REKLAMA

Za 10 lat nie będzie miał kto potestować przeciwko zamykaniu kopalń bo zabraknie samych górników

A teraz na poważnie
Data emisji:
2021-05-27 12:00
Prowadzący:
Czas trwania:
26:48 min.
Udostępnij:

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
jest 512 Mikołaj Lizut witam państwa pierwszym gościem dzisiejszego programu jest dr Jerzy Markowski prezes stowarzyszenia inżynierów techników górnictwa były wiceminister gospodarki dzień dobry dzień dobry witam pana jak zapewniają polscy ministrowie jesteśmy krok od porozumienia z Czechami w sprawie kopalni w Turowie jak podkreślił wiceminister aktywów państwowych pan Soboń czekamy w tej chwili na propozycję umowy ze strony czeskiej strona czeska nad nią pracuje przedtem Rozwiń » oczywiście mieliśmy jedno wielkie nieporozumienie premier Mateusz Morawiecki mówił, że właściwie ugoda już jest i Czesi zobowiązali się do wycofania swej skargi cudze z kolei strona czeska powiedział że, że to w ogóle nieprawda i jesteśmy jak najdalej od porozumienia raczej pana zapytać, skąd to wszystko to znaczy 3 rzeczywiście tak, że stronę czeską w sprawie Turowa przez bardzo bardzo długi czas i wzorowaliśmy, a teraz próbujemy no pudrować rany oczy wie pan może zaś kwestii typowo technicznych jest oczywistym ma fakt, że każda kopalnia odkrywkowa od kopalnia Turów jest kopalnią odkrywkową węgla brunatnego od tych towarów z powierzchni tworzy olbrzymi lej ziemi 200300 metrowej głębokości ta dziura, że tak powiem lapidarnie powoduje odwodnienie terenu wokół około kilometr nawet zasięg tego od odwodnienia też tzw. zjawisko stepowienia terenu zdane wokół Bełchatowa w danym roku pod nowo Adamowa Konina itd. i to było znane od zawsze i właściwie od 6 lat Czesi domagali się, żeby kopalnia Turów się wzięła jakieś rozwiązania techniczne, które będą powodowały, że eksploatacja kopalni nie będzie skutkowała odpływanie wody gruntowej z terenów wszystkich, bo kopalnia wydobywa dokładnie na granicy polsko polsko czeski najazd, ale taka technologia, która po jest oczywiście jest tak, że za 8 zastępów jednak oczywiście, że jest pan się przyjrzeć zdjęciom takim satelitarnym lotniczym kopalń węgla brunatnego to one są opasane rurociągami różnego rodzaju tamami różnego rodzaju ekranami to są technologie dlatego pan, jeżeli Panowie Premierzy ministrowie mówią o tym, że będą mieć szybko porozumienie to mają ten komfort, że technicznie wiadomo co zrobić problem polega na tym, że od dawna wiadomo co co zrobić tylko od dawna tak naprawdę nie podpisano nie podpisano wiążącego dokumentu w tej sprawie aż do czasów, kiedy trafiło na sport przy spodziewane czy zbliżające się wybory parlamentarne w Republice czeskiej i stało się to bym powiedział zupełnie takim poziomie atrakcyjne materiały do zaatakowania jednak na długi jak w Polsce przybywa noże zaniedbali, że nie doprowadzili dali fakty jest to, że to powinien nas następuje fakty miasto wiadomo co zrobić i faktem jest to, że wina jest po stronie zakładu górniczego, który eksploatuje, czyli kopalni Turów i do tego i od to jest cały problem za zaniedbania i poważnego potraktowania tego, o czym Czesi Czesi mówili, jeżeli ten dokument powstanie ono jest pełna podstawa do tego wpisu na wszystko mogło być usatysfakcjonowani propozycją strony polskiej powiedział odstępuje od tegoż pozwu, który skutkuje tym czym skutkuje, ale mamy tak, gdybyśmy potraktowali serio postulaty i ostrzeżenia czeskie no to byłoby taniej teraz ta umowa będzie po prostu nasz kosztowała 200 000 000EUR o tym mówi być może więcej w każdym razie skoro jest technologia i problem nasz sąsiad zgłasza to to jest trochę tak jak pan robi pan imprezę przychodzi sąsiad prosi, żeby troszkę ściszyć, bo dzieci śpią, a pan cisza dopiero wtedy, jeżeli przyjeżdża oddział interwencyjny i spisuje pan Collegium bywa, ale sam może do tych tak i plażowej obojętnie, kiedy proszę pana to to przeciwdziałanie techniczny trzeba było robić ono i tak było wymagane 5 lat temu czy 2 lata temu liczy, że kiedyś, ale przyspieszenia sprawa nabrała, dlatego że w sądzie Polski przepraszam tak to powiem przedsiębiorców wydawało się, że jakoś obejść się bez tego kosztownego rozwiązania to idzie miliony euro technicznego rozwiązania w okresie dotychczasowy rząd koncesji miała się skończyć rok 2020 szósty, ale mające zostanie przedłużona w zeszłym roku no właśnie koncesja została przedłużona do 2044 i to jak gdyby powodowało, że Czesi, że tak powiem do Czech są Czechom dostarczono kolejnego argumentu na to trzeba załatwić no bo eksploatacja przedłuży proces będzie się pogłębiał no i powstał pozew i boi którego, którego przyspieszenie wynika z kampanii wyborczej oraz nos szczególnej intensywności organizacji proekologicznych, które w Polsce optują za każde rozwiązanie, które eliminuje węgiel z energetyki, czyli rozumiem, że wydawało się stronie polskiej jako się przeszli g do tego 2026 roku bez budowy tej instalacji to się nie udało, czyli jednak będzie drożej będzie duży, ale zawsze musiało być tą samą kwotę dłużej tyle tylko, żeby obyłoby się, czyli bez awantur no bo dziś mamy faktu konflikt międzynarodowy, który głos muszą zagrać premierzy ogół o obu państw, a to przedłużenie koncesji na wydobycie w Turowie czy uważa pan, że jest sensowne i zasadne w kontekście oczywiście w ogóle dużo widział potrzebę przebudowy energetycznej w Polsce w kontekście w ogóle no planu neutralności tak dalej tak dalej panie redaktorze one bardzo sensowne i tutaj rzeczywiście minister klimatu postępuje słusznie, wydłużając koncesje, ponieważ my, zakładając wszelkie przemiany w Polskiej elektroenergetyce odejście od węgla do czegokolwiek innego jak na razie to szybko odchodzimy od węgla tylko tworzymy alternatywy nie pozostaje substytut dla energetyki Węglowej, a proszę pamiętać to co zresztą pan minister Szczerski Szczerski podnosi swoich swoich myśliwy wystąpi, jako że wyłączenie zakończenie, że przerwanie wydobycia kopalni Turów skutkuje nie dostarczyli węgla do elektrowni się tam znajduje, a elektrownia to jest 8 proc mocy zainstalowanych w Polsce to jest około 4 000 000 ludzi, którzy korzystają jednak elektrycznej no i teraz może wyobrazić co by się stało, gdyby tych tych energii w tej wielkości nie było, bo kupić nie ma gdzie taki też takiej ilości ostatnią zresztą dosyć mnożą różnego rodzaju przerwy w dostawach energii jeśli woli był ratusz niedawno wypad prawda i tak to atrybuty awaria moderator mambo no ale ale przerwa wie pan to wszystko ze względu na to jaka przyczyna konfliktu zawodowy w awaria one wszystkie naraz pokazują, że nie mamy jeszcze alternatywy dla tego węgla my wszyscy chcemy odejść od węgla tylko nie mamy niczego żąda nagle on, że ponad wiadomo już dawno i odwieziono zawsze i rozumiem, że do tej pory to znowu mieliśmy takie trochę myślenie jakoś to będzie jakoś to będzie nie ma co daje kombinować nasza kadencja się skończy będą się martwić następnie na nie ma tych alternatyw panie redaktorze to będę bronił rządzących bez względu na to jacy liczą byli bowiem jako po pierwsze, proszę pamiętać, że dotychczas w przemianach energetycznych kierowano się o obniżenie emisji do 2 i proszę pana my tu dzisiaj proszę pana jesteśmy poniżej limitów emisyjnych co dla ryb przyjęliśmy określi 900 dziewięćdziesiątym to po pierwsze po drugie proszę pamiętać, że jednak, jaki wysiłek wynikający z prawa energetycznego zresztą ja przeprowadzałem przez parlament wykonujemy bowiem już w tej chwili tylko 70% energii w Polsce powstaje z węgla niedawno było to 94% to podludzi, a po trzecie następuje okoliczność klinik nigdy nie przewidywał co się dzieje jako bez kontroli wszystkich parlamentów rządów mianowicie spekulacja na rynku cen emisji źródła to jest parametr, który dyskwalifikuje kartą energetykę i obok każde źródło emisji dwutlenku węgla na skutek rosnących cen tych emisji jedno to tylko przypomnę, że w 15 lat temu w nocy od kosztów oczywiście dodał za za tonę 5 lat temu kosztowała 5EUR, a dziś kosztuje 50, a przewidywania są takie, że w ciągu najbliższych 5 lat kosztowała 100 i to jest parametr, który powoduje nagły przyspieszenie w odchodzeniu od węgla oczywiście w odchodzeniu od klubu musi towarzyszyć tworzenie alternatywy dla energetyki Węglowej bowiem wszystko co można przygotowanym świecie wymyślić, a to przede wszystkim w Polsce tylko nie ubóstwo energetyczne najazd tylko tymi alternatywami jest cały czas słabo no no słabo naśladował, dlaczego na słowo, dlatego że np. w sprawie w sprawie farm wiatrowych w dalszym ciągu przepisy są tak mnie życiowe no to się nie opłaca, a niektórzy z różnych powodów jest słowo zaś wytłumaczyć po pierwsze, pan słabo tak naprawdę nawet ostatnio izba ostatnie miesiące do dostarczają takich argumentów, jeżeli uda da słabości tych alternatywy wie pan no wie pan wyobraźmy sobie, żebyśmy się np. niektóre landy w Niemczech ilościach jest np. od paliw 50% o energetykę słoneczną pan no jest po jest koniec maja jakoś go w końcu wizy prawda nawet w Polsce u póki co wie pani cholernie zimno, prosząc o wszystkim określenie prawa po drugie, proszę pamiętać, że w Polsce mamy tylko 11% i wieczni, które będą skutkowały zdolnością do produkcji energetycznej zwiad naszą alternatywą uszczelkę energetyka jądrowa mięta temat energetyki jądrowej proszę pana rozmawiamy lata mówiły o tym byśmy zlikwidowali 1002. roku 10% gotową elektrownię jądrową nad żoną i dzisiaj nawet nie mamy miejsca lokalizacji elektrowni tak naprawdę tych lokalizacji może być, więc jak wielu w Polsce i tam potrzebne sąsiedztwo zbiorników wodnych także pan to są potężne procesy, o których my niestety tylko mówimy wie pan i po panu szczerze po po upływie pan niezwykle istotną kwestię mianowicie jak w takiej takiego oczekiwania pro problem mówi pan ja ubolewam nad dobrze pan całą poczuć urząd, który rządu dróg pan, bo ich mogą odkryć własne zaniechania, bo wie pan można opowiadać i po 4 latach przestać być ministrem czy czy bycie premierem, ale nie ma nic gorszego jak pan dotrwać do skutków swojej bezczynności albo swojego swojego błędu, a dzisiaj nam się prawie do tego na to zanosi, jeżeli był naprawdę stworzymy alternatywy energetycznej dla węgla 100 albo na skutek proszę pana skutecznej działalności wszystkich organizacji ekologicznych plus na skutek braku inwestycji wytwarzaniem, a zwłaszcza przemian technologicznych w używaniu węgla to staniemy przed barierą dostępu do surowca energetycznego przy czym tu jedno rzeczy się rzeczywiście państwo już po zbyli to może dotyczyć wszystkich węgla brunatnego czegoś co spowoduje ona z węglem kamiennym jest dużo inna sytuacja, bo jego można kupić jak na razie kupujemy 13 000 000 ton będą z tego znakomitą większość z Rosji i jakoś nikomu w Polsce działa nie tylko węgiel kupujemy wydobycie w dalszym ciągu trwa wrócimy do naszej rozmowy to po informacjach Radia TOK FM dr Jerzy Markowski prezes stowarzyszenia inżynierów i techników górnictwa oraz były wiceminister gospodarki państwa moim gość, a teraz na poważnie dr Jerzy Markowski prezes stowarzyszenia inżynierów techników górnictwa były wiceminister gospodarki jest gościem państwa i moim rozmawiamy o sporze polsko-czeskim dotyczącym kopalni węgla w Turowie, która jak w soczewce pokazuje sposób myślenia nie ma niestety rządzących w Polsce sposób myślenia bardzo doraźne obliczone na sukcesy tu i teraz nie koncentrujących się na dłuższej perspektywie tak było w sprawie tego sporu o kopalnie w Turowie wszyscy myśleli, że bez potrzebnych inwestycji technologia, która pozwoli zatrzymać wodę w gruncie da się jakoś przetrwać do końca koncesji okazało się, że koncesja jest przedłużona no i pojawił się spór, ponieważ wody po stronie czeskiej niema ten spór jak twierdzi Polska władza jest już właściwie niemal rozwiązane Czesi mają co do tego wątpliwości tak czy siak będzie to nas kosztowało tymczasem komisja europejska zamierza przedstawić w połowie lipca około 12 projektów nowych przepisów Unii to się nazywa pakiet fit for jeśli Five, które umożliwią wdrożenie już przyjętego przez nie zaostrzenia celu zbicia unijnych emisji c 240% 50% do 2030 roku no i neutralności klimatycznej w 2050 roku pan sądzi, że to w ogóle te cele są realne wydaje się, że tak są realne tylko pozostaje kwestią wyboru druga, jaki jest w jaki jaki będziemy korzystali do podmiotu w celu, bo jeżeli to będzie droga polegająca na wyłączeniach emitentów to będzie skutkowało głosem albo energetycznym albo przemysłowym, ponieważ dotyczy tylko wyłącznie produkcji energii elektrycznej dotyczy również przemysłu cementowego wapiennego to dotyczy spalarni śmieci to czy dotyczy przemysłu chemicznego to są źródła emisji droga to dzień datować, jeżeli postawimy na wyzwanie technologiczne to tutaj zadanie jest ambitna ambitna, ale realny, ponieważ tak sobie z tym radzą ci, którzy stale wydobywają węgla coraz to wielcy stale coś więcej używają, ale też stale radzą sobie z nowymi technologiami jego użytkowania on na myśli, zwłaszcza Azjaci stany Zjednoczone Ameryki czy czy czy Kanady proszę pamiętać, że nasza unijna emisja w skali kraju jest tylko 16% emisji o pół świata w tym się świata wywożą, a nasz a czego Polska też 08% budżet lapidarium, gdyby wszystkie emitent w Polsce wyłączali to był widzieliśmy, że mamy ciemno zimno, ale świat, dlaczego w ogóle nie zauważył, ponieważ świat zużywa coraz więcej węgla energetycy, zwłaszcza w Azji przypomnę, że Azja w tym roku świat się ku wściekłości wydobycie węgla wielkości 8 000 000 000 ton Polska przypomnę jest to niewiele, więc jak 50 000 000 jesteśmy poniżej połowy procenta także nasze wydobycie nasza energetyka licznym Pilarz nie znaczy już dziś o poddaniu tego do konkretnego państwach innych dziel no tak, ale to oczywiście to oczywiście kwestia proporcji i pewnej Solidarności, bo z drugiej strony wiemy też, że węgiel emisja co 2 powoduje po ocieplanie klimatu i ma mówiąc wprost i idziemy na zderzenie z górą jeśli ludzkość nic zrobić w tej sprawie nowe zniszczymy naszą planetę nie wiadomo czy już nie przekroczyliśmy Rubikon, czyli takiego punktu bez powrotu, gdzie ten proces właściwie nie zatrzyma nie wiemy tego w każdym razie coś z tym zrobić musimy oczywiście, że tak pan jeszcze przypomnę, że mam jeszcze może uda się ich rywal jest ostro po swoich pierwszych 9 klas pod ziemią jestem ostatnim członkiem czy będą go do pracy pod pod płot podziemia szyk przy wydobyciu węgla ja po prostu wiem co to znaczy pan dlatego proszę tego nie traktuje w ten sposób, że to górnicy uparli wydobywać węgiel nie propolski my nie stworzyliśmy jeszcze realnej alternatywy, ale jak na razie o tym za tą tym tą przemianą technologiczną obciążamy właściciela górników ile legiony regiony górnicze w świat, a zwłaszcza Europa na to potrzebowała dużo więcej czasu niż niż Polska wie pan, zanim górnictwa w wielkiej Brytanii w Niemczech dzisiaj w Holandii Belgii proszę pana w Hiszpanii chciał dużo dłużej niż w Iraku Polska bzik wszyscy coś w tym piwa, czyli robi tylko musimy tworzyć alternatywy energetyczną, a nie tylko proszę pana narzekać, że emisja istnieje i jak na razie jedynym sposobem na to Luna powstawała to ograniczać ich produkcie lub energetycznych to pan tak może bardzo obrazowo osi do wynajmu zdanie bywa ta dyskusja toczy się przed już 20 lat w Polsce wie pan jak jest efekt służące energetyce Węglowej węgiel Śląski zastąpiliśmy węglem rosyjskim i dalej go używamy no tak, ale to rozumiem, że jest kwestią ceny to oznacza to, że kwestia kosztów, ale i też kosztów inwestycyjnych przemiana energetyczne całego modelu energetycznego Polski to jest kalkulacja nie moja, ale minister energii dopóki jeszcze był to 400 000 000 000EUR i na to trzeba przynajmniej 30 lat to proszę wytłumaczyć to co właściwie wydobywać węgiel w Polsce skoro tak kupujemy za granicą głównie w Rosji no proszę pana jakoś wyszło głupio wyglądało proszę pana polskich godzi się zwłoki, a węgiel jagodami przyjeżdża do Polski Rosji proszę pamiętać, żeby im podróż do Polski dzisiaj w ich 13 000 000 ton węgla rocznie utrzymujemy górnictwa obcych państw, zwłaszcza Rosji około 30 000 miejsc pracy i pan ile czasu, ale utrzymujemy, chociaż to kompletnie nie opłaca rząd nie znaczy niewiele jeszcze 3 lata temu się o opłacał w obu inne ceny Evan problem tylko polega na tym, że u nas się opłacać ich nieopłacanie zależy od tego, żeby to potrafimy lepiej lepiej czy godzi robić bardziej efektywnie czyni tylko zależy od tego jakie są ceny na rynkach światowych w tym okresie to były dobrze polskiego słowo efektywne czynnego światowych spadły to góry są polskie stało się mniej efektywne polskie Górnictwo tak naprawdę tylko walczyć wie pan z wielkością wydobycia ani walczy z kosztami jego wydobycia też powstałoby tyle banków był ucisk pytał wiele listów od pracy wyzwalały rolnictwa nazwać boisz panie doktorze jedno pytanie chyba inne to znaczy czy polskie Górnictwo ma w ogóle przyszłość i tutaj myśli pan wie, że ten spór toczy się od 20 lat nie do końca jeszcze niedawno prezydent Andrzej Duda mówił, że węgla mamy na 200 lat, jeżeli tego typu brednie powtarza się w przestrzeni publicznej to to utrudnia dyskusję mówi prezydent bardzo duża, ale mamy węgla na 200 lat, ale nikt nie wydobędzie z NATO, że mamy przeproszą badali byt wytłumaczy pana prezydenta mamy w Polsce zasobów geologicznych węgla na 200 lat w dzisiejszym poziomie jego wydobycia, ale udostępnionych zasobów węgla, a mnie, więc jak na 1415 lat to jest proszę pana faktyczny stan już TPA dostępu do do węgla jeszcze raz powtarzam możemy nawet odrzuca przestać wydobywać węgiel co się stanie wtedy, kiedy sny o ubędzie 70 proc mocy zainstalowanej Polski system leczenia jeśli, skąd my to mamy wziąć na, jeżeli z zaprzestaniem wydobycia węgiel będziemy musieli kupić mamy infrastrukturę węglową tak byśmy musieli kupić, ale no no oczywiście po jest przygotowany do tego, żeby do Polski sprowadzić 40 000 000 ton węgla drogą kolejową też, proszę bardzo, wie pan tam było to jednak ulegać, bo no, bo jak wiadomo energetyka oparta o węgiel także nie ma przyszłości, więc może wstrzymanie wydobycia czy znaczące ograniczenie wydobycia w Polsce byłoby impulsem do zmiany sposobu myślenia to znaczy panie zaczynają się dzieje to co się dzieje się ściśle ty myśmy w Polsce wydobywali 180 000 000 ton i wydobywały 5430 lat temu polskiego liście były siedemdziesiąte kopalnie jest 14 ślepy polskiej myśli kosztował 430 000 ludzi i stosuje dziś 70 to się wszystko dzieje mało tego co się wszystko dzieje, że bada w sposób bezkonfliktowy de facto nadal roślina wypominano, że pan do konfliktowych do konfliktów w sprawie polityki Węglowej było, bo było jest bardzo dużą dość powiedzieć nadają konfliktowa nawet była umowa tak tzw. umowa społeczna, którą wreszcie analizami, które nadal nie jest w ogóle zgodna z unijnymi wytycznymi będą rozmowa o w każdą rozmowę z faktu konfliktem pan, ale sam fakt osiągnięcia w tej sprawie porozumienia, które moim zdaniem to wielką wartość, że nie przyspiesza procesu tylko de facto rejestruje dokonujących się ubytek dostępu do węgla, bo wie pan ten sławny wykaż Kopań zamknięcia jest żadnym porozumieniu podstępem pana ministra Sobonia z górnikami o tak naprawdę tylko ci ludzie historie jak szacuje przyszłość, ponieważ określi Kopań życia tylko powstał jako pan wykładnia matematyczna zasobów tych kopalniach podzieloną przez osoby przez zdolność do produkcji w ciągu 1 roku i tak wyszły okresie funkcjonowania górnictwa i proszę otworzyć okien już 1 rzecz wybrała ten okres złożony do roku 2049, ale w nim zastosowano mechanizm, który moim zdaniem zdecydowanie przyspieszy to odchodzenie od węgla mianowicie mechanizm odchodzenia ludzi od zawodu górniczego Górnik nabywa uprawnienia do odprawy jednorazowych w wysokości 20 000zł liczy około 35 000EUR, na podstawie którego może odrzuca przez posłów na jeziorze kształcimy górników nie kształcimy będzie szkód górniczych proszę pan od swoich 15 lat nie kształcimy górników złożono ich niestety pod ziemią pracuje dużo pracy ludzie z ich takiego zawodu inni uczyli użyła nigdy i nigdy w życiu jak już Niechcę mówić o tym kto zarządza polskim górnictwem i na pewno nie są to górnicy, a i to nie jest dzisiaj tematem rozmowy, ale prawdopodobnie staniemy w ciągu tego okresu najbliższych 29 lat o tyle więcej mamy tej historii jeszcze przed sobą Górniczej, że po 510 latach już nie będzie miał, kto pracować w kopalniach wtedy nie tylko nie będzie miał, kto protestować i gazową za zamykanie kopalń, ale również nikt nie tylko pani sama się zamknął skutek braku osób posiadających kompetencje zawodowe do wydobywania tego typowe dla pani ja przypomnę panie w zabawie to jest dobra reguła tak przemian, żeby sobie, ale zawsze układała jak w zakładce inwestorzy za czasów pana premiera Buzka odprawy wynosiły 54 000 ludzi jednorazowe za odejście od kopalni i skorzystało z nich 120 000 ludzi dzisiaj przypomnę zasiłku niż 80 uprawnionych do prawie 95050 i wyobraźmy sobie rzeczy 50 000 ludzi skusić na te odprawy dwudziesto trzydziesto tysięczny prosiła i odejdą z tego miejsca pierwsze co się stanie to będzie szok w zakresie bezpieczeństwa proces popadania w te roboty wymagają złożenia kompletnego po pierwsze po drugie po prostu usług w zakresie zdolności do wydobywania węgla i będziemy mieli taką przyspieszony proces się doskonale rozwiąże się sprawie rękami górników bardzo dziękuję za rozmowę dr Jerzy Markowski prezes stowarzyszenia inżynierów techników górnictwa były wiceminister gospodarki był państwa moim gościem, a teraz informacje Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: A TERAZ NA POWAŻNIE

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Słuchaj wszystkich audycji Radia TOK FM kiedy chcesz i jak chcesz - na stronie internetowej i w aplikacji mobilnej!!

Dostęp Premium

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA