O fenomenie powieści i filmu "Znachor"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

to gotowy scenariusz filmowy nic tylko kręcić, ale branża kręci, tyle że nosem jedna z warszawskiej wytwórni filmowych projekt z marszu odrzuca ponoć za mało jest dramatyzmu fabule Tadeusz Dołęga-Mostowicz nie obraża się na rzeczywistość wraca utarte koleiny znachor przerobiony na powieści będzie drukowany w Gazecie od pierwszego odcinka robi furorę Czytelnicy szturmują wnioski nakład gazety spektakularnie idzie w górę ludzie filmu słyszą te rzekomo niezbyt filmową Rozwiń » opowieść w kawiarniach sklepach, bo naród podaje sobie z ust do ust losy dotkniętego amnezją chirurga, który w Pałacu trafi pod strzechy zawładnęły masową wyobraźnią branża idzie wprost do głowy zbiera największe gwiazdy w obsadzie jest choćby Witold Zacharewicz, czyli Elżbieta Barszczewska dodaje reżyserii Michała Waszyńskiego błyskawicznie wpuszcza obraz na ekrany to jest sukces kasowy jeden z największych w międzywojniu do kin i kilkanaście milionów PIT-ów, a potem jest wojna Dołęgi-Mostowicza ginie pierwszych dniach znachora zatrzymają na powrót pokazywać w Starym kinie dopiero w latach siedemdziesiątych, ale wówczas to rzecz jasna randka wyłącznie dla koneserów takich klimatów te historie postanawia zatem na powrót ożywić Jerzy Hoffman plenerach powiatu bielskiego kręci dwuczęściowy film Zygmunt Kałużyński uznano za bezwartościowe inne krytyków jest ostrożniejszy należy poczekać pisze Mirosław Winiarczyk czy widownia zaakceptuje ten Inki czy oceni go wyżej od przedwojennej organizacji znachor znów trafia do kin jest 12 kwietnia 1982 roku powrót do przeszłości w poniedziałki po dwudziestej drugiej zaprasza Karolina Lewicka dobry wieczór państwu gościem dzisiejszego wieczora będzie Jarosław Górski autor książki barwę już z rodowodem biografia Tadeusza Dołęgi Mostowicza dobry wieczór dobry wieczór zaczniemy od filmu na od filmu znachor rzecz jasna, który wszedł na ekrany kin 12kwietnia 1982 roku wszyscy znamy rzecz jasna historia to chirurg profesor wilczur załamany po odejściu żony córki zostaje pobity okradziony traci pamięć nie pamięta kim jest jak się nazywa tuła się wiele lat po wsiach miasteczkach aż pewnego dnia uświadamia sobie, że potrafi leczyć ludzi wciąż nie zna swojej tożsamości rozpoczyna działalność znachor, skąd i wtedy też pojawia się drugi wątek, czyli uczucie sklepikarka Marysi, która w końcowej scenie okaże się być córką wilczura hrabiego Leszka Kaczyńskiego, czyli mamy rzecz jasna do czynienia z mezaliansem sukces tego filmu właściwie po 10 dzień jest fenomenem to jest także za każdym razem, kiedy trafia na ten film na ekranie telewizora to właściwie nie ma mocnych, żeby nie obejrzała go do końca pan również ma taką przypadłość nowy ja nie mam telewizora, więc potem film sięgam intencjonalnie to znaczy sam szukam sobie miejsca, gdzie mógłbym go obejrzeć i wielką przyjemnością oglądam reżyserem jest Jerzy Hoffman, jeżeli chodzi o aktorów to Jerzy Bińczycki rzecz jasna Anna Dymna Tomasz Stockinger, ale też Artur Barciś Bożena Dykiel Maria Hamer ska Andrzej Kopiczyński czy Piotr Fronczewski zdjęcia kręcono w powiecie bielskim recenzenci krytycy filmowi właściwie nie pozostawili na tym obrazie suchej nitki i byli bardzo poczynań Hofmana niezadowoleni, bo jak on patrzy na tę krytykę po tylu latach mniejsze wydaje, że krytyka w ogóle jest wynikała z tego jaką, jaką reputację miał Dołęga zostawić to znaczy one w latach PRL-u był przedstawiany właściwie wyłącznie jako marnej jakości pisarz zaspokajające najbardziej prymitywne czy przynajmniej wymagające gusta była to bardzo niesprawiedliwa ocena ona też trochę przekładała się na samego Hofmana, bo przecież pamiętajmy, że parę lat wcześniej Hoffman nakręcił film pt. Trędowata na na podstawie niż główne, a pamiętajmy, że Trędowata to był to to było niemal synonim takiego potwornego literackiego kiczu i rzeczywiście no nie Trędowata była bardzo taka nieskomplikowana powieść powieść, która jeszcze przed pierwszą wojną światową się ukazała potem w latach międzywojennych była cały czas wielkim przebojem literackim, ale jeszcze w czasach PRL-u w ogóle jej nie wznawiano to jest ciekawa rzecz do tego stopnia Trędowata była powieścią, jakbyśmy dzisiaj mogę powiedzieć kultową, że w latach PRL-u powstało zjawisko przepisywania ręcznego przepisywania tej powieści czytelniczki pożyczały od siebie albo przedwojenne wydania albo właśnie już po przepisywane do zeszytów teksty Trędowatej czytały tę powieść z wypiekami na twarzy i marzyły o tym, żeby nie no podobnie jak Stefcia rude wskazał zakochać się arystokraci i przeżyć z nim wspaniałą miłość, nawet jeżeli ona źle się skończy bardzo się czytelniczki wzruszały przy tej powieści no i Hofman po postanowił wykorzystać tę legendę przedwojenną nakręcił film, który troszeczkę, z którym troszeczkę rugał okiem do takich bardziej wykształconych Czytelników, ale też film, który mógł się podobać widzom na MOK można mieć mniej wyrobionym, kiedy się 8 dziś na początku lat osiemdziesiątych zabrał się zakręceni znachora to nam były takie pytanie czy Hoffmanna już w ogóle nie zrezygnował z wielkiej literatury na rzecz jakiejś przedwojennej szmiry tymczasem na trzeba też pamiętać o takiej rzeczy fachowcem i robił swój film ledwie 40 parę lat po ukazaniu się pierwszego filmu filmu Michała Michała Waszyńskiego z 3007. roku, a więc żyli jeszcze to wcale nie byli tacy starzy widzowie tamtego pierwszego filmu film, który wg wielu krytyków filmowych, ale tak, żeby recenzentów filmowych był jednym z najlepszych popularnych filmów dwudziestolecia międzywojennego, więc tutaj Hofman musiał się też zmierzyć z pewną legendą no i wyszło mu to naprawdę znakomicie no ale krytyka filmowa krytyka literacka tamtego czasu nie miała serca do żołędzi Mostowicza i uważała znachora za Tax marny drugiej jakości prawda tekst, w którym nie powinno się karmić publiczności i praw albo w kraju socjalistycznym prawda albo w ogóle się nie powinna karmić, bo powinna się ludziom dawać wysoką elitarną literaturę i wysokie elitarne firmy to był już wtedy taki to było takie przekonanie w PRL-u prawda, że szeroka publiczność powinna dostawać elitarny przekaz no troszkę to było paradoksalne to 2 cytaty z recenzentów Andrzej Kołodyński w kinie w roku osiemdziesiątym trzecim pisał tak Hofman powtórzył niestety błąd Trędowatej, którą dość nieszczęśliwie, choć z zapałem wkroczył na ścieżki filmu retro zaś Mirosław Winiarczyk pisał w artykule na ekranach kin znachor w czasopiśmie razem to był ilustrowany tygodnik młodzieży rodzajowo ość realizm szczegółu nieco humoru, a przede wszystkim eksponowany wątek melodramatyczny specjalność Hofmana wszystko to też reżyser zmieścił w 2 pół godzinny widowisku moim zdaniem popełnił błąd, wybierając taką formułę ekranizacji nie pomógł przez to powieści jednak prawdę pragnę stwierdzić, że należy poczekać czy widownia zaakceptuje ten film i czy oceni go wyżej od przedwojennej ekranizacji zresztą ten przedwojenny film tego przedwojennego znachora w latach siedemdziesiątych pokazywano w Starym kinie jeśli chodzi o snach oraz osiemdziesiątego drugiego roku to opinia publiczna, jaką była niezrażona krytyką ze strony recenzentów między nimi Zygmunt Kałużyński ocenił ten obrazek bezwartościowe po prostu waliła do kin drzwiami oknami 6 000 000 widzów w pierwszym roku obejrzało znachora powiedział pan, że Dołęga ustawicznie był ceniony w okresie PRL pomyślałam sobie o paradoksie przecież on krytyk sanacji powinien być PRL-u wynoszony pod niebiosa no czy powinien jeszcze jeśli był po linii politycznej dla tych dla tych głosów krytycznych jeszcze dodamy takie, które się pojawiały, które się pojawiały na jak np. w kręgach emigracyjnych, a które były takie, że Hofman wdział ten akurat utwór na warsztat po to, żeby obrzydzić ludziom wspomnienie drugiej Rzeczypospolitej prawda, żeby pokazać od strony nędzy od strony właśnie tej działo Ruskiej wsi z Wileńszczyzny, gdzie łatwiej było dostać się do znachora niższe do lekarza, gdzie ludzie byli pozbawieni opieki lekarskiej prawda także takie głosy były, że to jest, że to jest utwór propagandowy, który ma na celu zachęcenie tej dawnej Polski no ale tutaj wydaje mi się, że publiczność rzeczywiście zagłosowała nogami i to była bardzo często tak jak mówię ta publiczność, która pamiętała przedwojennego znachora to byli ludzie starsi no, którzy mieli tam pan wtedy po 6060 parę lat to nie byli jeszcze ludzie bardzo Sędziwi prawda, ale też było sporo takich, którzy po prostu pamiętali przedwojenne sukces znachora zarówno jako utworu literackiego, jaki jako jako filmu to to był jeden z największych przebojów literackich filmowych dwudziestolecia międzywojennego i profesor wilczur był naprawdę wielkim bohaterem masowej wyobraźni tutaj pamiętajmy o tym, że Dołęga-Mostowicz znakomicie trafiły na taką potrzeba publiczności dwudziestolecia międzywojennego potrzeba obcowania z bohaterem pozytywnym z takim bohaterem pełnym tego słowa znaczeniu to znaczy ze z kimś kogo można by podziwiać kochać proszę państwa zdajemy sobie sprawę z tego duża mieszkańcy Radoń Lisiak takich no, czyli takiego miasteczka takich miejscowości, która jest jest sportretowana zna Hoża, a Dołęga ma stawić umieścił akcję w swoich rodzinnych stronach, które doskonale znał, czyli gdzieś w okolicach głębokiego na Wileńszczyźnie nomen omen miasteczko głębokie prawda to była najbardziej głęboka prowincja drugiej Rzeczypospolitej i on doskonale zna auta te rejony jak też doskonale wiedział, że było tak jak to potem przedstawił prawda, że ludzie unikali lekarzy nie tylko, dlatego że nie mieli na lekarza pieniędzy, ale dlatego, że lekarz to był wielki pan które, kiedy przychodził do niego zwyczajny mieszkaniec wsi miasteczka to najpierw dawał mu reprymenda zrzeszenie tak zachowuje, że to, że przyszedł nie dość czystym ubraniu prawda że, że nie wykupił lekarstwa na bardzo częsta nie wykupił lekarstwa, bo nie było go na postać i teraz tam rzeczywiście bardzo często korzystano z usług znachorów a by profesor wilczur był jednocześnie lekarzem znachorem data znaczy on rzeczywiście ludziom pomagał on spełniał pewne marzenie dzisiaj nawet trudno sobie wyobrazić prawda, że ludzie marzyli o tym jak zachorują to zostaną wyleczeni, a nie umrą 15, więc z tego względu profesor wilczur, bo był stał się taką ikoną można powiedzieć się masowej wyobraźni Hofman to znakomicie wykorzystał zresztą na Hofman był też po prostu znakomitym reżyserem, który wspaniale trafiał do szerokiej publiczności proszę zobaczyć, że on doskonale wyczuł coś takiego co jest powieści Dołęgi-Mostowicza mianowicie patos patos tych wszystkich wydarzeń Pato głównego bohatera, który jest takim szlachetnym idealistą tak takież jest szlachetnym realistą i jest absolutnie bezkompromisowy w tej swojej szlachetności przecież pamiętajmy, że on wielokrotnie ma być skorumpowany prawda najpierw sega tam skorumpować jego gospodarz prawda, który chce, żeby on zaczął za to leczenie po prostu brać pieniądze potem kobieta która, która chce wiza za za niego Zamość wszyscy chcą jakoś tam ustawić, a on mówi, że nie on będzie leczył, bo dla niego najważniejsze jest najważniejsza jest leczenie ludzi pod tym względem jest absolutnie czystej krystalicznej ludzie chcieli takiego bohatera podejrzewam że, że wpływy w PRL-u także na był na niego popyt toczą mówił, czyli o tym, że Dołęga-Mostowicz stworzył pozytywne postaci to sam Dołęgi Mostowicza tak to komentował zarzucano mi, że tworzy same czarne charaktery moich powieściach ustały słuszność tych zarzutów i zna chorzy dałem same dodatnie dobre charaktery, choć to oczywiście nie do końca prawda, bo złe charaktery uznał, że się pojawiają, ale chciałabym porozmawiać też o tym wątku jak to branża filmowa, ale to jeszcze przed wojną nie poznała się na zna chorzy, bo Dołęga-Mostowicz wyczuwał znaki na niebie ziemi, które wskazywały, że film to rzeczywiście być może najważniejsza ze sztuk i napisał znachora w majątku Sikorze pod Płockiem w majątku państwa Piwnicki, gdzie spędzał wakacje 3006. roku właśnie jako gotowy scenariusz filmu to niebyła powieść to był scenariusz tak to scenariusz i on ten scenariusz zaproponował, któremu producentów i dostał odpowiedź odmowną to wiązało z tym z tym w jaki sposób wtedy powstawały filmy to znaczy pro producenci filmowi byli w zasadzie zupełnie zależni od tych, którzy inwestowali własne pieniądze film, czyli od właścicieli kin to właściciele kin zaliczkowa Ali pilne, które potem przyjmowali do dystrybucji i na każdym etapie produkcji właściwie mieli prawo do wszystkiego się trafić począwszy od scenariusza przez obsadę przez różne decyzje reżyserskie i na status scenarzysty filmowego był wtedy zupełnie inny niż dzisiaj to znaczy scenarzysta to był ktoś taki, kto musiał być właściwie w każdym momencie gotów na to, żeby zmienić scenariusz nawet wbrew swojemu przekonaniu o tym co jest dobre, a co nie jest scenariusz pisano raczej bardziej pod obsadę niż z jakich kiedykolwiek z innych względów, czyli scenarzysta dostawał np. wskazówki proszę proszę napisać jakąś zabawną historię dla Eugeniusza Bodo Smosarskiej, gdzie tam ona się przebierze za chłopaka albo on za dziewczyna będzie z tego mnóstwa różnych nieporozumień, a na koniec się spotkają jako mężczyzna kobieta się zakochają się pobiorą prawda, więc tego typu takich schematycznych bardzo filmów powstawało powstawało bardzo duża, a znachor to jest wbrew temu co wielu krytyków chciałoby widzieć jednak historia nie schematyczny to znaczy ona jest schematyczna kilku względów po pierwsze, mimo tego, że ona jest, że rzecz, że to jest utwór jak już powiedzieliśmy, w którym są dodatnie charaktery, nawet jeżeli nie wyłącznie dodatnie charaktery to dobra tam zwycięża ta, bo nawet państwo Kaczyńscy, którzy przez intryga taką okrutną intrygę prawda, bo oni wmawiają Leszkowi duża, że jego ukochana Marysia nie żyje ta najpierw w ogóle porzucili ją prawda ciężko ranną potem potem demo analizy na tak tak no, więc oni pod wpływem tego dobra, które się tam dokonujemy muszą zmienić zdanie muszą muszą się zgodzić na ślub swojego syna USC dziewczyną, że ze sklepiku prawda i zgodzić się na to żeby, żeby ten znachor nie został wtrącony do więzienia tam przecież nawet strącony zostaje tylko zostaje zorganizowana obrona przez Leszka Marysia właśnie na nie został skazany prawda na na wieloletnie więzienie, ale jestem taka przepiękna fraza jak się pan czuje panie Antoni od jak to więzieniu no właśnie tak, ale też to zobaczymy, że tutaj nie ma takich prostych happy endu to znaczy cały ten utwór jest gorzki dlatego duża profesor wilczur nawet kiedy od zyskuje pamięć w powieści nad grobem swojej żadna w filmie Hoffmana na sali sądowej prawda no nie odzyskuje tych lat, które stracił prawa czy mam z drugiej strony to też nie były lata stracone, bo pomaga ludziom, czyli robił to co chciał robić też tutaj taka bardzo można mieć bardzo szlachetne przesłanie Jeża on właśnie będąc w tym znachora w końcu już z łącznikiem co jest jego powołania wyłącznie leczeniem już wcześniej on oprócz tego, że leczył ludzi to on dbał o swoją pozycję zarabiał pieniądze za walczą z różnymi intrygami prawda no tworzył też tę rodzinę taką klasycznie udaną no i przez to, że ksiądz wie zaś żona młodą dziewczynę Rożka takiej przymusowej ona była trochę takiej przymusowej sytuacji dziewczynę, która go nie kochała Ala dopiero właśnie w tej wiosce on on realizuje siebie zresztą do tego samego wątku wróci Dołęgi Mostowicza kontynuacji powieści znachor, czyli profesorze kulturze profesor wilczur taki był tytuł kontynuacji, a jeszcze przed wojną rzecz jasna się ta powieść ukazała tam też jest profesor wilczur rozczarowanych powrotem do swojego dawnego życia w pewnym momencie dochodzi do wniosku, że to co było przez ostatnie kilkanaście lat chyba chyba wypadło lepiej bilans był bardziej korzystne Acta oczywiście prawda bardzo, bo on wraca do ciała środowiska Uniwersyteckiego natychmiast sen staje się obiektem różnych Interreg na chociażby ze strony prof. Branickiego prawda tak tak tak no i jego jego można mieć ucznia najbliższego współpracownika, który potem chce go wygryźć ze wszystkich stanowisk bardzo się podoba to duża, że nie ten wybitny chirurg wrócił z martwych prawda znowu ma objąć tutaj stanowiska, więc na to jest to jest znachor to jest troszkę tak Basi no wydaje mi się, że to jest też tutaj Dołęga-Mostowicz stworzył taką fabuła, która jest trochę baśń trochę greckiego mitu prawda greckimi jest bardzo prosty, ale jakoś bardzo złym, bo trafia do trafia do też do prostych serc badanie nie tylko takich bardzo wykształcony o ta opowieść jest też opowieść przecież o losie przeznaczeniu prawda o tym, że człowiek buduje sobie mozolnie przez całe życie jakoś pozycja potem nagle okazuje się, że dostał jakiegoś spektakularnego upadku tutaj udowodni mostowi często też na tyle przewrotna, że ten upadek stał się takim latem profesora wieczora, ale jeszcze tutaj dodam taką rzecz, że zarzucano Dołęgi Mostowicza owi, że on w chlebie Augusta prawda, że on sprawiał też takie potoczne poczuciu przyzwoitości to jest nieprawda proszę zobaczyć jak bardzo nie zna Hoża to oburza została potraktowana Beata Ciura 2 czy ta żona profesora wilczura, która od niego odeszła ta jej odejście stało się początkiem tego ciągu wydarzeń może filmie Hoffmana to nie została aż tak mocno zaakcentowane, ale w powieści, owszem, absolutnie nikt ani narrator ani Marysia ani sam profesor w jej życiu u paktu wszyscy rozumieją, że nasze zakochała w związku z tym zebrała los o wiele cięższy niż do tej pory miała, bo jej nowy ukochany był nie tylko człowiekiem ubogim, ale też bardzo ciężko chorym zresztą szybko zmarł prawda to to to jest też taki triumf miłości nad materialną jest sferą życia, bo pamiętamy materialną sferą życia pamiętam ten obrazek z filmu, kiedy profesor wilczur wraca do pustego już domu dzierży w ręku futro i czapkę futrzaną dla małżonki muszą no właśnie a to jest tak to jest triumf miłości triumf miłości, który profesor wilczur i już po tej przemianie prawda, kiedy wrócił zmartwi w tym 3 zorientował, że nie jest profesorem nie jest Antoni Kosiba, ale Rafałem wieczorem on też akceptuje po prostu rozumie to jest człowiek, który rozumie ludzi po prostu wrócę jeszcze w tej historii przedwojennej, której zaczęliśmy kilka minut temu mówić mówiliśmy o tym, że branża filmowa początkowo nie poznała się na tym scenariuszu na tej powieści właśnie Dołęga-Mostowicz postanowił się tą czarną polewkę nie zrażać i przerobił scenariusz na powieść i znachor zaczyna być wówczas drukowany w odcinkach w ekspresie wieczornym i szaleństwo tak można powiedzieć szaleństwo zaczyna się po południu w niedzielę, bo wtedy niedzielne popołudniówki oczywiście wychodziły jest 11października 3006. roku wnioski są oblężone kioskarze wykłócają się zwiększenie na działów ludzie na ulicy opowiadają sobie o tym co dzieje się w kolejnych odcinkach po prostu zna, choć rozmawiano wtedy w kawiarniach tramwajach na spacerach tak wieczorze warszawskiej, niemniej w expresie tylko wieść, że w warszawskim rzeczywiście na nie to była taka taka powieść, która zaskoczyła od razu, że mówi no tak też trzeba pamiętać, że ma stawić był wtedy najpopularniejszym polskim pisarzem, więc a, więc ludzie wiedzieli, że pozostawić coś pisze ta ta muszą poczekać, ale rzeczywiście historia profesorze, ale i duża, który został na chore starsze błyskawicznie przebojem i błyskawicznie główny bohater stał się na takim bohaterem po prostu tak polskiego Imaginarium tak tak tak można powiedzieć była ta książka drukowana w kilkunastu regionalnych gazetach, ale także w prasie polonijnej Kanada stany Zjednoczone Brazylia można powiedzieć tak można powiedzieć, że to był to było też to był też świadomy wybór Dołęgi-Mostowicza Dołęga-Mostowicz znakomicie potrafił dbać o swoje interesy i on no bardzo pilnował tego, żeby nie było o jakiś tam pirackich wydań różnych jego powieści natomiast, jeżeli chodzi o znachora to on zgodził się na mnóstwo albo bardzo tanich albo bardzo takich albo wręcz zupełnie bezpłatne sprzed roku on na tym nie nie zarabiał bardzo dużo pieniędzy zgadzał się NATO, dlatego że on zdawał sobie sprawę z tego, że ten profesor profesor wilczur jest dla publiczności tak ważne to znaczy z 1 strony wiedział, że to przyniesie potem profity w przyszłości, ale z drugiej strony Dołęga-Mostowicz zauważał np. coś takiego, że tę powieść bardzo chętnie czytają ludzie na wsi, a pamiętajmy też o tym, że wieś w latach trzydziestych to była pustynia kulturalna czytelnictwo wiejskie w zasadzie nie istniało ono się zaczęło troszkę tworzyć przed pierwszą wojnę światową, ale potem całkowicie upadło, zwłaszcza w tym kryzysie 1929 trzydziestego roku, z którego Polska się bardzo powoli podnosiła, bo ten kryzys bardzo mocno uderzył w ekonomiczne od podstawy takie egzystencjalne podstawy wsi na wsi zapanowała po prostu ogromna bieda i w związku z tym po prostu ludzie na wsi nie mogli kupować książek książki, bo bardzo drogie np. kariera Nikodema Dyzmy Fart dotąd to były wydania w twardych okładkach to była książka, która kosztowała 10zł przy powiedzmy dobrej pensji Robotniczej 120zł miesięcznie da, więc 10zł na wsi to był majątek i teraz Dołęga-Mostowicz zorientował się, że profesor wilczur to może być tak książka, a może ta powieść, która odbuduje wiejskie czytelnictwa odbuduje czy może nawet zbuduje odnowa dlatego on zrezygnował z gigantycznych honorarium, które mu się należały i nie no można powiedzieć, że w dużej mierze uwolnił tę uwolnił tę powieść on lubił pieniądze lub zarabiać, ale tutaj no uczynił wyjątek biorąc pod uwagę to jakieś zbiorowe emocje ta powieść wywołuje Dołęga mostowi trzeba rzecz jasna milionera ma sam żartował sobie ja nie pisze ja zarabiam to propos jego miłości do pieniędzy, bo chyba tak możemy Polaka co była to też to była też taka kokieteria to znaczy to nie jest także, bo przytaczano też tę to jego powiedzonko jako o dowód na to rząd sam miału taki nonszalancki stosunek do swojej twórczości nie to niebyła prawda on dokładnie wiedział co chcę pisać to było bardzo Przemyśla on pewien SB pewnie, tak więc swój pomysł po prostu na na swoją twórczość on dla niego to co on sam pisał było rzeczą ważną on co ważne przesłania, więc tutaj to duża uważa, że tylko zarabia to była kokieteria, chociaż z drugiej strony swojej popularności pisał tak pewnie ironicznie ze względu na poczytność moich utworów krytyka łaskawie połączyła ich popularność z prostotą języka, znajdując dla mnie wytłumaczenie jak dla karmić Ciela szerokich mas tak tak ogrywał z tych kręgów oczywiście on on pokpiwał sobie krytyków pokpiwał sobie też z czegoś co krytycy tam uczymy się do tego czasu i często nie rozumieli, a mianowicie takiego przywiązania polskich elit i polskiej krytyki literackiej do takiego nawet zdziwionego ich bardzo wypracowanego języka literackiego, żeby dzieło literackie mogło być uznane za literackie to musiało być trudne w lekturze prawda i musiał być tak chyba bardzo kosztowny język Dołęgi Mostowicza pisał językiem prostym co nie znaczy, że on do języka nie przykłada uwagi to znaczy on ogromną pracę włożył w to, żeby ten język był prosty, żeby ten język docierał do szerokiej publiczności tutaj też trzeba tak, ale ważną jednocześnie za zaznaczmy, że prosty język nie znaczy prymitywne tak, bo i Nikodema Dyzmy pamiętnik pani Hanki i znachora to jest po prostu dobrze napisana jest dobrze napisane to jest też to jest też je ONZ maksymalnie zbliżony do tego języka, jakim się po prostu oba posługują prawdziwi ludzie na błędy Radović miał znakomite ucho do różnych dialektów, czyli do takich sposobów mówienia przez ludzi pochodzących z różnych warstw społecznych ze różnych miejsc proszę zobaczyć, że on np. znakomicie stylizuje Move mieszkańców radą pisze oznacza, że to znaczy oni są Białorusinami i to słychać, kiedy się czyta znachora, że to są Białorusi, ale jednak on przecież nie pisze ich Quest po białorusku tylko taką polszczyzną, która z 1 strony wskazujemy ich pochodzenia z drugiej strony jest po prostu wstępna dla Polaków mieszkających w różnych miejscach i pochodzących z różnych z różnych klas społecznych da to jest jego taka niezwykła umiejętność na on był za to bardzo nam przez krytykę, która wskazywała np. na wielkich stylistów tamtego czasu prawda takich jak np. chce chociażby Kaden-Bandrowski czy czy Bruno Winawera, kto dzisiaj czyta Bandrowskiego albo Nawara prawda no to są prawie, że zapomniane nazwiska Voo właśnie z tego względu, że tego się po prostu nie da przejść nie da się przejść języka natomiast język Dołęgi-Mostowicza do dzisiaj jest po prostu przystoi, ale postaci należ do ręki Mostowicza są wiecznie żywe Nikodem Dyzma przydaje się w Polsce właściwie w każdych okolicznościach przyrody w każdej epoce tak oczywiście tak tak no ale znachor też prawda to nie jest przypadek że, że można 1 drugi film 12 ekranizacja właściwie nadawać się różnych stacjach telewizyjnych na okrągło prawda ludzie chcą oglądać mnie się wydaje, że jest jeszcze miejsce na kolejną ekranizację prawda czy kolejne 40 lat minęło morza ktoś, kto się podaży na to, żeby to jeszcze od innej strony ugryźć, a jak ocenia tę pierwszą ekranizację, żebyśmy dokończyli ten przedwojenny wątek, bo oczywiście w końcu filmowcy poszli po rozum do głowy, widząc popularność tej powieści wzięli scenariusz i we wrześniu 3007. roku trafił na ekrany kin znachor grały tam największe gwiazdy polskiego kina Elżbieta Barszczewska Witold Zacharewicz Kazimierz Junosza Stępowski na film nie zszedł z ekranów aż do wybuchu wojny obejrzało kilkanaście milionów widzów tak tak, a podczas wojny też był też był puszczany w sferze generalnej Guberni także to to był jeden z największych polskich przebojów w ogóle w historii przebojów kina wg mnie to był bardzo porządnie zrobiony film to był bardzo dobry film popularny mogli no może można by powiedzieć, że mu zrobiony starannie, ale landu zrobiony przez przez Waszyńskiego z pomysłem to znacie np. proszę zobaczyć jak i jakim znakomitym pomysłem było przesunięcie w stosunku do do fabuły powieści przesunięcie Marysi z c ze sklepu do kina, bo w powieści ona jest sklepik karku, a silnie Waszyńskiego ona zostaje tapicerką w niemym kinie pamiętajmy o tym, że w tamtych czasach jeszcze w dużej części Polski właśnie, zwłaszcza w takich w takich na dziurach jak Radović istniały kina niemy tak nie właściciel nie było jeszcze stać na aparaturę dźwiękową, więc c puszczali nieme filmy zatrudniali Tatarów, którzy grali pewnie nie na tej starcie takie mrugnięcie okiem dla da do miłośników kina no też jest bardzo dużo znakomitych znakomitych ról to są po prostu świetnie napisane role to można powiedzieć, że Dołęga-Mostowicz napisał tę rolę on bardzo często pisał swoje powieści on miał taką wyobraźnię filmową to znaczy on mówił o tym, że powieści filmy są 2 różne rasy artystyczne, ale w bardzo wielu jego bardzo wiele opowieści, jakby skrojonych pod ekranizacji zresztą bardzo wiele jego powieść jeszcze w latach trzydziestych zostało zekranizowanych, bo mówimy tutaj tylko zna, choć żal także inne książki były przez filmowców wykorzystywane, ale tutaj trzeba trzeba trzeba zaznaczyć, że znachor jest najlepszą rzeczą na podstawie Dołęga ma stawić, która do dzisiaj przetrwa nie bardzo wiele jego powieści było zrobionych albo niestarannie albo właśnie tak, żeby zadowolić tych winiarze zostało spłycone, a no to jest też to jest kwestia cenzury np. Waszyński niemalże spontanicznie razem ze znachorem kręcił film na podstawie ostatniej brygady Dołęgi-Mostowicza tam grali ci sami aktorzy to znaczy Junosza Stępowski barszcz częsta Zacharewicz Ćwiklińska i ta ostatnia brygada pt. filmowym prawo do szczęścia miała premierę miesiąc przed premierą przed premierą znachora i była to klęska absolutna artystyczna klęska też frekwencja aż dla 4 dla Grzegorza z obawy przed cenzurą tam ze scenariusza wycięto wszystkie motywy polityczne ostatnia brygada to była powieść w dużej mierze polityczne taka polityczna sensacyjna, a na producenci zapłacili Waszyński Muza za ekranizację tej ostatniej brygady no bo był run na Dołęga Mostowicza trzeba było prawda zrobić koniecznie film na podstawie dołem i Mostowicza, bo na pewno na to nazwisko publiczność przyjdzie no Ala, ale ze względu na te cięcia cenzuralnych prawda czy wolno dać te cięcia cięcia nie dokonywały cenzura tylko dokonywano ich w obawie przed cenzurą prawda powstał okropny film na taki, że naprawdę tam się krytycy na nim wyzłośliwiać-li zresztą mieli rację chociażby ze względów oszczędnościowych tam tam jest taki taki motyw jednej z głównych bohaterek, która popełnia samobójstwo, rzucając się fale Bałtyku główny bohater szukali motorówką ta motorówka Włochy też wycięta z papieru prawda to było widać dokładnie potem zwłoki utopie bohaterki ze miały pełny makijaż prawda i taką doskonałą regulację nad wiele tych filmów przedwojennych to buta to była po prostu szmira one były bardzo niskiej jakości i nie miało to też scenariuszy pisanych na podstawie powieści Dołęgi-Mostowicza bądź zgadzał na adaptację swoich powieści, ale nie był z nich zadowolone i tutaj może też warto powiedzieć, że takim jego filmem no wymarzonym to trzeci film, który powstał z motywem profesora wilczura, bo już nawet nie jest bohaterem, a mianowicie film testament profesora wilczura, który został nakręcony w 3009. roku i o opowiadał o Jan głównym bohaterem był ziemią uczyni ten taki taki fiacie, który spotkał profesora wilczura knajpie wtedy, kiedy on zrozpaczony odejść żadne postanowił się upić w filmie droga Jerzy Trela i na potem Dołęga-Mostowicz pociągnął właśnie motyw tego nie miała i nakręcił film, który chyba sam złożył własne pieniądze i którego nie tylko scenariusz napisał, ale też miał bardzo aktywny udział w reżyserii tego filmu, a poza tym zagrał z nim Dołęga-Mostowicz jedną z ról rolę pisarza takiego pisarza narratora, który chce mnie z opowieści je miała właśnie tworzy tworzy historia nie miała grał w przedwojennym filmie Jacek Woszczerowicz jeden z najwybitniejszych aktorów teatralnych film miał premierę w generalnej Guberni czterdziestym drugim roku, ale dzisiaj się nie zachował, więc nie wiemy jak wyglądał ten film, który Dołęga stawić się, jakby akceptował od początku do końca to jeszcze na koniec pańska ulubiona powieść Dołęgi-Mostowicza moja ulubiona powieść no to jest bardzo lubię oczywiście kariery Nikodema Dyzmy, ale bardzo lubię też te jego kobiece opowieści, czyli trzecią płeć świat pani Malinowskiej i chyba mają moją ulubioną powieścią jest złota maska razem z kontynuacją, czyli z wysokimi progami lubię też oczywiście lubię też oczywiście znachora no u jest jest sporo korzyści Dołęgi Mostowicza, która lubi, ale jeśli miałbym wskazać 1 oddałbym tę ideologię złota maska i wysokie progi 1 poza karierą Nikodema Dyzmy, która wg nie jest na byłym już takim utworem z polskiej klasyki Jarosław Górski autor książki barwę już z rodowodem biografia Tadeusza Dołęgi-Mostowicza był moim państwa gościem bardzo dziękuję dziękuję bardzo, państwu dziękuję za wspólnie spędzony czas oczywiście zapraszam na powrót do przeszłości już za tydzień Zwiń «

O fenomenie powieści i filmu "Znachor"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 16:00

Najnowsze Podcasty

"Mobilizacja kobiet młodych i młodszych jest teraz bardzo ważna"

Marsz Miliona Serc

Jesień coraz bardziej popularnym czasem na urlop

R. Piesiewicz: "Igrzyska w Polsce w 2026 roku daje więcej plusów, niż minusów"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL