Najważniejsza misja ostatnich lat: złoty teleskop na szczęście

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobre mówi inż. Jaśkowiak są rzeczy na nie wie na ziemi, o których się astronomom nie śniło dochodów z miejsca łuskę upraw kosmiczny teleskop Hubble dokonał swojej najważniejszej obserwacji, wpatrując się przez 10 dni pusty plac firmy tu obraz, który powstał w ten sposób nie przedstawił jednak czarnego pustkowia, jakie widzieliśmy już wcześniej ukazała się Szkatuła pełna tysięcy nieodkrytych galaktyk wszelkich kształtów kolorów rozsypanych po całym polu Rozwiń » widzenia, badając je astronomowie szukali oznak tego, że któraś z nich jest jedną z pierwszych galaktyk, jakie formowały się po wielkim wybuchu do przeróżnych żadna nie była reformy jak wybieg będzie nowy mur to Eric Smith, który w kierownictwie NASA jest naukowcem nadzorującym kosmiczny teleskop Jamesa Webba nową nadzieję światowej stronami tam, gdzie nie poradził sobie Hubble podołać ma UE, czyli największy poza ziemskich teleskopów historii opóźnione o kilkanaście lat skonstruowany kosztem 20× większy niż w planach pokryty szczerym złotem i zdolny zaglądać w przeszłość powinien polecieć w kosmos tuż przed Bożym Narodzeniem może nawet w tej chwili płynie do kosmodromu w Gujanie francuskiej przez kanał Panamski tego nie wiemy, bo NASA chce go przetransportować w tajemnicy po co sekrety z jakiego powodu budowa pochłonęła tyle czasu do czego potrzebny nam jest łeb, dlaczego jego twórcy nie odetchną z ulgą po udanym starcie jak w ogóle zabrać się za obserwowania odległych zakątków wszechświata na dziś podziały te pierwotne galaktyki dopiero wrzesień, ale porozmawiajmy o gwiazdkowym prezencie dla astronomów inż. Jaśkowiak NASA obawia się piratów zupełnie nie rozumiem, dlaczego miałoby to umożliwić droga morska z Kalifornii do Gujany wiedzie przez Karaiby skojarzenia nasuwają się same, pomijając nawet dziedzictwo lekarz parła tuż obok leży pogrążona w niekończącym się kryzysie Wenezuela bieda sprawiła, że niektórzy rybacy zamienili się tam w piratów ryzyko napadu, więc istnieje Amerykanie ze względów bezpieczeństwa nie podają żadnych szczegółów dotyczących rzymskiego etapu podróży Łeba więcej wiem za to jego Odysei kosmicznej teleskop jest wspólnym przedsięwzięciem NASA Kanadyjczyków i Europejczyków nasza agencja zapewnia m.in. rakietę stąd bierze się konieczność dostarczenia Ewa do Ameryki Południowej tam z terenu dawnej kolonii startuje rakieta Ariane 5 prześle z wami jak bardzo przez lata opóźniało się wysłanie teleskopu Łeba w kosmos aktualny i zapewne ostateczny termin to 18 grudnia 2021 roku, ale nie tak miało być ostatnio obsuwa nastąpiła właśnie z powodu rakiety, choć ładunek jest wreszcie gotowy to pojazd nie Francuzi, którzy produkują Marian najpierw chcą wystrzelić własnego satelitę wojskowego, a dopiero kolejny egzemplarz rakiety wyniesie na orbitę teleskop mogło być gorzej, bo ostatnio Arian nie latała wcale były jakieś problemy z owiewkami, które umieszcza się na czubku rakiety, żeby służyły jako futerał i osłaniał ładunek wprawdzie nic złego się nie stało, ale Francuzi byli zaniepokojeni na tyle by uziemić Arian na pewien czas teraz niby już wszystko w porządku rakieta wróciła do służby, a niespełna dwumiesięczny poślizg, jaki spowodowała to drobnostka w porównaniu z tym co teleskop Łeba ma już za sobą o opóźnieniach jeszcze za chwilę będzie największym teleskopem, jaki ludzkość posłała w kosmos zdetronizuje słynny teleskop Hubble dla wyniesione w czasach, gdy prezydentem USA był George Bush, ale ojciec, a nie syn inaczej niż w przypadku słynnej amerykańskiej dynastii łeb nie jest następcą Havla ataki zapewne komunikat usłyszycie w mediach około grudnia to pewna nieścisłość Agnieszka pola Uniwersytet Jagielloński narodowe centrum badań mandat ja nie mówiła, że 1 będzie następcą drugiego, bo to będą tak naprawdę inne instrumenty oczywiście częściowo one będą obserwować to samo te same zjawiska we wszechświecie, ale jeżeli będziemy mogli używać 1 drugiego naraz jeszcze przynajmniej przez jakiś czas to żadne badania nam się tam nie zdobyły teleskop Havla nigdzie się nie wybiera, chociaż starzeje się to prawda i robi się coraz bardziej podatny na awarię powinien dotrwać do końca lat dwudziestych Havel to słynny i zasłużony instrumenty, więc posłuży nam dzisiaj jako punkt odniesienia wydaje się, że nie musi go przedstawiać pewnie macie jakieś skojarzenia z wielkim cylinder w kosmosie początkowo niesprawny, ale naprawiony kiedyś odwiedzany przez astronautów, ale teraz już nie ogółem spektakularny sukces nauki techniki tyle na razie wystarczy odbywa tego teleskopu, który poleci w kosmos późną jesienią różni choćby zakres obserwowanego promieniowania co wymaga dłuższej chwili wyjaśnień liczy na to, że nie recenzuje mnie teraz żaden fizyk poprzez kosmos płynie energia w postaci fal elektromagnetycznych i to właśnie jest promieniowanie, którym mówimy te fale promieniują ze źródła, którym może być w zasadzie cokolwiek do promieniowania elektromagnetycznego zalicza się światło takie zwyczajne, jakie dociera ze słońca do ziemi i do naszych oczu częścią tego samego zjawiska są np. nasze ulubione fale radiowe od światła odróżnia je ich długość TOK FM dajmy na to ma fale radiowe o długości 3m, a za kolor żółty odpowiadają, ale tej samej natury, ale jakieś 5000000× krótsze w przyrodzie istnieje pełne spektrum fal elektromagnetycznych od niezwykle długich do bardzo krótkich te pierwsze niosą ze sobą niewiele energii drugie wręcz przeciwnie widzialne światło to po prostu pewien wycinek tego spektrum są fale dłuższe i są fale krótsze, a my jesteśmy zbudowani tak by dostrzegać akurat ten zakres po prostu światło wzywa na pomoc prof. Agnieszka Pollo wszystkie obiekty Astro fizyczne emitują promieniowanie bardzo szerokim zakresie promieniowania elektromagnetycznego to co widzimy naszymi oczami i to co przechodzi przez atmosferę jak znajdujemy się na ziemi to jest taki bardzo bardzo malutki wycinek tego co potencjalnie można by zobaczyć teleskop Hubblea koncentrował się trochę właśnie na tym optycznym wycinku widma trochę się w kierunku ultrafioletu, czyli w kierunku tych fal trochę bardziej energetycznych równocześnie krótszych Hubble mógł dostrzec to co my jeszcze trochę ultrafiolet graniczna spektrum ze światłem widzialnym minimalnie wykracza poza możliwości naszych oczu nie widzimy tych fal, a jednak są tuż obok no i teraz wreszcie o nowym teleskopem Łeba on zabierze się za obserwację od drugiego końca mówi prof. Agata Różańska z centrum astronomicznego imienia Mikołaja Kopernika w Warszawie wzięli sobie wyobrazimy Tęcza kolory Tęczy to są te fale, które docierają do naszego oka tuż za fioletowym krańcem ten czy mamy fale ultrafioletowe, które mimo, że nie widzimy naszym okiem możemy je umiemy je po prostu mierzyć natomiast na drugim końcu co ten czy mamy fale podczerwone bliskie średniej i dalekie są takie przedziały widma, które też potrafimy obserwować tak jak HBO potrafi zbierać promieniowanie takiego właśnie ultrafioletu poprzez całą tą ten, czyli promieniowanie optyczne do bliskiej podczerwieni tak teleskop Jamesa Łeba będzie troszeczkę przesunięte, a mianowicie nie będzie już on obserwował ultrafioletu tylko Włosi to od tego czy tamten czas i bliską, a nawet taką średnią podczerwień obiecuje, że z fizyką na razie koniec, żebyśmy poszli dalej trzeba wiedzieć tylko tyle starych handel rejestruje fale krótsze niż potrafi ludzkie oko nowy ład będzie odbierał, ale dłuższe niż może dostrzec człowiek okresie, kiedy teleskop kabla wysyłano w kosmos wydawało się, że to jest ten obszar badań, gdzie wtedy nie było wiadomo jak różne obiekty świecą, a ultrafiolet można obserwować rzeczywiście tylko z kosmosu na nasze szczęście, bo dla ludzi ultrafiolet jest szkodliwa atmosfera nie pozwala promieniowanie ultrafioletowe Emu docierać do teleskopów naziemnych, więc obserwacje ultrafioletowe trzeba prowadzić z kosmosu kosmiczny teleskop Jamesa Webba jest już gotowy spakowany, a być może nawet w drodze na miejsce startu trudno powiedzieć, bo to tajemnica Państwowa NASA podaje że, aby wykonać ostatnie testy i zapakować go do rakiety potrzebuje około 2 miesięcy to oznacza, że do Gujany francuskiej UE powinien przybyć najpóźniej w połowie października koncepcja wysłania w kosmos teleskopu większego od handlu narodziła się w latach dziewięćdziesiątych miał kosztować 500 000 000USD, czyli jak na standardy branży tyle co nic i wystartować w roku 2007 sprawy przybrały inny obrót budżet zaczął puchnąć, a start się opóźniał w pewnym momencie amerykański Kongres chciał nawet zakręcić Kurek z pieniędzmi i wyrzucić plany do kosza ostatecznie zgodził się na nowy termin i większe fundusze na tym etapie budżet miał wynieść już pół, ale ponad 8,51 000 000 000USD zagadka czy NASA zdoła sama nie przekroczyć tej kwoty dla ułatwienia dodam, że wg ówczesnego planu łeb powinien był polecieć w 2018 roku wyobrażam sobie taką scenę przychodzi administrator NASA do białego domu i mówi panie prezydencie chcielibyśmy wysłać w kosmos naprawdę duży teleskop dobrze, a ile to będzie kosztowało pyta prezydent i słyszy kwotę nomen omen astronomiczną, więc wkurza co chcecie ten teleskop zbudować ze złota na co administrator odpowiada wyraźnie speszony a jakby panu powiedzieć i tu zapada kurtyna najważniejszym elementem Łeba jest spektakularne złote lustro, które przechwytuje promieniowanie kosmosu to jest teleskopu oparty na lustrach, ale wszystkie duże teleskopy są oparte na lustra koncepcja działania polega na tym, że światło przylatuje odbija się od 10203. lustra wpada do instrumentu, gdzie rejestrujemy mierzymy stosowanie luster zamiast np. soczewek bierze się stąd, że one są znacznie łatwiejsze do zrobienia do zapanowania nad nim do opanowania różnych deformacji obrazu i właśnie dziewczynka luster jest o to, żeby obraz był potem jak najmniej zdeformowany zresztą soczewkę właściwie różnią się od siebie tylko tym, że przez soczewkę światło przechodzi od lustra odbija to lustro jest specjalnie wyprofilowane on jest takim wklęsłym tutaj działa podobnie jak soczewka ta jego płaszczyzna wklęsła powoduje, że to wszystko co się odbija potem jest skupione w 1 punkt, czyli ma to zdolność skupiania obrazu do małej powierzchni, której umieszczony jest już ten detektor, czyli ten czytnik sygnale zwierciadło Łeba składa się z segmentów co sprawia, że wygląda jak plaster miodu już lustro staruszka Havla było większe od człowieka, a łeb mi jego głowę im większa powierzchnia, którą pada promieniowanie tym więcej promieniowania wyłapuje teleskop i tym więcej pozwala nam dostrzec wszystko ma swoją cenę w przypadku bywa bardzo wymierną takiego lustra nie da się wynieść w kosmos w 1 kawałku zwierciadło musi się składać co radykalnie komplikuje cały projekt całą wyrafinowanie tego teleskopu ESA polega na tym, że to jest bardzo duży teleskop takiego teleskopu w kosmos jeszcze nie wynoszono oto główne lustro będzie miało 6 pół metra łamany w tej chwili na ziemi rakiety, która takie lustro tak wielki wielki sprzęt mogłaby wynieść w 1 kawałku dlatego ta Innowacyjna część w teleskopie Łeba polegała po pierwsze na tym, żeby wymyślić taką składaną konstrukcję tego lustra to jest lustro składające się z małych elementów, które tak jest złożone w momencie wystrzelenia i dopiero w kosmosie jako taki kwiatek się rozłoży i stworzy to główne duże lustro segmenty wcale nie są takie małe, gdyby użyć jako stołu to przy każdym zjadła śniadanie kilkuosobowa rodzina razem tworzą potwora mówiliśmy już rakiecie Ariane 5, która zabierze Łeba w kosmos i jej o wiekach właśnie pomiędzy takie 2 kawałki blachy trzeba zapakować teleskop, kiedy rakieta ucieknie z atmosfery futerał przy połowie się, odsłaniając ładunek Ariane 5 ma najszersze owiewki dostępne na rynku nawet ona nie dałaby rady pomieścić teleskopu Łeba w pełnej krasie lustro musisz się zwinąć, a potem Rus chylić już w kosmosie pozornie nic trudnego, ale jeśli zwierciadło nie zachowa dokładnie tego kształtu, który przewidzieli projektanci przestanie skupiać promieniowanie i stanie się bezużyteczne mając to w pamięci przypomnicie sobie jak wygląda start rakiety i zastanówcie się czy przyspieszanie od zera do 8 km na sekundę sprzyja zachowaniu takiej precyzji no właśnie zwierciadło teleskopu Hubble la jest znacznie mniejsze niż tego w Łebie, więc nie wywołało takich problemów do wyniesienia posłużył wtedy za czasów Busha seniora wahadłowiec kosmiczny Discovery oczywiście era promów już dawno za nami, ale nawet wahadłowiec nie zabrałby na pokład teleskopu Łeba z rozwiniętym do końca zwierciadłem właściwie i ładownia była jeszcze wyższa niż owiewki Ariane 5 w przypadku teleskopu miary Łeba po prostu nie ma alternatywy dla składanego lustra nieważne jak trudno jest konstruować to wszystko nie wyjaśnia jednak po co wykonywać je ze złota tak naprawdę po co pokrywać złotem lub strona lepsze będzie zrobione Barry, dlaczego dlatego że, że po prostu to jest najlżejszy materiał, z którego możemy zrobić lustro, żeby to odbijało i tak musimy pokryć pod powierzchnią odbijającą i to powierzchnią odbijającą tutaj będzie złota chodziło o to, żeby to lustro odbija najlepiej akurat ta część promieniowania, którą jesteśmy najbardziej zainteresowani dalszą składa, że akurat złoto na tę cechę, że promieniowanie podczerwone odbija bardzo dobrze w związku z tym z rzędu było najlepszym rozwiązaniem jest umieszczony złoto też nie wchodzi łatwo reakcje są szanse, że ono tam nie będzie się w tych kosmicznych warunkach łatwo degradować oczywiście działa na wyobraźnię złoty teleskop w kosmosie, ale Peugeot jest taki dość prozaiczny chodziło po prostu o jak najlepsze odbijanie promieniowania podczerwonego złoty plaster miodu w kosmosie rzeczywiście brzmi Super nie będę psuł tej wizji, mówiąc że złota warstwa jest dużo cięższa od włosa i waży w sumie 48 g zostańmy przy ogromnym błyszczącym składanym w teleskopie gdzieś poza ziemią promieniowaniem mknie przez różnie z największą prędkością, jaką da się rozwinąć w przyrodzie od czasów Einsteina wiadomo, że nic nie może lecieć szybciej od światła i chociaż mieliśmy dać spokój fizyce to wymarcie mi musimy porozmawiać o tonach to cząstki, które nie mają masy pod pewnymi względami zachowują się jak fala są najmniejszą porcją promieniowania, czyli Quant dem fala elektromagnetyczna poniekąd składa się z fotonów w zasadzie można pojmować jako Strumień takich cząstek o otwarcie mówię, że wykraczamy daleko poza zakres mojej wiedzy jestem prostym inżynierem i od fizyki kwantowej boli mnie głowa fana elektromagnetyczna, czyli wiązka fotonów całymi miliardami lat pędzi poprzez różnie aż w końcu natknie się na odwiercie było teleskopu Łeba, gdzie możemy ją wykryć ten sygnał pada na lustra ją potem jest skupiony tam powstaje na taki malutki obrazek bardzo dokładnie obrazek tego właśnie kawałka niema, które obserwujemy potem zazwyczaj stawia drugi lustro, które wyprowadza ten obraz na zewnątrz tego całego instrumentu, bo nie chcemy tam umieszczać detektora, czyli już tego ostatecznego instrumentu, który nam sygnał przetwarza no tak głupio było w centrum lustrator umieść prawda, dlatego że się tam po prostu małe dodatkowe lusterko, które nam ten cały obraz poprzez odbicie wyprowadza, jakby na bok detektor pośrodku lustra po prostu by je zasłania, odcinając dopływ promieniowania teleskop łapie podczerwień i kieruje ją w bok przeważnie Astronomy w różnych dziedzinach widma stosuje się oczywiście odrobinę technologicznie inaczej zaprojektowane instrumenty dyrektor już nam ten sygnał przetwarzają, ale tak naprawdę każdy z nich mniej więcej podobną zasadę działania takiego właśnie cyfrowego aparatu fotograficznego, który mamy w telefonie jest po prostu matryca sesji te fotony tam wpadają do matrycy złożonej z wielu pikseli w każdym celu wzbudzają tam jakiś elektryczny wobec sygnał ten sygnał jest potem wzmacniany odpowiednio z każdego piksela oddzielnie jest odczytywany wzmacniany przetwarzany kompletnie elektronicznie już trafia do komputera pokładowego teleskopu światłoczuły matryca pozwala rejestrować ile fotonów wpada w każdy piksel z osobna na tej podstawie astronomowie mogą opisać wiązkę promieniowania, którą przechwycił teleskop kierunek, jaki opadła czy natężenie, a to z kolei pozwala wyciągać wnioski dotyczące jej źródła innymi słowy, badając fale, która zakończyła podróż przez wszechświat, wpadając w złote lustro możemy się dowiedzieć, skąd pochodzi, bo i energia czy częstotliwość to bardzo charakterystyczne wielkości naukowcy mogą porównać do znanych już wzorców i na tej podstawie domyślić się co i gdzie wy emitowało promieniowanie z 1 strony mamy informacje całościowo ile tego strumienia promieniowania do nas dotarło, czyli mamy informację o mocy promieniowania oraz o tzw. jego kształcie, czyli potrafimy rozbić tę całą wiązkę Ottona von takie malutkie wioski dotyczące konkretnej długości fali, czyli mamy po prostu kształt widma promieniowania efektem obserwacji jest nie tyle zdjęcia jakich galaktyki co zbiór danych o tym jak matryca zareagowała na bodziec w postaci wiązki fotonów to oczywiście da się zinterpretować w formie ładnej grafiki, ale astronomom zależy głównie na czystej informacji w postaci wykresu czy tabeli na swoich stronach internetowych NASA zapewnia, że obrazki Jamesa Webba mimo, że to będzie podczerwień będą również śliczne jak obrazki z teleskopu Hubble natomiast prawda jest taka, że w przypadku właściwie wszystkich obserwacji nie jest także te obrazki, które się potem pokazuje światu to są dokładnie te zdjęcia zrobione kamerą tylko to jest pewna interpretacja tych szczyty danych liczb, ale też jest tak w przypadku aparatu fotograficznego, że kamera odczytuje ile co tonów spada jej różne miejsca i dopiero potem to jest interpretowane, kiedy oglądamy sobie zdjęcie na ekranie jest to po prostu wypływy kres dość już takie trochę nudnawe potrzeba wykresy przerabiać to jest interesujące, bo tam widać promieniowanie np. różnych pierwiastków chemicznych, który budowany jest dany obiekt, który obserwujemy, więc to jest bardzo interesujące, ale nieco mniej widowiskowe od zdjęć nieba mieniące się mrowie gwiazd mniej więcej 2 lata temu mogliście usłyszeć taką wiadomość naukowcy opublikowali pierwsze w historii zdjęcie czarnej dziury wyglądem nawiasem mówiąc nie mniej ni więcej jak oko Saurona nie było to oczywiście normalna fotografia ludzkie oko nie dostrzeże czarnej dziury, bo dostrzega tylko światło widziane, ale teleskop może zajrzeć w inne pasma promieniowania w tym przypadku była to sieć teleskopów naziemnych, które rejestrowały właśnie podczerwień zebrane w ten sposób dane da się z wizualizacji pokazać światu w estetycznej formie naukowcy wolą jednak twarde dane czarna dziura może się wydawać ekstremalnym przykładem, ale profesor wolno mówiła już, że źródłem promieniowania są wszelkie obiekty fizyczne i inne obiekty też świecą świecą światłem częściowo odbitym, ale też częściowo własnym, dlatego że wszystko co ma jakąś temperaturę jak jeszcze pośród nich w szczególności wszystko co ma jakąś temperaturę jak jeszcze poświeci podczerwień my też świeci na podczerwień, jeżeli na człowieka popatrzy się jakimś instrumentem, który widzi w podczerwieni do tej pory będzie świecić na tej zasadzie działają noktowizory np. że możemy widzieć ludzi czy zwierzęta w nocy jakieś zupełnie ciemno, dlatego że oni są ciepli świecą spoczęli na to prowadzi nas do kolejnego wyzwania, jakiemu musieli sprostać twórcy Łeba ten problem ominął Havla, które orbituje nieopodal ziemi całkiem niedaleko, gdyby znalazł się nad naszymi głowami dzieliła nas odległość mniejsza niż Gdańsk Zakopane nie było powodu by wysyłać go dalej obserwacje w zakresie światła widzialnego da się z powodzeniem prowadzić w pobliżu naszej planety co innego łeb na niego czeka miejsce 1,51 000 000km od ziemi to 4× dalej niż Księżyc podróż tam zajmie cały miesiąc wysyłamy ten teleskop pływa daleko od ziemi to, żeby było łatwiej utrzymać go w niskiej temperaturze, dlatego że na orbicie wokółziemskiej wbrew pozorom temperatura nie spada tak bardzo prędko z oddalaniem się dzieje, więc tam, gdzie znajduje się teleskop Hubble, a jeszcze jest ryzyko, że będzie dosyć ciepło więc, żeby dobrze instrument chodzić i utrzymać go w niskiej temperaturze w niewielkim wysiłkiem dobrze jest go wysłać gdzieś daleko praktycznie wszystko emituje promieniowanie podczerwone ja wy Księżyc Mars oczywiście słońce, a zadaniem Łeba jest złapać złote lustro fotony z drugiego końca wszechświata nie może utonąć w strumieniu tutejszych należy go, więc odsunąć obserwacji podczas winni są trudniejsze niż obserwację w innych zakresach fal, czyli np. w zakresie optycznym czy ultrafioletowym z tego powodu, że w podczerwieni wszystko Świć wszystko co ma temperatura w podczerwieni też świeci tak naprawdę sam teleskop świecą elementy teleskopu, jeżeli ma jakąkolwiek temperatur, więc punktu, żeby te instrumenty mówię widziały samego teleskopu nie były zaszczepione przez to co jest dookoła do obserwacji podczas wielkiej instrumenty muszą być bardzo znacząco Chudo to też zwykle ogranicza czas życia i usług, które obserwują podczerwieni, dlatego że wszystko się jednak czasem trochę także robocze temperatura teleskopu Emma wynosi -233 °C umieśćmy to w kontekście najniższa temperatura kiedykolwiek odnotowano na ziemi -90 °C powietrze zamazał -190 minut 273 to 0 absolutne, w którym ustaje w jakikolwiek ruch w łeb lubi jak mu zimno inaczej na pasku żyłby sobie zwierciadło własnym promieniowaniem sięgnie pamięcią do poprzedniego odcinka o satelitach Wrocławia, czyli Boćkach jest do posłuchania na tokfm PL i w naszej aplikacji rozmawialiśmy o tym, że chłodzenie jest w kosmosie trudne, bo nie ma żadnej substancji, która mogłaby odebrać energię w UE EMA będzie otaczała próżnia promieniowanie to jedyny sposób by pozbyć się ciepła promieniowanie podczerwone ma się rozumieć właśnie to, które ma odbierać całego wszechświata, a nie od samego siebie jak temu zaradzić no trzeba wiedzieć, dokąd emitować, skąd łapać UE będzie lodowaty tylko z 1 strony drugą będzie miał całkiem rozgrzaną oddzieli od siebie rozłożysta 5 warstwowe osłona niewiele mniejsza od boiska do koszykówki trochę parasol, bo osłoni teleskop przed promieniowaniem własnym i tym ze słońca trochę latawiec, bo taki ma kształt, a trochę żagiel, bo jest zbyt duża, żeby zmieściła się do rakiety i rozwinie się dopiero w kosmosie jak zwierciadło UE będzie musiał się wciągnąć na maszt mówiąc ściślej mniej obrazowo w szóstym dniu podróży teleskop wysunie stelaż, który pociągnie za sobą osłonę ją naprężeń każda warstwa jest cięższy od kartki papieru każda powstrzymuje kolejną porcję ciepła wszystkie będą przez cały czas zwrócone ku słońcu bez nich zalało był chyba promieniowanie pochodzące od gwiazdy także to, które sam emituje desperacko, próbując utrzymać się w zimnie kiedyś w trakcie testowania teleskopu operacja rozwijania osłony w warunkach laboratoryjnych nie powiodła się któraś z polimerowej tych pokrytych aluminium warstw nie wytrzymała i pękła działo się wówczas, gdy obowiązującym terminem startu był maj 2020 roku, a budżet miał nie przekroczyć 8 000 000 000USD piękne czasy wspominam o tym, żebyście pamiętali, że obsługa składanego teleskopu większego od tira to ryzykowna zabawa nawet tutaj na ziemi dlatego nikt w NASA nie odetchnie z ulgą, gdy rakieta wyniesie Łeba w kosmos może poza ludźmi od planowania wydatków to będzie dopiero początek najbardziej wymagającej części misji 1,51 000 000km stąd nie ma miejsca na błędy, jakie przytrafiły się choćby przy wysyłaniu Havla na orbitę okołoziemską wtedy okazało się, że zwierciadło teleskopu jest źle wykonane ma nie taki kształt jak powinno i nie pozwoli na wykonanie najważniejszych obserwacji z Florydy na ratunek ruszyła ekspedycja na pokładzie wahadłowca Endeavour astronauci skorygowali wadę wzroku Havla, montując mu okulary zwierciadło dalej było wadliwe, ale problem rozwiązały dodatkowe lustra potem promy kursowały do teleskopu jeszcze kilka razy, pomijając program Apollo i parę wcześniejszych lotów żaden człowiek nie oddalił się od ziemi bardziej niż uczestnicy tych wypraw w 2001. wieku dalej od domu była tylko załoga niedawno zakończonej misji Inspiration for, czyli pierwszego załogowego lotu w kosmos bez udziału zawodowych astronautów wróćmy do Łeba jeśli nie daj Bóg okaże się, że ktoś popełnił błąd przy jego konstruowaniu albo jeśli nie uda się rozwinąć zwierciadła osłony to nie będzie drugiej szansy i miliardy dolarów pójdą w błoto czy też w próżnię sami rozumiecie, że sytuacja jest napięta łeb oddali się od ziemi na 1,51 000 000km, żeby uciec przed promieniowaniem, które emituje Planete znajdzie się na orbicie około pół nocnej heli docent ręcznej bardzo specyficznej NASA chce posłać teleskop do punktu imigracyjnego L2 znanego także jako punkt zagraża, czyli z racji są dobrym miejscem jeśli chodzi o umieszczanie różnych instrumentów dlatego, że to są takie miejsca, z których te instrumenty łatwo nie uciekł, bo to są całkiem po prostu punkty, w których równoważy się przyciąganie grawitacyjne ziemi i szło co one są dosyć daleko od brzegu i wysłanie tam właśnie takiego teleskopu oznacza, że wiemy, gdzie on jest nie musimy składać wielkiego wysiłku ani wyposażać go dodatkowe silniki, żeby go na orbicie utrzymać nie ma wielkiego ryzyka, że on gdzieś tam nam ucieknie, a jednocześnie mamy dobrą kontrolę nad tym co on będzie robił trzymamy go w miejscu, gdzie jest dobrze zamrożone teraz uwaga, bo rzecz jest skomplikowana weźmy 2 ciała niebieskie ziemie i słońce w takim układzie punktów filtracyjnych jest 5 pierwszy jest intuicyjny planeta przyciąga wszystko swoją stronę gwiazda swoją im dalej coś się znajduje tym przyciąganie jest słabsze słońce jest wielkie i jego Grawitacja też ziemia mała podobnie jej Grawitacja gdzieś pomiędzy oboma ciałami będzie miejsce, gdzie te siły się zrównoważą pan Newton mówi zaś, że jeśli siły się równoważą to obiekt pozostaje w spoczynku satelitę można umieścić w punkcie wibracyjny i zostanie tam na amen nie będzie się zbliżał ani do ziemi ani do słońca piękna sprawa takie miejsce parkingowe w kosmosie niestety łeb nie leci do pkt 1 nie znajdzie się między nami słońcem będzie orbitę wokół gwiazdy dużo dalej niż ziemia, a zatem punkt i pracy inny L2 proszę o maksymalne skupienie im dalej obiekt orbituje od słońca tym więcej czasu mu to zajmuje na ziemi pojedynczą orbitę zwykliśmy nazywać rokiem Anna Jowisza u rąk trwa 12 lat na Saturnie już 29 tyle zajmuje im 1 obieg wokół słońca, bo nie są tak blisko gwiazdy jak ziemia w łeb też znajdzie się dalej o 1,51 000 000km wykonanie 1 orbity powinno zabrać mu zatem więcej czasu niż naszej planecie tak jednak nie będzie wprawdzie odległość się zwiększy, ale na teleskop będą działać połączone siły grawitacji ziemi słońca to sprawia, że obiekt w pkt L2 zachowuje, jakby był bliżej gwiazdy niż w rzeczywistości na przyciąganie słoneczne nakłada się przyciąganiem ziemi i wydaje się, że gwiazda znajduje się bliżej niż naprawdę kolejne kosmiczne miejsce parkingowe pozwólcie, że pkt L3 L4 L5 to mówimy innym razem teraz już naprawdę dość fizyki prawie, bo po co w ogóle zawracać sobie głowę do czego jest nam potrzebny teleskop tak daleko od ziemi, jakie pytania są na tyle ważne by zapłacić za odpowiedź 10 000 000 000USD i czekać na nią przeszło 20 lat 1 taka wielka zagadka w tej chwili to jest coś ja też jestem osobiście zainteresowana to są bardzo dalekie obiekty to jest pochodzenie galaktyk pierwsze galaktyki pierwsze gwiazdy, kiedy one powstały jak wyglądały jak toczyła się ich ewolucja przez ostatnich no prawie 13 000 000 000 lat i po to, żeby zajrzeć do wszechświata aż tak dalekiego potrzebna jestem podczerwień, dlatego że jak wiemy żyjemy we wszechświecie, który się prostsze i rozszerzanie się wszechświata prowadzi też do takiego efektu, że obiekt, który jest daleko od nas wyszło swoje promieniowanie w okresie, kiedy wszechświat był na innym etapie tego rozszerza się w momencie, kiedy promieniowanie zostało wysłane ten obiekt był bliżej nas im dalej obiekcie znajduje, tym bardziej jego promieniowanie jest przesunięte czerwień jest po czerwienią bardzo dalekie obiekty są ku czerwieni one aż tak bardzo, że to światło, które one wysłały nie tylko w zakresie optycznym, ale w ultrafioletowym jest przesunięte podczerwień czasem nawet daleko podczas i właśnie te obiekty chcielibyśmy zaobserwować obserwowanie czegoś takiego co zdarzyło się dawno temu dopiero teraz do nas dochodzi do promieniowanie jest bardzo istotne z punktu widzenia kosmologicznych, a nam to jest potrzebne byśmy zrozumieli jak powstał nasz wszechświat jak ewoluował jak powstały struktury we wszechświecie teleskop Jamesa Webba pozwoli nam zajrzeć bardzo daleko do wnętrza kosmosu co oznacza, że zobaczymy właśnie takie młode galaktyki, czyli będziemy mogli się przekonać jak one powstawały jak ewoluowały to jest bardzo ważne mamy do tej pory nie wiemy czy najpierw powstały galaktyki połączyły się gromady czy nawet do gromady, które podzieliły się i rozbiło się galaktyki, więc teleskop Jamesa Webba dostarczy nam informacji o tym jak powstał wszechświat w UE może nam dać odpowiedzi na te pytania najbardziej złożone największy instrument do obserwacji głębokiego kosmosu jak dotąd powstał teleskop nad teleskopy, ale nie ostatnie słowo ludzkości Hubble obserwuje światło widzialne i ultrafiolet UE zajmie się podczas winią to zostawia kilka innych pasm do zagospodarowania np. promieniowanie rentgenowskie, które będzie domeną teleskopu Atena buduje go europejska agencja kosmiczna ESA prof. Agata Różańska koordynuje zespół polskich naukowców, który bierze udział w tym projekcie, ponieważ pracowałam obserwacje rentgenowskie jak tylko Atena została zaakceptowana to poprzez moje takie znajomości naukowe to znaczy znam po prostu te osoby, które zaproponowały, a ten ja oczywiście mi się skontaktowała się zapytam czy polskie grupy badawczej inżynierem mogą coś zrobić ATL no ja oczywiście bardzo chętnie otworzyli wtedy swoje zespoły i tak udało się spowodować, że budujemy komponenty do satelity Aten, a tam będą 2 detektory nie umiemy zrobić luster Polska nie potrafi myślą teren Janowskiej to robią od lat Włosi natomiast potrafimy bardzo dobrze robić elektronikę do detektorów i właśnie to będziemy robić dla Aten i potrafimy robić bardzo takie mechaniczne optyczne kawałki i w przypadku, a ten budujemy koło wymiany filtrów do detektora, który akronim w-f i SA planuje start Aten na 2031 rok oby Europejczycy okazali się bardziej terminowi od Amerykanów wszystko wskazuje na to, że po dekadach przygotowań i wydaniu góry pieniędzy epopeja Łeba ma się ku końcowi, jaki to będzie finał okaże się dopiero gdy w punkcie wibracyjny L2 za jaśniej złote zwierciadło i załącza słońce trwała osłona w pełnej krasie przed nami najważniejsza misja kosmiczna w tym roku teleskopu takiego jak łeb dotąd nie było jeśli przegapić start Aten będzie można śledzić dopiero za 10 lat przed świętami spoglądają na Gujanę francuską oczywiście, o ile wcześniej łapy na Łebie nie położą Piraciz Karaibów to były usługi kosmiczne dla ludności uwagi wnioski reklamacje przyjmuje się pod adresem Piotr krok to jest człowiek małpa TOK Zwiń «

Najważniejsza misja ostatnich lat: złoty teleskop na szczęście

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: USŁUGI KOSMICZNE DLA LUDNOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 00:00

Najnowsze Podcasty

Jako jedyny abdykował z tronu brytyjskiego. O Edwardzie VIII

Za nami symboliczne pożegnanie rządów PiS. Jak je zapamiętasz?

Nowości Kia oraz elektryczny Fiat Panda

Karp a sprawa polska

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL