Gwiazda przedwojennej kultury masowej – Tadeusz Dołęga-Mostowicz

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

jest z nami Jarosław Górski autor książki parł już z rodowodem biografia Tadeusza Dołęgi Mostowicza dobry wieczór dobry wieczór i właśnie Tadeusz Dołęga-Mostowicz będzie bohaterem naszego wieczora i naszej audycji sprawy różne niesamowicie ciekawa postać bardzo tajemnicza pan, pisząc jego biografię starał się pewne białe karty biografii, bo takich nie brakowało odkrycie zacznijmy od początku chronologicznie Tadeusz Dołęga-Mostowicz rodzi się jeszcze w dziewiętnastym Rozwiń » wieku mamy rok 1800 dziewięćdziesiąty ósmy i jesteśmy na kresach w rodzinie ziemiańskiej w Okuniewie, jaka to jest rodzina też nie jest tak do końca, bo mamy różne daty jego urodzenia i ja zetknąłem się właśnie z tą datą urodzenia, która jest wszędzie podawana rok 1800 dziewięćdziesiąty ósmy, ale jak zacząłem szukać, skąd ta data się wzięła to jakiegoś wiarygodnego źródła nie znalazłem no niestety archiwa parafialne w Głębokiem, czyli miejscowości, w której urodził się Tadeusz Dołęga-Mostowicz od zaraz też powiem o tym oku nie wie on się najprawdopodobniej w Okuniewie nie urodzi tylko urodził się w Głębokiem, ale po czterdziestym piątym roku władze radzieckie skonfiskowały wszystkie kartoteki parafialne właśnie z powiatu głębokiego wywiozły je nie wiadomo, gdzie najprawdopodobniej kartoteki zasiliły kartoteki NKWD i no takiej na takiego najważniejszego źródła nie mamy, szukając właśnie tej daty urodzenia trafiłem na taką przedwojenną publikacje takie przedwojenne, choć Huta to nosiło tytuł czy wiesz, kto to jest tam pojawiała się PAP epa, więc jeszcze za życia Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, ale oprócz tej daty było tam tyle błędów rzeczowych, które można było zweryfikować m.in. taki, że Dołęga-Mostowicz był redaktorem naczelnym Rzeczpospolitej nigdy nie nie był nie był nawet nigdy redaktorem był był zawsze dziennikarzy po prostu nie redagował numerów, więc no i liczne błędy tejże publikacji pozwalają panu wątpić w prawdziwość danych, która została tam podana w tym, gdyby miał tylko publikacje to to może bym przyjął i nie odrzucam tej daty z tym, że siostra rodzona siostra Tadeusza Dołęgi-Mostowicza pani Jadwiga mostowi Składkowski w kilku miejscach m.in. w listach do swojej najbliższej rodziny, a więc do brata jego dzieci pisała, że Tadeusz Dołęga-Mostowicz urodził się w roku 1900, że był od niej 4 lata starszy jest to o tyle wiarygodne, że ona też nie pisał pisała w prasie emigracyjnej o swoim bracie właśnie tę datę podawała, ale one też opisywała wspólne dzieciństwo jest bardziej wiarygodne, że Tadeusz był od niej starszy o 4 lata niż 6 lat one się urodziła w 1904 i wspominała np. to, że zazdrościła Paryżowi takiego trójką owego rowerka no ona mogła pamiętać tę zazdrość czasów, kiedy miała powiedzmy 3 lata prawda jeśli Tadeusz miałby wtedy 7 lat to jest wiarygodne, że miałby taki ruch kołowy rowerek, gdyby miał 9 na to już troszkę mniej wiarygodne prawda chłopcy w tym wieku już na trójkołowych rowerkach jeździć nie chcą, więc mniejsze wydaje ta data 1000 rok 1900 bardziej wiarygodna także, dlatego że ona uwiarygodniają ją daty rozpoczęcia nauki w gimnazjum wileńskim i potem kolejne daty z jego życia on zmienił sobie tę datę urodzenia najprawdopodobniej w Kijowie, kiedy chodził tam do kolejnego gimnazjum bez 2 poprzednich w Wilnie i w Briańsku był wyrzucany za taką skromność za różne Tubacki wybryki i przy okazji Wilna został wyrzucony też za jakiś no za jakąś tajną działalność to znaczy uczestnictwo w takich tajnych kółkach samokształceniowych młodzieżowych też niewiele o tym pisał, ale na wszystko wskazuje na to, że on jednak sobie to data urodzin zmienił być może dlatego właśnie, że w Kijowie przystąpił do polskiej organizacji wojskowej około roku 1900 lub w roku 1915 albo szesnastym był młokosem wtedy ta Polska organizacja wojskowa była tajna przy przyjmowała już starszą młodzież, więc być może rząd wtedy sobie tę datę urodzin trzeba sobie dorzucić 2 lata jeszcze tak tak, tak więc narzucić sobie te 2 lata starszy wziął ten rok 1800 dziewięćdziesiąty ósmy zamiast 1901 Dołęga mostowi 3 kończy gimnazjum w Wilnie co dalej na nie kończy gimnazjum w Wilnie jest wyrzucony z gimnazjum w Wilnie co zresztą bardzo się z tego cieszy, bo ma rok wakacji, ale potem jego wuj zostaje wyrzucony z Wilczym biletem także nie może wstąpić do żadnego innego gimnazjum w pobliżu, ale jego wuj załatwia mu miejsce, że gimnazjum w Briańsku jego wuj tam jest dyrektorem zakładu produkcji parowozów, więc wielką Szycha, ale on wylatuje z tego gimnazjum w Briańsku przenosi się do Kijowa, ale kijowskiego gimnazjum też nie kończy dlatego, że kiedy oni z szóstej klasie no trwa już rewolucja październikowa Kijów jest areną walk między ukraińskimi nacjonalistami anarchistami bolszewikami białymi Rosjanami także tam się dzieje mnóstwo ma mnóstwo rzeczy, a poza tym Tadeusz po prostu przez chodzi przez linię frontu to jest rok 1919, więc jest już po pierwszej wojnie światowej, ale cały czas wszędzie stacjonują wojska niemieckie bolszewickie właśnie białe rosyjskie polskie i on się przekłada do głębokiego znowu do domu, gdzie umiera na gruźlicę jego matka i wstępuje do wojska do wojska polskiego do słynnego oddziału Łupaszki no i walczy z bolszewikami pisał potem zachwycony trylogią Sienkiewicza widziałem siebie szablą w dłoni w brawurowej szarży Kawaleryjskiej byłem szczegółowo SM dom, gdy to marzenie się z ich siłą bierze udział w wojnie polsko bolszewickiej, a co dzieje się, kiedy odradza się wolna Rzeczpospolita okazuje się, że dwukrotnie po wojnie będzie zdobywał w cudzysłowie rzecz jasna Warszawę, więc czwarta pierwsza wyprawa do Warszawy w 1922 roku jest dla niego bardzo niefortunna on jedzie do Warszawy przekonany o tym, bo on od młodości był przekonany, że jest właśnie młodym zdolnym bardzo takim wybitnym człowiekiem to słyszał cały czas od matki, że na pewno nie będzie miał problemu ze znalezieniem jakiejś dobrej pracy, bo przecież wolna Polska na na takich ludzi tylko czeka okazuje się, że wolna Polska takich od ludzi nawet z tą bohaterską kartą kartą wojenną ma aż nadmiar no i Tadeusz Ferenc tej Warszawie zeznaje na nędzę najpierw śpi jakiś wynajmowanych pokojach jest mnóstwem sublokator Rus, a potem sypia także w przytułkach dla bezdomnych, że nawet w bramach na doświadczył też właśnie tego braku pracy pracował m.in. jako tragarz szefa portach wiślanych to była praca najgorzej płatna i najcięższa, którą wykonywali wyłącznie nędzarze mogę wraca wraca rodzinne strony prawda do domu tak wraca do głębokiego, ale u no rodzina jest wtedy zrujnowana, dlatego że głębokie w czasie wojny polsko bolszewickiej przechodziło wielokrotnie z rąk do rąk i też było wielokrotnie wcześniej bombardowane o śmierci matki, bo w 1919 roku matka Tadeusza zmarła rodzina musiała uciekać wróciła do bardzo takiego dużego domu, bo mieszkali w bardzo dużym bardzo zasadnym domu w Głębokiem to zastali ten dom zrujnowany zrabowane aż do łącznie ze składką podłogi, która też była zerwana i użyta jako jako opał, więc nie ojciec nie możemy pomóc, bo o jego ojciec przed pierwszą wojną światową był adwokatem teraz traci wzrok nie może pracować jako adwokat i Tadeusz drugi raz wraca do Warszawy jedzie do Warszawy, ale teraz już bez tego entuzjazmu no po prostu dogadał się z tym samym wujem, który uratował jego edukacji załatwił mu najpierw nauka w Briańsku, a potem w Kijowie teraz ten wóz jest dyrektorem fabryki parowozów w Warszawie mieszka w ogromnym mieszkaniu już nową rodziną wcześniej był mężem jego ciotki siostry jego matki i po prostu przygarnia Tadeusza, ale też dzięki swoim swojego brata znajomością załatwia mu pracę w Rzeczpospolitej Tadeusz od końca 2004. roku pracuje chadeckiej Gazecie Rzeczpospolita jest tam korektorem i jednocześnie zaczyna taką pracę reportera Miejskiego dostaje różne zadania takie, że trzeba gdzieś tam pobiec zobaczyć napisać, a ponieważ okazuje się, że rząd ma świetne pióro to bardzo szybko zostaje felietonistą tego tego pisma został felietonistą Rzeczypospolitej on ma nie tylko świetne pióra, ale też znakomitą zdolność improwizacji potrafi niczego stworzyć tekst parę minut i to jest bardzo cenione, a więc nota druga kawę do da do stolicy już kończy się dla niego zdobyciem posady i to takiej posady, jakiej marzył pan od małego chciał pisać po prostu wspomniał pan, że Rzeczpospolita prezentowała poglądy chadecki po przewrocie majowym w rok 15002006. przeszła do opozycji wobec rządów sanacji także Dołęga mostowi jest przeciwnikiem Józefa Piłsudskiego 1 takich najbardziej krytycznych osób wobec czwartej brygady, czyli tego zaciągu karierowiczów nieudaczników, którzy po zamachu majowym robią nagle spektakularne kariery być może w kluczowych latach przy Piłsudskim ich nie było, ale potem nagle uznają że, że zrobili wiele dla sprawy odzyskania przez ojczyznę niepodległości no tak Dołęgi Mostowicza jest bardzo krytyczny i oni bardzo złośliwy, a on nigdy nie był takim dziennikarzem analitycznym nigdy nie pisał jakiś sążnisty artykuł politycznych oni satyrykiem on takie postawy właśnie jakich pani wspomniała wyśmiewa potrafi też bardzo złośliwie wyśmiewać tę sensacyjną wierchuszka i czasami zahaczyć także marszałka Piłsudskiego potrafi też zadawać pytania takie pytanie, jakie zadają wtedy wszyscy po zamachu majowym zniknęło nagle kilku generałów nie wszyscy odnaleźli oni zostali aresztowani przetrzymywani przez władze wojskowe w więzieniach nic nikt nie wiedział co się z nimi dzieje jeden z nich gen. Zagórski odnalazł się do dzisiaj prawda, więc najprawdopodobniej został zamordowany i Dołęga o tym pisze w swoich felietonach, ale o tym piszą wszystkie gazety opozycyjne są konfiskowane przez przez cenzura, ale to nie jest także o tym pisze 1 Dołęgi Mostowicza jest jednym z wielu dziennikarzy którzy, którzy poruszają te niewygodne kwestie to dlaczego w jego przypadku dochodzi do tego brutalnego incydentu we wrześniu 1927 roku, kiedy został straszliwie pobity przez sanacyjne bojówki on został pobity no nawet nie tyle przez bojówki co przez zawodowych policjantów, którzy jednocześnie byli bojówkarzami gangsterami takie to były czasy, że w dzień panowie pełnili służbę zdrowia wywiadowców, a wieczorami pobierali haracze od kogo tylko było można on został pobity właśnie ze względu na to swoją złośliwość, ale wydaje mi się, że on został pobity, dlatego że był jednym z wielu tych złośliwych wśród nich najmłodszym najsprawniejszy taki takim, którego no można było pobić bessy mocno pobić bez obawy, że się go pobije za mocno, bo miał przeżyć miał być ostrzeżeniem nie tylko dla dziennikarzy chadeckich czy deski, ale w ogóle dla wszystkich dziennikarzy opozycyjnych, żeby uważali na słowa, żeby no pewnie uważali na cześć marszałka pamiętajmy, że ci, którzy pobili Dołęgi-Mostowicza w ogóle wielu zwolenników sanacji tamtego czasu to byli fanatyczni zwolennicy marszałka Piłsudskiego to znaczy oni rzeczywiście byli autentycznie do głębi oburzeni tym, że ktokolwiek może cokolwiek złego marszałku mówi, że nowy marszałka uważano wtedy za noc za tego o mickiewiczowski jego izba cel narodu o imieniu 44 prawda, więc z chciano o tym wszystkim opozycyjnym dziennikarzom pokazać, że żarty się skończyło on przez kilka tygodni wraca do zdrowia po tym, pobiciu do końca życia chorował na serce dodaje możliwe nagrody chyba też to też tak nie było on parę dni parę dni po pobiciu na oczywiście miał tam SL tych obrażeń na jej większym obrażenie był zmiażdżony palec miał sporo guzów na głowie bito go przede wszystkim po pośladkach no tak, żeby po prostu pobić go mocno ale, ale nie zrobić mu aż tak wielkiej krzywdy on już tego samego dnia po powrocie wrócił nad ranem do domu stryja wieczorem złożył obszerne wyjaśnienia policji był w redakcji swojej także to są też no jest bardzo wiele takich pogłosek niesprawdzonych informacji natomiast natomiast czy jest legenda prawda taka, że Dołęga-Mostowicz prawie, że został pobity prawie został zabity, że jakiś chłop go wyciągał z rowu nie prasowe doniesienia są w miarę jednoznaczne i one powstawały wtedy, kiedy on, że mógł to sprawdzić mógł mógł na jakoś się polemizować i one mówią w miarę jednoznacznie, że po paru dniach on już był w pełni sił to był zresztą bardzo sprawny wysportowany człowiek i nie radni po pobiciu już pisał kolejne felietony jeszcze bardziej złośliwe wrócił do pisania tych zaangażowanych politycznie tekstów, bo się nie dało, bo był Hardy no był Hardy, ale też spotkały się z takim jednoznacznym wsparciem kolegów dziennikarzy właściwie wszystkich obozów z wyjątkiem najbardziej takich fanatycznych zwolenników sanacji chce głosu prawdy m.in. ma nawet umiarkowani zwolennicy sanacji mówili, że to to był czyn zbrodniczy prawda próba uciszenia też takiego brutalnego uciszenia dziennikarza nie może się powtórzyć zresztą powtarzała się potem wielokrotnie, bo Dołęga nie był jedynym z tych pobitych, ale on spotkał się ogromnym poparciem nie tylko całego środowiska, ale też można powiedzieć, że całego społeczeństwa, bo ta sprawa była bardzo głośna i ona spowodowała, że on, że Tadeusz Dołęga-Mostowicz z bardzo zdolnego publicysty ograniczonym zasięgu ograniczonej popularności stał się znany w całej Polsce na można powiedzieć, że on poczuł wiatr w Szawlach pisał, bo dostawał wsparcie bo, bo no wiedział, że może liczyć na Czytelników i na in na kolegów dziennikarzy zresztą stał się wtedy też, jakie popularne towarzysko zapraszano go do dobrych domów każdy chciał go poznać uścisnąć rękę, więc tutaj Shi siepacze przeliczyli się bez, chcąc uciszyć Tadeusza Dołęgi-Mostowicza wiadomości literackie pytały wówczas cóż wspólnego z uczciwością i honorem posiada postępek ludzi 7 podstępnie napadających bezbronnego człowieka, aby potem pod chorzowską uchronić przed ręką sprawiedliwości musimy też uzupełnić, że żadnego ze sprawców nie udaje się osądzić nie, dlatego że ich nie zidentyfikowano i nie namierzono, bo to zrobiono by i jedna z przypadkowych oraz zapamiętała numery rejestracyjne samochodu, którym poruszali się sprawcy, tyle że potem sprawę przejęła prokuratura wojskowa umorzyła postępowanie z powodu braku dowodów zagranie tyle z powodu braku dowodów co z powodu troski o honor oficerski ja w swojej książce właśnie bardzo dokładnie bardzo dokładnie analizuje i tę sprawę pobicia i potem tego śledztwa wiadomo jest, kto pobił Dołęgi-Mostowicza w mojej książce są nazwiska stopnie służbowe, więc chce to było wiadomo niemalże od razu zresztą być może taki był też plan napastników żeby, żeby było wiadomo, kto pobił dziennikarza ale, żeby nic nie można było sprawcom zrobić no bo to też było ostrzeżenie dla kolejnych dziennikarzy prawda pobiją was będzie od razu wiadomo, kto nic nie zrobią, kiedy zdolny dziennikarz teraz już rozpoznawalny w całym kraju staje się obiecującym literatem no to jest to jest sprawa też dosyć skomplikowana, dlatego że on on pisał zdaje się pierwszą swoją powieść, czyli Iwony zaczął pisać jeszcze roku 1920 ósmy albo 2009. ale schował ją do szuflady natomiast w roku 1930 on opublikował swoją pierwszą powieść powieść ostatnia brygada opublikował ją odcinkach jednocześnie 4 pismach to znaczy najpierw w 2 w Polonii katowickiej warszawskiej ABC potem po jakimś czasie jeszcze w pismach prowincjonalnych i tutaj jeszcze wielkiej kariery nie zrobił, ale okazał się jako zdolny twórca fabuł zresztą pamiętajmy o tym, że w dwudziestoleciu międzywojennym większość Czytelników nie kupowała książek książki był bardzo drogie tylko czytała powieści odcinkach Gazeta i takich powieści potrzebowano Tadeusz Dołęga-Mostowicz okazał się bardzo sprawny warsztatowo pokazał, że jest w stanie pisać z odcinka na odcinek, ale jeszcze ta jego ostatnia brygada nie zrobiła wielkiej kariery rok później opublikował w ABC kolejną swoją powieść kariery Nikodema Dyzmy to już był strzał w dziesiątkę czy ktoś musiał na początku 3001. roku tak takie jeszcze zanim powiesz znalazła się czy została wydana w wydaniu książkowym już była sławna na m.in. do tej sławy przyczynili się cenzorzy, którzy zatrzymali 2 odcinki jeden z tych odcinków, dlatego że Dołęga-Mostowicz opisywał w nim pobicie tortury, którym zostaje poddana na komisariacie policji mam bańka Barcik pamiętamy to była ta dziewczyna, która zakochała się gdyż, kiedy oni powiedział że, że został mordercą zamordował jakiegoś bogatego kupca ona potem czekała na niego a kiedy on o odrodził ją odtrącił ją tak to poszła do niego na poważne policja nie wiedząc, że to jest teraz wielki dygnitarz zbawca ojczyzny tam została na komisariacie w bestialski sposób skatowana no i tego już cenzor nie mógł puścić, ale jak publiczność dowiedziała, że jest taka powieść, którą nie cenzor do tej pory nie było takich sytuacji w notesie rzuciła kupować ABC i potem rzuciła się do księgarń pierwsze wydanie kariery Nikodema Dyzmy miało nakład 50 000 egzemplarzy, które jak na tamte czasy był gigantyczny ponad nasze zwiększa też całkiem przyzwoite ponoć rozeszło się to wszystko w 2 tygodnie, a kariera Nikodema Dyzmy to naj po najkorzystniejsza powieść niepodległej Polski no tu można się zastanawiać czy oczy ona była na poczet mniejsza, bo zdaje się, że pociąg mniejszy był znachor, dlatego że Dołęga-Mostowicz w pewnym sensie uwolnił znachora to znaczy on zgadzał się na bardzo bardzo wiele przed druku i znachor miał nakłady, które się nie dają szacować, ale to szło setki tysięcy egzemplarzy, ale miał też Dołęga-Mostowicz 1 konkurentka, która być może właśnie opublikowała w Rzeczpospolitej swoją powieść dzikusy stać dzięki Tadeuszowi Dołęgi Mostowicza owi 2007. roku nie i po te dzików ska Ireny Zarzycki jej miała pierwsze wydanie 100 000 egzemplarzy potem wiele wiele do druku to dzisiaj my w ogóle nie mamy pojęcia o tym co czytam w dwudziestoleciu międzywojennym, a te nazwiska, które my dzisiaj, których my dzisiaj się uczymy w szkole tak jak Bruno Schulz czy Witkacy to w dwudziestoleciu znał mało kto, ale to była Zarzycka czy Dołęga-Mostowicz czy Marczyński czy Stefan Dzierżyński to wszyscy wiedzieli czy to jest ten moment po wydaniu już książkowej wersji kariery Nikodema Dyzmy, w którym to Tadeusz Dołęga-Mostowicz staje się człowiekiem niezwykle zamożnym no tak tak on oprócz tego, że świetnie wyczuwał publiczność literacką to on miał rewelacyjne takie też się wyczucie biznesu można porównać 2 post 2 osoby Irena Zarzecka, której przed chwilą wspomniałem ona wydała tę swoją dzików ska 100 000 niedługo przed wydaniem kariery Nikodema Dyzmy Jana nie wiem czy państwo zgarną Ilona dostał honorarium za 100 000 dostała 200zł, dlatego że nie umiała czytać kontraktów nie umiała walczyć o swoje nie umiała czytać między wierszami domagać się została honorarium, które było śmieszne na tamte czasy, a średnia miesięczna pensja no to troszkę więcej prawda, bo ona jako nauczycielka zarabia około 150zł, a wszystko był gigantyczny przebój wydawnictwo Rój zarobiło na tym kokosy, a już Dołęgi Mostowicza umiał negocjować i on dostał za to pierwsze wydanie kariery Nikodema Dyzmy badaj 100 000zł, więc mamy różnice w tym samym wydawnictwie on on wiedział jak jak dbać osła, czyli był także nie tylko literatem, ale także biznesmenem, a tak znakomitym, a on inwestował pieniądze czy też konsumował, bo po spotkam się z takimi relacjami przeprowadził bardzo wystawny tryb życia taki na bogato chodził prowadził bardzo wystawny tryb życia i wszystko przepuszczał na bieżąco, kiedy w 3009. roku spisał testament już we wrześniu 3009. roku to on zapisał swojemu młodszemu bratu w tym testamencie, że łącznie prawa autorskie prawa majątkowe swoich utworów, bo żadnego innego majątku nie miał mieszkanie ten wielki apartament na ulicy Piusa Pałacu Rembielińskiego do wynajmowany no były meble, które były jego własnością, ale noc samochód został wtedy skonfiskowany przez wojsko, a oprócz tego on nie miał nic nie miał ani papierów wartościowych ani udziałów ani jakiś lokat zdaje się, że pod koniec życia zaczął inwestować pieniądze w swój 1 ze swoich filmu, czyli film testament profesora wilczura dzięki temu, że sam zainwestował swoje środki to miał ogromny wpływ na to jak ten film wyglądał, bo wcześniej nie miał specjalnego wpływu na ekranizację swoich powieści zresztą niewiele z nich to są dobre filmy, ale poza tym przepuszczą te pieniądze w sposób no niewiarygodne to znaczy zarabiał niewiarygodnie wielkie pieniądze i za to sobie jeździł po całym świecie pływał luksusowymi statkami, ale też jeździł po różnych rezydencjach magnackich uwielbiał polować, więc też sporo za to płacił był automobili z tą, więc go miał samochód też przekazał Dołęgi Mostowicza UE oczywiście zawsze przesadzają prawda, jaki to był samochód nie miał 12 cylindrowego BLIK-a tylko sześciocylindrowego zapłacił za niego 3006. roku 24 000zł nabyła to kupa pieniędzy, ale można było kupić takie samochody wtedy, które kosztowały 150 000zł, więc chce ten jego WIG nie był taki bardzo wystawy, ale Dołęgi-Mostowicza miał taki zwyczaj rząd przez pół roku pracował przez pół roku siedzi siedział w Warszawie PiS są regularnie 2 powieści rocznie oprócz tego mnóstwo felietonów recenzji teatrów SCA teatrzyków rewiowych kabaretów, a drugie pół roku to był jego wakacji, które były święta się nie dawał nam mówić pod żadnym pozorem na to, żeby napisał trzecią powieść ciągu roku, chociaż bardzo na tym jego wydawcom zależało w nim w latach trzydziestych także sporo zarabiał na ekranizacji swoich powieści i to dla Dołęgi Mostowicza to były drobne to weźmy takiego książka wtedy taka kariera Nikodema Dyzmy egzemplarz takiej książki kosztował 10zł z czego autor dostawał 2 autor dostawał 2zł za egzemplarz 2zł można było iść do knajpy na dobre od i jeśli wciąż miała 50 000 nakładu to łatwo obliczyć, że dostawał 100 000, ale tak było na początku, bo potem były takie lata, kiedy ukazywało się w roku jego 7 książek prawda, czyli 2 albo 3 nowe i pozostały wznowienia, więc no powiedz jak wydawał w roku jak w roku okazywało się 7 jego książek to powiedz mi miał z tego 300 000 plus jeszcze kilkanaście tysięcy honorarium za odcinki, a za ekranizację on za ekranizację znachora dostał rewelacyjną kwota jak na za na na tamte czasy zaprawa do ekranizacji to było 8zł 8000zł, więc tu 300 0008000 prawda film wtedy nie płacił jakoś znakomicie taki gwiazdor literatury jak Dołęga zostawić lepiej zarabiał na książkę o kobiety chciałabym zapytać bo, przeglądając teksty o Tadeuszu Dołęgi Mostowicza natknęłam się na tylko jedno nazwisko Keith piwniczka, w której miał się zakochać tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej no on poznał Cave czy jest 3006. roku, kiedy ona jeszcze nie skończyła 15 lat poznał ją nam podczas wakacji w dworze jej rodziców oni prowadzili taki dom otwarty zapraszają tam artystów pisarzy Tadeusz Dołęga-Mostowicz został tam zaproszony przez swojego kolegę Janusza Minkiewicza trzeba, a i w następnym roku oświadczył się rodzicom Cape, czyli Kasi co było na dosyć dużym można powiedzieć szokiem dla wszystkich dookoła, bo tu piętnastolatka prawda tu facet ze zbliżających się do czterdziestki, który ma też opinie takiego niepoprawnego uwodziciela opinię, którą zresztą on sam podtrzymywał sam ją odkręcał nie taki sposób, że tam opowiadał o swoich o swoich podbojach, bo on był pod tym względem bardzo dyskretny to znaczy pani, która tam zaprzyjaźniła się byli bliżej z Tadeuszem Dołęga en Mostowicza mogła liczyć na to, że jeśli ona sama nie zechce to nikt się tym nie obawia natomiast tutaj taka młoda dziewczyna i deklarację o wielkiej miłości zresztą no Tadeusz Dołęga-Mostowicz w stosunku do Cage był taki bardzo można powiedzieć się kurtuazyjne zawsze i on do końca pozostał kandydatem na jej narzeczonego, bo ona miała skończyć 18 lat dopiero w listopadzie 1939 roku wtedy mieli się zaręczyć oficjalnie jak wiemy nie doszło do tego, dlatego że wybuchła wojna i Tadeusz zginął, ale miał też bardzo bliskie relacje z ze swoimi czytelnikami w mojej książce przeczytają państwo nie tylko bardzo taką obszerną relację z tego związku Tadeusza Dołęgi-Mostowicza czeskiej czeskiej Piwnicki, ale także przeczytają para o jego relacjach z czytelnikami w korespondencji z czytelnikami to trzeba też zdawać sobie sprawę z tego, że Dołęga-Mostowicz był gwiazdą o skali porównywalnej z nie wiem z Eugeniuszem Bodo np. czy za Aleksandrem Żabczyński jego zdjęcia były w popularnych pismach wszyscy w najmniejszych miejscowościach wiedzieli co to jest Tadeusz Dołęga-Mostowicz, a on jeszcze bardzo lubił korespondencję z czytelnikami, a jeszcze bardziej z czytelnikami i miał taki zwyczaj odpisywania na te listy wysyłał swoje zdjęcia prosił Rewa szczyt prosił, żeby Czytelniczka odesłała swoje zdjęcie, więc no ja znalazłem takie listy, których on się po prostu umacniano zaprasza to znaczy może inaczej nie znalazłem jego listów znalazłem listy Czytelniczek do niego, które świadczą o tym, że on zapraszał je do siebie do Warszawy i podejrzewam, że wiele nie odmawiał to teraz ostatni odcinek jego biografii ten bardzo tragicznej też tajemniczy co wiemy o od tych ostatnich kilkunastu dniach życia Dołęgi-Mostowicza jest 1września 3009. roku wybucha druga wojna światowa co się dzieje to jest rzeczywiście tajemnicze, dlatego że na relacje znajomych Dołęgi-Mostowicza m.in. Jana i Janusza Minkiewicza były takie, że on został po prostu zmobilizowany poszedł do wojska 1września gdzieś tam walczą i potem 17września znalazł się w Kutach z tym, że to też ścisłe, bo na początku września jeszcze pod bombami w Warszawie czy już pod bombami w Warszawie Tadeusz Dołęga-Mostowicz jeszcze wtedy nie opuszczą miasta jeszcze wtedy nie opuścił Warsza są na to materialne dowody m.in. czeki 2 czeki na 1000zł, które znaleziono przy nim po jego śmierci 1 oba wystawione przez Hanna Kister, czyli żonę właściciela wydawnictwa Rój i 1 datowany na 6września drugi na 16września to jest możliwe, że on jeszcze szesnastego był w Warszawie i no to był ostatni ostatni dzień właśnie ostatnia noc, kiedy można było Warszawy opuścić on też widział poznał syna swojego młodszego brata, który urodził się 12września 3009. roku także zakłada pan, że w tych pierwszych kilkunastu dniach września nadal jest w stolicy no wydaje mi się, że tak na są na to dowody i dopóki nie nie nie nie znajdę innych dowodów to to będę jednak twierdził, że także, że on był wtedy w Warszawie i właściwie chyba był w Warszawie do końca, dopóki się nie zamknął pierścień okrążenia wokół Warszawy, czyli do 16września, czyli wiedział prawdopodobnie w nocy z szesnastego 17 września ta, a albo może może właśnie w nocy po północy 15 piętnastego na szesnastego tego nie wiem wiem tylko, tyle że 20września był w Kutach i ta sama sam moment jego śmierci nie jest taki tajemniczy, dlatego że jak powiedziałem Dołęga postawić mu wielką gwiazdą w tamtym czasie jako zginął to wieść o tym, że zginął Dołęga zostawić po Kutach rozbiegły się błyskawicznie, czyli wszyscy mieszkańcy wiedzieli, że zginą Tadeusz Dołęga-Mostowicz i potem było bardzo wiele relacji także mieszkańców szkód on się między sobą różniły i też trudno było się zorientować, kto z tych wspominających rzeczywiście widział śmierć ma stolica a kto po prostu słyszał o niej, ale potem mówił, że widział ten własne oczy, ale generalnie wyglądało to taki sposób, że Tadeusz Dołęga-Mostowicz był jednym z żołnierzy ochotników, którzy nie przekroczyli rumuńskiej granice razem z polskim rządem naczelnym dowództwem armii i kilkudziesięcioma tysiącami żołnierzy, którzy przez ten most w Kutach znaczy siedemnastego 18września przeszli do Rumunii tylko na prośbę mieszkańców szkód, którzy obawiali się ukraińskich nacjonalistów ukraińscy nacjonaliści tworzyli oddziały prawda i napadali na okoliczne wioski pewnie chcieli też napaść na miasto mieszkańcy KUD poprosili kilkunastu polskich żołnierze o to, żeby oni zostali w tych butach do momentu do do póki do miasta nie wejdą Rosjanie albo Niemcy, bo jeszcze wtedy mieszkańcy nie wiedzieli, kto zajmie miasta i zdaje się, że Tadeusz Dołęga-Mostowicz był takim ochotnikiem on mógł uciec prawda mógł na inne być wtedy w Rumunii, ale chciał pomóc mieszkańcom czy polscy żołnierze stacjonowali strażnicy granicznej tuż przy moście chodziło o to, żeby ich obecność odstraszała bandy ale, żeby też jak okaże się, że Rosjanie czy Niemcy wchodzą, żeby oni mogli natychmiast się ewakuować przez most no ale feralnego dnia 20września o godzinie jedenastej Tadeusz Dołęga-Mostowicz wraz z kolegą bądź 2 kolegami tego też nie jestem w stanie stwierdzić na pewno pojechał do miasta dokucza do piekarni po chleb dla żołnierzy no wtedy akurat okazało się, że Rosjanie zaczęli wchodzić do miasta ktoś z mieszkańców wskazał Rosjanom samochód polskiego wojska czołgiści rosyjscy dali tam jakiś rozkaz zatrzymania się, ale samochód polskiej ruszył no ten radziecki czołgista pociągnął serię z karabinu maszynowego i zabił Tadeusza Dołęgi-Mostowicza to była 1 jedyna ofiara wojny w Kutach przez, która przesunęła się przecież kilkadziesiąt tysięcy polskiego wojska jego ciało pochowano w grobowcu burmistrza KUD, a zgodę na sprowadzenie zwłok mówimy już o władzach peerelowskich wydano dopiero w 1970 ósmy roku pisarz został pochowany na warszawskich Powązkach na koniec, gdyby mogła pana zapytać o taki element biografii Dołęgi-Mostowicza bądź element jego charakteru, który zrobił na panu największe wrażenia, jaka to była dla pana postać na największe wrażenie chyba zrobiła na mnie ta decyzja o pozostaniu w skutkach prawda, bo to był człowiek to był gwiazdor człowiek, który odwiedzał i znał największych tego kraju i on mógł bezpiecznie się ewakuować, ale postanowił pomóc mieszkańcom miasteczka zresztą bardzo podobnego poniekąd do jego miasteczka rodzinnego, czyli głębokiego no to jakoś świadczy o człowieku prawda Tadeusz Dołęga-Mostowicz był człowiekiem niezwykle takim miłym sympatycznym tak wszyscy wspominali Anny starał się powiedzieć zawsze też miłemu u miłego każdemu nie tylko komuś kogo był jakiś sposób zależny czy kogoś, kto mu dorównywał statusem, ale on także niezwykle uprzejmy wobec zwykłych ludzi swoich Czytelników Czytelniczek ludzi obsługujących go w sklepie czy na czy na poczcie na był też kimś w rodzaju takiego powiernika dla setek osób, zwłaszcza kobiet, które pisały do niego pisały do niego list zwierzała mu się z najskrytszych swoich tajemnic, a on zawsze bardzo uprzejmie odpisy wał i no może często uwodził takie kobiety to nigdy nie lekceważmy tego co chciałem powiedzieć Jarosław Górski autor książki barwę już z rodowodem biografia Tadeusza Dołęgi-Mostowicza bardzo dziękuję za rozmowę dziękuję bardzo, państwu dziękuję za wspólny wieczór życie spokojnej nocy i dobrych snów do usłyszenia Zwiń «

Gwiazda przedwojennej kultury masowej – Tadeusz Dołęga-Mostowicz

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: SPRAWY RÓŻNE

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 13:00

Najnowsze Podcasty

Sztuka staje się memem i dzieli los celebrytów – prof. Maria Poprzęcka o współczesnych przygodach ikonicznych dzieł

"Sondaże potrzebne są nie po to, żeby się dowiedzieć, tyko potwierdzić to co myślimy"

"Nie chodzi o papieża, a o Polskę i źródła patriotyzmu" A tak naprawdę, chodzi o wybory

"Nie było sera, ale było serce." Czemu Polacy poszli na terapię?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL