Dlaczego wyczerpują się klasyczne kategorie estetyczne?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

niedzielny magazyn Radia TOK FM świąteczny magazyn Radia TOK FM kolejnym naszym gościem jest pani dr Olga Łosiewicz filozofka sztuki wykładowczyni Uniwersytetu otwartego Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry pani doktor dzień doby Kinga państwo czym ten okres świąteczny, bo też tak zaplanowaliśmy naszą audycję jednak tej tematyki dotykał to jest dobry moment na to by zastanowić się, jakie mamy poczucie estetyki w ogóle by zastanowić czy sztuka jest z nami na co dzień czy Rozwiń » też jest dla większości z nas totalną abstrakcją, zwłaszcza dla tych, którzy bardzo pragmatycznie podchodzą do codzienności myślę, że na sztukę jest zawsze dobry czas, a okres świąteczny może przejąłby temu, ponieważ mamy więcej czasu, ponieważ mamy chwilę na refleksji może taki oddech i dystans to są najwięksi sprzymierzeńcy w naszych kontaktach ze sztuką, chociaż na powiedzmy estetyka świąteczna i sztuka współczesna niekoniecznie mają ze sobą wiele wspólnego no może powinniśmy w ogóle wytłumaczyć, jaki jest prawidłowy termin sztuki jak rozumieć jak podzielić wreszcie te też sztukę na taki dziedzictwo, które przekazywane jest z pokolenia na pokolenie utrwalonych dzisiaj w naszym w naszej wyobraźni i działań, które funkcjonują z nami każdego dnia czym jest sztuka współczesna przykro mi nie mamy dobrej definicji i warto o tym mówić warto się do tego przyznawać nie ma dobrej definicji sztuki, którą akceptowali wszyscy, którą stworzyliby estetyce filozofowie sztuki krytycy sztuki to akceptowali Beaty części, która obejmowałaby wszystkie przejawy naszego artystycznego czy wrażliwego kontaktu z rzeczywistością komunikowania się z innymi ludźmi naszymi emocjami takich definicji w ciągu wieków było bardzo wiele od oczywiście najbardziej znane mi medyczna definicja sztuki, ale mało, kto się nad nią zastanawia, jakiego rodzaju rzeczywistość właściwie ta sztuka miałaby jednak jako natomiast te od czasu wielkiej awangardy czy Neo awangardy sztuki współczesnej sztuką współczesną nazywamy tak zupełnie umownie sztukę po drugiej wojnie światowej nie ma dobrej definicji, która obejmowałaby wszystkie przejawy artystycznego wyrazu ja myślę, że to dobrze, bo to znaczy, że sztuka jest czymś się otwartym sztuka jest czymś bardzo tolerancyjnym sztuka jest pewnego rodzaju być może językiem dyskursem z powodu sposobem przeżywania świata i stawianie granic czy ostre definicji, kiedy mówimy o czymś takim niczego nowego nie spełniać, ale równie doktor, bo sztukę w ich odbiorca bierze wiedząc, że jest to sztuka, ale są jakieś przecież kryteria, które określają co jest sztuką, a co nie jest u zarania przy w momencie, kiedy w zależności, jakim gatunku mówimy o dzieło, jakkolwiek rozumieć powstaje prawda to gdybym ja teraz wymyślił coś co uznałbym za za sztukę właśnie, a wielu fachowców się ze mną nie zgodziło w oparciu o jakieś kryteria, które funkcjonują w w tej sferze życia to no to pewnie były pewne rozdźwięki teraz chyba już na samym początku da się zakwalifikować się te kwalifikacje ten mandat nadać co jest sztuką, a co nie właśnie w tym rzecz się nie niestety nie jestem w stanie przytoczyć takiej definicji sztuki, która byłaby przyjęta, z którą się wszyscy zgadzali, która miałaby żadnych wad formalnych logicznych Władysław Tatarkiewicz stworzą taką definicję sztuki, którą nazywamy alternatywną albo wielokrotnie alternatywną i właściwie polegała ta definicja na tym, żeby za dzieło sztuki bądź działalność artystyczną uważać poszczególne przejawy, czyli albo naśladowanie rzeczywistości albo artystyczną ekspresję albo proces twórczy albo, a formy komunikacji, które mamy do czynienia ze współuczestnictwem pomiędzy artystą twórcą i jego odbiorcą no problem z tą definicją polega na tym, że kolejne człony alternatywy Moore możemy dodawać więcej ten nasz definicję ustalamy zawsze ex post mające do czynienia z pewnym niezwykle zróżnicowanym uniwersum działań artystycznych i oczywiście już, kiedy wypowiadamy kolejny człon alternatywy jest poniekąd za późno, bo ktoś właśnie wymyślę jakiś sposób artystycznego wyrazu ekspresji ktoś w tym nie będzie mieścił, ale tak mamy takie powiedzmy najbardziej rozpowszechnione sposoby definiowania sztuki jak naśladowanie pewnych przejawów rzeczywistości pytanie czy to rzeczywistość naszego doświadczenia zewnętrzna zmysłowa to jest rzeczywistość mityczna czy to jest rzeczywistość abstrakcyjna tutaj mówimy o ekspresji ekspansji naszych uczuć mówimy o impresji, czyli uderzaniu we odbiorca naszego zawodu wtedy prowokujemy najczęściej, ale niekoniecznie możemy też kogoś bardzo wzruszyć czy poruszyć to są no powiedzmy takie najbardziej rozpowszechnione sposoby definiowania sztuki, ale jest więcej to jest te nieustające nieustające proces tak w którymś momencie pojawiło się takie właściwie bardziej i społeczne instytucjonalne sposoby definiowania sztuki, które zakładały pewnego rodzaju umowę pomiędzy instytucjami pomiędzy artystami akademiami muzeami artystami ich odbiorcami żadna powiedzmy pewne przejawy ludzkiej aktywności czy obiekty, które gromadzimy w tych naszych instytucjach będziemy nazywać sztuką tutaj też oczywiście bardzo łatwo sprawę nie przekroczy czy wyściółką uzna sztukę można albo inaczej czy sztukę można uznać za narzędzie społeczny czy należy tylko wyłącznie patrzeć na nią jako, a kwestie estetyki i zaspokajania naszych wartości takich ukrytych i taki osobniczy, których do trudno, o których trudno mówić, ale też trudno zdefiniować o tę rolę społeczną chciałbym zapytać UE wg amerykańskiego filozofa socjologa złe ja sztuka jest sposobem społecznej komunikacji jest medium społecznej komunikacji myślę za pomocą sztuki porozumiewamy jest to taki dyskurs, które ma troszeczkę inne instrumentarium niższe napowietrzne język ekonomia nauka czy inne wielkie formy symboliczne, które służą nam do komunikacji w różnych sferach naszego życia, jeżeli taka komunikacja takie doświadczenie posiada pewnego rodzaju wartość jakoś estetyczną no to najczęściej umawiamy się że, że jest to sztuka sztuka wymaga pewnego komunikatu, który jest nadawany wymaga odbiorca odbiorca jest bardzo ważna nie istnieje właściwie doświadczenie sztuki bez odbiorcy, na które jest tutaj czymś absolutnie koniecznym kimś absolutnie kluczowy taktyką jeśli za sztukę uznajemy film i tutaj nie ma pola dyskusji to z reguły każda wartościowa produkcja niesie za sobą jakieś przesłanie, z którego wyciągamy wnioski przy próbujemy przyswoić to co zobaczyliśmy albo też pokusić o pewną refleksję natomiast jeśli chodzi o sztukę, która no, gdzie funkcjonuje na wyższym poziomie abstrakcji, kiedy ten przekaz ten kod czy językowym w wierszu np. bądź też wizualne jeśli chodzi o inne dzieła nie jest tak przejrzysty Noto to wtedy trudniej chyba czerpać prawda i gdzie wnosić, że zupełnie ta sztuka rolę rolę społeczną, że wnosi wiele do naszego życia, a na to pewnie zależy też zauważyć, że muzyka tutaj chyba to odnosi nie zgodzić rząd wnosi bardzo wiele do naszego życia i że całą pewnością przemawia do nas jako do wspólnoty na różnych poziomach doświadczenie muzyki może być takim doświadczeniem ekstatyczne wspólnotowym łączącym, a przecież to nie jest język znaczeń to nie jest język sensu tam, więc te doświadczenia czy nasza wrażliwość operują na bardzo różnych poziomach Witkacy mawiał, że istotą sztuki jest forma i że tutaj no pac man dobór tak tych środków będzie przemawiał jakoś do naszego doświadczenia nie da się każdego doświadczenia sztuk plastycznych muzyki na przełożyć bezpośrednio na język dyskusyjne na taki język naszej potocznej i komunikacji, bo to byłaby daleko idąca redukcja jak sądzę stąd pewnego rodzaju unikalność i wolność sztuki, która usiłuje raczej poszerzać nasze doświadczenie poszerzać nasze perspektywy ani nie by potwierdzać nasze rutynowe sądy nie w tym mniej zadań jak są one do dr Olga Łosiewicz jest z nami filozofka sztuki wykładowczyni Uniwersytetu otwartego Uniwersytetu Warszawskiego za chwilkę wracamy do naszej rozmowy jest niedzielny świąteczny magazyn Radia TOK FM to jest niedzielny świąteczny magazyn Radia TOK FM jest z nami dr Olga Łosiewicz filozofka sztuki wykładowczyni Uniwersytetu otwartego Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry pani dr Finn, aby z okazji świąt rozmawiamy o sztuce czym sztuka jest, jaka jest jej rola czy masa ludzka percepcja jednakowy sposób pozwala sztukę rozumieć, ale też mówimy o roli społecznej sztuki i też zastanawiamy się w jaki sposób sztuka rozumieć, ale też młodszym pokoleniom te umiejętności przekazywać, bo pani przyznać, że jest to czas wyjątkowo, choć pewnie to od ocenić będzie można dopiero po latach niekorzystne dla rozumienia sztuki, kiedy wszystko bardzo dosłowne, kiedy wszystko jest podane na tacy, kiedy wszystko jest zawężone do jakiegoś bardzo krótkiego kodu rumianek przez przez dane grupy społeczne to prawda, ale żyjemy oczywiście bardzo ciekawych czasach w takich czasach, w których pojawiają się nowe doświadczenia nowe wyzwania nietrudno wyliczyć mamy do czynienia przede wszystkim z problemem pandemii mamy do czynienia z wieloma problemami na scenie politycznej i społecznej mamy do czynienia też Bator dynamicznym rozwojem techniki rozwój techniki to są nowe media dla sztuki to są nowe sposoby komunikacji i oczywiście trudno jest mi powiedzieć w jaki sposób młodsze pokolenia, które są naszymi dziećmi będą naszymi wnukami w związku z tym tak naprawdę dziedziczą czy ich wrażliwość będzie w dużym stopniu zależała od tego co im przekażemy im zostanie mi dziedzictwo o dziedzictwie, ale to są też osoby, które będą tworzyć nowe rzeczy nowych językach i ja bym tutaj starała się nie narzekać na ograniczone kody kulturowe tylko raczej uważać za szansę za coś co jest nowym język to będzie udręka naszych, ale czy środków UE recept jak było kinem sztuką po to, zagrożenie większa oczywiście, aby pani zdaniem nowe media mogą właśnie stać się takim nośnikiem czy też staną się przeszkodą, bo to też jest dość myślę zasadne pytanie czy one nie wypierają sztuki czy czy są jej przekaźnikiem w jaki sposób należy na nie patrzeć to w jaki sposób artysta wykorzysta dostępne mu środki to jest kwestia jego wyobraźni i ekspresji oczywiście, że każde narzędzie może stać się medium sztuki bardzo wątpię, żeby nowe narzędzia mogły ograniczać artystyczną percepcję trzeba będzie po prostu one znajdować nowe środki artystycznego wyrazu tą będzie również szansa oczywiście, że tak na pytanie w jaki sposób my korzystamy z naszych nowych narzędzi, ale ani osób użyć tego narzędzia w gruncie rzeczy takich tradycyjnych również artystyczna ekspresja czyny czy wyobraźnia nie zależą od środków technicznych one zależą od nas i od tego jak tych środków używane w jakim celu jako otwartą głową, ale z, jaką wrażliwością, ale mówiąc o tym bardzo miał na myśliwym dystrybucję sztuki, a nie sposób powstawania o proszę pana też niezwykła szansa proszę sobie wyobrazić, że przecież kiedyś, żeby odwiedzić wszystkie muzea czy wielkie galerie świata nie starczyłoby nam życia, a już na pewno pieniędzy, żeby zobaczyć wszystkie dzieła nie wiem ile albumów reprodukcji musielibyśmy kupić obecnie mamy je pod ręką w internecie wystarczy wpisać do wyszukiwarki nowe media nigdy nie nadawał, a nie dawały nam takiej szansy uczestnictwa w kulturze jak obecnie, a to, że komuś się np. chce tego robić to jest tak jakby zupełnie inny problem w tej chwili mamy niespotykane absolutnie w historii możliwość kontaktu ze sztuką, bo każdy ma jeszcze możemy poczytać w internecie i właściwie każde dzieło możemy zobaczyć w internecie, jeżeli nie będzie nam dane zobaczyć na żywo to wielka szansa próbowaliśmy w pierwszej części naszej rozmowy określić zdefiniować sztukę w ogóle i to pewnie nie udaje, bo jest szereg kryteriów, które o tym stanowią, a sztuka współczesna czy zastosowanie tego kryterium tej cezury czasowej jedynie pozwala nazwać sztuką współczesną i w porównaniu do tego co powstawało lata temu to kryterium historyczne ma jak wszystko swoje zalety swoje wady, jeżeli mówimy o sztuce po drugiej wojny światowej to jest kryterium o charakterze arbitralnym wiemy np. że wielu wybitnych twórców wielkiej awangardy szczęśliwie przeżyło drugą wojnę światową i tworzyło po drugiej wojnie światowej, więc jako automatu z artystów awangardowych nowoczesnych Stali się artystami współczesnymi piszą po dali Picasso to są takie takie nazwiska, którzy tworzą po drugiej wojnie światowej oczywiście druga wojna światowa była tak ważkim wydarzeniem na PS historycznym, że można jako stwierdzić, że był już nic nie było takie Sun, a do końca stąd to kryterium o charakterze tak naprawdę poza artystycznym historycznym nieco arbitralnym też trzeba sobie zdawać z tego sprawę, ale faktycznie w latach pięćdziesiątych potem sześćdziesiątych pewno awangardzie potem kolejnych właściwie na organach, które przychodzą co dekadę pojawiają się nowe sposoby artystycznego wyrazu po UE pojawiają się nowe no te to jest informowali to jest sztuka konceptualne to jest sztuka zdarzeniom owa happening Telephone z UE sztuka ziemi i faktycznie artyści szukają sobie takich form ekspresji artystycznej, która jakiś zupełnie nowe często eksperymentalny sposób, że przekaże nasza doświadczenie nasz na współczesnych ludzi z 1 strony po traumie, ale drugi wojnę mniej światowej z drugiej strony w tym wieku, który nazywany wiekiem już nie tylko przemysłu, ale i przede wszystkim masowej informacji, w którym nasza rzeczywistość bardzo szybko się zmienia sztuka również ona wykorzystuje nowe media ona reaguje komentuje nowe doświadczenia w jaki sposób wyznacza nam cele, ale też pokazuje nasze emocje nasza sposoby zmagania się z jakimiś takimi problemami o charakterze egzystencjalnym o charakterze indywidualnym charakterze społecznym o charakterze historycznym stąd Kaliny wykład różnorodność i faktycznie ogromna umiejętność reagowania reagowania na innych dziejąca się wydarzenia myślę, że to są takie zasadnicze rysy, ale faktycznie w sztuce współczesnej mówi się, że nie mamy wiodących tendencji ja zawsze mam kłopot, kiedy o tym mówię, bo wiem, że jakiekolwiek zdanie nie wypowiem tą będzie można znaleźć pytanie czy tezę, której zaprzeczy, ale myślę, że nie jest zbyt śmiałą tezą powiedzieć to są pani przed chwilą stwierdziła pani doktor, że sztuka nie jest stosowana już w tej chwili ona nawiązuje do bieżących wydarzeń czy to społecznych czy to politycznych czy też innych z tymi ludzkość zmaga się tak bardzo często robią oczywiście nawiązuje też do na takich naszych doświadczeń o charakterze egzystencjalnym czy mamy również do czynienia z taką abstrakcją, która nową próbuje skazać nam taki rodzaj myślenia i doświadczenia, które nie jest dostępne w naszej rzeczywistości tej codziennej zmysłowej, ale z całą pewnością jako społeczności jako odbiorcę pewnie najżywiej czy taki najbardziej intensywny sposób reagujemy na TVN sztuki, które są pewnego rodzaju komentarzem do wydarzeń historycznych czy do naszych nowych doświadczeń w tym sensie, że podzielamy po prostu, że takie wydarzenia również nas powodują pewnego rodzaju oddźwięk my również poszukujemy sposobów dla ich rozumienia i tutaj sztuka może uwrażliwiać sztuka może nas buntować sztuka może być sposobem takiego pokojowego powiedzenia nie nie zgadzam się z czymś może być głosem wolności może być głosem tradycyjnych wartości tutaj mamy ogromne ogromne spektrum i chcemy tych akcji czy sposobów przeżywania naszej rzeczywistości czym odbiór sztuki mówi jest jednakowy jeśli spojrzymy na odbiorcę i miejsce na na ziemi na świecie, które w, którym ten odbiorca się znajduje, czyli krótko mówiąc czy ten Unii ta uniwersalność przekazu można w ogóle o nich mówić czy też zupełnie nie biorąc pod uwagę kontekst historyczny geograficzny także który, który jest tutaj dość dość mocno istotnych, a żyjemy w epoce globalizacji, tak więc en oczywiście, że istnieje coś takiego jak kody kulturowe jak pewnego rodzaju lokalność być może jakiegoś rodzaju niewspółmierność doświadczenia np. osób, które wywodzą się zupełnie innych tradycji czy zupełnie różnych kręgów kulturowych natomiast te żyjemy w epoce globalizacji żyjemy w epoce internetu to już nie jest tak, że sztuka nie przekracza granic, że my nie mamy dostępu do tych kodów kulturowych innych kultur innych krajów innych nacji możemy je troszeczkę inaczej rozumieć, ale jeżeli postaramy się znaleźć kontekst, a to jest oczywiście możliwe to jest kwestia wyszukiwania informacji to chyba też nigdy nie było tak łatwo zapoznać się doświadczeniem właśnie innego człowieka jak teraz, bo tego rodzaju informacje są dla nas dostępne o wiele łatwiej niż kiedyś takim wydań dziękuję pani bardzo za tę świąteczną rozmowę dr Olga głosie Which filozofka sztuki wykładowczyni Uniwersytetu otwartego Uniwersytetu Warszawskiego była naszym gościem dobrej niedzieli pani życie dziękuję dobrej niedzieli spokojnych świąt szczęśliwego nowego roku Zwiń «

Dlaczego wyczerpują się klasyczne kategorie estetyczne?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: NIEDZIELNY MAGAZYN RADIA TOK FM - PRZEMYSŁAW IWAŃCZYK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 21:00

Najnowsze Podcasty

Test: Volkswagen Golf

Krzysztof Spór. Czy na festiwalach filmowych istnieje humor?

Po Gdyni

MSZ nie wymówił umów z firmami outsourcingowymi, mimo obietnic

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL