Czy kultura góralska ma poglądy polityczne i jak wygląda podhalański feminizm.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska ani Teresie menedżerka i muzyk lider zespołu Trebunie-Tutki Krzysztof Trebunia Tutka muzyczne małżeństwo dzisiaj gości w godzinie kultury Witajcie serdecznie i widać bardzo pięknie no właśnie pięknie, bo przeniesiemy się na Podhale, a tematów rozmowy będzie jak przypuszczam bardzo wiele w ogóle dziękuję, że zechcieliście spędzić ze mną i ze słuchaczami Radia TOK FM kilkadziesiąt minut bardzo też zajęcia ostatnimi Rozwiń » czasy czy pandemia sprawiła, że trochę wszystko jednak zwolniło i zatrzymało się dla dla muzyków to szczególnie trudne trudny moment to bardzo smutny czas dla nas nie mogliśmy grać nie mogliśmy spotykać się z publicznością, ale staraliśmy się przede wszystkim nie tracić czasu i domu grywać rodzinie jak sam nowe utwory jest wiele pomysłów na nowe projekty muzyczne nowe płyty, więc było co robić, a przede wszystkim pracowałem też nad ukończeniem podręcznika do nauki muzyki góralskiej muzyka skalnego Podhala i o tym właśnie dzisiaj też porozmawiamy ani te ciężko Krzysztof pracował nad podręcznikiem tak, ale umilał sobie czas życia wycieczkami Tatry zwykle w takim napiętym kalendarzu koncertowym mamy mało czasu na wycieczki górskie i około górskie no teraz nagle zrobiło nam się tego czasu bardzo dużo, ale myślę, że dla artysty taka inspiracja bezpośrednia to, że jest naturalnym otoczeniu gór to jest bardzo bardzo inspirujące i myślę, że zaowocuje niebawem jeszcze czymś więcej jak rozumiem niższy niż podręcznikami tak tak mamy w planach różne projekty wspólne z innymi artystami i naszą płytę, która czeka w szufladzie zgromadziło się dużo utworów mam nadzieję, że jeszcze trochę Krzysztof dopisze będziemy mogli zaskoczyć czymś nowym innym czekamy w takim razie na razie zaskoczenie jesteśmy tą książką, która trafiła do do księgarni wyjątkowym trzytomowy przepięknie wydanym podręczniku zatytułowanym muzyka skalnego Podhala wydanym przez PWM postanowiły Krzysztofie zebrać i treści całą zdobytą przez siebie wiedzę o muzyce góralskiej, skąd przyszedł impuls, żeby taki podręcznik wydać poczucie obowiązku bo kto jak nie ty strażnik spuścizny rodu od 30 lat, odkąd zajmuje się nauczaniem marzyłem o tym, aby stworzyć coś takiego najpierw były to zeszyty ćwiczeń dla młodzieży z moim autorskim zapisem w marcowym, w którym uzupełniał ten program autorski nauczania przede wszystkim tatrzańskim centrum kultury sportu Jutrzenka dla osób nieznających nut wymyśliłem właśnie zapis kluczowy, aby nie zniechęcali się tym, że najpierw trzeba się nauczyć zapisu nutowego potem dokładnie by umieć czytać i otworzyć przełożyć na palce na technikę gry tych elementów jest tak duża, że dzieci bardzo szybko się zniechęcały, więc postanowiłem troszkę na początku ułatwić i zapis marcowe dzisiaj służy właściwie wszystkim sprawdził się w praktyce nawet przeszło moje oczekiwania zupełnie i wielu młodych ludzi dziś gra na Podhalu nie znając nut, więc tak jak dawnych czasach ten przekaz mistrz uczeń jest ciągle najważniejszy powiedz wszystko jeśli chodzi o muzykę Podhala da się zapisać w nutach do niekoniecznie byłem przekonany, że mając tą wiedzę muzyczną mając lat doświadczeń połączy to wszystko całość i będę w stanie korygować zapisy nutowe dokonywane przez specjalistów, bo akurat w zapisie nutowym nie czuje się tak wielkim specjalistą nie jestem absolwentem Akademii muzycznej, więc szukałem kogoś, kto mógłby to zrobić lepiej ode mnie okazało się, że nie jest takie proste i nawet wykształceni muzycy mają z tym ogromny problem, dlatego że ta muzyka wcale nie jest taka prosta jak się wydaje pierwszym momencie te pierwsze dźwięki, które słyszymy zazwyczaj to dźwięki basów i wydaje się, że ta góralska muzyka to właściwie ciągle to samo, że jest taka jednostajna monotonna, kiedy chce się zapisać to w nutach okazuje się, że to jest bardzo trudne decyzje charakterystyczna muzyki skalę, które nie występują, a przypomnę, że obok skali d-dur G-dur, czyli tych nam znanych jako takie wesołe damy, które dzisiaj śpiewamy oprócz skal molo owych, które też znamy ten podział normą obowiązuje od kilku wieków góralska muzyka zachowała dawne gamy modernę, które pochodzą albo z instrumentów takich jak Fulara bez otworu owa naturalna gama, którą dziś nazywamy góralską my uważamy, że to jest góralska to jest po prostu naturalna gama zespół Arki bez otworu owej, która kiedyś była znana Grekom innym ludziom, którzy takie instrumenty pierwotne sobie mieli zrobić jest też gama starą grecka mi solidne niska dama libijska są fragmenty czy elementy gamy węgierskiej romskiej jest naprawdę niezły galimatias aktywnie spędzać w kompleksy Teresy jak wymieniać wszystkie gamy, których wcześniej nie miał pojęcia to dla mnie było też odkryciem, że rzeczywiście całym repertuarze Podhalańskim jest aż telegram widziałem oczywiście o skali góralskiej to wiedzą wszyscy, że górale śpiewają troszeczkę inaczej nie śpiewają do re mi są losy do silosu w formie rat do tylko tylko śpiewają do re mi po są losy i a właściwie powinno się śpiewać od góry tak jak większość rodzi się zaczyna tak gamma w starożytnej Grecji wygląda i losu Mirek o dama siedmiostopniowa starą grecka czy mamy w naszej muzyce jest, a czy udało ci się dotrzeć do takich nie mamy sekretów góralskiej tradycji muzycznej, do których wcześniej nikt no powiedzmy z tego świata zewnętrznego nie dotarł do jakich takich zapomnianych motywów melodie przyśpiewek tak starałem się przede wszystkim czerpać z tego co przekazali mi moi mistrzowie przede wszystkim jeden z najwybitniejszych skrzypków w historii Podhala premierów mój tato Władysław Trebunia Tutka jego starsi koledzy Bolesław Karpiel Bułecka Tadeusz Gąsienica Giewont Władysław Gąsienica Rega i wielu wielu innych, z którymi miałem zaszczyt i przyjemność wspólnie muzykować jako młody chłopak staram się od nich to wszystko nauczyć zapamiętać, choć dzisiaj mamy do dyspozycji rejestratory dźwięku możemy sobie pomagać kiedyś tego nie było wszystko było zapamiętać nasłuch ciągle ta metoda uczenia się ze słuchu jest jest bardzo ważna, więc taką melodię trzeba nauczyć śpiewać, zachowując wszystkie cechy tradycyjnego śpiewu, czyli ostry przechylony głos śpiewanie w rejestrach stosunkowo dla mężczyzny wysokich czy to jest taki bardzo wysoki tenor rytm gruba to czy akcentowanie inicjalnej, ale skracanie pierwszej nutki wydłużanie drugi czasami torba to Franzowi, czyli całe zdanie muzyczne jest jakby zaśpiewany bardzo nierówno właściwie tego nie można zanotować klasycznie w nutach metrum powiedzmy 2 czwarty najlepiej to wychodzi, kiedy notujemy bez kresek tak to owych taką melodię śpiewaną, a zupełnie inaczej brzmi muzyka grana na skrzypcach, która gdzieś właśnie sięga korzeniami tego śpiewu ciągle ten ryk gruba to czujemy to akcentowanie, który też gwary podhalańskiej pochodzi w ogóle nie powie Zakopane tylko Zakopane i od razu słyszymy w tym jakąś melodię Anita muszę powiedzieć, że masz bardzo odważnego męża, bo tak się zastanawiam jak jak górale zareagowali na to, że trochę jak Jerzy Ficowski z przekazem tradycji romskiej Krzysztof no odkrył przed światem sekrety tradycji góralskiej nie baliście się oskarżeń o zdradę góralskich sekretów pewnie takie się pojawią, ale myślę, że było przed nim już kilku śmiałków, którzy odważyli się pokazać światu góralszczyznę najlepszej strony począwszy od odkrywcy Zakopanego Tytusa Chałubińskiego, który jak to czasem Krzysztof Panek etycznie mówi odkrył Zakopane, ale do dzisiaj zastanawiamy czy dobrze zrobił potem byli muzycy muzykanci, którzy chętnie dzielili się swoją w swoim największym skarbem muzyką myślę, że Lady z pożytkiem korzyścią dla całej kultury góralskiej w tej chwili, jakby sytuacja dojrzała do tego, żeby pewne kanony muzyki tradycyjnej zapisać w ten sposób utrwalić że, żeby kolejne pokolenia miały z czego czerpać i znały ten podstawowy wzorzec dzisiaj bardzo wielu młodych muzykantów grywa nasze dzieci grają w całym otoczeniu, jakby naszej codzienności zakopiańskiej i podhalańskiej wszędzie gra muzyka góralska w domach z nagrań, ale one różne tak jak różni są ludzie tak jak mają różne oczekiwania różną wiedzę na temat tego jak ta muzyka powinna brzmieć tak można czasem mieć jakiś troszkę mylne pojęcie o tym co jest tradycją, a co jest inspiracją albo co jest nie daj Boże karykaturą to też zdarza wydaje się, że ten podręcznik i i wszystko Krzysztofowi dla muzyki góralskiej góralszczyzny i jest bardzo potrzebne i ci, którzy mają, chociaż trochę pokory wiedzy szanują to i myślę, że to z biegiem lat okaże się jak bardzo to było potrzebne jak bardzo wszyscy możemy na tym skorzystać nie tylko górale, ale wszyscy, którzy interesują się muzyką góralską ja też zalicza się na takich osób, zanim poznałam Krzysztofa jako osobę żywą myśli on swą działającą prywatnie poznałam, jakby jego twórczość i ta co robił z zespołem Trebunie-Tutki płyty tradycyjne jak by projekt w ręku brata, który był pierwszym, który zaistniał świadomości wielu ludzi interesujących się wcześniej muzyką tradycyjną był taką, jakby forpocztą dla tego, żeby zainteresować się tradycją taką już bardzo bliską temu co co dzisiaj nie wiem myślę, że wiele osób dochodziło do zainteresowania muzyką ludową tradycyjną góralską nie tylko góralską przez nagrania bardziej popularne te, które pojawiały się w przestrzeni medialnej cieszę się, że poznałam muzykę góralską nie wiem może więcej niż inni oni dzięki Krzysztofowi dzięki temu jakim, jaką mamy atmosferę w domu, że ta muzyka jest żona nam towarzyszy z przyjemnością słucham tych spraw dotyczących teorii muzyki góralskiej taka kuchnia muzyczna bardzo chciał mnie też ciekawa i cieszę się, że pewne terminy muzyczne, które padają przy okazji opisów muzyki góralskiej pojawiają się w ogóle w takich dyskusjach, bo wtedy rozmowa o muzyce góralskiej nabiera bardziej poważnych torów i wydaje mi się, że można w ten sposób nabrać do niej szacunku jest taka sama jak każda inna znacznie poważniejsza klasyczna jest bardzo bardzo różnorodna o muzyce góralskiej kulturze góralskiej góralach będziemy rozmawiać w kolejnych 2 jeszcze częściej godziny kultury ani teraz szewska i Krzysztof Trebunia Tutka są dzisiaj gośćmi godzinę kultury właśnie za chwilę wracamy teraz czas na informację dobry wieczór raz jeszcze przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska dzisiaj muzyczne małżeństwo gości w godzinie kultury ani też szewska menedżerka i muzyk lider zespołu Trebunie Tutki Krzysztof Trebunia Tutka no właśnie to jest wasza zasługa zasługa trybuny skutków, że muzyka Podhala zaczęła być odnowa docenia również w kraju, ale także na świecie, bo od pewnego czasu ja nie umiem tego dokładnie w czasie umiejscowić, ale była już niemal tylko kojarzona z plejadą i disco polo może trochę też takim nurtem kościelnym weszła pewne ramy niekoniecznie dla nich korzystne rzeczywiście z 1 strony moda na góralszczyznę trwa już prawie 150 lat i nieprzerwane ludzie przyjeżdżają tutaj zachwycają się Tatrami pięknem przyrody, ale też dostrzegają kulturę góralską albo jej piękno albo odmienność oryginalność rzeczywiście nawet architektura ciągle zachowała to zmienność, więc wjeżdżając na Podhale widzimy, że to jest wszystko troszkę inne no i kiedy ktoś rzeczywiście chce poznać bliżej tą kulturę spróbuje nie tylko oscypka na straganie, ale pójdzie do prawdziwego szałasu porozmawia z Barcą zobaczył pasące się owce poczuje zapach Watry wędzonych oscypków Sarah, kiedy zobaczy jak to wszystko się przygotowuje, jaki to jest skomplikowany proces jak jakieś tajemnicze, bo przecież większość z nas górali nie umie zrobić prawdziwego oscypka, więc począwszy od pasterstwa przez całe korzenie rolnicze naszej kultury, ale też potem przez zetknięcie się takimi postaciami jak dr Chałbiński Paderewski Witkiewicz Szymanowski ta kultura góralska ciągle jest jakby modna, ale nie o modę tutaj tylko chodzi chodzi tak naprawdę ona samych i co jakiś czas na Podhalu Szot wielu dekad pojawiają się ludzie, którzy próbują przypomnieć co jest najważniejsze w tej tradycji tak było kiedyś np. kiedy Andrzej Knapczyk duch początkiem dwudziestego wieku zaczął muzykować pisać swoje nowe utwory nazywano go złym duchem Podhala i trochę tak jak zespół Trebunie Tutki był oskarżany o to, że może psuje tę tradycję niepotrzebnie próbuje wprowadzać nowe melodie balladowe grany przez całą kapele w tonacjach molowych pisze pieśni o Janosiku, który przecież był Słowakiem, więc tutaj trochę to historie ubarwia ten mit wzmacnia być może niepotrzebnie dzisiaj postulatach widzimy, że jego utwory znakomicie uzupełnił repertuar Podhalański i górale coraz chętniej trwają, a Knapczyk duch został zapamiętany jako wspaniały pedagog nauczyciel wielki patriota no i takie postacie też opisałem w tym podręczniku poświęciłem im niewiele miejsca, bo jest przede wszystkim podręcznik do nauki gry na skrzypcach basach, ale jednak wspomniałem o tych wszystkich współtwórca ach, tej pięknej tradycji muzycznej na mówiłeś o podręczniku dla tych słuchaczy, którzy dopiero teraz włączyli się do naszej audycji o podręczniku muzyka skalnego Podhala wydanym przez PWM powiedzcie kultura góralska ma dzisiaj poglądy polityczne kultura nie ma poglądów nie powinna mieć od zawsze zależało nam na tym, aby górale potrafili ze sobą rozmawiać i bawić się nie tylko bawić, ale przede wszystkim razem tutaj żyć i pracować dla dobra tej ziemi właśnie taki sposób ponad podziałami kultura jest bardzo odpowiednim narzędziem, który mamy, aby przypominać sobie o tym co najważniejsze, aby pielęgnować wartości, które drzemią w kulturze góralskiej o tym przypominał nam ksiądz prof. Tischner kiedyś przypominał o tym Kazimierz Przerwa-Tetmajer w swoich dziełach a kiedy zarzucano mu, że idealizuje górali mówił to nie owa to właśnie w środkach wy nie jesteście już tacy, ale może zechcecie tacy być ja wam pokazuje jacy możecie być pięknie, więc nawet jeśli się różnicie próbujcie robić w sposób piękny no dobrze, bo to powtarza to że, że robisz wszystko bardzo ważnej dla ciebie właśnie to, żeby kultura góralska zachowała swoje wartości, jakie to są wartości jak dzisiaj tak mógł pokrótce wymienić uporządkować tych najważniejszych do tych mniej ważnych to historia osadnictwa historia życia na tej ziemi ukształtowała te wartości, czyli przede wszystkim umiłowanie wolności to były tereny królewskie dzikie niedostępne, w których samo przeżycie już było wielkim sukcesem to była ta codzienna walka o byt i w spotkaniu z tą groźną przyrodą z dzikimi zwierzętami, które naprawdę wtedy zagrażały ludziom trzeba było znaleźć sposób, aby przeżyć tutaj w Tatrach i ciężka praca nie próżnował nie, ale praca codzienna na roli przede wszystkim te zajęcia pasterskie powodowały, że człowiek wiedział, że ta codzienność jest ważna i potem, kiedy przychodziło jakieś święto, kiedy następował jakiś rodzinne wydarzenia starał się nacieszyć tym co jest, czyli pielęgnowano wszystkie uroczystości tak jak trzciny wesela czasami urządzano potańcówki, żeby choć chwilę pograć pośpiewać pobyć razem, więc ta wspólnotowość jest bardzo ważna jak spotyka się 2 czeku roli przede wszystkim przechodzą na gwarę od razu mimowolnie nawet jeśli to jest centrum dużego miasta zapominam o tym, że ludzie, którzy tego słuchają np. w środkach komunikacji miejskiej są zdziwieni, że nagle 3 normalnie względy wyglądających ludzi przechodzi na gwarę podhalańską, ale to jest mimowolne to jest po prostu jedna z takich w ważnych cech górali że, że są po prostu sobą tak samo jest przy jakichkolwiek imprezach kiedyś górale spotykają 1 zaczyna śpiewać nie mówić co będzie śpiewał, jakie słowa, jaka melodia wszyscy którzy, choć trochę umiem śpiewać dołączają natychmiast wiedzą, jakie głosy dopasować, więc to jest piękne to jest zewnętrzny objaw tej kultury podhalańskiej ubranie odświętne paradne nazwane strojem gwara śpiewanie granie, ale też są ważne rzeczywiście wartości, które są ponadczasowe, które głęboko gdzieś tam nas są ani taty nie jest też góralką z pochodzenia patrzeć na to wszystko trochę innej perspektywy czy rozumiesz te wartości, w których przyszło ci życie czy częściej jednak nie w ogóle Krzysztof mówi o wspólnotowość, że to jest taka ważna cecha właśnie wśród górali masz takie poczucie, że górale trochę, parafrazując co powiedział Krzysztof śpiewają 1 głosem na pewno, ale co jest akurat coś co bardzo pociąga mnie w tej kulturze, że górale jednak mimo różnic, zwłaszcza ostatnio różnic światopoglądowych są jednością i dobrze się ją we własnym towarzystwie nie chciałbym powiedzieć za dużo tylko we własnym towarzystwie, bo tak bywa, ale bardzo sobie cenią te kontakty i na pewno takim spoiwem dla kultury jest muzyka wspólne muzykowanie oraz posiada, które odbywają się przy różnych okazjach rodzinnych i nie tylko zawsze kończą się wspólnym muzykowaniem ja się bardzo dobrze czuje dla mnie kultura góralska jest fenomenem, zwłaszcza w Polsce, która jest taka dosyć ujednolicona kulturowo górale są najlepszym znaczeniu tego słowa bardzo egzotycznie dobrze nie przyjęto na Podhalu zbiegiem lat odczuwam różne takie może mało uciążliwe, ale jednak różnice mentalne między wyceną wychowanek na kresach Pomorza, a tutejszymi ludźmi, zwłaszcza kobietami być może te różnice wynikają też z tego, że była bardziej może Cosmo politycznie tutaj bardzo ceni się to zakorzenienie i bardzo ceni się też wszystkie relacje rodzinne, które są takie bardzo mocne i bardzo widziałabym rzutujące na wszystkie inne dziedziny życia nie chcę przez to powiedzieć dla mnie jest nieważne bądź mniej ważne, ale jednak trudniej byłoby znaleźć taki wspólny język, zwłaszcza w sytuacjach dotyczących jakiś skrajnych może wydarzeń losowych życiowych jednak mamy troszeczkę inne zapatrywanie racji tego, że co innego niż kształtowało natomiast mam wielki szacunek do ludzi stąd do tego, że tak kochają to kim są i kochają swoją tradycję w każdym znaczeniu tego słowa bardzo nie lubią, kiedy te tradycje się w jakikolwiek sposób narusza powiedzieliście zarówno ty ani to jaki Krzysztofa na wspólnym muzykowaniu no jednak wspólnie z zespołem Trebunie-Tutki nie wszyscy chcą już muzykować zespół został chociażby wykluczony z Międzynarodowego festiwalu ziem górskich razem z Janem Karpiel Bułecka musieliście tę imprezę opuścić już kilka lat chyba nie występujecie właśnie na tym festiwalu czemu od 6 lat jesteśmy pomijani w życiu publicznym kulturalnym Zakopanego Podhala, ale być może jest to wynikiem jakiegoś niezrozumienia naszej misji i chce myśleć pozytywnie, że przyjdzie czas, kiedy powrócimy i cała ta, jakby to zamieszanie takie polityczne nie ukrywajmy się skończy póki co robimy swoje zespół Trebunie Tutki występuje bardzo znanych znaczących miejscach w Polsce z projektem do góry z kwintetem Ursuli, kiedy Zakopane nie było zainteresowane pokazaniem tego góralom odwiedziliśmy wszystkie piękne sale koncertowe w Polsce mamy nadzieję na rozwój tej tego projektu i myślę mówi tak jeśli mogę chciałem tylko powiedzieć, że zaprosił nas Kościelisko piękny koncert w drewnianym zjawiskowym kościele przyniósł taki efekt, że w związku z jego terminem listopadowym nie było prawie ludzi z zewnątrz, czyli spoza Podhala nie było naszych fanów oficjalny fanklub wtedy nie mógł przyjechać, ale ci górale, którzy byli na tym koncercie duch gór Trebunie-Tutki Urszuli byli pełni uznania dla tego co robimy i to było dla mnie bardzo ważne, że ludzie, którzy znają się na tym, którzy tradycje znają bardzo dobrze głęboko w niej uczestniczą potrafią dostrzec w tym co robimy coś ważnego ciekawego coś co wnosi jeszcze nowe walory do całej tradycji muzycznej do naszej pięknej kultury no dobrze mówimy w tej chwili o pięknym łączeniu, a jednak to nie piękne dzielenie też chciałam bez zapytać tak jeśli mogę dodać jedną z ważnych chce górali jest duma z własnego pochodzenia z korzeni naszej kultury, ale też z jej z tego co stało się dziewiętnastego wieku, czyli obecności kultury góralskiej w kulturze narodowej i również w kulturze tej wysokiej, czyli w kompozycjach wybitnych Mistrzów dziełach literackich i my górale wiemy, że jesteśmy lubiani ze swoją kulturę natomiast co jakiś czas niestety przychodzi taki moment, kiedy następuje weryfikacja tego czy my będąc dumni z własnej kultury wiemy czym ona jest naprawdę czy potrafimy być dumni z siebie, ale szanować też innych czy jesteśmy już tylko dumni, a także zżera nas pycha i traktujemy wszystkich innych jako zagrożenie w tym momencie przestajemy szanować już naszych gości czy ludzi, z którymi los nas styka, a myślimy tylko o sobie to jest bardzo niebezpieczne i parę takich momentów historii było dlatego właśnie, kiedy widzimy symptomy takich niepokojących zjawisk protestujemy i tutaj wydaje mi się, że jednak kiedyś historia przyzna rację, że walczyliśmy o coś ważnego coś co jest ponadczasowe co naprawdę jest cechą kultury góralskiej, ale nie zawsze to widać taka walka także o to, żeby w tej góralskiej przestrzeni było miejsce na inność takim się wydaje w kolejna część godzin kultury przed nami wcześnie jeszcze informacje Radia TOK FM ani taryf menedżerka i muzyk lider zespołu Trebunie-Tutki Krzysztof Trebunia Tutka są dzisiaj gośćmi godzinę kultury słyszymy się za chwilę to jest godzina kultury przed mikrofonem Marta Perchuć Burzyńska ze mną z państwem ani Teresie menedżerka i muzyk lider zespołu Trebunie-Tutki Krzysztof Trebunia Tutka rozmawialiśmy przed informacjami o góralskiej Dumie to pytam w takim razie o góralską Śleboda czym wolność dzisiaj dla górali czym ten niepokorny duch wolności objawia myślę, że każdy Góral ma własne postrzeganie śle body jedni widzą to wolności słowa innych wolności gospodarczej jeszcze inni wolności artystycznej i zwłaszcza muzycy zawsze pilnują tej wolności artystycznej i z 1 strony na pewno twórcza kreacja pozostawanie z 1 strony wiernym tradycji, ale też dodawanie coś do tej tradycji od siebie własnych przeżyć uczuć emocji własnej epoki zawsze się działo i np. ikona tradycji góralskiej Bartłomiej Obrochta Bartuś, który grywał Szymanowskiej mu, a Szymanowski jak wiadomo drugi poszukanie skomponował balet Harnasie, więc wielcy ludzie Bartuś ikona kultury góralskiej stworzył na oczach współbraci górali przewodników tatrzańskich i panów, którzy wtedy na wycieczkach z dr. Chałbiński bywali melodie na cześć dr. Chałubińskiego dziś nazywamy Tomaszem Olbińskiego Kazimierz Przerwa-Tetmajer napisał do tej melodii słowa i powstała pieśń idą w las biuro komisjami OC, którą dziś górale uważają za swoją i każdy pewnie dałby się pokroić to jest prastara pieśń góralska, a ona powstała znakomity sposób uznawana przez Bartusia Obrochty i Kazimierza przerwy Tetmajera, więc można tę tradycję kreować uzupełniać można coś do niej dodawać oczywiście ja również dbam o to, żeby to było stylowe natomiast takie eksperymenty jak granie tylko brat jest nie są tylko po to, żeby się zabawić muzyką, żeby w, jaki sposób komercyjny tę kulturę użyć wykorzystać nie to zupełnie nie o to chodzi właśnie w takim spotkaniu międzykulturowym pokazujemy jak ważne jest, aby nie zamykać się w obrębie własnych tylko poglądów własnego spojrzenia na wartości, kiedy prowadzimy dialog z innymi, zwłaszcza ten dialog muzyczny jest taki bardzo przyjemny okazuje się że, że możemy się wzbogacić wzajemnie NIK na tym nie straci, a wręcz obie strony zyskują, więc to jest ten cud spotkania, które jeśli się takich spotkań nie boimy otwieramy to to przynosi dobre owoce natomiast czymś zupełnie innym jest takie komercyjne wykorzystanie elementów kultury góralskiej i z tym mamy do czynienia na co dzień właśnie ten podręcznik muzyka skalnego Podhala prawdę mówiąc o wsparcie dla górali niż dla nie grali z taką myślą opisałem, aby kolejne pokolenia wiedziały co jest ich największym skarbem, aby umiały nie tylko wrażeń owo, ale rzeczywiście taki bardziej w sposób profesjonalny wręcz naukowy podchodzić do własnego dziedzictwa no i go kontynuować, a potem może rozwijać, ale najpierw trzeba poznać te podstawy i właśnie muzyka skalnego Podhala jest o to, aby sami górale wiedzieli czym muzyka góralska jest górale górale Góral a gdzie są góralki, gdzie w tej kulturze tradycji dzisiaj miejsce kobiety, bo jednak przez lata to mężczyźni stanowili trzon tej tradycji to jest kultura bardzo zmobilizowana mogę powiedzieć mnie od dziecka obserwowałam, że tak naprawdę chodzi mówi się Gazda baca, czyli albo ktoś, kto magazynów jest szefem całego gospodarstwa albo baca, który jest dyrektorem całego szałasu to tak naprawdę w domach góralskich przeważnie rządzą kobiety, jeżeli są mądre i przewidujące tak jak np. moja prababcia to robią to taki sposób dyskretny i potrafią w bardzo dyplomatyczny sposób kierować całą rodziną całym gospodarstwem całym domem dziś młode pokolenia góralek często są odważniejsze niepokorne chcą postawić na swoim no niestety różnie to bywa między młodymi ludźmi nie zresztą w całej Polsce chyba jest to pewien problem, bo jak spojrzymy na preferencje wyborcze młode dziewczyny głosują na lewicę, a młodzi chłopcy na skrajną prawicę ani te jak u niego walka, ale bardzo proszę musi w tej chwili zabrać głos jak bardzo widzę jak widzisz góralskie kobiety czy rola postrzeganie też kobiet na Podhalu zmienia się, a jeśli tak to na ile w tym procesie zmiany biorą udział również mężczyźni jazd obserwacji mogę powiedzieć tak, że mamy 3 idolki takie ikony dobrze pojętego feminizmu na Podhalu pierwsza to jest postać legendarna muzykant góralska Danka Bronisława konieczna Bukowinę, która była fenomenem muzycznym i grywała na poziomie mistrzowskim z mężczyznami i mężczyźni szanowali grę miała charakter bardzo powiedziałbym apodyktyczny, ale dobrym znaczeniu tego słowa, dlatego że dzięki temu i szanowano przeszła do historii najlepszym znaczeniu tego słowa uważam, że była pierwszą znaczącą kobietą dla kultury góralskiej muzycznej mam nadzieję, że nie ostatnią bardzo cenię też jako postać góralki, która była skromna, ale silna raz była mądra mądrością takiej gromadki to jest świętej pamięci pana Krzysztofa Zofia Trebunia Tutka, która była tą szyją, która kręci głową i która dzięki, której i rodzina trybunie w środku potem zespół i Władysław Trebunia Tutka, który był artystą plastykiem muzykiem muzykant dem mogli się rozwijać mogli nie, tracąc nic z tradycji żyć w sposób otwarty była kobietą o gołębim sercu i można powiedzieć na najlepszych kartach w sercach ludzi zapisała się jako postać kobiety z krwi kości, która z wrodzoną delikatnością miała powiedzieć nie umiała zarządzić w sposób bardzo mądry naprawdę była to bardzo dla mnie ważna postać i mam takie młode i walki z życia naszego Podhalańskiego to są siostry Krzeptowski, które kierują schroniskiem w 5 stawach są naprawdę bohaterki, bo trudne warunki jakich żyją ukształtowały chyba charakter od dziecka przebywają wysokich górach Tatrach, pomagając innym, a przy tym światopoglądowo i tym wszystkim co robią dla kultury góralskiej dla poczucia, jakby godności kobiety w tej całej naszej tradycyjnej mikroskali naprawdę zasługują na wielkie uznanie współpracowaliśmy przy okazji projektu dla Syrii po góralsku znamy się bywamy szanujemy się 2 również w miejscach, w których jakby spotykają się kobiety Podhala nie tylko góralki, ale też wszystkie kobiety dziewczyny, które wybrały Podhale, zwłaszcza Zakopane jako miejsce do życia tak świadomie i spotykamy się, żeby dyskutować czasem protestować przeciwko temu jak niektórzy chcą nas widzieć jak nam urządzać życie powiedział, że poczucie godności kobiety powiedziała o tym, że czasami spotykacie się, żeby protestować strajki kobiet w jakim stopniu dotarły na Podhale do Zakopane rower tak tradycyjnym społeczeństwie każda osoba protestująca jakiejś ogólnej bardzo ludzkiej ważnej sprawie jest znacząca, więc jak odbywały się u nas protesty w sprawach ważnych dla kobiet ważnych dla nas wszystkich dla ludzi zawsze przewaga kobiet jest taka znacząca w sensie powiedzmy protesty, które odbywały się obroni Tatrzańskiej przyrody w obronie samostanowienia kobiet z reguły bardzo dużo znanych osób z naszego terenu Zakopanego spotykałam nie chce się tego, że w tym uczestniczę nie uważam, żeby to było taki sposób nie wiem bardzo uwłaczające tradycji czy uwłaczające godności kobiety uważam że, zwłaszcza kobiety Podhala, które dźwigają ten cały trud ich życia rodzinnego życia społecznego mają prawo, żeby wypowiedzieć się swoim głosem na pewno nie jest tak, że jest jakiś masowy ruch wśród góralek pewnie wynika z tego, że jednak zrozumienie dla pewnych spraw jest warunkowane tym przekazem społecznym, który idzie po linii tradycji kościoła to jest krzywdzący na pewno, jeżeli spotykam się takimi relacjami góralek, że no ja bym może przyszła, ale co pomyślą ludzie myślą że, że ja mam jakieś skrajne poglądy tak nie jest, ale widzę, że taki ruch rodzi się nie tylko w kontekście protestów kobiet strajków kobiet, ale też w kontekście decydowania o sobie, że Podhale ma bardzo złą prasę ma bardzo złą opinię nawet z ze słusznego, jakby powodu, że tutaj jedynym chyba zakątku Polski nie obowiązuje ustawa anty przymocować straszną hańbą i w tej sprawie też staramy się zabierać głos, bo wiemy, że wiele naszych matek sióstr cierpi z tego powodu myślę, że rozwijamy tę siłę kobiet również na Podhalu, że dużo jest osób, które nie są stać zboku i że przyszłość góralszczyzny i pojmowania góralki jest też w tym, kiedy obudzą się Nasty pierwotne siły kobiece pozytywne i kiedy zaczniemy mówić własnym głosem jak wiele odważnych góralek, które nie mają się wyrażać swojego zdania coraz więcej kobiet pojawia się w życiu publicznym i bardziej kibicuje, zwłaszcza tym, które pochodzą z takich ultra konserwatywnych środowisk małych podhalańskich wsi i jestem pełna podziwu, bo nadal tutaj nie jest prosty przekaz, że ta jeśli mogę dodać ta walka o świadomość walką wartości jest bardzo nierówna, bo mamy przeciw sobie całą propagandę oficjalną i tak naprawdę ważna jest każda rozmowa każdy spokojny dialog, bo okazuje się, że przecież często chodzi nam o to samo, ale ludzi jednak dosyć łatwo zmanipulować, zwłaszcza kiedy cały czas mówi się tak jesteście piękni ubrani stroje nie uszczelni zrobić z sobą nie musi się rozwijać musi się uczyć kiedyś już od kilku wieków właściwie edukacja była rzeczą dla górali często nieosiągalną, ale jednak pewnym marzeniem i potem, kiedy pojawiła się możliwość kształcenia wielu zakopiańczyków wielu Podhalan kształciło wcześniej bardziej tą drogą seminaryjną, ale potem już początkiem dwudziestego wieku wielu wykształconych ludzi z Podhala wyszło niektórzy wrócili na te ziemie i przyczynili się do rozwoju kultury piękna tej naszej tradycji, a wielu ludzi zostało dziś w różnych miejscach w Polsce i dzisiaj jesteśmy z nich dumni, więc myślę, że to jedyna droga jedyna nadzieja, że Podhalańska młodzież jednak nie zaniecha kształcenia tylko będzie się rozwijać będzie się uczyć i będzie umiała potem tym zaciekawieniem świata zarażać innych jednak nie będziemy zajmować tylko własnym ogródkiem zamykać się do swoich majątków tzw. pensjonatów i tylko tym jak czerpać szybkie korzyści z gości, ale potrafimy właśnie te najlepsze cechy najlepsze cechy w sobie obudzić zresztą przedsiębiorczość jest bardzo pozytywną cechą, ale też, kiedy jest połączona z takim myśleniem społecznym prospołecznym no nabiera wtedy rzeczywiście prawdziwego sensu musimy powoli kończyć naszą rozmowę, którą zaczęliśmy od muzyki skalnego Podhala kończymy na takich bardzo ważnych myślę refleksja na temat góralszczyzna na temat nas dziś współczesnych to jeszcze na koniec pytam, gdzie pójdziecie w najbliższym czasie na spacer na szybkie spacery mamy tutaj wspaniały teren Wachowskiego Wierchu ciągle jeszcze udało się go uratować przed drapieżnymi rękami nieuczciwych deweloperów, którzy Zakopane zaśmiecają ogromnymi brzydkimi budynkami, kiedy mamy też więcej czasu, a koncertów ciągle jeszcze nie za wiele idziemy głębiej w Tatry Doliny Tatrzańskie wychodzimy coraz wyżej i rzeczywiście wtedy czujemy, że warto, że nabranie dystansu do tego świata na nizinach jest bardzo ważny no właśnie tak spojrzeć z góry na to wszystko gazem moje Niziny Mazowieckiej w marcu zazdrość bardzo bardzo dziękuję za to że, że poświęciliście mi słuchaczom swój swój cenny czas ani Teresie menedżerka muzyk lider zespołu Trebunie-Tutki Krzysztof Trebunia Tutka byli gośćmi godzinę kultury bardzo dziękuję dziękujemy dziękujemy 5 program wydawał Paweł Kierzniewski kolejna godzina kultury za tydzień w sobotę o dziewiętnastej do usłyszenia Zwiń «

Czy kultura góralska ma poglądy polityczne i jak wygląda podhalański feminizm.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA KULTURY

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 22:00

Najnowsze Podcasty

Za nami symboliczne pożegnanie rządów PiS. Jak je zapamiętasz?

Nowości Kia oraz elektryczny Fiat Panda

"Najgorsze expose w historii Polski", czyli koniec rządów Morawieckiego

Wyczekiwany wyrok TK Julii Przyłębskiej o Sądzie Najwyższym. "Podważała kompetencje"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL