Trójkąt Weimarski skończył 30 lat. Czy ma jeszcze przed sobą przyszłość?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór państwu Karolina Lewicka przy mikrofonie witam państwa w audycji sprawy różna moim państwa dzisiejszym gościem jest prof. Roman Kuźniar wydział nauk politycznych i studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego kłania się panie profesorze dobry wieczór dobry czy pani redaktor dobry państwu będziemy rozmawiać o trójkącie Weimarski im, czyli właściwie o komitecie wspierania współpracy z francuską niemiecką polskiej, który to trójkąt komitet powstał Rozwiń » w dniach dwudziestym ósmy 29sierpnia 90 tego pierwszego na roku ale zanim o samym tym dniu właściwie 2 dniach spotkaniu w Weimarze chciałbym zapytać w ogóle rok dziewięćdziesiąty pierwszy takim to dość kluczowe dla polskiej polityki zagranicznej Polski, która w osiemdziesiątym dziewiątym roku odzyskała właściwie po raz drugi niepodległość tak może na początku małe sprostowanie komitet powstał on kontestowania współpracy nie Trójstronnej powstał dopiero chyba w roku 2002, o ile pamiętam natomiast sam trój kończy spotkanie założycielskie rzeczywiście tak jak pani redaktor powiedziała to był koniec sierpnia 1991 roku natomiast sam rok dziewięćdziesiąty pierwszy rzeczywiście był to nie nadzwyczajny narciarz patrzy dzisiejszej perspektywy były wtedy nie ma świadomości prawdę powiedziawszy to jest tak wyjątkowy rok wtedy, kiedy on siedział nawet po jego zakończeniu, mimo że on był tak bardzo intensywny i tyle bardzo dobrych fantastycznych rzeczy w naszej polityce zagranicznej się wydarzyło nie mieliśmy świadomości, że w perspektywie 30 czy 25 nawet lata to będą właściwie takie Himalaje polskiej polityki zagranicznej, dlatego że ta zmiana dokonała się w osiemdziesiątym dziewiątym roku nie ona objęła oczywiście także w sposób bardzo radykalny polską politykę zagraniczną trzeba być bardzo wyraźnie żem, że mieliśmy wyjątkowe szczęście, że premierem z tego funkcja polityki zagranicznej został właśnie Tadeusz Mazowiecki minister spraw zagranicznych prof. Krzysztof Skubiszewski to był fantastyczny duet, jeżeli chodzi o stosunki Polski ze światem zewnętrznym wasz kraj w Europie, ponieważ obaj reprezentowali typy gatunek tak właściwie zaniku dziś już nie obecny zdecydowanie takiej starej dobrej Europy w sensie kulturowym sensie realizacyjnym i mimo że nie wyglądali pewnie zgodzimy się dzisiaj, jeżeli chodzi o o ich firm za wygląd wcale tak na to zabrali się niesłychanie ostro do do pracy już po kilkunastu miesiącach z nami w polityce zagranicznej, ale także zresztą o tym doskonale wiemy w innych dziedzinach sferach polskiej polityki działy się rzeczy my nieprawdopodobnym rewolucyjne dużą prędkością bardzo głębokie dotyczą do polskiej polityki zagranicznej także i i te pierwsze takie bardzo widowiskowe powiedziałbym nadzwyczajne rezultaty pojawił się rzeczywiście, bo w kilkunastu miesiącach ta pani redaktor wprowadziła w dziewięćdziesiątym pierwszym roku to właściwie nawet na samym początku dziewięćdziesiątych pierwszego roku, bo boi, bo już 90 w lutym 91 mamy po pierwsze, ustanowienie trójkąta Wyszehradzkiego to było bardzo bardzo ważne w tamtym czasie instrumentami polityki zagranicznej, a zaraz potem doszło do miało miejsce posiedzenie doradczego komitetu politycznego układu Warszawskiego została podjęta decyzja o rozwiązaniu układu Warszawskiego z dniem 1lipca 90 tego pierwszego roku ten termin meczu został dotrzymany także początek tego roku rzeczywiście był były znakomity ale, ale to co się działo dalej było równie pasjonujące czy widziałbym takie ważne w polskiej polityce zagranicznej pani redaktor mówiła, że komuś ważny to był rok Super ważnym i takim nie tyle najeżony brak mówimy najeżony to najeżony trudnościami prawda on po prostu był gęsty lotni takich wielkich ważnych wydarzeń w naszym w naszej podręcznej, czyli pani redaktor pozwoli też ewentualnie ogrodzenia jeszcze 12 wątki, bo uważam, że one są warte przypomnienia no to jeszcze powiedz co takiego ważnego dzieje się w tym pierwszym roku miało miejsce zaraz potem wrócimy do w ogóle stanu rzeczy w Europie kształtował tuż przed tym spotkaniem 3 w Weimarze ma, tak więc też Weimarskiej punkt widzenia ważne było to, chociaż napisze, że o jeszcze 1 rzeczy mianowicie w 3 kwietnia w nie przepraszam w marcu nie tego samego roku inny już uzbrojony w ten atut w postaci rozwiązania układu Warszawskiego do Stanów zjednoczonych udał się prezes Wałęsa, który tam świetną wizytę wtedy za księdza taka bardzo ważna dla nas deklaracja nie dwustronna polsko-ukraińska, która bardzo wyraźnie stwierdzała, że Ameryka przykłada wielką wagę do demokracji niepodległości w Europie w ramach w nowej wolnej niepodzielony Europy to był niesłychanie ważne, ponieważ ta deklaracja wyraźnie wskazywała, iż z amerykańskiej perspektywy Polska nie leży już nie znajduje się już się sowieckiej czy rosyjskiej strefie wpływów, ale jeżeli chodzi właśnie ten sam Weimar takim poprowadzeniem podwaja Mar myślę, że Weimaru by nie było, gdyby nie było 2 istotnych wydarzeń osiągnięć polskiej z zagranicznych, które poprzedzały spotkanie tej marki mianowicie najpierw w kwietniu było podpisanie po trudnych negocjacji, a także Fart Francuzi byli bardzo trudnym tak niewdzięcznym partnerem moni o nim nie myśmy na nich bardzo liczyli po jak się upadł komunizm, że będą takim naszym sprzymierzeńcem policji z zagranicy sprawach europejskich innych, a tu deptaka dosyć problemu przykra niespodzianka na zimne prysznice Francja nie lubiła mnie załamania tego podziału nie lubiła zjednoczenia Niemiec nie chciała rozszerzenia wspólnot w kierunku Europy Środkowej i tak nad Polskę traktował dość opryskliwie mimo to udało się wynegocjować dobry traktat dwustronny polsko-francuski tryzub ceny w kwietniu 91 o Neo Solidarności od dobrych członka Solidarności tam m.in. Francji była mowa o tym, że Francja będziemy sprzyjać miękko jednak na polskim aspiracjom europejskim, ale ważniejsza była rzeczny kolejna, o których tutaj już niejednokrotnie u pani w studium mówioną pamiętam różne audycje, które pani prowadziła to był oczywiście traktat polsko-niemiecki ten tzw. duży traktat polsko-niemiecki z czerwca 91 podpisany en kilkanaście miesięcy po tym, jak Niemcy zawarli znacznie kilkanaście co mówią dość niewiele miesięcy, bo ten traktat graniczny był w dziewięćdziesiątym roku w listopadzie to był już czerwiec 17czerwca 90 to był niesłychanie ważne traktaty z wielu względów, ale to jest odrębna kwestia, dlaczego był ważny myślę, że dajemy sobie sprawę niezależnie natomiast w toku tych bardzo trudnych negocjacji polsko-francuski polsko-niemieckich wszystkie te 3 strony to, zwłaszcza w 2 zaś Francuzi, zwłaszcza Niemcy poznali lepiej partnera, jakim stała się Polska poddali, zwłaszcza ministra spraw zagranicznych jego otoczenie nabrali do niego zaufania zobaczyli widziałbym ta Polska badanie jest pani wiarygodne jak ten kraj aspirujący do do serca Europy do chcący wbić się wrócić, jakbyśmy byli powrót Europy to było hasło Tadeusza mazowieckiego nie wszystkim się podobało, ale już zostawmy to hasło i obdarzonym trafnym i po tych 2 takich wyczerpujących ćwiczeniach myślę, że partnerzy nabrali do siebie zaufania dlatego Hans Dietrich Genscher wielki wybitnym minister spraw zagranicznych nie Niemiec by zdecydował się zaproszeniem tych 2 swoich kolegów, który wcześniej poznał nie raczej w tym randa Dima Francuza znał oczywiście od lat de będę, niemniej nie nie musi poznawać, ale Skubiszewskiego to był czerwony Skubiszewski bym tego świadkiem i zdecydował się właśnie taki dosyć niekonwencjonalne oryginalny ruch w postaci zaproszenia obu swoich partnerów ze Wschodu Zachodu Skubiszewskiego dzień i ma wdowę Mary nam na inne na takich taką pogłębioną spokojną kameralną rozmowę o Europie o tym co mogą wnieść te 3 kraje i współpraca, zanim panie profesorze zarażamy się na marże to ja jeszcze zapytam o wydarzenia poprzedzające Weimar o 10 dni, bo Weimar 2008. 29sierpnia 1001. roku tymczasem osiemnastego 19sierpnia tegoż roku ma miejsce pucz Janajewa w Moskwie internowani Michaiła Gorbaczowa na Krymie, który chyba dość jasno pokazały zachodnioeuropejskiej opinii publicznej, że związek radziecki to jest taki kraj, który i są nim takiej siły, które wciąż mogą cofnąć ten zegar historii oczywiście pamiętamy zdecydowaną postawę Borysa Jelcyna burmistrza Moskwy czy mieszkańców Moskwy, które doprowadziły do załamania się tego puczu, ale chyba trochę jest także Europa dostrzegła sygnał, że obawiała się konwulsji upadającego imperium i stąd też mam wrażenie, że to porozumienie Weimarskiej nowym zyskało taką dobrą przygrywkę, ponieważ zauważono, że trzeba działać trzeba się konsolidować jeszcze z ze związku Radzieckiego różne impulsy wejść mogą tak niewątpliwie myślę nie wprawdzie, że tę myśl o zaproszeniu swoich 2 partnerów Francuza Polaka Hans Dietrich Genscher powiedział w znacznie wzrosły na pewno było oczywiście chronologicznie wcześniejsza, ale mam nie mogła się gardłowe jakaś nowa sytuacja podlega wydaleniu malowanie zainwestowanie tak to znaczy to była to była to było fantastyczne preludium nie do tego co było dalej myślę, że to co się stało w Moskwie ten ostatecznie na szczęście operetkowy pucz, ale wtedy trzymaliśmy wszyscy jednak od dekady parę dni pamiętam to bardzo dobrze byłem wtedy już Polski minister spraw zagranicznych była cisza jak makiem posiał myślę, że ten pucz czym innym i Dawid, jeżeli oka dość operetkowy upadł pomógł nam niezwykle 201 ważnym wydarzeniu, które miało miejsce w 1991 roku mianowicie podpisaniem układu o stowarzyszeniu Polski ze wspólnotami europejskimi tzw. upadłym wszystkiego, dlatego że nasi partnerzy zachodnioeuropejscy ze wspólnot europejskich wcześniej byli nie byli byli potwornie wymagający chcieli właściwie układu, który był powiedziałbym byłby nawet dla nich bardziej korzystny niż dla nas stawiali różne wygórowane oczekiwania poprzeczki bariery mnożyli trudności, gdy i były takie chwile zwątpienia właściwie po naszej stronie co oni grają, o co chodzi ziem to takiej redakcji korekty tak, że tak ciężko idzie jak po grudzie i nagle właśnie pod po tym, zdarzeniu, które pani redaktor bardzo bardzo trafnie bardzo celnie przywołała to ruszyło jak i jakie jak z kopyta właściwie po kilku miesiącach wytężonej rzeczywiście praca to szło to było z Górki na początku grudnia ten układ stowarzyszeniowy został podpisany także ten tak ta sierpniowa z tych dzieci te sierpniowe salwy, które na szczęście do gry darzyć nie doszło, które nawiązuje do tej słynnej książki Barbary tak pan amerykańskiej historyczki sierpniowa salwa tor ćwiczą roku tysiące 900 czternastym, do których nie doszło, bo tam ofiary bujnie na szczęście nieliczne wtedy także dzięki między nimi dzielnej tak jest w tej postawie Borysa Jelcyna, który zresztą spotkaliśmy się wkrótce później we wrześniu 90 tego pierwszego roku towarzyszyłem wtedy ministra biskup wszystkiemu obiekty w jego wizycie w Moskwie dba konferencja KBW poświęcona prawom człowieka i brać udział w tym w tej rozmowie ministra brzeskiego i i prezydenta Jelcyna, które są bardzo lubił widać Polaków budżetowanie życzliwy ciekawy Polski to był bardzo sympatycznej mieli mieliśmy z w nim przez dobrych parę lat, gdy takiego solidnego partnera dla naszych przedsięwzięć w Polsce zagraniczny no mamy i mamy rzeczywiście ten Weiner mamy to zaproszenie do nie do Weimaru i ta ta rozmowa ona nawet nie było na czym był, jaki zapisali szczątkowy bardzo na niebyła nawet specjalnie jakoś to zaproszenie panie profesorze dopytam zaproszony do Weimaru ze strony niemieckiej to ono już było zaprojektowane właśnie pod kątem takiej współpracy czy to było także ta współpraca francuską niemiecką Polska wyniknęła w trakcie tego spotkania 3 ministrów spraw zagranicznych no to to jest to jest trudny to jest to drugie to znaczy mnie nie było żadnego wcześniej takiego wyobrażenia czy planu co będzie dalej po tym, spotkaniu, bo to było po raz pierwszy takie spotkanie no właśnie w tym w tym w tym formacie trójkątnym partnerzy musieli się jeszcze lepiej poznać się w dalszym ciągu były jeszcze jakiś taki może nie tyle nieufności tak niepewności niejasności brak zdecydowania i myślę, że te 2 dni, które nie ministrowie spędzili razem przekonamy do tego, że warto bardzo tego to trudno było zaprogramować coś bardziej precyzyjnego pani redaktor Szanowni Państwo dlatego, że to była formuła bardzo oryginalna to znaczy bardzo nie typowany takie figury geometryczne w Europie wcześniej miały miejsce niekoniecznie cieszyły się dobrą sławę czym zyskały dobrą sławę w okresie międzywojennym słucham z dużą przyjemnością audycji historycznych nie pani pani redaktor i czasem te rzeczy w tej dyskusji, które pani prowokujemy, o ile dziś państwo historykami o wydarzenia tego i Alto były rzeczy, które w ogóle destabilizować sytuację w Europie w tamtym czasie, a tu nagle taki trójkąt, chociaż oczywiście żartuję sobie przekornie, że to wcale nie taka oryginalna historia, ponieważ pierwszy taki trójkąt polsko francusko niemieckiej zaistniał na moment prawdzie, ale jednak w roku tysięcznym w roku tysięcznym to znaczy, kiedy mnie to niemiecki cesarz Otton trzeci pchnięty 3 właściwy z inspiracji pochodzącego z Francji papieża sylwestra drugiego udał się do polskiego władcy po co no po to, żeby rozmawiać o Europie, żeby przyłączyć sklepienie, czyli mężczyznę do Roma NIK Germanii do 2 część nie rodzącej się wtedy Europy nasi nie rozwinęła wiadomo tamta Europa League ani Anita trójkąta współpraca, ale proszę spojrzeć był jakiś lęk jakiś taki jak błysk geniuszu w tamtym czasie w roku tysięcznym, że nie, że te 3 kraje te 3 narody właściwie kraj reprezentują 3 wielkie etno europejskie takie kulturowo cywilizacyjny one się później pogłębiły rozwinęły na tym Romański francuski rezerwacie Francję germańskim, czyli Niemcy i słowiański, czyli Polski plus ta linia geopolityczna, która doszła później plus stała bagaż historii w ciągu 1000 laty między rokiem tysięcznym 1991 także i śmieją się czasem, że tak nie takie do końca oryginalny było, ale dzisiaj było bardzo oryginalnej stąd ta niepewność jak pani redaktor pytała czy to oni tak myśli co będzie dalej nie sądzę, że mity konkretnych dat na myśli tylko tylko, że wtedy jak to dzisiaj mu jak to młodzi się zaiskrzyło to znaczy oni doszli do wniosku, że nie, że warto to jakiś się w funduszu gen sir przy różnych okazjach powtarzał i wtedy i później parę razy bardzo mądra myśl może jakąś odkrywczą, ale to poważne, że bez ścisłej współpracy tych Krzak kraju tych 3 krajów nie będzie pojednania ogólnoeuropejskiego nie będzie zjednoczonej Europy to była taka twarda mantra, którą powtarzam bardzo prawdziwa mantra bardzo prawdziwe stwierdzenie, którego ani w raczej, w którym ani Francuzi nie Polacy byłoby mnie Ninie od początku lat pewnie byli pojednanie czy dni nie utożsamiali się z tym agent się stary wybitny niemiecki ma to bardzo, że trzeba połączyć wysiłki tych 3 narodów, które właśnie reprezentują wielkie atuty, ale także pewne różnice, które będzie można uciekać w trakcie dialogu w trakcie dyskusji, jeżeli doprowadzimy do powstania jakiejś Formuły współpracy także dopiero spotkanie on mogą się skończyć właściwie być pierwszymi ostatnim tak naprawdę niezłym wielu spotkań kurtuazyjnych, która oczywiście przez dyplomatów są odbywane, ale to zapytam bardzo pragmatycznie panie profesorze o interesy, bo niewątpliwie mogła pojawić się chemia czy jak pan profesor powiedział to ta Iskra, która sprawiła że, że wyszedł z tego trójkąt Weimarski, a z drugiej strony, kiedy spojrzymy na to pod kątem interesów poszczególnych krajów to właściwie każdemu się opłacało bo, bo Polska niewątpliwie aspirowała do reprezentowania w ramach tego trójkąta interesów wszystkich państw środkowoeuropejskich tak zarówno w sferze bezpieczeństwa jak bitej kooperacji ze wspólnotą europejską Niemcy byli zainteresowani włączeniem Francji do współpracy w rozwiązywaniu ważnych dla nich problemów Europy Środkowo-Wschodniej, a Francja pomyślała sobie, że za pomocą tego trójkąta będzie mogła kontrolować aktywność niemiecką w regionie środkowoeuropejskim tak tak można trochę nie znaczy interpretować te interesy, chociaż Francuzi byli początkową wciągnięci przez Niemców nas Smyka nie to gen architekcie zaprosił zima zima nie mogło odmówić zresztą nie ma z nią nieźle Skubiszewskiego, bo obaj byli prawnikami nie Skubiszewski wybitnym prawnikiem i oni się nieźle znali wcześniej to była taka znajomość bardziej zawodowa nie Dima i Skubiszewskiego, ale Francja w tamtym czasie daje już mówiłem wcześniej miała w tym do Polski nie są sami zima, ale pałac Elizejski alem hasłami teraz jego otoczenie miała co do pozytywnych bardzo taki sceptycznym taki chłodny de postrzegała Polskę bardzo widziałbym tak niechętnie się takich ND niesympatyczny barwach i Genscher postanowił wciągnąć nie ma może w pułapkę ile właśnie w ten mechanizm współpracy po to, żeby zima i kolega i Skubiszewskiego i gen Sierra przełamywał te opory w establishmencie nie francuskim, jeżeli chodzi o podejście do Europy Środkowej inny i wschodniej oczywiście ma pani redaktor rację by Francuzi bardzo podejrzliwie patrzyli na ewentualne poczynania Niemiec w Europie środkowej prawda ta Mid Europa ten ten czyn ten mit to widmo ono pojawiło, bo bardzo żywe w dyskursie pierwszych lat dziewięćdziesiątych to Niemcy oraz otrzymają szansę powrotu do tej koncepcji z pierwszej wojny światowe Francuzi trochę się tego również obawiali, choć z drugiej strony były takie głosy dobrze niech za Niemcy zajmą się Europą środkową my pójdziemy winną stronę podział widziałbym wpływu i tak dali także Genscher chciał to związać mnie bardzo chytrze bardzo mądrze tak to było w interesie Niemiec, gdy Miedź Francuzów u boku, bo to było takie ubezpieczenie Francuzi mogliby taką szczotką przez wojsko można niezbyt elegancko powiedzieć w tym w tej próbie i tu taka dojrzałość niemieckiej dyplomacji niecki polityki europejskiej powinna być wciągnięta w orbitę Europy zachodniej powinna stać integralną częścią wspólnot europejskich takie przeświadczenie gen Sierra i niemieckiej klasy politycznej może z małymi wyjątkami fundusz tak wcale nie myśleli Treli chodzi o Polskę to może być, że myśmy mogli mieć na początku włącznie z bardzo partykularny interes, dlatego że zna polskiego funkcja to ponad wyżej ekskluzywne forum, jakim dalsze nigdy w życiu poza tym 1 przypadkiem w roku tysięcznym na chwilę, o którym nigdy pamiętał jak przypominam przy okazji różnych spotkań bez matki to wszyscy my się zaśmiewali z tego dlatego to był bardzo ekskluzywnym ekskluzywne grono takich takim taki lewar właściwie to był taki lewarowania pozycji Polski w Tsonga europejskiej także w stosunkach z kluczowymi państwami nie wspólnoty europejskiej myśmy zyskiwali przełożenie te 2 państwa poprzez to, że mogliśmy się z nimi spotykać rozmawiać, że mieliśmy tę formułę trójkąta Weimarskiego mogliśmy prosić o spotkanie w ramach Trybunału to się później rozwinęło fantastycznie nas ten moment, w którym pani redaktor mu wypowiedziana na początku on pełni to później wtedy, kiedy Polska istotnie tak urosła dzięki kolejnym sukcesom w polityce zagranicznej, a także dzięki przemianom wewnętrznym Polska stała się rzeczywiście nie no tak jak to się mówiło mogą być liderem tych przemian i takim ważnym krajem z roku 90 tym pierwszym to jeszcze jest nam do tego było dosyć daleko, ale sam minister Skubiszewski on nic nie czuł się takim nigdy nie chciał być takim takim dacie nie tyle, żeby Bolt, a od bardzo inkluzywna, ale myśmy jeszcze nie mieli atutów, żeby próbować rentowe są i inne kraje patrzyły na nas też z południa, zwłaszcza Czechosłowacja, bo jeszcze była Słowacja Węgry to oni dana patrzyli jak na obciążenie raczej niż atut nie w stosunkach z Europą zachodnią Węgrzy mówili nie oglądać na Polskę ten kraj zacofany z nich będą kłopoty my teraz jeszcze na szybko do NATO czy do czy do wspólnoty europejskiej pamiętam bardzo dobrze zachowali się bardzo lojalnie troszkę podobnie to było prawdą też nie tak ostro jak ja jak na Węgrzech może powiedzieć to było to nie sympatyczne to co jak zwiększyć o postrzegali jak tak opiniowali swoich kontaktach z partnerami zachodnioeuropejskimi ta reprezentacja Europy Środkowej wobec innych zachodni w rozmowach z Berlinem innym na czym początkowo Bono po nim, a bardzo rzeczywiście pojawia się nieco później to był ważny nasz atut myśmy w rozmowach z tymi 2 krajami byli tylko polską, ale równie byśmy Europę środkową, dlatego że Polska bardzo szybko nauczyła się tej inkluzji noście to znaczy u włączania w tym swoje widzenie widać czy to co jak nasze interesy również interesów jakiś lęku aspiracji potrzeb kraju naszego regionu na bardzo pomaga, ponieważ myśmy robili przez dłuższy czas, gdy dość się tak widziałbym wiarygodnie, a nie było problemem trójkąta Weimarskiego właściwie samego początku to, że on nie był trójkątem równo bocznym, a że no potencjał ciężar gatunkowy Francuzów Niemców od samego początku był był większy my byliśmy takim junior partnerem i zastanawiam się czym czy fakt, że trójkąt Weimarski no przeżywał swój los Chiny są idealnie tak mając Górki i dołki w tejże współpracy pewnie będziemy o tym mówić, ale w pewnym momencie, kiedy Polska miała mocniejszą pozycję już w Europie nie była tym junior partnerem już weszła do Unii europejski już była z NATO no i trzeba było przekształcić to forum wymiany poglądów idei, bo przecież nie było organizacja międzynarodowa tylko takie właśnie forum trójkąt Weimarski to pojawił się problem, żeby Polskę traktować jak równorzędnego gracza czy pan profesor widzi to inaczej znaczy i 11 jedno czym krótki komentarz do dom do tego, o czym przed sekundą była pani redaktor, bo pani oczywiście bardzo trafnie bardzo słusznie powiedziała, że trójkąt Weimarski nie był organizacją międzynarodową był forum konsultacyjnym koordynacyjnym dialogowym natomiast w Polskiej Wikipedii stoi jak byk, ale taki byk jak jak takim jak drugi błąd prawda że, że tylko matki to organizacja międzynarodowa, kiedy to widzę to po prostu nie mogę uwierzyć, gdy stąd ta strona Polska trójkąta Weimarskiego bardzo uboga i i bardzo mocno nieprecyzyjna podczas ze strony niemieckiej francuskie Wikipedia i francuskiej niemieckiej są bardzo bogatemu ten trójkąt jest świetnie opisany z różnymi szczegółami podstrony są niemiecka niemieckiej stronie to wzięcie w kole odrębne hasło do poszczególnych szczytów Weimarskiej także mnie mam wrażenie, że nie, że nasi partnerzy by wiedzieć to nie politycy robią te strony tylko Francuzi Niemcy mają przywiązują większą wagę do tego mamy wiele, żeby zabrać na lepsze wyobrażenie pomimo tego, o czym mówi pani redaktor tomy zyskały uzyskaliśmy przełożeni Europę zachodnią, do której skierowaliśmy 9 agresją rok to myśmy lewarowanie i i bytową to nie tylko robotnik właściwie oni nas zapraszają do tego grona oczywiście my czynić niejaką równym sobie, a myśmy czasem raczy mnie dodatku kaprys chwili, a myśmy tego nie doceniali zresztą to, że tylko znikną świadczy właśnie o tym, o czym w tej chwili mówimy pani redaktor czy ten moment widziałbym takie nierówności im, a on był na samym początku pamiętam z pierwszych spotkań Weimarskiej dni, zwłaszcza że ci Niemcy Francuzi oni byli bardzo zgranym duetem oni właściwie mówili 1 głosem świetnie rozumieli była silna współpraca w ramach wspólnot europejskich, ale przecież był fakt Eliza jest kim je, których łączy na tysięczne sposoby noty w 1963 roku doszło na tym wzorze Anne minister Skubiszewski chciał przeciwdziałać tym co musi to udało ten duży układ polsko-niemiecki rozbudzony w czerwcu dziewięćdziesiątych pierwszego roku ten pakt lizboński wymuszał konsultacje francusko niemieckie co chwilę na różnych szczeblach na wszystkie tematy i oni się znali fantastycznie grali jak to się na boisku na pamięć my widać to było w tych spotkaniach nie ma matki żony im, a niuanse i można być grali, gdyby 1 drużyną podczas gdy myśmy byli tym nowicjuszem jeszcze nie bardzo źle czującym dom cały szereg rzeczy, ale to nam nie przekładało także co innego zapytała pani profesorze nie było niekorzystne dla trójkąta dla współpracy w ramach trójkąta im inny moment 1 początkowo, kiedy jak nas nazwałam byśmy tym junior partnerem tylko ten moment, kiedy staliśmy chcieliśmy się stać senior partnerem tak, a na honorze partnerom dla Paryża i dla Merlin mieliśmy być my tylko myśmy byli zakompleksieni do dzisiaj to widzę by nie to jest tak jak jak jak ktoś ma kompleksy i to ten kompleks przywozi ze sobą do stolicy wielkiego miasta ciągle tym kompleksem chodzi i kto na niego spojrzy to się zdarzy, że krzywo spogląda i to widać w dzisiejszej polityce ciągle napęd ten ten to myślenie takie inne takie widziałby wiemy, że ktoś dybie na naszą godność, ale mimo nieustających napięć słyszeli obecnego ministra spraw zagranicy, który mówi, że w wywiadzie gdzieś w Czechach zdaje się że, że ci nasi partnerzy w Europie zachodniej traktują jak nas były tak jakby Kolonia po to, szok wam to pokazuje ich jego afrykański kompleksy, a że on nie czuje się równy pełne Europejczyk tylko on w rozmowach wiemy się wydaje ministrowi zagranicznych, że on teraz patroni tak dawno przestali patrzeć natomiast kiedy tylko, że jeżeli oni mówią że, że istnieje prawo są standardy, które trzeba trzeba trzeba trzeba realizować to wtedy reaguje jak te kraje afrykańskie, kiedy oni się mówi, że do nich mówi, że są prawa człowieka, który oni podpisali do nich w k w krzyk to jest neokolonializm i to dokładnie to to widzimy dziś, ale już Niechcę tego dzisiaj to jest dzisiaj, bo to jest katastrofa natomiast niekiedy względem czasami chciałbym to mogło pojedynczych przypadkach zdarza, że mnie, że ten kompleks garbie przeszłości czy jeszcze takiego niższego poziomu rozwoju tej słabszej pozycji na kim ciążył alem ja miałam spotkań Weimarskiej im bardzo dużo bardzo duże z racji zawodowych i zniesienie zdarzało mi z wyjątkiem tych tak pierwszych spotkań, kiedy zaś Francuzi mieli ten taki pouczyć Dzielski, bo to dla nich charakterystyczne pouczyć Dzielski to co mógł do nas im robią to co tak bardzo teatralny niezbyt sympatyczny nierzadko były natomiast jak to się rozwinęło to ja nigdy ani Garbo na co liczyłem ani niczym niczego w zachowaniu naszych partnerów Francji Niemiec sobie kazało nam czuć się właśnie tym takim młodszym partnerem przy słabszym partnerem czy głupszy czy taki jest czyn no nie bardzo, któremu trzeba zatem pokazanego poproszono do stołu dla mnie łaskawości nie zostały 2 z tych rzeczy tak niestety myśmy się raczej później zaczęli zachowywać się troszkę znamy troszkę nam widziałbym te nadmiar sukcesów w krótkim czasie zaszkodziły i uważaliśmy, że możemy zachować nawet nie tak jak oni tylko tak właściwie jak właśnie młodszy partner Stanów zjednoczonych to ten moment, kiedy myśmy sobie ubzdurał, że to będzie właśnie tym młodszym parterów stan uczonych i będziemy teraz tą młodszą my przyszłością Europy będziemy pouczać właśnie Paryż i Berlin jak należy, gdy się zachować w polityce Unii Europejskiej światowej prawda bo to by tego typu pamiętam do zachowania to były z pierwszych lat nie pierwszej dekady dwudziestego wieku to przy okazji kryzysu irackiego kilku innych, że ono właśnie chciałbym pana profesora zapytać o to także rzeczywiście w latach dziewięćdziesiątych ta współpraca w ramach trójkąta Weimarskiego fantastycznie się rozwija zresztą jak przejrzałam sobie wypowiedzi zarówno prezydenta Kwaśniewskiego z lat dziewięćdziesiątych jak i premiera Włodzimierza Cimoszewicza Toni QALY bardzo poważny nacisk na trójkąt Weimarski im Kwaśniewski mówił że, że te 3 państwa Polska Niemcy Francja będą motorem integracji europejskiej ne mieliśmy oczywiście swoją drogę do Unii Europejskiej do NATO i to Towarzystwo niemieckie francuskie było nam niezbędne jeszcze w dziewięćdziesiątym dziewiątym roku Zbigniew Krzesiński przepisywał trójkąta Weimarskiego duże znaczenie geopolityczne, ale w zasadzie później coś się zaczęło zastanawia się czy właśnie odmówienie przez Niemców Francuzów udziału w amerykańskiej wojnie w Iraku w 2003 roku no i tutaj to rozejście się Francji Niemiec Polski, która się wojny zaangażowała w kluczowych kwestiach polityki europejskiej nie wpłynęło niekorzystnie na na dalsze losy trójkąta Weimarskiego czy to nie był taki pierwszy nie wiem czy punkt zwrotny, ale raczej punkty załamania się tej współpracy trudności do tak całą pewnością ten kryzys się roku 20000203. to kryzys zaufania to był kryzys wiary nie także ich wiary w nas europejskie listy uwierzytelniające, które zdobyliśmy z ogromną pomocą to była dla nich duża inwestycja w rozszerzenie Unii Europejskiej także Polskę oni chcieli widzieć Polskę jako tego ten ważny europejski kraj, który będzie tak jak pani redaktor mówiłam wnosił coś do wspólnej Europy pewne Brzeziński tej dobrze odczytywał potencją decydującym w trójkącie Weimarski i tą nagle oni poczuli się zdradzeni, bo to nie jest także problem leżał w tym, że oni odmówili tylko problem leżał w tym, że byśmy przyłączyli do czegoś, czego należało nie wolno było przyłączać nie był ten list pamięta pan 8EURpejskich premierów ze stycznia 2000 trzecie roku podpis Leszka Millera ją bardzo negatywnie sezonową w Berlinie i granie i uderzył tak bardzo nas zwłaszcza, zwłaszcza antyczny kanclerz Schröder czuł się dotknięty zasila również, bo nosi jak nas bardzo brzydko potraktował prawda Ludowego badały padły słowa, że one ważną okazję, żeby milczeć tak były bardzo mądre słowa były bardzo drobno wyjazd zgadzam całkowicie nie prof. Aleksandra Smolara, że to był bardzo mądre potrzebne słowa tylko myśmy nie rozumieli w tamtym czasie dopiero może dyplomatyczne przyzna pan one wyszły na zewnątrz czy dyplomatycznej co należało powiedzieć im takiej sytuacji, kiedy Polska zdradza swoich partnerów w Europie rada Unii Europejskiej, dlatego że przecież wcześniej dosłownie na kilka lat kilka dni wcześniej będę nie było spotkanie ministrów spraw zagranicznych Unii Europejskiej, który wyraźnie powiedziano, że Unia europejska wszystkie kraje w dniu stoją na gruncie rezolucji narodów Zjednoczonych podejściu do nie sprawi irackich i co i nagle takie kraje jak Polska była czują się z tego, ale z drugiej strony panie profesorze zdradzeni także zdradzili, bo za chwilę Paryż Berlin demonstracyjnie zbliżyły się do Rosji w ramach trójkąta petersburskiego nie rozwój Putina była to była lipa była lipa na chwilę jako reakcja na to, że zostało jednak trzeba bardzo wyraźnie, że nie zarówno nasze zachowanie wtedy było wyjątkową niefortunne Piątkowi nie fair trudno wobec Unii Europejskiej jak wobec naszych partnerów trójkąta Weimarskiego, a szczególnie Niemcy byli dotknięci pamiętam bardzo dobrze, a słowa lidera, który mówił no tak jak potrzebował po negocjacjach ceny ostatnich tygodniach miesiącach miesiącach negocjacjom akcesyjnych z pomocy Niemiec to dzwonił do mnie 4× w ciągu dnia i zawsze podnoszę słuchawkę a kiedy kiedy, kiedy podjęli decyzję, żeby wspólnie z Ameryką napaść na Irak to już nie zadzwonił, żeby uprzedzić to nie zadzwonił, żeby skonsultować to czy to jak to potraktować oczywiście my nawet historia pani profesorze przyznała krytykom wojny w Iraku rację to po wielokroć ostatnio, kiedy Amerykanie się ewakuowali, więc funt może kończąc, ale oczywiście ma pani rację ma pani rację całkowicie, że to był kryzys zaufania, który niewątpliwie obciążył Lacie nie było później rzeczywiście doszło do spotkania trójkątnego i to mnie Jacques Chirac robił wszystko, żeby nadrobić niejako tą atmosferę, żeby próbować z udziałem Kwaśniewskiego nie, który był przecież tym jednym z takich podobne głośniejszy zwolenników tej napaści na Irak później zaczął się tego na szczęście to wydać należeć się wcześnie mleko rozlało także nie my Band oczywiście bardzo chętnie bijemy się pierwsza czy my zawsze święci to oni to Niemcy Francuzi nas w tej sprawie zachowaliśmy się bardzo niedobrze i oczywiście ma pani rację bardzo obciążyło to poczucie zaufania nie w obrębie trójkąta Weimarskiego później pojawił się inne problemy, które straty w tym tylko obciążały, ale istotnie ma pani rację pani redaktor kryzys iracki był taki pierwsze duże uderzenie w tę współpracę z matką przynajmniej tym politycznym wysokim szczeblu, bo trzeba o tym pamiętać o tym jeszcze nie mówimy zbędny proszę państwa pani nowym każda współpraca z 2 linii oczekiwany rozlała się nam bardzo różne środowiska na bardzo różne dziedziny nie, bo przecież nikt w Weimarze w dziewięćdziesiątym pierwszym roku zakładał, że nagle to za chwilę będą spotkania na szczycie, że nagle te będą spotkania ministrów różnych innych dziedzinach będą spotkania dyrektor departamentu departamentu, że włączy się społeczeństw obywatelskich uniwersytety media samorządy lokalne to był fantastyczny to fan Ros ROE i wtedy właśnie pojawił się 1 ten komitet, którym pani mówiła nie na początku, który był już do fundacji inicjatywy niemieckiej, bo Klausa Heinricha tamten takiego emerytowanego wtedy właściwie dyplomaty niemieckiego to specjalista od gospodarki którymi poznały skrzyknąć, jaką 3 kraje na poziomie poza rządowym obywatelskimi w każdym kraju powstał komitet tym ratować klub komitetem, gdy klub morski w Polsce także w Warszawie były jego wiceprzewodniczącym nie w pierwszy w latach 2 czy pierwszej dekady dwudziestego wieku i mimo tego kryzysu, dlaczego o tym mówię innym bo to by to był tysięczny imprezy zaczyna tworzyć tam siedziały bardzo interesujących ile to, że ten trójkąt zdążył właśnie się zejść niżej niżej i wszerz to pozwoliło przetrwać tę współpracę pomiędzy tymi 3 krajami pozwolił przetrwać kryzysy polityczne ten pierwszy kryzys, w którym pani bardzo trafnie słabe, żeby zdążyłem zapomnieć zaraz potem drugi kryzys, czyli pierwsze rządy Prawa i Sprawiedliwości pod rządami PiS, których kąt nie był w centrum uwagi Warszawy pamiętam jak Lech Kaczyński publicznie powątpiewał w sens trójkąta Weimarskiego, a potem oburzony karykaturą w niemieckiej Gazecie poza kontekstem tak nieżytu żołądka i odmówił zgłaszało się Kaczyńską działaniu salonu Raczyńskich jako lektor prezydent Kaczyński miał kompleks niemiecki komisarz Antoni miejskim można powiedzieć tam pewnością tak można powiedzieć się wiem to z pierwszej ręki i to ten problem dlatego żem jednak trójkąt Weimarski opiera się na zaufaniu na tym, że chcemy dobrych bliskich stosunków z partnerem tak trudno prowadzić negocjacje Truck trudno poszerzać taką współpracę jeśli tego zaufania nie ma już pan panie profesorze pozwoli trochę wybiegną już w przyszłość chciałabym jeszcze na koniec naszej rozmowy poruszyć sytuację trójkąta Weimarskiego teraz, bo to jest także potem, kiedy po pierwszych rządach Prawa i Sprawiedliwości przyszły rząd Platformy Obywatelskiej Donald Tusk zapowiedział rewitalizację trójkąta Weimarskiego i rzeczywiście Weimarskiej spotkania stał się w miarę ne regularne na, ale powrót prawa i sprawiedliwość do władzy to chociażby wywiad ministra ówczesnego ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego dla gazety wyborczej z 6kwietnia 2016 roku, gdzie minister twierdził, że mimo gotowości Polski do kontynuacji współpracy w ramach trójkąta we Francji w Niemczech nie ma chęci do ożywienia Weimarskiej współpracy Francuzi Niemcy zaprotestowali, twierdząc że absolutnie nie uważają, że trójkąt Weimarski to niczego nikomu się już nie przyda no i potem także Polski szef dyplomacji wypowiadał się z aktywnym trójkąt Weimarski, ale w zasadzie mam takie wrażenie, że noże co ten kompleks działa tak wobec Berlina wobec Paryża za zapis właściwie trójkąt Weimarski im nocleg jest tak tak wystawiliśmy go powietrzem z aktywnym udziałem m.in. ministra Waszczykowskiego generalny polskiej polityki, bo rzecz nie jest tylko nie wy braku kwalifikacji minister spraw zagranicznych tego rządu do tego, że wypełniliśmy ten urząd, ale generalnie w polityce Polski takiego na osiągane rozwinęła po roku 2015 oczywiście, gdy w powrocie ze zwróconą moment pani redaktor pani powoli ten trójkąt po powrocie niem po przegranej PiS UPR czy odejść od władzy w roku 2007 oczywiście w trudnej morskim na szczeblu ministrów spraw zagranicznych, zwłaszcza dyplomatycznym bardzo się ożywił, a także, jeżeli chodzi o aktywność między zaczął tą pozarządową na tym szczeblu właśnie społeczeństwo brzeskiego pamiętam bardzo dobrze, bo organizowałem też słynne nagrody we Mar kie trójkąta Weimarskiego imienia Adama Mickiewicza, dlaczego Mickiewicza no bo my, a Adam Mickiewicz, udając się do Paryża w roku 1800, gdy 2009. odwiedził zaczęło się w Weimarze, bo 2 zlotego mająca świetne rozmowy stąd Genscher wybrał Weimar prawda od 2 Rafael fajnie tak łączy te 3 kraje od Mickiewicz z Polski zatrzymuje się do tego już dalej do Francji tak dali to była piękna legenda natomiast były spotkania życie bardzo dobre bardzo byłoby takie obecny minister spraw zagranicznych tutaj minister Sikorski był niesłychanie aktywni prawo wszcząć partnerów i francuskich niemieckich medycznej, bo specjalnie oni też wierzyli w siłę trójkąta Weimarskiego teraz trzeba być, że jeżeli chodzi spotkań na szczycie to tylko właściwie raz udało się po tym, nieszczęsnym w przypadku, kiedy Lech Kaczyński odwołał, bo się obraził na karykaturę później jednak parę miesięcy później miało miejsce spotkanie Weimarskiej Alone było bardzo atmosferze już kanclerz Merkel wiedziała, że to, że to właściwie to z tym prezydentem to się bardzo lekko to kompletnie nie było chemii udało nam tylko raz zrobi to spotkanie, które w Warszawie Wilanowie w roku 2011 w lutym nie, ale one zostały całkowicie zdemolowane przez prezydenta Francji Nikolasa Sarkozy ego, który swoimi nowymi murami takim ekstrawaganckim zachowaniem po prostu wszystkich nas szokował i panią kanclerz i gospodarza dla Komorowskiego później nie było chemii między event im kanclerz Merkel, a prezentem lądem, który w imieniu Sarkozy ego nie było nasze spotkania do dzisiaj nie było, czyli 10 lat ostatnie spotkanie na życie było ponad 10 lat temu natomiast rzeczywiście minister Waszczykowski śmiesznie to wyszło, bo pamiętam organizowaną inwestycje sympozjum imienia Skubiszewskiego właśnie w roku 2016 i ono właśnie było względnie środkową to wcześniej planowane posiadane błąd właśnie trójkąta Weimarskiego mieć świetny udział dyplomatów inny francuski niemiecki narzeczona i zdecydował się przyjść na to spotkanie minister Waszczykowski, który jednakowoż udzielił tego wywiadu Krym pani Annie redaktor bardzo czujny chce na kwotę o tym pani tutaj pod powiedziała, bo on czy do nas tydzień czy 2 tygodnie na to nasze sympozjum nie do uniwersum w warszawskim no myśmy wiedzieli co to będzie potem byli w wywiadzie, który odbył, ale jeżeli krytycznych uwag pod adresem trójkąta Weimarskiego, a minister Waszczykowski ku naszemu zdumieniu bardzo życzliwie wręcz entuzjastycznie mówiło o przyszłości o potrzebie konieczności pożyczkach z Weimaru tak, bo sprzedawana sytuacja nie jakieś win zjadł własny ogon i czy i tak faktem jest jednakże, że niezależnie od tego, że ministrowie no to już to już nie znęcają się to teraz jeszcze pana profesora za rok czy rzecz Otóż w zmianie w radykalnym zmianie ulega zmianie kursu polskiej polityki zagranicznej i i wewnętrznej to była ta podstawowa przeszkoda to to jest poza przeszkoda, która właściwie uniemożliwiła uniemożliwia sprawowanie marką taką, jaką nabyła i do której powrót tym w obecnej sytuacji zwyczajnie niemożliwe także myśmy zamordowali współpraca trójkąt Weimarski nie poprzez to kim staliśmy się Polska jako państwo Unii Europejskiej ze stosunkiem do Unii do Niemiec i do Francji tak częste postoje powód, dla którego trójkąty właśnie daje pani Anny rozbija non est nie ma go po prostu to zresztą proszę pana komentarz do do 2 wypowiedzi zacznę od tekstu Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, które w 2020 roku pisał tak każda ze stron ma interes w ożywieniu współpracy w formacie trójkąta Weimarskiego mniej liczą dla, dlaczego to się opłaca Francuzom Niemcom Polakom, ale konkluzja była taka ze względu na znaczenie państw trójkąta dla Unii mógłby zostać również gremium formującym idee pomysły wytyczając kierunek rozwoju integracji europejskiej przestrzeń do odgrywania takiej roli jest jednak ograniczona przede wszystkim przez spór polskich władz komisją europejską zasad praworządności reformy sądownictwa, dopóki nie zostanie rozwiązany trudno oczekiwać wspólnych inicjatyw z Francją Niemcami o znaczeniu strategicznym dla całej Unii poważnym ograniczeniem jest również pozostawanie Polski poza strefą euro mam wrażenie, że to są 2 główne czynniki tak nasza niechęć do przystąpienia do Unii walutowej co właściwie powinno się dawno temu wydarzyć albo już wydarza się, bo zaczynamy na tym tracić, a z drugiej strony właśnie ten konflikt czy to jakim staliśmy się państwo, o czym pan profesor przed chwilą mówi uczciwą w ogóle nie ma szans na reaktywację trójkąta Weimarskiego nie ma szans na to, żeby jakieś inicjatywy strategiczne wyszły łącznie z Berlina Paryża Warszawy i nie ma szans no komentarzem najlepszym do tego, o czym w tej chwili nie pani redaktor mówi jest też reakcja 2 ministrów spraw zagranicznych, którzy wcześniej byliby czy mówimy partnerami, gdyby nie toczy się w Polsce dzieje z naszymi partnerami trójkąt Weimarski ministra francuskiego i niemieckiego spraw zagranicznych oni wezwali oni wyrazili nie swój żal smutek swoje rozczarowanie i wezwali Polskę do tego we 2, żeby jednak respektowała praw europejskie, żeby respektowała zasad integracji europejskiej, czyli taka Europy u o Unii Europejskiej i to było właśnie to takim byłbym takim, jakie takie takie nawiązanie jakieś do dotuje kontra Otto Otto oto 2 ministrów niż przed willą partnerów oni proszą Polskę, żeby może jednak zechciała się zachować Unii Europejskiej, a jak państwo członkowskie Unii Europejskiej bez tego oczywiście nie ma możliwości, ale także silna pozycja Polski wobec obecnego kształtu integracji europejskiej podczas drugiej Francja Niemcy są wielkimi zwolennikami nie tylko tego co jest, ale także pogłębiania w różnych dziedzinach czy Polska dotowanie sprzeciwia i w związku z tym nie, gdy nie ma żadnych szans mówienie o tym, żeby dobrze, że mogłoby to mogło, gdyby nie to, że nie, że mamy do czynienia z taką wrogością otwartą oficjalną wrogością rządu dyplomacji Polski rząd w Warszawie wobec Unii Europejskiej, ale także mamy kryzys stosunkach i Niemcami i Francją, a zakres danych mamy konfliktu na pana są to chyba łatwiej byłoby liczyć, ale jeszcze 1 jeszcze 1 fragment, bo już powoli czasem się kończy chciałbym jeszcze o to zapytać, bo wg związanego z prawem sprawiedliwością politologa Przemysława Żurawskiego vel grajewskiego Polska nie może być członkiem wielkiej europejskiej szóstki czy trójkąta Weimarskiego, bo to oznaczałoby odcięcie nas od regionalnych partnerów, a co za tym idzie skazanie nas na rolę klienta europejskich mocarstw przyznam szczerze, że to jest dość interesująca tak odpowiedziała konstrukcja, jeżeli chodzi o naszą pozycję międzynarodową, zważywszy także na to, że regionalni partnerzy nas nie uważa, że z regionalnymi partnerami też jesteśmy albo skłóceni vide Czechy albo też mer regionalni partnerzy np. Węgry traktują nas raczej usługą jak mamy im pomóc w skardze na mechanizm praworządności to owszem, ale jak będzie nam mają w tym pomóc to już niekoniecznie no tak, ale to co dług brednie to co pani Grety przywołała, jeżeli chodzi o tę wypowiedź wcześniejsze to w ogóle tą datą byłby to zwykłe brednie no nie ma nie można tego inaczej nazwać to kompletnie się niczym kupił nikt nie chce tego komentować, bo wzięta pani profesor ten no puenta no no cóż no nie w tych czasach widziałbym taki niedoli tej degrengolady właściwie jak mamy w Polskiej polityce polskiej polityki zagranicznej czasem może inne warto obejrzeć się wystarczy by zobaczyć, gdzie były jakieś się lata dni będą momenty chwały wielkości co oznacza, że nie jesteśmy skazani tylko na tę nędzę, który jest obecnie świadkami, że jest, że jest potencjał w Polsce do podania wielkiej polityki zagranicznej do brania aktywnego udziału w Polce europejskiej taki sposób, który dobrze reprezentuje nasze interesy, ale także daje dumę daje satysfakcję Polakom z tego kim jesteśmy w Europie prof. Roman Kuźniar wydział nauk politycznych i studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego bardzo dziękuję panie profesorze za rozmowa dziękuję pani redaktor dziękuję państwu państwu dziękuję za wspólnie spędzony czas oczywiście zapraszam na sprawy różne już za tydzień w niedzielę tuż po dwudziestej drugiej dobrej nocy spokojnych snów do usłyszenia Zwiń «

Trójkąt Weimarski skończył 30 lat. Czy ma jeszcze przed sobą przyszłość?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: SPRAWY RÓŻNE

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

"Dostać się legalnie do bezpiecznego kraju to cud". Jak pomagać migrantom wypchniętym z granicy polsko-białoruskiej?

"Obniżenie cen paliw pomogło spaść inflacji. Teraz my putindezinflację"

D. Standerski, Lewica: "Proponujemy żeby świadczenie 500+ wzrastało też o wskaźnik inflacji"

Największym przegranym rozgrywki o komisję jest prezydent - Anna Materska - Sosnowska, Michał Sutowski

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL