AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU
trzynasta 44 Jakub Janiszewski przy mikrofonie z nami jest dr Przemysław kierowniczych z gdańskiej szkoły wyższej dzień dobry dzień dobry panu dzień dobry państwu będziemy rozmawiali o odpowiedzialność szczególnym temacie, ale niewątpliwie związanym z tym Wschodem Europy, czyli z miejsca, gdzie w tej chwili dzieje się najwięcej właśnie cały świat patrzy na to co w tych wcale w tym regionie się wydarza tutaj państwa bałtyckie są wymieniane jako te kraje, które są w
Rozwiń »
pewnym sensie na pierwszym na pierwszej linii ognia ognia, jeżeli rzeczywiście coś zacznie dziać wokół Ukrainy i właśnie jednym z tych krajów porozmawiamy dzisiaj mianowicie dzisiaj Łotwa obchodzi stulecie swojej konstytucji 15lutego 1922 roku została przyjęta ustawa zasadnicza łotewska była parokrotnie od tamtej pory nowelizowana, ale dalej obowiązuje też pośle, bardzo interesujące w kontekście tego w ogóle jak i w jaki sposób Łotysze konstruują swoją tożsamość chyba tak myślę to znaczy trzymanie się tej ustawy zasadniczej, która właśnie wtedy została przyjęta i dostosowywanie jej do do nowych warunków to nie jest praktyka bynajmniej częsta świeć na broń Boże to w przypadku instytucji obciąży możemy mówić o wielu aspektach jej specyfiki po pierwsze to jest konstytucja dosyć stara, a 100 lat może nie wydawać się takim długim okresem czasu, ale w sumie na świecie konstytucji tak odległych jeśli chodzi o moment uchwalenia mamy dosyć niewiele no oczywiście konstytucja starszych niż amerykańska belgijska czy Norweżka, ale już o tym okresie powiem, który opłynął od momentu uchwalenia konstytucji w zasięgu, a po drugie to jest dosyć unikalna sytuacja, w której przywrócono na początku dziewięćdziesiątych koszt 3, która właściwie przestała obowiązywać już jest czwartym roku ona faktycznie przestał obowiązywać w momencie zamachu stanu dokonanego przez Karlisa Ulmanisa wcześniej czwartym roku, a propos to jeszcze było przyłączenie jak bowiem łatwy do związku Radzieckiego w roku 40 obecnie największe po 60 Attack przywrócono moc obowiązującą dawnej konstytucji najbliżej pan by w ten sposób przedstawiono trudno nie zadać pytania, dlaczego też na to zdecydowali jak, dlaczego stwierdzili, że to właśnie ten dokument jest istotne dla kreowania nowej tożsamości po dziewięćdziesiątym roku myślę, że wchodzą w rachubę 3 aspekty pierwszy też w ogóle szacunek dla tradycja zwracam państwu uwagę, że tej tradycji Państwowej łatwa ma stosunkowo niewiele po deklaracji niepodległości Łotwy też osiemnasty rok potem dramatyczne zmagania niepodległość o wejściu są już wprowadź klucz miarą państwowości z czego na istotną część przypada na okres okupacji w radzieckiej niemieckich, a czy w ogóle po pierwsze, szacunek do historii no Łotysza nie udało się w średniowieczu utworzyć własnego państwa w te wszystkie procesy państwo twórcze nadciąga 13 wieku zostały przerwane, a agresja no przede wszystkim kojarzona z niemieckim zakonem kawalerów liczą po dopiero na okresie byli gospodarzami na swoim dopiero w roku 18 po pierwsze, szacunek do tradycji szczególnie tej tradycji Państwowej dosyć niewiele panu chociażby Księstwo Polański prezydent, chociaż do historii Polski był oczywiście często usytuowane na terytorium od 3 dale tak powiem warstwę panującą latam i tam Niemcy z rodziną kelnerów garsonkę czy znacie bruk rzecz to jest w ogóle coś wpisuję, jaki spór historyczne rosyjsko między Rosją federacja rosyjska krajom Bałtyckim ta jak używa słowa okupacja i największym skrócie wszystkie kraje bałtyckie to co się stało 40 określają mianem okopać by uznają, że niezależnie etap przetrwała, a twarz, bo na początku dziewięćdziesiątych dano przerw oczywiście na 1 okupację niemiecką w czasie drugiej wojny światowej to była okupacja weź powiedz wszystkim konsekwencji prawnych narodowe są związane, jakby na początku lat dziewięćdziesiątych likwidacja samo bardzo strona rosyjska konsekwentnie uważa, że nawet, jeżeli coś nie było w rządku Ross taką plamę ropy tak jestem no to doszło tylko do zamiany formy państwowości wraz z Republiki piesi mówią burżuazyjne demokratycznych Republika radziecka ba i na początku dziewięćdziesiątych nie możemy uciekać stanu odszedł tylko wyjście ze związku Radzieckiego na i to pan ten dyskurs historyczny prości ważny, a myśli chcemy zrozumieć, dlaczego tak konstytucję przywrócą kolejna kwestia, dlaczego przywrócono może być całość pan no bo nasze do tego nadawał w konstytucjach też dwudziestego drugi roku z konstytucją nie tylko demokratyczne, a ona faktycznie przestał obowiązywać w momencie zamachu stanu jest czwartym w innych krajach bałtyckich np. na Litwie przywrócono tylko tak symboliczne jest w momencie ogłaszania wygłosił w roku 90 osób z 3008. roku dlatego od banków w tym kraju peryferyjnego analizy przeprowadzone do końca racji, że na chwilę przywrócono konstytucję 3008. roku chwilę później przyjęto konstytucję tymczasową, która była de facto znowelizowano konstytucję liczy radziecki Wda nauczy to przywrócenie konstytucji oczywiście po okresie przejściowym okresie przejściowym było możliwe, bo taka potrzeba konsul państwa demokratycznego, a na w Estonii i na Litwie no to były konstytucji 3008. roku to był konstytucje państw autorytarnych z grubsza rzecz biorąc można porównać do polskiej konstytucji jak jeszcze 100 piątego roku, ale czy myśli pan, że to przywiązanie do tej konstytucji jak w pewnym sensie jest jakoś na co się dzisiaj przekłada znaczek czym trzeba dzisiaj jest dla Łotyszy pamiętamy te obchody dość huczne zresztą sporo silnik nawet w Polsce pisało obchody 2018 roku stulecia państwowości Łotwy czy jak konstytucja też jest jakby tym elementem, który właśnie tutaj akcentuje jako pewną pewne spoiwo no na pewno oczywiście pełna to jest bardzo ważny pan odnosi też agend rządu wielokrotnie zmieniony to nie jest tak, że ona obowiązuje w kształcie dokładnie tak jak został przyjęty 2002. roku generalnie ten mechanizm państwowe ustrojowe zostały zachowane, ale chociażby w pierwotnym tekście nie było w ogóle rozdziału chociażby o prawach człowieka muszą zostać dopisany ta także tych zmian było bardzo dużo, a w związku z tym te sukcesy w innych najbardziej uwspółcześniona, a natomiast jeśli chodzi o, że tak powiem jedno pana pytania oto jest jasne bardzo ważny element świadomości narodowej Łotyszy też czasami budzący kontrowersje w bo chociażby przypominam nie tak dawno temu mieliśmy problemy chociażby referendum dotyczącego uznania języka rosyjskiego to język państwowy podnosi się chociażby problem niedawno wprowadzone do paktu praw były etapem była tak bardzo mocno akcentuje Rory łotewskiego, bo też tradycji państwowych, ale taki można powiedzieć mądrości ludowej łotewskiej, a na co oczywiście nie zawsze musi podawać bardzo licznej mniejszości rosyjskojęzycznej na odczytu bowiem najważniejszych wszyscy jednak problemy dotyczące współczesnej Łotwy i na ten problem obywatelstwa w, a ludność rosyjskojęzyczną, która rano w tej istotnej części osiedliła się tam w czasach radzieckich na problem język, a myślał pan wygrać tak proszę problem graniczny został, jakby rozwiązanego w czasach przynależności do związku Radzieckiego obszar niedaleko miasta pytało został, że tak przyłączony do Republiki rosyjskiej dano łatwa zmiany terytorialne uznała po latach tak, żeby problemów takich stricte granicznych nie ma natomiast problem bowiem języka obywatelstwa pozostaje dla nas widoczne także w konstytucji to myśli pan, że te obchody dzisiejsza ona nabiał, jakby szczególnego kontekstu właśnie w tym w sytuacjach, kiedy znowu w pewnym sensie porządek polityczny Europy jest zagrożony czarne myśli pan, że ten wątek się jakoś w tej rocznicy zaznaczy czy ja myślę, że to jest znaczenia to raczej widzieć jako element takiego sporu trwającego właściwie od dziesięcioleci tak właściwie na dobrą sprawę trudno tak jednoznacznie komu przyznać rację wtedy z 1 strony wszyscy jesteśmy czy powinniśmy być przywiązaniu do takich najbardziej fundamentalnych standardów praw człowieka wśród, których mieści się także ochrona praw mniejszości widzimy rozwiązania innych państw chociażby Finlandii, gdzie mniejszość niemieckojęzyczna to jest w tej chwili mniej niż 6%, a Zakrzewski jest drugim urzędowym pilanki widzimy jak też rozwiązany chociażby, którą południowym, czyli mówiąc włoską terminologia górnej rady UE prawda problem językowy niemiecki widzimy, że niewielka mniejszość niemieckojęzyczna Berlin ma szerokie uprawnienia językowe tutaj np. w przypadku Łotwy i mamy bardzo dużą mniejszość rosyjska zaczną się w tej chwili na Łotwie chyba 6263% większość pozostałych to stanowi ludność rosyjskojęzyczna z grubsza rzecz biorąc to proces od 25% generalnie taki klin mieszanka między mniejszościami się z rosyjskim ta no i zamieszczonym oczekiwali, że nasz skoro tak jest takim mniejszość narodowa to problem języka powinny istnieć powinny język rosyjski być drugim językiem urzędowym, a z drugiej strony trzeba zrozumieć stanowisko Litwinów w prasie tyczy, który w czasach radzieckich groziła, że staną się mniejszością we własnym kraju i ten ich jak rzekł sukcesywnie, że tak powiem wypuszcza kamer drugie miejsce w związku Radzieckim nie było taki o weryfikacji jak jako Krzystka Polacy znali chociażby z Królestwa kongresowego po powstaniu styczniowym czy szynki jeszcze bardziej Kresów Wschodnich ta, ale była taka szybka przeprowadzająca, a która powodowała, że język łotewski utracił swoje miejsce społeczeństwa prawda też były istotne zmiany 1 dwuczęściowy wał, a w ostatnim spisie, a ludności w związku Radzieckim to było 80 dziewiąty rok Łotyszy w kraju było 50%, a w Rydze 35% stanowili mniejszość własnych stolic daj tutaj też obawy że, gdyby wprowadzono język łotewski rosyjskiego drugi urzędowy należy określić zrozumieć prawdę, bo ten język drugi ma stały się de facto często pierwszy plan, bo w praktyce radzieckie było także raczej Rosjanie osiedlając się na terenie Łotwy ma nie uczyli się języka Ross i łotewskiego ciała nie były tam szczególnie potrzebny prawda wszystko można było załatwić za pomocą języka rosyjskiego jak rozmawiała niemal 6 osób 5 Łotyszy 1 Rosjanin no to siłą rzeczy złoty się znali język rosyjski szkoły prawdę, a Rosja często języka łotewskiego jest, więc rozmowa była prowadzona w języku łotewskim takie, a tak tego typu obawy prawda, że na przed waloryzacją i języka przerostem języka rosyjskiego decyduje o tym, że właśnie w konstytucji mamy multum fragmentu chociażby o znaczeniu języka generalnie ten problem językowy obywatelstwa generalnych różnic w ocenie historii prawd a bo po powiedzieć, że to chociażby dla Rosjan dzień zwycięstwa, a dziewiątym mamy to jest dzień Święty no dla Łotyszy siłą rzeczy trudnych określił w większości też dniem radości prawda jest różna ocena dotycząca chociażby formacji Waffen-SS organizowanych na Łotwie przez Niemców itd. tak dalej także ja bym powiedział raczej w takim aspekcie bardzo długotrwałej dyskusji, a brak, które trwały i pewnie być może nigdy się skończy prawda jeśli chodzi o ocenę 100 ich spraw obywatelstwa języka tak bardzo dziękuję bardzo, dr Przemysław Irańczyk gdańskiej szkoły wyższej był z nami 1357 za chwilę informację
Zwiń «
PODCASTY AUDYCJI: POŁĄCZENIE
REKLAMA
POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ
-
-
-
-
07:20 Poranek Radia TOK FM11:06 W studio: Katarzyna Kotula
-
-
-
07:21 TYLKO W INTERNECIE
-
06:39 Półka z książkami
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
11:59 Świat wyborów
-
-
-
-
-
-
06:34 Audioprezentacja
-
14:20 Połączenie08:49 W studio: dr Małgorzata Lorencka
-
REKLAMA
DOSTĘP PREMIUM
TOK FM Premium 40% taniej. Radio TOK FM bez reklam, podcasty z audycji i podcasty tylko dla Subskrybentów.
KUP TERAZSERWIS INFORMACYJNY
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
-
TOK FM
-
Polecamy
-
Popularne
-
GOŚCIE TOK FM
-
Gazeta.pl
-
WYBORCZA.PL