to dobry wieczór się od 6października jak kraj długi szeroki od początku tygodnia słychać było chóry śpiewające Gaudeamus Igi Tur tzw. chemiczną pieśń pochodzącą z trzynastego lub czternastego stulecia powstała tu też pewności nie ma albo środowisku Uniwersytetu w Heidelbergu albo Sorbony pomyślałem, że to dobra okazja by w dniu, w którym rozmawiamy u nas w naszych cechach wadach i aspiracjach porozmawiać także o potrzebach kształcenia zdobywania tytułów czy
Rozwiń »
licencjata czy magistra, a może i kolejnych od kilku lat słychać było o spadku poziomu na wyższych uczelniach o tym, że powstało mnóstwo, ale za tym nie poszło faktyczne podniesienie poziomu wykształcenia młodzieży jedynie statystycznie mamy większą liczbę absolwentów szkół wyższych powodów jest wiele z pewnością pojawią się w dzisiejszej dyskusji tak jak będę chciał się dowiedzieć czemu takie uczelnie Uniwersytet Jagielloński warszawski, a więc ciągle najwyżej notowane uniwersytety w Polsce tak bardzo giną w ocenach światowych najnowszej edycji rankingu Times Higher Education USA University ranking Krakowska uczelnia uplasowała się w piątej setce natomiast Uniwersytet warszawski pomiędzy szóstą siódmą setkę światowych szkół wyższych sklasyfikowanych w rankingu z czego się bierze czemu UJ, o którym zawsze z dumą mówimy, że powstają w 1300 sześćdziesiątym czwartym roku był obok praskiego najstarszym uniwersytetem tej części Europy nie może być jak brytyjski Oksford czy paryska Sorbona ranking jest naprawdę frustrujący jedenastej setce twórcy rankingu umieścili kolejne polskie uczelnie Uniwersytet medyczny w Białymstoku Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu Politechnikę Gdańską warszawski Uniwersytet medyczny Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu uniwersytety WPS powyżej 12 i setki ulokowały się Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Politechnika Krakowska Uniwersytet Gdański Uniwersytet łódzki Marii Skłodowskiej Curie w Lublinie nie będę dalej czytał, ale bardzo jestem ciekaw wyjaśnienia tej sytuacji tak jak ciekawi odpowiedź na inne pytanie, które gdzieś krąży w naszej debacie czy prawdą jest, że prywatne uczelnie zawyżają oceny dla studentów, bo skoro ci płacą muszą mieć poczucie satysfakcji i potwierdzenie, że są dobrze uczeni, bo jeśli to prawda mamy do czynienia z jakimś kosmosem przecież prywatne uczelnie amerykańskie też żyją z czesnego to przede wszystkim konkurują z innymi wiedzą kompetencjami naukowymi swoich pracowników na, ale też studentów i wreszcie trzecia ciekawostka, dlaczego u nas na prywatnych uczelniach są ludzie biedniejsi ana publicznych zamożniejsi gośćmi audycji będą prof. Michał Kleiber minister nauki rządach Leszka Millera Marka Belki były prezes Polskiej Akademii Nauk redaktor naczelny wszystko co najważniejsze i pani dr Anna Kola obywatelka nauki wydział filozofii nauk społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, zanim goście się pojawią przedstawię państwu jeszcze parę informacji dość oczywistych moim zdaniem jest mijającego dnia Maciej Zakrocki przedstawia systemu automatycznego rozpoznawania twarzy nie powinny być wykorzystywane do kontroli granicznej ani w przestrzeni publicznej w unii europejskiej powinny też istnieć silne zabezpieczenia w przypadku stosowania narzędzi sztucznej inteligencji w egzekwowaniu prawa tak uważa parlament europejski rezolucji przyjętej 377 głosami za przy 248 przeciw i 62 wstrzymujących się posłowie podkreślają, że ludzki nadzór i silne prawo są potrzebne, aby zapobiec dyskryminacji przez sztuczną inteligencję, zwłaszcza w kontekście egzekwowania prawa lub przekraczania granic zdaniem posłów ostateczne decyzje muszą zawsze podejmować ludzie osoby monitorowane przez systemy oparte na sztucznej inteligencji muszą mieć dostęp do środków odwoławczych zgodnie z tekstem systemy identyfikacji oparte na sztucznej inteligencji już teraz częściej błędnie identyfikują mniejszościowe grupy etniczne seniorów kobiety co jest szczególnie niepokojące w kontekście egzekwowania prawa i sądownictwa, aby zapewnić przestrzeganie praw podstawowych przy stosowaniu tych technologii algorytmy powinny być przejrzyste tam, gdzie jest to możliwe władze publiczne powinny używać oprogramowania open source w celu zapewnienia większej przejrzystości posłowie są również przeciwni wszelkim systemom klasyfikacji, które starają się oceniać czy obywatel jest godny zaufania na podstawie jego zachowania lub osobowości pełna zgoda wydaje się, że im więcej normalnej inteligencji w tym lepiej do byle tylko tej normalnej nie zabrakło Maciej Zakrocki przedstawia Indonezja przeprowadziła pierwszy lot testowy samolotu, którym zatankowano paliwem lotniczym składającym się m.in. oleju palmowego poinformował minister gospodarki, ale Langa Harta to samolot zasilany paliwem przygotowanym oleju palmowego przeleciał ponad 100 km z Dżakarty do miasta będą trzeba jednak zwrócić uwagę, że biopaliwo, którym zatankowano samolot przed lotem między kartą, a bandu zawierał jedynie 2 i 4% oleju palmowego Indonezja chce jednak zwiększyć udział tego oleju w paliwie do 5% 2025 roku Indonezję jako największy producent potrzebuje innowacyjnych sposobów wykorzystania oleju palmowego w tym produkcji biopaliwa biopaliwa lotniczego i realizacji programu de 100 to program, w ramach którego ma powstać paliwo składające się wyłącznie z oleju palmowego tak mówił minister hard warto spalanie biopaliwa zanieczyszcza powietrze w mniejszym stopniu niż klasyczne paliwo, ale z kolei produkcja oleju palmowego jest forsa forsa dla środowiska, ponieważ wymaga karczowanie lasów deszczowych co niszczy naturalne środowisko życia np. orangutanów to jeden z powodów Unia europejska rozważa zakaz importu paliwa, którego składnikiem jest olej palmowy, czyli dobrze, że poszukuje, że nauka szuka rozwiązań rozwiązań, ale ważne by była w tym pełna synergia Maciej Zakrocki przedstawia dzisiejszy cytat dnia to słowa premiera Mateusza Morawieckiego pan premier jest w Słowenii na nieformalnym szczycie rady europejskiej miał tam krótką konferencję prasową wypowiadał się różne tematy o cenach energii inflacji, ale też orzec o orzeczeniu cudze, w którym Trybunał dokonał wykładni przepisów o skutecznej ochronie sądowej, którą muszą zapewnić państwa Unii no i komentując to premier powiedział Polska jest państwem prawa opartym o konstytucję opartym o bardzo czytelne reguły i próba uderzenia samą sedno samą serce stabilności systemu społeczną prawnego jest próbą daleko idącej destabilizacji tego systemu i NATO oczywiście pozwolić nie możemy poprosiliśmy o komentarz do tej wypowiedzi pana mecenasa Michała Warta Rynkiewicza z inicjatywy wolne sądy ta wypowiedź nie znajduje żadnego oparcia ani w prawie ani w faktach, dlatego że Polska jest członkiem Unii Europejskiej musi przestrzegać europejskiego porządku prawnego orzeczenia, które wydawane są w sprawach dotyczących zmian funkcjonowanie polskiego wymiaru sprawiedliwości są jednoznaczne dzisiaj zapadło 12 i 13 orzeczenie, bo od 3 nie wyrok w sprawie pana sędziego Żurka zapadło też postanowienie będące odpowiedzią na na odwołanie dotyczące nie dotyczące wyroku dotyczące zabezpieczenia Trybunału wydanego 14lipca i tego roku i w tym w tej odpowiedzi w tym postanowieniu i wiceprezesa Trybunału stwierdzono, że ten wyrok Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej, który zapadł już po wydaniu postanowienia o zabezpieczeniu nie stanowi zmiany okoliczności mogącej podważyć zawartą w opinii w tym w tym zabezpieczenie także wszystkie orzeczenia, które zapadają w sprawie kontroli zmian w wymiarze sprawiedliwości dokonanych w Polsce, ale w ostatnich latach są niekorzystne dla polskiego rządu rząd jest jedynym, który twierdzi inaczej, a cały świat prawniczy w tym Trybunał europejski jednoznacznie przesądzają o tym, że ten nowy system z nową krajową radą sądownictwa z centrum, która powołuje i awansuje sędziów jest systemem Vive ten wyrok, który dzisiaj wydał Trybunał sprawiedliwości w sprawie pana sędziego Waldemara Żurka jest przygniatające to jest druzgocąca porażka rządzącej, dlatego że tam w sposób tak wyraźnej jasno określono, że nastąpiło rażące naruszenie prawa rażące naruszenie europejskiego porządku prawnego w zakresie powoływania sędziów i w zasadzie cała ta niemal pięćdziesiątka Neo sędzia, która zasiada nie w Sądzie Najwyższym została powołana negatywnie wadliwie, więc nie można uznać tych powołań za za skuteczne wszystkie orzeczenia wydawane przez te osoby są wadliwe dotyczy to już nie tylko Izby dyscyplinarnej dotyczy to także Izby kontroli nadzwyczajnej spraw publicznych, ale też pismo sędziów, którzy zasiadają w izbie cywilnej karnej izbie pracy no to jest ewidentne jasne jednoznaczne podważenie wszystkich tych nowych reguł powoływania sędziów, które wprowadził Polski rząd Polski parlament w ostatnich latach także w odniesieniu do represji Sejm wobec sędziów stosowanych tutaj jasno wypowiedział się dzisiaj Trybunał, mówiąc że przesuwanie przenoszenie sędziego 1 wydziału do drugiego bez jego zgody też formą represji, która wpływać może ona na brak niezawisłości sędziowskiej, czyli narusza podstawowe reguły jeśli chodzi o kwestie formalne, których mówi cały czas Polski rząd Polski premier o tym, że Trybunał nie ma kompetencji do wypowiadania się w tej sprawie tu pierwszy Polski premier nie ma żadnych kompetencji, żeby kwestionować orzeczenia Trybunału sprawiedliwości orzeczenia Trybunału sprawiedliwości obowiązują wszystkie kraje członkowskie wszystkie organy nie ma, ale od tego żadnego odwołania jeśli komuś takie reguły nie pasują to może wyjść z Unii Europejskiej wszyscy, którzy są członkami Unii Europejskiej muszą przestrzegać tego europejskiego porządku prawnego muszą przestrzegać wyroku Trybunału sprawiedliwości mówienie o tym, że Trybunał wykracza poza kompetencje działa trawi RS jest jakiś nonsens absolutnie w sensie prawnym Trybunał nie wkracza kwestie wewnętrznego wewnętrznej regulacji organizacji wymiar sprawiedliwości on wkracza tylko ingeruje w kwestii naruszenia fundamentalnych zasad funkcjonowania Unii Europejskiej jedno tych zasad jest państwo prawa jest i niezawisłość sędziowska niezależność sądów to musi być przestrzegane bezwzględnie, że Polski premier musi się do tego dostosować bardzo dziękuję teraz już pora na główny temat audycji Maciej Zakrocki przedstawia są z nami zapowiadani pani dr Anna Kola obywatelka nauki wydział filozofii nauk społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu dobry wieczór dobry wieczór pan prof. Michał Kleiber minister nauki w kilku rządach były prezes Polskiej Akademii Nauk redaktor naczelny wszystko co najważniejsze dobry wieczór obydwie panie redaktorze witam przez naszych szukać ja tylko może zapytam jeszcze dla pełni innego już pełnego przedstawienia państwa panią doktor, bo mnie ciekawi co to znaczy obywatelka nauki, a ja mam nadzieję, że to wciąż znaczy ale, ponieważ już od kilku lat jesteśmy tak aktywnie jak jak jeszcze 10 lat temu, kiedy ta inicjatywa ruch społeczny obywatele nauki powstawała od samego początku zajmowaliśmy się szkolnictwem wyższym, a także szeroko pojętą edukacją prowadzimy badania działania eksperckie myślę, że wiele takich małych kroków zmieniających polską naukę udało się, chociaż przez ustawę 20 wprowadzić i myślę, że możemy przez, żebyśmy też współautorami pewnych rozwiązań chociażby z zakresu kształcenia i to o tym pewnie będę też się mówiła dziś jesteśmy trochę w defensywie, ale jak widać wciąż TOK FM nas pamięta ze stosu bardzo dziękuję no świetnie dziękuję zatem nie wyjaśnienia natomiast no to dużo mówić będę w pewien sposób trochę nieprzyjemny za co państwa przepraszam no ale pomyślałem sobie, że lepiej jak jak w ten sposób może będę stawiał pytania, bo łatwiej będzie może wyjaśnić pewne rzeczy słuchaczom no w związku z tym nowym rokiem akademickim również w tym okresie pojawiają się różnego rodzaju oceny systemu edukacyjnego także naszego i rankingi uczelni tutaj wraca ta sprawa, dlaczego te nasze uczelnie są tak strasznie daleko w tych wszystkich światowych rankingach głównie na sport przywoływane to ten czasopismo brytyjskie Times Higher Education i tam mocno fatalnie na te nasze najlepsze uczelnie są tam piąta setka szósta setka itd. nie wiem czy można na to pytanie krótko i odpowiedzieć ale, ale przynajmniej spróbujmy panie profesorze no to jest sprawa, której ostatnio bardzo dużo rozmawiałem nie myślałem z tego względu, że nie razem z fundacją edukacyjną perspektywy prowadziliśmy przez przez 2 lata taki projekt jak poprawić postrzega ludność, bo tak tłumaczymy słowo po wizy bilety postrzegano naszych uczelni na świecie to 20 uczelni tych najlepszych wybranych przez ministerstwo jakiś czas temu jak uczelnie badawcze brało w tym udział mnie właśnie parę dni temu zrobiliśmy takie podsumowanie tego nie i tam zaprosiliśmy rektorów także wszystkich możliwych innych uczelni, którzy z wielkim zainteresowaniem wysłuchali tego naszego raportu i zadeklarowali chęć wzięcia udziału w następnym etapie mówiąc krótko wszyscy doceniamy znaczenie poprawy naszej postrzega wolność naszych uczelni i powiem może 1 jeszcze zdanie taką historię, którą miałem mianowicie w mojej funkcji publicznej ministerialnej kiedyś rozmawiałem z minister panią minister w pewnym kraju ważnym dla nas i jak zawsze zachęcałem ją do wysyłania do Polski studentów pracowników mówiłem, że to jest wzajemna korzyść wtedy itd. i na to usłyszałem to był pierwszy moment ucieszyło by przychylną odpowiedź oczywiście mamy nawet budżet myślę bywamy może być nawet dużo tych studentów wysłać no tylko prosiłam, żeby pan podał mi wasz teren uczelni wasze, które są w pierwszej setce rankingu szanghajskiego no to chyba musiała zobaczyć moją minę miała Pani Minister, bo powiedziała no ale robimy czasami wyjątki to może być pierwsze jeszcze albo nawet 300 uczelni także bardzo bym prosił o taką listę waszych uczelni nowym przed ja wtedy jak państwo się spodziewać zmieniłem szybko temat stoczni nie żyje jestem krótko mówiąc świadomy jaką, jaką wagę przywiązuje się na świecie to jest uwaga związana także z wizerunkiem kraju trudno mówić o nowoczesnym kraju jego wizerunku jeśli niema dobrych uczelni to co się przekłada bardzo mocno na taki właśnie rozumienie sytuacji w kraju, więc ważna sprawa i teraz tak ważna tylko jak tylko czemu się tak dzieje tak, bo to właśnie od lat mamy tam sytuacja nawet niektórzy twierdzą, że w tych rankingach światowych dochodziło do sytuacji, w której nasz najlepszy uczelnie jak uraczył inwestor Siarki jeszcze spadły no no, więc jak zaczniemy od jednak pewnego elementu pociągającego Otóż na świecie około 20 000 uczelni i obecność w pierwszym 1000 to jest ciągle obecność 5% najlepszych uczelni na świecie i my mamy w tej chwili to zależnie od rankingu, ale ponad 20 uczelni, ponieważ w pierwszym miesiącu miasto, więc to jak gdyby powinno nam troszkę poprawić nastrój, ale nie bardzo zgadzam się nie warto powinno być dużo lepiej jest drugie jak gdyby wyjaśnienie jest takie, że my mamy od wojny uczelnie nie dzieci nowe będą osobno są uniwersytety osobno Politechniki uczelnie ekonomiczne medyczne i tak prawdy i to jest bardzo niekorzystne z punktu widzenia wyników rankingu wszystkie te uczelnie światowe są w czołówkach rankingów one w ogóle pokrywają właśnie całe spektrum i edukacyjne na poziomie wyższym mają odpowiednio szkoła taka szkoła taka wszystko jako części uczelni i to się przekłada oczywiście na znacznie większą siłę tej uczelni w najróżniejszych wskaźnikach przyjmowanych w rankingach to jest sytuacja, która nie tylko rankingu dotyczy ja myślę, że dzisiejszym świecie tak skomplikowanym niezwykle ważna jest współpraca taka interdyscyplinarna weźmy przykład postępów bioinżynierii zastosowania nowych technologii w medycynie zamiast potrzebnych im właśnie jest, więc bioinżynierii inżynier specjalistą oczywiście lekarz, ale także dzisiaj etykę nie dzisiaj tam taka masa problemów związana właśnie ze stosowaniem choćby sztucznej inteligencji w terapii tak dalej, że tutaj współpraca różnych dyscyplin jest niezwykle ważna i to, że u nas to jest na różnych uczelniach no nie jest ułatwieniem, żeby powiedzieć bardzo delikatnie, ale to jest pierwsza pierwsza sprawa to właśnie ten tradycyjny u nas rozbicie uczelni na na dzieci druga rzecz, którą muszą od razu wypowiedzieć to jest to, że te rankingi światowe one mają wskaźniki troszkę jak gdyby niedopasowane do do naszej sytuacji to jest jak gdyby też usprawiedliwienia naszej uczelni mianowicie jak spojrzymy na ten no chyba naj popularniejszych najbardziej taki ceniony rangi światowej, czyli szanghajski to on proszę wyobrazić ma 6 wskaźników, które bierze pod uwagę wszystkie dotyczą badań w szczególności nagrody Nobla nagrody święto matematyki itd. to są rzeczy, które są wyjątkowe w Polsce niestety, ale jednak rzadko zdarzają jeśli w ogóle, a i to jest problem natomiast ja muszę powiedzieć, że rynki Polski, którego ja mam zaszczyt i satysfakcję prowadzić już od ładnych paru lat ma tych wskaźników prawie 30 i bierze pod uwagę zarówno naukę, ale także sytuacja absolwentów na rynku pracy także innowacyjność tej uczelni poprzez np. patenty itd. pierwszy także warunki pod uwagę warunki kształcenia stosunek np. edukatorów do studentów bierze pod uwagę umiędzynarodowienie i cały szereg innych rzeczy nie robi sondaż wśród studentów żony kadry nauczycielskiej w całym kraju, ale my rozmawiamy także z przedsiębiorcami mówiąc krótko Kuba krajowych warunkach nasz ranking jest, kiedy dużo bardziej no ja myślę myślę właściwy do omówienia uczelniach jest ich poziomie niż te światowe, ale to oczywiście nie widzi przytakuje mnie i apeluje tego problemu, który mamy, że chcemy być lepsi na świecie no tutaj jest cały szereg rzeczy pierwsza rzecz, którą żeśmy doradzali wszystkim uczelniom to jest propozycja powołania specjalnego zespołu na uczelni, który zajął się właśnie po pierwsze, odpowiedni mamy odpowiednią promocję osiągnięć, bo wiele naszych uczelni nie ma dobrych Jaya anglojęzycznych stron ma najróżniejsze inne kłopoty, które są, które wpływają na na ocenę w tym zagraniczną i taki zespół osób nie powinien być 1 strony właśnie poprawić to co już jest, bo jest często się tym pochwalić to nie jest doceniane, a z drugiej strony powinny oczywiście te osoby popatrzyć co należy zrobić lepiej i tutaj jest cały zestaw różnych możliwości pan począwszy od publicznego już, że tylko myślę, że grupy tak, żebyśmy może zrobili także zatrzymajmy się tutaj na tym na tym etapie, żeby przy okazji panią doktor zapytać i po kolei to jest może właśnie tę zaletę, o których pan profesor przeanalizować, czyli trochę już wiemy, dlaczego tak daleko jesteśmy w rankingach trochę próbujemy się pocieszać, że to jest może też kwestia metodologii czy struktury takiej uczelni jak w Polsce wystawieniu na zagraniczną, ale generalnie też wiemy, że rzecz, że nie jest najlepiej pod innymi względami to pan prezes między nimi mówi, że może potrzebny byłby taki zespół, który też trochę lepiej mógł taką uczelnie wypromować czynią letnia Ania któregoś dnia lokatą ja także do Spały, żeby moja i innymi i jeśli mogę to rzeczywiście tutaj chyba jest moment powiedzieć jeszcze trzecim rankingu, który lokuje się pomiędzy rankingami światowymi, a rankingiem perspektyw tak to nazywam, ale to jest inicjatywa, którą minister Gowin rozpoczął, czyli 10 aut najlepszych uczelni w Polsce tzw. centrów czy inicjatyw doskonałości uczelni badawczych to, których do tej grupy należy także igrzysk, na którym pracuje i to jest myślę szansa także w zakresie promocji by swoje miejsce na tych światowych rankingach no bo podnieść i tutaj zaś, że pole działania jest bardzo bardzo szerokie, bo tego, że mamy dodatkowe środki na finansowanie badań, a myślę, że to zawsze obywatele podkreślali, że przede wszystkim duży zastrzyk pieniędzy tutaj inwestowanych w naukę kształcenie najwyższy poziom jest konieczne by zacząć liczyć na światowym rankingu światowym rankingu uczelni wyższych, więc mamy dodatkowe środki na tworzenie innowacyjnych interdyscyplinarnych, ale też Interem i instytucjonalnych jest instytucją należnych zespołów badawczych, które angażowani są studenci doktoranci są dodatkowe środki na promowanie właśnie tych badań za granicą i efekty tych tych działań są jak najbardziej widoczny widać to, że w przypadku zdobywania grantów europejskich międzynarodowych no te pandemia trochę tutaj myślę zastępowała działanie nacjonalistycznych te racjonalne w kontekście prowadzenia badań naukowych i no ale i tak już jest mamy mamy pewne sukcesy się, że wszystkie uczelnie która są tubami takie takie sukcesy na swoim koncie mają no tylko to już skoro pani powiedziała też pieniądze pieniądze no to oczywiście, że bez pieniędzy jest ciężko prowadzić badania na wysokim poziomie tylko czy to jednocześnie nie oznacza, że to nasze miejsce w piątej setce albo jeszcze dalej właściwie szybko się nie zmieni budżet Stanford University w osiemnastym roku akademickim 1819 to jest 6,51 000 000 000USD to łatwo policzyć jakieś 25 000 000 000zł i budżet Uniwersytetu Warszawskiego to 1,51 000 000 000zł przy okazji ktoś zostawił, że budżet całej polskiej nauki szkolnictwa wyższego w 2019 roku wyniósł 22500 000 000 to jest mniej niż budżet 1 tego Uniwersytetu oczywiście ze słynnego znakomitego Uniwersytetu Stanford czy panie profesorze bariera finansowa jest tak ogromna, żeby tego po prostu nie mamy szans przeskoczyć to jest bardzo istotna sprawa nie ma co ukrywać, że u nas, mimo że jest poprawnością polityczną politycy mówią o znaczeniu nauki o jej wpływie na innowacyjność tutaj cały szereg rzeczy się słyszy przecież na co dzień to fakty są takie jak scharakteryzował pan redaktor nasz budżet jest fatalnie niskim poziomie i to trwa już od od paru dekad i tu na pewno poprawia się, że trzeba powiedzieć, że się poprawia, ale powoli zbyt wolno jeśli bierzemy pod uwagę rolę wiedzy w dzisiejszym świecie, a jak mówimy o wiedzę to oczywiście mówimy o Uniwersytecie to to oczywiście ten budżet powinien być zasadniczo większy i tutaj konkurowanie w dzisiejszym świecie jednak, w którym pieniądze odgrywają we wszystkim istotną rolę no oczywiście utrudnione jeśli się ma budżet o tyle mniejszy niż dni od krajów o tych czołowych, więc to jest absolutny fakt inna sprawa, że dobre uniwersytety są finansowane nie tylko budżetu tych spoza budżetówki najważniejsi sponsorzy odgrywają wielką rolę u nas to właściwie wypełnienie istniejące źródła finansowania, więc to jest też problem no jeszcze jedno źródło to jest PiS ten wielki, który w Polsce ze względu na tory oddzielny temat, który możemy porozmawiać też nie jest specjalnie aktywny jeśli chodzi właśnie finansowanie najróżniejszych badawczych przedsięwzięć dużej skali, więc my mamy finansowy problem to jest rewidenta sprawa on się przekłada także na stadion chaos taki to to były etatową już kiedyś nawet wielo etatowo ość pasów właśnie na badania to wszystko to wszystko jest jeden z powodów sytuacji, które tu mówimy też może zapytam teraz panią panią doktor, bo to jest też taki temat, który znowu hasłowo funkcjonuje w obiegu czy przestrzeni publicznej, a od lat, a właściwie tak może trudno powiedzieć też czemu jest tutaj pewnego rodzaju niemożność mówię tu właśnie o tej możliwości dofinansowania nauki polskiej przez rozwój współpracy z biznesem bardzo często słyszymy także to powinno tutaj być dużo tej współpracy wręcz uczelnie powinny prowadzić coś rodzaju tak pełni trochę rolę takiego ośrodka badawczo-rozwojowego dla dla dla biznesu na, a potem oczywiście korzystać ze wdrożeń które, które biznes by robił, wykorzystując ludzi ludzi nauki tym czemu to też jakoś nie idzie tak jak mogłoby iść to pewnie profesor zdecydowanie bardziej kompetentnie odpowiedzieć na pytanie, ale wydaje się, że kwestia jest związana także z biznesem, jaki mamy prawda, bo mamy wiele dużych uczelni, które są wysoko w rankingu światowych dlatego, bo właśnie one są w centrach dużych miast, które ten rynek i biznes mają rozwinięty to jest też byliśmy na początku tej drogi uczymy się wszystkie wszystkiego mamy takie uczelnie, jaki biznes taki biznes, jakie uczelnie i nie nie wymagają chyba to jest zbyt wiele, bo ja po prostu tak dopytuje, ponieważ wydaje się, że właśnie jesteśmy trochę w takim w takim błędnym kole tak, że jesteśmy daleko no bo jest, jaki jest ale, ponieważ nie może być inaczej, bo właśnie wielki biznes wielki świat w to są stany Zjednoczone to jest Japonii to to jest Europa zachodnia no no to no to właśnie nie można ruszyć z miejsca pan panie profesorze w tym jeszcze właśnie 2 słowa o tym powiązaniu biznesu z uczelniami w Polsce no właśnie nie one rzeczywiście część przyczyn jest taka nazwijmy to obiektywna historycznie uwarunkowana część jest moim przekonaniu absolutnie możliwe zmiany ja muszę powiedzieć, że byłem parę lat temu przewodniczącym wtedy się nazywał konwenty na wielkiej polskiej ważnej uczelni bardzo dobrej i tam byli bardzo kompetentni przedstawiciele biznesu, ale także samorządów, bo to było ciało, które miało doradzać władzom uczelni w najróżniejszych sprawach i bólem stwierdzam, że to nie zostało wykorzystane ci ludzie byli gotowi to właśnie do współpracy, ale uczelnia nie była na to jakoś przygotowana i nie skorzystała z tego tak naprawdę ja podejrzewam, że dzisiaj to się troszkę inaczej targani są to organizacja nazywa tych chciał właśnie takich eksperckich doradczych, ale to się niestety nie bardzo zmienia to jest wielki problem w Polsce niemal osób, których ja nazywam troszkę żartobliwie ambasadorami polskiej innowacyjności to byłyby osoby, które by przedsiębiorca mówiły o tym co robią naukowcy inaczej dzisiaj stać jednocześnie naukowcem mówiliby, jaki potencjał ma biznes i gdzie jest szansa na innowacyjne wdrożenie na świecie jest to bardzo ważni ludzie, którzy są zatrudniani na uczelniach w biznesie, w których stroną jest obserwowanie tej drugiej strony po to, żeby, żeby nawiązywać kontakty u nas u nas to jest na niskim poziomie to jest wielki problem, ale oczywiście jest też problem no tak jak powiedziałem takich historycznie uwarunkowany, bo u nas wielkie firmy są często w rękach kapitału zagranicznego, a tutaj pod tym względem muszę powiedzieć występuje taki patrioty to znaczy kapitał zagraniczny to jednak lubi finansować bardzo ważny atrakcyjne i jedno dni co tam kluczowe dla egzystencji firmy sprawy lub jak finansować swoim macierzystym kraju, a nie tam gdzie, że tylko jako właściciel 12 drugiego zakładu, więc tutaj, a polscy przedsiębiorcy przeważnie się złamali na to nie mają doświadczenia nie mają zaufania no ja myślę, że tutaj też trzeba powiedzieć dobitnie jeszcze jedno zdanie, że im taką taką innowacyjną właśnie tak rozumiana jako współpracę uczelni z biznesem to musi wspierać powszechna kultura szacunku dla ludzkiej kreatywności i przedsiębiorców i innowacyjności przedsiębiorców u nas niestety jest niskim poziomie proszę zwrócić uwagę, że w mediach u nas w ogóle praktycznie nie odnosi się o sukcesach z 1 strony czy u naukowców z drugiej strony biznesu tych sukcesów jest Marshall u nas media mówią kłótni politycznej o sprawach jak czytam na pasku 4 w telewizorze, że Polski piłkarz w drugiej lidze gdzieś tam wagi strzelił gola to jest bardzo ważne nawet nie mówi, że Polak został wybrany prezydentem jakieś wielkie organizacji międzynarodowej i ma wpływ na wiele rzeczy nie mówi się, że jakaś firma Innowacyjna sprzedaje swoje produkty na całym świecie i nie ma krótko mówiąc takiego powszechnego wsparcia dla ludzi, którzy chcą zaryzykować, bo zawsze innowacyjność łączyć z ryzykiem i mnie czy ja mieszkańcy długo w Kalifornii i tam poznałem mentalność społeczną i tam jest także jeśli ktoś próbuje dokonać jakiegoś właśnie wdrożenia innowacyjnego musi to nie uda, a częściej się uda nie udaje niż tutaj sukcesy odnosi się tutaj 0305. siódmy razy i tam nie ma absolutnie nie taka osoba czy firma wizerunku nieudacznika wręcz przeciwnie zachęcają też osoby do tego no kochany nie udało się dzisiaj, ale jutro ci się działać dalej, a u nas Finami u nas konsekwencje właśnie nieudanej takiej inicjatywy com bardzo drastyczne bardzo krytego ludzi to zachęta tutaj ta jak ja nazywam to troszkę może górnolotnie kulturą szacunku dla właśnie tego typu wysiłków jest absolutnym kluczem dzięki wspierającym właśnie taką współpracę na innych linii Carisma tutaj, żądając pani głos oczywiście tylko mogę powiedzieć, że dochód na pocieszenie także może nie tylko u nas jest tak źle, bo przypominam sobie, kiedy wybuchła pandemia krążył wtedy taki taki News, który okazał się zresztą być efekt newsem, ale był chętnie pod chwyty vany to miała być wypowiedź czy to hiszpańskiej Pani Minister czy portugalskiej, która powiedziała na kwotę rasy jak chcecie żeby, żeby pojawiła się szczepionka na na covid 19 no to, że to dajcie z Messim albo Ronaldo tak i w tym była mówi w tym efekt się no była jednak jakaś taka gorzka prawda właśnie trochę, nawiązując do tego co mówił pan profesora to znaczy, że zjawisko wielu państwach występuje taki, że ludzie nauki jednak są ciągle mniej doceniani przedsiębiorcy ludzie Info na innowacyjny nie są tak eksponowanie jak np. gwiazdy sportu nie mówiąc już ich wynagrodzeń przepraszam pani doktor tylko MMR tak tak, bo chciał nawiązać tutaj takiej myśli ich pana profesora dotyczącej innowacji kultury innowacji, które u nas nie ma, ale tego nie ma nie tylko na uczelniach wyższych i w świecie nauki takiego właśnie takiej wolności myślenia o o ryzyku i wpisaniu tego ryzyka działania naukowe, ale tego nie ma w ogóle edukacja prod od przedszkola tak powiem do uczelni wyższej my nie pozwalamy dzieciom na błędy i nie pozwalamy na rozwijanie kreatywności i tutaj nie chcę tutaj znowu obcy od Grzywacz tego naszego paktu dla nauki obywatelskiego, ale myśmy bardzo szybko zawsze wiedzieli realizowanie zadań naukowych i kształcenia akademickiego jako ostatniego punktu w takim procesie edukacji Polaków po prostu tak samo dla nas była to edukacja szkolna, jaki akademicka, bo to jest pewien proces, który no i właśnie skutkuje tym, że Polacy nie chcą szczepić, bo nie wierzą naukowcom, ale chciał też jeszcze powiedzieć o tym co pan profesor do tych ambasadora innowacji i nauki, ale też uczelni, bo to widać w stanach ja też kilka razy byłam na napada program badania w stanach Zjednoczonych tam rzeczywiście tak coś co jest dobrą praktyką można byłoby to stopę skutkiem przenieść tutaj na to na Polski gorącą klub absolwentów, którzy dotują, które wspierają, którzy żyją jest uczelnią, gdzie tysiące siedemnastym nią jak siedział Stradom prawda panie profesorze to nie jest znak na miasto tylko znak na konkretny Uniwersytet to jest element czysto kultury i chciał, żeby też u nas tak było on dla tak będzie mam nadzieję, że rzecz, że tak myśleć namiastką takich ambasadorów miał być rady uczelnie od uczelni, które wprowadziła ustawa 20 jak one będą funkcjonowały to czas pokaże jak na razie jak na razie są dosyć zachowawcze jeśli chodzi o małym i inicjatywny takie taka moja opinia jeśli chodzi o rozwój uczelni mam nadzieję, że tutaj też to to się rozwinie dziękuję, ale to jest to jest dobry też moment właśnie, żeby może przejść w tej naszej rozmowie do tych Demi dopłat do poszukiwania no albo słabych punktów w tym naszym systemie albo właśnie do takich rekomendacji jak chociażby ta, której teraz też pani powiedziała, bo no oczywiście najprościej jest powiedzieć, że pewne rzeczy wynikają z historycznego dziedzictwa, że właśnie ten bogaty biznes jest poza nami, że pieniądze na świecie są nieporównywalne do tego co nas no to też ma wpływ itd. natomiast no też dobrze wiemy, że środowisko uczelni wyższych narzeka na pewnego rodzaju niestabilność funkcjonowania na kolejny reformy, które wprowadzają chaos ja ja nie chcę oczywiście rozmawiać o nawet bieżącej polityce tylko pewnym zjawisku jako taki że, że to też wcześniej związany tylko z tym co robił nie wiem pan minister Gowin czy coś takiego tylko, że w przyszłości również czy czy jest coś takiego co co państwo uważają, że mamy akurat świetną okazję no właśnie pan prezes również pełni taką funkcję publiczną no co mogłoby trochę odblokować to tylko naszą naukę i poprawić jej jej możliwości działania jako takie, ale też właśnie zachęcać, żeby tutaj studiowało coraz więcej ludzi również przyjeżdżało coraz więcej ludzi właśnie tak jak mówił na początku pan profesor nie tylko ze względu na ranking, ale nie wiem za dobrą atmosferę nauki no tak może bowiem pani profesor jest w całą pewnością jest bardzo wiele działań, które powinniśmy podjąć no, chociaż bowiem zaczynać ten wątek, bo tutaj tutaj można mówić, że właśnie bardzo długo musimy sobie uświadomić parę rzeczy, które służą temu, żeby nauka zyskała, które w życiu społecznym właściwe miejsce ja muszę powiedzieć, że to wyjątkowo leży na sercu ja niedawno plan taki długi artykuł, który miał tytuł jak stawić czoła globalnym wyzwaniem czy-li Uniwersytet na wagę złota i próbuje przekonać dzisiaj edukacja nauka przekłada się na innowacyjność to przekłada na konkurencyjność gospodarczą, a to jest gwarantem stabilnego trwałego rozwoju to jest niezwykle ważną rezerwą do odegrania rolę większą niż kiedykolwiek w przyszłości dzisiaj to powinno być centrum życia publicznego swoje w swojej miejscowości w całym kraju powinny organizować debaty z mieszkańcami tak się dzieje na świecie powinno się u nas poważnie podejść do tego się nazywa władnej polszczyźnie szczyty pchn, czyli nauka obywatelstwa Warszawy przez przetłumaczyć mianowicie na świecie wiele uczy i uruchamia program projekty badawcze, w których biorą udział tysiące ludzi to jest niezwykle pomocne w badaniach, a jednocześnie bardzo poszerza świadomość Obywatelską jeśli chodzi o nie my tam tak sposób prowadzenia badań także ich znaczenia tutaj można mówić o takich wielkich projektach związanych z medycyną, gdzie oczywiście tam parę tysięcy pacjentów na co dzień to podaje od odpowiedzi na najróżniejsze pytania można mówić o ekologii, gdzie ludzie obserwują środowisko wokół siebie mówią o tym co tam się złego ją niestety dzieje takich projektów jest w tej chwili cała masa druga sprawa znowu przepraszam za obowiązek to jest to co się nazywa kraju dyplomacie i kiedyś mówiliśmy soft Power, czyli o tym, że no już nawet nie będę wszyscy wiedzą to znaczy natomiast sens dyplomy to oznacza, że uczeni z 1 strony powinny być wpływ na politykę w Polsce 2 pierwsze nie mogę doczekać na prawdziwego zdarzenia centrum studiów strategicznych to musi być też spółkom petent tych ludzi bez żadnego wielkiego budżetu to może być robione wirtualny sposób, który będzie w ciągu tygodnia 2 miesiącach odpowiadał na skomplikowane pytania, które stoją przed politykami jako rada na świecie także dzieje na świecie w Polsce nie ma naukowego doradcy rządu to jest funkcja, której istnieje lepiej rozwiniętych krajach i to jest osoba, która właśnie pomaga politykom porozumiewać się ze środowiskiem naukowym uda nikt tego nie docenia z 1 strony naukowcy powinni to robi z drugiej strony politycy powinni się odcięcia powinni prób, który pomagać w nawiązywaniu kontaktu promować naszych uczonych jest cały niektóre rzeczy, które powinno być zrobione, a u nas no właściwie jeszcze marginalizowane i to nie tylko to jest naprawdę przepraszam, bo boi się za długo mówię, więc wie może nam przerwa ale, ale aleja ja miałbym tak jeszcze wiele się do pytań pani dr właśnie to co nie, więc pani punkt widzenia najbardziej jakoś tak nie dławi uczelnie albo, jakiego rodzaju właśnie metody wprowadzone w Gniewie czy też chce otwierać dyskusję na temat tzw. punkt to zje, ale mur nie zmienia ja nie normalnie mówić, bo to jest koszmar, który mi się od jakiegoś czasu, szczególnie że zaczyna się okres oceny pracowniczej ja wciąż na uczelni pracuje, więc to przede mną nie, ale wciąż pozytywne powiedzieć, że pojawiają się pewne inicjatywy chociażby konsorcja europejskiej moje urwisy do tego do jednego z takich konsorcjów należy 10 uniwersytetów europejskich tworzymy wspólnie z pewną przestrzeń, która jest bardzo student Centre ręczna od kiedy są studenci bez pewnej perspektywy również doktoranci, którzy będą nas przyjeżdża co na to dodatkowe też te środki, ale jesteś taka wizja właśnie, której mówił pan prof. Uniwersytet ma być centrum świata tego lokalnego również dla miasta regionu jest, więc szereg inicjatyw, które umowy w ramach ty w ramach uchwale tego konsorcjum robimy dla po prostu mieszkańców i to tych 10 miast, których te uniwersytety są ulokowane w odwecie same działania to znaczy poradnie uczę studentów włączamy MF też i mieszkańców w proces badań naukowych robimy coś dla nich i właśnie tymi małymi kroczkami, o których zawsze mówi obywatele nauki ja, proszę bardzo, się utożsamiam stało z tą wizją ewolucji rewolucyjnych zmian, bo one są najtrwalsze i one też najbardziej najlepiej budują odpowiedzialność obywatelskość, który też mówi pan profesor, więc tymi małymi krokami od edukacji wczesnoszkolnej przedszkolnej poprzez włączanie obywateli miast, w których są uniwersytety w różnego typu inicjatywy teatry prawda czy Stanach Zjednoczonych każdy dobry inwestor ma swój teatr to jest też działanie dla społeczności, więc tych pomysłów na dobre praktyki jest bardzo to dużo, ale oczywiście takie myślenie strategiczne chcemy profesor tutaj fundamentalne, bo przykład idzie skórek to myślę, ale strategiczna, którą idą też środki finansowe no to pompa pozwala nam na realizowanie tych małych kroków i tak samo jest system konsorcja, których mówiono, że Unia europejska trochę chce przedefiniować myślenia uniwersytetach w Europie, a nie chce być widzi dużą konkurencję ze strony Stanów zjednoczonych ani uniwersytetów szefów w Chinach w Azji i po prostu próbuje temu przeciwdziałać na swój sposób, włączając chociażby tradycję europejską i też tym samym wzmacnia także Unię europejską no myślę, że też fajne są takie inicjatywy które, które dotyczą samych uczelni jak tak pani właśnie mówiła ty od tych działań o teatrze tam już wspomniał klub debata w Oksfordzie, który opowiadał prof. Zbigniew Pełczyński, w którym studenci uczą się debaty politycznej taki tam okazuje się, że potem znakomita część polityków, która przechodzi tego typu doświadczenie trochę inaczej potrafi ze sobą debatować już bardzo przydało to by się choroba Micha, dlatego że te jeśli jeśli można dosłownie 2 zdania punktowo, bo pan redaktor wspomniał ja należę do osób, które też ma do punktowych krytyczny stosunek dużo bardziej, że czas, jaki był ministrem punktowa już była, ale ona nie była totalna to znaczy była częścią ten polegała na ocenie eksperckiej, ale muszę powiedzieć, że to jest przykład tego jak nasz niski kapitał społeczny i nasza tak tanie zostają nieustająca kłótnia publiczna uniemożliwia szerokie zastosowanie właśnie eksperckich opinii, bo to jest troszkę także jak są punkty to trudno z nimi można i dają oczywiście kwestionować daje można kwestionować szczegóły, które ile punktów za to natomiast generalnie to jest pewne nazwijmy to obiektywne kryterium są brane z baz danych itd. rzeczy to trudno kwestionować na końcu tu natomiast w sytuacji opinii eksperckiej, a na to u nas momentalnie odzywają się głosy jak ten mnie tak ocenił, że ja wiem, dlaczego i ja muszę to dlatego mówię, żeby pokazać jak masz niski kapitał społeczny, żeby użyć tego sloganu troszkę wpływa na bardzo szkodliwie na bardzo wiele obszarów życia publicznego my mamy do siebie mieć większe zaufanie niż mamy dzisiaj, a to powoduje, że to uniemożliwia tak naprawdę właśnie wypowiedzi i wypowiedzi ekspertów np. na temat oceny tej czy innej działalności naukowej to jest w Polsce naprawdę bardzo trudne do zrobienia w tej chwili to też ważne z punktu znanego poziomu naszego nauczania mówi się tak namnożyło się mnóstwo uczelni wiele z nich w ogóle nie powinno być uczelniami teraz się pojawiają przepisy, które powodują, że prawie każdy będzie mógł być Akademią każda tego typu placówka czy to jest zjawisko tylko u nas znowu jakieś dziwne pani doktor pani no to jest chyba temat, ponieważ ja od drugą kadencję jestem członkiem polskiej komisji skrutacyjnej i to bardzo leży też na sercu, ale ja bym nie była taka krytyczna i innym śladem tego z tymi schematami aż aż tak bardzo, bo byłam w wielu uczelniach państwowych prawo tzw. Pawła ZK, które teraz właśnie oczywiście mogą uzyskać zmianą Akademi w jedno wydaje się, że o systemie szkolnictwa wyższego potrzebne są wszystkie uczelnie tylko teraz kwestia zadbania o jakość jakość uczciwość ten kapitał społeczny, który pan poseł po powiedział, bo to nie jest tak, że to uczelnia z małym mieście w regionie nie jest potrzebna jest potrzebna potrzebna do budowania właśnie kapitału społecznego, ale ważne jest też tego ten poziom co dbania o jakość pewną uczciwość przyzwoitość no ale tego dekretami jak pani nie osiągniemy jedynie ciężką ciężką pracą etosem pracy i pracą ekspercką członków komisji skrutacyjnej wiem, że naprawdę wielu z nich jest mocno zaangażowanych w działania eksperckiej doradza uczelniom to jakoś podnosić obecnie jesteśmy przed w momencie tworzenia nowych strategii polskiej komisji skrutacyjnej i tam też będą mocno naciskać by właśnie jakoś nie zależała od tak naprawdę wielkości uczelni, jaką jest czymś od tak wartość MO autonomiczne auto liczna rent i po prostu trzeba dbać o ani nie powinniśmy też pracować do deprecjonowania studentów wszyscy z tych uczelni prywatnych czescy państwowych mniejszych mniejszych ośrodkach, a jedni ich różnicować prawda, bo to jasne jest, że uczelnia najlepsze z warszawskiej Jagielloński Politechnika warszawska mają najlepszych studentów, ale to nie znaczy, że wyższe w tamtych uczelniach czy to w Zamościu, gdzie ostatnio powstała Akademia oni nie mogą uczyć się studenci tapeta otoczony jest tam potrzebna wypraszam sobie sytuację, że tam nie ma uczelni to myślę, że skutki społeczne byłyby gorsze niż to co jest teraz ale gdy zadbajmy o mądrość także wprowadzenia tych uczelni jakość nauczania są niezwykle ważne także mniejszych miastach to jest 1, bo obecność uczelni może mniejszym mieście już jak ktoś żartobliwie mówi jedyna rzecz, która łączy cały wszystkich radnych niezależnie od ugrupowania wszystkich innych sprawach kultu, a tutaj chcą mieć na uczelnię, bo to wizerunkowo jest ważne, ale trzeba też powiedzieć, że wśród prywatnych uczelni jest parę bardzo dobry takich, które muszą być świeckie, które dają radę jednocześnie jest dużo słabszych jednak my mamy za to, że uczelnie w stosunku do populacji to nie znaczy, że trzeba likwidować jakąś uczelnię po mieście, ale to powinna być filia jakieś inne konsolidacja powinna następować, żeby się nawzajem wzmacniać w rozmowie z ministrem szkolnictwa wyższego Finlandii czy kiedyś usłyszałem, że oni mają 18 uczelni i uważają, że to jest za dużo muszą zredukować liczbę tam Finlandia 6,51 000 000 ludzi, więc 6× mniej niż u nas, czyli 6 lat 18 to jest państwo to 18 czy poszerzyli 100 ileś tam, a u nas jest w tamtym czasie było 483, więc teraz jest już poniżej 400 ja uważam tak jak mówię dobitnie nie należy likwidować to jest zbyt cenne natomiast należy konsolidować dzisiaj już muszę bardzo pięknie podziękować pani dr Anna Kola obywatelka nauki wydział filozofii nauk społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu była z nami dziękuję pięknie dziękuję bardzo, pan prof. Michał Szrajber swego czasu minister nauki i były prezes Polskiej Akademii Nauk redaktor naczelny wszystko co najważniejsze dziękuję również bardzo dziękuję podziękowania dla Małgorzaty Burzyński, które audycje wydawała Maciej Zakrocki dobre noc
Zwiń «
PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA
-
-
52:59 W studio: prof. Adam Smoliński , Jarosław Pietras
-
51:36
-
-
45:26 W studio: prof. Magdalena Grabowska
REKLAMA
POPULARNE
-
02.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:48 W studio: prof. Marek Kornat , prof. Mariusz Wołos
-
09.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:49 W studio: mec. Radosław Baszuk , prof. Tomasz Nałęcz
-
18.03.2022 23:40 Maciej Zakrocki przedstawia24:39 W studio: prof. Adam Daniel Rotfeld
-
05.01.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:33 W studio: prof. Mariusz Jędrzejko , dr Sebastian Duda
-
25.05.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:06 W studio: Krzysztof Rak , Maria Libura
-
27.07.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:38 W studio: Michał Wójcik , Piotr Niemczyk , Przemysław Wójtowicz
-
04.03.2022 23:40 Maciej Zakrocki przedstawia26:36 W studio: Bogdan Klich
-
10.06.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia50:34 W studio: Bartosz Wieliński , Wojciech Przybylski
-
-
16.11.2022 00:05 Maciej Zakrocki przedstawia44:05 W studio: Michał Broniatowski
-
11.03.2022 23:40 Maciej Zakrocki przedstawia18:53 W studio: Krzysztof Nieczypor
-
08.04.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:43 W studio: Łukasz Sojka
-
26.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:59 W studio: Andrzej Malinowski , prof. Tomasz Słomka
-
21.10.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:16 W studio: dr Justyna Nakonieczna , prof. Sebastian Gajewski
-
-
04.05.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia52:28 W studio: Adam Bielan , Andrzej Halicki , Krzysztof Hetman , Łukasz Kohut
-
-
29.07.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia52:19 W studio: dr Piotr Podemski
-
16.09.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:01 W studio: dr Melchior Szczepanik , prof. Tomasz Słomka
-
19.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia50:04 W studio: prof. Antoni Dudek , Bogusław Liberadzki
-
01.03.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia44:19 W studio: prof. Adam Daniel Rotfeld
-
13.10.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:43 W studio: prof. Arkadiusz Stempin
-
16.07.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia52:49 W studio: prof. Marek Safjan , prof. Tomasz Słomka
-
25.02.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia33:11 W studio: prof. Roman Kuźniar
-
-
14.05.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:09 W studio: Michał Wojnarowicz , prof. Sławomir Sowiński
-
15.04.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:32 W studio: dr Bartłomiej E. Nowak , prof. Ewa Marciniak
-
30.09.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:03 W studio: prof. Anna Pacześniak , prof. Rafał Chwedoruk
-
29.09.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:19 W studio: dr hab. Magdalena Rekść , dr Sławomir Lucjan Szczesio
-
03.06.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia48:28 W studio: Donald Tusk
REKLAMA
DOSTĘP PREMIUM
Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!
KUP TERAZSERWIS INFORMACYJNY
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
-
TOK FM
-
Polecamy
-
Popularne
-
GOŚCIE TOK FM
-
Gazeta.pl
-
WYBORCZA.PL