadczeniu mocnej emancypacji opowiadała o tym, że właśnie często ze swoimi koleżankami kontestuje różne rzeczy w interakcję ze swoim księdzem np. jedno takich przykładów oczywiście taką estetyką takie są często prowokacyjne specjalnie złośliwe jeden z takich przykładów to jednak pytanie księdza o to który, która intencja jest bardziej opłacalna w interakcji z Bogiem czy płacenie 20zł za intencje online kartą na intencje za modlitwę w Licheniu czy 200zł za msze w intencji kogoś bliskiego płacono lokalnemu proboszczowi prawda, więc to są takie są takie mikro działań, które są jednocześnie bardzo ważnymi działaniami pokazującymi o kredyt z obowiązującymi tom tom to wychowanie własnej przestrzeni pokazującymi przestrzeń krytycyzmu mocnego i to co jest ważne to, że to się dzieje nie takiej indywidualnej interakcji jak ksiądz tylko co się dzieje to są to się dzieje w szerszej skali działania publiczne to są takie działania publiczne, które są bardzo bardzo istotne tutaj musimy postawić kropkę wracamy zaraz po informacjach moim państwa gościem moją i państwa gościnią jest dr Sylwia Urbańska socjolożka z uniwersytetu Warszawskiego przy mikrofonie Anna Piekutowska, a ze mną dr Sylwia Urbańska socjolożka z wydziału socjologii Uniwersytetu Warszawskiego jeszcze raz dzień dobry dzień dobry rozmawiamy o przemianach na wsi o przemianach dotyczących roli kobiet dotyczących stereotypów płciowych dotyczących ról płciowych pani uważa, że jednym z czynników, które udowadniają, że na wsi nie panuje 1 obowiązujący tradycyjny porządek moralny są rozwody czemu akurat ta kwestia mówię takim mocnym doświadczeniem z perspektywy mieszkanek wsi jest takie doświadczenie, które w, którym chyba największy potencjał upolitycznia ją CE emancypacyjne taki powodujące z silne zwrot punkt zwrotny nie tylko biografie kobiet mieszkanek, która rozwiodła, które musiały ten rozwód sobie wykarczować w swoje właśnie najbliższej rodzinie, ale w społeczności miejskiej i dlaczego dlaczego taki istotny dlatego, że jeżeli spojrzymy na rok na historię wsi taką historię historię kobiecą księgi w dłuższej perspektywie to my widzimy, że ten poświadczenie rozwodu ma bardzo krótką historię jeśli spojrzymy na badania statystyczne to zobaczymy, że w ogóle w historii polskiego rozwodu to widzimy, że rozwód jest właściwie taką zdobyczą, którą udało nam socjalizm rozwodzą świecki rozwód powszechne dostępne dla każdego został wprowadzony po drugiej wojnie światowej i fantastycznie od opisuje feministyczna historyczka Barbara Klich Kluczewska swoich swoje badania i jeśli patrzeć na NATO właśnie krótką historię 60 lat doświadczeń grafit czy między pokoleniem to jest bardzo mało w jeśli spojrzeć na na historycznie rozmów widzimy, że pokolenie kobiet, które zakładały rodziny tuż po drugiej wojnie światowej on nie miały dookoła żadnych wzorców rozwodu to było absolutnie nowe doświadczenie to młodość pytanie, które jeśli ktokolwiek dokonywał na wsi rozwodu w latach sześćdziesiątych siedemdziesiątych to można bowiem w grupie, jeżeli by był pionierem pionierką i jeśli spojrzymy na statystyki lata siedemdziesiąte to na na 1000 rozwodu 0,3% w Polsce odbywa się na wsi więcej jakiś Super Micro promil i tak naprawdę, jeżeli robimy, jeżeli jak spojrzymy na wieś dzisiaj dzisiejszą, jeżeli spojrzymy na wieś pokoleniowa to widzimy ten rozwód nie wprowadzało średnie pokolenie, które na wsi ma teraz 40+50 plus to jest pokolenie, które urodziło się w latach 607 i to jest pokolenie, które tak naprawdę pionierską ten rozwód w takiej troszkę większej skali realizowało wychowało i jest bardzo ważne z perspektywy zrozumienia takiej emancypacji innej właśnie rewolucyjnej potencjału doświadczenia rozwodu, bo nawet w tej wsi, którą bada, kiedy rozmawiam z 3 pokoleniami kobiet właśnie z kobietami, które już są na emeryturach i ślad średnim pokoleniem pokoleniem najmłodszym dwudziesto dwudziesto trzydziestolatek to o ile starsze pokolenie w ogóle się rozwodziła i opowiada o tym doświadczeniu jako nieobecnym zupełnie, a jeśli ktoś gdzieś słyszał jakąś historię przekazywano sobie kobiet w czasie rozwodziła starszego pokolenia to ten rozwód zawsze był związany z wychodźstwa ze wsi chciał odjechać ze swej prawo wyjechać trzeba było opuścić społeczność w pewnym sensie było tak wskazano na taką kulturową obyczajową ani, ale jest to też dotyczyło ani też musieli jechać nie to jest to jest to jest coś jest by to była to było pewne wzorce przekazywane sobie kobietą przez kobiety dlatego, że to średnie pokolenie, które już chciało korzystać z prawa do rozwodu i korzystało korzystały najczęściej w sytuacjach takich skrajnych, czyli alkoholizm przemoc przemoc, ale przemoc w takim najbardziej brutalnym wymiarze przemoc fizyczna przemoc ekonomiczna przemoc seksualna to pokolenie konfrontował się właśnie przekazem między redakcyjnym matek babek krewnych starszych, które mówiło jeśli chce się rozwieść to musisz wyjechać zapis był towarem społeczności na rozwody tak to raczej społeczności tak to były te to było to były rozmowy leki, które z kobiet myślała o rozwodzie szukała wsparcia szukała sojusznicze szukała port porad porady co zrobić to spotkało się taką reakcją to też się, jeżeli już nie możesz otrzymać, jeżeli nie możesz zaadoptować oczywiście jest tutaj występował bardzo duży nacisk presja na adaptację to mecz pomożemy wyemigrować albo wyjechać do innego miasta powiedzieć do innego miasta to mieszkasz u mnie znajdzie sobie pracę potem co wynajmie też, więc zawsze to było do 1 takich ważnych wzorców to była to było to były te porady trzeba opuścić wieś to był wyraźny sygnał, a ja rozmawiam z kobietami, które chciały tej wsi opuścić mieszkankami wsi, które kochają wieś dobrze się w niej czują nie chcą opuszczać świata i co w tym swoim świecie społecznym żyć na swoich warunkach wg swoich realizacji realizować nie chcą opuszczać wsi i to były takie doświadczenia, których one odpowiadały rzeczywiście wtedy bardzo samotny, że czuły pustka nie wiedziały jak mają co mają robić zrealizować ten rozwód i rzecz o swojej społeczności dalej, więc i to był taki moment zwrotny one wtedy w takich sytuacjach właśnie pokolenie 60 urodzone pod koniec lat sześćdziesiątych lata siedemdziesiąte, które moim zdaniem takim etapie piernik pionierskim pokoleniem, które właśnie wypływało ten wzorzec poprzez swoje wybory poprzez swoje praktyki swoje doświadczenia ono i poprzez chęć pozostania na wsi dalej ono bardzo mocno się zmieniało niosło taki mocny ten punkt rozwodu mocnym punktem zwrotnym dla społeczności, która musiała skonfrontować z kobietą chcącą żyć inaczej z kobietą, która się wymyka kontroli społecznej, która wymyka się różnego rodzaju naciskom, która mimo plotek jednak nie poddaje się im i to był ten rozwód w takiej w tym doświadczeniu i doświadczeń które, które opowiadają kobiety jest właśnie takim mocnym punktem zwrotnym w biografii w ich doświadczeniu takim rodzinną krewniaczki sąsiedzkim, ale też w kontekście całej zbiorowości Diarra rozwodu pani mówi w ten sposób, że rozwód nie jest świadczeniem emancypacyjne tylko wyłącznie dla osoby, która się rozwodzi, ale pewien sposób liberalizuje poglądy całej społeczności, która ten rozwód obserwuje liberalizuje tak to znaczy rozwody rozwody w małych anonimowych społecznościach takich społecznościach, które bardzo długo żyły reprodukowane wzorce konserwatywne katolickie tradycyjne był zawsze wydarzeniem całej społeczności to społeczność brała udział cała społeczność właśnie to swoim porządkiem moralnym jak gdyby chciała na różne sposoby wpłynąć na osobę, która się rozwodziła i to też jest bardzo ważny to że ten rozwód mocno oddziaływał właśnie taki sposób zmieni zmieniający to architekturę moralności tej opinii lokalnej opinii publicznej o niezmienionej architektury całkowicie ja powiem także on rozwody takich historii historii społecznej kulturowej wsi one różnicowały te porządki moralne one jakby przykłada, przekładając to na język na inny język one powodowały, że społeczność ten wymiar obyczajowe to taki bardziej multikulti i powodował pęknięcia właśnie w tym w tych przekazywanych sobie wzorca Conte wzorce różnicowa dawał więcej ścieżek i tutaj jestem warto 1 rzecz dodać do tego, bo takim mocnym zjawiskiem mocnym momentem, który dodał więcej szczerze więcej opcji więcej możliwości dla mieszkanek mieszkańców wsi jest są lata dziewięćdziesiąte i potem to co się dzieje po roku 2004, czyli otwarcie granic dla Polaków, czyli migrację migracje zarobkowe, które nazwał migracjami zarobkowymi, a kiedy, kiedy przyjrzymy się doświadczeniom kobiet właśnie, zwłaszcza mieszkanek wsi to widzimy, że emigracja z migracjami zarobkowo obyczajowymi, bo w innym badaniu, które realizowała w kontekście właśnie migracji i doświadczeń rodzinnych kobiet Podlasia wyszło mi z kolei, że to ten większy dostęp do emigracji to włączenie masowymi grywanie kobiet, które zawsze wykonywały pracę w mniej płatne związane z troszkę mniejszym wykształcenie praca fizyczna praca w usługach pracę w rolnictwie potraciły pracę po transformacji, że to był to możliwość ingerowania to do sektorów pracy opiekuńczej na Zachodzie ona otworzyła ścieżkę do rozwiązywania problemów rodzinnych one otworzyły ogromne ogromną właśnie może być auto strata do takiej tradycji realizacji jak widzę ogromną autostradę do jeszcze kolejnych pytań do pani doktor natomiast kończą nam się w tym momencie, czas więc zobowiązuje panią do tego, żebyśmy jeszcze nie spotkały i dalej porozmawiały o przemianach na wsi i o roli rozwodu i życiu codziennym badanych kobiet moim gościem była dr Sylwia Urbańska z wydziału socjologii bardzo pani dziękuję za rozmowę bardzo dziękuję za rozmowę dziękuję państwu, a my w temacie wsi pozostajemy IT z wątkami feministyczny minie skończyłyśmy po chwili przerwy moim gościem będzie Monika Borys zapraszam dosłownie za chwilę Zwiń «

Autostrada do detradycjonalizacji. Jak na wsi kobiety zyskują niepodległość od konserwatyzmu?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: PRZEDPOŁUDNIE RADIA TOK FM

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 12:00

Najnowsze Podcasty

Nie tylko odkładanie na lokacie: jak przekonać się do inwestowania?

Czy sztuczna inteligencja może dostać patent? Jak prawo patrzy na wynalazcę, który nie jest człowiekiem

Nagrody za twórczość translatorską. Jak wybrać najlepszy przekład literacki?

Josef Mánes - człowiek, artysta, legenda. O jednym z najważniejszych czeskich malarzy

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL