Świątynia Jowisza Najlepszego Największego

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

w przeszłości najważniejsze jest Jowisz Bóg nieba burz i deszczu stanowi źródło wszelkiej władzy od niego zależy pomyślność państwa zwraca się do niego z prośbą o osobistą nie byłoby stosowne i ją już jest od spraw tylko najwyższej wagi rządził Rzymem, a potem całym imperium Romanum mógł partnerować tylko najwyższym urzędnikom zaś później wyłącznie cesarzowi świątynię ku jego uczci na północnym wierzchołku wzgórza kapitolińskiego zaczyna budować piąty Rozwiń » król Rzymu trwa już stary dzieło kończy dopiero siódmy monarcha, który zresztą będzie ostatnim cerkwi już pyszny to władca despotyczny obaj synowie idą w jego ślady władza uderza im do głowy jeden z nich, goszcząc w domu krewniaka gwałci jego żonę, a zhańbiona popełnia samobójstwo przesiewa się sztyletem wybucha bunt etruskich król zostaje wypędzony monarchia definitywnie obalona czas na nowy ustrój, że staje się republiką w tym samym roku Warta tony srebra budowla z drewna otoczona kolumnami jest już gotowa i zostaje konsekrowana jest 13 września 500 dziewiątego roku przed naszą erą powrót do przeszłości w poniedziałki po dwudziestej drugiej zaprasza Karolina Lewicka jest z nami prof. Andrzej Gil majster Instytut historii Uniwersytetu zielonogórskiego także kierownik projektu badawczego kapłani Jowisza finansowanego przez narodowe centrum nauki dobry wieczór panie profesorze dobry mecz odbył się państwu będziemy dziś mówić o konsekracji świątyni Jowisza najlepszego największego albo inaczej Jowisza kapitolińskiego ta budowa tejże świątyni zaczyna się jeszcze za czasów monarchii i właściwie za czasów monarchii się kończy, ale użytkowana będzie dopiero za Republiki tak to była taka troszeczkę dziwna sytuacja z naszego punktu widzenia, ponieważ świątynie tak naprawdę zaczął rząd tak naprawdę zaczął być budowana około 500 osiemdziesiątego roku przed naszą erą i ona była wypełnieniem votum uczynione podczas bitwy Sabina ami przez po latach większa starego przynajmniej tak przekazuje nam taki grecki historyk zajmujący się religią ziemską rząd zresztą pół 1000 lat później, bo za czasów no powiedzmy cesarza Augusta dzień już Alcaraz, ale tak już po 4 latach budowy umarł ona została nie nie zakończona w zasadzie najprawdopodobniej nie wyszli poza zrobieniem pewnego rodzaju fundamentów takiego podium, na którym właściwa świątynia miała miała miała pójść i później dopiero taki sztuczny, czyli ostatni król Rzymu ten, który został w wyniku przewrotu pozbawiony tronu około 5002005. roku zaczął budować czy ponownie może budowy świątyni, która została zakończona albo 500 dziewiątym roku jak przekazuje-li już albo jak oni już mówił, że Bóg 55500 siódmy roku rzeczywiście można powiedzieć, że świątynia katolicka była ostatnim darem klubu ruskich dla nowej Republiki dla nowej Republiki rzymskiej, bo ona została konsekrowana czy też dedykowana właśnie 13września 500 dziesiątego roku 500 siódmego roku członka pierwsza taka jest zdecydowanie bardziej popularna przez jednego z 2 konsulów Marka oraz Jusia Kubiliusa, bo jak państwo zapewne wiedzą konsulowie oczywiście pomijam tutaj cele aspekty na ile ta tradycja jest gest jest jest wiarygodna, ale konsulowi w Rzymie zawsze pełnili swoje funkcje para no ale dedykować mu tylko 1 czy też konsekrował świątynię mógł tylko 1, więc losowali właśnie los padł na Markusa kuracjusza który, który świadczenie dedykował właśnie pierwszym roku istnienia czy też działania Republiki rzymskiej powiedział pan panie profesorze, że to był ostatni dar królów etruskich, więc siłą rzeczy budowla jest w porządku toskański, czyli etruski stworzona drewniana otoczona kolumnadą z 6 kolumn z 3 stron wymiary 55 na 65m, kiedy mówię drewniana od razu 100 głowy pojawia się pytanie jak długo przetrwała i właściwie historia świątyni Jowisza test historia nieustannych zniszczeni i podnoszenia jej z ruin tak pierwszy, chociaż tutaj muszę powiedzieć, że zgodnie z zaskoczeniem możemy stwierdzić, że ta pierwsza świątynia stała dość dość długo prawda no bo taki na pierwszy może zacznijmy troszeczkę innej strony przede wszystkim, gdzie stała świątynia świątynia stała na wzgórzu Kapitolu wtedy był jeszcze tak mniej więcej 7m wyższy niż teraz to znaczy w porównaniu do Rzymu antycznego dzisiejszych ziem wysoką 7m jeszcze 7m wyżej to było wzgórze dość do w stronę takie no obronny może nawet powiedzieć dlatego rzeczywiście urzędnik świątyni tam powodowało ona górowała nad miastem górowała przede wszystkim lat nad nad forum Roman zaświadczenia pełniła funkcję nie tylko centrum religijnego starożytnego Rzymu, ale swego rodzaju centrum nawet podział Administracyjny tam było swego rodzaju archiwum państwowe w świat wynika z Jowisza kapitolińskiego były przechowywane księgi Cywiński, czyli coś co my byśmy mogli określić jako swego rodzaju Państwowa wyrocznia i rzeczywiście osiemdziesiątym trzecim roku przed naszą erą no wczasach dużo niepokoju wojen domowych ta świątynia spłonęła już została dość szybko odbudowana i ona została odbudowana w stylu podobnym do tego jak wcześniej tylko oczywiście, bo Murowana, ale nie trwała znowu nie przetrwała zbyt długo, bo 60 dziewiątym roku, czyli niecałe 100 lat później podczas walki o tron to, że banki o władzę nad Rzymem pomiędzy Kaliszem, a w specjalnym ona na ponownie spłonęła została odbudowana, ale po osiemdziesiątym roku czyli, czyli znowu po kilkunastu latach kilkulatek w zasadzie przyszedł ogromny pożar Rzymu za cesarza Tytusa też została została całkowicie zniszczona, ale za każdym razem ona, bo odbudowywana i chociaż pracy przekazuje nam, że była odbudowywana zawsze formę bardzo podobnej do formy pierwotnej jedynie na sobie pozwalali to napad na na zrobienie uczynili nieco wyższą, bo tak jak pani Mercator zwróciła uwagę ten ten styl toskański, który w, którym ona została zbudowana to były budynki takie gości mało proporcjonalnej możemy powiedzieć toczona była szeroka, a niska, więc później przestali podnosić żeby, żeby prawda jest, że lista była tak, żeby była taka katedra prawda poświęcona poświęcona bóstwo z tym, że ziemianie jeżeli, choć rynki nie byli goście dość sprytnym narodem, jeżeli mogą użyć takiego sformułowania, bo dla nich najważniejsze było zachowanie tego określić ducha ani koniecznie formę i nawet jeżeli oni twierdzili, że coś zostało odbudowane czy odtworzone starej formie to tak naprawdę do tego wielkiej wagi nie przykładali, czego przykładem jest jest właśnie kazus ksiąg Cywiński przechowywanych w tej świątyni Jowisza kapitolińskiego które, które spłonęły zostały odtworzone aport w postaci całkowicie innej, ale Rzymianie uznali, że on jest oddają ducha nowego starego nowego starego zbioru no i ostatecznie świątynia została zniszczona w czerwcu 400 pięćdziesiątego piątego roku przez nomen omen wandali pod wodzą Henryka, który nawet pozwolił sobie złupić świadczenie złupić zabrać wszystkie dachówki, które były z pozłacanego brązu wykonane, które później zaczęły zaczęły zaczęły zdobić jego rezydencji w Afryce no niestety to jest coś zaskakującego, bo tak naprawdę świątyni największej na swojej świątyni starożytnego Rzymu powstały pozostały bardzo skromne pozostałości ona została naprawdę bardzo mocno zrujnowane, jeżeli jesteśmy muzeum kapitolińskiego można wejść do takiego pomieszczenia, gdzie została najprawdopodobniej została odkryta to co to co pani zostało, czyli fundamenty to rzeczywiście jest między 5565m przy czym one robią wrażenie oczywiście w swoim monumentalnym, bo to widać że, że to było coś znakomitego tylko musimy też pamiętać tak naprawdę poza podestem nic nie zachowało się w tej prawdziwej świątyni z tego z tego miejsca, które było centrum życia politycznego i religijnego starożytnego Rzymu zachowała się zachować tylko fundamenty i tylko podłoga niestety chciałabym z panem profesorem porozmawiać o rzymskiej religii, bo to jest niesamowicie ciekawa historia zaczną rzecz jasna od Jowisza, którego świątynia była właśnie na wzgórzu Kapitolu chińskim był najstarszym bokiem ziemskim taki odpowiednik greckiego Zeusa Bóg nieba burzy deszczu oczywiście najwyższy władca nieba ziemi oraz ojciec innych bogów, ale zapytam tak ją już mam takie wrażenie był bóstwem państwowym to znaczy nie można było się do niego zwrócić jakiś osobistych prywatnych sprawach on jak rozumiem czuwał sprawował pieczę nad republiką tak można powiedzieć, że ten Rokosz ten już kapitański jego ponad, która brzmiała liter Optimus Maximus stolicy liczyli najlepszy największe, bo rzeczywiście bóstwem, które miała charakter państwowy i rzeczywiście Rzymianie raki sobie raczej komu nie przyszło do głowy, żeby się zwracać do niego w sprawach w sprawach prywatnych przyczyn, które musimy zrobić takie bardzo mocno zastrzeżenia bardzo mocno uwagę, bo główna różnica pomiędzy religią tak jak my ją pojmujemy dzisiaj nie da się ukryć, że niezależnie od naszych osobistych przekonań religijnych myślenie Orlik jest zorganizowane to znaczy 2000 lat chrześcijaństwa spowodowało, że w sposób naturalny myślimy o każdej religii kategorię chrześcijańskich zresztą duży problem badana może pan to słowo, ale tak duży problem badania nad nad religią rzymską, gdzie ciągle bardzo długo przez ponad 100 lat badacze doszukiwali takiego troszeczkę chrześcijaństwa honoris causa prawda, jeżeli tego chrześcijaństwa nie mogli znaleźć albo nawet tych emocji, które są spowodowane przez religię tak jak chrześcijaństwo czy także judaizm nie potrafili odnaleźć wręcz starożytnego Rzymu oni ekspertami i deprecjonować to było panie profesorze związane z tym, że religia rzymska jest właściwie nacechowana rytualnie pismem także nasze przejawia w takich skomplikowanych skrupulatnie przestrzegany i wykonywanych rytuałach, którym no nie wiem czy towarzyszy refleksja duchowa czy czy nie towarzyszy właściwie nie chodziło o to, żeby szukać jakiś osobistej więzi z bóstwem tylko dokładnie wypełniać praktyki kultowe także znać wszystkie gesty słowa, które trzeba było w danym obrządku powiedzieć Cyceron pisał, że religia to jest kult bogów i trafiła pani redaktor do pani sedna sprawy i też pokazała chyba największy problem to znaczy to, że ta religia była rytmu zwrotu Alize zwaną świadczy tylko o tym, że ona była zrealizowana to my doszukujemy się tej sfery nazwijmy to aksjologicznej roli, bo główna różnica pomiędzy religią corocznego Rzymu na tym nie Wigan, które sąd do tej pory obecnie polega na tym, że np. chrześcijaństwo jest ortodoksyjnym, czyli to prawidłowy sposób myślenia o Bogu to ubóstwie jest tym co jest dozwolone religia rzymska reguła oto praktyczne, czyli prawidłowe wykonywanie danej czynności było o tym co na to pogoda zasłużyli tylko po głowie by wymagać a, gdybyśmy się pomylili to moglibyśmy Bogu za Gniewa, acz tak wtedy trzeba było całą ceremonię powtórzyć to proszę sobie wyobrazić, że czasem bywało bardzo kłopotliwe jak np. była ofiara zwana hekatomba, czyli składająca się zabicie 100 zwierząt języka komiksu 90 ósmym prawda po to na było kłopotliwe bardzo bardzo bardzo można no to przede wszystkim to przede wszystkim to było to było kosztowne wcześniej pani redaktor powiedziała, że joggingu swego rodzaju odpowiednikiem Zeusa to znaczy to jest taka bardzo szkolenia tak uczyli prawda od tak uproszczenie to jest bardzo uproszczony i tutaj chciałbym bardzo wyraźnie zaznaczyć, że to jest konstrukcja tylko i wyłącznie literacka to znaczy żaden Rzymianin, który dla każdej zimy nie widział, że logo sieci w naszym AZS-ie Zeusem, nawet jeżeli obie już np. w swoich nazwach metamorfoza czy swoim dziele plastycznym kalendarz dokonywał różnego rodzaju uzgodnień mitów greckich z rzymskimi to najzwyczajniej w świecie była zabawa literacka ona nie miała nic wspólnego z rytuałem, a druga najważniejsza, że może w zasadzie od tego powinniśmy zacząć co różni religii rzymskiej od nas od chrześcijaństwa jest to, że to jest religia politeistyczna dawne wielu bogów, a od razu dopytam, bo no oczywiście wiemy Mono to jest 1 Bóg Polity pism wielość bus, które są toczone, ale jeżeli się zagłębimy rzymską religię tu właściwie można byłoby stwierdzić, że my przez próg nie przejdziemy, żeby się jakieś bóstwo nie potknąć przygotowałam tutaj naszą audycje cytat Jana Parandowskiego, więc jeżeli pan pozwoli to przytoczy, kto przeszedł przez starożytną Italię żałoby ludzi modlących się w gajach ołtarza na polu uwieńczone kwiatami kamienie namaszczony oliwą wszędzie widziało jakieś bóstwo w rozumieniu rzymianina życie ludzkie we wszystkich choćby najdrobniejszych okolicznościach podlegało władzy i opiece rozmaitych bogów także człowiek na każdym kroku czuć zależność od jakieś siły wyższej ziemianie znał Boga boginie Ferriss od gorączki Boga w minutę służąca go robaki na bydło obchodził święto moli myszy stawiał kaplicę bogini kaszlu wszystko co najważniejsze, że nie wiedziano o bogach streszczał się właściwie w tym jakich czcić należy takiej chwili wzywać pomocy doskonale ściśle opracowany system ofiary obrzędów wypełniał całe życie religijne Rzymian no po prostu nie wiadomo człowiek byłby w stanie wszystkich bogów ogarnąć zapamiętać i chwała Juliuszowi musiał, bo rzeczywiście bóstw było bardzo dużo Parandowski droga pani redaktor zacytowała troszeczkę chyba złośliwie opisywał od tych bogach zajmujących się opiekujących się gorączką albo albo, ale ruch albo rodzą, ale prawda jest taka, że już tak naprawdę dla Rzymian przy UE, czyli epoki Augusta powiedzmy dla większości bus miał charakter tych waleczny on już bardzo wiedzieli co to są od czego bóstwa tym zajmują od tego, czego są bardzo ładne i bardzo ładnie to taki tylko lub jakaś ciekawostka rytualna tak naprawdę te głupstwa najważniejsze to były te bóstwa którymi od oddawano kult państwowy, a tu już była dość ograniczona liczba nie potrafi podać ile to łobuz, ale tak naprawdę, gdybyśmy ograniczyli do Rzymu do miasta Rzymu ja myślę, że to jest rząd wielkości około 30 prawda, więc tutaj wcale już aż tego tak dużo nie było rzeczywiście najważniejszy był Długosz i jak my jak Rzymianie radzili sobie z rozróżnianiem, do których bóstw oczywiście mają zwracać Otóż poprzez przydomki kultowe, jeżeli błędy nerwy na Kapitolu pełniła inną funkcję niż Minerwa przy dokument dzika wszak sam przydomek mili, którzy mogą zaś zająć już Capitol liński, bo niekoniecznie tym samym co jakiś Stato i tak można prawda kontynuować, więc owe fitness owe określenia bóstwa one mówiły tak naprawdę o o kompetencjach, a jeszcze, dopytując Polites panie profesorze, bo też pojęcie nowożytne nawiązujące do słów Fillona z Aleksandrii tłum tak jest Helenie Giovanni żyjący w pierwszym wieku naszej ery, który usiłował wytłumaczyć swoim rodakom jak należy pojmować wyobrażenia religijne Greków Rzymian czy to nie było także ziemianie myśleli o swojej religii ona jest polityk i styczna, a więc jakaś inna od innych potencjalnych religii, które być może mają jedno bóstwo nie obyło się na odwrót to znaczy w ogóle jest też pewien problem, bo nie do końca by słowo liternictwa, chociaż ono zdecydowanie lepiej wymagań, które już w nauce po prostu staramy staramy Strama nie używać, ale moim najbardziej najbardziej lubiane przeze mnie terminem obok Polity Instytut jest znawca kultur tradycyjnych to znaczy tą chwilą będąc Żydem czy później pierwsi chrześcijanie to oni musieli odróżnić od politycznych ani artyści od nich to jest określenie politeizmu jest pochodzimy z tradycji politycznej późniejszy oczywiście przyjętej przez chrześcijaństwo innymi słowy głęboko przypuszczam poczynań do trzeciego wieku naszej ery żaden polityk stanie myślę o sobie, że jest lite listą to monopolista musi o sobie tak myśleć wrócę do tego wątku dotyczącego państwowego ujęcia, a Jowisza, bo to też było także Religi jak rozumiem była częścią struktur władzy kapłaństwo było rodzajem urzędu decyzje polityczne podejmowano po zasięgnięciu opinii bogów, czyli Religi jako element władze tak tylko, że no właśnie z drugiej strony jeżelibyśmy set lepiej się przyjrzeli to być może władza była elementem linii to było po prostu 1 sfera, gdzie były elementy palne elementy religijne elementy także Szczerek doświadczenia religijnego pewnych emocji, bo rzeczywiście czasem trudno jest zauważyć tej w tym ofiar składanych przez konsulów na Kapitolu jakiegoś elementu oddania, ale nie możemy zakładać, że nie było tutaj takim przykładem, który zawsze tak tak punktu porusza, bo albo wzrusza jest przykład kapłan kwesty Otóż po 30 latach owa Kapłanka po 2 latach służby będą kobiety w wieku około 40 mogła zrezygnować mogą wrócić tak pod świeckiego świata i on tego nie robiły być może nie robiły, dlatego że najzwyczajniej w świecie się odnajdywał dno odnalazł pewne powołanie do tej służby po 30 latach, czyli tutaj ja bym to troszeczkę troszeczkę głosowało, że rytuał też może być źródłem doświadczenia religijnego mamy taki troszeczkę chrześcijańskim chrześcijańskim myśleniu, a ich wprowadzenie do pani pytania oczywiście religia była częścią życia politycznego tylko, że tutaj musieliśmy odwołać chyba takiego rozumienia no bardzo trudne dużo prawda człowiek jest on polityką, czyli niepolityczne tylko wspólnotowe jak byśmy chcieli, gdy jak i jeżeli przeniesiemy akcent właśnie przymiotnika politycznych, które nam się kojarzy takie np. bardzo bardzo wyraźnie na wspólnotą po to, atak możemy przekładać to wtedy zupełnie co nabiera innego kształtu prawda te niuanse się poprawiają innych czym innym przestrzeń, bo religia była częścią wspólnoty monady z tym co tworzyło wspólnoty Zienia czy co Religi jako element Obywatelskiej tożsamości, ale jeszcze oczywiście najlepiej rzymską można było wrócić była pani obywatelski obywatele, którzy Rzymu rzymską czuła pani bliższa to jest jakby 1 do 1 i dlatego m.in. 4 ligi był taki tolerancyjny, bo one, jakby powiedzieć się nie mieszały porządków, a główny problem jak np. polityk iście Lis 6 salami z chrześcijaństwem właśnie polega na tym, że wg wyznawców kultów tradycyjny chrześcijanie jak odpowiedzieć wyłączyli się ze wspólnot, bo np. nie chcieli składać ofiary uczci czy za zdrowie cesarza za powodzenie Rzeczypospolitej, bo to zawsze była Rzeczpospolita nawet nawet nawet w okresie cesarski ta formuła się nigdy nie zmieniła, więc oni byli niebezpieczni nie dlatego, że jeżeli Jezusa czy nawet uznawali tylko za Boga oni byli niebezpieczni, bo nagle robili coś co potencjalnie mogą zaszkodzić pochodzeniu państwa oni występowali przeciw wspólnocie, jakie to zabawne, że dzisiejszej perspektywy to my uważamy możemy uważać, że starożytni Rzymianie mieszali porządki tak, kiedy państwo religia tak bardzo były ze sobą zespolone tak bardzo od siebie zależne to jeszcze w tym wątku kapłanów chciałabym dopytać, bo dla nas też jest dość oczywiste teraz, że mamy osobną grupę społeczną kapłani tak duchowni tymczasem starożytnym Rzymie oni takiej odrębnej grupy społecznej nie tworzyli to była po prostu osoba wykonująca czynności religijne spotkałam nawet się z takim określeniem bodajże w jeden z artykułów pana profesora, że badacze religii rzymskiej preferują taki termin funkcjonariusze kultu tak tak tak bo to było takie panie w zasadzie wszystko powiedziała na ten temat, bo rzeczywiście kapłan był urzędnikiem czym z tego rodzaju urzędnikiem oczywiście mówimy o tutaj się pojawia tym problemem może nie ma polityki złota, że tych buskiego, mimo że inny charakter kapłanem już cisza, a inny charakter nie wiem Kapłon bogini Kybele prawda, gdzie oni byli np. muchami i inni i tam rzeczywiście po ich kapłaństwo było, jakby bardziej zdecydowane, ale na kapłana w Rzymie należało zostać wybranym to były po prostu wybory to była czy to łagodność, która nadawała splendor splendorów rodzinie jak to jest bardzo ciekawy pojazd poświęcił 15 lat mojego życia na badanie kapłanów rzymskich, że teoretycznie oni mieli żadnego przygotowania byśmy nazwali nie można go seminarium duchownego prawda z groźnym on jakoś byli chyba właśnie poprzez znajomość rytuałów koszt uczestnictwa w tych rytuałach oni byli najzwyczajniej w świecie przygotowani dobrze do pełnienia funkcji oczywiście za każdym replika pani lepszy tylko oni gorsi, którzy kapłani tracili swoje stanowiska co było bardzo rzadkie, ale jednak zdarzało to była ogromna ogromna kara i to co jest fascynujące to w odniesieniu do religii do do miasta Rzym do dziś rzymskiej, bo też oczywiście samo pojęcie religia rzymska jest jest sztucznym konstruktem łacina nie znał terminu religia naszym w naszym w naszym myśleniu tak samo ucina nie znałam słowa zła wieś żyć w naszym prawda chrześcijańskim sposobie sposobie myślenia, że wszystkie największe kolegia kapłańskie, czyli Kolegium pontyfików Kolegium ogórków indeksem willi z satysfakcją dziś oraz septem dzieli polonez to były wszystkie kolegia, które były powiązane z Jowisza czy rzeczywiście pojawia się tutaj Jowisz jako naczelne bóstwo, jaką można powiedzieć pierwszy obywatel Rzymu i te wszystkie kolegia wszystko od 1 są z nim powiązane muszę powiedzieć, że przez długi czas nauka czynią obcy bardzo mocno ignorowali ten 1 aspekt, który wg mnie jest zasadniczy dla w ogóle rozumienia oficjalnego kapłaństwa ziemskiego, bo proszę zwrócić uwagę, że wśród wielu kolegiów kapłańskich, a także 4 najważniejsze było jednak Kolegium pobiec to było oczywiście wspomniany dzisiejszy nie wystarczy, ale jak się bliżej przyjrzymy strukturze Kolegium kapłańskich to okazuje się, że wystarczy tworzyły część Kolegium pontyfików, którego najważniejszego Cole w starożytnym Sienie to też w ogóle nam pokazuje innym świetle rolę kobiet religii rzymskiej, która wg mnie była praktycznie równa roli roli mężczyzn cała różnica polegała nie tyle na jakości wykonywanych czynności rytualnych co wprost na ilości kobiety wykonywały je rzadziej mężczyźni częściej co było oczywiście powiązane z MOPS właśnie życiu politycznym, bo to mężczyźni pełnili urzędy, a pełnienie urzędów wymagało sporo sprawowania rytuałów kultu publicznego dorzucił jeszcze panie profesorze, że w zasadzie każdy obywatel pełnił funkcje kapłańskie bo kiedy był ten kult domowy i prowadziło się takie ceremonie należące do kultury rodzinnego domowego prowadził ojciec rodziny po prostu czy też pełnią takie funkcje kapłańskie tak na użytek domowy rzecz jasna chciałbym pana profesora zapytać o święta, bo święta w starożytnym Rzymie też było coś się trochę innego my niższy to czy święta nam się kojarzą tak to prawda dumnym i tutaj bardzo ciekawe efekty może przynieść np. analiza komedii Planta, które były wystawiane to komedia prawda one były wystawiane zawsze w kontekście sakralnym po były w czasie w czasie ceremonii przy każdych igrzysk poświęconym poświęconym bogom Całka grano zazwyczaj zazwyczaj na palatynie przecież przed świątynią bogini dzięki Belle jak przeczytamy, jakby plajta, zwracając uwagę na słownictwo które, które on używa to okazuje się, że jego język jest przepełniony słownictwem rytualny tak używanym czasem w postaci dowcip prawda, czyli będzie też potrafili ze swoich własnych zrobić z rytuału sytuacji komiczną co też dla nas mogłoby się wydać trochę zaskakujące na 34 liga, bo taka zindywidualizowana taka nieczuła tak naprawdę w ogóle nie musieli tych bogów kochać, a tutaj mamy taką sytuację gdzie, gdzie no play out robi dowcipy z przedstawiający ceremonię hospicjów, czyli najbardziej popularną chyba najważniejszą ceremonię religijną stron umorzenie to była to Bury w czasie, którego pytano się już dzisiaj pytam, bo pokazuje, że w grudniu tego misia czy się zgadza ty nie zgadza na przeprowadzenie danych danych czynności już perukach albo nie prawda tutaj więcej więcej nie było tutaj właśnie mam taką sytuację całkowicie całkowicie komiczną, czyli myśli wydaje, że ludzi o igrzyska, które oczywiście miał także bardzo różny charakter, bo i inny charakter miały tzw. ludzi sekularyzmu, czyli wskaźnikowe inny charakter jednak sprawdzane raz na 100 lat przynajmniej teoretycznie, a inny charakter miały igrzyska będące w czytelni jest sprawdzany co roku tam ludzi Romani albo ludzi Cleber i takie bardzo bardzo regularne, ale to pokazuje właśnie, że religia była dla starożytnych Rzymian czymś naturalnym to znaczy, że to my mamy problem ze zrozumieniem tego, że rytuał także jest metodą czy drogą, z którą można pokazać swoje zaangażowanie religijne, że tu jest także doświadczeniem religijny chciałbym wrócić jeszcze doświadczeń, bo zaczęliśmy oczywiście od budowy i oddania do użytku świątyni Jowisza, ale czytając o ziemskiej Religi natrafiłam na bardzo ciekawe fragmenty poświęcone temu, że świątynia, czyli templum wcale nie musiało być budynkiem to mógł być po prostu jakiś wolny obszar zresztą, cytując Parandowskiego przed chwilą słyszeliśmy tam od tych galach o namaszczony kamieniach PAK w zasadzie słuch templum ono nie o ono nie oznacza świątyni jako budynku świątynia budżet to wtedy jest to wolę budynek prawda templum to jest tak naprawdę wydzielona przestrzeń poświęcona o kurczę, ale w inauguracji to był taki rytuał który, który był dokonywane przez ogół przez tych kapłanów, którzy zajmowali się pytaniem Jowisza o zgodę na daną czynności czynność polityczną polityczną charakter wspólnotowy oczywiście tak naprawdę, jeżeli chodzi o terminologię to jesteśmy troszeczkę to jest to jest takie pewne zamieszanie, bo np. mamy takie wraz z jak np. akwarium, czyli miejsce, gdzie przechowywano przedmioty kultowe albo za cel dum to jest taki termin określający niewielką kaplicę albo po prostu ołtarz mamy także fanom, które było takim stosunkowo rzadko używanym terminem ale, ale on oznaczał właśnie albo miejsce kultu kaplicę to jest taka ciekawostka o przyznane nam wszystkim słowo Profanum proponować profanacja, bo to też właśnie od terminu fanów ma charakter czysto techniczny Profanum to był ten teren przed panu tak po prostu, których jeszcze nie należą do terminu do terenu poświęconego poświęconego bogom później to ma charakter prawny proponować taki taki zdecydowanie negatywne jeszcze warto zauważyć 1 rzecz, że wszystko to co najważniejsze działo się przed świątynią rytuały były publiczne świątyni wewnątrz tam, gdzie była miejsce, gdzie stał posąg bóstwa czy tzw. cela niewiele przydziału rytualnego, bo ofiary były składane na ołtarzu umieszczonym przed świątynią bardzo często właśnie na tym postumencie, a ten podjął, żeby jednak ludzie mogli oglądać oczywiście zagadnienie, kto oglądać ile osób tak naprawdę było zaangażowanych w sprawowaniu i oglądanie rytuałów jest zagadnieniem bardzo skomplikowanym, bo też możemy wyobrazić, że chociażby z racji wielkości Capitolu od tak w tym tych ludzi musiała być ilość ograniczona należy co do zasady one były one były publiczne były dostępne, ale za to świadczenie pełni także funkcje niespodzianki archiwalną ciasto zawierają biblioteki był swego rodzaju były swego rodzaju muzeami nawet naszych w naszych kategoriach w tej pierwszej świątyni Jowisza kapitolińskiego stał posąg Jowisza wykonane przez Wólkę zdań najprawdopodobniej to jest taki to był takim chyba najbardziej znany artysta rzeźbiarz łuski zresztą przepisywany 1 przypisywany jemu 1 posła ocalał jest to posłankę tzw. tzw. Apollo zwalić z przechowywane w Rzymie muzeum muzeum etruskim to jest taki najbardziej pocztówkowy tak powiem redukowane w każdym podręczniku poseł posłanka po mężczyznę Rzymianie podkreślali, że ten pomnik, że posąg Jowisza miał charakter, że to coś pięknego to było coś bardzo bogatego to było coś się można było pochwalić, ale także z punktu widzenia jakości artystycznej czy jak ten element estetyczne był także bardzo bardzo istotne, jeżeli mówimy, jeżeli mówimy o świadczenia w starożytnym starożytnym wrzenie, a jeszcze na dodatek tylko raz urząd takiego sformułowania, że świątynia ten klub to do miejsca poświęcone bogom muszą być nadzorowane zazwyczaj tak było, ale takie miejsca, które było jedno chyba obok świątyni Jowisza kapitolińskiego najbardziej wyraźnym znakiem religii Obywatelskiej tu świątynia West, gdzie palił się publiczne ogień ona np. numerowana nie była, dlaczego nie wiemy, więc religia rzymska była religią, gdzie nie było czegoś takiego jak ortodoksyjne spojrzenie na świat oraz była elastyczna, że ona była elastyczna, ale to nie znaczy, że wszystko można było zrobić, bo takim głównym odpowiednikiem przekaże odpowiednie tylko wyznacznikiem tego co było co było można tego co nie było można był mocno ją czy zwyczaje przodków, jeżeli robimy coś tak jak robili nasi przodkowie to znaczy to jest miły mogą i m.in. dlatego czasem studenci się nie pytają jak to było, że chrześcijanie byli od razu prześladowani chociaż, gdyż zbyt skomplikowane lub wspomniałem, a np. religia żydowska idealizm mógł normalnie funkcjonować tak funkcjonować, ponieważ judaizmu religii starą metryka dla starożytnych Rzymian działa bardzo duże znaczenie, jeżeli religia była ustalona to znaczy, że ona była blisko 100 dopuszczalna, jeżeli pojawiało się też nowego coś co potem ten Motor i wspólnoty zrani choćby po 6 Acta to także chodzi np. o osunął afery Bachanaliów ze 106100 osiemdziesiątego szóstego roku przed naszą przed naszą erą, więc ziemianie intuicyjnie wiedzieli co jest dobre, a co jest złe i po mieście więcej, że bardzo często zmiany były wprowadzane bardzo bezpośrednio, ale za każdym razem one przechodziły przez pewnego rodzaju instancję religijne, a tutaj także instancją rytualną był Senat rzymski, który można powiedzieć, że przynajmniej w okresie Republiki był taką no zbiorową głową religii publicznej, czyli można użyć takiego sformułowania i to było tak powiem ubieramy w 100 Pogan przodków prawda czy pojawią się też nowego m.in. poprzez wprowadzone kulty poprzez księgę Sybilli chińskie, ale jednocześnie to co mogło sił w oczy rzucać być dla Rzymian bardzo niedobre albo niesmaczne jak np. kazus eunuchów przy czym tzw. gali w koncie na kucie Belle to on to ukryta targi ich w sanktuarium, które było zamknięte i o obiega mogli tylko o określonych sytuacjach dochodzić swoich ceremonie religijne sprawą sprawować publicznie i kilka ton prawie 200 lat później celom pisze 5 lat później Stern pisze, że kurtkę, ale jest kultem bardzo stary, że to jest kół środków, więc bardzo pięknie potrafili, ale to jest tak naprawdę cecha charakterystyczna dla linii turystycznych zaczął on jest ciągle aktualizowana po musi o spowiadać na wyzwania dnia codziennego tutaj pod tym względem rynkiem modernistyczne, gdzie jest oby święte księgi, bo może dlatego w ogóle powinny zacząć, że ja, że stać tak samo liga grecka jest religia bez świętej księgi tam nie ma tego wyznacznika są okazuje się, że są o wiele bardziej elastyczne pani powiedziała aniżeli właśnie teren gdzie, gdzie jest bardzo wyraźne zaznaczony punkt odniesienia, którym tak naprawdę wszystkie ceremonie muszą się zgadzać nie ma świętej księgi, ale są Mite oczywiście znamy ze szkoły mity greckie mity rzymskie, ale pewnie zwróci nam pan panie profesorze baczną uwagę, że co innego te greckie co innego to rzymskie, że grecki opowiadały historie boską bogów, a rzymskie raczej historię ludzką historię Rzymu jego obywateli, bo właściwie wszystko zaczyna się od założenia Rzymu tak tak, że zmianie potraktowali swoje swoich, bo swoje bóstwa po prostu jako pierwszy obywatel i ziemia i bogowie panteon rzymski było wiele znaczy ból bardzo zaangażowany w życie w życie społeczne życie polityczne no, chociaż ten rytuał rytuał hospicjów czy pytanie się, bo Jowisza zgoda, który tak naprawdę przed każdą czynność publiczną lub nawet ten w tej postaci najbardziej dostojnych niż Kaczyńskiego był tak naprawdę jednym z no codziennie odnosił wywierał wpływ na życie na życie Rzymian takie bardzo codzienne życie ziemian, więc jest zasadnicza różnica pomiędzy mitologią grecką i to dużym wspólną przez długi czas naukowcy się w ogóle zastanawiali czy można mówić o drogi rzymski oczywiście, że można tylko musimy pamiętać, że ona była najzwyczajniej w świecie zupełnie inna nie ma opowieści o romansach Zeusa prawda na przednim Jowisz nie kochanek prawda w tej mitologii Państwowej, bo właśnie ona była Państwowa ona była wspólnotowa i dlatego zawsze protestuje kiedy, kiedy artysta strasznie regularnie nawet tych ostatnich podręcznikach do ONZ do kultury antycznej widoczny widziałem, że się pojawi to nieszczęsne tabelka z 1 strony mamy bogów greckich z drugiej strony mamy bogów rzymskich niemal 11 odpowiadać nie to jest to jest zupełnie nie tak nity rzymskie one tłumaczyły miejsce po łów w porządku wspólnotowym porządku społecznym on się nie zajmowały życiem seksualnym nimi mieszkańców Olimpu no nie było tych fantastycznych romantycznych erotycznych historii jak w mitach greckich zdecydowanie zdecydowanie, ale coś nie znaczy, że te mity są osób zostało przed są przez to mniej ciekawe to nie zawsze fascynuje odnajdą odnajdywanie świadectwach łacińskich świadectwa rzymskich takiego bardzo często czułego podejścia do doboru takiego takiego często z nimi żartobliwego czasami czasami nawet będącego przekomarzanie się to jest coś co nadaje tej już powiedzieliśmy mimo wszystko zrealizowane, jeżeli taki bardzo bardzo ludzki bardzo ludzki aspekt taki bardzo bardzo nas, że jednak w 2000 lat temu ludzie widzieli jak mają sobie zapewnić spokojne spokojne życie i potrafili zrobić oczywiście w kontekście rytualnym i że ta rzeczywistość religijna była dla nich właśnie rzeczywistością ani czymś co coś co po wyjściu z Kapitolu, gdzie zostawia za sobą to jeszcze 1 wątek mam wrażenie, że bardzo istotne, bo to jest chyba także jak się ma wielu bogów to cóż człowiekowi szkodzić przytulić jeszcze kilku innych, kiedy Rzym okrzepł, a potem ruszył na podbój świata to jakiś czas miasto nad Tybrem stawało się taką wielo etniczną wielokulturową metropolią no i pojawiali się ludzie, którzy wzdychali zanosili prośby do zupełnie innych bogów niż tych, których mieli rozpoznanie Rzymianie i okazuje się, że te obce kulty no też znajdowały zainteresowanie wśród obywateli Republiki religie antyczne były religiami bardzo tolerancyjnym to czy nietolerancja i wojny religijne są niestety wynalazkiem ateizmu zmianie nie prowadzili wojnę o charakterze religijnym jedynym sposobem na sprawdzenie tego czy da czy można czcić Boga danego nie można było właśnie to odwołanie do MOS Maiorum, jeżeli to nowe bóstwo ponosi wpisywało ogólne zasady religii ono było oczywiście bardzo bardzo przyjmowane, chociaż nie znaczy to, że ono dość otrzymywało kult publiczny kult państwo, bo to jest w ogóle bardzo ciekawa rzecz, bo my często mówimy o kulcie publicznym i okucie prywatnym różnica polega na tym, że publika publiczny to to znaczy, że ni to nie znaczy, że on sprawowany publicznie czasem rytuały prywatne jak np. przy aranżacji poświęconej Herkulesa owi był bardziej publiczne niż choćby kult prywatny niż np. to co się działo w świątyni Kybele kulty publiczne to kulty sprawowane za pieniądze państwowe kulty prywatne tak dofinansowania nie miały czy ten publiczny nie oznacza oznacza raczej formę finansowania nie oznacza metody przedstawiania rytuału tylko pytanie otwarte i wg mnie bardzo bardzo otwarte jak i czy rzeczywiście Rzymianie mieli taką bardzo dużą swobodę praktykowania kultu wydaje mi się, że tak, że właśnie tutaj przy, kiedy będziemy analizowali do kogo on się modlić i rzeczywiście możemy zrealizować bardzo często możemy poprzez inskrypcji, która zachowała bardzo dużo do domu ten element takiego, bo wyboru religijnego wyboru w sferze duchowej, który był wynikał z osobistych emocji supergiganta czy tej osoby wierzącej, bo każdy wybór religii jest ryż jest dobrowolny to nowe bóstwo musiało to ubóstwo innego kraju bardzo popularny był bóstwa egipskie później kult Boga mitry, o którym o, którym jeden z francuskich pisarzy filozofów powiedział że, gdyby losy świata potoczyły się inaczej wszyscy byśmy się modlić do metra do Jezusa czy też Herkulesa który, który by później artykuł nabierał zaskakujących moralnych odniesień prof. Andrzej Gil majster Instytut historii Uniwersytetu zielonogórskiego kierownik projektu badawczego kapłani i wiersza finansowanego przez narodowe centrum nauki był moim państwa gościem bardzo dziękuję panie profesorze za rozmowę Zwiń «

Świątynia Jowisza Najlepszego Największego

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 03:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie tygodnia, a w nim Marsz Miliona Serc bez Trzeciej Drogi i Słowacja tuż przed wyborami

Podsumowanie kwartału na rynku sztuki (cz. 2)

Marsz, marsz Tuska

Niska inflacja, braki paliw

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL