Otaczał ich zapach śmierci. Polskie historie, i rykoszety, traum WTC

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry Magdalena Rigamonti rykoszet moim gościem jest Kamil turecki mogę powiedzieć dziennikarz przede wszystkim z dziennikarzem, ale też opatrzył to co pan robi w ostatnich latach to mogę powiedzieć człowiek, który pomaga wydźwignąć się wielu ludziom z tarapatów po po tym co się stało 20 lat temu w nowym Jorku to potem 6100 jedenastego 2 września jest pan autorem książki przerwane milczenie na gruzach łączy Center, aby dodało, a na gruzach światowego centrum Rozwiń » śmierci zgadza się dzień dobry WTC rykoszet 20 lat po zamachach z 11września cykl rozmów Magdaleny Rigamonti uważam, że przede wszystkim dziennikarz powinien być osobą empatyczną osobą taką, która pomaga ludziom się dziennikarstwem przede wszystkim dla ludzi powinniśmy pomagać ludziom dlatego stąd też to się też wszystko wszystko wzięło w ogóle inspiracją do powstania książki inspiracji było kilka po pierwsze a kiedy zacząłem pisać seria artykułów na temat możliwych odszkodowań dla dla tysięcy tak naprawdę Polaków, którzy pracowali na gruzach łączy centrum to jest czas od rozwoju słowo pojawi się pana adres mailowy informacja Piszcie do mnie ci, którzy jesteście po poszkodowani zgadza się od razu sukcesu od razu setka osób leży w ciągu roku może to był rok setka osób od odsetka osób ci, którzy pracowali ci, którzy wyjechali to pary ci, którzy co ci, którzy wjechali w oparciu, którzy pracowali ci, którzy tam przebywali wokół, bo odszkodowanie się należy tym osobom, które nie tylko tam pracowały w tym czasie, kiedy wszystko działo czy pracowały po o atakach, a także, które powiedzmy przebywały rejonie między 11 września 2001 roku 30 maja 2002 roku to też nie jest także każdy, który zgłosi może otrzymać odszkodowanie okej Amerykanie taka ogólna ogólnonarodowa zgoda, że chce odszkodowania są przyznawane natomiast to też nie jest także dostanie od razu trzeba udokumentować najlepsze np. są i dokumentacja medyczna, że coś po jakimś czasie wyskoczyło to są kwestie nowotworowe są jakieś oraz braku Raków wraz z góry, gdzie tak aż 90 rodzajów nowotworów jest brany pod uwagę to nie zgłasza się w górach skórę, że nie wiem właśnie rak płuc tak daleko stanic, a te są rent choroba układu oddechowego choroby układu pokarmowego refleksji tak ale, toteż wszystkie brane pod uwagę bo, a w ogóle, dlaczego brane pod uwagę w ogóle można zapytać, dlaczego w ogóle odszkodowania na jakiej podstawie okej toksyczne warunki to każdy może powiedzieć no ale ja zresztą mamy brudne powietrze ja też mamy i amerykańskie władze federalne mówi wprost, że to co jest w powietrzu to nie jest nic groźnego co może spokojnie pracować jest okej mówił tak jeszcze we wrześniu 2001 roku w październiku 2001 tak w listopadzie 2001 roku wiceprezydent wice szef nowego Jorku zastępczyni drugiego tak powiedziała, że jest bezpiecznie jest bezpiecznie i właśnie to stanowiło podstawę do uzyskiwania odszkodowań na to powołują się prawnicy amerykańscy i i dopiero po kilkunastu latach wielu amerykańskich przedstawicieli władz federalnych powiedziało okej faktycznie poszukiwaliśmy no mieliśmy raz mieliście rację obsługiwaliśmy, że może nawet nie tyle osób kiwali, lecz to politycy mają do siebie, że lubią tak wszystko ubrać słowa, żeby wyszło jeszcze bardziej na na ich wczoraj również mijaliśmy się z prawdą taką nie mieli świadomości mieliśmy świadomość zaniepokojeni już tak właśnie wyglądało no i zgłosiło się do mnie ponad 100 osób w tym momencie dziś to lampka zapaliła w głowie, że w związku z tym tych w Polskiej historii, bo przecież obecnie Center napisano powiedziano wszystko Polski historyk związany z WTC jest naprawdę mnóstwo to była pierwsza rzecz po drugie, kiedy byłem w nowym Jorku w październiku 2019 roku, czyli tuż przed wybuchem pandemii koronawirusa byłem z muzeum łączy Center i to co tam zobaczyłem pomyślałem sobie Amerykanie stworzyli miejsce wiecznej pamięci w związku z tym, dlaczego nie stworzyć no coś podobnego w Polsce może nie od razu muzeum tak, bo to jednak jest jakaś tragedia mówi amerykańska, choć dotyczy nas wszystkich i to dziś ten, ale np. w rodzaju książki właśnie zabrać wszystkie polskie historie 1 całość dla mnie dziwne było to, że 20 lat te historie Polski dziś tą funkcjonowały w mediach internecie one były pojedyncze niepełne często chciałem zabrać 1 całość i myślę to się udało no i po trzecie przez ostatniego dnia mojego pobytu w nowym Jorku spotkałem późniejszego mego głównego bohatera Jana Szymańskiego spotkałem w łapkach, bo rozmawialiśmy telefonicznie i mieć okazję spotkać, bo następnego dnia wylatywał, ale mówi spokojnie jak nie ma żadnego problemu my się spotkamy za trzy-cztery razy wymiarów w 2020 roku, bo przecież przylecę no niestety wybuchła pandemia i było takie możliwości ale kiedy rozmawiałem z Janem, kiedy on zaczął przedstawiać później wysyłać mailowo i dziś przez Zooma przez Skypea, a różnego rodzaju materiały dokumenty, bo miał swoje historie również udokumentowane na zdjęciach i kiedy zaczął opowiadać o tym wszystkim myślę sobie no nie to jest historia ta historia scenariusz wręcz filmowe, więc w tym momencie zacząłem myśleć okres to będzie mój główny główny bohater, ale jeszcze będę rozmawiać z tak szukał innych i te poszukiwania wcale nie były wbrew pozorom takie trudne, bo jednak tak wspominają te nazwiska gdzieś tam funkcjonowały w mediach nie wystarczyło no wykonać po prostu dziennikarską robotę i zacząć tych ludzi szukać to, ale mieliśmy już nazwiska przynajmniej już w Końskich pomógł Jan Szymański akurat też też pomóc kilka osób gdzieś tam ze mną skontaktował natomiast natomiast większymi życzył to głównie ja sam sobie zacząć samemu samemu szukać, jaką miałem wizję tego wszystkiego no i a i tak powstała ta książka uważam, że taka książka jest potrzebna, bo tym ludziom to po prostu należy, żeby te nazwiska zostały zapamiętane z 1 strony z drugiej strony pomyślał pan trzeba im pomóc zdobyć odszkodowania tak pomyślał pan o tym, żeby oni no po prostu wyszli na swoje mówi oczywiście językiem da oczywiście, że to ekonomi podwórko i wszystkie te historie, które dziś tamci nie przedstawiali były nazwijmy to książkowy tak, bo niektóre osoby akurat po prostu tam były przechodziły czy Niewiem pracowały wokół nie były świadome tego co się tam, gdzie itd. ale byli ich coraz zaraz po całym dniem 11 września nie nakazują spektakularna, bo byli nam się w tym momencie zupełnie dziś innymi, ale historia Szymańskiego spektakl jest spektakularna, bo to jest historia, której w odbiciu, które może się wielu Polaków zobaczyć, bo to jest historia emigranta Polaka, któremu GROM w latach osiemdziesiątych na początku w zasadzie miesiąc przed wybuchem stanu wojennego w Polsce emigrował do Stanów zjednoczonych dziś być może pokolenie dzisiejszych dwudziestolatków, którzy nie mają prawa pamiętać wydarzeń z 11września, ale nawet część może trzydziestolatków myśli sobie no okej podróżować do Stanów zjednoczonych biorę paszport i lecę tym czasie nie było tak przecież nie mieliśmy paszport razem trzeba było ten paszport jako zdobycz, ale przede wszystkim, toteż nieba pod od razu, gdy z Polski Stanów zjednoczonych często i tak w przypadku Jana co działo się przez tzw. obóz dla azylantów politycznych, a strajki Chem pod Wiedniem ja tam przebywali czekali czy się obóz wspominany teraz w kontekście tego co się dzieje na białoruskiej polsko-białoruskie grono osób stoi dlatego warto mieć też na uwadze myśląc o tych ludziach, że my też kiedyś byliśmy w potrzebie my też kiedyś chcieliśmy uciec do lepszego świata, a i i dlatego właśnie ukraińskiej to było takie miejsce, gdzie czekali na NATO czy będą mieli możliwość porozmawiania z kimś z ambasady czy kanadyjskiej amerykańskiej nowozelandzkiej australijskiej tak jak oni chcieli po prostu wyrwać polskiej, dlatego że nie kochali tego kraju oczywiście kochali oni ze złamanym sercem często uciekali, ale z drugiej strony wielką ulgą mówi dzieli co się może stać mieli przynajmniej rodzina Jana Szymańskiego miała sygnały, że coś szykuję nie wiedzieli jeszcze co, ale że coś może się stać, tym bardziej że oni byli zrzeszeni w taki samorządzie studenckim solidarnościowym tak dalej, więc oni słyszeli mieli informacje, że coś może stać no i przy 80 dziewiąty rok po prostu, a później osiemdziesiąty dziewiąty, ale rzecz przede wszystkim osiemdziesiąty pierwszy, bo nic w listopadzie 80 tego pierwszego tak migrowali, a w grudniu 80 taki to był miesiąc przed natomiast natomiast oni już swoim podróż emigracji rozpoczęte naprawdę w lipcu 21981 roku, bo wtedy trafili właśnie w Austrii i pojechał na nowym to one do nowego Jorku znalazł się w stanach Zjednoczonych to jest historia też takiego amerykańskiego snu okrada to jest historia historia z 1 strony polskiej emigracji drugą stronę historia wielkich marzeń historia, która pokazuje, że to nie jest tak, że nowy Jork czy dokądkolwiek się zbudowali emigranci np. Stanów zjednoczonych, że to jest kraina mlekiem miodem płynąca od razu, że wszyscy nas przyjmują z otwartymi rękami i możemy działać tak możemy od razu mamy pieniądze od razu mamy mieszkanie tak tak zupełnie nie było i taktycznie było w przypadku właśnie Jana i jego żony oni na początku jej olbrzymi problem nie tylko, żeby zdobyć mieszkanie ale, żeby zdobyć jakąkolwiek pracę w książce opisałem taką 1 sytuację w, podczas której bardzo utkwiło mi w pamięci czy w głowie to jak widzimy trudno przede wszystkim chodzi o o sytuację, kiedy oni bardzo głodni nie mają pieniędzy w portfelu za bardzo widzieli za szybą ludzi jedzących burgery ani myśli no jesteśmy tak głodni, ale nie mamy pieniędzy kupno, chociaż 1 Burgera podzielimy go na 3, bo byli jeszcze swoim przyjacielem 1 Burgera wyobraźcie sobie państwo podzielono na 3 i oni zjedli mówili, że koguta tak myśli ten tak dobry, że do dziś jak wspomina smak komputera więc, więc to są tego typu historie i dopiero później, a tylko dzięki temu, że ja jak sam twierdzi ma trudne charaktery, ale przede wszystkim uparty i upartą osobą i gdzieś tam taką dotykającą i chcącą dość jakiegoś celu i i dlatego udało mu się właśnie z jego żoną listą wejść na prostą poszli na studia nawet i zaczęli pracować w branży budowlanej i zaczęli projektować to jak wyglądał nowy Jork w latach dziewięćdziesiątych, a to w dużej mierze też nie chcę przesadzać, ale w dużej mierze jest zasługą Jana jego żony jeśli dlaczego, bo wiesza była architekt taką jest natomiast Jan jest inżynierem pracuje w branży budowlanej są budowały budynki tunele mosty drogi tak dalej, więc układ komunikacyjny nowego Jorku z lat dziewięćdziesiątych oraz to oni to trzeba podpisać nazwiskiem Szymańscy, ale z drugiej strony mówi się również o tym z jakich materiałów wszystko zbudowane tak wiedział z jakiego materiału zbudowane oto cała ta niespełna 100 pełno toksycznych substancji, że ktoś zapala to czuję cały Manhattan w zasadzie chmura, która lata nad Manhattanem się przenosi no no ku jest na inne dzielnice zatruwa zatruwa okolice, ale nikt nie spodziewał, że ultra Center ulegnie zawaleniu nikt nie miał nic nie wyobrażał sobie tego przecież to były jak mówił nawet pracownicy najbezpieczniejsze budynki na świecie no gdzie sobie przypomnę najbezpieczniejsze rejon na świecie no tak, gdzie ktoś miał zaatakować stany Zjednoczone i pamiętam rozmowę, a z krewnymi ofiar to dosłownie na miesiąc 2 przed jedna z mam późniejszej ofiary mówi mówi, że droga córeczko no ale gdzie pracuje na tym 90 którymś tam piętrze przecież jest tak niebezpieczny budek mamy o czym mówić to jest najbezpieczniejszy budynek na świecie w rejonie w ogóle, o czym mówimy i są wasze historie, które gdzieś tam sprawiają, że czasami wystarczy znaleźć się w niej odpowiednim czasie w nieodpowiednim miejscu nagle na chwilę, a i to może zaważyć na całym naszym życiu tylko takie historie osób które, które de facto miał urlop, ale nie dokończył projektu i dosłownie na chwilę spokoju mamy szło tylko 6 otrzyma 30 do dziewiątej będą 1,5 godzinki skończy projekt wyśle mail i nie ma mnie no, a to co się zadziało w nowym Jorku zaczęło się o godzinie ósmej 46 czasu nowojorskiego niż osoby już nie miał szans na wejście, dlaczego no, bo jeżeli pracowały nad strefą uderzenia no to automatycznie samolot uderzający w budynek odciął im drogę ucieczki i oni mieli żadnych szans oczywiście są sobie dramatyczne, bo część, bo część osób wszyscy mieli takich jak wybrać ten wybór był dramatyczny z jednej z2 strony, bo albo spłonąć żywcem albo skoczyć albo skoczyć i tyle czasu albo udusić, bo przecież dym i i gorąca gorące powietrze, więc co to są tego typu historie i to był bardzo trudne rozmowy to jest oczywiste, że to były trudne rozmowy dla za moich rozmówców, bo dziś to jest rozdrapywanie ran sprzed 20 lat to na pewno psychologowie czas nie dociera czas leczy ran i ich przypadku absolutnie nowe tak się roztropnie to niema szans nie dlatego i ja też musiałem troszkę siebie nauczyć wyszli na nowo albo zobaczyć jak jest innego ja dlaczego, bo każdy dziennikarz musi mieć też sobie troszkę psychologa, a szczególnie w przypadku takich rozmów, bo granica między popełnieniem błędu ich już opał rozmowie, a nie popełnieniem jest czy była bardzo cienka na trasę trzeba było z tymi ludźmi tak rozmawiać, żeby nie urazić, żeby jakoś sprawić, żeby oni zaufali ja dla mnie bardzo ciekawa jest transformacja podejścia tych ludzi do mnie na początku nieufność na początku nieufność dystans mówi tak i nie to nie dziwiło, bo nagle obcy facet z Polski dziennikarz chce, żeby oni nagle zaczęli opowiadać o tym siedział 20 lat temu przecież to są bardzo trudne historie tak się zaczynało ale kiedy dziś tam zaczęli rozmawiać i pokazywałem swoje szczęście, że nie zależy na poznanie historii drugi niż szukaniu jakichś sensacji schemat zawsze ten sam jesteśmy obydwoje dziennikarza, tak więc wiemy znamy z sytuacji natomiast po tych kilku czy nawet kilkunastu godzinach rozmów dziś, aby przeprowadzane partiami no to później były takie rozmowy i dyskusje panie Kamilu dziękujemy, że właśnie pan tym zajął tematem, więc dla mnie to było również niesamowite niezwykłe jak można, bo transformację można przejść sobie od takiego braku zaufania dystansu w tym absolutnie dziś do pełnego zaufania i dzięki temu, że było pełne zaufanie tak książka uważam, że jest wartością, bo historie są wartościowe są pełne są prawdziwe powiedziałem ludziom nie mamy 5 i nie mamy 10 gmin no East News to jest News mamy kilka kilkanaście godzi my możemy rozmawiać przecież pamiętam jak z panią Leokadią Głogowską rozmawiałem u pani Leokadii było późne popołudnie u nas było około północy pani Leokadia mógł stanąć jej panie Kamilu tak się rozdaliśmy autor jest przecież po północy to Niechcę pana czasu pójść spać porozmawiamy następnego dnia ja mówię i wiedza o współpracy następnego dnia może być też już inna atmosfera rozmowy powiedział mnie pani, kiedy możemy rozmawia pani Leokadia przeżyła pani Leokadia przeżyła ucieczkę tak naprawdę 80 tego drugiego piętra było tuż pod strefą uderzenia o kilka pięter wyżej ta katastrofa chyba 90 pierwsze piętro i dobrze pamiętam jako 910 pięter wyżej strefa uderzenia się zaczynała pani Leokadia uciekał z osiemdziesiątego drugiego piętra robiłam nie ona pracowała do nisko pracowała i praca biurowa codziennie o godzinie siódmej ósmej była w swoim biurze i zaczęła rozpracowywać i pracować nad swoimi projektami też kończyć pewne projekty przesyłać dalej itd. itd. więc normalna praca i kiedy co się stało ona na osiemdziesiątym drugim piętrze była i powiedziała później gdzieś tam sobie zaczęła o tym wszystkim myśleć, kiedy się uratowała, że w zasadzie szereg zbiegów okoliczności sprawy, że ona w ogóle uratowała wyszła np. taka rzecz on szpilki na swoich stopach, bo uwielbia chodzić w szpilkach, a ładnie wyglądać w pracy, ale tego dnia była przecież to piękny słoneczny wtorek stwierdziła może sobie pójdę na spacer, a może jakiś plan to wezmę wygodne buty na płaskiej podeszwie, jaki piękny dzień tak nie było tak jasne jak u nas w Polsce pamiętamy nie mając naście lat ja pamiętam miałem w szkole ostatnia lekcja, ale u nas, bo pogoda taka sama też, bo 5 ten piękny wtorek no ile OKD Ługowska założyła sandały i powiedziała mi później, że te sandały ją w zasadzie uratowały bo gdyby nie to, aby nie miała szans zejść albo nie miałaby szans zejść albo no oczywiście niektóre osoby były niektóre panie były tak na pełnym wyższym obcasie to do dzisiaj mają problemy z ze szczelinami kolanami itd. ja mówię pani Leokadia to może by miała pani buty na szpilkach to może wypadałoby je czy wystarczyłoby tylko ściągnąć i szyku właśnie dziękuję panie Kamilu Norwidzie kilka pięter niżej w łóżku, jakby miała po prostu tak zniszczone stopy tak zakrwawione Jani byłaby w stanie zejść, bo też bym mógł zakończyć nawet śmiercią, bo przecież mógł tam się przebierze wiadomo nie wiadomo gdzie, więc to są tego typu rzeczy tak samo 82 piętra panie redaktorze to są ogromne wysokość jest ogromna wysokość piętra sobie wyobrazić, że chodzi ma z budynku, który płonie strony panika, w którym no właśnie dzieje się piekło się pokaz 20 pięter pani Leokadia przeszła względnie szybko właśnie nie było ludzi wokół można zapytać jak nie było ludzi wokół przecież już mniej więcej Boże coś się stało tak trzeba uciekać najgorsze było to, że przecież na wszelkiego rodzaju szkoleniach, a uczono ludzi pracowników że, dopóki nie ma jakiegoś sygnału, dopóki nie ma komunikatu czy coś trzeba uciekać kierować do wyjść ewakuacyjnych itd. najlepiej zachować spokój zostać w miejscu, w którym aktualnie jest jak tak teraz o tym pomyślimy ci ludzie przecież Amerykanie września Amerykanie czekali na śmierć, bo tak bardzo dziękuję na spokój tak 20 pięter dlatego pani Leokadia przeszła bardzo szybko później, kiedy już pierwsze komunikaty zaczęły być kierowane co się dzieje, że jednak należy, uciekając zaczął być tłumy a, ale wciąż nie zdawał sobie sprawę co tak naprawdę się dzieje, bo nikt nie przekazało ze służb i to przecież słusznie bo by jakaś panika była, że coś tam dzieje, że jak samolot, że no, bo przecież już niektórzy są strażacy policjanci służby nie więcej wiedzieli co się stało, a tym bardziej, kiedy uderzył drugi samolot, że to nie jest przypadek, że to nie jest wypadek to jest awionetka tylko, że ten samolot pasażerski 1 drugi i ten odstęp czasu kilkunastu nie jest przypadkowe dlatego to jest atak, ale mówiono o tym nikomu wewnątrz budynku dlatego, żeby się paniki, żeby w miarę bezpiecznie na tyle ile się da przeprowadzić akcję ewakuacyjną w związku z tym pani Leokadia też nie wiedziała co się dzieje, ale jak tak rozmawiałem właśnie z nimi wszystkimi później co oni powiedzieli, że ten spokój ten nie wiedza ich uratowała bo gdyby oni wiedzieli co się stało odpowiedzieli, że prawdopodobnie będą ich wszystko co sparaliżowało co to takiego stopnia, że nie byliby w stanie wejść wejść dalej racjonalnie myśleć co dalej robić, bo w przypadku pani Leokadii ona powiedziała, że jest osobą wierzącą jeszcze rok wcześniej mówi, że nie miała nawet winnych domu i powiedziała, że dziś wiara jej w Boga i pomogła, bo na początku, kiedy była 802 piętrze kierowała się do jednego z 2 wejść izba, zwłaszcza na czarną ścianę dymu przed solą i nie wiedziała co jest za przecież jest objęcie przepaść co jest bezpieczniejszego czy nie i powiedziała to trwało zaledwie ułamek sekundy, ale dziś taki spokój wewnętrzny i mu później opowiadał wiara w Boga powiedziała, że spróbuje przekroczy ona ten czarny weszła i co się okazało sam hol i może dalej przejść, ale powiedziała żona nie ma co zrobiła gdyby, gdyby nie to, że chodzi dlatego bardzo uduchowiona bardzo jakoś miałam w sobie wewnętrzny spokój wynikający jak powiedziała ze swojej wiary Jan Demczur z kolei, który był na pięćdziesiątym piętrze, a on w ogóle w windzie albo w ogóle widzi, kiedy co się stało, kiedy nastąpi uderzenie ta winda zaczęła spadać sama siebie samoistnie nagle ktoś wcisnął przycisk stop ita winno się zatrzymała 55, kiedy oni otworzyli drzwi ktoś powiedział zamknijmy drzwi to przecież, gdy będzie dochodzić jak powiedział nie ma szans i tak będzie dochodzić zostaną otwarte z jakichkolwiek powietrze było w co zrobić, a on był pracownikiem call Center i jego praca polegała na oczyszczaniu na myciu okien i drzwi wewnętrznych zewnętrznych to za sobą narzędzia, a MO, że wcześniej pracował w branży budowlanej to zapukał ścianę i zauważył czy doszło do niego, że to jest ściana kartonową gipsowa w związku z tym jak urządzenie kazała można ją jako rozdrapywać wziął spojrzał na siebie wziął zobaczył, że ma swoje rzeczy tam narzędzia pracy i była taka myjka do mycia okien tak ściął umową zasadzkę i zaczął metalowym członkiem uderzać, ale po kilkunastu minutach zaczął nie był w ogóle sam był szykuje się współpasażerów sami mężczyźni, a on zaczął uderzać na po kilku czy kilkunastu minutach ręka ścierpła dziś tamten ten trzonek metalowe spadł między ściany windy i mówił, że kiedy widzę jak zespala to zaś zastanawia czy tak wygląda śmierć czy oni się zobaczy swoją żonę swoje dzieci czy też koniec czy tak wygląda jego koniec, ale spojrzał na siebie miał jeszcze jakąś część, która też była na tyle twarda, że zaczął, żeby wziął ją zaczął budować ściany i dzięki i co ta walka trwała kilkadziesiąt minut udało się wyłowić dziurę na tyle dużo, żeby mogli można było wyjść, ale to był dopiero początek tak naprawdę walki nie chcę tutaj zdradzać wszystkiego zachęcam do przeczytania książki natomiast początek jego walki, ale też mówił, że nie wiedział przecież co się stało nie wiedział co się, gdzie i tani wiedzą też uratowała drugi raz, że niewiedza ratują drugi raz, że nie jest tak no ale np. czy pani Irena też celowo tutaj zmienione imię i nie podajemy nazwisko pani Irena chciała pozostać anonimowa, dlaczego dlatego, że jeszcze pracuje jak powiedział w administracji Państwowej administracji samorządowej i nie chce nie chce, żeby ktoś ją rozpoznawał w tym, że miał jakiś kłopot nie wiem, jakie głupoty, ale uszanowałem chce pozostać anonimowa rozumiem pani Irena z kolei w ogóle nie planowałem publikować tej tej historii tylko pani Irena się odezwał do mnie w grudniu 2020 roku, kiedy opublikowałem kolejny artykuł z tej serii o odszkodowaniach gdzieś tam się chwaliliśmy, że osoby, które napisały do Onetu, które to później tam skontaktowały z amerykańskimi prawnikami, a otrzymała odszkodowanie na łączną kwotę ponad 1 000 0011 000 000USD, a 1 000 000USD już wypłacone 500 000 i zostało zasądzone zasądzone tak była kwestia czasu ta no i pani Irena opisami swoją historię ja stwierdziłem to jest historia, która pokazuje jak wielki wpływ wydarzenia z 11września mają na psychice tych ludzi właśnie więc, więc pani dlatego rozmowa zatytułowana rykoszet po 20 latach po 20 latach cały czas odłamki cały czas to co się wydarzyło wtedy rezonuje pani Irena była wtedy wokół Center, a udzielała de facto przed gruzem przed dymem, gdy upadający wierzy jednak drugiej nie było w środku, ale powiedziała, że wrócił do nowego Jorku 2 lata później, a jechało metrem, a i nagle wszystko zgasło okazało się, że nastąpił jeden z większych blackoutu, czyli awarii elektrycznej sieci elektrycznej w nowym Jorku cena wyjazdu bez prądu, ale wtedy o tym wiedział nikt nie wiedział, a i Olek współpasażerowie zaczęli myśleć, że się znowu dzieje, że teza, że znowu, a także, że tym razem biologiczny bądź chemiczny też znowu atak się z nią dzieje znowu nas zaatakować w ciszy gdzieś tam myśli udało im wyjść z metra oczywiście po ciemku, a no i kiedy szli mostem to wszyscy mieli głowy spuszczone gdzieś tam, a jej się modlili inni coś tam starali się no dodawać sobie otuchy, ale generalnie była cisza, a i tytułu tej rozmowy jest i proszę pana ciszy nigdy nie zapomnę, bo wydarzenia z 11września wywarły takie wrażenie czy odcisnęła takie piętno na odbiły na psychice tych ludzi, że oni pod kilku latach nawet mieli właśnie takie problemy myślenie o tym, że znów będziemy zaatakowani lęki Polsce magistrze z orzeczeń zespół stresu pourazowego PTSD, bo tak to było zupełnie oczywistego dla tych wszystkich jedni radzili sobie lepiej z tym inni troszkę gorzej, a no pani Irena wróciła później do Polski, ale mówi że, że nocą obrazki o wciąż przed oczami Leokadia Głogowska, kiedy wróciła do do domu 11września zapytałem się w ogóle pani Leokadia udało się pani zasnąć panie Kamilu przez kilka nocy i choć takie możliwości w ogóle, żeby zasnąć, ale przez szkołę, ale tego 15 uderzy km od od centrum Manhattanu, dlaczego te uważam, że 15 km bo kiedy ona poszła w końcu się położyła z 1 strony obok niej położył się ich syn, a z drugiej strony jej mąż oni oczywiście zasnęli ona nie był otwarty o był wrzesień w związku z tym, bo to byłby pięknym jak wspominaliśmy wtorek już później wieczór wciąż było ciepło w ogóle Nowym Jorku mówi się, że wrzesień jest najpiękniejszym najpiękniejszym miesiącem, dlatego że indiańskie tzw. indiańskie lato o tym otwartym no i nagle pani Leokadia czuł jakiś swąd jakiś odór i nasze zerwała na 0 nogi i Marek ma swojego męża Marek znowu nas atakują tylko tym razem jakieś Niemcy wypuścili w powiecie chcą nas zabić wszystkich Marek włączył telewizję już w telewizji uspokajali dziennikarze, że to nie jest żaden kolejny atak tylko, że po prostu Manhattanu są z Manhattanu przecież tam się palił absolutnie wszystko sąd trucizna swąd truciznę toksyny chemikalia przecież się pani komputery sprzęt wszystko samochody opony i tutaj mnóstwo tego było tak, a bez, których wspominaliśmy, więc to potrafiło dotrzeć nawet ich do trybu oddalone o 15 km od miejsca zdarzenia i toteż pokazuje jak wielki wpływ 11 września, a na ich psy świata siedział tego samego dnia, ale później pani Leokadia co z tego wszystkiego w pani pozostało mówi, jeżeli ktoś np. trzasnął drzwiami i któż miałby się przestraszyć to będę ja albo np. hałasy na ulicy ono zawsze gdzieś tam przychodziła przy ulicy gdzieś tam te wszystkie odgłosy uliczne z nami są często na nie zwracano uwagi dla pani Leokadii zaczęły zaczęły jej przez ska zaczęły przeszkadzać zaczęła słyszeć zaczęły ją drażnić dzięki tak dalej klasyczną biały prezes klasyczne objawy PTSD niektórzy radzą sobie z tym idąc do psychologa psychiatry, ale nie przejmując się na wielomiesięczną terapię tak przypomnijmy, że działo się 20 lat temu korzystanie z psychologa czy psychiatry 20 lat temu nie było jeszcze tak powszechne tak powiedzmy uznawane społecznie jak dziś budzić całe szczęście się o tym mówi coraz częściej gęściej, że warto korzystać z usług psychologa psychiatry jeśli jest taka konieczność nie nie może się tego pod żadnym pozorem względem wstydzić Absolut wręcz przeciwnie to jest okazanie siły, bo chcemy dać sobie pomóc w natomiast wtedy nie było takie oczywiste niektórzy korzystali z tej z tej pomocy niektórzy nie, ale niektórzy radzili sobie co jest inny sposób np. całkowicie ucieka z nowego Jorku, wyprowadzając się z nowego Jorku, starając się, o ile gdzieś tam odnaleźć równowagę przebywając kupując je przez jakiś domek czy posiadłość niedaleko już lasu generalnie blisko natury kontra zupę kontra zupełnie ludzie są różni różne są potrzeby różni ludzie reagują natomiast jest 1 wspólny mianownik PTSD zespół stresu pourazowego to było coś absolutnie oczywistego chcą wrócić do Jana co z nim jak dzisiaj no z tego co wiem to przechodzi już przeszedł jest w trakcie przechodzenia w końcu na regularną emeryturę Jan chcę się cieszyć życiem jest takim podróżnikiem lubi sobie podróżować po Stanach Zjednoczonych nie tylko latem dlatego bardzo złe, gdy uderzyła nas wszystkich pandemia koronawirusa, bo nie mógł realizować swojej pasji natomiast Jan jak czuje się spełniony życiowo dlatego też ta książka o amerykańskim sensie się w końcu spełnił w ogóle 1 propozycja nazwy jednego z rozdziałów to była cena sukcesu, bo jednak, jakby nie patrzeć on odniósł sukces to co się działo po drodze do 11września to bardzo wszystko trudno później w latach dziewięćdziesiątych oni jako rodzina zaczęli stawać na nogi i kiedy wydawało się, że wszystko zmierza w 1 lepszym kierunku pod względem finansowym organizacyjnym życiowym ogólnie no to, że tak nagle przyszedł atak gdzieś tam to wszystko świadczy Jan zmierza operację miał swoją pracę w okolice dolnego Manhattanu i kierował się jeszcze był to nie aż tak daleko ale, ale na tyle daleko, że to wszystko, bo nie da się, ale zobaczył, że coś się dymi z jednej z wieży z wieży północnej i kiedy zadzwonił do niego zdaje się brygadzista i mówi Jan kieruj się tamte strony bo, bo jest, ale atak, jaki albo co się dzieje co uderzyło w Center ale o czym ty mówisz nie mów do mnie tak głośno spokojnie cisza itd. Zobacz sobie nie wiem, gdzie jest, ale spójrz sobie na Manhattan na zobaczył, że coś dymi no i ja wtedy zawrócił na tyle ile się dało oczywiście jest dolny Manhattan rejon łączy Center strefa późniejsza strefa 0 już to wszystko było zablokowane przez służby przez policję i nie można było tam dotrzeć, więc szybko zawrócił i udał się do do siedziby głównej firmy no i zaczęli dyskutować tutaj robić Jan jako kierownik wielu prac budowlanych powiedział musimy tam być też nasz obowiązek, ale my nie możemy tego zrobić własną rękę musimy uzyskać zgodę amerykańskich władz ma znowu carskich musimy tam będzie pomagać musimy i była amerykańska Solidarność się za zostaliśmy zaatakowani wszyscy dziś zaatakowanie wtedy nie wiedzieli na początku później, a zaatakowani my wszyscy więc, więc musimy pomagać sobie wzajemnie, więc a, kiedy otrzymali zgodę nowojorskich władz, że możecie tam pojechać rozeznać jak wygląda sytuacja w jaki sposób można pomóc co robić, a że znacie macie know how wiecie jak pracować na budowie 12 no pewnie nie mieliście doświadczenia z Wolina z ruinami no ale jednak wybaczamy wybuch gazu tak, aby różne różne rzeczy się, więc doświadczenie mieli udali się na miejsce i proszę mi wierzyć Jan wrócił dopiero po 72 godzinę, czyli po 3 dniach do domu na początku nie był za bardzo jedzenia nie było za bardzo picia wystarczyła 1 butelka wody na na niemal cały dzień i po 3 dniach to jest też w książce opisane jako wrócił do domu, a mam do niego dotarło co się stało, kiedy był pod prysznicem, kiedy cały ten służb to wszystko co było na nim, a spłynęło on poczuł swąd odór spalenizny z 1 strony, ale z drugiej strony taki słodkawy zapach śmierci zapach rozkładanych chciałby to niż Poznań i do niego dotarło wtedy co tak naprawdę się stało, kiedy poszedł do sypialni, żeby na chwilę odpocząć nie miał takiej możliwości nie udało mu się, dlatego że obrazy miał wciąż przed oczami i się po prostu rozkleił rozpłakał się jak dziecko histerycznym płaczem, rozkładając bezradnie ręce jego córka weszła do pokoju zobaczyć status czy coś ci pomóc się dzieje ale kiedy zauważyła w jakim stanie jeśli jest ojciec odsunęła się i zamknęła drzwi, żeby po tata się pozostać są i tak to wyglądało 11września zostanie 14września, czyli pierwszego po 3 dobach no ale dziś dziś są obrazy ciało to co wraz z ruin to obrazy apokalipsy apokalipsa to i jak są też niepublikowane dotąd zdjęcia autorstwa właśnie Jana w książce i jak Jan pokazywał i te wszystkie zdjęcia oczywiście nie wszystkie zostały opublikowane już zakaz fotografowania był zakaz fotografowania wtedy, więc to są jeszcze nie wiemy, że nie było wtedy takich telefonów, że nie wyżej umieść aparat jak para taki malutki aparat oraz, żeby nie było widać nie było telefonów nie było smartfonów po nie było Nokię był jakiś jakieś nic też nie wszyscy się telefony nowości, toteż nie wszyscy mieli, więc chce, więc są na tyle przytomny, żeby dokumentować jeszcze dokumentować i to są zdjęcia bardzo reporterskie z 1 strony, ale z drugiej strony nie mieli dostępu nie mieli nie mieli dostępu nie mieli dostępu do nich do tych miejsc dziennikarze reporterzy, dlatego że oni mieć dostępu, więc zdjęcia są Jana bardzo niezwykłe, który zdjęcia, które nie zobaczymy w agencjach fotograficznych dokumentujących wydarzenia z 11września dlatego one są tak bardzo oryginalne tak bardzo, więc liderki tak bardzo stamtąd idą bardzo straszne straszne i pokazujący to co widzieli, z czym się spotkali zdjęcia nie oddają zapachu dodajmy zatem do tego niż ten zapach odór z juntą syny to cisza gorące powietrze i odór sąd właśnie spalonych zwęglonych ciał jak powiedział Jan tak pachniała czy tak było czuć śmieć, a i Jan, kiedy rozmawiać przegadaliśmy kilkanaście, a kilkanaście kilkadziesiąt kilkaset chyba nawet godzin wymieniliśmy dziesiątki i pamiętam jak Jan powiedział mi wiesz co on, jeżeli ja nagle stanę się, iż opryskliwy staną się niemiły względem siebie powiedz mi to, bo ja nie wymaga zareaguje jak zacznę opowiadać o tym co się wydarzyło 20 lat wcześniej jak wrócę do tych obrazów nie wiem co się ze mną stanie właśnie dlatego Jan, a nie wszedł do muzeum łączy centa do dnia dzisiejsze, mimo że dziś, mimo że minęło 20 lat wie, ale ja, dlaczego 20 lat mówi mi wiesz co rzeczy, które tam są przedmioty część tych artefaktów to ja przyniosłem właśnie z ruin i nie wiem, jakbym zareagował, gdyby zobaczył po raz kolejny szyba jedyna rozbita szyba osiemdziesiątego drugiego piętra znalazł się Jan jego ekipa i ona jest z Olczy Center w różnego rodzaju materiały czy to jakiś tam rzeczy związane z, bo tam można było je, więc topione naboje razem z metalem betonem itd. więc to też takie rynki są muzeum ultra Center i to też przyniósł Jan mówi nielegalną na co zareagował jest też kolejny dowód na to, że to co działo się 20 lat temu ma niezwykły zgłasza Tęczą rykoszetem ma niezwykły poznani na ich psychikę na ich codzienność a kiedy miałem spotkanie autorskie z Janem w jego rodzinnych stronach pod Koninem oczywiście opowiadał o tym z werwą z pasją z o swoim życiu o tym co się wydarzyło później 13września, ale widać było im wszystkim że, żeby to zmęczyło najzwyczajniej w świecie że, że dobrze, że spotkanie już dobiegł końca się skończyło, bo naprawdę bardzo to eksploatowały nie, dlatego że było dużo ludzi, jaki stres się do wspólnego wrócił do wspomnień z tego do tego co się wydarzyło 20 lat wcześniej po raz kolejny de facto o odsłonił się w książce, a tutaj musiał po raz kolejny o tym opowiadać, a więc do nich w nich wszystkich krwi i będzie tkwić właśnie dlatego jest ta książka, żeby o tym pamiętać czy nazwiska zostały zapamiętane ilu Polaków cierpiało przez wszystkich osób wszyscy tragedię i Drosten szeroki krąg zakończenie no to z zginąć zginęło ośmioro, ale Polaków nasze ostatnie 20 lat zmarłą no chór Rosy tego, że pracowali ci, którzy byli wokół pracowali szacuje się, że to było około 4004 może 5000 ludzi ilu z nich zginęło ilu żyje no trudno powiedzieć jak i jakie są statystyki pasażu pośredniczyć między nimi prawnikami między firmami odszkodowawczymi m.in. państwa tak potrzebowali kogoś takiego, który wskaże drogę krowę tak oni oni oni nie zdawali sobie nawet sprawy w ogóle mogą uzyskać odszkodowanie, mimo że w stanach Zjednoczonych jest rozwinięta jest rozwinięty jest sytuacja znana sprawa w ogóle znana nazwa w Polsce była nieznana a, a często ci ludzie powrócili do Polski, dlaczego no, bo to są często schorowani ludzie mają różnego rodzaju nowotwory astmy u choroby układu oddechowego wyzwaniem oraz fizycznie zdać pracowali też zwykle osoby starsze dziś dziś po sześćdziesiątce przed 70 gąbką wówczas czterdziestolatkowie pięćdziesięciolatkowie trzydziestolatków i o ile wszyscy doskonale wiemy, że opieka medyczna ochrona zdrowia w stanach Zjednoczonych jest najwyższym poziomie niż w Polsce, ale też dużo droższa w związku z tym oni jeśli już mają chorować to wolą w Polsce jest po pierwsze, tani, a po drugie jednak tutaj mają rodziny, więc wolą być ze swoimi bliskimi, bo tam stany Zjednoczone już już często nie mieli nie mieli swoich swoich najbliższych a, a ja zawsze powtarzam, że i, jeżeli już ci ludzie mają chorować po tym co się wydarzyło to PiS kasą niż bez wody pieniądze pozwolą im na rehabilitację na leki itd. my średnio takie osoby otrzymały dziś tam po tych artykułach około 100 000USD każda tak pośrednio, bo to jest 15 osób 1,51 000 000, więc średnio 100 000 oczu 1 więcej drugi mniej, ale średnio 100, więc ktoś mógł powiedzieć no bardzo za warunki amerykańskiej no bez szału jakieś warunki polskie już to jest przecież 100 000USD też w przeliczeniu no i około 400 000zł niecałe 400 000zł te są olbrzymie pieniądze, które pozwolą tym ludziom funkcjonować kolejnych latach na pewno najlepszym poziomie i życiowe czy lepszym poziomie niż psychicznym staną się wyspecjalizowały takie firma prawnicza, które zajmują się zajmowały się dalsze lata nowy uzyskiwanie tych odszkodowań od państwa, bo z 1 strony to nie jest trudne, dlatego że podstawą do uzyskiwania odszkodowań były właśnie wypowiedzi amerykańskich władz tutaj Amerykanie nie robią żadnego żadnej Unii dość uników tak natomiast obie strony trzeba przedstawić różnego rodzaju dowody najlepiej dokumentację medyczną to po pierwsze po drugie nawet jakaś plakietka z wizytówką swoją rzeszę był pracownikiem jakiegoś niż na wodę już jest dowodem na pewno pomaga, więc trzeba przedstawiać dowody, bo to nie jest także zgłaszam się byłem w pobliżu chce odszkodowanie to też tak działa zakładowy fundusz artykuł po polsku tak i co dalej artykuł poza Amerykanie stąd tak prawda co dalej pisze pan do prawnika w stanach Zjednoczonych dzisiaj mam takich setka, którzy sobie nie wyrazili, które robią to byli różni oczywiście różni prawnicy to sobie, że tam decydowałyby kogo dokoła sobie chcę się odezwać natomiast natomiast i oby na tym moja rola się kończyła ci ludzie się we własnym zakresie odzywali dochodu do poszczególnych, mijając wskazywał ja wydawałem co dobrze, że mają możliwość rozważa pan z prawnikami z różnych tak sprawdzam tak tak jak rozmawia natomiast oni sobie sami decydowali i ja później otrzymywałam jedynie feedback odpowiedź na prawników, że np. udało się dla 10 właśnie 15 osób łącznie tak to jest pomoc wypłynęła ruchowo działali albo niektóre przypadki rozpatrywane osobno, ale jestem sobie to wszystko podsumowała, że od osoby od od tego prawnika od osobistą tu 1 od 23 łącznie 15 i dla mnie to była olbrzymia satysfakcja, że pokazująca potęgę siłę mediów, że jesteśmy w stanie robić coś naprawdę dobrego dla ludzi, że oni jeśli muszą chorować tą mogą robić z pieniędzmi, a zatem dużo lepszych warunkach fizycznych psychicznych, a więc dla mnie absolutnie niezwykłe niesamowite 1,51 000 000USD ja to zobaczymy podsumowałem no to wolałbym oczywiście, żeby takie rzeczy w ogóle nie ma miejsca, ale się dzieją to tym ludziom trzeba pomóc i kiedy zobaczyłem, że kwota tam na 1 000 000USD później jeszcze 500 000 to stwierdził, że naprawdę naprawdę bardzo zgłasza się kolei jak się pojawiają kolejne artykuły, przypominając o tym, że wciąż może tak zgłaszają się nie jest taki boom jak było na początku, bo po 20 latach też po pierwsze, część osób niestety już nie żyje, a więc, więc nie ma takiej możliwości część osób też jest no na tyle w podeszłym wieku, że powiedzmy albo nie czytają artykuł w internecie albo nikt nie przekazuje, ale zgłaszają się jeszcze osoby kolejne no i tam już później mu pokazuje, jakie są możliwości i możecie państwo proszę opisać swoją historię i można działać jak ma 30 lat to się myśl o śmierci reguły nie myśli o śmierci z reguły dla lepiej pytam pana koncert się nie myślisz o śmierci, ale jak się zajmuje takimi tematami są śmierć się dociera i ja się zajmuję dziennikarz takimi tematami, kiedy będzie opadają swoim PTSD o swoich przeżyciach swoich tragediach to nas zostaje mówię nas też dla osiołka jak gąbka tymi różnymi różnymi historiami jak spala rykoszetem panie redaktorze jak pan prezydent no ja muszę przyznać, że też musiałem przepracować w sobie tę książkę w przerwach stoją te historie o przerwach, bo oczywiście trzeba było robić sobie jakieś przerwy i w ramach przerw wyjeżdżałem na na rowery, a z racji tego, że mieszkam powiedzmy w pobliżu lotniska w Warszawie to widziałem startujące i lądujące samoloty pierwszy raz się zdarzyło że, spoglądając w górę patrz na te samoloty i mówiłem sam do siebie po cichu dolecieć bezpiecznie wyląduje bezpiecznie w życiu wcześniej o czymś takim w taki sposób nie zachowywałem to co dla mnie to było niezwykłe i kiedy usłyszałem też historię moich bohaterów to za każdym razem, kiedy kończyliśmy rozmowy, kiedy już przestawiliśmy się widzieć jak PKM uzyska prawa jest w oczach i bo jestem osobą też myślę patrzą i wrażliwą i umiejącą słuchać ludzi i we mnie co no i jeszcze zrezygnowało cały czas i ja zaczął myśleć o kruchości życia facet trzydziestoletni właśnie w fazę trzydziestoletni nagle zaczyna myśleć o kruchości życia dzisiaj jesteś jutro może nie być i nie są od przemyślenia codzienne szczególnie osoby w wieku 3030 kilku lat pan, ale nie to było i muszę tutaj przyznać, że wielka jak wielką wartością jest posiadanie drugiej osoby obok siebie, bo moja dziewczyna Monika zrobiła gigantyczną robotę, bo bardzo wspierała nie tylko oczywiście w tym, żeby pisać książkę, żeby działać, żeby dokończyć projekt itd. ale terapeutycznie terapeutycznie to po pierwsze na nią też wpływ wpływała ona chciała niektóre rozmowy są usłyszeć gdzieś tam nawet nawet pisać, a więc oczywiście nie sprawdzałem, kiedy tym zajmowała itd. jestem w 1 pokoju ona w drugim pokoju ja myślę sobie dobra muszę chwilę przerwy zrobić sobie idee zrobi sobie herbatę pan się ona zalana łzami płacze w ubiegłym Monika co się dzieje nie wiedział czym się zajmuje ono mówi żona nie może tego spisywać musi sobie zrobić przerwę nie może tego słuchać, bo to są straszne historie, więc wtedy po raz kolejny wiedziałem, że przy utwierdziły się w przekonaniu, że to zadziała nie tylko na mnie, ale widzę, że porusza również inne osoby niezwiązane tak emocjonalnie z tym wszystkim, jakby się jednak, mimo że nie są osobą spokrewnioną z moimi rozmówcami żaden sposób te historie naprawdę tak na mnie podziałały, że się bardzo z nimi zżyłem integrowała z tymi ludźmi z wszystkich historiami, a zauważyłem, że wystarczyło, że 12 osoba przeczytała dano sobie raz drugi, bo dokładnie to samo i stwierdziłem, że takim razie ja muszę dokończyć tę książkę to muszę zrobić muszę wydać, bo to poruszy ludzi po prostu i Pomorzu i pomoże może rozmówcom pomoże być może, bo niektóre osoby być może jak jeśli mają jakieś problemy odnajdą siebie w tym i jakaś funkcja terapeutyczna będzie tej książki to to to druga rzecz no i trzecia po prostu ta książka będzie dla ludzi ciekawa poruszająca emocjonalna emocjonujący będzie dowodem na to, że atak 11września nie trwał 1 dzień tylko trwalsze od 20 lat struktura trwa cały czas niektórzy potrafili się z tym uporać szybciej w niektórych to tkwi do dziś większy mniejszy sposób, ale obrazki zostają z nimi zawsze duże amerykańskie redakcje mają swój swoje ciało psychologiczne dziennikarze w całym dla dziennikarzy, którzy zajmują się trudnymi historiami to wszystko jeszcze przed nami mecz tego systemu psychologiczne tło i nie mamy rozwiniętego wydaje się, że jest potrzebny jest potrzebny dziennikarzom jest potrzebny ludziom często, o czym wspominałem konieczność rozmowy z psychologiem psychiatrą w ogóle rozmowa jest jest czymś absolutnie się koniecznym i niezbędnym dziś świecie i tego nie wolno się wstydzisz trzeba dać sobie pomóc, a tam i warto robić natomiast jeśli chodzi o dziennikarzy na to przecież PTSD dotyczy czy dotyczyło wielu korespondentów wojennych to jest z ZES nie nie otrzymało wielu zginęło wielu popełniło samobójstwo również w Polsce tak również w Polsce i a to są historie, a które powinny nami wstrząsnąć, które powinny sprawić, że jako ludzkość otrząśniemy się, bo bo, a tyle ile zła na świecie mówi może tutaj proste banalne trywialne, ale tyle ile jest zła dziś na świecie, a i to naprawdę przykre jest stworzenie wszyscy zauważają powinniśmy dlatego taka rola dziennikarzy pokazywać to wszystko co się dzieje na świecie obiektywny sposób i w nich pomagać tym, które trzeba, żeby to jest nie tylko część dziennikarstwa to jest być może troszkę nawet wyjście poza rolę dziennikarza, ale człowieczeństwo powinno być na pierwszym miejscu czy po prostu pomóc drugiemu człowiekowi Kamil turecki autor książki przerwane milczenie na gruzach łączy Center aż jestem zdziwiony, że się nie rozkleiła, bo po prostu to są, ale skwitowanie także dziękuję serdecznie rozleją się pan tylko zewnętrznie wewnętrznie widza to przecież ona jest, że będzie to dziękuję Magdalena Rigamonti coś państwu państwo podcastu rykoszet WTC rykoszet 20 lat po zamachach z 11września cykl rozmów Magdaleny Rigamonti Zwiń «

Otaczał ich zapach śmierci. Polskie historie, i rykoszety, traum WTC

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WTC. RYKOSZET

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 05:00

Najnowsze Podcasty

Ciąg dalszy łamania praworządności. Co na to UE?

Afera Profumo

Aż 88 procent z nas w ostatnim roku choć raz zaangażowało się w pomoc na rzecz innych - badanie Lekarzy bez Granic

"W tym reportażu nic mnie nie zaskoczyło, oprócz bohaterskiego tenora pana burmistrza" – słuchaczx po wysłuchaniu 1. odc. serialu "Mała Władza"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL