REKLAMA

Klimatyczni Poczytalni. Lista książek wartych przeczytania!

Poczytalni
Data emisji:
2021-04-03 17:00
Audycja:
Czas trwania:
52:11 min.
Udostępnij:

Dzięki Państwu w ciągu zaledwie jednej godziny udało się stworzyć obszerny zestaw książek, które zwracają naszą uwagę na kwestię kryzysu klimatycznego i otaczającej nas przyrody w ogóle. Za wszystkie polecenia - przez telefon, Facebook, e-mail - serdecznie dziękujemy, a poniżej zestawienie pozycji, o których rozmawialiśmy: Rozwiń »
Kasper Bajon: "Fuerte",
Susanna Clarke: "Piranesi",
Artur Domosławski": "Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana",
Magda Działoszyńska-Kossow: "San Francisco. Dziki brzeg wolności",
Lauren Groff: "Floryda",
Ursula Le Guin: "Czarnoksiężnik z archipelagu",
Ryszard Kapuściński: wybór,
Robin Wall Kimmerer: "Pieśń ziemi",
Stanisław Lem: "Kongres futurologiczny",
Cixin Liu: "Problem trzech ciał",
Stanisław Łubieński: "12 srok za ogon",
Cormac McCarthy: "Droga",
Łukasz Orbitowski: "Zapiski nosorożca",
Amos Oz: "Może gdzie indziej",
Marcin Popkiewicz: wybór,
Robert Pucek: "Pająki pana Roberta",
Robert Seethaler: "Całe życie",
Mikołaj Starzyński: "Antynatalizm. O niemoralności płodzenia dzieci",
Dorota Sumińska: "Dość",
John Thackary: "Na grzbiecie fali. O projektowaniu w złożonym świecie",
Olga Tokarczuk: "Prowadź swój pług przez kości umarłych",
Peter Wohlleben: "Sekretne życie drzew", "Duchowe życie zwierząt".
POEZJA:
Jane Heksfield,
Marzanna Kielar,
Barbara Klicka,
Joanna Oparek,
Gary Snyder.
DLA DZIECI:
Marc ter Horst, Wendy Panders: "Palmy na biegunie północnym. Wielka opowieść o zmianie klimatu",
Kristina Scharmacher-Schreiber, Stephanie Marian: "Ocieplenie klimatu",
Aleksandra Woldańska-Płocińska: "Zwierzokracja", "Śmieciogród".
PORADNIKI:
Sylwia Majcher: "Gotuję, nie marnuję",
Areta Szpura: "Jak uratować świat czyli co dobrego możesz zrobić dla planety",
Katarzyna Wągrowska: "Życie zero waste". Zwiń «

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
godzina 1773kwietnia to jest audycja poczytalni w radiu TOK FM jak co tydzień o tej porze, choć chodzi o nietypowej formie, ale to może po kolei ja nazywam się Filipka kursie dzień dobry w sąsiednim studiu jest Agnieszka Lichnerowicz Witaj dzień dobry dzień dobry witam państwa witam cię pozdrawiam z góry nad programem czuwa Małgorzata Połczyńska realizuje Szymon Kuliś to już jest sporo osób, ale to jeszcze nie wszystko, bo dzisiaj podczas audycji godziny osiemnastej będą z Rozwiń » nami inni goście zarówno z redakcji TOK FM będziemy się łączyć zdalnie z Pauliną Nawrocką z Piotrem Banasiak będą też z nami pisarza twórcę, ale co najważniejsze mamy na to ogromną nadzieję państwo będą tutaj z nami, bo dziś wymyśliliśmy sobie specjalne wydanie Poczytalnych z udziałem Czytelników łamane przez słuchaczy 224444044 to jest numer do nas do studia i pod tym numerem do godziny osiemnastej właśnie będziemy czekać na państwa głosem a w jakim temacie książek oczywiście, ale książek szczególnych może oddam głos Agnieszce, bo cała koncepcja tej audycji to jest twoja Agnieszka koncepcja bardzo chcielibyśmy dziś państwa zachęcić do rozmowy do wymiany z 1 strony może porad czytelniczych z drugiej strony opinii na temat literatury i nie tylko morze lektur byłoby precyzyjnie w obliczu kryzysu klimatycznego proszę się szeroko inspirować tym hasłem dzisiejszymi klimatycznymi poczytalny mi, więc nie chodzi nam tylko książki popularnonaukowe czy aktywistyczne, ale też literaturę poezję wszystkie gatunki, które szkodzą państwu do głowy i nie tylko tak dosłownie i bezpośrednio związane z katastrofą klimatyczną, ale chcielibyśmy poświęcić te godziny na rozmowę o lekturach, które mogą być w tych właśnie w tej dobie w tej erze kryzysu klimatycznego pomocne nie wiem, bo nas wzmacniają uwrażliwiają poszerzają nasze rozumienie aktywizują pozwalają spojrzeć z różnych perspektyw z perspektyw różnych interesów z różną wrażliwością, a więc lektury, które wydają się ważne w tych dniach miesiącach latach dekadach, kiedy dużo rozmawiamy, a mam nadzieję, że nie tylko rozmawiamy o kryzysie klimatycznym może nawet nie tylko sam kryzys klimatyczny on oczywiście udało się przebić mu do debaty do głównego nurtu też do naszej świadomości, ale przecież to jest tylko pierwszy plan, bo mamy kryzys ekosystemów i tych książkach nie tylko właśnie też takich niepokojących, a może też takich, których jest nadzieja, w których jest wezwanie, w których jest pomysł naprawdę, proszę bardzo, bardzo szeroko o tym myśleć i dzwonić, ale może też jest pisać na poczytalność małpa TOK kropkę FM mail ja tylko dodam, że sobie tutaj notowałem kilka książek, o których być może powiem być może nie, bo jak mówimy to nieraz głosy tutaj najważniejszy nie mam żadnej choćby odrobinę popularnonaukowej książki przedstawiano, więc o to będziemy może i w tych rozmawiać 224444044 to jest nasz numer telefonu taki główny kanał komunikacji, aczkolwiek zapraszamy można też pisać na poczekalnie małpa TOK kropkę FM można też na Facebooku pod naszym postęp zapowiadającym dzisiejszą audycję na stronie poczytalni komentować, a jest z nami już pani Zuzanna z Wrocławia dzień dobry panie uznano dzień dobry dobrze się dodzwoniłam również to proszę powiedzieć czy jeśli tak pierwsze skojarzenie właśnie z tymi książkami klimatycznymi pierwsze takie ogromne zadanie to pierwsze skojarzenie była książka, którą kiedyś swoje audycje polecał tam Tomasz Stawiszyński i całkowicie zaufałam mu, że to będzie Super książkę oczywiście nie wiadomo że, choć była to zupełnie im książkę niż mam nadzieję, ponieważ to droga Cormaca McCarthy 1 to jest konstytucjonalizm Millera jest książka zwyczaj każdy wtedy traktujące czy też naprawdę bardzo polecam, ale jest to książka ona pierze mózg nie książka, która po prostu przedstawia głowie wszystko to tylko możliwe, ale nie należy się nastawiać na to, że tam będzie dużo dobrego nie Ameryka rozgrywkach stroną tak tak, że PiS tak niewiele ale, ale to jest absolutnie po, a po i to jest takie bardzo depresyjne po, a po ja bardzo długo przeżywał tę książkę dla mnie było bardzo bardzo trudna bardzo trudno sobie tego nie być napisana w ten sposób płacy i nie walczy się z tekstem to było dla mnie bardzo trudna książka, a Mirowską pani poleca do dzisiaj, niemniej polecam tak książka, która otwiera trochę trochę sposób myślenia o tym co może nas czekać, jeżeli nie przestanie, jeżeli nie zmienimy tego co robimy, jeżeli będziemy dalej postępować tak jak postępujemy z funkcji na tę książkę opartą na upadające głowy inaczej to pierwsza pełna zgoda tak tak pierwsza to druga książka to są książki i teraz będą straszny problem, ponieważ nie ma niemieckiego takiego autora, którym poznajemy PFR teraz jego nazwiska zamiennie przed nie przeczyta walne to są te książki jak nieznane dźwięki natury sekretne życie zwierząt to są to książki świetnie napisane mówiące o tym jak 4 wolne komunikuje się o właśnie pani pan groźny, a frank Miller realnej wojny o nie dobranie nie okej ja absolutnie tak to właśnie on i to się książki to zupełnie innym zakonie w nocie napisano, iż właśnie droga, więc jeżeli chcemy tylko trochę bardziej optymistycznego to na pewno to trzecią książką, o których tak nie proszę o to co się zresztą też szału, gdy usłyszała, że jakiś konkurs ogłosili okej trzecia książka, której pomyślałam to jest ciężka, że nie oczywisty sposób odnoszące się to w ekologii przyrody a, ale też trochę zahaczające ten temat to książka dość nowe podejście 2020 roku wydana pilan Azji dane Clark, która jest książką trwające od ucha alternatywnej rzeczywistości, ale wcale nie taki bardzo niemożliwej i o tym jak 1 człowiek drugiemu człowiekowi może zmienić głowę pani ze mną pani szuka takich książek to znaczy czy pani potrzebę właśnie mierzyć się też z tą rzeczywistością poprzez literaturę czy po prostu one wpadają, gdzie dokładają się do tej wiedzy, którą pani Ania to jest tak, jeżeli chodzi o pierwszą książkę tak powiedziałam usłyszałam poleca je Tomasz Tomasza Stawiszyńskiego proszę sobie, jeżeli Tomaszu Lisie poleca książkę serio naprawdę trzeba już czytać to ma absolutną ma droga opuszczać zresztą interesowałam się interesuje się tym 2 jak ważne są dla nas drzewa jak mało wiemy o świecie przyrody i rzeczywiście to było moje samodzielne poszukiwania natomiast, jeżeli chodzi o te trzecie wypad odbierane jako o czytałam wcześniejsze książki Suzanne Clark, czyli lata ręce pana morela i cudowne są książki i bardzo lubię wszystkie 3, a cała seria zrobiła na mnie naprawdę bardzo bardzo dobre wrażenie także w ciąży po wielu latach wydała kolejną książkę domyślam się tę książkę, którą muszą mieć i to był kompletny przypadek, że trafiłam na coś właśnie takie takie trochę też w tej tematyce bardzo serdecznie dziękujemy pani Zuzanna, bo to był szeroki przegląd rzeczywiście takie ujęcie tego tematu z 3 różnych 3 różnych perspektyw bardzo dziękujemy spokojnego wieczoru czekamy na państwa głosy cały czas do godzinę 18224444044, ale jak zapowiedzieliśmy parę minut temu zapytaliśmy również o to zagadnienie pisarzy autorów twórców książek właśnie połączyliśmy się wraz z jednym z autorów jest z nami Adam Robiński im halo dzień dobry myślę, że dzień dobry dzień dobry tak słyszymy dziennikarz stały współpracownik tygodnika powszechnego, ale autor 2 książek High Street i 4 wydanych nakładem wydawnictwa czarne, które notabene Poczytalnych omawialiśmy żeśmy się nimi kolektywnie zachwycali także miło od dajmy panu głos jak pan, ponieważ pan porusza liczne tematy jak pan się porusza w tych książkach w sferze przyrody tak naprawdę bardzo mocno, więc może jakieś inspiracje książki, która pozwolą nam szerzej otworzyć oczy na właśnie to co się dzieje z 6 ze światem w ogóle razem z Globem tak tak jak państwo na wstępie powiedzieliście kryzys klimatyczny jest tylko tylko składową debaty antropocenu, czyli o tym publicystyczną geologicznym terminie opowiadającym o tym co człowiekowi planetą, na której żyje i jaki wpływ na planetę ma fakt, że jest nas już prawie 8 000 000 000 wkrótce będzie jeszcze więcej no i ile debata jest jest ciągnięta do przodu przez świat nauki to ja widzę w literaturze takie miejsce w misjach, gdzie można eksperymentować zatem niemożna poszukać innych innych sposobów myślenia innych dróg jeden z moich ulubionych autorów bar López niedawno zmarł zresztą zwykł mawiać, że nasze myślenie o świecie jest z łaski tak jak ekrany urządzeń elektronicznych akt od, których uzależnili my tymczasem literatura pozwala nam nadać tym tych przestrzeni tolerancji wymiarów czy to wymiar duchowy to wymiar boja wiem dźwiękowy czy to wymiar dotyczący perspektyw innych stworzeń zamieszkujących tom to dotąd planet i jednostek książek, które jest dla mnie idealnie pasuje do tej do tych oczekiwań Lopeza jest książka pieśni ziemi Robin Mortimer przyczyni się zastrzec, że bardzo lubi polskiego tytułu książki uważam że, że on spółce jej treść to jest bardzo mądra książka, bo oldtimery jest bardzo mądrą osobą to jest to jest naukowczyni, bo ta nitka wykładowczyni akademicka ze Stanów zjednoczonych, kto równocześnie jest potomkinią jednego z tradycyjnych rdzennych narodów zamieszkujących Amerykę północną nawet potowa Tomi i na swojej pracy czy to naukowej czy to literackiej łączy 2 perspektywy perspektywy zachodniej nauki i perspektywę tradycyjnej mądrości i plemion czy przyczyna rodów zamieszkujących zamieszkujących Amerykę północną i nie mówi, kto jest drugi lepsza tylko obie są równie dobre czasy jedna z nich jest lepsze czasy złotego, ale generalnie obie prowadzą do tego samego celu Poznania prawdy o świecie i ja pozwolę podzieli państwa jedno tak i anegdotą, która mi osobiście bardzo dało po głowie, bo 1 książkę czytałem pierwszy raz ze swego marca, który był podobny do tego marca Trybunał w pandemii i czasem, kiedy siedzieliśmy w domach i poszliśmy przez okno życia zaczyna szaleć, a my musimy się hamować Kimura zauważa, że bardzo dużo bardzo dużo naszego stosunku do świata wynika z Pogoni, które się wychowaliśmy się na zupełnie inaczej patrzymy na świat, który jest dla nas miejscem tak jak w naszej kulturze, do którego zostaliśmy wygnani z jakiegoś kraju zupełnie inaczej patrzę na świat, który traktuje jako dar, a właśnie w tradycjach rdzennych ludów ziemia jest darem, bo jest żużlową wyspą czyli, czyli lądem podarowanym przez inne inne organizmy to z 1 strony mamy dar z drugiej strony mamy miejsce, do którego zostaliśmy wygnani i to już możemy zacząć zastanawiać jak to rzutuje na to jak my patrzymy na naszą planetę w jak pan powtórzyć jeszcze autorka tytuł co by słuchacze zanotować, bo ja nie zdążyłam tytułu autorka nazywa się Robin łąki MRR, a Polski tytuł książki to pieśni ziemi jak ta konstytucja, żeby potem na stronę poczytalny wróciły wszystkie książki, o których mówiliśmy sobie notuje słupa czy coś jeszcze pan podrzuci nam, bo tak od razu listami się wydłuży ustaw lektur no no to może coś spoza jeszcze jedną z takich książek którą, którą ja polecam wiem, że Filip Springer poleca wszystkim wszystkim kilku może mianowicie to jest Robert z Haller Austriak, a tytuł brzmi całe życie jest to opowieść o człowieku, który całe życie spędza w 1 alpejskiej Dolinie i jest to opowieść o przywiązaniu do ziemi odkryli w miejscu o tym, że człowiek zapuszcza korzenie tak samo jak drzewa zapuszczają korzenie jest to historia o tym, że można żyć zupełnie inaczej niż większość z nas żyje to znaczy z dala od samolotów z dala od samochodów pociągów i jest równie wartościowe i interesujące życie to prowokujące dla mnie bardziej niż inspirujące, bo to jest dla mnie też prowokujące, ale to właśnie tego oczekują od literatury prawda w bardzo dziękujemy bardzo przyznam, że z niepokojem myślą tej wydłużającej się liście, ale dopiero 5 pozycji na razie bardzo bardzo dziękujemy oczywiście od razu trzeba dopisać ci z państwa, którzy nie czytali, gdy kiczem i Hajstry Adama Rybińskiego będzie bardzo miło pani polecamy zdecydowanie dziękuję bardzo, jest nam pan Zbigniew ze Szczecina dziękuję dzień dobry panie Zbigniewie dzień dobry państwu dzień wyraźnie słucham Muzy skupują dzisiaj równe nie ma tak bardziej o książkach wokół zmian klimatu może nie tyle o zmianie klimatu ile to bardzo związane z o zmianach klimatu i życie dla stawał wypalanie lasów i UPA nie ma zostałem na pod choinkę od mojej córki przestępcę książkę, którą dopiero teraz leży w pisarzu wirusa była zupełnie przeczy test książka ma tytuł serdeczne chętnie też w 2 proc pewny bez sekretne życie, że sekretarze tara to wyglądało proszę o czternastej, która ale napisał książkę PSR o 1 wojny we, który jest, ale z wieloletnim własny cel po raz pierwszy to co zaobserwował to co wynikło, iż konsultacje pan Roman z naukowcami z całego świata po prostu naprawdę nie myśli się łodzie, kiedy ostatni film nakręcony Avatar jest oraz spójność komunikowała się owoce tylko Żenia ze sprawą może jednak wyższa świadomość pewnych oddasz zaobserwował, że np. oburzenia, że po lasach są widocznie to koło niego bardzo, wprowadzając relacji, że nas z drzewa, bo pił potrafią komunikować przez akcję system korzeniowy nie jest w lewo lub jest także zostanie zastosowane w sklepiku potrafią się system korzeniowy o pozostałe drzewa i pozostałych drzew oraz zaspokoją liściach, które jest de dla tych chodników po woli tego pan jak była chwila wolnego czasu bardzo polecam sobie przez panie Zbigniewie pani teraz w szpitalu wysadzać po raz odpoczynku w domu to 100 to trzymamy kciuki za zdają się zdrowia naszej celi Ross za prowadzenie przechodziło, że może sobie spokojnie czytać to, chociaż tyle to zdrowia wszystkiego dobrego panie Zbigniewie bardzo dziękujemy jeszcze jest z nami pan Bogusław z Częstochowy halo dzień dobry panie Bogusławie dzień dobry ja chciałem jeść książce właśnie o kilku książkach Marcina Bortkiewicza, a ich właśnie od formacji na pokrycie zacząłem lekturę tego typu literatury i na część uwagę Marcin Popkiewicz nasz Polski wczoraj kryje analitykiem megatrendów jest fizykiem z wykształcenia są takie myślę, że nosi po trosze kultowe pozycje jak świat na rozdrożu i rewolucja energetyczna, ale to co także był autorem jest współautorem książki nauka o klimacie i co można powiedzieć jest to świetnie podane średnie podane informacje są książki można nazwać troszkę popularną naukowymi, ale sposób wyłożenia całej tego zagadnienia przez Marcina po okresie znakomite świetnie rozprawia w tej, jakimi mitami wokół właśnie zagadnień klimatycznych świetnie pewne rzeczy na prostych przykładach tłumaczy naprawdę lektura godna polecenia i co ważne no Marcin Popiel pierwsza książka Doda się ukazała się na rozdrożu te do tej pozycji 2012 roku rewolucja energetyczna 2015 to były pozycje, które ukazały się w latach, kiedy jeszcze nie mówiono o takiej rozmowie katastrofa klimatyczna prawda zostało tak nazwano oficjalnie bodaj 23 lata temu raptem, kiedy uznano, że nie można mówić o efekcie cieplarnianym nie powinno się mówić o ocieplenie klimatu, bo te są takie bardzo łagodne określenia trzeba sprawę nazwać wprost i Maciej kot pierwszy swoich książek nazywał nazwał te sprawy wprost, ale też ważne by te książki nie były tylko jak nie miały tylko za zadanie nas straszyć tak, a dokładnie tam było tam są też podane recepty oczywiście tych recept jest wiele nie ma 1 doskonałej natomiast Marcin bokiem, żeby nie tylko porusza tutaj tematykę właśnie samego kryzysu środowiska kryzysu klimatycznego, ale również proponuje recepty w oparciu o potężną potężne liczyć jak zrobił, jeżeli chodzi o literaturę anglojęzyczną czy badania czy raport IPC tak dalej, więc to jest świetnie badane, bo jest jak też w tych książkach jest nadzieja nadzieja taka, że jeżeli dokonano odpowiednich zmian w sposobie życia, a i się oczywiście pozyskanie energii tak dalej tak dalej to co każe sobie z tym okresem klimatycznym poradzimy, a przynajmniej złagodzić jego skutki czy na tyle przy modelu wiemy nasze gospodarkę czy w ogóle także nasze osobiste życie każdego zdania, że będziemy mogli jak będą z tego kryzysu wyjść na ręce absolutnie polecam pozycję Marcin Popkiewicz bardzo dziękujemy ja przyznam, że naukę o klimacie Marcina Popkiewicza i prof. Malinowskiego i Aleksandra Kardaś uważam za pozycję taką konieczną to znaczy tam jest bardzo dużo wiedzy, więc czasami może trzeba czytać całej bardziej ona może ściśle rzecz się zagląda po prostu to jest dobry wszystko co musisz wiedzieć o w dziękuję zgadza się też 2 lub 1 ma na okoliczności faktycznych taką pozycją troszeczkę bardziej okazji naukową nazwijmy natomiast jest, ale po 40 współautorem dane te pozycje świat na rozdrożu rewolucja energetyczna absolutnie można polecić myślę każdemu tu nie trzeba będzie wybierać jakiś, gdyby filtrować treści kiedyś jak odczuwamy takiej bardzo trudne dla nas natomiast do czytania naprawdę deski do deski bardzo serdecznie panu panu dziękujemy za to polecenia za polecenie książek Marcina Popkiewicza pan Bogusław z Częstochowy był z nami teraz połączymy się z kimś kogo znamy powiedzmy sobie z nami Piotr Piotr Bala na co dzień członek naszego kolektywu poczytalni dokładnie tak, ale Piotr słyszymy się dzień dobry witam was witam słuchaczy to jeszcze mi powiedz nam jak ty podszedł do tego tematu poczytalny klimatycznych właśnie bardziej tak po w sposób naukowy popularnonaukowe czy może wszedł innymi tropami innym tropem poszedł i efektem tych prac są 4 książki, które leżą przede mną sprawiedliwie podzieliły 2 są takie, które pojawiło się w audycji poczytalni 2 spoza tego grona natomiast wszystkie łączy 1 fakt autorzy nie pisali o zmianach klimatycznych co nie są książki o tym co się dzieje z klimatem, ale to pokazuje, że wszyscy ci autorzy wielu innych zapewne również dostrzega to co dzieje się wokół nas i oddaje tym zjawiskom choćby kilka zdań kilka stronic kilka akcentów no to zacznijmy może od całkiem niedawno omawianej w ramach po czytelnych książki w RT Kasper Bajon i pisząc o tej wyspie np. pisze tak po rozmowie z miejscowymi rybakami z roku na rok połowy są coraz skromniejsze w oceanie ubywa życia kiedyś Ławica były tak wielkie że, gdy wiosną przepływały obok Kostia ocen aż o srebrze dziś cieszą się jak mówią cokolwiek albo w innym miejscu w tej samej książki jesteśmy przy czwarte opowiada o tym jak w dawnych księgach wyspy Kanaryjskie były opisywane jako wyspy szczęśliwe z powodu lasów pejzażu obfitych rozbite drzewa owocowe jak rosną tam sama siebie dają owoce najwyższej jakości zamiast trawy ziemię porastają zboża zamiast czerni z tych krzewów wszelkie zioła na po latach zmienia się to także wyspy szczęśliwe takich wysp szczęśliwych już nie przypominają niema tam lasów obfitych w drzewo owocowe ziemia wyjałowiona albo wykarczowano to wszystko pod uprawę bankowców to oferta omawialiśmy też w ramach poczytalność książkę San Francisco dziki przed wolności to książka Magdy Działoszyński Kosów i ona też poświęca tym zagadnieniom klimatycznym kilka zdań znalazłem taki oto fragment, gdy zajmuje się tym co zmieniło się w rejonie zatoki San Francisco co człowiek zrobił z doliną Krzemową to Magda Gałczyńska Kosów tak to komentuje nie ma lepszego miejsca, aby pochylić nad kondycją człowieka Zachodu niż to, w którym stoi on w nieszczęsnym egzystencjalnym rozkroku rozdarcie między zachwytem nad swoim udziałem rozpaczą z powodu wpisanych w nie kosztów za pośrednictwem technologii właśnie coraz częściej dowiadujemy się o skali 1 Strug destrukcji, jaką ów nieokiełznany postęp w przyrodzie wywołuje w tej samej książce można znaleźć też inne intrygujący fragment o tym co dzieje się w naszych oczach, a często też za sprawą naszych własnych rąk naszych własnych projektów opisuje autorka jezioro Lasota, który kiedyś czekało aż za granicę stanu do północnej Kalifornii południowego regionu, ale zdążyło wyparować teraz jego dno pokrywa twardy miały miejscami popękany mu, który przez większość roku praży się słońca dłuższe przebywanie w tych ekstremalnych warunkach od, których życie na ogół czeka może człowieka zabić, a przynajmniej zamienić pustynnego chochoła to książki, które poprawiły się w ramach poczytalność teraz 2, których jasnymi miałam przywilej omawiać pierwsza to Łukasza Orbitowskiego zapiski nosorożca to książka o jego wyprawie do Republiki Południowej Afryki i zaraz na początku można znaleźć w tej książce zdanie o tym jakie panuje tam powietrze słońce afrykańskie jest jakimś innym rodzajem słońca prawdopodobnie ze względu na ubytki w dziurze ozonowej i potrafi przerobić jabłka na ten wielki wciągu kilku dosłownie minut Orbitowski pisze też o tym jak odwiedził park Kruk era bardzo liczą na to, że obejrzy tam wspaniałe zwierzęta chciał zobaczyć m.in. nosorożce mówi o tym, dlatego że także nasza działalność funduje zwierzętom zanikanie siedlisk i wpychanie w różne raz rezerwaty parki, ale parku Kruger też nie ma rewelacji wszak w 2 Żbikowski to odnotowuje pisze, że straż zrelacjonował mu, iż nie ma tu teraz nosorożców, ponieważ kłusownictwo w parku Kruger jak się okazuje ma nie incydentalne, lecz masowy charakter ana domiar złego źle opłacanym menedżerom brakuje motywacji środków, żeby ryzykować własnym życiem na koniec zostawiłem sobie Słuchajcie Ryszarda Kapuścińskiego reż Ryszard Kapuściński swoim imperium m.in. pisze o zagładzie morza mówimy o morzu Aralskim i przypomina historię jak to Chruszczow chciał mieć swoje zaorane Ugory w Kazachstanie Breżniew swoją krainę bawełny w Uzbekistanie nikt z nich nie ośmielał się pytać, jaka jest cena takich wielkich pomysłów ocena jest taka, że wody 2 wielkich rzek zasilających morze Aralskie Serdar ja Darii były Zwoli człowieka chronione po drodze na olbrzymim dystansie ponad 3000 km rozlewane po polach po niekończących się pustyniach moich zbiegiem tych obu rzek, które wg praw przyrody powinno rozrastać ogromnie te kurczyły się związały spłacały aż nie dochodziły do morza przemienia się słone zatrute rozlewiska aż w końcu zapadały się podziemi znikały ludziom oczu to 4 punkty, które mówi pochodzą z książek poświęconych zmian taktycznych, ale pokazujące, że nawet beletrystyczne wielu innych książkach znajdziemy fragmenty, które pokazują, że autorzy widzą co się dzieje sygnalizują także ten aspekt naszego życia swoich książkach choćby nie były popularne naukowymi rozprawami o zmianach klimatycznych bardzo ci Piotrze dziękujemy za to krótkie połączenie dziś nie macie z nami, ale wkrótce państwo usłyszycie Piotra już znacznie będziecie mogli szerzej słyszeć proszę państwa kilka minut będziemy mieć dla państwa niespodziankę wielką przyjemnością zapowiadam ją, dlatego że tymi lekturami na czas kryzysu klimatycznego podzieli się z państwem opowie poleci Julia Fiedorczuk pisarka poetka tłumaczka krytyczka literacka autorka m.in. książki pod słońcem to za kilka minut, więc warto czekać poczytalni klimatyczni to jest specjalne wydanie radiowego klubu książki poczytalni z udziałem państwa z udziałem słuchaczy Czytelników oczywiście 224444044 to jest numer, pod które można dzwonić jeszcze do godziny osiemnastej pytamy państwa polecenia i w temacie właśnie książek, które otwierają oczy szerzej na kwestie klimatu kwestię tego jak zmienia się na świat jak zmienia się naszego systemu trochę węziej to mogą być książki zarówno popularnonaukowe, jaki naukowe jak i takie, gdzie po prostu ten temat inspiruje literatura literatura poezja wszystko absolutnie wszystko 224444044 to jest dla nas numer można do nas pisać na stronie poczytalny pod postem, gdzie zapowiadamy dzisiejszą audycję można do nas też pisać prywatne wiadomości na Messengerze tak jak zrobił pan Kuba zdecydowanie polecam książkę na grzbiecie fali o projektowaniu złożonym świecie na kary, z której dowiedzieć się można wiele o tym jakie zależności panują w otaczającym na świecie np. o tym, że wytworzenie 1 telefonu komórkowego wytwarza około pół tony śmieci odpadów dla środowiska o projektowaniu złożonym świecie żąda kary jest książka, którą poleca pan Kuba przez przez Facebooka bardzo panu za ten głos dziękujemy, a tak zgodnie z obietnicą teraz już czas na krótką rozmowę zgodziła się przyjąć zaproszenie do rozmowy Julia Fiedorczuk dzień dobry dzień dobry państwu dzień dobry Julia Fiedorczuk, więc poetka tłumaczka krytyczka literacka pani profesor mogłabym mówić autorka powieści książki pod słońcem dlatego wielką przyjemnością teraz w Inter przyznam ciekawością wysłuchałem co pani w obliczu kryzysu klimatycznego poleca, ale oczywiście nie chodzi nam tylko o opis tego kryzysu czy jakąś jego diagnozy, ale co teraz pani czyta co warto czytać nie wiem, żeby się wzmocnić, żeby nie tracić nadzieję, że lepiej rozumieć, żeby dostrzec tak na pewno na pewno warto rozumieć co się dzieje z klimatami i warto mieć wiedzę na ten temat czy myślę, że to jest trochę także no to jest nasza odpowiedzialność żeby, żeby tę wiedzę podstawową na temat na temat zmian klimatycznych i ogólniej katastrof bioróżnorodności katastrofy ekologicznej która, która się wydarzy to, więc mieć, ale ta wiedza jest trudna, że trudno jest z tym żyć w momencie, kiedy zaczynamy sobie w pełni zdawać sprawę z tego jak jest Śledź życie na ziemi jak w jakim stanie są systemy podtrzymujące życie na ziemi dlatego myślę, że z 1 strony mamy odpowiedzialność ze strony gdzieś musimy szukać jakiegoś jakiegoś pokrzepienia tak jak tak jak tak jak pani powiedziała i Och, długo mogą zatem mówić tak naprawdę o tym o tym gdzie tego pokrzywdzenia czuł szukać i gdzie szukać jakiegoś, jakiego takiego pogłębionego doświadczenia a, a na naszego życia w tym momencie, ale skupię się skupię się tak naprawdę na 1 kwestii bo kiedy mówimy o zmianach klimatycznych i o 2 szerzej o kryzysie ekologicznym to należy pamiętać, że na pewno 1 ze źródeł tego problemu jest nasze zachodnie przeświadczenie takie postrzeganie samych siebie jako istot kompletnie wydzielonych z tzw. przyrody tak w ogóle uwielbiam mówić o naturze, ale mówimy o naturze trochę tak jakby natura to było coś takiego pięknego trochę niepojętego co zawsze jest gdzie indziej, a nie tam, gdzie gdzie, gdzie my tak zapominamy o tym, że jesteśmy po prostu absolutnie w 100% częścią tej natury, bo jesteśmy Rzymianami tak nasze nasze ciała są podporządkowane prawom fizyki uprawą ziemi tak są ukształtowane przez grawitację są splecione siecią bardzo złożone zależności ze wszystkimi procesami z wszystkimi istotami które, które żyją na tej planecie, która w tej chwili są są w kłopotach Amy oczywiście bardzo pomagają takie lektury, które pomagają, jakby trochę wrócić do chciała wrócić do takiego doświadczenia z siebie właśnie tej floty w tym splocie złożonym bardzo w splocie splocie relacji tutaj nie ukrywam, że często jak najlepszy najlepszą lekturą jak najlepszą lekturą która, która po ma to pomaga często takie doświadczenie by poezja i policja powiedzie nie ma dobrej prasy, że tak powiem aktualnie ze względu na to, że ludzie mówią, że coś tam jest trudne dla mnie niezrozumiałe, że coś tam jest frustrujące, ale poniekąd na tym polega urok też tej tej sztuki, bo ona daje nam dokładnie to, czego nie daje nam taka kultura instant akcje po prostu taka klika na kultura, gdzie po prostu są bardzo łatwo rozstrzygnięcia, gdzie kontent jest łatwo dostępny łatwy do skonsumowania Kret poezja operuje językiem i wyobraźnią na dużo głębszym poziomie taki sposób, który trochę nas zmusza do tego żeby, żeby spowolnić, żeby wrócić do siebie, że to, żeby coś przemyśleć, żeby przez chwilę poczuć nawet jakiś rodzaj dezorientacji, który siłą rzeczy nas wrzuca takie taki stan, czego przez moment nie wiemy tak, żeby przyznano nie rozumiemy to dobry stan ten stan który, który pozwala się skleić z teraźniejszością, więc jeżeli chodzi o o poetów to to jest dwójka amerykańskich poetów których, który bardzo lubię, którzy zresztą, gdzie u, których zresztą ten temat poza ludzkiej przyrody naszego leczenia z nią się się z plecenia z nią, a jest jest na pierwszym planie to będzie dzień świąt i Gary Snyder oboje są tłumaczenia na Polski przykład mówi trochę nierówne, ale są, ale są istniejące Polska poezja jest taki trochę nie odkrytym kontynentem mam wrażenie dla dla współczesnych Czytelników Czytelniczek tak, bo tak naprawdę myślę że, że rzeczy mające istotny nie ma świadomości tego, że Polska współczesna Polska policja jest absolutna, ale Super moc nasz atak to jest po prostu dopiero skarga tutaj ja mogłabym wymieniać długo wymienia par parafa parę nazwisk jest jest Marzanna Kielar Barbara klitka Konrad Góra wspaniały poeta jest Joanna Miller jest Joanna opary tak jak Polska poezja współczesna Polska poezja kobieca to jest w ogóle po prostu taka siła się naprawdę warto sięgać kota potem rzeczy wartość nie bać trochę bardziej czasem bardziej wymagających tekstów, ale takich, które dają nam jakieś głębsze doświadczenie też samych siebie i no, a to proszę proszę proszę, ale ja tak, że tak właśnie już nadaje się tak nie jest bardzo ciekawe jak od razu może słuchaczom zdradza już wstępnie zapraszała Julia Fiedorczuk zapowiedziała, że będę zapraszać mam nadzieję, że przyjmie zaproszenie, gdzie będzie mogła dłużej porozmawiać teraz przynajmniej wiem co musiał doczytać by lepiej się do do tej rozmowy przygotować także na pewno będzie rozszerzona wersja wersja, jeżeli Julia Fiedorczuk przyjmą zaproszenie wkrótce światopoglądzie, ale proszę jeszcze dokończyć absolutnie, tak więc więc, tak więc tutaj chciałam po prostu zwrócić uwagę na napoje jako taką naprawdę naprawdę tylko taki obszar który, gdzie można znaleźć jakiś rodzaj jakiś rodzaj ulgi, ale też, ale też po prostu doświadczenia, bo jeżeli żyjemy właściwie już w katastrofie takie żyjemy w dużym poziomem lęku wystarczy trochę czasu spędzić z nauką o klimacie, żeby zrozumieć jak jest źle to moim zdaniem fundamentalną kwestią oprócz tego rzeczywiście trzeba próbować walczyć trzeba próbować wiele rzeczy wiele rzeczy zmienić wymusi zmiany systemowe, żeby mieć, żeby nasza nasz gatunek i inne gatunki miały większą szansę na przetrwanie to też oprócz tego ważną rzeczą wydaje się po prostu przytomne przeżywanie tego czasu, które mamy tak czy nawet w ogóle dostrzeganie piękna i będą na 5 lat w tym w tym w tym czas tak, bo to jest to co mamy też nasze życie to są te dni, które mamy i niezależnie od tego jaka będzie przyszłość to faktem jest teraz żyjemy tak musimy rzecz i tutaj musimy rzecz tak tak kompletnie jak jak tylko możliwe, nawet jeżeli w przyszłości jest jest jak będą trudno powiedzieć wszystko będzie dobrze, bo w tej chwili trudno odpowiedzieć jeszcze jeśli chodzi o inne z kolei z kolei lekturę to o bardzo lubię takie książki właśnie które, które pomagają zwrócić uwagę na inne istoty które, które żyją gdzieś w naszym pobliżu, z którymi spotykamy się na co dzień z powodu antropopresji, czyli w ogóle takiego ponoszenia coraz większego ludzi ludzkich struktur na ziemi to będziemy z tymi niedostatkami innych gatunków będziemy mieć coraz częściej do do czynienia po prostu nie ma jest mało takich przestrzeni dzikich, gdzie jak inne istoty mogą od nas od nas odetchnąć, więc też wydaje się bardzo takie ważne z uczenie się tego, że te inne istoty też są są czujący MII twórczymi podmiotami tak, które mają własne życia, które mają własne losy i jestem wielką fanką, jeżeli o to chodzi książek Roberta Pucka jest taki esej jego ufają kach pająki pana Roberta przepiękna książka kilka lat temu nasi ukazała tylko tramwaj opowiada opowiada właśnie jego otoczenia chce z panienkami jest też 1 stronę uczona z drugiej strony jest po prostu piękne erudycyjny esej wspaniała książka jest Staszka Żabińskiego książka 12 srok za ogon, która z kolei jest o o ptakach, z którymi też blisko żyjemy w miastach prawdę to wszystko jest tzw. natura tak to natura to nie jest coś abstrakcyjnego odległego, ale ale, jakby wszyscy wszystko co jest na ziemi, włączając w to nas to jest natura komet po prostu bardzo chcemy zrozumieć powiedziała bardzo bardzo dziękujemy za tę krótką, chociaż rozmowę i mam tak jak mówiła mam nadzieję będzie ciąg dalszy w świat podgląd już teraz zaproszenie oficjalnie przedstawia także bardzo dziękuję, a wiem od chwili po też, że już rozdzwoniły się telefony rozdzwoniły się bardzo pan Łukasz stronie jest z nami dzień dobry panie Łukaszu dzień dobry kłaniam się lista jest długa, ale czekamy na kolejne pozycje jak chciałem powiedzieć może od 2 nie oczywistych kontekstach dziękuję akurat w trakcie lektury wygnańca Artura Domosławskiego jest to właściwie monumentalna biografia nogawek kubańska wierzyło w już tłumaczy to zarówno w książce pana Rosiaka, jaki właśnie pana Domosławskiego jest ten aspekt poruszony mianowicie chodzi o rok siedemdziesiąty pierwszy, kiedy Zygmunt Bauman przeprowadza się do Leeds i one mieszka w takiej dzielnicy, z której jakby kluczową sprawą kluczową sprawę odgrywa tutaj tylko nową sprawą jest jego ogród jest o ogród opuszczonych zaniedbanych przydomowy ogród, który właściwie zarastają wysokie chwasty ta roślinność wdziera się na podwórko, które z kolei zarzucone jest cegłami Bauman celowo nie strzyże żywopłotu właściwy jest posesja, która wzbudza zainteresowanie niesmak mieszkańców, ale przykuło moją uwagę, dlatego że przecież ta metafora ogrodu odgrywała myśli Baumana kluczową rolę jak państwo doskonale wiedzą, bo on wyprowadził taką konstrukcję właśnie państwa ogrodniczego to jest właśnie ciekawe, że te chwasty, które potem wykorzystał jako metaforę właśnie wszelakich mniejszości narodowych prawda, które są tępione wyrywane chce teraz wszystko to sprawiło, że ta metafora działa na moją działa na moją wyobraźnię właściwie myślę o nich bezustannie, ponieważ te kwestie może niekoniecznie związane z klimatem ma raczej taką dociekliwością socjologiczną no była dla mnie niezwykle jest nadal niezwykle inspirująca bardzo dziękuję panie Łukaszu to bardzo bardzo ciekawe spojrzenie myślę też inna wygnańca no właśnie jeszcze tylko 1 sprawa państwo chyba rozmawiali poczytalny o książce Mikołaja Starzyńskiego antena talizman tak rozmawialiśmy, choć tak wróciliście państwo uwagę na na te aneksy prawda i 1 aneksu zwrócił moją uwagę mianowicie autorem jest norweski myśliciel prerogatywy i w tym ostatnim Mesjasz u pojawia się taka niezwykła sytuacja, kiedy ten mężczyzna myśliwy po nagrany przez swoją partnerkę być może żona nie wiem zbliża się właśnie do wodopoju, gdzie oczekiwał tych zwierząt no i jak to miał w swoim zwyczaju wyczekiwał uznanie, ale w tym szczególnym momencie on nie poczuł już więcej swojej krwi tego skoku tygrysa prawda on dostrzegł to cierpienie między wszystkim co wszystkim co żyje, więc to jest początek tego Sejm, ale zakończenie jest też niezwykle frapujące, ponieważ tam padają takie słowa mówi cały czas o tym Sojusz zawsze, że właśnie, żeby zostawić te ziemie po sobie w ciszy prawda to się wpisuje ten manifest antykapitalistyczne, ale ta figura myśliwego z samego początku, kiedy on zamiera w bezruchu nie jest w stanie tego chłopaka sięgnąć po kolejną strzały w notesie jakoś chyba nie wiem czy państwo ze mną zgodą wpisuje się właśnie ten dyskurs, o którym dzisiaj rozmawiać panie Łukaszu gazowe i aby lekarze tak tak pamięta, bo ja zdążyłem przeczytać zupełnie tę interpretację, a ja czytałem i rzeczywiście tamto było tam stoi rzeczywiście to jest sugestywne, ale to udowadnia mi tyle, że to 50 minut rozmowy, że tych tropów wszędzie jest tak bardzo duża, że trudno ogarnąć myślą, kiedy myśmy omawiali miesiąc tak książkę tak zrobiła nas wrażenie tak, ale jednak nie pamięta tak dobrze tego wątku aż wrócę do domu się na bardzo dziękuję panie Łukaszu jest z nami teraz pani Dorota Ząbek halo dzień dobry pani Dorota dzień dobre co pani poleca, z której strony pani to gryzie no powiem tak listę w niekomfortowej sytuacji, gdybym się przygotowała rzuciła liczbami, ponieważ do, a do osób, które są przekonane najlepiej przemawiają liczby wyniki badań, a niedawno czytałam taką książkę napisaną przez katalońskiego uczonego obecnie mieszkającego w Waszyngtonie jest rezydentem Towarzystwa National Geographic nazywa się Enric sala, a książka nosi tytuł natura natury, dlaczego potrzebujemy dziczy książka zaczyna się od przywołania takiego eksperymentu, który został przeprowadzony w 1990 albo dziewięćdziesiątym pierwszym roku początek lat dziewięćdziesiątych, kiedy czwórkę kobiet czwórka mężczyzn zamknięto w budynku wielkości boiska sportowego założono im tam praktycznie wszystko co było możliwe symulacji lasu deszczowego mogli uprawiać rośliny kwestia była tylko 1 odcięto dopływ tlenu z zewnątrz i okazało się, że tego ekosystemu mimo ogromnej powierzchni ogromnej ilości organizmów zwierząt do zwierząt roślin, które tam wstawiono nie udało się stworzyć takiego systemu także na razie jesteśmy tylko na poziomie fantasmagorie w odtwarzaniu różnego rodzaju środowisk historycznych miast pod pod powierzchnią morza lub stworzenia w ogóle jakiegoś dziwnego ekosystemu, ponieważ już udowodniono, że jest to na razie niemożliwe i on przywołuje takie argumenty, które świadczą o tym, że tępią 1 gatunek zwierząt jesteśmy wstanie zaburzyć totalnie pewien ekosystem i i po prostu pozbawić tak naprawdę szansy na spokojne funkcjonowanie to w pewnym sensie odwołuje się też do tego co powiedziała pani Julia Fiedorczuk pod koniec swojej wypowiedzi prymitywnych organizmów np. pająków absolutnie nie szanujemy uważamy, że są nam zbędne i tutaj przywołam jeszcze jedno jeszcze 1 kwestią tutaj też nie będą w stanie przywołać śnić, ale być może ci, których namówił do przeczytania tej książki to sobie udowodnią, że w momencie no bo książka po została Adama w momencie, kiedy zaczynała się epidemia koronawirusa i Henryk sala dodał ten 1 rozdział poświęcony koronawirusowi na samym końcu i mówił o tym, że w momencie, kiedy udowodniono fakt, że na wirus Wuhan miał wpływ pewien gatunek nietoperza to wtedy podniosły się głosy, żeby ten gatunek nietoperza wg totalnie tak po prostu jest nam absolutnie to zbędne i w kontrakt w kontekście tego przywołał ogromną kwotę ja naprawdę nie jestem w stanie przywłaszczyć kilka miliardów dolarów i to są usługi, które nam świadczą nietoperze, zabijając określone szkodniki, zostawiając Guano, które w wielu sytuacjach jest nam bardzo potrzebne itd. itd. w związku z tym mogę powiedzieć tylko tyle to jest taki 1 wielki apel szanujmy każde życie na tej ziemi, ponieważ jest to po prostu bardzo potrzebne bardzo dziękujemy pani Doroto za te polecenia, a teraz jeszcze połączymy się z Pauliną Nawrocką halo Paulina Paulina oczywiście z naszego klubu radiowego poczytalni słyszą państwo ją regularnie, a połączymy się to, dlatego że jeszcze inaczej podeszła do do tego tematu dzień dobry tak ja podeszłam inaczej właściwym sobie sympatię do książek dla najmłodszych literatury dziecięcej literatury młodzieżowej no bo jako mama szukam często książek, które pomagają rozmowy z dziećmi takich ważkich sprawach dotyczących świata no i naprawdę propozycji dla rodziców, którzy są dziećmi o zmianie klimatu rozmawiać o ekologii jest moc na pewno mogę polecić państwu książkę palmy na biegunie północnym wielka opowieść o zmianach klimatu realizuje pan Michał pisał tak chyba ostał się dogadali się już tak tak dokładnie o tym książkę protestem prawdziwa encyklopedia dla dzieci wydała to nasza księgarnia może trochę dla starszych dzieci takich ośmio dziewięciolatków natomiast mnóstwo danych, ale jest mnóstwo bardzo przyjaznych takie infografiki działający właśnie na wyobraźnię i da się dzieci rodziło 100 lat temu rzesze ludzi teraz i jaki ma wpływ np. na Planete jak już jesteśmy przy temacie antymon pali słońce przykład książką trochę młodszych dzieci na ten sam temat jest ocieplenie klimatu wydawnictwa baba ryba i tam przepiękne ilustracje to już też bardzo przystępny język bardzo takie proste przykłady myślę, że nawet trzylatkom można czytać na pewno bardzo bardzo dobre są też książki Aleksandry w gdańskiej Łacińskiej to jest książka zwierzę kreacja, która mówi właśnie różnorodności zwierząt, dlaczego są ważne, dlaczego powinniśmy chronić, dlaczego zwierzęta mają swoje prawa i książka śmieci ogród, która jak łatwo się domyślić traktuje o tym jak dużo śmieci produkujemy i co zrobić, żeby produkować ich mniej, bo wszystkie książki mają taki tak jest no trochę wskazanie do działania dużo sugestii co możemy robić jak możemy działać ja tak właśnie trochę do tego tematu podeszła do tej naszej audycji, że jako człowiek tak dołuje Cormac McCarthy jak się tak po przeczytaniu Tokarczuk po prostu poczuje odpowiedzialne jak po prostu poczyta Popkiewicz i sobie uzmysłowi naukowo co jak noże tak myślę, że może być coś podziałać i pomyślałam o książkach, które są takimi na takim ABC poradnikowy tu chciałam taksówek szybciutko 30 sekund polecić z polskiego podwórka życie 0 waste Katarzyny węgrowskiej gotuje nie marnuję Sylwia Majcher i jak uratować świat, ale też Pure to są takie popkulturowe poradnikowe po prostu ABC co robić, żeby trochę ten klimat chronić dla początkujących to było świetne ja mam nadzieję, że firma da się jeszcze namówić wyszedł zrobimy dogrywkę drugą część tych rozmów klimatycznych, ale mamy jeszcze 1 głos pani wyraźnie ze Szczytna dzięki schodzi na miarę dzień dobry witam serdecznie dłoń ze Szczecina i tak wpisałam się toczy ją pani Paulina opowiadała, ponieważ jest mamą sześcioletniej córki i tak gdzieś próbowałam określony temat i ktoś przez znajomych podarował nam 1 książkę z serii Nela podróżniczka Irak momencie mamy praktycznie większość książek całej serii i córce chyba najłatwiej jest przyswoić ten temat przez tej opowieści jej duża, bo nadal może nieświadomie może świadomie, ale wiele rzeczy wplata w tych swoich książkach jest to temat Tajlandii i słoni, gdzie są specjalne przedszkola takie domy dziecka dla słoni z tego powodu, że np. gmina po wojnie postawiona na podstawia nogi tego słonia czy jeśli chodzi o nie idzie na Kostaryce przez główną drogę, która kiedyś pani zamieszkana nagle po równo główną drogę przejazdową i lemingi, przechodząc po tych drzewach spadają po prostu NATO autostrady są również dane i z tego też powodu specjalne tak jak telefon dla nich robione czy o żółwia, które punktują ca reklamówki to w ogóle był jednak takich książek promujących się popłakała przyznam się zdarza i ona opowiedziała tempo spłaty w przedszkolu, dlaczego nie wolno do klasy musi lądować w pudełku odpowiednio posegregowanych śmieci jest tak uczuciom i w tym momencie o tym ekosystemie, kiedy rozmawiam z wody brakuje, że w cieniu muszą wędrować coraz dalej, żeby znaleźć jakiekolwiek ujęcie wody, gdzie się to wszystko jeśli chodzi o to takie nasze najmłodsze dzieci to ta seria byli podróżniczki może to jest świadoma może nieświadoma gdzieś tam to co zawiera opisuje w swoich podróżach na moją córkę bardzo działało i tak bardzo gorąco polecam naprawdę są czerwone i podróżniczka to to było coś takiego, a przez to, którą tam różnych pozycji zaczęliśmy kupować, ponieważ córka zaczęła się dopytywać stąd też na Netflixie taki piękny serial Our planet, a tylko pamiątkę trochę się nauczą się kolejna seria czarnego, a Osiak rano natomiast serdecznie polecam, bo może tak troszeczkę do końca wydawać się, że to nie jest proporcje planie klimatu natomiast ona po tym, świecie podróżując pokazuje właśnie te wszystkie anomalia tak naprawdę dziękuję nie wróżę kontach bardzo źle czujemy jak pani pani Weronika była z nami jeszcze kilka propozycji się pojawiła na stronie internetowej na prywatnych wiadomościach, ale tak jak mówiliśmy za parę godzin wszystkie tytuły spiszemy, jeżeli pan leczy drugą, bo my nawet nie zdążyliśmy powiedzieć o naszych trupach tak jest jak rozwiązać drogą mówi się raczej drugą za czas, jaki za kilka tygodni, ale to co za czas jakiś właśnie bardzo bardzo państwu dziękujemy za tę ostatnią godzinę tu studiach byliśmy w składzie Agnieszka Lichnerowicz dziękuję bardzo, program przygotowała Małgorzata Połczyńska realizował Szymon Kuliś ja nazywam się Filipka kosz za kilka chwil godzina osiemnasta informacje do usłyszenia Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: POCZYTALNI

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

TOK FM Premium 40% taniej. Radio TOK FM bez reklam, podcasty z audycji i podcasty tylko dla Subskrybentów.

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA