Babel brzmi w Szczebrzeszynie Biłgorajem. I Isaac Bashevis Singer

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Babel, czyli Rzeczpospolita multikulti cykliczny cotygodniowy podcast, w którym dzień dobry mówią Adam Balcer Paweł Sulik zawsze w piątek o godzinie dziewiętnastej świeżutki odcinek nie inaczej w tym tygodniu przypominam, że pisze się do nas na adres Babel małpa TOK kropkę FM, o czym będziemy dziś mówili dzisiaj zgodnie z zamówieniem od pana Pawła, bo u nas pamiętajcie jak coś za mówicie to może pewnym opóźnieniem, ale dostaniecie pan Paweł zamówił u nas Goraj Frampol Rozwiń » Biłgoraj Szczebrzeszyn, ale też wspominał o sławnej żydowskiej zupę cebulową z Goraja no i NATO dla uczących się w dobrej restauracji nocy mamy taką powiedzmy troszeczkę może długo się czeka na danie, ale jest, więc dzisiaj opowiemy wam o właśnie tym pograniczu polsko-ukraińskim i wschodniej Lubelszczyzny z chińszczyzną i tak cofając się w zamierzchłe czasy to jest pogranicze w średniowieczu ziem polskich ziem ruskich Rusi Kijowskiej Polski, ale pokażemy wam zgodnie z właśnie z zamówieniem pana Pawła bardzo wyraźny i w i ważny element żydowski w tej opowieści Babel Travel wakacyjne Rzeczpospolita multikulti zapraszają Adam bardzo pomysł jak przypomnę, że pan Paweł też mówił właśnie o tym, że przyjedzie proponował tak, bo jest przecież Babel wakacyjny wersji baby trawę trawę Babel, czyli państwo są w drodze razem z nami no, więc pan Paweł zacytuję jeszcze fragment listu który, a przecież cytowaliśmy modus operandi tak jeśli Lubelszczyzny jedziemy z dziećmi obowiązkowo nabywane w necie trudno osiągalne opowiadania dla dzieci Singera audiobooków brawurowej interpretacji, która jeśli jedziemy rzecz chyba takiego, który jeśli jedziemy bez dzieci to robimy to samo nie musi się wstydzić, że słuchamy tych opowiadań okręgu pan Paweł ma duże poczucie humoru dlatego bardzo cenimy my byliśmy w ostatnim podcaście w Jarosławiu, więc teraz jedziemy z Jarosławia i przypomina Jarosław pomysł by tak podróżujemy Zobacz jak róż Polska Ruś Polska też, pokazując jak te światy się przenikają się te granice to nie jest jak powiedział Samuel Huntington uskok cywilizacyjny między ortodoksją Slavia w klasie decyzją zejść nie tutaj zderzamy się może nie samo równie nie świętej pamięci natomiast zacznijmy od właśnie ruszamy z tego Jarosławie my jedziemy jedziemy no i widzi na początku Goraj Goraj jest tak naprawdę zabił go rajem ale, żeby było chronologicznie to zaczniemy Goraj Goraj Sokół 20 km na północ od Biłgoraja no i dał od niego pochodzi imię rodu pochodzenia ruskiego, który przyszedł na katolicyzm i to dość wcześnie to w związku z tym druga po czternastego wieku Kazimierz wielki opanowanie Rusi czerwonej tak dalej no i zrobili naprawdę dużą karierę i robili kariery właśnie na tym pograniczu oraz na wschodniej Lubelszczyźnie raz na Chełmszczyźnie i oczywiście jak to często bywa z miasteczkiem Goraj nam nie do końca są w pełni znane jego początki są różne spekulacje, ale łączy się szczególnie z osobą Dymitra z Goraja, który żył w drugiej połowie czternastego wieku no i on naprawdę zrobił karierę mówiąc delikatnie, ponieważ został marszałkiem wielkim Korony i podskarbim wielkim koronnym no i był opiekunem młodej królowej Jadwigi, bez której nie mielibyśmy Unii polsko litewskiej mówiąc żartobliwie, bo to ona uwiodła tego starego 3 kropeczki Jagiełły dziaders sale oczywiście sobie tutaj dworu jemy i Dymitr ma o tyle zasługi dla tej Unii, ponieważ przyczynił się walnie się pięknie mówiła w średniowieczu w powstrzymaniu ją zniechęceniu jej do ślubu z Wilhelmem Habsburgiem i z Habsburgami chciała chcieli w to wkręcić w no i nie dzięki temu wg właśnie mamy to jest chyba okres, że ona to jest ten okres, kiedy ta rodzina przechodzi na katolicyzm myślę, że jego ojciec i też otrzymał między nimi wtedy miasteczko Szczebrzeszyn, który siedzi się na Szczebrzeszyn Chrząszcz brzmi w Chinach czy w Szczebrzeszynie pojawi wtedy sobie wjedziemy do Rusi, bo Biłgoraj moi drodzy jest w Polsce historycznej tej Polsce średniowiecznej i ten fakt, że ten właśnie wpływ na matrymonialny sprawy kolei wszystkie te prawda koligacje dynastyczne Dymitra jest tak ważne, że nawet możecie go podziwiać na obrazie Jana Matejki, który właśnie przedstawia Dymitr zniechęca Jadwiga Jadwisin nierób tego nie był, choć za Habsburga po będzie twoje dzieci będą miały teraz przez pożar to jeszcze każdy słuchacz będą miały dziwną szczelnych problemy z jedzeniem proszę podziwiać malarz hiszpańskich, przedstawiając swoich władców różnych chwili spółka złogów w siedemnastym wieku dochodzono naprawdę nie jest łatwa sprawa i właśnie oni go rajcy no rozpoczęli tam osadnictwo to były często ziemie bardzo słabo zasiedlone spuszcza mi tak gęsto porośnięty, bo tam często pamiętajcie, że i nawet kilka lat przed ślubem ci nasi przyszli znakomici przyjaciele Litwini to tak wzdłuż Wisły wszystko co się rusza od no wtedy nie trzyma chciał tak no i do niewoli, więc generalnie właśnie koreańscy prowadzą to jest ten okres Unia daje możliwości rozwoju cywilizacyjnego tych ziem najgorsze jest to, że tak jak teraz nie tylko inna Unia tak oczywiście Unia europejska bez, ale bez Unii wieś nasze to w ogóle nie było tej Unii pamiętaj o tym zawsze tutaj mówimy też oczywiście dużą dozą autoironii, ale no i potem mamy ten Biłgoraj 20 km na południu Goraj ja Goraj zaraz jeszcze u nas pojawi, bo jak będziemy mówili o tematyce żydowskiej to oczywiście pojawi się Singer tak i jego znakomita powieść, ale na razie o tym cicho sza debiutancka, więc jesteśmy w Biłgoraju Biłgoraj założenie miasta to ten akt lokacyjny co zawdzięcza zawdzięcza Stefanowi Batoremu rok 1500 siedemdziesiąty ósmy to oczywiście prywatne miasto, ale co bardzo ciekawe jesteśmy na Lubelszczyźnie jest miasto należący właśnie do rajcy są wtedy protestantami kar winami czy widzicie prawosławni katolicy Calvin i starają się zrobić właśnie zakładają miasteczka na zasadzie to zobaczy tutaj powstanie centrum ośrodek dla wyznawców kalwinizmu i dla nich zbór szkoła Drukarnia, proszę bardzo, nawet zjazdy organizujemy tak i gdzie są dysputy teologiczne to jest Biłgoraj rzeczywiście nie tylko pogranicze prawosławie katolicyzm z elementami judaistycznych mi, ale mamy też właśnie kalwinów Biłgoraj już u nas był w podcastach, więc sobie poszukajcie, bo Biłgoraj się pojawi w kontekście suki nie chodzi o samice psach tylko chodzi o instrument suka biłgorajska archaiczna momentami towarzyszy z tego co pamięta Real za słuchacze bardzo ciekawy instrument, który pokazuje właśnie związki tego regionu z wielkim sklepem, bo tam można znaleźć analogiczne instrumenty z Bałkanami Anatolija i z tego wielkiego stepu Azji centralnej też nawet z Indiami, bo przypominam, że wielcy Mogołowie, którzy podbili Indie pochodzili z Azji centralnej, więc to jest bardzo ciekawy instrument pod pędzący Gęśla tak gen myślę, że źle Gęśla to liczba mnoga będzie gałąź ktoś nagle szlak gra dat tak, ale jednak gęsia pewnie Gęśla tak pewnie Gęśla no, więc słuchać, więc w tym kontekście opowiadaliśmy wam chatach tatarskich charakterystyczny dla Biłgoraja, ponieważ mamy informację, że byli tam osadzani jeńcy tatarscy ca powstała potem historia zobaczcie, jaki ma taki rys typowe słowa człowiek mogę Zobacz noga tam mieszka, więc to, że też taką charakterystyczną zabudowę, więc widzicie jesteśmy no pełną gębą multikulti i oczywiście te wpływy protestanckie w Biłgoraju bardzo powiązane z Gorawskim no zanikły wraz z wymarciem rodziny, ale co wiadomo, bo poprzedni ktoś słucha to powiedzieć to był raj na znajomego czy to się względem, przenosząc się do ministra, który od dyskutowali, o czym Mayer o predestynacji przetarg na wozie Wałęsy cały czas jest wiele Interia innym szkockim np. ktoś powie tego, bo też znam tutaj na zjazd w 1500 pięćdziesiątym czwartym tak, że za, ale tor mówi mjr poprzez można administruje protez zawsze może poznać ciekawe to jest bardzo ciekawe natomiast słuchać no, więc co bardzo co bardzo ważne miasto powstaje na zasadzie, że nie posiada na początku kosza katolickiego tylko to co jest pierwsze zbudowane to zbór i po też inne świątynie prawosławna później te prawosławne zaraz zobaczycie stanie się grecką katolicką i synagoga nieco później dopiero kościół rzymskokatolicki i lokalizacja nie była przypadkowa jak swoje życie na to układ rzek sprzyja, że mamy taki trochę obronnej komunikacyjnej mamy z Zachodu miasta taką rzekę, która nazwa białą ładą, a wówczas nazywano polską radą pewnie nie chodził pamiętać o samochód i ale pewnie myślę, że ludność ruska, bo druga była ruska Łada na południu rzeka obecnie czarna Łada znowu ciekawe, że kolory pamiętać jak opowiadać biała czarna czerwona związane z wielkim stepy, że tak ludy stepowe określały różne miejsca geograficzne oczywiście pewnie ta ludzka godność mówiła, że to lasy no raczej Laska układano i oczywiście położenie na naszym szlaku Jarosław Lublin to było ważne szlak handlowy i jednym z takich najciekawszych właśnie gorczańskich, które chciałbym, żebyście będziecie Biłgoraj od razu pomyśleli o to był ciekawy człowiek szerokie Horyzonty i jestem sobie pamiętacie to jest też cel tego naszego Babel trawę jestem sobie w Biłgoraju, ale na haju szereg mój, ale nie chcę w ten sposób, ale możecie być po prostu na całym świecie tak jak Zbigniew Gorajski, który był w swojej karierze i kasztelanem chełmskim przez wiele lat i Kijowie był kasztelanem moi drodzy no to kawałek od Biłgoraja delikatnie mówiąc i przez wiele lat był marszałkiem sejmiku województwa lubelskiego czy widzicie troszeczkę na zasadzie troszkę tutaj troszkę tutaj i czyli po stronie dawnej Ruskiej po stronie polskiej, ale oprócz tego walczył np. pod Chocimiem z Turkami sam wystawił chorągiew to jest 1 jego taka kampania wojenna, ale podróżował po Europie był lider landa był we Francji był we włoszech, ale co najlepsze w Wenecji ruszył poprzez wyspy greckie, czyli pamiętacie jak byście chcieli to na Zakintos i KIO ile boss RODO, proszę bardzo, wszędzie tam spotkacie ślady można być takim bardziej metaforyczne Zbigniewa, który właśnie płyną okręty i dotarł do Egiptu i właśnie zwiedzał Aleksandrię oczywiście po drodze zachwycał się starożytnymi różnymi ruinami greckimi i też prawda fortyfikacjami narodu jak będzie czekać kawa leży Maltańczycy po nas, gdy to właśnie tam zaczęli karierę jako wcześniejszy w ziemi świętej, jaką joannici oczywiście zachwycały go Aleksandry wielkie targi bazary po osobie do Kairu można założyć, że zobaczył piramidy co ciekawe nie odwiedził ziemi świętej, a no i następnie Stambuł Stambuł też nie zrobił piorunujące wrażenie i przez Bałkany do Polski no, proszę bardzo, pan koreański dziedziną wiadomo każdy mógł tak sobie pozwolić na coś takiego, ale sam Biłgoraj rozwija się i staje się prężnym ośrodkiem rzemiosła i mamy bardzo ciekawą sytuację teraz są często taki dobry raczej rekonstruowany taki bardzo fajny takimi poczynaniami drewniane i rozwija się fach Sitarski, czyli robi się sita rozumie Sitko itd. wiecie, o co chodzi no i panowie nie tylko produkują, ale wiosną mężczyźni mieszkańcy właśnie ruszają z miasta, żeby sprzedawać swoje produkty i możemy spotkać moi drodzy Węgry Mołdawia, a nawet w głębi Rosji, więc naprawdę panowie z Biłgoraja czy tylko Zbigniew można mniejszą skalę, ale zajmują się też handlem i oczywiście zrobiła się z tego cały rytuał na zasadzie, że był obrzęd corocznego pożegnania mężczyzn wyruszających na handel nazwał się żałosne no i następnie radosne tak jak wracają to wiadomo, że trzeba się cieszyć to wszystko się dzieje przy figurce Świętego Jana Nepomucena oczywiście ma już polecamy słuchanie naszego podcastu, bo Jan Nepomucen był wielokrotnie jego bohater służbę ten odcinek naszego podcastu, gdzie wiele osób przez okno jest wyrzucanych dochodzi w tym odcinku demonstracja ona akurat z mostu na wypad, ale co ono generalnie kierunek w dół i mamy też tajny język Sitarski, który by prawda tak może powiedzieć gwarą slangiem szyfrem tak no i oczywiście nazywali się także ten język okrąg KOV to znaczy w mijającym po to, czyli tacy nasi może być język Ezopa owych wyprowadzający w pole obcych intruzów no i że oprawa jest na okręt to 1 ze sposobów produkcji no Słuchajcie co ciekawe oczywiście dzisiaj te zasady tego języka gramatyka jest słabo znana zachował się z no może kilkadziesiąt słów i to na kartce dla znaczka właśnie sita czynić zrozumieć widzieć mi coś jeszcze w Pawle ja śmieje odpocząć skargę gra Żyd to Kikut cykl łapać Rosjanin ładnie brzmi niż jak to często u nas mówi Ruscy łapać bardzo ładnie, żeby było jasne są plany strażnik rosyjski kupiec albo osoba, której trzeba się strzec jak trzeba o uważa, że elity są plany, a potem druty osobny język słychać, żeby słuchać tak jak często ma np. jakiś taki żart korporacyjny, że mało, kto czasami rozumie albo informatycy ze sobą rozmawiają to również jest sita ziem no to gala w swojej grupie masz taki socjal Claire tzw. czyli język swojej grupy także nawet teraz jeśli ktoś, słuchając nas pomyśli spotka ostatnią grupę mężczyzn rozmawiających z niezrozumiałych to producenci i tak byli o właśnie dokładnie suchej w ogóle nie rozumie swojego męża to widzieć, dlatego że pewnie producent musi pokonać procent jeśli pokona no ale oprócz sita, że mamy też jak wspominano jak jest cerkiewne ruszenie się pojawiają, którzy słuchacze przechodzą przez granicę, bo one bardzo płynna i osiedlają się właśnie w tej, jakby właściwej średniowiecznej Polsce właśnie też w Biłgoraju efektem tego jest sam przyznam się, że jestem absolwentem etnografii, więc uczyliśmy się o tym, że ten tradycyjny strój biłgorajski przypominam, że Grzesik Cichocki dając Czechowski przaśnego góralska nuta fakty osłania biłgorajska nuta muzyka też zafascynował się tak tradycyjny zrobił koreański bardzo stare archaiczne, gdzie widać ewidentnie współ wpływu ukraińskie Rusiński szczególnie ci chodzi o różne hafty z i działała cerkiew, która była tak prawosławna potem z grecką katolicka potem znowu prawosławna no i potem rzymska potem znowu prawosławna podczas drugiej wojny światowej, bo wtedy generalnie była taka sytuacja, że Niemcy starali się tutaj wzmocnić obecność Biłgoraj Ukraińców no i potem mamy ten gmach cerkwi IT będzie dzisiaj w Biłgoraju kościół pod wezwaniem Świętego Jerzego to jest właśnie to to jest historia jak widzicie tej świątyni, która zmieniała najdelikatniej mówiąc właścicieli no i oczywiście mamy Żydów tutaj to trochę po opowiadane, bo jeśli chodzi o obiekty, które miała wspólnota żydowska to jest wina synagoga 3 kirkuty tak łaźnię mykwę domy modlitwy szkoły dworca Dyka i Drukarnia no delikatnie mówiąc mamił raju było sporo i ja wybrałem kilka takich najciekawszych postaci, które musi znać z Biłgoraja, ale jak jesteście to pamiętajcie odwiedzać miasteczko żydowskie te współczesne realizacja jest rynek to jest Biłgoraju rynek drewnianą zabudową wokół niego z drewnianą Sęk z synagogą pośrodku rynku to wszystkie wszystko na południowy zachód centrum przy ulicy Singera oczywiście, o którym jeszcze zaraz zaraz opowiemy i ta właśnie synagoga drewniana czy rekonstrukcja, bo inaczej mówiąc ładnie replika takiej slangu synagogi z Europy na Białoruś o została odtworzona i oprócz tego wśród domów drewnianych znajdziecie replikę rodzinnego domu dziadków Singera który, gdzie tam generalnie są różne funkcje byśmy bardziej wystawienniczą muzealne i oczywiście z nim na aperitif przed Węgrami to opowiem wam o niesamowitej postaci z Biłgoraja, czyli Menachem Morgenstern cadyk Hasselt dużo by Hasi dał, więc nie będę wam powtarza mistycy żydowskich ze wpływami najróżniejszymi islamskimi prawosławnymi wschodniego generalnie chrześcijaństwa kultury ludowej, choć Polski tak dalej i Podole tam się narodził tak i właśnie przed urodzinami w Biłgoraju, ale przeniósł się do Kocka Lubelszczyzna około mama opowiadaliśmy jak mówiliśmy o berka Joselewicza, który tam poległ to było jedno z najważniejszych centrów chasydyzmu dynastii w całej Polsce z dynastią sam Morgenstern uczuć u naszego już bohatera podcastów, czyli widzącego z Lublina ja Jakuba Horowitza i jest bardzo ciekawy, ponieważ dąży do takiej syntezy to jest odmienny nic nadzwyczajnego mistyków Talmudu kabały, ale interesował się też naukami świeckimi, a i miał w pewnym momencie przez takie doświadczenie mistyczne się, jeżeli iluminacje wieczór szabatowe stwierdził, że człowiek ze wszystkim jego rządami po błędami po prostu cząstką Boga i nie ma sądu nie ma sędziego tak stwierdzili demonstracyjnie łamało przepisy prawa przez duże PE nawet te, które dotyczyły Szabat po prostu miał swoją interpretację konstytucji to taka, że tak powiem żartobliwie nawiązuje do sytuacji w naszym kraju i no wielu jego zwolenników najdelikatniej mówiąc nie zaakceptowało te jego iluminacji potem białko nastąpił w nim Niemcy potem może równolegle spalił wszystkie swoje rękopisy postanowił spędzić resztę życia w odosobnieniu w zamkniętej izbie obok sali modlitw w swoim domu, czyli można być wajcha poszła w drugą stronę w jego przypadku uznał, że teraz będzie remis tą znowu sporo od niego odeszło wyznawców, ale potem jego synowie byli kolejnymi radykałami byli bardzo popularni jego postać ZUS no jest postacią światowego formatu, bo została spopularyzowana przez Marcina Libera, który jest Austria był austriackim filozofem żydowskiego pochodzenia wielkiego formatu i m.in. po polsku możecie przeczytać jego opowieści chasydów i zapisana przez Ubera definicja bałwochwalstwa, którą stworzył właśnie Morgan 4 tu wkład Biłgoraja do teologii, ale nie tylko żydowskiej została w 2013 po przytoczona zacytowana w pierwszej encyklice encyklikę papieża Franciszka ja nie żartuje uwaga bałwochwalstwo mamy do czynienia do wówczas i teraz tak, gdy zwraca się izba uchwali mamy do czynienia wówczas, gdy zwraca się pełne szacunku oblicze do oblicza, które nie jest obliczem o mistyczne zwraca się powtarza pełne szacunku oblicze do oblicza, które nie jest oblicze to no niezły był organistą prawda i teraz często miał tak np. gdzie mieszka Bóg kiedyś się do niego wielu uczonych mężów w piśmie zwróciło przebywali u niego w gościnie on roześmiał się powiedział, że Bóg mieszka wszędzie, gdzie się go wpuści dokładnie, ale w największym skrócie z tym obliczem to jest trochę także ja rozumiem, że to jakiś problem, bo jak człowiek na samym końcu zamyka się w pustelni zostaje budzi się mitom to on to musi z tego co co co mówisz muszą co mi lusterko skoro taki dywagacje przychodzi do głowy związane z bliżej materialnej są to się wszystko działo wewnętrzne nominacje doświadczenie, kiedy on lewicową np. jest jakiś domorosły morze zamykał oczy widział miliardy luster być może no i kolejna część uznanych za dnia jadąc z Samotraki kolejna grupa po prostu dla zwolenników, ale pozostał sobą i to jest najważniejszy dobra zostaniemy w Biłgoraju wokoło jest tam na północ naszej kochanej Lubelszczyzny i dlaczego ten Biłgoraj taki ważny dla kultury żydowskiej i to znowu w skali światowej, dlatego że właśnie dochodzimy do naszej gwóźdź naszego programu to za wasze wizje gier, który jego rodzina wywodziła się z Wołynia jego przodkowie, ale właśnie jego dziadek, a następnie wujek byli rabina ami w Biłgoraju stąd macie ulice Singera stąd macie ławeczkę Singera w Biłgoraju, bo przyjeżdżał z link do Biłgoraja i też w jego twórczości właśnie wschodnia Lubelszczyznę Chełmszczyznę odgrywają olbrzymią rolę mają macie naprawdę znakomite opowiadania i powieści itd. i np. ojciec Giera Mendel Pinkas był z kolei zwolennikiem chasydów Bełza to było bardzo fajne, a Jakub Mortka z z German czy dziadek był związany z zasadami, którzy skacze każdy można powiedzieć miał swoich jakiś chasydów, bo mieliśmy dynastie i córka rabina to jest właśnie matka zżera Singera i co niesamowite rodzeństwo Singera to też bardzo dobrzy pisarze to jest kobieta jest Esther kraj man, która też udział w Biłgoraju zmarła w Londynie powieściopisarka autorka opowiadań tworzyli wszyscy przypominam w języku i dziś bardzo ważnym dla Żydów aszkenazyjskich języku zbliżonym do niemieckiego i uważano ją zarówno uzdolnioną jak brat wydano ją w młodym wieku za jak będziecie w Antwerpii to pamiętajcie, że jest liczna społeczność żydowska, która zajmuje się bogata, bo zajmuje się handlem diamentami i m.in. właśnie za takiego niż to było nieszczęśliwe małżeństwo potem trafiła do Anglii kolejny pisarz to Izrael już ruszyła z Inter też brat, który też tworzył widzisz, który trafił do Stanów zjednoczonych tak jak nasz najważniejszy bohater, czyli właśnie i ZAK basie z Ringier, który jest taki ważny, ponieważ pisał widzisz i dostał nagrodę Nobla w 1970 ósmy roku dlatego jest taki ważny, ale jego debiut to szata w Goraju to jest debiut zbiera i no wielu krytyków literackich uważa, że w ogóle najlepsza jego książka dzieje się w połowie osiemnastego wieku 1600 czterdziesty ósmy powstanie Chmielnickiego Kozacy dokonują prawda rzezi Żydów no i pojazd mamy wątek którymi się bardzo podoba, ponieważ pojawia się w tym kontekście wątki nawiązujące do postaci Zapata Jac qui słynnego żydowskiego uważanego przez Żydów za fałszywego proroka działacza religijnego myśliciela, który przeszedł na islam i który był też popularne właśnie wśród społeczności żydowskiej w Polsce wielu do niego dołączyło, a i m.in. jest taki wątek, że no jest to przedstawione na zasadzie, że bohaterem powieści jest przede wszystkim zbiorowość samego miasteczka, która jest przedstawiona w ten sposób, że co lata trzydzieste przypominam jest pewne analogie do współczesności podatna na wpływy religijnych atak fanatyków skłonna do uległości ulegania skrajność to czytam wam zryw z opisu książki, więc wiemy chyba, o co chodzi jak mówimy o latach trzydziestych pan Adolf i pan Józef Stalin Hitler no i ten sielski Goraj oczywiście stało się tutaj cytuje Singera jaskinią złoczyńców miastem przeklętym przez Boga ludzi, więc jest to polecam lekturę natomiast, a jego twórczość stała się bardzo popularna w stanach, bo Singer na szczęście wyjechał przed wojną do stanu wkrótce po tym, jak napisał właśnie szatana i osiadł w nowym Jorku, ale bardzo często jeździł na Florydę jakież był starszy to się tam z żoną przeprowadził w ogóle umarł, tak więc jesteś bardzo związane z flory oczywiście Biłgoraj nowych hord flory Floryda maja mi szczególnie no i stał się bardzo popularny w stanach nie tylko, dlatego że dostał Nobla, ale ze względu na to, że 1 jedno z takich opowiadań klientów chłopiec jesziwy zostało zekranizowane i powstał melodramat właśnie ją Tyl, który został wyreżyserowany i współ produkowany przez Barbarę Streisand dura też grała w tym filmie jest główną aktorką tak, a w zamian też amerykańską piosenkarkę producentkę filmową i sama historia jest o klientów Mendel, która jest kobietą mieszka właśnie takim szczyt lub mecze gdzieś w na wschodniej Lubelszczyźnie fikcyjnym albo na Chełmszczyźnie jej ojciec rabin Mendel potajemnie uczy ją Talmudu co jest wbrew tradycyjnym do zwyczaju, bo to kobieta jest tu nie chce vis Zamość i po śmierci ojca obcina włosy na króciutko przebiera się w strój mężczyzny przyjmujemy brata i wstępuje do jesziwy, czyli żydowskiej szkoły religijnej i oczywiście z trasą jest jedną z bardzo nagradzanych artystek przypominam, że 2 Oscary 10 nagród g 5 nagród MII 10zł Globów no naprawdę delikatnie mówiąc sporo no i jej zainteresowanie Singer myślę, że nie był przypadkowy, bo ona oczywiście sama pochodzenie żydowskie jej dziadkowie przyjechali do Stanów i Galicji wschodniej i centralnej Ukrainy i te właśnie jej dziadek był kantorem czy ta osoba z osobą, która śpiewa prowadzi modlitwę podczas żydowskich obrzędów religijnych i sama mając 5 lat rozpoczęła naukę jesziwy na Brooklynie, bo to mamy też prawdę ty bardziej liberalne, że szef wielkiej mowy ta część to już są inne czasy, ale jest drugi motyw bardzo ciekawy kobieta w życiu Singera, bo to jest i Irenę light bliższe, która zilustrowała w 2 jego książki dla dzieci ocalona zagłady ona pochodziła z Zamościa i bardzo dobra rysowniczka znakomite rysunki i z Węgier napisał, że jej pracy są zakorzenione w bunkrze folklorze żydowskim oddają charakter żydowskiego życia i ducha oczywiście najbliższe mu się odwdzięczyła stwierdzając, że brakuje w ogóle słów, żeby opisać ulgę niż bardzo ciekawy sposób się poznali, ponieważ miała ona swoją wystawę w nowym Jorku i mógł powiedział, że zobaczyła mężczyznę, który bardzo uważnie ogląda jej obrazy niezwykle szczegółowo i skomentował jeden z nich, że te właśnie domena namalowane przez nią na jednym z obrazu przedstawiają jego własny szczyt no i okazało się, że to właśnie jest Biłgoraj, czyli jak widzicie możecie czasem będzie dziura Biłgoraj Lubelszczyzna nie moi drodzy jesteśmy na wypływa na wielkie szerokie wody i co jeszcze możemy dodać no to chyba opuszczamy Biłgoraj moi drodzy i ruszamy zostało nam jeszcze, żeby nie było obiecałem, że odwiedzimy Szcze Rze szyn tak, więc jeżeli jedziemy jedziemy do Szczebrzeszyna pozostajemy w województwie lubelskim, które samo w sobie jak na nie spojrzycie to pamiętać, że składa się z wielu część jest połączeniem wielu historycznych krain no i wjeżdżamy do powiatu zamojskiego i je wjeżdżamy na do do Rusi Kijowskiej na ziemię Chełmską i było to miasto prywatne jak pamiętacie związane z góralskimi na początku, a potem już zamojskim w ordynacji Zamoyskich jak będziecie w Zamościu możecie zrobić sobie też taki wypad opowiedzieć wam Zamość, gdy jakiś 20 km od Zamościa miasto było no bardzo różnorodne było moment, kiedy Żydzi stanowili ponad 40 o okres 40% mieszkańców na początku dziewiętnastego wieku pomiędzy tak, że 40 kilka procent byli rzymscy katolicy i mniej i pozostali mniej więcej tyle samo grekokatolicy i w tak w tych samych proporcjach i Żydzi czy tak między po około 30 poniżej 30%, a i czy co możemy zobaczyć Szczebrzeszyn oczywiście mamy cerkiew zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy, która budynek jest niesamowity, bo przypuszcza się, że czy na początku to był właśnie kościół katolicki, który zbudował jeszcze ten właśnie dymie z Goraja właściciel Szczebrzeszyna, że potem kolejny właściciel przejął go przekształcił zbór kalwiński następnie jak procesach już było mało no to przekazano go wyznawcom prawosławia czy macie jeszcze ciekawszą historię w Biłgoraju, bo dochodzą jeszcze prawda kalwini Shi no i następnie będziemy mieli prawda grekokatolików znowu prawosławnych i 2000 potem było w ruinie i 2006 jest tam funk funkcjonująca świątynia prawosławna cerkiew jest ciekawa, bo ma charakter taki obronny i pod tym względem warto zobaczyć jest od 2006 roku działającą cerkwią prawosławną, ale wiadomo, że dla nas ważni są w tej historii dzisiejszej Żydzi żyli w Szczebrzeszynie no to oczywiście co ciekawe wiadomo, że jako powiedzmy w Zamościu Lublinie to musi zawsze spojrzeć na południowy wschód widzicie ten handel i siedzi ze Szczebrzeszyna zajmowali się szczególnie handlem przyprawami i artykułami korzennym, czyli Biłgoraj sitka, a tutaj specjalizacja korzenie i przyprawy i pewnie najważniejszą zabytkiem najważniejszym zabytkiem szybsze Szczebrzeszyn synagoga, która znajduje się na zachód od rynku przy ulicy sądowej, więc dzieci do synagogi, która została niedawno wyremontowana jest naprawdę bardzo dobrym stanie, chociaż nie jest taka dokładnie, jakie przed wiekami zbudowana stara synagoga jeszcze pewnie szesnasty wiek, ale ta, jaką mamy dzisiaj możemy podziwiać to zbudowana na początku siedemnastego wieku spalona przez kozaków podczas powstania Chmielnickiego gruntownie wyremontowano potem przebudowano, ale zachowała ona taką prawda swój charakter, że jest na szlaku renesansu lubelskiego i widać te powiązania między Szczebrzeszyna i Zamościem i oddziaływaniem właśnie sztuki Żydów sefardyjskich Zamościa i tutaj kończymy takim pięknym cytat uwielbiam te opisy czasami tak sobie myślę, że fajnie być takim historykiem sztuki, kiedy można tak sobie fajnie popłynąć może oprzeć na ścianie północnej znajdowała się 2 poziomach kompozycja tak było kiedyś w górnej części przedstawiono dzban pod cieniu Wici roślinnej w dolnej kartusz z motywami roślinnymi na ścianie widniało też przedstawienie owocu granatu ujętego w cywilizowane formy liści analogiczna dekoracja znajdowała się na ścianie Południowej sklepienie podzielone, bo sztukateria przybierającym geometryczne formy charakterystyczne dla renesansu lubelskiego i teraz sobie Słuchajcie wszyscy chodzicie do synagogi tegoż nie ma, ale macie ten opis puszczać sobie nasz podcast zamykacie oczy widzieć te wszystkie sztukaterie później proszę państwa coś zjeść trzeba, więc tak także jak odpoczniemy zjemy zastanowimy się to no to co to planujemy słuchanie następnego podcastu prawda i to ten następny podcast również, że tak wyraźne życzenie przejściowo przynajmniej, ponieważ pan Karol tak tym razem do nas to o tym co do nas napisać dokładnie pan Karol i dlaczego dzień to inspiracją wylądowaliśmy bardzo bardzo daleko od Polski to o tym już za tydzień gorąco namawiamy do słuchania jeśli chcą państwo pisać to przy panu adres Babel małpa TOK kropkę FM Babel małpa TOK kropkę ten przepis ten adres do usłyszenia za tydzień mówią Adam Balcer i statusu Zwiń «

Babel brzmi w Szczebrzeszynie Biłgorajem. I Isaac Bashevis Singer

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: BABEL. RZECZPOSPOLITA MULTI-KULTI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 03:00

Najnowsze Podcasty

Jak władze PRL kreowały politykę wobec twórców i twórczyń kultury?

Jest i Polakiem, i Bengalczykiem. Kandyduje do Sejmu

Debata kandydatek do parlamentu o sytuacji kobiet w Polsce

Test: Volkswagen Golf

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL