REKLAMA

Tajemnice średniowiecznego pisma nubijskiego

OFF Czarek
Data emisji:
2021-09-10 10:00
Audycja:
OFF Czarek
Prowadzący:
Cezary Łasiczka
W studio:
prof. Adam Łajtar
Czas trwania:
37:12 min.
Udostępnij:

Wielka Loża Pandemiczna (9.09.2021) KultOFFe: Franz Kafka, "Przemiana"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
Cezary łasiczka to jest program off czarek dzień dobry witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejsze spotkanie państwa moim gościem jest pan prof. Adam Whyte tar historyk antyku patrol LOK lub biolog archeologii epi grafik z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry witam serdecznie pani powinno panu dzień dobry państwu przyznam się pan, że tajemnice lubimy je od jakiegoś czasu interesują szczególnie pisma do bliskiego i pomyślałem sobie, że pan jest Rozwiń » najlepszą osobą do rozmowy o lubi i o libijskim piśmie do pewnego stopnia tylko nogi, kiedy pan mówi lubię to rozumiemy obszary na południe od Egiptu dokładniej rzecz biorąc na południe od pierwszej Kate akty obszary leżące w Dolinie Nilu i których historia jest niezmiernie długa pojęcie Lumia rozciąga się może trochę historycznie na okres od epoki kamienia po dzień dzisiejszy w tym okresie stosowano tam wiele różnych zużyciu było wiele różnych języków stosowano wiele różnych systemów wpisuje się zajmuje tylko pewnym wycinkiem piśmiennictwa w dniu kobiet piwnica w Dolinie środkowego mianowicie kulturą piśmie no no i średniowiecznej Nubii chrześcijańskiej mówiła przed miała również swoje pisma języki, bo jeżeli dobrze zrozumiałem to wszystko panie profesorze to w okresie tej pierwszej wielkiej cywilizacji Herma nie używano pisma te informacje, które mamy to głównie pochodzą one ze źródeł egipskich, czyli nie wiem imiona władców tak właśnie nie jest dane tak właśnie i to jest dziś około 2000 do 1500 przed naszą erą potem mamy cywilizację rosyjską tam swoje mamy okres panowania egipskiego, który sztab jest kilkaset lat, po czym tworzy się tzw. królestwo napad Tański rodzime królestwo, którego kontynuację dopiero królestwo mera Icka, ale to wszystko jest dla mnie historia dlatego ja jestem specjalistą w dziedzinie badań późniejszych dziejów nogi i potem mamy to to właśnie wczesne pismo berlińskie czy pewnie lubińskiej potem ona jest trochę wstępnie rozumie zaszyfrowanego Mekki Stella tekst potem pojawiają się pojawia się chrześcijaństwo i wraz z 6 jest pojawia się greckiej IKO koptyjski, ale rozumie około szóstego wieku już naszej ery ktoś używa do zaczyna używać liter alfabetu greckiego do tego języka Tubis nowego libijskiego tak tak można go tak to mniej więcej wygląda dokładnie nie wiadomo, kiedy w którymś momencie dziejów w Dolinie Nilu środkowego pojawiają się lubicie CE, którzy po upadku Królestwa amerykańskiego w 0405. wieku tworzą swoje własne organizmy państwowe, ponieważ tworzą elitę organizują państwo po to, pod ich wpływem następuje nominacja mieszkańców Doliny Nilu język Mariackiej pismo mera iście wychodzą zużycia wszyscy mówią panu miejską, kiedy daną liczbę przychodzi wszystkim wieku chrześcijaństwo wraz z chrześcijaństwem dawała importowane język grecki im miejski to reżim jednocześnie jak sądzę można powiedzieć w pakiecie chrystianizacji innym wilczycy otrzymują swój alfabet przystosowane do zapisu języka wtedy powszechnie w Dolinie Nilu środkowego używanego najwcześniejsze świadectwa tego, a zapisywania języka bliskiego krewnego 10 świadectwa istnienia alfabetu Miejskiego pochodzą dopiero ósmego wieku, ale jak sądzę jest wyłącznie kwestią przypadku najstarsze źródła zapisywane w języku po prostu się nie zachowały nie dotrwały do nas sądzę, że alfabet został stworzony w trakcie procesu resocjalizacyjnego szóstym wieku, że sytuacja znów była podobna do tej, jaką obserwujemy np. przy Christian za co Słowian Konstanty metody Krystian, żyjąc Morawy stworzyli jednocześnie alfabet, którym chrystianizacji Słowian generalnie stworzyli alfabet, dzięki któremu prawdy wiary mogły być przekazywane w ich języku podobnie było z na Kaukazie w Armenii Gruzji wraz z chrystianizacją pojawił się nowy system pisma do zapisywania języka tam używanego sądzę, że tak właśnie było zrobić, że pan w trakcie chrystianizacji szóstym wieku ktoś jakiś się Menzel uczony człowiek chrześcijanin stworzonymi czytam ich alfabet przy pomocy, którego można było zapisywać i własny język to jest alfabet bardzo odmienne od alfabetu greckiego nie to jest żart, który jest tworzony na bazie alfabetu koptyjskiego, który jak pan państwo zapewne wiedzą jest tworzony na bazie alfabetu greckiego, a więc jest to zasadniczy alfabet grecki 3 znakami dodanymi przez Koptów do zapisu dźwięku nie ma, których nie ma Grecy, po czym na już dodatkiem 3 dalszych lub 4 dalszych znaków do zapisu dźwięku, który nie ma w koptyjskim Grecja, więc jest to ten sam alfabet, ale z dodatkowymi znakami, czyli mamy właściwie okres czasu, którego pochodzą nie wiem stale dokumenty w różnych 4 językach tak mówimy o czasach 66 respekt ciał ofiar w piśmie z chrześcijańskim no mi używano tych 3 języków, czyli greki komisyjnie stoi starano Miejskiego natomiast tego okresu mamy oczywiście dokumenty arabskie przetrzymamy prawdopodobne prawdopodobnie związane są 7 przybyszami, a więc nie są nie są wytworem, jakby im kultury chrześcijańskiej kultury miejskiej tylko są z Trumpem obcym związane są wsie migrantami z Egiptu albo z innych rejonów świata gry arabskiego, którzy z jakichś powodów na ustanowili osadzili się w Dolinie Nilu, czyli mamy panie prof. Alphabet, który jest wzorowany na alfabecie koptyjskim, który jest wzorowany na alfabecie greckim, ale na czy wiemy jak te słowa, które pojawiają się były wymawiane co z umowy Acta Acta Acta bez bez kłopotu myślę możemy stwierdzić przynajmniej w ogólnych zarysach możemy stwierdzić, że to dzięki temu, że język miejskiej czy też raczej języki miejskie wcale w Dolinie środkowego nie zaginęły do dzisiaj ludność mieszkająca posługuje się językami miejskimi także innymi językami Milanu miejskimi w tej chwili tych języków nie jest 3 są 3 takie języki czasach średniowiecznych czasach, o których mówimy prawdopodobnie istniały 2 takie języki, które są przodkami współcześnie używanych języków Milano miejskich statyn skoro mamy teksty zapisane tzw. języku staro miejskim to możemy się domyśleć, że ten język omawiany był bardzo podobny sposób może nawet identyczny sposób jak współczesne języki Milanu miejskie być może nam pan dni państwo nie zdając sobie sprawy z faktu, że język arabski całkowicie wyparł wcześniejsze języki używane w Dolinie środkowego dzisiaj pomiędzy drugą, a 60 Cartera do dość powszechnie w domu, a w sytuacjach rodzinnych mówi się nadal w języku miejskim w jednym z języków Milanu bliskich ten język nazywany jest przez uczonych no i inne w tym rejonie na północ od trzeciej katarakty użyciem bim jest absolutnie powszechne dzieci w domu uczą się od rodziców tego właśnie języka arabskiego arabski jest elementem formalnej edukacji edukacji szkolnej, czyli językiem życia codziennego jest ten no bliska jest język lubińskim to jest bezpośredni spadkobierca języka używanego, że w czasach średniowiecznych z grubsza tak się przedstawia sytuacja oczywiście należałoby ją niuansować, gdybyśmy chcieli być bardzo dopłat tak chcemy chcemy być bardzo dokładnie chcemy głosować te teksty z Niemców tego wieku naszej ery, czyli z i późniejsze siódmego ósmy tak itd. czyli te teksty, które już są tekstami, kiedy lubi czy wtedy na terenie, która za dzień lubią pojawiają się one są wciąż do od czytania przez mieszkańców lokalnych tak tak odnoszony do pytania myślę, że aby przedstawić panu możliwości oraz trudności z odczytania posłużę się historią języka polskiego mówi pani profesorze to może panu przerwę, dlatego że zbliżają się informacje i proponuje byśmy do tego wątku, jakby porównania trudności cztero, żeby dograć powrócili po informacjach informacje dzisiaj z 20 pan prof. Adam Whyte tar historyk antyku papierologii no biolog archeologii epi grafik z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego z państwa moim gościem wracamy po informacjach państwa moim gościem jest pan prof. Adam Łapeta historyka artykuł papierologii biolog archeologię i grafik z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, że rozmawiamy o piśmie lub miejski MO no tak tak bliskich przed informacjami pan profesor rozpoczął przerwałem, ale już wracamy do tego wątku, czyli porównania go z języka bliskiego polskiego nie takim sensie mają z mocy wspólnego w sensie rozumiem rozwoju języka i możliwość oddalenia tekstów, a przed okresem lat czy tak tak Gene, a zatem wrócimy do tego porównania, który jest bardzo konstruktywne dzisiaj posługujemy się współczesną polszczyzną polszczyzną literacką gazetową mówioną, która jest na wszystkim ten sam sposób zrozumiała Otóż współczesna polszczyzna czy też współczesne przedszkola użytkownik współczesnej polszczyzny zapewne nie zrozumie języka Kazań gnieźnieńskich, czyli tekstu pochodzącego z dwunastego trzynastego wieku, a bez wątpienia napisanego po polsku nie zrozumie go ze względu na zmianę odbywający się na wszystkich płaszczyznach niż morfologii we skład dni i słownictwie i ortografii, ale to bez wątpienia jest ten sam język język Kazań gnieźnieńskich język pana Tadeusza języka Rzeczpospolitej tak język gazetowy obok jest językami miejskim współcześnie używany język miejskich Mila bliski nam inny oraz język tekstów chrześcijańskich z czasów średniowiecznych to jest ten sam język, ale język, który przeszedł na daleko idące, które zmieniły się w trakcie swojego używania właśnie ze wszystkich cech konstytutywnych aspektach, czyli IS składni ich morfologię i wymowie jeszcze też trzeba wziąć pod uwagę inne fakty momencie ten tzw. język staro miejskim jest prawdopodobnie językiem mówionym też nie był prawdopodobnie językiem mówionym, a tylko językiem literackim językiem pisma, ale był to język strukturalnie miejski w niego struktura nie różni się zasadniczy sposób pod struktury współczesnych języków bliskich zatem możemy wiedzieć jak ten język był wymawiany możemy wiedzieć, jakie znaczenie mają słowa przez porównanie ze słowami współczesnych języków Milanu miejskich możemy rozpoznać strukturę wyrażeń zdani strukturę wypowiedzi tak jest to język, którym można zrozumieć czytając go jego zapis, ponieważ jest to zapis fonetyczny alfabetem greckim nie przysparza żadnych trudności na oczywiście mamy pewne kłopoty ze zrozumieniem tekstu staromiejskich nie wszystkie elementy nowych tekstów są dla nas wystarczająco jasne, ale przepraszam za kolokwializm z grubsza te teksty są zrozumiałe na czym, a nawet czasami całkiem zrozumiała na czym polega wyzwanie z nieco w tym rozumieniu są słowa, które nie znane słowa czy na sąd wielokrotnie są to słowa, które w, których znaczenia nie znamy nie zachowały się te słowa współczesnych językach jonów miejskich w związku z tym nie wiemy co one mogły znaczyć, ale też współczesne języki dzielono miejskie na skutek naturalnych zupełnie przemian, którym język podlegają zmieniły nieco zmieniły nieco z formy rażenia i dopiero poznajemy elementy owego procesu zmian proszę pamiętać, że biologia filologia stara miejska jest niezmiernie młodą dziedziną mając zaledwie około 100 lat ma, że korpus tekstu staromiejskich nie jest też bardzo obfity nie pozwala na zaobserwowanie przeanalizowanie zrozumienie wszystkich elementów tego języka, ale miejmy nadzieję czasem rozumiemy lepiej język staro miejski będziemy mieli będziemy mogli bez trudu rozumieć teksty nie potrafi sam ile mamy tekstów działalność wróciły w książeczce mniej więcej 150 stronicowej mamy około 20 nie pamiętam dokładnie dokładnej liczby około 2025 może 30 dużych tekstów mógł powiedzmy zajmujących kilka stron druku to są wyłącznie albo głównie teksty literackie związane z chrześcijaństwem tłumaczenia pisma Świętego zarówno starego jak i nowego testamentu na Staromiejskiej na tłumaczenia tekstów serem z okresu patriotycznego apokryfów żywotów świętych homilii, ale mamy też pewną liczbę tekstów dokumentalnych wytwarzanych w czasie pręt w trakcie codziennych spraw głównie tekstów charakterze prawnym związanych z sprzedażą kupnem działek ziemi niewolników wielbłądów wyzwalanie niewolników w sumie jak powiadam taki mamy jeszcze oczywiście wielką liczbę tekstów zdawkowych składających się z 1 zdania zapisywanych np. na ścianach domu albo mieszczanach goszczą na jak powiadam w sumie prawdopodobnie zmieściłoby się to wszystko ma mniej więcej 150 stronach, więc liczba tekstów rzeczywiście jest dziura, a te zapisy na ścianach to są zapisy takie powiedziałbym przypadkowe znaczy, że ktoś mówi uczą się coś zapisać w zapisie to na ścianie, gdyż nie ma podręczników wiązać się nie to są prawdopodobnie daczy to są głównie teksty pochodzące z miejsc kultu kościołów klasztorów kaplic celem i będącym wyrazem wiary przekonań religijnych ludzi, którzy teksty zapisywali my dzisiaj takich tekstach myślimy jako przejaw wandalizmu zupełnie inaczej było w czasach dawnych zapisywania na ścianach miejsc kultu było wyrazem pobożności i skrypty pozostawiona przez kogoś modliła się przez swego za kogoś do do Boga tak długo jak długo była widoczna, więc zostawianie inskrypcji kościele było jak najbardziej z ważną działalnością jego teksty zapisywane na ścianach zwykle zawierają inwokację do Boga krótkie modlitwy nawet sami też dłuższe modlić zawierające jakieś elementy literackie, ale są również interesującym materiałem językowym filologii, ale toby toby oznaczało panie profesorze, że osoby, które czy autor autorzy tych napisów to są osoby, które po potrafią się posługiwać alfabetem po jest interesująca obserwacja, ale oczywiście nie wiemy czy chętni na pewno słuszna, ponieważ mogą to być zleconych całą tak chcą zostawić swój napis w kościele mogą zawsze, a są piśmienne mogą zawsze poprosić kogoś, kto umie pisać faktem jest że istnieje wnuk coś takiego co można określić zwyczajem graficznym termin zwyczaje graficzne grafik habit został ukończy przez amerykańskiego Eli Graf fika ma Milana w latach osiemdziesiątych poprzedniego wieku nie wiemy, dlaczego takie zwyczaje graficzne istnieją możemy tylko zaobserwować, że są ludzie pewnej kultury np. Grecji starożytni albo np. średniowieczni logistycy mieli nie wspartą nie, a ochotę chęć imperatyw wręcz ażeby zostawiać po sobie ślad w postaci zapisanego imienia zdania inwokacji modlitwy to właśnie jest z życia Etnograficznym taki zwyczaj graficzny istnieje no i chrześcijańskiej, szczególnie że późnym okresie istnienia w dwunastym trzynastym czternastym wieku w czasach, kiedy cywilizacja bliska właściwie chwaliła chyliła się już ku upadkowi być może to jest zresztą wytłumaczenie, dlaczego robić tak chętnie w sali głównie na ścianach mianowicie, chcąc odróżnić od innych ludzi Przybysz już w tym przypadku, a albo wyznających islam chcą chcieli w ten sposób pokazać przynależność stąd, a chrześcijańskiej kultury Doliny Nilu środkowego panie profesorze czy uda się przeprowadzić analizy grafologicznej pismo właśnie, żeby stwierdzić, że to opisała nie wiem ta sama osoba albo różne osoby ja nie jestem grafologa nie umiałbym tego zrobić musiałbym poprosić kogoś, kto się na tym zna, ale wydaje mi się, że w wielu przypadkach można powiedzieć, że podobieństwo pomiędzy napisami upamiętniającymi różne osoby po odejściu z napisem jest tak duża, że wykonała 1 osoba ktoś komu zlecono zapisanie napisów dla na 23 kilku osób, czyli w pewnym sensie to te napisy też pokazują nam jakiś sposób funkcjonowania społeczeństwa także mamy z kościoła który, które są jakimiś lokalnymi centrami życia społecznego, gdzie pojawiają się odwiedzający i proszą albo sami albo proszą kogoś, kto jest biegły w piśmie oto, aby podziękowanie czy modlitwę czy imię zapisali na ścianach kościołów tak myślę mogło być tak tak dobrze, czyli to są takie powiedziałbym ten korpus który, jeżeli chodzi oto treść dużo mniej skomplikowany, bo sądzę imiona podziękowania i modlitwy a czego dotyczą te dłuższe teksty ma pan na myśli teksty zapisywane na ścianach kościołów dlatego żadna nie powiedziałem o tym na początku powinienem był eks znane nam w języku staro bliskim zapisywane są najróżniejszego rodzaju nośnikach jak to mówią uczenie archeolodzy ma, więc po pierwsze mamy teksty zapisywane na materiałach nietrwały na pergaminie papieże wyprawione skóry, która jest czymś innym niż pergamin coś jeszcze upomina mnie te 3 te 3 normy nośniki są najważniejsze są na pergaminie papieże zapisywano przede wszystkim teksty religijne z pergaminu papieru wytwarzano ciemni, w których zapisywano tekst pisma Świętego czy teksty liturgiczne tak formularze przy zapisany był zwykle na papierze w księdze kraj, który używany w kościele podobnie dokumenty spisywano na naprawionej skórze głównie może ona to tutaj zaczęliśmy panie profesorze, gdy zbliżają się informacje Radia TOK FM powrócimy do naszej rozmowy po informacjach pan prof. Adam Łapeta historyka artykuł papierologii biolog archeologii epi grafik z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego z państwa moim gościem informację o godzinie dziesiątej 40 po informacjach wracamy do programu off czarek państwa moim gościem jest pan prof. Adam Łapeta historyka artykuł papierologii biolog archeologii epi grafik z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego cofamy się do starożytnej Nubii do okresu chrześcijaństwa rozmawiamy o języku staro lubińskim przed informacjami pan profesor mówił o napisach naściennych, ale także o napisach czy też tekstach, które są na tzw. innych nośnikach, czyli wyprawione skóra papirus papier oni papierosa akurat nowi średniowiecznej nie mamy nie mamy RG drugi w czasie nie takie ryzyko pergamin tak dobrych, ale dopiero wyższego zużycia gdzieś na początku średniowiecza właściwie w całym świecie stało się z rzeczy z różnych przyczyn, z których pewnie najważniejszą jest ekspansja papieru stało się to gdzieś się z 0708. dziewiątym wieku, a więc właściwie od początku chrześcijańskiej cywilizacji Doliny Nilu papirus nie był już ważnym elementem cywilizacyjnym jego rolę przejmuje pergamin 3 przejął pergamin tak później papier nic mówi chrześcijańskiej mamy zaledwie kilka nie pamiętam dokładnie ile chyba tylko 5 tekstów zapisanych na papier się pozostałe tekst na nośnikach nietrwałych to są to są teksty zapisane na pergaminie papierze oraz wyprawione skóry, która jak jest inny minister gan, ale wracając do opisu o tych tzw. nośników poza nietrwały mamy także materiały trwałe wśród, których najważniejszy jest kamień na Kamieniu zapisywano teksty, które w zamierzeniu miały trwać przez długie lata idealnie na wieczność cie, a więc przede wszystkim inskrypcje nagrobne z tym za akurat mamy bardzo niewiele właściwie żadnej inskrypcji nagrobnej postanowi rzecz to bardzo dziwne, ale tak właśnie jest wszystkie instytucje nagrobne znów liczyć, więc są, więc tak importowanych czy po po grecku albo koptyjską, ale za to po po starą miejską mamy najróżniejsze napisy ma na trwałych nośnikach, więc np. napis na naczyniach napisy na obiektach różnego rodzaju jest tego całkiem sporo pani profesor czy wśród tekstów są takie teksty, które są niech przykładem jakiegoś jakiś przemyśleń nie tylko nie był kopiowania czy też wpisania religijnego przygotowania tekstu przepisu mszy świętej czy też modlitw czeki zapisy typu nie wiem siedzę sobie myślę co to co też z nami będzie ich roli wczoraj uratowała aż do Och, zresztą obiad podaje przepis dla tych, którzy będą nie ja nie widziałem takich rzeczy nie wydaje mi się, że lubi takich tekstów nie mamy ja w każdym razie nie mam żadnego takiego tekstu pamięci wszystko co mamy jest związane bądź z funkcjonowaniem religię są teksty religijne bądź funkcjonowaniem państwa oraz człowieka w tym państwie natomiast życie codzienne bardzo w sposób bardzo dyskretny dochodzi do głosu lub wręcz nie dochodzi do głosu tekst to fascynujące były sobie, że to w pewnym sensie może świadczyć też o tym, że język pisany jest postrzegany jako narzędzie, którym nie wszystko może powinno się rejestrować to jednak teoria tak albo druga, że po prostu tych opisów życia codziennego czy taki gonitwę myśli jeszcze nie udało się odnaleźć taka jest być może być może być może oba czynniki wchodzą w rachubę możemy odpowiedzieć panu na to pytanie, ale zaobserwują możemy zaobserwować tak trwa dobrze i widzę co się znajdzie tych dłuższych tekstach religijnych, bo po prostu zatem już napomknąłem mianowicie mamy przede wszystkim tłumaczenia ksiąg świętych zarówno starego jak i nowego testamentu jak bardzo zabiegają o współczesnych tłumaczeń nie odbiegają tekst, a mimo nie jest tekstem kanonicznym na przecina nie powinien się różnić się losy stary testament jest lepiej z nowym nawet istnieją oczywiście liczne warianty możemy te warianty obserwować, ale zasadniczo tekst zarówno starego jak nowego testamentu nie różni się od w sposób zasadniczy od tekstu przyjętego w co poza tym mamy, więc bardzo charakterystycznym elementem tej tzw. literatury są jest taka kategoria, która bardzo często teraz coraz częściej teraz nauce nazwana jest historiami apostołów to jest pewien bardzo szczególny gatunek popularne tzw. czasach patriotycznych, czyli 0506. 0405. szóstym wieku, a mianowicie otoczce, a dotyczącej apostołów jakoś nie przepraszam otoczce patriotycznej, czyli np. mówi Jan Chryzostom udał się do końca i znalazł księgę, która opowiada o Apostoła, tak więc dalej jest historia o tym jak apostołowie rozmawiali z Jezusem na jakiś temat i uzyskali od niego takie takie pouczenia z tego typu literatura była niezmiernie popularna w nowej chrześcijańskiej, a więc otoczce patriotycznej umieszczano teksty dotyczące czasu nowy testament Paweł głównie apostołów oraz oraz ich rozmów z Jezusem i to uczelni, które o nim dawał te połączenia nauki dotyczyły różnych rzeczy np. dotyczyły rzeczy, które miały miejsce u początków stworzenia np. wojny pomiędzy siłami dobra siłami zła, w której na czele wojsk anielskich stał Archanioł Michał i o tym, że Archanioł Michał po zwycięstwie nad siłami zła został ukoronowany niekoronowany nagrodzone mianowany dowódcą sił anielskich także do i podobne historie Jezus odpowiada swoim uczniom na ważne w tej ów gatunek tak, w którym są takie szkatułki po pierwsze, toczka patriotyczna po drugie jest to powieść związana z czasami nowy testament owymi, ale często dotycząca ma dziejów z początków tworzenia, więc ten gatunek literatury jest niezmiernie popularny jest reprezentowany przez tzw. inwestytury Archanioła Michała przez opowieścią, a Hania Rafale przez bardzo trudno opowieść od państwa Jezusa wokół krzyża przewiezie używają w związku to co najwyżej po ukrzyżowaniu czy Czyż postawa stanie być może Acta Acta Acta tak ten rodzaj literatury musiał być ogromnie ogromnie popularny, ale też ogromną popularnością cieszyły się z żywoty świętych szczególnie takie o charakterze męczeńskiej czy taka jest męczeństwo oraz cudowne wytrwanie w prześladowaniach nie mamy tego dużo ale, ale mamy trochę tego typu tekstów zainteresował mnie ten taniec Jezusa wokół krzyża, ale to jest motyw dość dobrze znany ikonografii chrześcijańskiej zasadę sobie dobrze przypominam w katedrze w Pelplinie jest pokazany zostanie co tak, aby w katedrze apel w Pelplinie zdaje się ukryta jest jeden z egzemplarzy Biblii Gutenberga być może nie jest dobrze dla tych naszych słuchaczy, którzy spodziewają się dziecka albo planują dziecko mówią sobie chcielibyśmy naszym dzieciom nadać jakieś oryginalne imię być może jakieś miasta Lubiński, jakie imiona są depopulacji szyb profesor czy najpopularniejsze są imiona z elementem Kurda Kurda znaczy po boisku i także współczesnych językach bilonu bliskich, ale i w języku staro miejskim znaczy sługa to są imiona, w których element uda dołączony jest do imienia Świętego np. jest Rosji uda będzie znaczył sługa Jezusa dla samego powoda, a sługa Michała Gabrieli Kurda sługa Gabriela innym tego typu imiona są z całą pewnością najpopularniejsze spotyka się na całym obszarze nowych najgroźniejszego rodzaju tekstach, ale są też czym imiona nie złożone imiona proste wśród nich na pewno można by znaleźć jakieś ładne nie wiem czy pan za tak męskie czy ze wszystkich np. bardzo ładnym imieniu jest moim zdaniem ni ta znaczy to bogaty dosłownie, a wśród imion żeńskich np. polecam, bo tam tam się podoba kapoki znaczy to prawdopodobnie Perła na pewno znacznie Perła, czyli mamy ma Marku Marku Marku idę tak Martina, ale tak tak mamy takie imiona właśnie takie mam na to kto to jest zdecydowanie najpopularniejszy element ono masek lub miejskiej owe imiona z uda o Matta opaść Shi z oto by zrezygnowała przed sobą moją książkę Banga Arki, gdzie tego typu imiona właśnie występują tak rzeczywiście tak dobrze panie profesorze co co dalej na co pan, gdyby coś co jest takie takim co jest przedmiotem albo odkryciem które, które rozwieje wszelkie wątpliwości i kamień rozeta, ale nie wiemy do to jesteśmy zupełnie innej sytuacji we w przypadku języka egipskiego też pisma egipskiego nieznanym system pisma natomiast mamy my najzwyczajniej w świecie alfabet zapisany literkami greckimi, których wartość fanatyczne jestem doskonale znana jedyny problem taki za nie do końca znamy słownictwo jedynym sposobem na wzbogacenie naszej wiedzy jest przybór tekstów i publikowanie tekstów, które zostaną znalezione przez archeologów wykopaliska i za jakiś czas za 203050 ze 100 lex Konrad Staromiejski będzie kilkakrotnie większy niż ten, który teraz mamy słownik języka bliskiego sporządzony 90 wydany w dziewięćdziesiątym szóstym roku przez mistrza filologii miejskiej dziura Adamek Ela Brauna kiedyś policzyłem liczy około 1200 lexa mówiąc proszę sobie wyobrazić znamy zaledwie 1200 słów stanowisko i służb istnieje w tej chwili w języku polskim no pewnie kilka tysięcy, tak więc nasze liński istnieje kilka tysięcy znaków ani słów, tak więc 1200 słów, które znamy to jest bardzo niewielki zasób leksykalny pana może to w takim razie trzymam kciuki, aby archeolodzy w najbliższym czasie jak najwięcej tekstów odkryli, aby mógł pan powiększyć ten zapas bardzo bardzo panu dziękuję za dzisiejszą rozmowę pan prof. Adam Łapeta historyk antyku papierologii no biolog archeolog epi grafik z wydziału archeologii Uniwersytetu Warszawskiego był państwa moim gościem informację dziękuję bardzo, dziękuję panie profesorze informację, że za kilka minut o godzinie jedenastej Zwiń «
Transkrypcja podcastu

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Słuchaj wszystkich audycji Radia TOK FM kiedy chcesz i jak chcesz - na stronie internetowej i w aplikacji mobilnej!!

Dostęp Premium

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA

Najnowsze Podcasty

Więcej podcastów

REKLAMA
REKLAMA
Array