Polityka na granicy – jak kwestia granic UE kształtuje politykę wspólnoty?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki przedstawia dobry wieczór w poniedziałek 9sierpnia mamy poważny kryzys na granicy Litwy i Białorusi księgi na granicy zewnętrznej Unii Europejskiej władze litewski informują, że do niedawna notowały rocznie około 80 przypadków nielegalnego przekroczenia tej granicy natomiast w ciągu 6 miesięcy tego roku tych przypadków było już blisko 3000 głównie przybywają osoby z bliskiego Wschodu i subsaharyjskiej Afryki co takiego się stało wygląda na to, że to Rozwiń » zemsta Łukaszenki na Unii Europejskiej, która go nie uznaje za prezydenta i co jakiś czas dokłada kolejną porcję sankcji w jaki sposób pan dyktator się mści zezwolił na drastyczne zwiększenie lotów do Mińska samolotów z Turcji czy Iraku, a następnie białoruskie firmy podwożą pasażerów niemal prosto z lotniska na białoruską litewską granicę cabrio już Landsbergis minister spraw zagranicznych Litwy w wywiadzie dla polityki ostrzega, że to nie jest kryzys migracyjny 2015 roku to nie są ludzie uciekający przed wojną Syrii to jest właściwie broni hybrydowa można powiedzieć broń polityczna przy pomocy, której Łukaszenka chce wymusić zmianę polityki europejskiej minister dodał, że reżim w Mińsku finalizuje już rozmowy z Pakistanem o złagodzeniu polityki wizowej i zaczyna podobne z rządami wielu państw afrykańskich twierdzi, że do końca lata na terytorium Litwy drogą przez Mińsk dotrze ponad 10 000 osób Litwa nie będzie w stanie ich utrzymać i zatrzymać, bo niemal wszyscy chcą się przedostać na zachód unijna agencja Frontex odpowiedzialna za ochronę granic zewnętrznych Unii wysłała na Litwę 60 oficerów trochę sprzętu, ale to może nie wystarczyć czemu to wszystko państwu opowiadam poniedziałki staram się przybliżać dzieje Unii Europejskiej w powiązaniu z czasami współczesnymi uznałem, że ta historia jest dobrą okazją by porozmawiać o granicach Unii Europejskiej przypomnieć jak wspólnota zabiegała najpierw by likwidować granice wewnętrzne by ludzie mogli sobie swobodnie podróżować, ale też jak jednocześnie musiała zacząć wspólnie myśleć o ochronie granic zewnętrznych na przykładzie Litwy widać, że nie zawsze państwo samodzielnie może poradzić sobie z kłopotem, jakim jest zjawisko masowego nielegalnego przekraczania granic jako ogromne ma to konsekwencje społeczne humanitarne, ale polityczne to dobrze pamiętamy z roku 2015, kiedy to w wielu państwach urosło w siłę wiele populistycznych partii no i potem zaczęły mieszać europejskiej polityce ten historyczny aspekt likwidowania granic przy jednoczesnym wzmacnianiu granic zewnętrznych przedstawi nam pan dr Grzegorz Balawajder z katedry studiów europejskich Uniwersytetu opolskiego natomiast tę nową odmianę wojny hybrydowej Łukaszenki pisze pani dr Jolanta Szymańska koordynatorka programu Unia europejska w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych gości pojawią się już za chwilę, ale najpierw ma jeszcze dla państwa garść informacji z dnia w wybranych bardzo subiektywnie Maciej Zakrocki przedstawia najpierw wiadomość na co dużo mówić przykra migrujące bociany przemierzające Grecję w drodze do Afryki padły ofiarą pożarów szalejących w całym kraju grupy zajmujące się ochroną przyrody poinformowały, że ptaki traciły orientację w gęstym dymie wiele doznało obrażeń zginęło każdego roku bociany przekraczają region attyki wokół Aten, kierując się na przylądek są nią około 70 km na południowy wschód od stolicy, gdzie czekają na korzystne wiatry, aby przemierzyć morze Śródziemne do Afryki w tym roku bociany doleciały do Grecji, gdy w kraju trwała walka z pożarami Maria Janoty prezes greckiego stowarzyszenia opieki nad dzikimi zwierzętami Anima powiedziała, że po raz pierwszy odnaleziono bociany w miejscach, których do tej pory nie występowały wiele zdezorientowanych ptaków zginęło po zderzeniu z dniami energetycznymi i słupami elektrycznymi po raz pierwszy mamy tak wiele martwych bocianów w Atenach powiedziała mieszkańcy zbierają martwe ptaki ze swoich trawników udało się uratować też kilka bocianów, które zostaną wypuszczone na wolność, gdy będą wystarczająco sprawne pracownicy stowarzyszenia podkreślają, że pożary to tragedia także dla wielu innych gatunków zwierząt to jest coś, o czym czasem zapominamy, a to zawsze boli dodatkowo te zwierzaki są bardziej bezbronny niż my Maciej Zakrocki przedstawia banki z Wall Street nie są w stanie pozyskać absolwentów szkół wyższych nawet wówczas, kiedy oferują podstawowe wynagrodzenie w wysokości 100 000USD rocznie ten rok jest pod tym względem jednym z najtrudniejszych od wielu lat dlatego wojna o pracowników zaostrza się menedżerowie banków obawiają się, że branża private equity 1 nas najbardziej lukratywnych na Wall Street przechwyci jeszcze więcej talentów niż dotychczas ostro na tym polu konkurują też firmy technologiczne i doradcze to oczywiście dobra wiadomość dla młodych ludzi, rozglądając się za pracą w branży finansowej, ale zła dla banków, które w tym samym czasie borykają się niezwykłym odpływem młodszych pracowników Alan Johnson dyrektor w firmie doradczej Johnson aż 600 obawia się, że w wyniku wojny o młode talenty banki w końcu mogą to przesadzić z drugiej strony i zakończę utrudniać za dużo osób za zbyt duże wynagrodzenia 100 000USD rocznie muszę chyba przypomnieć sobie jak idzie seks, ale mi jeśli dobrze to może trzeba poszukać ogłoszeń z tego Łoś Street Maciej Zakrocki przedstawia po 13 miesiącach intensywnego leczenia wypisano ze szpitala najmniejszego noworodka, jakiego lekarzom udało się utrzymać przy życiu Quick Look Susan urodziła się w 2005. tygodniu ciąży ważyła zaledwie 212g dziewczynka urodziła się przed 13 miesiącami w Singapurze poród metodą cesarskiego cięcia wymusił zdrowie matki ciśnienie krwi zagrażało zarówno jej jak dziecku lekarze od początku dawali ograniczone szanse maleństwo, ale przyznali, że wolę życia była dziewczynce tak wielka, że próbowali wszelkich możliwych metod by przy życiu utrzymać wbrew przeciwnościom wbrew komplikacja zainspirowała ludzi wokół siebie swoją wytrwałością co czyni niezwykłym dzieckiem czasu covid 19 promykiem nadziei wśród chaosu napisali w oświadczeniu lekarze Narodowego szpitala Uniwersyteckiego w Singapurze dziewczynka cierpi jeszcze na przewlekłą chorobę płuc wymaga wspomagania w oddychaniu, ale lekarze twierdzą, że z czasem jej stan się polepszy w tej chwili jest na tyle dobry, że zdecydowano, iż może wrócić do domu waży 6 kg i 300 g Maciej Zakrocki przedstawia chińscy szpiedzy udający uchodźców politycznych próbują dostać się do Wielkiej Brytanii poprzez program przesiedleńczy przeznaczone dla mieszkańców Hongkongu ujawnił dzisiaj dziennik The Times jak mówią cytowane przez gazetę źródła rządowe brytyjskie władze mają świadomość, iż uśpienie chińscy agenci ubiegają się wizji brytyjskie dla hongkońskich posiadaczy brytyjskich paszportów zamorskich pod pozorem szukania schronienia przed totalitarnym państwem jak podaje The Times dotychczas ponad 30 000 mieszkańców Hongkongu złożyło wnioski zostały wizy pobytowe w wielkiej Brytanii otwarta 31stycznia tego roku ścieżka wizowa jest dostępna dla około 350 000 mieszkańców Hongkongu, którzy mają brytyjskie paszport zamorskich, a także dla około 2500 000, którzy są do nich uprawnieni oraz około 2500 000 pozostających na ich utrzymaniu co łącznie daje prawie 5,51 000 000 osób status brytyjskich obywateli zamorskich został stworzony w 1985 roku tylko dla mieszkańców Hongkongu, którzy urodzili się przed przekazaniem tej prowincji Chinom, czyli do 30czerwca 1007. roku włącznie, którzy w wyznaczonym terminie wystąpili o jego przyznanie brytyjski rząd szacuje, że skorzysta z tej możliwości bardzo wiele tysięcy osób zgadzam się z obawami i zaniepokojeniem w związku z wpływem Pekinu na istniejących chińskie organizacje w wielkiej Brytanii martwię się, że Pekin będzie wpływał na brytyjski parlament brytyjski wartości poprzez te chińskie stowarzyszenia komunistyczna partia Chin korzysta z wszelkich środków, jakie mamy wywierać wpływ na rządy obcych państw dla własnych korzyści mówił chciałem pragnący zachować anonimowość były lokalny radny z Hongkongu, który sam w ostatnich dniach przyjechał do Wielkiej Brytanii w ramach tej ścieżki wizowe brytyjskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych zapewnia, że składający wnioski są skrupulatnie sprawdzani na drodze to bezczelność by samemu, łamiąc prawa człowieka wysyłać szpiegów, którzy niby uciekają przed prześladowaniami Maciej Zakrocki przedstawia dzisiejszy cytat dnia pochodzi z naszej anteny dokładnie poranka Radia TOK FM, w którym Dominika Wielowieyska rozmawiała z Witoldem Waszczykowskim, kiedy szefem ZU dzisiaj posłem do parlamentu europejskiego i PiS-u m.in. ocenia wystąpienie amerykańskiego charge daffaires w sprawie ustawy zwanej jako lex TVN posłuchajmy uważałem również ten obecny szarzy defekt, gdyby nie wywodził się z kraju bardzo zaprzyjaźnieni z polską ze względu na swoje manifestowanie wtrącanie się życie polityczne Polski powinien otrzymać status persona grata został wydalony z Polski korzysta z faktu, że należy do tej dyplomacji bardzo przygotowanej zaczyna pan z nami poprosiliśmy o komentarz do tych słów o panu BIK w Grzegorz Dziemidowicz dziennikarza dyplomatę zastępca kierownika Akademii służby zagranicznej dyplomacji Collegium Civitas jest to wypowiedź zdumiewająca w ustach byłego ministra spraw zagranicznych i europosła będą tych to by dyplomacie nawet jeśli nie jest czynnej służbie dyplomatycznej oczekuje się znacznie więcej, a nie arogancji ona nigdy nie popłaca dyplomacji to po pierwsze po drugie nie jest prawdą, że przedstawiciel innego kraju dyplomata innego kraju nie ma prawa wypowiadać się w sprawach dotyczących kraju swojego urzędowania od tego m.in. jest osobą było, gdyby pan Ali chargé affaires ambasady Stanów zjednoczonych gorąco chwalił poczynania polskich władz to co wówczas byłby dobry byłby właściwy na swoim miejscu nie podlegałby krytycy, więc są oczywiście nonsensy w ustach no bo co bądź doświadczonego człowieka, jakim jest były minister spraw zagranicznych one są absolutnie nie do przyjęcia, a co więcej no na pewno będą zapamiętane tu nie tylko chodzi o to, że one człowiek, który wypowiadał tak skrajne poglądy nie jest już u steru polskiej dyplomacji te jednak kogoś fakt, że pozwala sobie na tego rodzaju wypowiedzi świadczy o obecnym stanie polskiej dyplomacji również bardzo dziękuję, a teraz już pora główną część audycji Maciej Zakrocki przedstawia jest już z nami zapowiadany pan dr Grzegorz Balawajder katedra studiów europejskich Uniwersytet opolski dobry wieczór wierzy pan dobry państwu może tak trochę statystycznie czy encyklopedyczny tych granic Unia europejska zewnętrznych ma jakiś tysiące kilometrów prawda tak powiem, że jest to rząd wielkości ponad 10 000 km, jeżeli mielibyśmy tak rzeczywiście je dokładnie określić to oczywiście z 1 strony mówimy czy mamy na myśli te granice zewnętrzne lądowe prawda, która np. w przypadku Polski dotyczą naszej styczności z Ukrainą Białorusią czy federacją rosyjską na odcinku obwodu kaliningradzkiego to już jest 1163km, ale trzeba pamiętać, że granica zewnętrzna Unii Europejskiej to również ta granica związana z linią brzegową, która dotyczy wszystkich państw, które mają dostęp do morza, a więc również ta granica morska jest granicą zewnętrzną będzie 4× tyle nie to i tak wychodzi ja powiem także opieram się do pewnych szacunkach także jest to rząd wielkości około 20 000 km no oczywiście do tego dochodzą lotniska, ale to jest specyficzna sprawa no i teraz tak jak nas postępowała integracja to zaczęły pojawiać się pomysł, żeby ludziom ułatwić życie i że skoro Europa staje się takim wspólnym domem na to, żeby z z niej zlikwidować, a na pewno ograniczonymi na początku te granice wewnętrzne, aby wartość Unii, jaką jest swoboda przepływu osób była była dobrze realizowana znalazłem informację, że taki pomysł, który można by można uznać za taki pro początek jest już w traktacie ustanawiającym europejską wspólnotę gospodarczą pięćdziesiątego siódmego roku, gdzie mówiło się o swobodnym przepływie pracowników oraz o swobodzie przedsiębiorczości, a więc można powiedzieć za zaczęliśmy od tego, żeby ci ludzie, którzy do czegoś tam potrzebni na wspólnym rynku mogli w miarę swobodnie się poruszać, ale rozumiem, że to co nas interesuje to jest chyba dopiero traktat z Maastricht tak 90, ale rok, ale rzeczywiście pan redaktor nawiązał do ważnego momentu, dlatego że świetnie, że wspomniał pan o traktatach rzymskich ustanawiający europejską wspólnotę gospodarczą, bo od momentu przyjęcia tych traktatów proces integracji europejskiej zaczął przeżywać takich 2 obszarach 2 kierunkach jako integracja i wszerz, czyli stopniowo będziemy poszerzali liczbę państw członkowskich prawda zaczęło się od szóstki w sumie doszliśmy do 28 no po brexicie 27 państw, ale drugim bardzo istotnym aspektem tej integracji, bo to co się określa mianem integracji w głąb, czyli rozwój współpracy poprzez podejmowanie różnych przedsięwzięć Onetu oczywiście były w dużej mierze oparte na działaniach związanych z integracją gospodarczą, czyli powstaje Unia celna później powstaje wspólny rynek, ale właśnie pojawienie się wspólnego rynku spowoduje powstanie tych swobód swoboda przepływu pojawia się swoboda przepływu towarów kapitału usług no właśnie swoboda przepływu pracowników i to jakby w tym względzie dało ważny kierunek myślenia jak rzeczywiście tą swobody urzeczywistnić, tym bardziej że jak popatrzymy na proces integracji europejskiej to w dużej mierze będzie dotyczył z 1 strony oczywiście sprawia już wiemy gospodarczych, ale pojawia się takie naturalne pytanie co obywatel z tego będzie miał na ile integracja jemu będzie mogła służyć tutaj rzeczywiście wtedy pojawiło się pewne pomysły, tym bardziej że istniały już pewne rozwiązania w Europie mianowicie w 1600 pięćdziesiątym czwartym roku utworzono nordycką Unię paszportowych, która zrzeszała Islandii danie Schwesig Norwegii Finlandii to wtedy jeszcze były państwa, które nie były związane z EWG natomiast właśnie ta nordycka Unia nie jest paszportowe umożliwiała znoszenie kontroli paszportowych właśnie na granicach wewnętrznych tych państw za taki pierwszy kierunek, że można coś w tym względzie zrobić później 1960 roku została przyjęta taka dosyć istotna konwencja między krajami Beneluksu, czyli Belgia Holandia Luksemburg to już jest jak wiemy połowa tej słynnej szóstki prawda zakładająca możliwość takich systematycznych kontroli osób wprowadzenie swobody przemieszczania się przez obywateli tych państw, a później to już zaczęło się rozwijać dalej takim bardzo istotnym wydarzeniem było spotkanie rady europejskiej w Paryżu w grudniu 1974 roku po raz pierwszy podniesiono właśnie kwestię możliwości zniesienia kontroli na granicach w obrębie wspólnoty i utworzenie Unii paszportowej no tutaj kolejne wydarzenie taki można powiedzieć bardzo istotne z punktu widzenia późniejszego właśnie układu Schengen zawarcie w lipcu dokładnie 13lipca 1984 roku Saarbrücken umowy o stopniowym zniesieniu kontroli na granicy francusko niemiecki to był ten właśnie taki można powiedzieć początek, a później już 14czerwiec 1985 roku Republika Federalna Niemiec Francja Belgia Holandia Luksemburg zawierają właśnie w Schengen umowę, regulując stopniowe znoszenie właśnie kontroli na wspólnych granicach z tym, że ta umowa miała charakter międzyrządowy ona jeszcze nie wchodziła w zakres prawa Unii Europejskiej czy nie był jeszcze wtedy Unii Europejskiej natomiast w momencie wejścia w życie traktatu amsterdamskiego dopiero właśnie księgę staje się częścią dorobku prawnego Unii Europejskiej na ich w tym momencie ten proces zaczyna postępować z tym, że czasami szczególnie ostatnio covid nam pokazał, żebyśmy tylko o tym pamiętali czasami jest trochę przykre, że ta Europa bez granic ten cały układ Schengen, którzy z, którego chyba najbardziej jesteśmy dumni, bo właśnie wszystkie badania pokazują, że ludzi pyta, dlaczego się podoba Unia europejska to chyba jednym z pierwszych punktów bo, bo można podróżować bez granic, ale mimo tych wszystkich ustaleń tego włączenia porozumień czy porozumienia Schengen dorobku prawnego Unii no niestety ciągle stać niestety państwa mają prawo zawieszania tego porozumienia i wprowadzania jednak kontroli granicznych co właśnie pandemia pokazała no z dużą ostrością tak zgadza się z tą też tak ciekawa rzecz, bo w momencie, kiedy jesteśmy świadkami wejścia w życie układu Schengen doświadczamy rzeczywiście takiego procesu zaniku granicy jako Marie przy czym ta bariera zanika przede wszystkim wymiarze politycznym granicy i w takim wymiarze gospodarczo celnym natomiast jest czy taka funkcja granicy, która określana jest zmiany funkcji sanitarnych ona jest taką funkcją troszeczkę jeśli się nic nie dzieje zapomnianą to tak jakby się absolutnie tego typu funkcja żaden sposób nie objawiała, ale właśnie w momencie, gdy coś niedobrego dzieje ta funkcja sanitarnej granicy nawet warunkach, kiedy państwo są ze sobą mocno zintegrowane ono, jakby się aktywizuje i pokazuje, że nadal ta granica potrafi być barierą zresztą ta sytuacja, która związana jest z covidem jest taką można powiedzieć no egzemplarzy kasują tego, ale warto podkreślić warto zauważyć, że takie sytuacje miały miejsce już wcześniej chociażby taki moment jeszcze przed wejściem Polski do Unii Europejskiej mieć problem z Pruszcza chcą i to również wywoływało pewne reakcje na granicach natomiast istotnie faktem jest, że w świetle regulacji sięga chińskiej przywrócenie kontroli na granicach tzw. wewnętrzne, czyli w granicach, że ta funkcja barierę została ewidentnie formalnie zniesiona może nastąpić oczywiście może nastąpić wyjątkowo jedynie w przypadku albo poważnego zagrożenia porządku publicznego lub bezpieczeństwa wewnętrznego kraj tę kwestię reguluje dokładnie rozdział drugi kodeksu granicznego Schengen taką kontrolę wprowadzał w trybie rozporządzenia właściwy minister w Polsce jest to minister spraw wewnętrznych i administracji wtedy określa odcinki granicy Państwowej, na której ta kontrola graniczna osób zostaje przywrócona czy czasowo czy zostaje przedłużona zostaje zniesiona przy czym właśnie różne były wydarzenia które, jakby powodowały tę sytuację, kiedy w Polsce mieliśmy mistrzostwa Europy w piłce nożnej 2012 roku, które organizowaliśmy organizowaliśmy wspólnie z Ukrainą, ponieważ Ukraina to kraj jak wiadomo poza Unią, tym bardziej poza zasięgiem musieliśmy zliberalizować zasady przekraczania granicy polsko ukraiński jako tej zewnętrznej granicy Unii strefy Schengen automatycznie pojawiło się kontrole na granicy polsko-niemieckiej polsko-czeskiej polsko-słowackiej, bo w tym momencie, jakby te granice wewnątrz Unii przyjęły trochę wymiar tej granicy zewnętrznej to to jest już chyba dobry moment panie doktorze, żeby właśnie do tych granic zewnętrznych przeszliby czas nam strasznie ucieka no bo to rzeczywiście chyba jeśli chodzi o kwestie granic wewnętrznych najbardziej potrzebną wiedzę już mamy natomiast konsekwencją tego z noszenia granic wewnątrz jest jak rozumiem wzmacnianie granicy zewnętrznej no bo łatwo wyobrazić, że właśnie ktokolwiek się tylko przedostanie przez zewnętrzną granicę już ma otwartą właściwie całą Europę prawda stąd jak rozumiem no była potrzeba, aby stworzyć silną dobrze chronioną granicę zewnętrzną to państwo oczywiście członkowskie dużym stopniu wzięły na siebie odpowiedzialność za ochronę granic, niemniej jednak są sytuacje chociażby jak teraz, że mogą nie dawać rady no jak rozumiem pojawił się już dosyć dawno zresztą pomysł stworzenia takiej takich norm wspólnotowych działań na rzecz ochrony tych granic tak ładnie i oczywiście z punktu widzenia bezpieczeństwa swego obszaru Unii Europejskiej najważniejsze znaczenie oczywiście ma Państwowa ochrona granic zewnętrznych te granice podlegają fizycznej ochronie ich przekraczanie odbyła się na podstawie dokumentów uprawniających do przekroczenia natomiast rząd jakieś odstępstwa od tych zasad muszą być uzgodnione w umowach zawartych pomiędzy danym państwem strefy Schengen, a jego sąsiadem np. Polska miała tak jest utrzyma zawarte układy małym ruchu granicznym np. z Rosją w odniesieniu do obwodu kaliningradzkiego to jest taki wyjątek czy z Ukrainą natomiast oczywiście głównym celem zadaniem służb granicznych państw posiadających zewnętrzną granicę jest właśnie ochrona terytorium Unii Europejskiej przed napływem 3 nowych imigrantów czy przeróżnego rodzaju zagrożeniami wynikającymi z funkcjonowania czy międzynarodowych grup przestępczych czy organizacji terrorystycznych i tutaj warto zauważyć też podkreślić, że granica zewnętrzną Unii Europejskiej ona pełni większości te same funkcje szczególnie w odniesieniu do wymiaru kontroli każda granica Państwowa z tą różnicą, że na granicy zewnętrznej nie kończy się władztwo tylko 1 państwa, nawet jeżeli to jest takie państwa Polska, która ma taką wewnętrzną granicę chociażby w odniesieniu do Ukrainy, lecz władztwo całej Unii Unii traktowanej tutaj jako najbardziej organ rozwinięte ugrupowań integracyjnych dlatego Cafu tak by sytuacja powoduje, że kwestia funkcjonowania granic zewnętrznych stanowi przedmiot zainteresowania i stosownych również działań nie tylko państw granicznych, a więc tych buforu owych, ale również tych państw, których granice państwowe mają wyłącznie charakter wewnętrzny, czyli to nie jest także np. Republika czeska, która jest państwem wszystkich stron otoczonym przez kraje Unii Europejskiej strefy Schengen i ta sprawa dotyczy taka zresztą kwestie dosyć wyraźnie określa jeden z artykułów dokładnie art. 1 traktatu o ustanowieniu Unii Europejskiej, gdzie jest mowa o tym właśnie, że państwa członkowskie traktują jako sprawę wspólnego zainteresowania m.in. politykę azylową zasady regulujące przekraczanie granic zewnętrznych państw członkowskich oraz sprawowaniem nad nimi kontroli w tym zasady wjazdu i poruszania się obywateli państw trzecich na terytorium Unii czy walkę z nielegalną mimo imigracją proszę wnieść odwołanie do aktu prawnego dlatego też granica ja rozumiem, że m.in. z tego powodu by się chyba to słowo nie padła, ale rozumiem, że przejdziemy teraz Frontex zresztą siedzibę właśnie w Warszawie ma się fach, którego wybiera zarząd, a w zarządzie przedstawiciel każdego państwa członkowskiego tak jest choćby biurokratyczny dowód na to, że kwestia granic zewnętrznych dotyczy wszystkich nawet tych, którzy mieszkają w środku Unii tak dokładnie tak zarząd tworzą przedstawiciele wszystkich państw, które są członkami strefy Schengen plus też członkami obserwatorami są przedstawiciele tych państw, które są w strefie Schengen, ale nie są Unii Europejskiej, bo takie państwa mamy jak Norwegia Islandia Liechtenstein czy Schwarza Schwarza w każdą rzecz jest frak w takim razie, jaką pełni rolę Frontex to jest może tak ma troszeczkę troszeczkę historyczny wymiar może zacznę od tego obecnego Frontexu w każdym razie europejska agencja Straży Granicznej i przybrzeżnej, bo to tak często wnosimy to określenie Frontex ona została powołana do życia dokładnie 6października 2000 szesnastego roku na podstawie rozporządzenia parlamentu europejskiego 14września 2016 roku w celu zapewnienia zintegrowanego właśnie zarządzanie granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej co miało służyć skutecznemu zarządzaniu migracjami i zapewnieniu wysokiego poziomu właśnie bezpieczeństwa Unii przy jednoczesnym oczywiście też zagwarantowaniu swobodnego przepływu osób zresztą rok 2016 to jest ten moment, kiedy mamy apogeum kryzysu migracyjnego tu m.in. tylko się w transferze symboliczne było miejsce, w którym zainaugurowano działalność Frontexu do tego 6października szesnastego roku było to na granicy Bułgarskiej tureckiej jest tam taki newralgiczny punkt w newralgicznym punkcie, który pokazywał właśnie jest jak i jedną z z tych branż, którym imigranci docierali właśnie do Europy obszar Unii Europejskiej i w związku z tym tutaj to rozporządzenie, które powołało do życia europejską agencję Straży Granicznej i przybrzeżnej on określa reguły europejskiego zintegrowanego zarządzania granicami w tym celu została ustanowiona europejska właśnie agencja Straży Granicznej przybrzeżnej, która z kolei została też taki ciekawy twór utworzona z europejskiej agencji Straży Granicznej i przybrzeżnej, która powstała na bazie europejskiej agencji zarządzania współpracą operacyjną na zewnętrznych granicach państw członkowskich Unii Europejskiej to był ten tzw. stary Frontex, który powstał jeszcze w 2000 czwartym roku trzymamy się 2 Frontex, jakby przed Frontex mogą być ostatnią w kontekście nowym Frontex się ten stary Frontex to była agencja, która prowadziła działania mające na celu koordynację współpracy operacyjnej między państwami członkowskimi w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi miała zadanie wspomagać te państwa szkoleniu funkcjonariuszy Straży Granicznej przeprowadzała już również analiza ryzyka monitorowała rozwój badań mających znaczenie dla kontroli technicznej operacyjnej na granicach zewnętrznych udzielała też państwom członkowskim można ponieść niezbędnego wsparcia nie organizowaniu wspólnych działań tam, gdzie grę wchodził już powrotu migrantów do swoich Krak natomiast nowy twór, czyli europejska agencja Straży Granicznej przybrzeżne jako kontynuatorka misji stałego Frontexu jest już odpowiedzialna za zarządzanie granicami zewnętrznymi, zwłaszcza w przypadkach nieprzyjmowania przez państwa członkowskie no tej szczególnej właśnie presji migracyjnej powodującej, że kontrola granic zewnętrznych staje się nieskuteczna i tym samym przyczynia się do powstania różnych problemów w obszarze żagański, czyli generalnie, ale to, ale jak rozumiem jest współpraca jednak głównie ze służbami państwa, bo ciągle Frontex nie ma aż nie dysponuje jeszcze tak liczną Strażą Graniczną europejską prawda 3 czy sprzętem czy niezbędną aparaturą do takich działań tylko dalej jest współpraca z no to rozumiem głównie pamiętamy właśnie tę falę migracyjną piętnastego szesnastego roku to jest Grecja Włochy Francja Hiszpania głównie morze morze Śródziemne tam tam tej współpracy, bo najwięcej do tej pory takiego, że właśnie stara formuła Frontexu, która się nie sprawdziła w okresie wielkiego tego apogeum kryzysu migracyjnego ona oparta była na takim założeniu, że Frontex ma tylko wspierać i tutaj rzeczywiście wyglądało w ten sposób, że Frontex zwracał się do państw członkowskich o oddelegowanie funkcjonariuszy, którzy wspomogą funkcjonariuszy granicznych tych państw, które mają problem z presją migracyjną ten stary Frontex jak pokazała rzeczywistość właśnie związane z kryzysem migracyjnym po nie spełnił tej roli może wynikało to faktu, że kiedy powoływano do życia powoływane w 2004 roku w momencie, kiedy następowało to największe rozszerzenie Unii Europejskiej na wschód, którego zresztą beneficjentem była też jak wiemy Polska, bo wtedy właśnie to rozszerzenie na wschód rodziło pewne obawy 3 takie kraje chociażby nawet jak Polska mają zewnętrzną granicę Unii z obszarem Ukrainy Białorusi czy rzeczywiście będziemy w stanie sami powstrzymać tutaj ten trend migracyjny, ale wtedy ten migracyjny nie był szacowany na jakiś taki masowy wielki bardziej taki liczbowo no barze pod po mogący być poddany większej kontroli w momencie, kiedy pojawia się kryzys migracyjny ten znany nam wszystkim bardzo dobrze dochodzi do takiej sytuacji, którą ja uważam że, gdyby ją inaczej potraktowano być może mielibyśmy takich skutków tego kryzysu mianowicie 2 państwa mają szczególny problem są Włochy między nimi nawet za słynna i drugim krajem z Grecją na granicy z Turcją, gdzie w warunkach tej ogromnej presji migracyjnej musi proszą o wsparcie Frontex Frontex odmawia w naszym stanie, dlatego że w tej formule starej on bazuje na tym co dadzą państwa państwa nie są specjalnie zainteresował się taki egoizm państw Unii w tym momencie ja teraz już musimy panie doktorze zmierzać do płyty rozumiem, że doświadczenia tamtego kryzysu plan nowy Frontex dokładnie tak no i i krótko proszę powiedzieć jak pan widzi to są dosłownie minutę szansę nowego Frontexu na to, żeby np. gdy miało dojść do podobnego kryzysu poradził znaczy niewątpliwie wymaga sporych sił środków tutaj jak wiemy w momencie, kiedy pojawiła się nowa szefowa komisji europejskiej Ursula von der Leyen ona jako taki swój mocny plan wprowadziła to, że chciałaby, żeby frontach zwiększą się do 10 000 osób, żeby przejął bardzo istotne właśnie działania poszczególnych państwach, które nawet powodowały, że te działania są tak, żeby były jak prowadzone niezależnie od działań państw na terenie, których ten wątek działo odzież i tutaj rzeczywiście wśród państw Unii Europejskiej na dzień dzisiejszy mamy podział, który oparty jest na tym, że niektóre państwa czy problemem jest tzw. kwestia kompetencji wkroczenia, która spowodowałaby, że w pewnym momencie ten nowy Frontex bez zgody zainteresowanych państw członkowskich mógłby zabezpieczyć granicę zewnętrzną Unii w obszarze danego państwa wiadomo, że państwo tak łatwo takich kompetencji właśnie np. kraje grupy wojna, czyli Polska firmy są temu przecież te no i tutaj mamy mamy taką sytuację Niemcy np. chciałyby być za, ale mamy 100 zobaczymy w takim razie jak dalej rozwinie historia Frontexu, tym bardziej że jest taki moment pewnie takiej reformy dojdzie, bo sporo różnego rodzaju uwag dotyczących pracy tej agencji i tak wrócimy jeszcze do naszej rozmowy bardzo dziękuję dr Grzegorz Balawajder katedra szczyt europejski Uniwersytet opolski był nasz gość dziękuję bardzo, za rozmowę dziękuję panu dziękuję państwu dobranoc Maciej Zakrocki przedstawia, a teraz jest już z nami pani dr Jolanta Szymańska koordynatorka programu Unia europejska w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych dobry wieczór wieczór czy podziela pani pogląd ministra spraw zagranicznych Litwy Gabrielius Landsbergis, że to co teraz dzieje na granicy białorusko litewskiej to jest jako mówi nowa forma wojny hybrydowej takiej ją głos zdecydowanie płyną zarówno na Litwie, jakim na Unii Europejskiej, a na pewno to co dziś na granicy literacko białoruskiej nie jest taką standardową sytuacją nie jest sytuacją kryzysu migracyjnego z jakimi my np. do czynienia z 2015 roku, ale wydaje się ZN dość dobrze zaplanowaną operacją tutaj, a koincydencja czasowa, czyli wzrost obligacji, które właściwie nastąpił pod koniec maja i trwa do dzisiaj, czyli taki jest nagły sposób emigracji z dość dalekich regionów, dlatego że ponad połowę migrantów na granicy litewsko-białoruskiej stanowią Irakijczycy, a także obywatele państw afrykańskich to wydaje się po prostu zaplanowaną operację zresztą zapowiedzianą przez Aleksandra Łukaszenki, który noc wskazywał, że nie będzie tutaj dbał o bezpieczeństwo granic unijnych i to o zatrzymaniu samolotu i Rainer rozpoczął tego rodzaju działania także nie wiem czy definicję wojny hybrydowej to już pełnia może nie, ale na pewno jest to standardowa sytuacja kryzysu emigracyjnego zresztą wydaje się, że w ogóle mówienie o kryzysie migracyjnym to też nie jest może adekwatne sformułowanie na określenie tej sytuacji, dlatego że od początku roku do końca lipca na tej granicy odnotowano ponad 3200 przypadków nielegalnych przekroczeń granicy w związku z tym to nie jest przy 80 wcześniej tak w poprzednich 3 to warto zawsze podkreśla, żeby widzieć właśnie ten różni, a także skoki zdecydowanie dużo natomiast jeśli porównamy z innymi odcinkami kraje Unii Europejskiej choćby południowymi to wciąż widzimy, że na Wschodzie sytuacja nie jest tak dramatyczna jak właśnie często bywa na południu Europy także przy wsparciu innych państw członkowskich jest to sytuacja do opanowania natomiast oczywiście niepokojące jest to, że sąsiedzi państw europejskich coraz częściej postrzegają migracje jako słaby punkt Unii Europejskiej i wykorzystują to w walce politycznej z taką sytuacją mieliśmy do czynienia, który w przypadku Turcji w 2020 roku, kiedy przy nasileniu szybko i konfliktów z Grecją również nastąpiła eskalacja ruchów migracyjnych, doprowadzając do takiego punktowego kryzysu na granicy grecko-tureckiej teraz widzimy, że podobne podobną sytuację na granicy z Białorusią no jest niepokojący jako zjawisko właśnie takiego szantażu politycznego z 1 strony Unia europejska miała tego świadomość od początku by, planując tę strategię migracyjną partia wydaje się źle, a powinno to być uwzględnione w pracach nad obecnym pakietem migracyjnym, aby właśnie takim sytuacjom zapobiegać i tutaj zdecydowanie tylko to tutaj przepraszamy za słowo jest takie pytanie, ale właściwie co można zrobić no bo oczywiście politycy litewscy powiedzieli postawimy mur, bo to jest takie najprostsze skojarzenia, ale tu akurat chyba wsparcia ze strony pozostałych państw unijnych czy z z budżetu unijnego spodziewać się nie można natomiast, jeżeli wspomniany pan minister Landsbergis mówi i rozumiem, że ma tę informację z dobrych źródeł, że w tej chwili Łukaszenka negocjuje program liberalizacji wizowej z Pakistanem no to znaczy, że chce po prostu ze swojego miejska zrobić taki hab, gdzie z Pakistanu zaczną przy przygotować ludzie i będzie ich Niewiem autokarami białoruskich biur podróży pewnie państwowych podwoził od razu pod granicę z Litwą może też może też z polską gotowości co można zrobić w sytuacji, kiedy taki dyktator po prostu no no no gra w ten sposób rozumiem, że ja nazywam oczywiście nie naukowo taka jak jego Niewiem osobista zemsta na Unii na zasadzie nie uznajecie niejako prezydenta nakładać na mnie sankcje to ja wam teraz nie wiem parę tysięcy, a może, a może nawet więcej niż parę imigrantów po prostu wrzuca się martwić na pewno nie jest to łatwe wyzwanie do sprostania, zwłaszcza biorąc pod uwagę jak wrażliwe społecznie jest to temat wiemy, jakie emocje wśród społeczeństw państw członkowskich wywołuje natomiast oczywiście przestrzeń do Solidarności z państwami zdecydowanie nie jest już trzeba powiedzieć, że liczna czuła się o pomoc Frontexu jeśli chodzi o zabezpieczenie granic, bo granica ta też warto powiedzieć ze względu na nikłe obciążenie kieliszkiem nieuregulowanej migracji w poprzednich latach no i była dość dobrze zabezpieczona to wskazywało znaczy wskazano tutaj zarówno braki kadrowe jak też sprzętowe i tutaj w piątek wysłał aktualnie już około 100 funkcjonariuszy samochody strażnicze helikoptery na tamtejszą granice władze litewskie również rewidują poniekąd swoją politykę migracyjną, starając się zapobiec przedostawaniu się osób, które są kierowane do ośrodków, w których czekają na rozpatrzenie wniosku tak, aby nie rozprzestrzeniały się nie przenosiły się może tak do innych państw członkowskich, aby ten efekt jak bliskość państw docelowy nie napędzał migracji, a jeszcze większym stopniu także po pokazuje to, że to, że jest duch Solidarności w państwach członkowskich jeśli chodzi o radzenie sobie z tym kryzysem natomiast oczywiście jeśli to zjawisko będzie eskalować tym trudniej będzie będzie nim zarządzać, dlatego że tak jak powiedziałam na początku ta skala obecnie nie jest skalą i chodzi o Unię europejską i w ogóle jej zewnętrzne granice dużo jest w ogóle nieporównywalne z kryzysem migracyjnym 2015 roku mówiliśmy o milionach uchodźców, którzy przybywają no no tylko to jest taki dodatkowy może trochę kłopot, bo liczby są na pewno inne, ale minister wiceminister spraw zagranicznych Litwy z kolei na torze było z ponad tydzień temu pan Mantasa domena mówił, że taki kraj jak Litwa no może jest w stanie w miarę cywilizowany sposób chłop przyjąć przynajmniej do czasu no dalszych decyzji o około no mówił on powiedział dokładnie no jeśli liczba ich przekroczył ich, czyli tych nielegalnych imigrantów przekroczy 5000 nie będziemy w stanie ich utrzymać nie mamy miejsca będziemy musieli pozwolić iść dalej no tutaj była czuję naprawdę czy Rawa jest dostanie, bo tutaj wracamy do dyskusji nad pakietem komunikacyjnym i osławiony już systemem azylowym Unii Europejskiej zwrócił uwagę na to, że dotychczas z tym problemem mierzyły się w zasadzie tylko państwa Południowej Europy Grecja Włochy, które oskarżony były przez inne państwa on no nie umiejętność ochrony granic czy niedostateczne wysiłki na rzecz ochrony granic natomiast często po prostu system azylowy nie były w stanie sprostać tej pensji ani nie nie mieli dostatecznie dużo kadr nimi możliwości logistycznych, aby pomieścić te osoby w ośrodkach teraz ta presja jeśli zacznie się przesuwać na granicę wschodnią, a dodajmy Litwa państwa bałtyckie nie były również z państwami, które wyrażały Solidarność w pracach nad unijnym pakietem migracyjny dostrzegą tutaj, że problem nie leży tylko na południu Europy i one też mogą znaleźć w sytuacji, kiedy będą potrzebować Solidarności i państw i być może właśnie pomoc w postaci relokacji uzyska aprobatę innych państw członkowskich nie tylko państw Południowej Europy na to trochę przepraszam, bo to uczy się ze śmiertelną powagą trochę to brzmi tak, jakbyśmy mieli za jakiś czas właśnie podziękować Łukaszence zatem jego niecny plan, że dzięki tak tej akcji w właśnie ten ta myśl ta idea Solidarności europejskiej w rozwiązywaniu problemu migracyjnego wejdzie na zupełnie inny poziom właśnie państwa, które do tej pory odrzucały różnego rodzaju pomysły, które tę Solidarność właśnie realizowały no bo uważały, że to nie dotyczy tak są daleko problemu zmienią zdanie nie chcę powiedzieć na pewno tak będzie, bo ta dyskusja trwa już 5 lat i jak dotąd nie przyniosła satysfakcjonujących rezultatów, ale z pewnością wiemy, że relokacje mniej lub bardziej odbywają się w formule dobrowolne, więc po pierwsze, myślę, że w pierwszej kolejności Litwa będzie mogła liczyć na państwo, które dobrowolnie zgodzą się przyjmować azylantów jeśli ta liczba faktycznie przekroczy 5000 i zdolności ich logistyczne nie pozwolą na przyjmowanie więcej, a z dalszych krokach na pewno rozpocznie się nowy etap dyskusji o pakiecie, a celowym dyskusji de facto zamrożone, dlatego że od września mamy nowy pomysł komisji europejskiej na stole, że tak powiem, który łączy z 1 strony koncepcji relokacji z polityką powrotów, czyli państwa przyjmują odpowiedzialność albo za zorganizowanie powrotu danej osoby albo na relokację takiej osoby wydaje się, że po tych miesiącach braku jakichkolwiek dyskusji ta sytuacja, ale na Litwie może być takim przyczynkiem do do ponownej dyskusji nie chcę powiedzieć, że Łukaszenka tutaj będzie miał taką wielką moc sprawczą tak jak powiedziałam już w poprzednich latach widać było szczęk składów i wydaje się, że też po kryzysie migracyjnym rosła świadomość różnych niedemokratycznych przywódców w sąsiedztwie, że w ten sposób można manipulować zjawiskiem migracji szantażować partnera, jakim jest Unia europejska, tym bardziej właśnie potrzebna jest ta z zewnątrz unijna Solidarność to wspólna odpowiedź na kryzysy i takie powiedziałam może być jej nowy rozdział warto powiedzieć, że sumarycznie obecnie sytuacja na granicach europejskich jest względnie stabilna całościowo w pierwszej połowie roku odnotowano przeszło 60 000 przypadków nielegalnych przekroczeń to jest ogólnie dość mało jak nas statystyki u tak przyjmuje, że taka standardowa roczna pula 100 000, a i tak było przez lata nie wywoływał większych kryzysów o z kryzysami mamy do czynienia w sytuacji, kiedy znacząco przekracza 100 000 oczywiście jeśli porównujemy statystyki 2020 roku to nie jest do końca miarodajne, bo pan wspomniał o tych 81 osobach warto wiedzieć, że 2020 roku specyficzny, bo w ogóle żaden ruch osobowy nie ma się, jakby na granicach ze względu na restrykcje także całościowo te statystyki były bardzo niskie natomiast celem jest jeśli ta liczba nielegalnych przekroczeń jest na poziomie 100 000, a skoro, a w połowie roku na poziomie 61 to wydaje się, że znacząco nie powinna tego poziomu przekraczać w ujęciu rocznym to wydaje się, że sytuacja nie jest zła jest względnie pod kontrolą tak jak powiedziałam te małe kryzysy właściwie mają miejsce punktowo i pokazują pewnego rodzaju wrażliwość Unii Europejskiej na taki właśnie bardzo polityczne zagrania ze strony państw tranzytowych czy też państwo pochodzenia migrantów także wydaje się, że jak taką Jasną odpowiedzią dla świata dla sąsiedztwa powinna być ta europejska Solidarność i pokazanie, że potrafimy sobie wewnętrzne radzić z tym problemem i zarządzać, że nie będzie generowało sporów między państwami, a wręcz przeciwnie będzie pokazanie takiej Solidarności europejskiej będzie, że o będzie tylko dużo łatwiej niż było 2015 roku, dlatego że oczywiście uczymy się na własnych błędach i wyciągamy lekcje strasznie optymistyczny był ten koniec jak to będzie w tym uczeniem się na własne błędy w kwestiach z zobaczy my wkrótce bardzo dzisiaj dziękuję za rozmowę pani dr Jolanta Szymańska koordynatorka programu Unia europejska w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych była naszym gościom dziękuję dziękuję serdecznie podziękowania dla Karoliny Jasińskiej, która audycję wydawała Maciej Zakrocki życzy państwu dobry spokojnej nocy Zwiń «

Polityka na granicy – jak kwestia granic UE kształtuje politykę wspólnoty?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 08:00

Najnowsze Podcasty

"Małżeństwo nie do rozwiązania, to promocja poglądów sprzecznych z prawami człowiek"

"Jesteśmy w impasie na opozycji, czekam na propozycję jednej listy"

Kochajmy nietoperze, bo bez nich zabraknie nam tequili!

Program Czyste Powietrze - od stycznia zmiany

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL