Pogłoski o śmierci biur przez pandemię były przesadzone. „Potrzebujemy ich jak powietrza”

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

witam serdecznie Jakub Baliński tokfm PL przeszło rok temu życie wielu z nas zmieniło się nie do Poznania z biurowców open Space ów gabinetów przenieśliśmy się nagle do kuchni pokoi dziecięcych salonów i stamtąd zaczęliśmy wykonywać nasze codzienne obowiązki służbowe pandemia wywróciła porządek świata do góry nogami, ale teraz, gdy powoli wychodzimy szczepimy się to wszystko pozostanie w tej niewygodnej pozycji teorię o tym będziemy właśnie rozmawiać z moim Rozwiń » państwa gościem, czyli panem Jarosławem Pinkasem dyrektorem działu powierzchni biurowych firmy Savills Polska dzień dobry dzień dobry państwu panie Jarosławie przez koronawirusa dość płynnie w zasadzie weszliśmy w Polsce w erę Home Office tak to się fakt i teraz rodzi się pytanie czy my jeszcze do czegoś potrzebujemy biur wszystkich w potrzebujemy jak powietrza no mógłbym powiedzieć oczywiście mógłbym być trochę nieobiektywny też na co dzień pracuję w tej dziedzinie, ale nawet, jakbym się pokusić o tym obiektywizm to no przede wszystkim możemy stwierdzić, że nie słyszałem o firmach, które chcą całkowicie zrezygnować biura wiadomo model pracy troszeczkę się będzie zmieniał pandemia nawet trochę wypracowuje teraz nowe to nowe systemy raz nowe możliwości korzystania z biura tzw. hybrydowe i będziemy obserwować dużo zmian na pewno jest nowa rzeczywistość, która nadciąga będzie musiał się z nią liczyć, ale czy to jest wielka rewolucja to jest coś co już się zaczęło dziać no właściwie to ten potwierdził, że te zmiany, które no teraz się zadziało, czyli ten element Homo PiS czy tzw. może gorących biurek, które na szeroką skalę teraz były zastosowane w razie by w reżimie sanitarnym skorzystać przestrzeni biurowej to wszystko tylko przyspieszyło niczym przyśpieszyło wszystkich firmach cyfryzację, która też pędziła teraz można powiedzieć już galopował w zeszłym roku, ale nie nie da się ukryć panie Jarosławie, że nie wszyscy w domach mieli tą prace i należycie przygotowana nie wszystkie domy spełniały warunki takiego wygodnego Homo PiS-u pewnie część tych osób liczy na powrót do biura, ale na pewno są też jakieś alternatywne wersje, gdzie szukać takiej przestrzeni do pracy jeśli mówimy o powrocie do konkretnego biurowca, który pracował jeszcze przed Andy zgadza się Homo i miał wiele wad i wiele firm też nie było w stanie zapewnić danego biura pracownikom to było swoistego rodzaju symulacja przejściowe rozwiązanie można powiedzieć, które na tę przyjść rozwiązanie trwałą lub trwa nadal dla dla wielu pracowników dla wielu firm natomiast znam też wiele osób, które na własne życzenie pracowały właśnie biura dla ich komfortu efektywności pracy dochodzi także o możliwości zbilansowania i rozgraniczenia pracy od własnego domu i ważne, żeby sobie przypomnieć, że tuż przed pandemią mieliśmy rynek pracownika i trochę o tym zapominamy i biuro było je niejednokrotnie pewnego rodzaju mocnym benefitem dla pracodawcy i oni prześcigali się coraz nowszych koncepcjach nieraz aranżacjach tych przestrzeni biurowych oraz co zostało wyeksponowane eksponowane bardziej Anne pandemii w odpowiedzi na całą sytuację na popularności zyskały takie biura satelickie może tak nazwać satelitarne czasem niektórzy nazywają ją jako senator elitarne czy z nich ateńskie wydaje się, że będzie pewniejszym terminem, a te są takie biura do hybrydowej właśnie pracy biuro nad nim na godzinę w gotowej przestrzeni biurowej albo coworkingowe albo biuro serwisowane są tzw. przestrzenie elastyczne w razie nazywane biurami typu Flex przykładem takich globalnych międzynarodowych transakcji m.in. jednego z liderów globalnych jest grupa IWG, które wspierają pracę hybrydową przeznaczyła na firmy standard szatę art pakiet 95000 biurek, których mogą korzystać wedle własnego życie i teraz ten system obserwujemy on istniał już dużo wcześniej, ale obserwujemy zwiększenie zainteresowania tym systemem i tym to możliwością pracy właśnie elastycznej, a to proszę wprost opowiedzieć jak to wygląda od początku, jeżeli jestem w domu nie pasuje mi mój Homo i nie chce wrócić do swojego biura albo go nie mam chciałbym znaleźć jakąś taką przestrzeń to co mam zrobić jak to zrobić ile kosztuje, więc takie rozwiązania zarówno korzystne korzystne kosztują między kilkadziesiąt złotych kilkaset złotych to są rozwiązania coworkingowe to są rozwiązania jest rok albo także są rozwiązania takie, kiedy płacimy za biuro konkretną przestrzeń za godzinę lub nawet za dzień benefity, które zauważyli pracodawcy to są operatorzy, których już mieliśmy wcześniej, a wielka ekspansja nastąpiła 200018 dziewiętnastym roku, a tych operatorów Flex obecnie mamy na poziomie około 3% w całym rynku biuro MII ten rynek gwarantuje takie rozwiązania wspierających pracodawców to są rozwiązania tylko właśnie na finanse dla start-upów, a dla rozwiniętych gotowych organizacji, które szukają czegoś innego jak można z tego korzystać obecnie są na przykładzie Warszawy, że mamy firmę, która zatrudnia pracowników w kilku różnych dzielnicach i operator, który jest obecny w kilku różnych dzielnicach daje nam taką kartę na korzystanie z biura do kilku różnych dzielnic idąc krok dalej możemy też rozszerzyć taki pakiet dla firm podróżujących do miasta, a na takich globalnych właśnie trochę darów, bo to mamy pakiety na cały świat ci rozumiem, że po prostu podróżując nawet będąc w danym mieście ja mogę wejść do takiego biurowca i tam jeśli jest taka usługa i mamy wykupioną tam po prostu siadam mam internet mam to co potrzebuje i z tego korzystam, więc ja mogę jako dziennikarz pracować, żeby przy 1 biurku obok nie może ktoś coś sprzedawać obok może pani prowadzić sklep internetowy tak to na tej zasadzie między Polakami trochę tak przy czym tych rozwiązań produktów każdego takiego operatora biur elastycznych jest kilkanaście to to są naprawdę różnego rodzaju produkty można powiedzieć, że jest tam produkt na miarę każdego budżetu i one coś ciekawe Super zostały połączone wdrożone do tradycyjnych biur do tradycyjnych strategii nieruchomościowych już większych organizacji większych korporacji i to fantastycznie może ze sobą współdziałać np. zamiast wynajmować 100% przestrzeni, którą potrzebujemy za rok za 2 możemy wynająć dziś długoterminową umowę na około 80% takiej przestrzeni, a 1520% zakładając, że będziemy się rozwija się potrzebować w ogóle tej przestrzeni możemy używać właśnie takim systemie elastycznej przestrzeni czyli jakie operator znajdzie się w budynku biurowym kilka pięter wyżej niżej lub w kompleksie wiele firm zaczęło od razu taki plan hybrydowego najmu, czyli łączenia taki tradycyjny długoterminowej umowy z krótką umową najmu np. na 612 miesięcy albo korzystają z tego teraz dziś, kiedy potrzebują na projekt albo zakładają, że kiedyś w przyszłości może im się to po prostu sprzedać no jest przeszło do głowy takie wykorzystanie, jeżeli jakaś firma ma jakiś projekt paneli i ma pracowników w różnych miastach to może ich ze sobą spotkać po prostu w takim wynajętym biurze w danym miejscu tak musi ściągać do kogoś tylko tak naprawdę wynająć kawałek przestrzeni przyjęcie pracujcie i oczekuje efektów tak pod tak zgadza się z istotnym takie miejsce która, która jest przygotowywana niejednokrotnie pod 1 dzień, żeby cała firma z kilkoma naszego regionu zjechała się jedno miejsce spotkanie się wymienić uwagami Zabij burza mózgów zrobili jakiś warsztat może być dzień 23 i wszyscy mogą razić swoich biur w swoich miasta najważniejsza rzecz jest taka, że to rozwiązanie do tej pory było znane dla firm, które wchodziły na Polski rynek, a do takich rozwiązań w pełni umeblowany gotowy do pracy biur typu instant i wchodziło się bez kosztów aranżacji z dnia na dzień bez konieczności zakupu mebli sprzętu czy też występowania dodatkowych elementów i koncentruję się prace nad naszym biznesie i to było ich domem teraz to zostało wdrożone te strategie i łączenie tego z tradycyjnym długoterminowym najmie i tak jak pamiętamy przeciętny przeciętny okres najmu tradycyjnej powierzchni biurowej UDL operaty minimum 5 lat no ale wspominał pan, że to tylko 3% rynku tak biur jest tych elastycznych tak to zastanawiam się czy to się opłaca właścicielom i przestrzeni biurowych, jaka jest przyszłość tego rozwiązania czy to nas w jakim stopniu tego będzie więcej czy to nas zastąpić tradycyjne biura czy będzie po prostu klasycznym uzupełnieniem po prostu ofert będzie takie uzupełnienie ten nie będzie gotowy dominanta na rynku, jeżeli chodzi o pełnienie tej potrzebę to było zawsze jest większa ekspansja ten procent wzrost wobec metan 1% do 3 to jest bardzo duży wzrost na rynku warszawskim oraz także na rynkach regionalnych natomiast właściciele nie mają koncentracji biznesowej, żeby wynajmować przestrzenie biurowe dla najemców małych po prostu mówiąc w skrócie transakcje poniżej około 200m one wydarzają się bardzo rzadko takich typowych budynkach biurowych czy wieżowcach to nie jest skoro biznes tzw. na dla tych funduszy inwestycyjnych czy też deweloperów oni koncentrują się najemca, który najmniej 13 połowy piętra, a co niejednokrotnie już 300m plus lub kilka tysięcy metrów i doskonałą niższą właśnie były refleksy, które wypełniały pewną lukę, a teraz mają dodatkowe atuty w obecnej sytuacji biznesowej, ale jest także przecież biurowce budowało się przed pandemią zaczynało się budowanej trzeba je skończyć tak trzeba oddać i wg danych właśnie firmy SA jest w tej chwili jest w Warszawie 407 000m² powierzchni biurowej co jest de facto najniższym wynikiem od 10 lat, ale jednak nowe budynki i będą do końca roku jeszcze dostarczone tak chodzi tutaj o 180 000m² powierzchni biurowej i czy te metry są potrzebne czy te biurowce będą takimi biurowcami do jakich w celu były przeznaczone czy one zaczną pełnić jakąś inną funkcję, dobrze więc przede wszystkim musimy troszeczkę się cofnąć dlatego jak ten Homo jeszcze zanim zrozumiemy jak będzie miała wpływ na wykorzystywanie tych przestrzeni białe, bo nie zrozumiem jak mówią wcześniejszych przestrzeni biurowych, więc pogłoski o śmierci biur były zdecydowanie przesadzone biura nadal będą potrzebne biurowce będą nadal powstawały wiadomo, że tutaj największymi oraz para Dominika ami pracy biura będą prezesi największych firm i oni będą motywować swych pracowników do powrotu i to jest trochę takie największe wyzwanie ale, obserwując te minusy, które mi niósł za sobą Home Office 3 głównie dla najmłodszych pracowników, których utrudniona była sytuacja w tzw. kształtowaniu miesza mu spore utrudnienia tzw. kreatywną pracą zespołową trudności w zachowaniu work-lifebalance i rozgraniczenie życia prywatnego zawodowego te wszystkie wyzwania się trochę kumulowała przez ostatni czas w pewnym sensie mieliśmy taki zastój, jeżeli chodzi o, a liczba transakcji, ale to nie jest tak, że firmy podjęły decyzję, że nie będą ich potrzebować będą wynajmować będzie jakaś korekta będzie też modyfikacja i tych metrów de facto my teraz będziemy potrzebować natomiast biuro nadal są potrzebne teraz wracają do tego ile tej przestrzeni się budowało i trochę tak statystycznie już na to powyżej to można powiedzieć w 2000 szesnastym roku czy mieliśmy większy poziom pustostanów niż obecnie mamy było to w Warszawie około na poziomie 14% teraz pomimo tego wzrostu pustostanów mamy około 11,5% w Warszawie jakoś wtedy 2000 szesnastym roku no nikt nie mówił, że ten biznes biurowe już, jakby kieruje się w złą stronę czy też nadchodzi kryzys wręcz przeciwnie najważniejsza rzecz, na którą mogliśmy spożyć patrząc na rynek komercyjne biurowe to, że on taką taki długi CEK umowy najmu zawierane w większości biurowców kraju to są umowy 35 lub nawet siedmioletnie oraz także dłuższe to w pewnym sensie zabezpieczył rynek przed takimi pochodnymi decyzjami obserwowaliśmy firmy, które wynajmowałem może więcej powierzchni potrzebują i nie Warszawy niż około 130 mamy nadal częściowo około 130 000m takiej powierzchni na tzw. poznają, czyli ktoś, kto chce się pozbyć powierzchni tzw. nadwyżkowe ona jest dostępna i ona jest konkurencyjna dla firm, które szukają czegoś mniejszego czegoś na krótszy okres czasu na niejednokrotnie w dobrym umeblowanie oraz po niższych stawkach niż oferuje dany budynek także Reasumując, owszem, mieliśmy spadek, jeżeli chodzi o transakcji myśmy wzrost jeśli chodzi o pustostany, ale nie obserwujemy tutaj jak największej katastrofy, jeżeli chodzi o ten rynek biurowy wręcz uważam, że już za chwilę najodważniejsi tutaj deweloperze wbiją łopatę i ruchach uruchomią kolejne projekty biura jak w takim razie pandemia wpłynęła na ceny wynajmu powierzchni biurowej czy stanie jest drożej, więc odpowiedź jest prosta, że ceny nominalne czy te czynsze bazowe, które mamy większość biurowców w zależności oczywiście od dzielnicy w Warszawie, trzymając się tego rynku jest plasują się między 1125EUR za miesiąc za metr i je do tego dochodzą jakieś koszty eksploatacji na poziomie 4 do 6EUR za miesiąc, jeżeli chodzi o te ceny to nie widzę żadnego tutaj spadków na tym etapie, owszem, widzimy wzrost elastyczności tych deweloperów funduszy inwestycyjnych, które mają więcej wakatów to możemy liczyć na dodatkowe benefity w postaci budżetu większego naraża je lub dodatkowych zachęt np. zwolnić też natomiast czy są bardzo stabilny dodatkowo są dzielnice tak jak np. warszawski Służewiec, które są odpowiedzią na sytuację, w której znajdzie się kilku pewnie najemców na rynku, kiedy poszukujemy czegoś bardziej efektywnego finansowo tamtych rozwiązań jest o wiele więcej niż 10 c biurowce i firmy muszą w jaki sposób bardziej teraz kusić pracowników do powrotu, bo no większość firm wiele firm będzie zostawiała jednak to możliwość pracy hybrydowej i teraz pytanie czy taką darmową kawą albo miejscem parkingowym czy automatu skarg z przekąskami da się już tego pracownika skosić do powrotu do biura jednak teraz po tej pandemii trzeba troszeczkę więcej pracy w to włożyć pewnością trzeba włożyć więcej pracy to, żeby byli najpierw wiedzieć na czym zależy naszym pracownikom trochę mieliśmy taki okres obserwacji 1 firmy patrzyły na drugie, kto jak inni, więc będzie radził nasza rada dla większości właśnie najemców, których obsługujemy, którzy rozważają tę strategię czy zostać w obecnym już rzeczy się zmniejszy się zwiększyć zmienić może biuro albo lokalizację przede wszystkim należy zacząć od badań teraz obserwujemy taki powolny powrót do biur oczywiście Annę i obserwujemy także wzrost zainteresowania takimi badaniami środowiskowymi, których często naszym firmom klientom pomagamy trzeba przede wszystkim sprawdzić na czym zależy co działało czy nie działało jak też czują się z tym jak pracują z domu, czego tam brakowało mieliśmy mieszkać wdrożyć na co dzień tę hybrydową pracę to, czego brakowało np. w domu tutaj co mieszkanie co pracownik będzie zupełnie inna odpowiedź będą też pracownicy okres mówi wcześniej ktoś całkowicie nie w bieżącej pracy z domu, bo nie mają odpowiednich warunków, aby dla nich jest to nie tego albo lepiej koncentrują się już, o ile wcześniej myśmy dużo benefitów dla pracowników uważam, że nadal dość istotnym benefitem dla naszych pracowników będzie właśnie powierzchnia biurowa a jakie zranić ze zrealizować czy powinniśmy stworzyć więcej stref kreatywnych więcej stref relaksu więcej stref koncentracji czy też miejsc pracy Cichej albo tzw. pilotów to wszystko idzie właśnie w badaniach odpowiedź jest zawsze gdzieś pośrodku każdy z tych stref z tych nowych przestrzeni, które obserwowaliśmy przez ostatnie kilka lat powstających w nowoczesne biura jest w innym procencie dla innej organizacji, a wiadomo, że inaczej pracują firmy są surowe inaczej pracują firmy np. prawić i tutaj na pewno wśród takich ciekawych wniosków się pośród moich klientów było to, że on np. powiedzieć w ten sposób firma otwierała, że on nie może wyróżnia się na rynku tym, że on nie zaproponuje Homo PiS przynajmniej 1 dzień albo 2 dni może nawet tygodniu jeszcze nie wie i dlatego będzie, ale jak inni konkurenci to dadzą to ma szansę np. na stracenie takiego pracownika, więc tu będzie sporo wyzwań na takim elemencie zachęt dla pracowników, a wg pana rynek biurowy przetrwa pandemie w miarę dobrym stanie się obronił zdecydowanie tak wszelkie obawy były przedwczesne, o ile mogliśmy obserwować spowolnienie, które wcześniej mówiła mi ani trochę wskaźniki na pewno były wolniejsze i liczba pustostanów odrobinę wzrosła i transakcyjność była troszeczkę spowodowania niechęcią może do chwilową zagrania długoterminowych umów najmu to już teraz obserwuje poród do tych zamrożonych procesów i klientów, którzy przedłużyli np. przedłużone umowy najmu w zeszłym roku o rok albo 1,5 albo o 2 lata i o ile w normalnej sytuacji stroną sytuacji rynkowej właściciele byli niechętni do takich przedłożeń o tyle to było w zeszłym roku bardzo zrozumiały i najemców tak też uczynił i teraz te procesy wracają i trochę próbują się wszyscy na nowej rzeczywistości dostosować nowe biuro do tego co może czekać na przyszłość, czyli oprócz tego, że to będzie odpowiedź do pracownika jak biuro a jakie mamy funkcję jako matami funkcjonalność to jest też aspekt techniczny, gdzie musimy sprawdzić sprawić, że ta aranżacja będzie odporna na przyszłość ta te biuro będzie no jak najbardziej elastyczne i wyobrażam sobie w ten sposób np. to, że jeżeli zawieramy umowy pięcio siedmioletnie i naszej organizacji się coś zasadniczo zmieni i przechodzimy mniej w open Space gabinetów albo na odwrót to aranżacja, którą wykonujemy musi z góry to już przewidzieć i takimi diagnozami i takimi problemami właściwie na co dzień się tutaj będziemy borykać, więc wydaje się też 1 taki aspekt techniczny i ludzki, które musi mieć na uwadze Chem kolejna rzecz to zachęcamy wszystkich właśnie naszych klientów do takich warsztatów tego co wcześniej mówiłem, żeby przeprowadzić badania z pracownikami, bo naprawdę musimy ocenić to co dla nas dla pracowników jest najistotniejsze i co będziemy obserwować teraz jak, jaka jest konkluzja, bo tak jak powiedziałem rynek umów długoterminowych no nie odczuła tego na taką dużą skalę spadku tego zainteresowania tymi powierzchniami biurowymi trochę zmienimy tak zmienimy system pracy, więc będzie wzrost wykorzystywania tych mobilnych biura, których tak żeśmy mówili będzie wzrost udziału tych przestrzeni elastycznych, jeżeli chodzi o umowy długoterminowe one będą łączone niejednokrotnie właśnie w sposób hybrydowy z tymi funkcjami typu Flex no i wydaje się, że to wszystko jeszcze połączymy z tą odpowiednią aranżacją przestrzeni biurowej to prawie, że mamy przepis na wielu przeszłość no powiem panu szczerze, że po tej rozmowie popatrzyłem na te 8m², który obecnie przebywam, które współdzielą z synami i chyba bym wrócił już do biura tak przynajmniej 34× w tygodniu moimi państwa gościem był pan Jarosław Pilch dyrektor działu powierzchni biurowych Savills Polska dziękuję bardzo, dziękuję bardzo i po stronie serdecznie Jakub Baliński tokfm PL do usłyszenia w kolejnym podcaście Zwiń «

Pogłoski o śmierci biur przez pandemię były przesadzone. „Potrzebujemy ich jak powietrza”

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: POROZMAWIAJMY O NIERUCHOMOŚCIACH

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 10:00

Najnowsze Podcasty

Czego ChatGPT życzy Polakom? Co już potrafi sztuczna inteligencja

"To będą najdroższe święta w historii i nie zapowiada się, że będzie taniej"

E. Adach-Stankiewicz, GUS:" Od października notujmy spadki sprzedaży"

Dysonans między słowami a zachowaniem liderów opozycji - Anna Pacześniak, Anna Wojciuk

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL