To druga kobieta w historii wybrana na króla Polski. O Annie Jagielonce

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

czy brata odczuła boleśnie, choć ich wzajemne stosunki dalekie były od ideału jestem żałośnie osi ciała napisze do siostry pełna poczucia straty i obaw lękiem napawają niepewna przyszłość jako żywo na żadną Królewna nie przyszło tak wielkie rzeczy jak na mnie ubolewa chodzi o to, że przyszedł w końcu czas by odegrać pierwszoplanową rolę we własnym życiu do tej pory była postacią cienia teraz główną figurą na politycznej szachownicy pierwsza partia będzie mocno Rozwiń » nieudana Szlachta wybiera na króla Valéry rusza Henryk ma się żenić z Anną, ale wyjątkowo mu do ołtarza niespieszno Jagiellonka ma już swoje lata, a urodą nie przyszła za młodu swoje podobizny na Wawelu każe twórcom zasłaniać król odwiedzają raptem 2× zawsze zabawia nie dłużej niż kwadrans, po czym ponownie zaszywa się w alkowie ze swoimi nie rząd nic sami Anna przełyka upokorzenia i cierpliwie czeka wreszcie Henryk zostaje przez panów polskich zmuszony do zaręczyn, ale już nazajutrz po zaręczynowy balu czeka do Paryża by objąć tron francuski po zmarłym nagła bracie i tyle go widzieli to cios dla Anny okrutne ani Korony na skroniach ani stół na ręce klęska osobista i Państwowa przed ludźmi wielki wstyd znowu też zostaje panną na wydaniu i to akurat honor i jedną z faworytek kolejnej monarszej elekcji Szlachta zarażona jest bowiem do kandydatur zagranicznych i niechętna cesarzowi Maksymilianowi Habsburgowi, które uporczywie forsuje prymas Jakub Uchański i tym razem stawia na wariant onegdaj przetestowany na Jadwidze andegaweńskiej na rynku krakowskim wybiera Anna króla Polski i przydaje jej małżonka księcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego jest 13grudnia 1500 siedemdziesiątego piątego roku powrót do przeszłości w poniedziałki po dwudziestej drugiej zaprasza Karolina Lewicka naszym dzisiejszym gościem jest dr Sebastian Adamkiewicz historyk publicysta muzeum tradycji niepodległościowych w Łodzi dobry wieczór panie doktorze dobry wieczór pani dobry wieczór państwu Anna Jagiellonka będzie bohaterką dzisiejszego wieczoru Szymon Kobyliński pisał o nim tak o jej przeżyciach można by nakręcić film bardzo szczególne obraz ukazujący pustkę zapełnioną klejnotami władzą natomiast bez namiętności i prywatnych sukcesów czwarte dziecko Zygmunta starego bony twórcy trzecia córka wychowywała się z 2 siostrami dzieciństwo może miała szczęśliwe, ale młodość to chyba niekoniecznie ja myślę, że w ogóle by jej życie nie należało do najszczęśliwszych, a to wiązało się z pewnym modelem wychowawczym może raczej pewnymi relacjami rodzinnymi, które panowały rodzinie bony Zygmunta starego, a te relacje nie były najlepsze można powiedzieć, że pewnym obrazie rodziny stosunkowo toksycznej rodziny zdominowanej przez matkę przez postać matki i mężczyzną, który był niewątpliwie słabszy, chociaż też miał swoje zdanie prowadził politykę też wg swojego mniemania natomiast pod koniec życia Zygmunta starego faktycznie Bona w zasadzie sprawowała władzę nadwozie, dlatego że Zygmunt stary już był kiepskim stanie zdrowotnym był człowiekiem mocno zniedołężniały stąd też mamy pewien model rodziny, którym ta dominująca rola matki jest bardzo wyraźny i ona w zasadzie jest uwidoczniona kilku takich elementach po pierwsze, Bona to jest osoba, która całą swoją miłość matczyną przelewa wyłącznie na swojego syna Zygmunta Augusta i w ogóle ona żyje przez dom przez całe swoje życie życie jest pewną obsesją posiadania w celu, kiedy urodziła najpierw Zygmunta Augusta oczywiście to była niezwykła radość nadwozie Królewskim, ale no rozpoczęła starania bardzo szybkie o to, żeby mieć kolejnego syna, dlatego że wiadomo było różne nieszczęścia choroby spadały na rodziny królewskiej tak obawiała się straty tego pierwszego syna i utraty możliwości następstwa tronu, że objęła oczywiście starania o posiadanie kolejnych dzieci najpierw urodziła się starsza siostra Anny Jagiellonki Zofia na pozycji w 15002003. roku urodziła się Anna jest taka legenda, która opowiada o tym, że kiedy dziecko urodziło, bo ona oczywiście poprosiła o to, żeby pokazać dziecko nie zdradzono jeszcze płci dziecka, bo ona sama chciała się przekonać, jaka jest płeć oczywiście pokazano dziecko odsłonięto tam część ciała, które najczęściej płeć biologiczną rozpoznajemy no i Bona spojrzawszy właśnie na na nowo narodzone dziecko powiedziała, a wręcz Pesa i niektórzy mówili, że to był pierwszy ostatni raz, kiedy ona widziała Annę Jagiellonkę oczywiście pewnie widziała to znacznie częściej, ale ten stosunek do córek bony, a faktycznie był UE no dość specyficzny ona tych córek chyba za bardzo lubiła na jednocześnie wiele od nich wymagała i one były wychowywane takiej udzielił swojej matki i i też w cieniu matki, która była osobą bardzo silną bardzo zdecydowaną bardzo dominującą nie była ponoć się Anna ani szczególnie urodziwa inteligentna i odebrała wykształcenie typowe dla królewny znała łacinę włoski uczyła się sztuki haftu i tańca mówi pan panie doktorze od tej dość chłodny, żeby nie powiedzieć zimnej mat wcale jak rozumiem takie dworskie życie było dość przyjemnej chyba zaczęło wszystko komplikować dopiero po śmierci ojca w 1500 czterdziestym ósmy roku, kiedy to matka wyszła w ostry konflikt z Zygmuntem Augustem w tle oczywiście była Barbara Radziwiłłówna no to, bo ten 1500 czterdziesty ósmy rok w ogóle w skali historii ostatnich Jagiellonów jest rok bardzo ważny, bo faktycznie ten konflikt o Barbary Radziwiłłówny żony wnosi istotnej dla Zygmunta Augusta, a nawet mógł się zakończyć utratą władzy natomiast faktycznie on też spowodował, że zarówno Bona, którą Zygmunt August popadł w bardzo duży konflikt zresztą, że dość ciekawa, dlatego że pomaga obdarzała tak wielką miłością i tak chciała go ochronić swoje płaszcze matczynym, że doszło pomiędzy nimi do bardzo poważnego bardzo silnego konfliktu zakończonego tym, że wyglądało w pewnym momencie matka wygrał po prostu z kraju i IT córki, które którymi Bona przez całe swoje życie trochę pogarszała to one zostały z nią do momentu wygnania, a później opiekowały opiekowały się jej dziedzictwo, które ona tutaj na terenie Rzeczypospolitej pozostawiła to jest bardzo taka ciekawa dramatyczna rodzinna historia relacji z matką również wpłynęły w przypadku Zygmunta Augusta na jego stosunek do sióstr on swojej siostry również nie darzy swoje siostry jakoś najwyższą sympatią, aczkolwiek ono również zapewniał im jakiś byt, ale one były dla niego obciążenie zresztą w przypadku córek bony i Zygmunta starego był jeszcze 1 problem, który spadł na barki Zygmunta Augusta, czyli wydanie córek oprócz Izabeli ona była najstarsza, ale pozostałych córek Zofii Anny i Katarzyny wydanie ich Zamość zamążpójście w przypadku rodzin monarszych było decyzją nie tylko prywatną, ale przede wszystkim decyzją polityczną no i tutaj dochodzi jeszcze 1 kwestia tego, że poza już pójście siostry Zygmunta Augusta dla samego zamku Zygmunta Augusta było stosunkowo problematyczne, dlatego że on w tamtym czasie po pierwsze, my rozpalał się namiętności dla utraconej żony Barbary Radziwiłłówny, która zmarła wygląd rozmyślał oni bardzo to miłość przeżywał, bo utraconą miłość bardzo przeżywał nie miał również głowy do takich właśnie w sprawie wydania swoich sióstr nie za mąż, a inna sprawa była taka, że był wczesnej Europie tak naprawdę niewielu było monarchów niewielu było Książąt, którzy mogli konkurować i w konkury o rękę młodych jak no już nie młody wówczas jak zielone, więc to były takie problemy, które również na barki Anny spadły i tutaj może warto dodać, że troszeczkę kilka refleksji na temat na temat urody, ale może jeszcze będzie za chwilę miejsce, więc tutaj skacze jeszcze dopytam od próby wydania Anny Zamość Zygmunt August taki jakiś niemrawy podchody podejmowały, bo pojawił się tam książę duński Magnus książę Kurlandii ski tak oczywiście były pewne próby podejmowane tutaj bym kierunku książę brunszwicki czy też właśnie skandynawskich były podejmowane próby nie ożenku ostatecznie właśnie Zofia została została kolega co nas z rodami niemieckimi Katarzyna stała się żoną Jana trzeciego wazy późniejszego monarcha monarchy świeckiego Joanna tutaj faktycznie pozostała w pewnej samotności tutaj był jeszcze próby pomnożenia jej z Ivanem czwartym groźnym różnego rodzaju takie próby podejmowano Alone faktycznie były dość niemrawy najczęściej nawiązały się po prostu z tym, że inny politycznie te małżeństwa były dla Rzeczpospolitej dla samego Zygmunta Augusta niekorzystne zresztą, bo Anna Jagiellonka również jak możemy powiedzieć usuwała się wieku była coraz starsza była coraz starsza i z każdym rokiem stawała się prawni atrakcyjną partią, dlatego że coraz mniejszą miano nadzieję na to, że będzie mogła mieć potomka jednak ta funkcja obiektu, jaką było danie potomka, który będzie mógł zapewnić ciągłość jakieś dynastii jakiegoś rodu ona była bardzo istotne co prawda my znamy nawet dość konkretną datę, kiedy Anna Jagiellonka utraciła możliwość posiadania dzieci ze względu na na torze przestała miesiączkować Jana przestała miesiączkować w wieku 50 lat jest raport, który złożony jest przez dyplomację papieską, która w takich sprawach była niezwykle precyzyjna nie i właśnie w jednym z takich raportu wyraźnie napisane o tym, że no Anna już nie będzie mogła mieć dzieci, dlatego że skończyła miesiączkowania w wieku 50 lat, a więc tutaj ten wiek kiedy, kiedy faktycznie mogła mieć dzieci była stosunkowo długi, aczkolwiek no i była starsza tym ta perspektywa była mniejsza, a do tego dochodziły jeszcze kwestie jej urody i właśnie tutaj jest kwestia bardzo trudna też bardzo ciekawa co z tą urodą Anny Jagiellonki, bo panuje powszechne takimi, które mówi, że Anna Jagiellonka nie była osobą urodziwą głoszą pani redaktor też wspomniała w takim krótkim opisie, że no podobno nie grzeszyły urodą inteligencją, a zbitka jest bardzo typowa nie jest typowa dla czasów jej współczesny już wówczas pisano o nich, że właśnie nie jest zbyt urodziwa, ale też nie jest zbyt inteligentna i to przyjęli także historycy, którzy przez lata hojnie dzielących pisali no tutaj w zasadzie musieli co często kłamali panie doktorze złośliwcy życie musielibyśmy się pokusić o takich drobnych wykład z tego jak czytać źródła, jakie źródła pisane, dlatego że kwestia urody i kwestia inteligencji bardzo często jest używana jako one walce politycznej zresztą w ogóle bardzo rzadko kobiety zyskiwały pewną przychylność kronikarzy ówczesnych często właśnie było opisywane jako takiego Piątkiem mało inteligentnych listów, które znamy Anny Jagiellonki korespondencji wynika, że to była osoba, która posługiwała się kilkoma językami by w sami sekretarze papiescy pisali, że doskonale posługuje się językiem włoskim i pisała listy po łacinie to dobra łacina, więc można powiedzieć, że to była osoba nieźle wykształcona i pewnie posiadająca możliwości intelektualne to była osoba, która prawdopodobnie pasjonowała się medycyną tutaj rzuca się często pisze się o tym Anna Jagiellonka była typową bryczką i często pisała o swoich schorzeniach prawdopodobnie też psychosomatyczne związanych z różnymi dramatami życiowymi, ale to była osoba właśnie interesowała chciałem interesowała się chorobami nie przy swoich rezydencjach np. przy zamku Ujazdowskim, który był zamkiem, który królowa Bona nie tutaj bardzo wiele pieniędzy poświęciła na to, żeby ten zamek zaczął wyglądać tak pięknie i był jednym z rezydencja później w tym zamku mieszkała również Anna Jagiellonka prowadzono wspaniałe ogrody właśnie Anna Jagiellonka ogrody prowadziła miała też w tym Agro w ogrodzie taki kwietnik, w którym uprawiała zioła różnego rodzaju jest stąd też zresztą wymyślono, że Annę Jagiellonkę trucicieli, dlatego że właśnie przygotowywała jakieś takie wywary nie wiadomo, jakie to zresztą też pojęcie trucicieli czy to miano truciciel odziedziczyła po swojej matce i nie, ale faktycznie podobna przygotowywała różnego rodzaju zioła jakieś specyfiki, więc tutaj też ujawniła jakieś swoje medyczne zdolności, więc kwestia inteligencji jest tutaj wątpliwa dla tych, którzy krytycznie oceniali walory intelektualne wydaje się być kobietą dość inteligentną na pewno była o osobą dość cicho i dość skromną i być może stąd właśnie te oskarżenia brak inteligencji ta dominacja bony była jednak szczególna, a jeśli chodzi o urodę Szanowni Państwo to zawsze kwestia pewnego kanonu epoki my też pamiętajmy, że ona faktycznie, kiedy wychodziła za mąż miała ponad 50 lat to dla kobiet wówczas był wiek bardzo późny kobietę za osobę, która już ma zbyt wiele lat, żeby wyjść Zamość uważano dziewczyny, które miały ponad 2324, a więc osoba, która miała ponad 50 lat była osoba już bardzo podeszłym wieku i to może być pierwszy taki trop, który mówi nam o tej uroczej, ale jest też opis samej Anny Jagiellonki jest kilka takich opisu np. w 1500 siedemdziesiątym roku, kiedy już była przecież kobietą właśnie w sile wieku pisano oni, że ma urodę carstwa, a co to jest gruba warstwa dzisiaj moglibyśmy powiedzieć, że no, jeżeli mamy czerstwy chleb no to jest twardy nie do zjedzenia, ale wówczas, jeżeli znikła taka druga zdrowa uroda tak zdrowa rada, więc to ona pomimo środowego taką zdrową urodę była tak wielu jej ciała bardzo często podkreślano, ale była prawdopodobnie osobą bardzo drobną i bardzo szczupłą i to do końca swojego życia takie przedstawienie Anny Jagiellonki z ostatnich lat życia ono prawdopodobnie jest namalowany przez artystę, który Anny Jagiellonki w ogóle nie widział i namalował ją jak tak tak bardzo miłą starszą panią natomiast ona praktycznie do końca życia podobnie było bardzo szczupła bardzo drobna i choć już nie wpasowały się w kanon tamtejszej epoki jednak poszukiwano kobiet obszerniejszych ona była bardzo szczupła dodatkowo jest opisano jej twarz jak wyglądała twarz ona miała twarz bardzo pociągłą bardzo wyraziste miała podbródek i tutaj brodę bardzo wyrazistą i jednocześnie miał bardzo wysokie czoło odziedziczyła po Jagiellonii w Legionowie byli tak bardzo wysokie czoła oczy dość wyraziste duże oczy, więc można powiedzieć, że były urodziła się dzisiaj, gdyby żyła dzisiaj pewnie wpasowała się był pewien kanon epoki i pewien kanon również współczesnych modelek bardzo szczupła i jednocześnie drobna, ale te wyraziste policzki wyraziste oczy duże oczy być może dzisiaj moglibyśmy powiedzieć, że jest osobą urodziwą no wówczas wówczas mawiano, że tej u tej urody brakowało i faktycznie, kiedy na Dwór przyjeżdżali różnego rodzaju dyplomaci, którzy poszukiwali kandydatów na żony no to faktycznie Anna zawsze na tle swoich sióstr wypadała gorzej m.in. właśnie Jan trzeci waza, kiedy miał decydować o tym kto zostanie jego żoną jednak wybrał wybrano Katarzynę pierwsza była młodsza, więc tutaj spodziewano się, że jest większa perspektywa na to, że będzie mogła mieć jeszcze dzieci urodzić mu potomkowi, a po drugie, że była jednak nieco bardziej urodziwa tyle jeśli chodzi o kwestię urody pozostali naprawdę rzecz, która nie jest do końca rozstrzygnięta myślę, że tego mitu o tym, że była no i osobą brzydką należałoby tutaj mieć pewien dystans do tego moim bardzo cieszy panie doktorze sprawiedliwość dziejową oddaliśmy jej urodzie i inteligencji, a chciałabym zapytać o te ostatnie lata życia jej, a brata, bo to było także Anna, kiedy nie powiodły się te próby wydania Zamość wróciła do Warszawy tam wiodła dość wygodne życie miała stałe dochody z dóbr Mazowieckich po Sejmie lubelskim to rok 1500 sześćdziesiąty dziewiąty dołącza do niej także Zygmunt August jest ta przebudowa zamku Królewskiego czy to było także tryb życia, jaki wówczas król wprowadził mnie kryjąc się z licznymi romansami no to trochę rodzeństwo separować od siebie bo, bo Anna była kobietą pobożną do mojej pobożności również i stanu w kategoriach do rzekomego braku inteligencji podkreślano tworzone tak pobożna, że prawdopodobnie wynika to właśnie z jej deficytów intelektualnych na tę sprawę takim klimacie pobożności została wychowana nie i w zasadzie utrzymywała ten klimat pobożności do końca swojego życia taki klimat pobożności dość biżuteryjne niektórzy mogliby nawet powiedzieć, że była taką idiotką jeśli chodzi o kwestię religijną, ale ona pod koniec swojego pod koniec życia Zygmunta Augusta dowiedziała się jego degrengoladę zdrowotną tak jak mówiłem o nas interesowała medycyna widziała też z jego bratem, że z bratem jest coraz gorzej pewnie też doskonale pamiętała w jakim klimacie umierał ojciec też pewnego uprawy utraty umysłu i to w czasie pierwszego bezkrólewia po śmierci Zygmunta Augusta jest bardzo bardzo widoczne, kiedy ona zaczyna oskarżać najbliższe otoczenie Zygmunta Augusta zresztą słusznie jak się okazało zaczęła oskarżać o to, że ten stan zdrowotny Zygmunta Augusta był po prostu przez najbliższe otoczenie m.in. taką rodzinę Mieszkowski Mniszchów również, żeby wykorzystywany żadnego okradali, że oni przepisywali sobie by fałszowali dokumenty ograbia dając domenę królewską również, że pozbawiali rodzinę królewską klejnotu bardzo cennych więc, więc tutaj te oskarżenia Anny Jagiellonki prawka brata jest wyraźna, chociaż faktycznie Zygmunt August poprzez otoczenie którego, gdyż do tej degrengolady prowadziło niewątpliwie tutaj zostały pogorszone, a później po jego śmierci to jest kwestia dziedziczenia przez Annę Jagiellonkę w ogóle dóbr Jagiellońskich i dóbr Królewskich no to jest jeszcze ciekawe mniej ciekawa ciekawy element historii to nam pan doktor opowie co sądzą jakoś dachem można można tutaj powiedzieć również o tym, dlatego że formalnie Anna Jagiellonka powinna dziedziczyć wszystko to co należało do Zygmunta Augusta było w jej dobrach Królewskich przy czym ówczesnej Rzeczpospolitej prowadzono taką szeroką dyskusję, która w zasadzie była prowadzona już od początków wieku szesnastego jeszcze nawet 200 piętnastym dyskusję o tym czy prywatne dobra królewskie są dobra prywatne kuleczki należą do władcę czy to są dobra państwowe i wówczas polskiej elity polityczne nie stworzyły pewną teorię domena królewska to nie jest prywatna do miana króla tylko to domena Państwowa ona służy pełnemu dobra dobru ogólnemu to wiązało się z tym, że król np. musiał ułożyć ze swojej domeny na tzw. obronę potoczną, czyli obronę granicy południowo wschodni to oczywiście też spowodowane było tym, że Szlachta chciałaby ograniczać ograniczać pewne wymogi podatkowe, które były na nią nakładamy no tutaj jakby dłuższa historia związana z działalnością ruchu egzekucyjnego, ale w przypadku pierwszego bezkrólewia problem polegał na tym, że nagle była infantka panią nazywano wówczas Anna Jagiellonka i teraz zastanawiano się, jakie ona ma prawa dóbr prywatny Zygmunta Augusta, a wiadomo było, że to jest kobieta, która potrafi bardzo sprawnie sprawność po matce z pewnością odziedziczyła zarządzać dobrami ona czerpała ogromne dochody rzut wolny, a te, które były w Wieliczce, które były przecież własnością były domeną domenę królewską no i tu cały problem z tym, kto teraz powinien jak dobra powinna Jelonka posiadać i kto powinien utrzymywać, bo do tej pory jak ona dobra dzierżyła ze względu na Zygmunta Augusta, a teraz pojawia się problem, bo mamy siostra Zygmunta Augusta, która nadal żyje za chwilę chcemy wybrać nowego władcę i teraz jak i ten nowy władca będzie miał stosunek do Anny Jagiellonki stąd właśnie powstanie tej koncepcji, żeby nowy władca był jednocześnie małżonkiem Anny Jagiellonki po to, żeby tego problemu związanego z majątkiem i ewentualnym podziałem majątku czy podziałem dóbr domeny królewskiej, żeby uniknąć, żeby te dobra były we wspólnym władaniu małżonków polewki stąd koncepcja, żeby Anna Jagiellonka stała się żoną przyszłego polskiego króla wybranego w ramach wolnej elekcji i w tym pierwszym bezkrólewie jest też takimi, które panuje w historiografii żadne Jagiellonka była tak inne taką postacią, która była na drugim tle i pojawiła się dziś dopiero pod koniec wakacji warszawskiej badania dokładniejsze np. wyjazdami, które miały miejsce w okresie pierwszego szkolenia one wskazują, że Anna Jagiellonka już od samego początku prowadziła bardzo aktywną politykę starała się stworzyć jakieś swoje Stronnictwo się nie do końca udało, ale jednocześnie, jakby potrafiła zadbać o swój własny interes i ta kwestia właśnie tego, żeby przyszły król Polski był jej małżonkiem no tutaj jest ogromnym sukcesem politycznym, który uchronił ją przed ewentualną marginalizacją, do której przecież mogło dojść jeśli takiej gwarancji nie uzyskała to dopytam o ten rok 1500 siedemdziesiąty drugi, kiedy umiera Zygmunt August Anna Jagiellonka przyjmuje te jeszcze z prawdziwym smutkiem ten smutek wyziera z listów, które pisała do np. siostry Zofii 17sierpnia 1500 siedemdziesiątego drugiego roku, ale też był ten moment, kiedy otwiera się tak zupełnie nowy rozdział w jej życiu, kiedy ona zaczynała grać właśnie drugą czy trzecie planową rolę pierwszoplanową pierwszoplanową rolę czy to nie było także ten nowy rozdział jednak z początku napawał ją lękiem mam taki fragment listu także do siostry Zofii chcą, abym wolę swoją opowiedziała, a ja rozumu nie ma w tym od pana Boga ku utrapieniu jako żywo na żadną królewnę nie przyszły tak wielkie rzeczy jak na mnie nie masz im poradzić ani rozmowę mieć prof. Maria Bogucka mówiła, że Jagiellonka była w tym pierwszym okresie przerażone zagubione trochę nie miała pojęcia jak postępować czy potem zatem zebrała siły przystąpiła do tej walki o swoje interesy jak pan mówił panie doktorze, bo tutaj oczywiście ja wiem w pełni utożsamiam się czy próbuje zrozumieć Annę Jagiellonkę i ten dramatyczny ton listu, dlatego że też pewnej perspektywy patrzę na te wydarzenia ówczesny, które miały miejsce wyznaczy wówczas 1500 siedemdziesiątym drugim roku tych pierwszych miesiącach bezkrólewia Rzeczypospolitej panował tak ogromny chaos, że zapewnią państwu, że nie tylko o Anna Jagiellonka, ale też najtęższe głowy polityczne w ówczesnym państwie dochodzi Niewiada nie wiedziały co zrobić to było pokolenie, które nie pamiętało bezkrólewia to było pokolenie, które urodziło się mniej więcej w tym czasie, kiedy rodził się Zygmunt August Zygmunt August był królem wybrany eventy Regę jeszcze zażycia królami oni de facto bez kolega nie pamiętali i nagle dochodzi do bezkrólewia, czyli pewnego końca państwa władca Rzeczypospolitej bardzo ważny dzięki niemu wszystko działa funkcjonują sąd by kąt pieniądze na armię to bardzo ważna postać na tle tej postaci nie ma w zasadzie nie wiadomo do końca co robić to wszystko spada również mało tym są bardzo duże konflikty polityczne między ochroniarzami między Koroną Królestwa polskiego tymczasem litewski są problemy związane z ruchem innowiercom z reformacją i w tym gmachu, który jest taki nie składamy, który drży w posadach jeszcze dochodzi do szkół Legia no, więc oczy różnego rodzaju przedstawicieli elity politycznej padają różne postacie na prymasa Jakuba Uchańskiego, który z postacią bardzo słabą, który jest postacią, która jest troszeczkę przepraszam jest troszeczkę marionetką całej tej sytuacji oczywiście padają również na i nasza Jana Firleja marszałka wielkiego koronnego, które jest jednym z najwyższych urzędników państwowych jest chyba wówczas najbogatszym również przedstawicielem polskiej magnaterii czy polskiej arystokracji ale, toteż nie jest jakiś polityk szczególnie wybitnych i oczywiście padają też infantka Annę Jagiellonkę, która jest takim potencjalnym następcą tronu przede wszystkim jest osobą, która ze względu na więzy krwi krew, która płynie w jej mierzyła no jest by potencjalny jakimś liderem Stronnictwa politycznego, ale to jest osoba, która dotychczas była trochę na uboczu życia politycznego był bardziej właśnie w tle życia politycznego nie ma swojego Stronnictwa ona nie ma ludzi, którzy mogliby stanąć w jej obronie dysponuje jedynie pewnym autorytetem oczywiście ten pierwszy okres bezkrólewia dla nich piekielnie trudne później w kolejnych okresach bezkrólewia w kolejnym roku 1500 siedemdziesiątym trzecim wydaje się, że ona zaczyna odzyskiwać zaczyna się troszeczkę orientować w tym życiu politycznym przede wszystkim zaczyna bardzo silnie artykułować swoją wolę i swoje potrzeby przede wszystkim wynikające z chęci zapewnienia sobie pewnego podstawowego bytu i podstawowego autorytetu by m.in. właśnie zgłasza pretensje dotyczące notuje majątku, ale również był wspomina o tym pod złym potraktowaniu Zygmunta Augusta w jego ostatnich dniach życia m.in. być może z inicjatywy powstaje taka komisja śledcza, która właśnie ma badać te ostatnie dni życia Zygmunta Augusta w czasie, której obrad wychodzą jakieś zupełnie paskudne rzeczy z jego ostatnich dni w każdym razie faktycznie Anna Jagiellonka zaczyna mieć pewien wpływ na to co się dzieje, choć to nie jest tak potężny wpływ jak mogłoby nam się wydawać, ale niektórzy historycy twierdzą, że jednak np. wpływ Henryka Walezego też pewien spóźniała no to Henryk wale francuski książę mimo koronacji króla Polski ociągał się ze ślubem z Anną wykorzystywał ku temu brak takiego zapisu dotyczącego małżeństwa, a w faktach konwent kach i ma kilka cytatów Dworak Walezego ocenił Anne tak figurę i rysy ma dobre, ale bardzo posunięta, lecz Ciech sama, a Anna sprawą zdawała siostrze króla jedno 4× widziała i to raz posłała prosząc, aby do mnie przyszedł, bo jego potrzeba sprawiedliwości mówić przyszedł do mnie mówiłam z nim obiecał z tym ma, a sercem nic Paweł drugi ma relacjonował, że król 2× odwiedził najjaśniejszą infantka i zawsze bardzo czule, trzymając jej rękę w swojej nawet było także Walezy kurtuazyjnie odwiedził, po czym Anne zdecydowanie unikał ponoć zabawiał się nie rząd nic sami no Szanowni Państwo trzeba spojrzeć na różnicę wieku, a ta jest potężny ucha rywale młodym chłopcem, który ma 20 kilka lat bardzo młody człowiek no i mamy Annę Jagiellonkę, która ma dla ponad 50 wspominałem już o tym, że ta różnica wieku jest o wiele bardziej widoczna niż dziś mamy to we współczesnym świecie jednak kwestie związane z urodą z utrzymywaniem tej urody one one one się diametralnie między sobą diametralnie między sobą różnią mamy też człowieka, który doskonale zdaje sobie sprawę, że raczej potomstwa z Anną Jagiellonką mieć nie będzie myśli zupełnie inna kategoria, bo poza tym mamy człowieka, który pewnego stylu życia się tyle stylu życia się przyzwyczaić no jednak w tym francuskim modelu rodziny królewskiej posiadanie kochanek posiadanie kobiet, z którymi użyje siedzieli na boku było zupełnie naturalne tak by żona była pewnym elementem politycznym i tutaj o tej rodzinie monarszej to był element polityczny element układu politycznego i mogły wiązać swą żoną męża może z monarszego rodu mogło oczywiście wiązać jakieś stosunki romantyczne, ale było to bardzo rzadki układ polityczny i kiedy tutaj przyjechał to nie szukam żadnego układu romantycznego długo szukał układu politycznego Anna Jagiellonka miała służyć przede wszystkim jako taki element i gwarancji posiadania tronu i gwarancji władzy tak jakby ona ze względów rodzinnych przelewała na na niego swoją władzę i faktycznie różnego rodzaju takich spotkaniach oficjalnych potrafił łapać za rękę i ona potrafiła cieszyć się jego ogromną estymą natomiast niewątpliwie jeśli chodzi o pewną taką sferę romantyczną erotyczną, bo no Anna Jagiellonka nie była dla Henryka szczególnym ideałem stąd też prawdopodobnie to unikanie przez Henryka Walezego jakiś się tutaj głębszych relacji, które mogłyby go z Anną Jagiellonką łączyć zresztą mówi się też Anna Jagiellonka pierwszy tygodniach pobytu Henryka Walezego no raczej niechętnie się z nimi bywała tutaj pewna skromność czy chimeryczną postać Anny Jagiellonki jednak spowodowała, że no w tych pierwszych tygodniach faktycznie relacje były dość chłodny, a później z kolei ona nie otrzymała Henryka Walezego tego, czego pewnie również w głębi duszy pragnęła, bo to po są oczywiście monarchowie są politycy, ale to są też ludzie, którzy czegoś takiego jak miłość czegoś takiego jak troska niewątpliwie także potrzebowali no i w swoim życiu Anna Jagiellonka chyba tego właśnie od nikogo nie otrzymał w czerwcu 1500 siedemdziesiątego czwartego roku w końcu wyprawione wielki bal były takie oficjalne zaręczyny, ale wkrótce Henryk dowiedział się śmierci brata króla Karola dziewiątego listu od swojej matki, która histerycznie wzywała go do powrotu do Francji oczywiście wiem jak skończyła się ta historia Henryk po prostu zwiał do Paryża do 13grudnia 1500 siedemdziesiątego piątego roku kolejne bezkrólewie na rynku starego miasta okrzyknięto Annę królem Polski i wielką księżną litewską jak rozumiem wielkie wyróżnienie potężne wyróżnienie, ale też wyróżnienie, które uzyskane zostały o dość specyficznej atmosferze politycznej pamiętajmy, że po ucieczce Henryka należę do, a w zasadzie jeszcze w trakcie panowania Henryka Walezego duża część polskich elit politycznych nie uznawała go lekcji utrzymywała np. sądy kapturowe, czyli sądu związany z okresem szkolenia, a po jego ucieczce właśnie ta część, która chciała uznać Henryka Walezego bardzo szybko przeszła w ogóle do trybu szkolenia i właśnie wśród tej dużej grupy osób dużej grupy szlachty, która bardzo często jeszcze wywodziła się z tego ruchu egzekucyjnego, który w latach pięćdziesiątych sześćdziesiątych odgrywa tak bardzo ważną rolę w polityce polsko-litewskiej raczej partie polskiej, więc ta grupa zaczęła postulować, że na Polski tron trzeba powołać Piasta trzeba powołać Piasta taka koncepcja dla była tutaj bardzo silna tego, że Piast miał być tą gwarancją, że nie stanie się to co stało się składnikiem należy także przyjechał ktoś był obcy mam jakieś obce obyczaje oczywiście tutaj chodziły też oskarżenia już do homoseksualizmu inna kwestia genderowa można by się tym wszystkim wydarzeniom z takiej perspektywy również również przyglądać w każdym razie nie postulowano, żeby wybrać Piasta, bo taki pewnie będzie kimś, kto zna obyczaje ktoś kto, kto zna dobrze polską politykę tylko, że problem polegał na tym, że za bardzo nie wiadomo było kim ten Piast ma być no bo możemy oczywiście używać ogólnego pojęcia Piasta, ale tym miastem musimy jakaś konkretna osoba nikt z polskich możnowładców wówczas nie miał takiej pozycji politycznej, żeby można powiedzieć np. żeby to był ktoś im rodziny Zborowski czy, żeby to był młody Jan Zamoyski, który wtedy jeszcze był politykiem zupełnie początkujących, więc to są banialuki takie sugerowanie, że być może wtedy Jan Zamoyski miałby szansę czy spośród wielu innych polityków ktoś mógłby wtedy zostaną jako ten Piast nikt z nich takiej siły politycznej nie miał i mało tego wskazanie kogoś takiego jak potencjalnego kandydata na prąd prawdopodobnie skończyłoby jego karierę polityczną tak, bo to wszyscy inni by się obrazili momentami tylko, że takim Piastem mogła być właśnie Anna Jagiellonka i Anna Jagiellonka stała się figurą Piasta, a ona dysponowała potężnym autorytetem ze względu właśnie swoje królewskie pochodzenie i stąd też lekcjami Jagiellonki jako polskiego króla, ale jednocześnie świadomość, że no władze powinien sprawować jednak mężczyzna już to pamięć cześć królowej bonie dominującym była tak silna, że jednak jeszcze starano się dobrać mężczyzna oraz była ta koncepcja żadnego mogłaby rządzić że, że dokładne Jagiellonki mogłaby powstać taka wielka rada, która by ją wychodzi wspierała być może nawet przy miała pełnię władzy, ale generalnie wybrano jeszcze oprócz tego Stefana Batorego 10 lat młodszego od Anny Jagiellonki księcia Siedmiogrodu no tak 10 lat młodszy nie było takiej różnicy wieku jak między Anną Jagiellonką Henrykiem Walezy, ale okazało się, że ten małżonek do małżeństwa rzecz jasna doszło pół roku po wyborze Anna króla Polski wielką księżnę księżnę litewską no nie jest Batory nią także zainteresowany unika wręcz ostentacyjnie Anna, ponieważ się ma takie maniery żołnierskie był mężczyzną dość szorstkim nawet się nie kryje z tym brakiem emocji wobec Anne faktycznie to małżeństwo jest średnio udane i chętnie dzielą pewnie nie tylko o kwestie jakiegoś wzajemnego upodobali, choć żadnego kapelusz podobno bardzo starała o, a jakąkolwiek relację ze Stefanem Batorym też też dolno z korespondencji wynika że, że faktycznie i go zapraszała do pokojów i starała się jakieś relacje małżeńskie z nim utrzymywać działamy niechętnie je bardzo do tego podchodził tutaj mówię bardzo delikatnie rzecz, że jego podróże ówczesnej aktywna polityka międzynarodowa też podyktowana była tym, że raczej uciekał z domu więc, więc te relacje są bardzo ładne auto to jest pierwsza warstwa relacji, ale druga warstwa relacji jest taka, że Annie Jagiellonce nie bardzo podobało się otoczenie, które było wokół Stefana Batorego tutaj tutaj faktycznie wyrasta nam postać Jana Zamoyskiego to to były osoby ze sobą dość skomplikowane, chociaż na zamku Ujazdowskim w Warszawie odbył się ślub tegoż Jana Zamoyskiego i zresztą w trakcie tego ślubu wystawiony został spektakl o odprawa posłów grecki napisana przez Jana Kochanowskiego, a fundowana przez samo mamy Jagiellonka także można też powiedzieć tutaj o jej publikacja artystycznych i faktycznie odprawa posłów greckich na ślubie Jana Zamoyskiego została zaprezentowana, chociaż pomiędzy Anną Jagiellonką Janem Zamoyskim w tym okresie dziejów no nie działo się najlepiej ona niezbyt Jana Zamoyskiego lubiła zresztą z wzajemnością dopiero okres kolejnej lekcji 1587 to jest faktycznie okres współpracy między tymi 2 osobami natomiast wcześniej one do siebie sympatią szczególnie nie pałają zresztą to jest okres, gdzie Anna Jagiellonka próbuje stworzyć takie swoje Stronnictwo polityczne troszkę opozycji też do Stefana Batorego, ale w przeciwieństwie do bony, które takie Stronnictwo się udało otworzyć no to tutaj Annie Jagiellonce niestety takiego Stronnictwa politycznego silnego tworzyć się nie udało 10 lat są małżeństwem do śmierci Batorego 1500 osiemdziesiąty szóstym roku zmarł przedwcześnie w wieku raptem 50 na 3 lat cierpiał na taki migający się cieknące rzut na noc już pod koniec życia zakażony organizm reagował atakami gorączki utratą przytomności w trakcie tej dekady małżeństwa ani on nie zachodził do jej sypialni ani też jej nie pozwalał się wtrącać do spraw państwowych Anna Jagiellonka była marginalizowana, jeżeli chodzi o politykę całkowicie w zasadzie można powiedzieć, że tak w zasadzie można powiedzieć, że także to jest taki okres dość dużej marginalizacja Jagiellonki się nie udało tak jak wspomniałem osiągnąć takiej pozycji politycznej, jaką osiągnęła królowa Bona zresztą 1 i to każdy znikało pewnego nastawienia elit politycznych, które też nie chciały powtórzenia takiej samej sytuacji, choć pod koniec życia Stefana Batorego no tutaj była pewna perspektywa tworzenia opozycji wobec Stefana Batorego dość silnej, dlatego że on popularność wśród polskiej szlachty straci tutaj sprawa chociażby Samuela Zborowskiego to jest taka sprawa, która na Stefanie Batorym dość mocno ciążyła ida dawała pewną perspektywę pewną możliwość tworzenia przez Annę Jagiellonkę pewnego swojego własnego Stronnictwa, które byłoby w opozycji wobec męża, ale ona z tego potencjału politycznego dopiero skorzystała po śmierci swojego męża tutaj faktycznie odegrała w tej kolejnej lekcji 1500 osiemdziesiątego siódmego roku bardzo ważną rolę, bo poparła na tron kandydaturę swojego siostrzeńca Zygmunta was jak to było tak faktycznie Anna Jagiellonka po pierwsze po śmierci Stefana Batorego teoretycznie Anna Jagiellonka powinna dalej być polskim królem i do żadnej lekcji powinność dlatego, że ma ona nadal posiadała prawa królewskie i ona powinna kontynuować swoje panowanie jako samodzielna władczyni wtedy już posiadająca pełnie ład, ale sama Anna Jagiellonka w tej władzy zrezygnowała sądom, że wybrany zostanie na tron wygląd trzeci waza, ale wygląd trzeci uważa nie zostanie wypuszczony ze Szwecji będzie musiał tam pozostać jako potencjalny władca świecki jako następca tronu szwedzkiego, a on tym samym zostanie agentką u pani agentką na ziemiach polskich czy to była pewna gwarancja uzyskania czy utrzymania przez nią władzy i działa doskonale, że na polską koronę ogromną ochotę mają również Habsburgowie i ten wybór Zygmunta trzeciego wazy miał być też w pewnym pewną tarczą przed zakusami Habsburgów na polską koronę i faktycznie dzięki również jej staraniom dzięki jej kontaktów z ówczesnym prymasem udało się Zygmunta trzeciego wazy na polskim tronie sali, ale nie tylko również nie Sojusz z Janem Zamoyskim z osobą, którą tak jak wspominałem to nie dzieliła się by mnie inni nie pałali do siebie szczególną sympatią, ale wówczas, jakby stanęli po 1 stronie barykady udało się Zygmunta trzeciego zainstalować na tronie Królewskim, aczkolwiek in Zygmunta trzeci bazą Anna Jagiellonka dość szybko popadła w konflikt polityczny i co prawda umierała na jego rękach, ale tutaj na taką pełnię władzy na taką swobodę jeśli chodzi o władzę, a Jagiellonia przez łącze wcale nie obali dlatego, że to był chłopiec ambitny aż do władzy przygotowany i chcący tę władzę sprawować umarła tak jak pan mówił na rękach Zygmunta wazy w wieku 73 lat była to spokojna śmierć była też ostatnio z rodu Jagiellonów na jej pogrzebie mowę wygłosił Piotr skarga, mówiąc że dała piękny koniec i zamknięcie domowi Jagiellońskie nie chciała być pochowana z mężem spoczęła obok Zygmunta pierwszego Zygmunta Augusta mówił pan panie doktorze to nieprawda była brzydka tylko, że jej uroda nie wpisywała się pewnie kanon epoki, że wcale nie była głupia tylko złośliwe języki tak oceniały jej inteligencję albo jej brak, a ja chciałbym zapytać cech charakteru bo, bo też można przeczytać, że nie miała łatwego charakteru użyła humorze sta płaczliwa kapryśna nieprzyjemna dla otoczenia to jak z tym było tu jestem w stanie uwierzyć, że po PiS mógłby odpowiadać rzeczywistości przede wszystkim ze względu na relacje rodzinne, o których wspominałem na samym początku naszej rozmowy to znaczy to jest jednak kobieta, która jest zachowywana właśnie w domu, gdzie bardzo dominuje matka, która sama jest chimeryczna królowa Bona jest osobą chimeryczną jest osobą wybuchową jest osobą, która bardzo ma chwiejne nastroje, która potrafi bardzo szybko wpaść w złości niewątpliwie Anna to wszystko oglądała też matki czerpała z wzorca, ale też ten dominujący charakter bony mógł z tego typu, jakie nastroje depresyjne czy pewną represyjność budować zresztą mówiono również Annę Jagiellonkę, że to jest właśnie osoba, która niechętnie się uśmiecha, ale właśnie wspominano i niewielkie ustaw, które najczęściej były zaciśnięte i toteż być może wpływało na ten odbiór, że nie jest osobą niezbyt urodziwą i to już były jej cech charakteru, ale są również cechy charakteru w ogóle domu Jagiellońskiego Jagiellonowie to są np. osoby do zdecydowanej większości Jagiellonów taka po prostu jest, więc by ja wierzę, że te cechy charakteru oczywiście ona ona posiadała natomiast one mogły być też uwypuklane przez osoby, które niechętnie patrzyły niechętnie patrzyły głównie, dlatego że nie chciano by wychować sobie kolejnej królowej bony to naprawdę ogromna trauma na polskiej elicie politycznej królowa Bona z tą swoją dominującym charakterem ona faktycznie pozostawiła po sobie tak trwałą legendy tak negatywną legendę wśród elit politycznych proszę dzielić, bo nagle przychodzi kobieta, która ten mężczyzna przychodzi do piaskownicy zabiera zabawki no proszę państwa to oburzające dla ówczesnych elit politycznych myślę, że dla dzisiejszych także byłoby to niezwykle oburzające ja nie wiem czy to by oczywiście kończyło się tak negatywną propagandą, ale sądzę, że wykorzystali, zwłaszcza jednej z telewizji mogłoby tak być, a była chórowi tą czy była alkoholiczką, bo jak pisała w 1 liście do Zofii od pana Boga na wrodzoną nie dobrym zdrowiem była jednak gorączka, ale jeszcze była z 1 choroby nie wyszła druga przypadła kolka może nie żywota krzyża panie żołądka wielkie pani miała 4 niedziele po srebrze już doktorowi nie wiedzieli co czyni ze mną byli zwątpienie zdrową zdrowiu moim co daje jeść to wszystko gdzieś rzecz nie mogła mdłości i sypiać nie mogłam są jest kilka koncepcji historyków nie uważają, że faktycznie była holownika co też gdzieś było dziedziczne genetycznie jeśli chodzi o Jagiellonów, bo nawet mężczyźni z domu Jagiellonii to byli ludzie, którzy często cierpieli na różnego rodzaju choroby przecież Zygmunt August też już pod koniec swojego życia to był człowiek, który u, którego choroba goniła choroba, więc to to jak 1 element drugi element jest taki, że to były jakieś objawy psychosomatyczne sza pewnego rodzaju depresji, która przeżywała złe nastroje właśnie też model wychowawczy to trauma związana z osobą królowej bony ona też wpływała na samopoczucie Anny Jagiellonki i na jej na jej zdrowie można też powiedzieć, że być może miała jakiś charakter hipochondryk, czyli osoby, które do suki osoby, która doszukiwała się w sobie różnego rodzaju schorzeń, ale nie wykluczyłbym tego elementu, który już wspominałem o jej ogromnego zainteresowania medycyną ogromnego zainteresowania również właśnie swoją fizyczność czczą różnymi elementami zdrowotnymi to też wpływało na to, że ona po prostu pewnych chorób i u siebie doszukiwała bardzo pilnie swoje ciało obserwowała to wiązało się z jej właśnie zainteresowaniami, gdy ziołolecznictwa no bo ówczesna medycyna po prostu to jeszcze 1 element historii zapytań, czyli most Jagiellonki, bo po pierwsze, stały most na Wiśle Warszawa zawdzięcza właśnie Annie wprawdzie budowa tego mostu zacięła się z inicjatywy Zygmunta Augusta to był czerwiec roku 1500 sześćdziesiątego ósmego, ale Jagiellonka doglądała budowy wspomagała ją finansowo i do otwarcia doszło w 1500 siedemdziesiątym trzecim roku w kwietniu, gdy właśnie w podwarszawskiej wsi kamień miała rozpocząć lekcja Henryka Walezego ponoć było to osiągnięcie na miarę tamtych czasów możliwości wielkie no jeśli dzisiaj państwo mają okazję częściej oglądać Wisłę w Warszawie niż ja bo, bo myślę, że część naszych słuchaczy w Warszawie mieszkań może sobie na nią patrzeć to jest ja czasem do Wisły widzę to taka spokojna wijąca się rzeczka nad nią Kuca Warszawa jak i Mariusz Szczygieł mówił o tym, więc to jest rzeka spokojna, ale wówczas była rzeka bardzo trudna i stąd też były kłopoty z ustawieniem stałej przeprawy takiej ustawy przeprawy pomiędzy lewym prawym brzegiem Wisły ta może być taką inwestycją, która połączyła 2 brzegi most, który miał 500m most drewniany zresztą most, który w 1600 trzecim roku bodajże został na tyle naruszony i remont tego mostu tyle kosztowało ono ostatecznie został rozebrany i nie funkcjonował, ale faktycznie wówczas to było ogromne osiągnięcie techniki finansowane w dużej mierze przez Annę Jagiellonkę, która wcześniej będąc matką na Mazowszu, czerpiąc dochody w ogóle z Mazowsza w dół, które były na Mazowszu też dbała o rozwój tamtego regionu, bo to są czy to jest zamek Ujazdowski czy to jest zamek królewski który, który też zaczął być rozbudowywany w Warszawie, który zaczął być rozbudowywany w okresie pobytu tam Anny Jagiellonki to są właśnie tego typu inwestycje, które Jagiellonka dbała, ale to był w ogóle bardzo dobry gospodarz to była osoba, która czerpała ze swoich dóbr bardzo duże dochody, ale to była też kobieta, która była w ogóle też uwzględniona architektonicznej artystycznie przecież ona wyposażyła złotą kaplicę zygmuntowską w Krakowie łuski takie złote, które są w kaplicy to prawdopodobnie jest pomysł jej szkic to była osoba, która pięknie hartowała, która miała też pewne inklinacje do mody, która potrafiła na własnych sukniach haftować różnego rodzaju rzeczy to są naprawdę piękne hafty na sobie prawdopodobnie też hartowała od 2 lub jej modlitewnik, a także to była osoba o bardzo wielu zdolnościach, której niestety, ale właśnie ten Mig jej brzydoty ten miks właśnie samotnej kobiety na uboczu powodował, że powoduje, że gdzieś w tej pozytywne cechy nam umykają i myślę, że ta nasza rozmowa pozwoliła te cechy uwypuklić uzmysłowić, że myśmy do czynienia z bardzo ciekawą, ale pewnie niezwykle nieszczęśliwą przez większość swojego życia osoby dr Sebastian Adamkiewicz historyk publicysta muzeum tradycji niepodległościowych w Łodzi był moim państwa gościem bardzo dziękuję za rozmowę panie doktorze dziękuję pani dziękuję państwu Zwiń «

To druga kobieta w historii wybrana na króla Polski. O Annie Jagielonce

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 06:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie tygodnia, a w nim strach na prawicy i tragedia w Ukrainie

Jak reporter odnalazł się na Instagramie - czyli o tym, co się działo wokół gatunku po 2010 roku (cz. 2)

Czym się kierować przy wyborze szkoły ponadpodstawowej?

Co lekarze po studiach medycznych w Polsce wiedzą na temat aborcji?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL