Świat fizyki jak biblioteka Borgesa (o postępie naukowym)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

jako się rzekło takim się stało doc. dr hab. Jan Chwedeńczuk dzień dobry cisza, a no i to właśnie tak czasami jest jak się coś zapowie i o o właśnie Janku zbudowała naprawdę poważne napięcia myśmy wszyscy zamarli w oczekiwaniu i poczuciu, że dzieje się nie to co dziać się miało miało się stać to, że przywita się od razu po tym, jak się miasto, bo przywita masztu nagle jakaś cisza zapadła dzień dobry dzień dobry to jak jeszcze raz przedstawię, żeby wszystko Rozwiń » było tak jak trzeba doc. dr hab. Jan Chwedeńczuk Instytut fizyki teoretycznej Uniwersytet warszawski dzień dobry dzień dobry czas jeszcze mam nadzieję, że dotrwam bez zakłóceń, bo jestem na wsi to chwilami dymie Wichary okrutne i może być różnie zobaczymy no tak to wichry okrutne na wsi bywają czasami rzeczywiście zdradliwe, zwłaszcza że alerty przychodzą od pewnego czasu sprawozdań rów, ale miejmy nadzieję, że jednak nam się uda rozmawiać do końca, zwłaszcza że bardzo dobrze słychać muszę powiedzieć, że jakość dźwięku jest znakomita, więc sądzę, że nie powinna być wielkich kłopotów, ale to nas być może od razu wprowadzić w tematykę dzisiejszej audycji, bo wynalezienie telefonu przyznasz to była poważna sprawa, która zmieniła sposób organizacji świata gruntownie radykalnie no tak, ale masz myśli telefon taki stacjonarny czy i stacjonarne ważna i potem jak mawiał świętej pamięci prof. Wolniewicz telefon przyboczny, bo on podać określenie jak na telefon komórkowy telefon przyboczny bardzo się to podoba nam się podoba ta jest odwrócenie tej relacji tak w ramach, której to telefon to właściciel staje się przybocznym telefonów wyścig ma rację rzeczywiście tej strony nie spojrzałem na to określenie, ale bardzo się na zawsze podobało i teraz dodatkową głębie z niego wydobył też w no, więc no tak wynalezienie telefonu wcześniej Telegraf radio to mniej więcej tak no mniej więcej to są te same czasy, czyli innymi słowy opanowania tych żywiołów elektromagnetycznych no to znaczenie dla rozwoju ludzkości miało rewolucyjny myśmy rozmawiali troszkę zahacza o ten temat stąd postanowiliśmy wrócić do niego jego rozszerzyć 2 tygodnie temu jak rozmawialiśmy no i jakoś tam rzuciłam, że wydaje mi się nie nie jestem rzecz jasna historykiem, ale że np. rozwój Radia, które jako medium bardzo cenię, ale rozwój Radia np. a nie miał jakiś wpływ na wzmocnienie propagandy trzeciej rzeszy, bo to chyba było medium bez wątpienia, które tam dr dr. Robertowi służyło bardzo wydajnie no, więc to pokazuje ten prosty przykład proste proste noże rozwój i no jak koreluje to rozwój techniki z rozwojem ludzkości, że te te korelacje nie są trywialne to znaczy to nie jest jakiś taki świetlisty rozwój postęp w takim pozytywistyczne znaczenia tylko są tu pewne meandry narażają wydaje się, że jeśli szukać takiego bodaj najbardziej spektakularnego przykładu, w którym zresztą się właśnie zmienią te różnorakie kwestie, o których mówisz i czerń Biel zarazem to pewnie byłaby to bomba atomowa no właśnie taśmy to od razu szło do głowy no i broń jądrową no właśnie no wynalazek tam można powiedzieć ujarzmienie do pewnego stopnia energii jądrowej, czyli Energi, która się wyzwala w procesie albo rozszczepiania bardzo ciężkich jąder atomowych albo tak jak w 2 jak to się dzieje w gwiazdach, czyli łączenia bardzo lekkich jak się łączą jądra wodoru powstaje hala lutowy wytwarzana jest naddatek energetycznej ten naddatek, kto jest to dzięki czemu żyjemy, bo to jest to co świeci z naszej gwiazdy, więc to bez wątpienia no ale ujarzmienia broni jądrowej można zaczekać to niejednoznaczna z 1 strony masz śmierć setek ba setek tysięcy cywilów w Japonii w roku czterdziestym piątym, a z drugiej strony można patrzeć na broń jądrową jako na stabilizator sytuacji międzynarodowej i w tym kontekście no być może póki co uchroniła nas ona od od zwarcia, a w każdym razie Stanów zjednoczonych ze związkiem Radzieckim to bez wątpienia do to jest oś sporu pomiędzy bardzo ciekawego zresztą sporu pomiędzy Stevenem Pink era ma nas mam talent Bem Steven PIN karta jest myślę, że nie muszę chyba go specjalnie państwu przedstawiać, ale psycholog kanadyjski mieszkający w stanach Zjednoczonych wykładający na Harvardzie, który od lat publikuje książki, w których udowadnia, że żyjemy w najlepszym możliwym możliwych światów i że postęp jest ewidentne cywilizacyjne i że ci, którzy są malkontentów ami i desek testami nieustannie narzekającym na to, że tak źle jest w naszych czasach nie umieją uczciwie spojrzeć na przeszłość zobaczyć jak wiele na korzyść zmieniło ją to oczywiście wszystko pokazuje na na danych na faktach taka słynna książka oświecenie teraz bodaj po polsku tak się to nazywa online mętna jest tytuł jest tu amerykański nie pamiętam jak brzmi tytuł polskiego tłumaczenia w tej chwili, ale ostatnio się nowe oświecenie właśnie Kasia Morawska pisała tak tak dziękuję nowe oświecenie jest po polsku ten tytuł, a jeszcze jest książka racjonalność świeża najnowsza i z kolei takim krytyki m.in. Pinka Air powiada, że o tym jak wspaniałym świecie żyjemy jak głęboki progres cywilizacyjny nastąpił świadczy m.in. coś nie mieliśmy w świecie zachodnim wojny od czasów drugiej wojny światowej i że no coś co było codziennością można powiedzieć przed tym okresem dziś jest już wprawdzie niestety znowu zaczynamy o tym rozmawiać zaraz po tej rozmowie też będziemy, ale stało się to w każdym razie czymś co nie jest jakąś odległą perspektywą na talerz socjolog też bardzo ciekawy autor koncepcji czarnego łabędzia m.in. krytyczny bardzo wobec piłkarza od początku to jego kampanii na rzecz najlepszego ze światów mówi no przecież każdy, kto patrzy na kilkadziesiąt lat ostatnich rozumie, że wojny nie było tylko przez to, że była bomba atomowa wszyscy się bali, że unicestwiono się nawzajem, więc wyłącznie lęki atawistyczne, ale i pragmatyczne zarazem przed samą unicestwieniem nas chronił przed wybuchem wojna na, ale to ja widzę sprzeczności wiatach z dnia stwierdzeniach, a sprzeczności nie widzisz, a nie to jest moim zdaniem jest trochę sprzeczność no ale już może to czasy są tak jak chce pierwszy najlepsze, bo tak jak co drugi chroni nas Łękno wjazd na coś nas zablokowało przez tysiące lat żeśmy się żali, a teraz zmierzamy można utrzymywać, że staliśmy mądrzejsi, ale albo po prostu no jakiś techniczny czynnik nas zszokował też Winkler uważa rzeczywiście mam wrażenie na tyle na ile znam jego twórczość, że wraz z tym postęp jest takim rzeczywiście oświeceniowym właśnie pozytywistyczne myślicielem, który utożsamia postęp cywilizacyjny technologiczny z postępem moralnym, więc u niego nie jest komponent ta takiego optymizmu antropologicznego, żeby się stajemy w miarę rozwoju nauki właśnie m.in. coraz lepsi no i że to jest właśnie jedna z oznak tego, że stajemy lepiej nam w tym sensie, ale jako raczej pesymistą antropologiczne, które uważa że, że na poziomie takim moralną ludzkim do tego progresu albo znaczy nie, tyle że nie ma tylko, że on nie jest tak do opisania na na liniową linearnie jak i jakby chciał Pink, więc w tym sensie może polemiczne ma rację, ale to jest tylko na marginesie robi wracając w takim razie do tych kwestii jeszcze atomowych to drugi aspekt ujarzmienia tej tej technologii to jest energetyka jądrowa, której ja jestem gorącym zwolennikiem i ja również to jest już to wiesz to jest ewidentny postęp oczywiście można coś z tutaj powiedzieć o Czarnobylu w Fukushimie, ale no jednak jak na to jak rzekomo jest to niebezpieczne źródło energii to były no wyjątki od reguły i passatem wyciągnięto wnioski z tego co tam wyciągnięto wnioski są coraz nowocześniejsze Thora aktor i w oczywiście zawsze problem składowania odpadów, ale mnie ani nie są nierozwiązywalne wydaje się no dobrze to może jakoś tak historycznie spróbujemy ma pod proponuje dwutorowo dzisiaj o tym mówić rzeczywiście taki wątek historyczny jest niezbędne i ciekawy, ale wydaje się, że to budzi też dużo takich pytań o charakterze nazwijmy to filozoficzna etycznym to znaczy np. związanych z zakresem odpowiedzialności nauki czy naukowców zapewne na odkrycia za wdrażanie pewnych rozwiązań np. właśnie kwestie relacji pomiędzy nauką w ogóle, a różnymi zastosowaniami nauki i toteż myślę ciekawe, więc tak bym proponował, żeby przez tych 2 SOR-ach się poruszać dzisiaj w dobrze, ale czy w ogóle, bo weźmy np. weźmy np. rozwój tych współczesnych technologii i półprzewodników, które doprowadziły do powstania małych komputerów telefonów i internetu itd. czy jakimkolwiek czy myśli, że w jakimkolwiek stopniu naukowiec, który bada własności takich materiałów właśnie półprzewodnikowych potem pokazuje, że z tego można stworzyć tranzystory tak dalej tak dalej powstaje cały ten ciąg od od badań podstawowych do produktu na półce, a potem ktoś to wykorzystuje np. do szerzenia, a hejtu w internecie odczytu czy to dni jest jakakolwiek odpowiedzialność po stronie tego, kto jest na samym początku, czyli tego kto, kto te podstawowe badania z czystej ciekawości cieni grzeczne już to w ogóle można w ten sposób no wydaje się, że zaraz zwrócę to pytanie w UE, ale kara skoro wywołuje te kwestie to ja myślę także oczywiście w tak zarysowanym przykładzie, jaki podałeś nie widzę takiej linii, która miała prowadzić od odkrycia do jego konsekwencji dalekosiężnych właściwie nieprzewidywalnych też dużym stopniu w momencie, kiedy to odkrycie jest dokonywane, ale już np. wyobrażam sobie napad instytuty badawcze związane z armią, w których pracują niezwykle utalentowani naukowcy, którzy zajmują się pracą nad tworzeniem jakiś niezwykle takich intensywnych bardzo skutecznych technologii bojowych, dokonując przy okazji bardzo wielu innowacyjnych odkryć i rozwiązań, które się mogą też przysłużyć ludzkości no to już, jakby inna sytuacja ludzie jednak jakąś odpowiedzialność w moim poczuciu za wdrażanie takich technologii nad którymi pracują, korzystając całej swojej ogromnej wiedzy kompetencji tak dalej ponoszą drugi przykład na instytuty badawcze związane z określonym kapitałem biznesowym to znaczy związane z np. nie wiem z wielkimi korporacjami cyfrowymi, która wykładają gigantyczne pieniądze na to, żeby opracowywać algorytmy sterujące przekazem w mediach społecznościowych tak, żeby maksymalnie skutecznie wywierać wpływ na decyzja nieświadomie rzecz jasna wywierać wpływ na decyzja ludzkie no tu mamy z 1 strony oczywiście stricte naukową pracę polegającą na tym, że się bada mechanizmy podejmowania decyzji, że można się bardzo wiele przy okazji psychologii ludzkich dowiedzieć, ale też mamy dość konkretna cele czy konkretne zastosowanie i pieniądze wykładane właśnie po to, żeby, żeby te cele realizować więc, więc w takim przypadku bym widział problem zdecydowanie nota, a w tym o, których mówiła oczywiście nie oczywiście nie zgadzam się na to ten drugi przy tym przykład, który dawał się z jest bardzo mocny to też skądinąd to jak słuchałem to też pomyślałem znowu od historii i stworzenia bomby atomowej to znaczy Einstein uświadomił sobie, że w w jego teorii w tym wzorze równa się c Kwadrat i związek związanych z tym w różnym różnych obserwacja tkwi ta ten zabójczy potencjał no i teraz on się zwróci to bodajże, bo rozwali wtedy prezydentem Stanów zjednoczonych się wraca do prezydenta pisze do niego list de facto, apelując o o o rozpoczęcie badań nad bronią jądrową oczywiście w z intencją taką że, żeby wyprzedzić potencjalny ruch trzeciej rzeczy nie ma, niemniej masz naukowca, który wychodzi od badań naprawdę takich podstawowych to na najwyższym poziomie jak sobie można wyobrazić no i potem masz tam taką tragiczną decyzję co z tym zrobić zakopać tę informację wiadomo, że prędzej czy później to jest nieuniknione, że postęp doprowadzi to prowadziłby do do stworzenia tej bomby, ale co ta jednostka ma zrobić czy ma przyczynić się do stworzenia niewyobrażalnego narzędzie takiej masowej zagłady czy ja się schować głowę w piasek no to jest moja niejasnym ekstremalny przykład tak o Roberta Oppenheimera na przekaz czyli, czyli szefa projektu Manhattan człowieka, który jest za powstanie bomby atomowej odpowiedzialnych w tym sensie, że jest nazywany jej ojcem i nowy wybitny fizyk bez wątpienia, ale oczywiście ja tutaj nie chce programować czegoś na kształt kwiaty mu w podejściu do tych spraw i takiego naiwnego realizmu, który oburza się zawsze wtedy, kiedy gdzieś mamy do czynienia nie wiem z przemocą albo ze środkami przymusu bezpośredniego moglibyśmy popaść łatwo tak ją taką postawę, że tam, gdzie jest bomba tam jest zła i nie ma co niuansować tymczasem no wiele spośród ludzkich spraw to jest poruszanie się tam, gdzie wybór jest tylko między większym mniejszym złem i myślę, że oni wtedy byli dokładnie w takiej sytuacji im i znaczna część historyków, którzy zajmują się tymi sprawami nie tylko historyków zresztą są to są ludzie zgodni co do tego, że powstanie zastosowanie właśnie tej technologii no i choć wiązało się z dramatycznymi dramatycznymi wydarzeniami wspomniała Hiroszimę Nagasaki no to zarazem jednak i pozwoliło zakończyć drugą wojnę światową i pozwoliło później już przez lata w tego typu konflikty nie popadać Więcek czas zawsze brać pod uwagę tego pytania z komplikacjami uwikłania tak tymczasem wracając do tego, o czym mówiła co znaczą w dziale naukowców rozwoju w rozwijaniu jak się go rytmów dla wielkich kapitałów internetowych no to oczywiście to jest łatwiejsze oceniona to głównie nad to jest na pewno jakiś komponent ciekawości i taki taki czysto naukowe im motywacji, ale przypuszczam, że ten finansowy komponent jest silne i ciężko sobie wyobrazić co jakiś takie, że można łatwo przywołać argumenty na rzecz brania udziału w takich przedsięwzięciach, które by jakoś odwoływały do wyższych wartości tak jak można zrobić tak jak przed chwilą powiedziałeś, odnosząc się do do projektu Manhattan, więc fraz ja wyobrażam sobie, że tutaj można by argumentować też tak, że wprawdzie rzeczywiście teoretycznie pracuje na rzecz korporacji i nie wiem szukam jakiegoś rozwiązania albo pracuje nad wynalezieniem jakieś innowacyjnej technologii, ale tak jak w każdym przypadku nie możemy przecież w 100% przewidzieć do czego ta technologia w przyszłości się przyda, więc może być także ona zostanie użyta do jakich celów z możnych w przyszłości w związku, z czym to wcale nie musi oznaczać to, że w tym momencie mamy do czynienia z taką sytuacją komercyjną w konkretnym celu utworzoną, że w przyszłości nie będzie z tego jakiegoś dobra no tak, ale Jaś to taki argument przekonuje mnie to np. żeby podać ekstremalnie wcale nie chce porównać tego, o czym mówi do tego, o czym zaraz powiem, ale ekstremalny ptaki i przykład czegoś wynalazku, który służył dobrym złym celom to jest Cyklon ba, który chyba nie tak mniej więcej pamiętam on pierwotnie to była substancja do tez do zainfekowania Łodzi podwodnych, bo te łodzie niemieckie, które via Łódź jak wpłynie na noc przez dłuższy czas to tam, zanim wejdą ludzie to musi być czysto bo, żeby nie było jakiś Mag tam robaków normując środek tarczy to to środek na insekty Fritz Haber wynalazł niemiecki Chemik noblista z 1918 roku skądinąd człowiek pochodzenia żydowskiego, który w 15003003. roku z Niemiec właśnie z uwagi na swoje pochodzenie musiał emigrować no i w czasie pierwszej wojny to był środek stosowany do odstawiania mundurów bieliznę żołnierzy no właśnie to jest drugą stronę, bo ty ten ty tak argumentowała, że to co robią teraz co jest może moralnie dwuznaczne kiedyś może okazać zasobem i źródłem czegoś dobrego, a Tomasz przykład aż na od Vertica to zdarzy to zaczynasz od jakiegoś w pewnym sensie banalnego technologicznego zastosowania kończy na ludobójstwie w ogóle, jeżeli pozwoli to taka myśl mi się tu nasunęła mianowicie myśmy 2 tygodnie temu rozmawiali o o granicach postępuje w granicach Poznania i tam żeśmy się zastanawiali nad tym właśnie jak mogłaby wyglądać taka taka ogólna teoria wszystkiego czy w ogóle ludzki umysł jest zdolny do do sformułowania i taki 1 przykład, który przywoływali ćmy to jest teoria strun, czyli taka taka właśnie z Unii fikołki na teoria opisująca wszystkie zjawiska we wszechświecie fizyczne zjawiska we wszechświecie, która sprowadza to całe zoo cząstek elementarnych elektronów kwarków no i neutrin tak dalej do zachowania się 1 obiektu do zachowania się takiej strunę, która zależnie od od trybu w jakim drga tak jak różnią trwać może strona gitarze no to ona efektywniej jest odbierana jako różny rodzaj cząstki to co chciałem powiedzieć zahaczyć o to, o czym teraz rozmawiamy to to właśnie na przestrzeni wieków wiemy coraz więcej to oczywista stwierdzenia ale, toteż formułujemy teoria począwszy od nie wiem tam opisów jakiż starożytny, które były nowsze znakomite jak na tamte czasy, ale z obecnej perspektywy był to był prymitywny nie da się ukryć opis świata przez teorię Galileusz Newton itd. teoria kwantów i na końcu, jeżeli w ogóle ten koniec istnieje jakaś taka teoria w no właśnie zunifikowana, która w pewnym sensie bardzo prosta oczywiście to matematycznie będzie wyszukanej niedostępne dla większości z nas, ale ona jest prosta właśnie w tym sensie unifikacyjnej to znaczy ona całemu temu całe te nieskończoności zjawisk, których mamy do czynienia nadaje jedno takie głębokie źródło i to w tym sensie to jest ta prostota piękno to co przy przyszłam do głowy jak tutaj przygotowałem do do naszej rozmowy to i to, że wraz z rozwojem nauki maszt schodzić na coraz niższy poziom ma coraz bardziej elementarne opis zjawisk, a temu towarzyszy coraz większa komplikacja naszego życia rozumiem, że z 1 strony masz coraz bardziej fundamentalne takie elementarne opis przyrody, a na tym bazuje rozwój społeczny i technologiczny, który jak być drugą stronę na czym on on robi coraz bardziej złożone co czeka na serio ja bardzo ciekawa rywalizacja czas oczywiście konsekwencją z no tego pogłębienia wiedzy należy no np. jakbyś pokazał człowiekowi kilkaset lat temu, który nie, gdzie jeszcze tory kwantów nie było te cuda wianki, które teraz mamy wokół siebie no to to byłby jakiś kompletnie niezrozumiały świat, a z drugiej strony, gdybyśmy próbowali takiemu człowiekowi wytłumaczyć, że szereg zjawisk ma wspólna i w gruncie rzeczy bardzo proste wytłumaczenie Noto to z drugiej strony to mogłoby być dla niego i dominujące, jakie to jest prosta, czyli rozumiesz bardzo komplikuje się tak jak to widzę świat społeczny, a temu towarzyszy pewne uproszczenia na głębokim pożar, ale czy soję kawę czy to jest rzeczywiście uproszczenie na głębokim poziomie to jest uproszczenie pewnych kwestii, które kiedyś wygląd wyglądały na skomplikowane, a zarazem skomplikowanie innych gdzieś innych obszarach, bo z drugiej strony przecież nieraz o tym rozmawialiśmy o o tym to pięknie o tym zresztą opowiadasz i bardzo na tyle na ile można klarownie to w tej wyje o tym na ile można w tych tematach w ogóle jakąś klarowność osiągnąć taką, żeby w uszach laików ona klarowna pozostała, ale no poziom jednak kontr i intuicyjność ci nie oczywistości i tajemniczości pewnych zjawisk kwantowych możliwych tak naprawdę do w cudzysłowie opowiedzenia łącznie już językiem matematyki trwa trudno nazwać uproszczeniem no zgoda co to z 1 strony zgoda z drugiej strony coś tam zagłębi w tym teorii kwantów to okazuje się, że całym szeregiem zjawisk rządzi i dość proste równania, które nazywamy równaniem średniego ono oczywiście wprost to pewne nadużycie powiedziano wprost on jest proste w zapisaniu i i to tyle, bo potem, żeby z niego coś wycisnąć to się sytuacja radykalnie interes i komplikuje, ale to co chcę powiedzieć jeszcze zgadzam z tobą, że na poziomie interpretacyjnym no to się to zrobił trudniejsze na krótki opis ten, którego też dostarczą nam Newton, czyli ruch chciał przyspieszenia prędkości trajektoria to jest w pełni zrozumiała, a opis, którego dostarcza na średnim Gar ucha ten bark i i cała Ferajna no jest w tym sensie trudno się nie dostał tak jak podziały się dla laika w gruncie rzeczy niedostępne, ale te, więc ta prostota nie jest na poziomie szkolnym ja przez szkolny ma wiać przez szkolny mam rozum mam namyśl, że nie można tego dot w pełni docenić bez bez tego warsztatu całego, ale i na pewnym poziomie, a ona jest czy to jest z Unii fikołka nie całego szeregu zjawisk, które człowiekowi, który wyszedł z jaskini wydają się być zupełnie osobnymi elementami wszechświata zunifikowane w jedno i w tym sensie to jest uproszczenie to jest niezwykła już to poproszę proszenie nie do końca do końca no to jest niezwykłe, że zapisuje jedno równania czy 5 równa niczym, czyli tam trzeba, ale jakoś taką ograniczono liczba i potem z tego znowu się odtwarza to całe bogactwo z internetem ekranami ciekło krystalicznymi laserami, które nas leczą z tymi złożonymi zjawiskami społecznymi i rozwoju ami populizmów no to jest niezwykłe, że z z tej z tego dążenia do prostoty tak nam się wszystko komplikuje w tak myślę, że to jest oczywiście kluczowe, żeby tę prostotę zdefiniować jako jednak coś co przede wszystkim widoczna jest dla naukowców to znaczy dla dla osób, która nie umieją prostotę rozpoznać, bo pewnego punktu widzenia można by było powiedzieć, że raczej obraz świata nam się właśnie systematycznie komplikuje nie upraszcza to znaczy, że opis, na który fenomeny pogodowe przypisuje bóstwom rozmaitym zamieszkującym świat przyrody np. wyrażającym gniew albo zadowolenie nie wiem opis, który jakieś zjawiska przyrodnicze również przepisuje działaniom jakichś istot, który co dzisiaj mamy w medycynie jako efekt działania nie wiem drobnoustrojów opisane rozumie znowu jako Niewiem kary albo nagroda no taki opis pod pewnym względem może się wydawać znacznie prostsze aniżeli i co tak niebywale skomplikowane i podzielone na liczne dyscypliny naukowe konsorcjum dzisiejszy dzisiaj dzisiaj, wypracowując opis opis świata to prawda, ale myślę, że można przekonać kogoś, że jeżeli powiem, że wszystkie cząstki to są to jest aspekt to są różne aspekty 1 bytu, który miasta hipotetyczna struna no to oczywiście na tym ta rozmowa z laikiem się kończy zresztą sam za mną też boja nie jestem absolutnie specjalistą od teorii strun ale, ale troszkę jeszcze sobą można porozmawiać od razu można po no dużo, ale nie wiesz już sufit jest dość dość nisko zawieszone jak ja słucham specjalistów od teorii strun albo kwantowej grawitacji to jak znam swoje miejsce w szeregu w każdym razie można przekonać człowieka, że wszystkie atomy związki chemiczne substancje, a potem ta hierarchia się na budowie z zjawisk biologiczne, że jeżeli to w głębi to jest wszystko jest tam 1 jakiś byt, który zależnie od swoich drgań tak powiem symuluje różne te te bardziej złożone zjawiska to, mimo że opis tego jest makabrycznie trudny ja nie przeczy no to w na kimś takim głębszym poziomie to jest to jest prostota no to jest prostota i to w jakoś porządkuje świat mam wrażenia wskaże mają tak ja mam takie odczucie w porządku, ale komplikuje całą resztę w taki komplikuje coraz to w ogóle taka na analogie widzę, że np. fortepian ma fortepian to jest 80 osiągnął już to z trwali zajmie 88 przycisków i te przyciski co może zrobić możesz się przyciskać oczywiście mocniej albo słabiej dłużej przetrzymać i krócej to jest chyba zasadniczo prosta sprawa znamię prosta sprawa no i z tych 888 guzików możesz stworzyć cały wszechświat o muzycznym, bo literatura obecna fortepianową jest gigantyczna cały wszechświat nastrojów i i opowieści, więc to to nie jest jakaś tam i cecha nie wiem fizyki czy świata fizycznego może ze stosunkowej prostoty masz zjawiska Argentyny, które są dowolnie złożone, a tylko o w w wydaje się, że w muzyce podobnie zresztą pewnie w malarstwie rzeźbie można by analogiczna tu metafory skonstruować, ale to ciekawie wydaje mi się spojrzeć na to jeszcze od innej strony, bo to w jakim sensie kieruje nas na nowo do tej kwestii już tutaj poruszanej w tej rozmowie to znaczy do tej kwestii nie wiem świadomości odpowiedzialności kogoś, kto dokonuje jakiegoś odkrycia naukowego np. albo wdraża jakieś innowacyjne rozwiązanie i i ono później bywa używane tak albo inaczej albo daje takie, a nie inna konsekwencja jeśli z to co mówiło się fortepianie i o tym, że w zasadzie każda każda każde dzieło muzyczne jest kompozycją takich takich układów wynikających z takiego bądź innego potraktowania owych 88 klawiszy, a tam się skojarzyło z słynnym przywoływanym już tutaj przeze mnie opowiadaniem Borgesa biblioteka Babel, w której powiada, że każda książka jest tylko pewną kombinacją liter alfabetu znaków przystankowych i spacji w związku stara się ukryć no właśnie w związku, z czym generując takie kombinacje oczywiście można je generować w nieskończoność dostanie się prędzej czy później sonety Szekspira albo różne inna wielkie dzieła literackie plus te dzieła z drobnymi błędami interpunkcyjne i Aalborg graficznymi we wszystkich językach itd. itd. innymi słowy to jest jakieś takie powiedzenie, że to wszystko tam już gdzieś jest to już tam jest w rzeczywistości, a my to z niej wydobywamy tylko tak no i co powiedziałbym ustawienie tej sprawy taki sposób nie zwrócenie uwagi na to, że co jest oczywiście sporne tu można różnie to rozumie czym to konstruujemy my odkrywamy myśmy też o tym przecież rozmawiali w naszych rozmowach tutaj na antenie TOK-u nieraz czy na siatce ten opis matematyczny wszechświata jest odwzorowaniem jego głębokiej struktury jest tylko pewnym pewną nakładką, na którą tworzymy ale, ale jeśli tak jest no to wówczas w ogóle chyba znika ta kwestia, której mówimy jeśli tak jest, że tak czy inaczej to wszystko jest gdzieś w rzeczywistości, a my z niej to po prostu wydobywamy jak ci ludzie co co przeżywają piasek rzeczny, żeby drobinki złota tam z niego wynaleźć no to chyba jednak zmienia uzupełnia perspektywę chodzi o to, że tę kwestię moralną zmian tak z no nie wiem, bo może Einstein mógł przemilcza tak czy mimo, że to tam było ją to już widział ja nie krytykują Steina bynajmniej powiedziała, żeby umieszczać Einstein architekt kierujemy takie Harris tai niezgorzej stał szansy na milczenie w widzę te widzę nagłówki po naszej audycji, chwytając w 2 Ropek Einstein nie skorzystał z szansy na milczenie wkładaj oczu dwu kropek państwa powinien był myśleć i milczą lek. Albercie to coś się odzywał, a w, więc reszta to, że to gdzieś tam miasto jeszcze nie znaczy, że ktoś ma to wyciągać tak przyszła na myśl teraz coś co, o czym wspomniała Katarzyna Borowska przed przed naszą rozmową mianowicie o kwestii komputera kwantowego i rozwoju tych technologii kwantowych jednak Katarzyna fascynuje rzeczywiście ten temat, ale prawda może kiedyś, bo Panta myśmy kiedyś o tym rozmawiali dokładnie to była sobota ostatnia przed wprowadzeniem pierwszego lockdownu 2 lata temu to taki jeszcze inny świat był to prawa, więc może kiedyś o tym komputerze można by to były to ostatnie zamki, które zjedliśmy przed audycją tak, bo muszą państwo, że prezes w tańcu często z zamkami przychodził przed audycją to prawda te czasy może się wszystko wróci mam nadzieję, kiedy znowu będę mógł zjeść sobą zamki to poczuje, że wróciła normalność w ale ja chyba też od tej pory nie jadłem, więc 7marca 2020 roku dzień przed urodzinami Kasi Murawski zresztą, bo pisze o tym, że to wtedy było właśnie w takie sobota tak dobrze pan tak w no więc, a propos tego odkrywania czegoś co, gdy gdzieś zapisane, jeżeli by tak było, że gdzieś tam potencjału komputera kwantowego istnieje na to pytanie, jaka jest odpowiedzialność etyczną człowieka ludzi, którzy rozwijają technologie, a mówię to w kontekście tego, że komputery kwantowe m.in. bardzo szybko mają możliwość potencjalnie bardzo szybko pewnych algorytmów stosowania uruchamiania np. takich, które łamią obecne szyfr nawet te najbardziej wyszukane bankowe nie wiem jakieś wojskowe itd. więc nawet, jeżeli gdzieś tam w jakimś meta świecie jest zapisane jak skonstruować komputer kwantowy, żeby on był niezawodny i działał przez długie lata no to jaka jest odpowiedzialność etyczna kogoś, kto stworzy w końcu jako pierwszy ten komputer ten komputer z zaś się chaos na świecie, bo w ciągu tygodnia połamie wszystkie szyfry i wszystko co teraz nam się by daje bezpieczną komunikację nagle pada i ze wszystkimi tego konsekwencjami, które może sobie wyobrazić jednak wydaje się to to, że to gdzieś tam, nawet jeżeli przyjąć tę perspektywę, że to gdzieś tam jest za zapisane to to nie zdejmuje odpowiedzialności z jednostki racji właśnie ta właśnie te rewolucyjne zmiany, które idą, o ile przyjmą no to to to wydaje mi się dobry przykład na to no właśnie na tę kwestię to dylematy to akurat bardzo ciekawy przykład podała tego co może się stać, kiedy tego typu technologia zostanie wdrożona nie słyszałem jeszcze tego typu ostrzeżenia ono się wydaje dość oczywiste że, że tak by to właśnie mogło wyglądać no to chyba jakoś nas, bo to dobrze, żeby tego typu zjawiska miały jakąś chwytliwą nazwę to chyba określa mianem kwantowego kataklizm kataklizmu oraz dobrze wiem brzmi brzmi dobrze dobrze brzmi tak tak w wyobrażam sobie film film taki status absolutnie tak tak handlowy kataklizm i potem kwantowy kataklizm 2 w zemsta kwantowego kataklizmu albo coś takiego jeszcze mogłoby być dla może się na tym robimy no pewnie oczywiście no to co jakoś musimy się wkrótce spotkać, żeby pomyśleć nad scenariuszem Hel wchodzą w to doskonale dr hab. Jan Chwedeńczuk fizyk z Instytutu fizyki teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego państwa gościem dziękuję bardzo, te rozmowy dziękuję bardzo, no a teraz będą informacja po informacjach prof. Włodzimierz Marciniak się tutaj pojazd Zwiń «

Świat fizyki jak biblioteka Borgesa (o postępie naukowym)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA FILOZOFÓW

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Facylitator w firmie. Jakie jest jego zadanie i w czym może pomóc zespołowi?

Wystartowały Sestry - pierwszy międzynarodowy magazyn online dla Ukrainek

Gabinet cieni: wizytówka Agnieszki Dziemianowicz-Bąk

Bitwa o remizy. PiS wraca do sprawdzonego pomysłu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL