Mózg, płeć i gender: neuromity, neurofeminizm i najnowsze perspektywy naukowe

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Agnieszka Lichnerowicz dziś wieczorem będziemy rozmawiać o związkach albo braku związków między mózgiem, a płcią między płcią mózgiem czy wiedzieliście, że 15 minut stresu wystarczy by zmienić płeć niektórych części mózgu poznanie tego faktu całkowicie zmienił moje postrzeganie płci mózgu tak kilka już dekadę temu wystąpienie w ramach TD SA rozpoczęła bohaterka jedna z bohaterek naszego dzisiejszego wieczoru, w którym będziemy mówić o neuro niż inne Rostek Rozwiń » księżmi również nowe słowa, których się nauczyłam o euro mitach również o ustaleniach naukowców właśnie z niektórymi z tych neuro mitów się mierzący MIC na temat związków braku związków jak już mówiłam między udział mózgiem o teorii muzyki mózgowej też będziemy dziś rozmawiać ze dr hab. Aleksandrą Geron dzień dobry pani profesor w dobry pani profesor jest filozofką tłumaczką i filolog szkołą związaną z Instytutem filozofii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu tam kieruje katedrą filozofii praktycznej jest z nami oczywiście też dr Paweł Boguszewski dzień dobry czyn dobry wieczór co zwiastuje właśnie absolutnie rok euro rozmowy dr Boguszewski neurofizjolog wiem kierownikiem pracowni metod behawioralnych Instytutu biologii Doświadczalnej imienia Marcelego Nenckiego, a więc dzisiejszą rozmowę zainspirowała książka, która wychodzi właśnie nakładem wydawnictwa AB książka płeć i mózg historia przekręcony faktów, o której autorkami są z 1 strony profesor dawna Joël, a z drugiej strony dziennikarka Luba WiK iński jeszcze tylko powiem ode mnie słowem o tym kim jest w dziale jest izraelską neurolog szkoły psycholożką, gdy dyrektorką departamentu psychologii na Uniwersytecie w telewizję no i znam jest mi właśnie z tego euro feminizmu, dlatego że mogę obala w swoich badaniach jak przekonuje wiele mitów euro mitów na temat związków między, ucząc gender i naszym mózgiem jest w tym sensie też oczywiście budzi budzą pracę i tezy bardzo dużo emocji zaczęłabym może od głównej tezy, a potem przejdziemy w ogóle do do bardziej szczegółowych opowieści, ale też o tym jak nauka służy nie zawsze ustalaniu faktów czy czynieniu świata lepszym, a raczej do podtrzymywania pewnego porządku, który istnieje dla wszystkich jest korzystna, ale ci, którzy są jego na jego górze również naukę wykorzystywali ten porządek korzystne dla siebie cementować, ale w takim razie może zapytam najpierw pozwolę sobie dr Bogu szewskiego co pan sądzi o teorii mozaiki mózgowej mozaiki mózgowej, czyli że w zasadzie nie ma sensu mówić o tym, że jest mózg żeński jest mózg męski, dlatego że wszystkie nasze mózgi są po prostu mozaiką tego co nazwalibyśmy żeńskimi męskim konstrukcjami co więcej mózg jest euro plastyczne, więc jeszcze się zmienia, a co więcej trudno powiedzieć czy to jakby mózg naj w jakim stopniu mózg kształtuje nasze zachowania a w jakim nasze zachowania kultura kształtują konstrukcja naszego mózgu od bardzo wiele pytań natomiast, że tak skrótowo się od nich traci bardzo się ta książka podobała jest szczyt się dobrze napisana jednocześnie autorka jest naukowczyni nią naukowcem i kąt euro naukowcy obliczeniowym, czyli taką osobą, która zajmuje się analizą danych pochodzących np. dobro obrazowania i rzeczywiście w w swoich badaniach posługuje się tzw. twardą no Good to wychodzi, a wg niej takiego najlepszego podejścia to znaczy podejścia kiedy, gdzie mówimy, że tak naprawdę nie wiemy do końca jak coś wygląda no i próbujemy zastosować różnego rodzaju metodologię tak, żeby dojść do tego dojdzie do tego, jakimi rzeczy rzeczywiście są nie sprawdzić naszą hipotezę, którą wcześniej wywodzimy to jest oczywiście cała dyskusja na temat teorii procesu poznawania naukowego jednak ja jako doświadczalnie też jestem bliżej takiego podejścia to znaczy nie zakładamy, że musimy teraz weryfikować naszą hipotezę czy nie zakładamy, że musimy zaryzykować naszą naszą teorię to tak naprawdę zbieramy pewnego rodzaju materiał wyjściowy, z którego być może wyłonimy w następnym etapie właśnie te jakieś uogólnienie i to podejście się bardzo podoba te prace ustaje za bardzo bardzo wartościowe jednak jest to coś co jest dosyć nowatorskie raczej podejście obliczeniowe polega na tym, że próbuje łapać za pomocą różnego rodzaju algorytmów uczenia maszynowego właśnie np. to mozaikowa naszego układu nerwowego w oparciu o pewien parametr i to jest jeszcze bardzo wiele rzeczy, które musimy zweryfikować, które muszą się można palić osadzić w świecie naukowym to znaczy inni badacze muszą zweryfikować metody metody obliczeniowej badacze muszą zweryfikować się wyniki tych wszystkich badań badania muszą być weryfikowane w innych populacjach w związku z tym zaproponowana przez nią hipoteza tego muzeum Zamkowego jest dobrą hipotezą naukową, która mam nadzieję, że będzie podlegała licznej weryfikacji i być może w jakiejś swojej to mniej bądź bardziej zmodyfikowanej wersji stanie się taką można palić modelem kanonicznym także to jest fajny przykład tego jak działa nauka, że nauka nie zakłada, że wie nauka powinna zakładać właśnie poszukiwanie i tutaj autorka bardzo fajnie podkreśla jak wiele właśnie stereotypów jak wiele właśnie uprzedzenia wielu ukrytych założeń może powodować, że nauka pójdzie w takim kierunku jak jak powinno bardzo dziękuję panie doktorze zaczęłam od pana doktora, bo bardzo ciekawa co pan powie teraz oddać głos prof. Aleksandrze też, że o, której trochę domyślam się kierunku, ale wypowiedzi tylko kierunku, dlatego że profesor teraz zajmuje się tą właśnie kwestią płci w nauce też wiem, bo wspomniała, że spotkaliście się z autorką gdzieś na konferencji, więc może nawet zadała to co na początek pani zdaniem oczywiście najważniejsze, ale trochę percepcję to znaczy, że tutaj dr Boguszewski mówił, że to jest ciekawe, że rzeczywiście trzeba to zweryfikować, ale są bardzo nowatorskie ważne tezy, ale chyba nie wszyscy tak to odbierają tak jak dziękuję za to pytanie chciałem też powiedzieć o tym, że miała okazję słuchać wykładu przy czym kontekst wygłoszenia tego wykładu jest istotne, dlatego że ono wygłosiła wykład na konferencji w tym centrum Maxa Plancka w Lejdzie, kto była taka konferencja, która zrzeszała badaczy badaczki, którzy działają w ramach takiej organizacji no nieco sformalizowany, ale bardzo formalnej, która nazywa euro handel nakładek i to są naukowcy głównie naukowczyni z zakresu neuronauki, ale także socjolożki socjologowie filozofowie zostali za osoby Sak nie jestem sobie chcę zerowych, ale też osoby, jeżeli mam po prostu nauką na takim poziomie, więc siłą rzeczy tam jej tezy mówiące o tym, że powinniśmy walczyć ze stereotypami w euro naukach było przyjmowane entuzjastycznie ten wykład był interesujący nie spotkam się osobiście to już początek pandemii ona wtedy z Izraela nie mogła wyjechać do Holandii, więc wzięliśmy ją na ekranie związku towarzyszymy rzeczywiście to co dla mnie było najbardziej interesujące to, jaką stronę ona swoich jednak tak jak pan, który podkreślał, że w badaniach naukowych którymi są bardzo bliskie to znaczy chodzi o metodologię samej samego funkcjonowania nauki gdzieś współ bieżnia zarysowuje pewne poglądy, które dzisiaj widać nauk społecznych nauk humanistycznych mam tutaj na myśli krytyczne podchodzenie do badań naukowych na poziomie przyjmowanych założeń i ostrożności co do wniosków, które się formułuje, bo to w tej książce też widać, że pokazuje, że nie chodzi tylko problem samej metodologii nauk, ale tego, jakie się przyjmuje to założenia mamy świadomość, jakie formujemy wnioski, a druga rzecz to odchodzenie dzisiaj od myślenia w kategoriach binarnych i to co 2 takie istotne kwestie tutaj ta kategoria mozaikowy wartości ona jest pewną propozycją zastąpienia tej trwale przyjętej kategorii binarne płci, czyli męskie żeńskie i też takiego na wnosi naszego myślenia różnicy między kulturą naturą tym co jest przyrodnicza tym co jest poza przyrodniczej ono właściwie oba paradygmaty chce rozmontować to zdecydowanie jest już bardzo trudnego tak to znaczy nie wydaje się, że nawet najbardziej krytycznie myśląc, że trudno jest wyjść poza ten minaret, zwłaszcza binarny Bóg ci ja na koniec tylko jeszcze Doda myśli mogę, że jestem zaskoczona tytułem tej książki w przekładzie polskim, dlatego że w oryginale ona się tak nie nazywa moim zdaniem nie chcę tego rozwijać to będzie interesujące trochę głośniej mówią o oryginalnym właśnie ta mozaika, jeżeli dobrze pamiętam tak Allah jest muzyka płciowa takim podtytułem wyjść poza Mick o męskim kobiecym mózgu natomiast tutaj się w tym tytule płeć i mózg tak bardzo intensywnie jednak konotacja się otwiera do tych popularnonaukowych szkodliwych książek o płci mózgu, że znowu tak jakby prezentujemy być może dla kogoś, kto nie zajrzy jeszcze do treści prawda ten sam cyklu książek tak jak to mnie zaskoczyło i w jakim zmierza uważam, że to jest szkodliwe transfer wiedzy po samym tytule szkoda, że nie został ten tytuł oryginału i nie chcę absolutnie w imieniu wydawnictwa wypowiadać natomiast do poziomu takiego bardzo podstawowego czytelniczki, która pamięta jeszcze niestety nieszczęsne kobiety z Wenus i mężczyzn w marcu i on z marca i to się bardzo głęboko zakodowaną w głowie to przyznam że, żeby mieć także, a ten tytułem trochę wciągnęła to znaczy w jakim sensie być może to przyciągało do tej książki, ale też rozumiem to, o czym pani profesor mówi to może zrobilibyśmy tak, bo też bardzo ciekawe jest to może jeszcze będą do pani profesor się zwróciła z tym ona to w takiej kolejności opowiada, więc to też tak zróbmy te kobiety z Wenus mężczyźni z Marsa to jest w ogóle może nie powinien tego wprowadzać, ale bardzo też słup współ brzmiało taką opowieścią o dyskryminacji wykluczanie czarnych Amerykanów to znaczy najpierw nauka służyła do tego, żeby powiedzieć, że po prostu ci mężczyźni są mądrzejsi po, choć mają większe mózgi a kiedy się naukowcy już nie udawało utrzymywać to zaczęło być opowieść o tym, że po prostu wykluczające się bardzo różnej po prostu trzeba się dostosować do tych różnych natur znaczy nauk pan jej opowieść o nauce historii nauki jest też opowieścią właśnie o tym jak nauka pomagała same towar o porządek, który był dla części, czyli mężczyzn w tym ogromnym uproszczeniu korzystny dla kobiet bardzo niekorzystne to jest taka bardzo wydaje się mocna krytyka na samym otwarciu książki to jest zdecydowanie krytykę, która uchodzi komuś, kto jest na naukę czynią tak to znaczy ona ma prawo powiedzieć, bo ona właśnie działa w ramach pewnego przedsięwzięcia, które jak wydaje mi się chce po prostu robić najlepiej potrafi i one jak może to zastrzeżenie uczenie Bones istotne w dzisiejszych czasach, że ja jestem wielką orędowniczką rzeczniczką nauki natomiast nauka moim zdaniem jest najlepszym źródłem wiedzy właśnie do tego, że nie jest bezkrytyczna wobec swoich własnych osiągnięć na tym polega podejście naukowe żona zawsze pozostaje krytyczne one problematyczne, dlatego że zwłaszcza chyba dzisiaj w takim szybkim przekazie również medialnym nie chcielibyśmy świat wątpliwości tylko okazywać same chodniki, a co do zasady postawa naukowa jest niepewnością to znaczy nawet wtedy, kiedy mamy dobre wyniki badań zawsze pozostajemy w jakiś niepewności otwartości przynajmniej potencjalnie na to, że one mogą być weryfikowane jest krytykowany teraz abstrahuje od tego jak to jest trudne prawda psychologicznie czy społecznie socjologicznie, żeby się przyznać do własnych błędów, zwłaszcza po ciężkiej pracy, ale taka jest zasada uprawiania nauki i chyba też trudno jest takim obszarze myślenia zdroworozsądkowego pogodzić z tym, że nauka nie jest pozbawiona przedsądu przesądzenie stereotypów tylko te rzeczywiście one w niej występują bardzo fajnie dawna działa razem z Lubański po prostu wychwytują pewne stereotypy po to, żeby ich nie było, żeby poprawić także chyba punktem wyjścia dla takiej życzliwej lektury tych jej koncepcji jest zmiana sposobu myślenia o nauce, że nauka jest czymś krytyczne nie musimy się przyznać do tego, że ona służyła różnym celom politycznym, utrwalając stereotypy i funkcjonując pewien sposób traktowania różnych grup te wspomniała o czarnoskóry można powiedzieć o kobietach można powiedzieć o osobach, które pochodzą z poza krajów zachodnioeuropejskich czy spoza kultury zachodnioeuropejskiej, o czym dzisiaj bardzo otwarcie się mówi też musimy przyznać, że nauka była tworzona przez określoną grupę osób w określonych celach często też służyła celom czysto politycznym np. że to trzeba z niej wychwycić oczywiście sama taka konstrukcja autorytetu nauki ona zawsze jest niebezpieczną, dlatego że bardzo szybko umorzono też do przekonania w takim razie po co w ogóle słuchać naukowców miały być właśnie, dlatego że oni są zdolni do zdementowania tych utrwalonych niewłaściwych poglądów i pokazania swojej metodologii pokazania, że możemy poprawić zupełnie inaczej niż źródła wiedzy, które są dogmatycznie przed formułowane tam, gdzie mamy dogmat nie możemy siać wątpliwości w nauce możemy siać wątpliwości właśnie o to, żeby była to wiedza pełniejsza właściwsza to panie doktorze, bo ja wiem, bo słyszałam pana u Tomasza Stawiszyńskiego, ale też tutaj wieczorem pan mówił też właśnie w tym krytycznym do autokratycznych i potencjale, choć 3 z rozlicznymi wtopa świat nauki i naukowców to zapytałabym pana, a jak pan swoich tych neuro badaniach ogląda siebie, żeby się swoich różnych przesądów pozbyć z już bardzo dobre chcę wszystkim podchwytliwe pytanie bez tego jeszcze nawiąże do poprzedniej kwestii się całkowicie zgadzam to znaczy nam absolutnie nie jest nieomylna tak naprawdę nauka zakłada umyślność, ale jednocześnie zakłada to, że znajdziemy jakiś sposób, żeby dojść do prawdy, czyli to jest Novina składa się z naukowców, którzy są ludźmi, która ludzi ludzie są wiadomo mniej chciwi zawistni czasami czasami po prostu poszukują pewnego rodzaju poparcia społecznego są przywiązani do swoich teorii także jest to pewnego rodzaju proces, który jednak Chanas w kierunku rozwoju, a nie jakieś inne ciemne regionu tak samo to wykorzystanie nauki do uzasadnienia pewnych to kwestii politycznych niestety, jeżeli naukę potraktujemy jako pewnego rodzaju blok, który właśnie wymaga pewnego rodzaju takie można zaprogramowane chaosu po to, żeby tworzyć postęp to zawsze w tych blokach znajdziemy pewne teorie pewne tezy, które jeszcze nie są do końca obalone która, jeżeli są odpowiedzią rozdmuchane mogą udowodnić tak naprawdę tak fałszerza w związku z tym wtedy naukę tak naprawdę wykorzystywana instrumentalnie bądź wręcz pewni naukowcy z poglądami naukowymi są wykorzystywani instrumentalnie, ale jednak nie podważa tego stwierdzenia czymś całkowicie zgadzam, że to jest najlepsze co nas spotkało istotą jest to metodologia poznawania jak działa świat najbardziej skuteczną miasto do my moje działki tutaj najważniejsze jest to, że ta zmiana nastąpiła naprawdę w ostatni zdaniem nawet 20 tam 30 latach też chociażby to, żeby właśnie zawsze badania aż co już np. gdy jej wymusza tzw. badaniach fazy przedkliniczne, czyli wizyta amerykańskiego wojska Błaszczak, żeby właśnie te wszystkie zadania były przeprowadzone zarówno właśnie na zwierzętach samca samica jak również czy właśnie w naukach podstawowych też wprowadza się, że jak będą nie jest podstawowym modelem do testowania samiec myśleć sami niszczą także tu jak najbardziej wprowadza się pewnego rodzaju zróżnicowanie tej grupy pod względem płci i to jest Polakiem taka największa właśnie zmiana znaczy właśnie wyjście no z tego powiem szczerze bardzo niezdrowego bardzo sztucznie no wolnego i skupienia się właśnie na osobnikach płci męskiej na sankach w badaniach przedklinicznych, która wynikała tak naprawdę troszeczkę jest wygodnictwo badanych, a mianowicie normy Uber oni laboratoryjnych też występuje cykl płciowy w związku z tym następują fluktuacje hormonalne i w związku z tym pewnego rodzaju fluktuacje w zachowaniu no i to trzeba też kontrolować to wymaga dodatkowej pracy ze strony ze strony padać także tutaj jest na pewno pewnego rodzaju postęp i obecnie, planując takie badania wiemy, że tego typu no i obciążenie poznawcze było w przeszłości jak najbardziej aktywnie temu obciążeniu przeciwdziała to wprowadziłoby też, żebyśmy trochę o nim porozmawiali, czyli mozaiki mózgowej w takiej krótkie podsumowania fragment pani części tej PZT mam nadzieję, że stało stało się teraz oczywistej TOK rozumowania, którym podążamy w przypadku narządów płciowych zastosowane do mózgu rozpada się przynajmniej w 3 miejscach czyli o ile większość ludzi da się w binarny podzielić na tych, którzy mają na rządy żeńskie męskie to przekonuje w dziale, że w przypadku mózgu to niema sensu po pierwsze, ludzkie organy płciowe zazwyczaj zachowują swoją zmienioną formę przez całe życie podczas gdy ludzkiemu zginie tutaj obaj daje bardzo dobre przykłady z tym jak stres potrafi w uproszczeniu zmienić płaz płeć konstrukcji choćby neuronów po drugie, organy płciowe prawie zawsze mają jedną z 2 charakterystycznych form żeńską albo męską, a cechy mózgowe mogą występować więcej niż w 2 postaciach po trzecie organy płciowe zazwyczaj występują w zestawach większość ludzi albo wyłącznie żeńskie narządy płciowe albo wyłącznie męskie tymczasem większość mózgu dla porównania stanowi mozaikę cech kobiecych i męskich to morze wróciłam do w takim razie dr. Bogu szewskiego, który z tych fragmentów, bo tutaj jego TOK rozumowania oparty jest wiele badań, jakby takich logicznych argumentacji no wydaje się panu kluczowe do zrozumienia teorię mózgowe mozaice to wydaje się, że już czasie cofnąć jeszcze troszeczkę bardziej biologii i naświetlić pewien problem, ponieważ no nawet nie tak dawno polskim internecie, że ludzie po obowiązującej wiedzy była no pewnego rodzaju debata może być debata jest ładne słowo nie użyję tego prawdziwego psów fakt, że się używa w przypadku internetowych debat no właśnie na temat różnego rodzaju stwierdzeń dotyczących płci Jenner tożsamości płciowej między nimi tam padła znaczy ludzie uczyli się o to czy są 2 płcie czy w ogóle możemy mówić o czymś tak jak płeć biologiczna czy jest np. trzecia płacz i to dosyć była ciekawa dyskusja ja powiem szczerze przez lata unikałem tematu związanego z płcią mózgu unikałem unikałem po prostu znika głównie z tego powodu, że jest to temat czy po pierwsze bardzo skomplikowane po drugie, dosyć ostro naładowane emocjonalnie w związku z tym, kiedy wchodzimy pomiędzy 22 grupy, która rzeczywiście bardzo chcą się ze sobą pokłócić to tam jak w polityce nie ma już argumentów to argumenty nie mają żadnego znaczenia tam jest tak naprawdę jedynie broni swojej twierdzy i tutaj w lubi znaczy w czasie co też np. samego początku zaczęli popatrzymy sobie rzeczywiście na historię życia na ziemi to około 2 000 000 000 lat temu może miliardy 200 bardzo bardzo bardzo dawno temu, kiedy nasi przodkowie byli jeszcze organizmy jednokomórkowe mi pojawi się właśnie koncept rozmnażania płciowego to był to pewien koncept, który pozwolił tak naprawdę pewien rodzaj bezpiecznego bezpiecznej wymiany genów to znaczy nie musimy po polegać całkowicie na losowej mutacji tylko możemy polegać na mechanizmie kasowania już gotowy funkcjonalnych genów teorii, dlaczego akurat rozmnażanie płciowe, dlaczego akurat z podziałem na 2 podgrupy osobników, które możemy nazwać męskie żeńskie wygrało no to jest coś cały czas jest debatą natomiast tam do dotarł doszły nowe jakieś elementy tak jak chociażby to, że właśnie osobniki podzieliły się na te, które tworzą duże małe gamet ty mnie potem doszedł demo pism płciowych oczywiście tam między nimi są zakola, gdzie np. organizmy, które straciły rozmnażanie płciowe, bo nie było potrzebne albo nie mają tego numeru filmu albo potrafią się zmieniać w ciągu swego cyklu życiowego czy będą tworzyły duże małe i mety, ale generalnie ten układ raczej pokazuje, że na bardzo niskim biologicznym poziomie mamy właśnie zróżnicowanie osobniki tworzące małe duże gamet specjalnie nie mówię kobiet myślę też koncepcję nasze, które narzuca od góry, a biologia byliśmy już od dołu czy tak naprawdę tutaj ten ten podstawowy korzeń tego tego rozmnażania biologicznego jest też to tutaj, jeżeli ktoś się, kto wychodzi nie wiem z kultury ludzkiej w mówi, że wg niego to tak naprawdę ten koncept mój płci biologicznej nie istnieje jej płci biologicznej niema to powiem szczerze sobie logo tutaj się to nie zgadza to znaczy jednak to to rozmnażanie płciowe jest jest podstawą natomiast, że zacznę schody i to bardzo duże schody, ponieważ się, jeżeli popatrzymy sobie co wyznacza tak biologicznie to tę płacz no to tutaj też nie mamy takich jednoznacznych jednoznaczności, bo to może być oczywiście kariotyp, czyli odpowiednio zestaw chromosomów też niekoniecznie, bo tutaj głównie jest to taki gen NSR i dyrektor w przypadku akurat ssaków jest takim genem, który determinuje toczy czy osoba posiadająca ten gen może stać się osobnikiem męskim, gdzie jeszcze musi zajść kilka innych warunków, czyli między nimi komórki muszą być wrażliwe na produkty tego tego genu co powoduje, że ten podstawowy biologiczny binarnym wcale nie przekłada na to co potem obserwujemy już gotowym produkcie, czyli w gotowym na etapie, czyli u ludzi to znaczy, że i tu się całkowicie zgadzam z autorką książki, że kto nie neguje tej bierności biologicznej, że na to, że ta bierność logiczną się wcale nie przekłada na tą finalną ość całkowitego podziału na myśl z mężczyzn kobiety, które jest takim podziałem na zasadzie przełącznika nawet znalazłem takie powiedzenie, że z powodu właśnie tego mechanizmu biologicznego, który jest mechanizmem dynamicznym, który jest mechanizmem posiadającym wiele zmienności tak naprawdę w przypadku tych cech, które tradycyjnie określone w męskiej żeńskiej nie możemy mówić o przełącznik, czyli mamy coś męskiego, bo coś żeńskiego to raczej jest to pokrętło, które możemy ustawić w 1 albo w drugim kierunku to jest ta mozaikowość mózgu, której mówi właśnie do znaczą to znaczy, że w mózgu mamy różnego rodzaju obszary regiony miejsca, które mogą być bardziej męskie bądź bardziej żeńskie tylko, że znając płeć osoby nie możemy przewidzieć, które obszary mózgu, jaki jest, bo może być także u osoby, którą kategorię sobie na podstawie innych wyznaczników, choć od poziomu hormonów czy ból wiem co chciała czy wielkości masy mięśniowej kategorii zajmują osoby jako Mrożka osobnika żeńskiego to wcale nie oznacza, że konkretne miejsce w mózgu będzie bardzo bardzo żeńskie może być bardzo bardzo męski w związku z tym tutaj ta jej teoria Zamkową ość mozaikowa kości mózgu no pod względem płci jest wg mnie całkowicie może być całkowicie służby w ten sposób, ale założeniem tym jeszcze takim, że to na czym ono opierać oczywiście pewien pomiar z Grubna morfologii całego mózgu i my już wiemy na nauce to jest dalece nie niedoskonała miara to znaczy to jak ten fragment mózgu wygląda, jaką objętość jak bardzo gruby my bądź cienki tak naprawdę nie mówi nam funkcji tam w środku tam w środku są komórki te komórki mogą być mniej bądź bardziej połączone tam są różnego rodzaju różnicę na poziomie biochemicznym na poziomie aktywności elektrycznej w związku z tym ta mozaikowość, którą ona wywodzić tylko włącznie z ratami wg nie musi mieć jeszcze głębsze poparcie w na poziomach organizacji układu nerwowego, który wiemy, że jest dużo ważniejszy niż sama morfologię i plus i oddaje głos prof. Aleksandrze, żeby wydaje się, że dodatkowe 2 rzeczy, że nie ma dziewiczego raz nadanego jak rozumiem kształtu mózgu czy ten mózg zmienia pozostaje pytanie na ile zachowujemy się tak, bo mamy taki mózg na ile mamy taki mózg, bo się tak zachowywaliśmy, bo kultura nas do tego popychała i rozum też zmienia potwór leków stresu itd. co czyni tak binarne podział jak rozumiem też jeszcze bardziej skąpi już niemożliwe z jej perspektywy, ale zapytam panią profesor co pani uważa za kluczowe w tej, a jej, a analizie w tej teorii czy w punkcie wyjścia powiedziała, że na takim poziomie ogólnym wydaje się, że jest to pochwała po prostu różnorodności tak to jest taki manifest społeczny w drugiej części tak być może można to nazwać politycznym natomiast chodzi też takie wartości poznawcze znaleziono chcę pokazać, że być może to zamknięcie tej binarnej ości płci, a jednocześnie przeniesienia to konceptu płci owych na mózg, który jest organem znacznie bardziej skomplikowanym niż np. genitalia tak to spowoduje, że bardzo szybko podzielimy w naszej percepcji grupy osoby, z którymi mamy do czynienia właśnie wg tych 2 grup, bo dla mnie jako dla filozofki jest istotna jeszcze coś innego, dlaczego w ogóle tak bardzo chcemy usankcjonować ten podział na kobiety mężczyzn tak teraz uznajmy, że rozumiemy to zdroworozsądkowo prawdopodobnie byśmy w trójkę tutaj ustalili co dla mnie męskość kobiecość oznacza co dla własnych być może tak byłoby rozbieżne albo jakieś miejsca tylko zbieżne, ale ustalmy jakąś zdroworozsądkowo rozumiemy tę kategorię, dlaczego tak bardzo nie chcemy, żeby się ten wina rys zamienił jakieś kontinuum tak to znaczy mówię tutaj łodzian, czyli o takiej płci społecznej kulturowej podobnie jak dawne Joël ja nie kwestionuje tego, że w biologii określamy pewne parametry płci biologicznej zresztą w tych dyskusjach euro feministyczne ech, tam nikt nie kwestionuję tego, że płeć ma istotne znaczenie tylko teraz pytania, gdzie ona ma znaczenie, bo tutaj już zostaliśmy zaczęliśmy taką dyskusję czy dotknęliśmy w jaki sposób, że badania naukowe są czymś bardzo złożone mają swoje uwarunkowania pewne kryteria, które trzeba spełnić tak ostrożnie stawiamy hipotezę i ostrożnie je potem weryfikujemy w przypadku mózgu to jest bardzo skomplikowane natomiast powiedzenie, że mózg ma płac sugeruje ja tutaj bardzo łatwa odpowiedź, że można bardzo łatwo powiedzieć czy mózg jest męski oczy jest kobiecy ona to kwestionuje na poziomie naukowym, że te trudne do określania rząd został przed chwilą powiedziane, ale cały ten nurt Europy minister mówi znacznie więcej mówi Okaj, gdyby tak się z tego, że potrafimy jako neuro naukowcy dookreślić ściśle, że jest mózg kobiecy męski, bo to jest wpływ hormonów albo właśnie te kary od typu czytałem takiej plejady czynników, które w tej teorii organizacyjne aktywa celnej mógł się uwzględnia ja czy wtedy to ma jednoznaczne przełożenie na sferę poznawczą człowieka, czyli że z tego, że ktoś ma męskim bądź kobiecy mózg wynikają pewne jego kompetencji określona, bo tak to próbowano przekładać ona podaje przykłady tych badań naukowych, które właśnie na to wpływały na usankcjonowanie pewnego poglądu już nie naukowego w sensie ścisłym, ale społecznego być może politycznego tak, że jesteśmy przeznaczeni do pewnych ról do pewnych dnia czy można takie przejście pomiędzy budową mózgu funkcją mózgu łatwo zarysować do określonych zachowań, kiedy wiemy notabene innych na grze zachowania ludzkie są dosyć złożone z psychologią pokazuje, że one są sytuacyjne, tak więc tutaj chcemy znaleźć 1 czynnik, który determinuje w całości zachowania poszczególnych osób dla mnie to jej książka to jest manifestacja takiej obrony złożoności człowieka, żeby nie wkładać go w 1 kategorię płeć jest istotna dla naszej tożsamości one być może jeszcze istotniejsza dla takich relacji, gdzie mamy do czynienia z władzą natomiast wydaje mi się, że to jest bardzo niesprawiedliwe przez pryzmat przynależności do 1 grupy oceniać kim jest jak człowiek tak to możemy wziąć kolor skóry może mieć objąć obszar pochodzenia tożsamość płciową przy kolejnych dowie nikt z nas się nie redukuje to tylko 1 funkcji, jaką się wydaje przemija chciałbym tak nas myśleć to sami to, że jestem kobietą ma istotne znaczenie najistotniejsza, ale wydaje się, że w tej dyskusji tutaj, którą prowadzimy nie to jest najistotniejsze ze para metrów mnie jako osoby tylko to, że się zajmuje pewną problematyką ten euro ministrowie przeciwko temu, żebyśmy przestali myśleć w kategoriach grupy bardzo często prowadzi do dyskryminacji tych grup do niesprawiedliwego ich traktowania wydaje się, że dzisiaj wnosząca dochodzą do głosu takie wartości, które nie są tylko poznawczą, ale także wartości poza poznawcze czy takie myślenie też o dobro wspólnoty o tym co jest do tej wspólnoty ważne nie tylko prawda prawda jest wartością poznawczą jak najbardziej na przypis przypisywana jest rozwojowi całej nauki, ale także to jak traktujemy grupy wykluczone czy dano teoria naukowa nie będzie krzywdząca jeśli uogólnienia jej damy w ręce np. polityką także dla mnie to jest manifestacja tego, że nauka może służyć celom społecznym zresztą zawsze takim celom miała służyć, więc może też służyć emancypacji i poszanowaniu równości może wyjść poza taki w gminach jak mogą tylko jedno jest dla mnie bardzo interesujące, dlaczego świecie, który wydaje się ze wszech miar przetworzony, czyli świat przyrodniczy nazywany naturą przed tworzyliśmy dzisiaj wielkim stopniu łącznie z tym, że funkcjonujemy w sferze technologii wirtualnych, gdzie przekraczamy różne naturalne nazwalibyśmy aspekty życia człowieka natomiast kiedy mówimy o płci to dosyć chętnie powołujemy się argument natury, że coś jest naturalne tak tylko ja znam taką biologię i taką historię biologię nie wiem czy tu na pan się zgodzi, ale która pokazuje, że biologia jest znacznie bardziej bogata sposoby funkcjonowania niż się wydaje i że sprowadzenia tylko czegoś do 2 kategorii jest niesprawiedliwe nawet wobec myślenia o świecie przyrodniczym, który funkcjonuje bardzo różnych rozmaitych parametrach i oczywiście to pewnie nie znalazłbym dobrego argumentu, ale jestem wielką fanką pluralizmu po prostu myślenia o tym, że jesteśmy różnorodni, że to jest duża wartość ani wprowadzania nas do 2 różnych grup, które sankcjonują nie tylko to jak myślę co mam robić czegoś nadaje ostatecznie myślę, że w tej dyskusji, która została przywołana na temat męskości kobiecości i chyba chodzi o to, że wyjście poza ten wina oraz płci z 1 strony rekonstruuje naszej tożsamości jesteśmy przyzwyczajeni być może do myślenia o tym, że się albo kobietą albo mężczyzna z doświadczenia mamy dać też w oparciu o to pan w sensie Janowa grozi myślała mojej tożsamości jako kobiety to być może chciałabym żyć w świecie, w którym mają tożsamość nie była tak istotne jest, ale jest, bo w tej kulturze to miało dla mnie duże znaczenie i jasno, a drugi parametr jest taki, że być może model władzy jest taki, że najpierw musimy wiedzieć czy kobieta mężczyzna, gdzie tę władzę może posiadać dużo trudniej jest do tego podejść neutralnie zresztą w tej książce na bardzo ciekawie pokazuje jak mylna jest przekonanie nasze, że my jesteśmy neutralni, a tutaj padło pytanie o nasze własne takie przesądy prawda stereotypy i ja sobie przechodziłem przez różne testy takich nie uświadomiony przekonań dotyczących wsi płci, chociaż zajmuje się feminizm od tylu lat to bardzo często wychodzą tam bardzo stereotypowe poglądy, które posiadam jakimś poziomie nie uświadamiamy, który jest sankcjonowane takie powiedziałaś przez kulturę tak przez przez sytuację, w której jesteśmy, na którą nie mamy jako jednostki tak dużego wpływu, aby się nam wydawało to oddaje głos dyrektorowi Boguszewskiego z przejść nad tym pytaniem o odniesienie się do tej tezy dok profesor der, która mówiła, że Żywno Łukasz jest teraz taki trend, że nie tylko prawdę chodzi, ale też jakąś, a rolę społeczną czy do odegrania, którą mają naukowcy i też odniosłam się do tego, o czym ja profesor bera z najwyższym najwyższym szacunkiem do badań euro, ale ja też przyznał, że słyszę argument ad natura w debacie publicznej to generalnie uznaje, że ktoś właśnie opowiadam swoje poglądy tylko myśli, że nie zalega tymi z jakim powie, że to jest z natury ludzkiej wynikająca nie robi to dr Boguszewski bowiem, że najpierw coś poczytał i badał tylko mam wrażenie, że większość przekonań naszych jakiś taki w głównym nurcie tym czym rzecz jest co wynika z naszej natury jest kompletnie, więc związane z jakimiś ustaleniami naukowymi jest jakąś projekcją własnej wrażliwości własnych przekonań i proza legitymizowanie, że to właśnie wynika z natury, bo ludzie tacy są natury kobiety tak jest z natury, bo ten Homo economicus itd. ale to tylko chciałam się w ranczu mały puścić, ale już daje rektorowi Boguszewskiego mu z ewentualnie odniesienia oczywiście Doda którykolwiek wątków byłem u wypowiedzi profesor nerwy no tutaj złapie tego łącznika od razu, zanim zacznę osiągać także natury to jest jak najbardziej niestety w większości to co my tak powiemy na ulicy naukowi rozumieją, jaką natura no to jest zupełnie niezgodne z naturą np. mówi się, że wszystko co naturalne jest dobre, ale przypomnimy sobie, że muchomor sromotnikowy całkowicie naturalny jest całkowicie naturalne i wiele innych trujących rzeczy jest bardzo naturalny łącznie z z tym, że do 90% ponad jest naszej kuli ziemskiej to jest woda, w której nie jesteśmy w stanie życia jest jest czymś naturalnym także ten argument naturalności u mnie tak samo, jeżeli słyszę jakiś produkt jest naturalne od razu zostaje wam się co autor ma na myśli tak, bo tak naprawdę wszystkie pierwiastki centralne związki chemiczne są aktualne nawet otrzymane sztucznie z tym naturalne z 1 strony jest nadużywana przez właśnie ludzi lubiących różne naturalne z drugiej strony jest też duży vana przez ludzi, którzy wychodzą z bardziej dogmatycznego podejścia do do świata, bo np. właśnie osoby np. które wychodzą z pewnych założeń religijnych mówi pewnym prawie naturalnej znaczy, że naturalnym jest, że podział jest na kobiety mężczyzn, bo w danej księdze czy piszmy coś takiego zapisane, więc jest naturalnej dla nich także ten naturalny począć z tą naturalną to jest absolutnie my złym podejściem by w biologii czy nauka tak się fizycznych powinniśmy właśnie poznawać się w jaki sposób funkcjonuje ten świat naturalny, żeby o nim więcej wiedzieć i niekoniecznie ta wiedza musi się przekładać na jakiekolwiek sądy na ludziach tutaj taki 1 może właśnie wspomina Kate i tej tej tej dyskusji, gdzie o, których wspomniałem o tym, że tam taka dyskusja rzeczywiście możemy płacz binarny określić zwierząt, a w szczególności tak jak i słabszy, bo one nie mają tożsamości płciowej, ale ludzie są specjalnie na ten argument się załamuje, kiedy mówimy np. o ochronie praw zwierząt, a ja jestem zwolennikiem właśnie ochronę praw zwierząt i pilnowaniu tego, że one były, że skoro musimy z nich korzystać jak sporządzimy współżyć by prawnie chronionej szanowane i tutaj się stratą granice zatrzeć pomiędzy i mówi się wręcz o ludziach np. jako 1 ze zwierząt czy i czy np. jeżeli mówimy o o prymat, czyli małpach człekokształtnych mówimy nowa czek kształtów z wyłączeniem ludzi no właśnie w tym przypadku tej płci okazuje się, że tą granicę i to właśnie zwolennicy można powiedzieć taki bardziej postępowego widzenia ucisk staram się postawić jednak tutaj ta granica musi być czy to natura jest tutaj też wykorzystywana podobnie jak nauka przez polityków natomiast wracając tych uprzedzeń to jak najbardziej to znaczy to jest rzeczywiście coś co jest bardzo trudne do wykorzenienia, ponieważ jako ludzi jesteśmy bardzo plastycznie jesteśmy bardzo plastycznie pod względem właśnie tego tych wzorców kulturowych, które przyjmujemy te wzorce kulturowe one budowy dwoją się nasz można powiedzieć podstawowy układ nerwowej ist i dla nas jest to całkowicie do normalnego bardzo ciężko z tymi właśnie wzorcami potem walczyć, ponieważ one siedzą w naszych wytrenowany od najmłodszych lat strukturach mózgowych, które mają być nieświadomy dawać nam błyskawiczne sądy szybkich i turystyki pozwalające nam ocenić nie wiem przedmiot osobę czy zjawisko rzeczywiście te nie te przeze mnie sięgają bardzo głęboko było takie doświadczenie, gdzie wysłano CV do szefów labo szefów klubów, którzy mieli być bardzo tak powiem świadomie różnego właśnie na euro biologicznych i te były w 2 kategoriach w 1, bo imię żeńskie drugim męskie oprócz tego miały dokładnie ten sam skład okazało się, że jednak średnio CV męskie było wyżej oceniany niż irańskie pomimo tego, że 1 zmiana była w właśnie mnie w tej liter c, ale też np. tutaj właśnie dostarczą wspomina takim eksperymencie świeckich przedszkola, gdzie właśnie panie przedszkolanki uświadomiono konieczności wprowadzenia pewnej neutralności płciowej wychowaniu dzieci, żeby ich nie kierować na siłę do tej witalności okazuje się, że nawet te przedszkolanki trybu świadome, które przechodził różne programy projekty cały czas odruchowo winny sposób komunikował się z chłopcami na część dziewczynka, gdzie do dziewczyny mówiły bardziej złożonym językiem chwalą wydawało po prostu komendy on we wzorze 1 do wylotu z zobaczyły, kiedy obejrzały się same na wideo to jest to jest właśnie ta moc tych naszych wewnętrznych i świadomych my przekonań, ale większość ludzi tak powierzony tych nieświadomych przekonań nie mam to mają nie chciałam jeszcze tylko jeszcze 1 zdaniem i ulubione euro bite, bo to jest jeden z moich ulubionych bardzo też są tak uważałam też do czytania do lektury książki są jednak statystycznie tyczy się kobiety lepiej wysławia ją niż mężczyźni to musi wynikać z mózgu ona bardzo ciekawe to de konstruuje pokazuje, że absolutnie nie musi ale zanim zapytam was bardzo krótko na koniec wasze ulubione euro mity to jednak chciałbym produkt do trybu wszystkiego zapytać jak pan się odnosić do tego, że rolą pomysł nie tylko odkrycie prawdy, ale też jednak z pomocą na aukcji na budowanie lepszego społeczeństwa w zgodzie z prawdą, ale też w tej roli no wydaje mi się tutaj tak tak, bo to była ta kwestia tej tej społecznej roli naukach ja jestem, dlaczego mi uważam, że ona zawsze powinna iść w kierunku prawdy z pełną świadomością swojej społecznej roli, ale jednak wydaje mi się, że jeżeli rola społeczna nakazywał znaczy dobro społeczne okazywało będące kłamanie nie ja miałbym bardzo duże rozdwojenie schizofrenię, ponieważ nudny czasami niestety trzeba przełknąć gorzką pigułkę na temat samych siebie, że jesteśmy od pewnego rodzaju no tworem ewolucji, który nie jest Koroną stworzenia, który ma wiele swoich wad, które ma wiele różnych przywar i wydaje się, że lepszy jest zrozumieć tego rodzaju swoją niedoskonałością zaakceptować pomimo, że to jest pewnego rodzaju niewygodna prawda, więc tutaj ta rola społecznej jak najbardziej no konieczna w przypadku nauki no i też komunikacja naukowa to jest coś co jest ogromnie ważna mianowicie powinniśmy pokazać właśnie społeczeństwu, że warto jednak wierzyć w nowe rozwiązania, które niesie za sobą nauka, czego fiasko widzimy niestety chociażby po no i szczepieniach na koszt to bardzo krótko w takim razie pani profesor zapytam panią po jakiej euro zrobi najdłużej paniom trwa a by ewentualnie krótko jak ona sugeruje to musimy bardzo krótko zrobić jak sugeruje ona, że wcale nie musi wynikać konstrukt konstrukcji murku ja nie wiem czy to będzie odpowiedź na to pytanie, bo się ze stosowałam tym krótko, ale to, o czym myślisz, że słuchała to to raczej to, że chyba to, czego się, ucząc krytycznych na takich norm naukowych to w jaki sposób mitem jest to, że np. zdjęcia obrazy, które mamy z metod obrazowania za pomocą rezonansu magnetycznego czy funkcjonalnego rezonansu magnetycznego, że to są obrazy mózgu, czyli to są zdjęcia, jakby mózgu ani coś zostało wytworzone w bardzo trudnym procesie takim naukowym i to powiedzieliśmy o tym komunikowanie wyników mamy pewną konstrukcję jako istoty poznając, że oglądając w telewizji nie widzimy pikseli tylko widzimy pewien obraz tutaj podobnie jeśli się takie zdjęcia umieści powie tutaj męski mózg pracuje ta część akt kobiecy mózg pracuje ta część to rzeczywiście odbiorca, który nie jest euro naukowcy nie znosi na tej metodologii ma takie wrażenie, że właśnie przeprowadzono zdjęcie muskuły pokazuje się wyraźnie, jakie są różnice to jest niebezpieczne myśląc o tej społecznej roli nauki myślą też o tym o takiej odpowiedzialności przekazu ona jest bardzo trudna do utrzymania świecie, który w nauce jest oparty na rywalizacji na tym, że jak najszybciej opublikować wyniki, żeby kogoś wyprzedzić tak dalej tak dalej, bo wszyscy podpada pod kategorię tak będąc ocenianymi jako naukowcy te problemy instytucjonalne i funkcjonowania tej instytucji w całym świecie kapitalizmu nie tylko wyłącznie takich decyzji indywidualnych czy też dobre to co robić to nie jest dobre co rowie na mnie największe jest taki jak bardzo szybko potrafimy użyć takiego zniknięcia z FM raj, żeby pokazać, że nie moja córka albo ktoś taki nie może uczestniczyć w takich w takich zajęciach one nie odpowiadają temu jak funkcjonuje mózg bardzo trudno jest mit rozmontować, że to jest pewna konstrukcja sposób przedstawienia a, że to nie jest zdjęcie on obraz oczyści się zdjęciu w ogóle możemy powiedzieć że, że ona jest odzwierciedlanie, bo przecież jest konstrukcją swego rodzaju panie doktorze tak Pasik wszystko, a propos stresu tu w ogóle dla drugiej bardzo ciekawy wątek jest stres myślałam, żeby oddzielną rozmowę zrobiłem, że być może stres jest istotniejsze niż płeć gender cokolwiek nowych różnych funkcji wynikających z niej osobowości, a dla pasa takimi, które najbardziej poznał kształtował euro mit to zaś prędkość odniosły tego stresu, bo właśnie dawne żale jako jeden z o swoich dowodów mówi właśnie tej ilości tzw. kolców dendrytycznych proszę zmienia pod wpływem stresu myszy no i tutaj muszę powiedzieć, że jest argument dla czy udowodniony natomiast wg miał jeszcze jest troszeczkę za zbyt czym zbyt słaby, żeby pokazać o tej zmianie można powiedzieć płci w obrębie pewnych struktur to, że ta ilość tych kolców dendrytycznych możemy troszeczkę też inne składowe, więc tutaj będę musiał tutaj wymagam więcej dowodów, żeby ponieść oczywiście tej ziemi zamianie zamieni w punkcie zamiast neuro mity które, które jakoś długo ze mną były bardzo chciałbym powiedzieć jakiś taki 1 konkretny natomiast w chyba tak podstawowych Vincent euro nic to jest to że, że jesteśmy dobrej drodze, żeby zrozumieć mózg zawsze niestety przez całą karierę to jest jest bardzo przykre, ale przez całą moją karierę misji zawsze wydawało jesteśmy 2 kroki, żeby zrozumieć jak funkcjonuje układ nerwowy i zawsze okazało, że pominięciu po Poznaniu tych kilku drzew tych z tymi drzewami jeszcze większy las fajnie, bo jest dużo do czytania do odrobienia i dużo do poznawania nie natomiast wiemy mówi coraz więcej jest naprawdę fantastyczne co potrafimy przy okazji zrobić jak narzędzia dostajemy natomiast wydaje mi się, że to jest takimi które, którym rzeczywiście opuścił znaczy, że szybko będziemy widzieli, jaką działa myślę, że jeszcze nie szybko się, gdzie jak mózg działa, a więcej tych euro mitów na temat płci szczególnie właśnie przeczytaliście państwo dawno temu taką książkę czyta właśnie dzieliła mężczyzn na tych z wojowników z Marsa i troskliwe kobiety z Rhenus to bardzo serdecznie państwa zachęcam do lektury książki dawny działacz i kluby Wicha iński płeć i mózg historia przekręcony faktów, a opowiadali o tej książce państwu prof. Aleksandra Dera z Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu filozofka tłumaczka, a filozofka i dr Paweł Boguszewski neurofizjolog kierownik pracowni metod behawioralnych z w Instytucie biologii Doświadczalnej imienia Marcelego Nenckiego bardzo państwu dziękuję dziękuję dziękuję a Zwiń «

Mózg, płeć i gender: neuromity, neurofeminizm i najnowsze perspektywy naukowe

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZOREM

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 08:00

Najnowsze Podcasty

"Opozycja po raz pierwszy od ośmiu lat przejęła inicjatywę"

Niespodziewane orędzie prezydenta - Poranny przegląd prasy Macieja Głogowskiego

Jabłko za trzy biliony dolarów? I to nadgryzione!

"To co zrobił Pan prezydent nie było prawem łaski, i to właśnie stwierdził Sąd Najwyższy."

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL