Co było ważne dla Marii Stangret-Kantor kiedy stawała przed płótnem?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska dzisiaj gościem godzinę kultury jest Lech Stangret kurator krytyk historyk sztuki były aktor teatru Cricot 2 witam serdecznie dzień dobry będziemy dzisiaj rozmawiać o Marii Stangret i jej twórczości Marii Stangret zmarła w 2020 roku związana z panem więzami rodzinnymi, ale również związane poprzez teatr Tadeusza Kantora, którego była żoną i i też związana poprzez sztukę jak była to znaczy zawsze przy tego rodzaju Rozwiń » pytaniach pamiętam, że zawsze Maria no powiedziała mówiła zawsze, że trudno jej powiedzieć w kilku słowach zarówno osobie, jaki określić mnie też jest bardzo trudna, jaka była no była aktorką była malarką była też no mają bliską krewną, bo jest bratankiem jej bratankiem miałem właściwie ten zaszczyt, że no i była byłem z nią związany do końca jej dni do końca jest do kiedy odeszła, bo tutaj właśnie w Warszawie wtedy zam. w natomiast no była też bardzo silną osobowością niewątpliwie miała zawsze swoje bardzo zdecydowane zdanie i tak jak na obecnej wystawie powiedziała jedna z krytycznych, które znała bardzo bardzo długo Anka też Koska powiedziała, że na tej ustawie objawia się również jej charakter tego zdecydowania takiego bezkompromisowego jednoznacznego przekreślenia w na wystawie, której dzisiaj też będziemy rozmawiać, bo ona jest takim trochę przyczynkiem też naszego spotkania wystawie zatytułowanej przekreślić wszystko, którą możemy oglądać w warszawskiej galerii Foksal to ten w ogóle wyjątkowe miejsce na kulturalnej mapie Warszawy było bardzo bliskie Marii Stangret chciałabym się w tym miejscu na chwilę na początku naszej rozmowy zatrzymać cofnąć w czasie, aby w sierpniu 60 tego siódmego roku właśnie tu galerii Foksal Maria Stangret pokazała swój obraz pierwszy raz na wystawie zbiorowej tak przy czym Note związki z krytykami galerii z artystami związanymi z galerią ci, którzy z tymi, którzy inaugurują-li działalność galeria Henryk Stażewski jak Zbigniew Gostomski AK Edward Krasiński ta znajomość trwała znacznie miała znacznie znacznie wcześniejsza musimy pamiętać też roku 1965, kiedy to Kantor zrobił właśnie z krytykami artystami, którzy później utworzyli galerii Foksal zrealizował słynny Lotnik Cricot aż w na ulicy Chmielnej w Warszawie właśnie w miejscu, które no kiedyś należało do Towarzystwa przyjaciół sztuk pięknych zachęta i te związki były bardzo bliskie, ponieważ no i artyści krytycy z Krakowa przyjeżdżali do Krakowa i odwrotnie też Kantor zmarł bardzo często by bywali w Warszawie i z tych związków też narodziła się galeria Foksal można powiedzieć, bo jedną z tych czołowych postaci palmy współ decydującym pewien sposób po o jej obliczu był też Tadeusz Kantor obok powiedzmy Henryka Stażewskiego, jeżeli chodzi o tę sferę artystów, czyli można powiedzieć, że galeria Foksal było takich warszawskie miejsca zarówno Marii Stangret, jaki Tadeusza Kantora zawsze tutaj pierwsze kroki kierowali, kiedy przyjeżdża lisy skargą, aczkolwiek tak oczywiście oczywiście to przy wszystkich zresztą późniejszych już Turner teatralnych np. gdzie no już te więzy powiedzmy były trochę rozluźnione, bo po prostu Kantor i zajęty tak ów strasznie tym teatrem no nie miał czasu już angażować się bardziej w działalność galerii ale niemniej za każdym razem, a przeważnie były to wyjazdy, które odbywały się tutaj Warszawy no to Ewa, gdy tylko przyjeżdżał tu pierwsze kroki najpierw dzwoniła później pierwsze kroki kierował właśnie do galerii Foksal, a jego było z tym malowaniem progów w galerii Foksal od czego tytułuje książkę, którą Pence pisał zredagował, w której Maria Stangret Kantor opowiedziała panu w swoim życiu twórczości i które ukazało się dzięki hipotece i fundacji imienia Tadeusza Kantora tak no i Chapo w Genewie trochę tej książki chcę powiedzieć też, bo to właściwie wzięło się w jeszcze w roku 2014, kiedy to Józef Chrobak przygotowywał wystawę Tadeusza Kantora Marii Stangret w Cricotece i zwrócił się dom jest taką propozycję, żeby przeprowadzić z nią wywiad na ja się zastanawiałem nad pytaniami do tego wywiadu, ale między czasie zgłosiła się Narodowy Instytut tutaj Nina, które chciała nagrać z kolei na wypowiedź z Marii właśnie na temat twórczości na temat związku z teatrem z kantorem i ten wywiad okazał się bardzo nieudany powiedziałbym, dlatego że pierwsze pytanie, które zadała dziennikarka była no i kiedy co się stało, kiedy czy może pani wskazać taki moment, kiedy zdecydowała być pani artystką i wówczas Maria odpowiedziała proszę panią jak długa, a jak długi ma być jak długi ma być to nagranie w, a ona mówi no jakieś 15 minut na co nas odpowiedź proszę panią przez 15 minut swoim życiu to ja nie mam pani nic dopowiedzenia i w końcu udało się i coś tam sklecić z tego, ale chodziło mnie bardziej o to, że ta książka powstała na zasadzie takiej, że ja właściwie spisywałem rozmowy, które prowadziłem z Marią, ale były to nie było to na zasadzie wywiadu na zasadzie zadawania pytań po prostu uważałem, że lepsza jest forma taka, kiedy to ona opowie o tym co co zapamiętała co zostało w pamięci ca uważa za ważne, żeby to nie miało charakteru takiego, że ja na coś naprowadza ją próbuje od niej cokolwiek uzyskać jak jak gdyby czy też dos czy też no starać się do jakich swoich tez kierować nurt całego wywiadu żeby, żeby potwierdzić jak swoje tezy to jest całkowicie spontaniczna, a publikacja, gdzie jest cała masa dygresji cała masa opowieści również o na myślę też o o epoce całej po latach sześćdziesiątych latach siedemdziesiątych osiemdziesiątych my, bo to były lata, które no nie charakteryzowały się całkowicie taką 1 spójną ością były różnego rodzaju no i polityczne zawirowania były różnego rodzaju no też te zmiany w sztuce kulturze społeczeństwie i zmiany podyktowane także no samym rozwojem cywilizacyjnym już ten czas trochę odszedł powiedziałbym i to można zauważyć na kartach tej książki natomiast, skąd tytuł, malując progi, ale progi to to też ma swoje już konotacje powiedziałbym historyczną, bo pamiętajmy, że to było w roku 1969, kiedy nie ma już skończyła się ta słynna odwilż gomułkowska, czyli te lata pięćdziesiąte kiedy, kiedy po okresie stalinowskim Gomułka doszedł do władzy była wielka euforia no i też artyści mieli nadzieję na większą wolność sztuce, bo pamiętajmy, że socrealizm zabraniał jakichkolwiek innych form poza realizmem socjalistycznym natomiast z form sztuce, ale nie tylko zresztą w sztuce w całej kulturze literaturze w teatrze wszędzie tymczasem później okazało, że to jest tylko pozorna odwilż prawda no i wiem, że np. w roku sześćdziesiątym ósmym był jeden z takich projektów, który mówił o tym, że na wystawach malarstwa, żeby zawęzić całą sprawę tego tej rozbuchane abstrakcji jak wówczas mówiono i żeby można było pokazywać tylko 15% abstrakcji to w sumie umarło śmiercią naturalną ten pomysł m.in. dlatego że zmieniły się formy w sztuce sztuka wyszła poza sam obręb galerii o wszystko odbywało się też również w przestrzeni już w miejskiej czy zewnętrznej zupełnie już niebyła zamknięta tylko w tych ścisły ściśle w tych pomieszczeniach galerii w tym progach w tych progach m.in. tak i tutaj też w roku sześćdziesiątym dziewiątym był cały szereg akcji takich no bardzo różnych jeśli chodzi o artystów, których nazywał sam plaży właśnie zimowym, gdzie podejmowali oni właśnie akcje powiedziałbym właśnie to co z tym później na pewno biało miałaby ogromne problemy cenzura miała już cenzura tak Łukowska, bo czy happening czy też performans można zaliczyć do abstrakcji no tym byłby kłopot prawda, bo jednak odbywało się to przy udziale no realistycznie malarza artysty natomiast, dlaczego Maria wybrała taką formę akcji działalności artystycznej no próg to jest też coś co, czego my nie zauważamy prawda to z reguły zwraca uwagi na progi, jeżeli oczywiście nie stanowią one jakichś przeszkód natomiast próg we wszystkich kulturach co jest ze wszystkich językach niemalże na wielkie znaczenie metaforyczne, bo mówimy przepraw przekraczać progi za wysokie progi prawda czy Czyty i tutaj ona sprowadziła to malarstwo właśnie do jak gdyby deprecjonując jego charakter ten medyczny do zamalowywania progów do podniesienia tych z 1 strony bardzo wysoko metaforycznie umieszczonych przedmiotów, a z drugiej strony bardzo nisko no w sensie kult utylitarnym położony środek i było w tym też sporo też inne samego Tadeusza Kantora Lech Stangret kurator krytyk historyk sztuki dzisiaj gościem godzinę kultury za chwilę wracamy do naszej rozmowy teraz czas na informacje takie dobry wieczór przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska dzisiaj gościem godzinę kultury jest Lech Stangret kurator krytyk historyk sztuki były aktor teatru Cricot 2 rozmawiamy o twórczości Marii Stangret i przenieśmy się od razu do galerii Foksal w Warszawie Anno Domini 2022 na wystawę dzieł Marii Stangret przekreślić wszystko, o której pan jest kuratorem przekreślić wszystko brzmi jak akt rezygnacji lub może pragnienie zostawienia tego co było za sobą warto nad tym tytułem się pochylić, żeby przybliżyć się do tego co było dla Marii Stangret ważne, kiedy stawała przed płótnem tak no myślę, że dobry wieczór, iż teraz tak myślę, że to ten tytuł jest dosyć istotny, chociaż w tłumaczeniu angielskim mieliśmy pewne kłopoty, bo w znaczeniu polskim przekreślić wszystko nie oznacza tylko samego aktu skreślenia, ale także odrzucenia tego wszystkiego to znowu ma też znaczenie metaforyczne pewne przekreślić wszystko czyli, czyli niemalże zapomnieć o wszystkim co się do tej pory robiło i taką formę ma również idea wystawy w galerii Foksal galeria Foksal to była taka galeria, którą Maria Stanek była związana od początku działalności tam prezentowała właściwie wszystkie swoje niemalże wszystkie swoje prace było o kilkanaście wystaw jej galerii Foksal w różnych formach zarówno zbiorowych, jaki jak indywidualnych dlatego, przygotowując tę wystawę chcieliśmy pokazać z 1 strony coś co nie było jeszcze prezentowane w galerii Foksal z drugiej strony też pokazać pewną jej ciągłości malarstwa chodziło o jej fascynację kartką papieru papierem w ogóle papier to jest ten ta rzecz, dzięki której w ogóle mówimy o naszej cywilizacji prawda, bo nasza cywilizacja cała opiera się niemalże na papierze, ale w tym wypadku chodziło bardziej o tak o kartkę papieru ona wskazywała kilka swoich inspiracji ową kartką papieru taką zeszytu niemalże szkolnego nie mówiła dokładnie co chce pokazać w obrazie a, ale mówiła swoich inspiracjach właśnie właśnie tą kartką papieru i to było już zaczęły się mówiła bardzo wcześnie od wczesnego niemalże dzieciństwa, bo mówił Jerzy, iż będąc małą dziewczynką miała taką zazdrościła swoim koleżankom, które miały bardzo starannie prowadzone zeszyty do języka polskiego, gdzie był starannie Wyka grafów one różne zdania, a tymczasem zeszyt na zawsze pozostawiał wiele do życzenia był gdzieś tam kleksy plamy i mówiła, że jak dostawała nowy zarzut chciała dorównać tym koleżankom i rozpoczynała od przepisywania tego co już była tylko, żeby start w tym Starym zeszycie, ale to nie udawało gdzieś zawsze pojawiła się znowu plama, bo przyp przypomnijmy, że to były czasy, kiedy nie pisano długopisem tylko piórem atramentem z, że zawsze dziś pojawiła się jakiś rozlanie trzeba było to podjąć jakąś decyzję albo kompletnie zrezygnować z tej czynności albo wydrzeć tą kartkę z z zmian i wyrzucić jakby, czyli nadać jej pozbawić ją tego charakteru który, który miała poprzednika no właśnie tutaj pytanie takie od razu nasuwa przy tych obrazach, które odwołują się tak jak pan mówi do figury kartki wydarte ze szczytu ważna jest sama kartkę jako przedmioty obiekt czy czy bardziej ten gest w darcie tej kartki myślę, że to w to jest pewien sposób równoważne mówi, dlatego że niejako punktem wyjścia tej wystawy jest gwasz na papieży takiej, a formalnym, bo tym, a formę LM zaraził Maria właśnie Tadeusz później późniejszy mąż i ona była iść jeszcze jako studentka no rozpoczynała tą swoją przygodę z formalnym to był z 1 to tak jak mam wiele historii to to jest określenie francuskie tej abstrakcji gorącej nie geometrycznej formy el we Francji tak nazywano natomiast w w stanach Zjednoczonych to jest oczywiście Action painting i Jackson Pollock jako główny przedstawiciel tego kierunku, ale ten formalny Marii jest zupełnie inne niż to miało było w wypadku Kantora to jest spontaniczny gest gest, który jest no wprowadza i nie czy kolory całkowicie no taki pod wpływem emocji spontaniczne jest bardzo spontaniczne to to, czego w malarstwie Kantora w przypadku formy nie było to jest oczywiście też przypadek jak w przypadku przetarcia czy darcia tych kartek, ale on się to na formacie odbywa na zupełnie innej zasadzie właśnie taki bardzo stary z z stare szkic powiedziałbym jeszcze gwasz na papierze znalazł właśnie Kantor gdzieś gdzieś zupełnie dziś za łóżkiem tam stał traci on był zafascynowany tym na kleju go na taką płytę metalową i oprawił w drewniane ramy i i właśnie ten obraz, który ma tutaj swoją premierę publiczną, bo nigdy nie był pokazywany wcześniej jest punktem wyjścia dla całej wystawy chodziło nam o pokazanie pewnej ciągłości i zachowania w jej malarstwie tego tej spontaniczności i tej tego gestu też przypadkowości jako tego elementu konstytutywnego w w kreowaniu obrazów stąd też mamy tutaj obrazy znacznie późniejszych z już 2001. wieku z lat 20012004, gdzie no pojawia się też kartka papieru też formie taki zrolowany, jakby sugerującej, że ta opowieść znaczona tym spontanicznym gestem jest tylko częścią tego tego dzieła na wystawie również obrazy z cyklu annus Mundi, czyli niebiesko czarne plamy na białym płótnie w czarne passę, jaka jest historia tak to jest jakby on się trochę różnią od tych obrazów kreślonych, jakbyśmy powiedzieli, dlatego że tutaj punktem wyjścia była fascynacja Marii Dziennikiem Anny frank jeszcze w latach osiemdziesiątych przeczytała ten dziennik i w dziewięćdziesiątym roku powstał wielki obraz taki masz Anne frank i to co ją fascynowało w całej tej historii Anny frank, która przypomnijmy ukrywała się w jednym z mieszkań w Amsterdamie podczas okupacji hitlerowskiej i została wydana cała rodzina zresztą tam ukrywała żydowska została wydana i zginęła w ostatnich dniach wyzwoli niemalże tuż przed zezwoleniem o Auschwitz, ale chodziło Marii o to bardziej, że bardziej fascynowało ją to, że Anna frank pozostałaby osobą całkowicie nieznaną nikt nic oni nie wiedział, gdyby nie parę zeszytów, które znalazły się dziś zupełnie przypadkowo w momencie, kiedy porządkowano zresztą to mieszkania i to pokazało nie tylko całą historię, ale przede wszystkim też historię życia i też całą całą tragedię i tej epoki tej okupacji i tak samo to to ona namalowała właśnie taki wielki obraz jest Anna frank jadąca na rowerze tak, bo to było jedno z pragnień bardzo zwykłych normalnych ludzkich, żeby wyjść z tego ukrycia i przejechać się na rowerze ulicami Jordana dzieci tak, ale jednocześnie niezwykle dojrzały i też Ano Smudy ma trochę inny charakter ten te obrazy cyklonu Smudy mają troszeczkę inny charakter niż niż pozostałe określone dzieło tym spontanicznym gestem, bo tam mamy bardziej rozlewania farby na też kartach ze świtu, ale tutaj w tym wypadku one pochodzą z całego takiego od cyklu właściwie całej instalacji zatytułowanej marsz Wiesław Kielar Anusz Mundi jest tytułem wziętym przez Wisława Kilara który nie publikował swoje wspomnienia w latach siedemdziesiątych właśnie, bo z Auschwitz i Anusz Mundi to termin, który użył jeden z hitlerowskich lekarzy do drzwi do określenia właśnie Auschwitz Wiesław Kielar był jednym z więzi z więźniów pierwszych więźniów Auschwitz trafił w jeden z pierwszych transportów z Polski Star z Polaków z Tarnowa i przeżył cały ten obóz od roku 1941 do czterdziestego piątego i tutaj on opisywał różne zdarzenia, który brał, który był w tym obozie i jednocześnie na pokazywał tę aksjologii obozową itd. ale tonie nie tyle Maria tam znała oczywiście Wiesława Killar, bo on był operatorem filmowym m.in. filmował jedną z wystaw w Krzysztoforach, ale to co ją fascynowało w tym wszystkim, bo może nie tyle fascynowały przerażały też to, że cały szereg osób właśnie nowego Auschwitz to osoby, o których nic nie wiemy często nawet nie znamy ich nazwisk nie dał, kiedy się wszystkich zidentyfikować więźniów, którzy byli w Auschwitz, a jednocześnie przecież każdy miał tam swoje życie tutaj ten sposób myślenia filozofii Marii Stangret jest bardzo bliski strategii też artystycznych Krystiana ból Pańskiego, który też podkreślał to indywidualność naszego życia stąd też cała cała sprawa zbiciem serca, które każdy każdego człowieka jest inne i całe muzeum, które powstało w Japonii właśnie były różne zapisy każdy mógł zresztą się zapisać do tego muzeum, żeby były nagrane bicie serca, bo ono jest za każdym razem min tutaj w przypadku Marii ona z z zrobiła rzucała niemalże plan miła te obrazy właśnie w formowane w w taki, który były przedstawiane w formie kartki papieru, na którym Sciapan kart to miało też swoje znaczenie metaforyczne, bo tak jak nie da się powtórzyć życia każdy ma swoje życie każde życie jest inne to tak i ten zapis na obrazie nie da się zrobić takiego samego obrazu nie da się tak samo chlapnął farbą na obrazie 2× i tak jak myślę, że to o to niestety staje się coraz bardziej aktualne, bo nic w tak jak mówił Krystian Bogdański, kiedy umiera 1 człowiek umiera cały świat, dlatego że ten świat będzie się składał już z innych atomów myślę, że może w dzisiejszej sytuacji warto byłoby, żeby się nad tym ludzie zastanowili się ten świat oni sami teraz podczas chociażby do agresji nie zdają sobie sprawę, że ten świat się zmieni, że to będzie już inny świat w taki będę mówił o malarstwie i szczególnie tych obrazach pomyślał sobie takim głęboki humanitaryzm wiem twórczość stand tak no niewątpliwie to jest to jest też podkreślenie za każdym razem tego naszego indywidualizmu, czyli tego życia indywidualnego to nie jest masa to nie jest to, że umiera 300 osób czy też od 100 to każdy z tych każdy z tych umierających to jest inny zapis to jest inne życie jest inna wyobraźnia to są przeżycia stąd też też ona bardzo dużo czytała do końca zresztą swoich chwil i zawsze powtarzała, że literatura w pewien sposób no wszyscy czytamy projekt takie same powieści załóż, ale każdy wyobraża sobie akcji inaczej jak to przedstawić na obrazie swoje emocje chociażby związane z przeżywaniem literatury można tylko emocję przedstawić raczej nie w sposób medyczny odwzorować tego tej swojej wyobraźni tylko raczej poprzez poprzez emocje i też one będą każdego inne Lech Stangret Lech Stangret kurator krytyk historyk sztuki jest dzisiaj gościem godzinę kultury rozmawiamy o twórczości Marii Stangret o wystawie w galerii Foksal przekreślić wszystko teraz w TOK FM czas na informację za chwilę wraca do naszej rozmowy to jest trzecia część godzinę kultury moimi państwa gościem jest Lech Stangret kurator krytyk historyk sztuki były aktor teatru Cricot 2 witam serdecznie nas jeszcze dobry wieczór rozmawiamy dzisiaj Marii Stangret i jej twórczości, a to z okazji wystawy malarstwa Marii Stangret zatytułowanej przekreślić wszystko, którą możemy oglądać w warszawskiej galerii Foksal no właśnie po tym co pan powiedział to myślę, że już niezasadne jest pytanie czy dzieła pokazywane na wystawie są w jaki sposób reprezentatywne dla dla całościowego dorobku artystki, bo ona sama z tego co czytamy w książce, której też już dzisiaj trochę mówiliśmy, malując drogi ona sama pani chciała nigdy szufladkować znalazła w książce takie zdanie MR jest tak red mówi panu zwierza się nigdy nie klasyfikował swoich obrazów ani nie dzieliła ich na okresy, ale krytycy jednak udzielone formalny okres konceptualne i okres figuratywne czy też przedstawiający no powiedziałbym, że tę są takie dlatego na tej wystawie trochę pokazaliśmy to, że Rze, że ten gest jej, w który pojawił się w informacji jeszcze w latach pięćdziesiątych on przetrwał niemalże wszystkie te okresy te parę koncept realny czas jak nazywają go grunt krytycy czy też bardziej taki figura sztywne obrazy postaci domów zbóż pejzaży powiedzmy ale, ale za każdym razem on gdzieś tam obecny na przy czym ten tytuł przekreślić wszystko też mówi o tym w od tej formie twórczości, która była bardzo bliska tak jak tak jak była wystawa swego czasu 80 piątym roku dialog moderna muzyki tam polscy artyści zapraszali artystów zagranicznych do wspólnej prezentacji dzieł to właśnie Maria zaprosiła Krystiana Bogdańskiego i w katalogu do tej wystawy mówiła właśnie ten sposób myślenia sposób nie tylko myślenia o o formie obrazu, ale przede wszystkim myśleć o tym, że każdy obraz z pewnym ryzykiem jest bardzo bliska właśnie jej i Krystianowi i opowiada takie zdanie, że właśnie właśnie Podkański powiedział, iż z obrazem z malowaniem obrazu jest jak z napadem na bank mówi albo się uda i zarobimy 10 000 000 franków mówi albo nie uda zarobimy 10 lat odsiadki i myślę, że to pewien sposób też mówi o jej strategii artystycznej państwo, że mówimy, że nie tyle po poszukiwała swojego miejsca w sztuce swojego ryzyka sztućce i też tytuł przekreślić wszystko mówi o tym, że jeżeli artysta chce zrobić coś nowego to za każdym razem naprzeciw staje przed białym płótnem w przypadku malarza, jeżeli ma zrobić coś co będzie zupełnie nowe to musi zapomnieć o wszystkim tym co do tej pory zrobił musi przekreślić wszystko właśnie w sensie metaforycznym odrzucić wszystko i zacząć wszystko niemalże od początku to stąd też ten tytuł przekreślić wszystko powiedział pan o o strategii twórczej Marii Stangret tak się też zastanawiałem to trudno nie jednak nie mówić o Marii Stangret nie mówiąc o trudno mówić o Marii Stangret nie mówiąc o Tadeuszu kantorze, za którego wyszła za mąż w roku sześćdziesiątym pierwszym i stała się wtedy Marian Kantor ani albo inaczej zatem panu kiedyś, kiedy artystka była Maria Kantor, kiedy Maria Stangret, kiedy Maria Stangret Kantor no właśnie ta jest tych myślę, że ona sama z tego wybrnęła trochę tak na zasadzie nie niemalże z takiej z jak gdyby w, wkładając nazwisko składające się z 3 członów mówi dlatego, dlatego że jako malarka artystka występowała zawsze jako Maria Stangret natomiast będąc aktorką występowała jako Maria Stangret Kantor uważała bowiem, że ten teatr to jest teatr Kantora ona jest aktorką w tym te 3, czyli wnosi pewien sposób, lecz część swojej osobowości do tego teatru ale niemniej ten teatr jest takim teatrem autorskim Kantor natomiast prywatnie na biało tylko jedno nazwisko Kantor właśnie co było przyczyną czasami nieporozumień szczególnie gdy, gdy nie wiem, kto wykupywali jakaś jakaś agencja organizująca tournée bilety na nazwisko Maria Stangret Kantor, a w dowodzie paszporcie miał tylko Kantor ich twórcze związki, czego dotyczyły przede wszystkim jeśli chodzi o te treści chodzi o malarstwo Maria Stangret w książce, którą już wspominaliśmy dzisiaj kilka razy opowiada, że te związki bardzo jednak dotyczyły sfery ideowej niż realizacji tak niewątpliwie to jest, zupełnie jakby inne malarstwo w przypadku Marii niż niż niż Tadeusza on zresztą miał wiele no metamorfoz w swojej twórczości rezygnował jednocześnie, gdy rezygnował z pewnej formy malarskiej strategii malarski już do tego nie wracał, jakby rozpoczynał kompletnie nowy etap, który też, kiedy gdzieś tam się kończył wtedy następował następny to był tak w przypadku no tego malarstwa metaforycznego, jakie nazywał tego surrealizmu mającego później była formę el później byłem baraży i w końcu powrót do figur raty wolności to ma taką, jaką pewną spójną linię w jego przypadku to w przypadku Marii zawsze ten, a formę ten przypadek ten gest pozostał do końca o nas tego nigdy nie zrezygnowała natomiast oczywiście pewne i ideologicznie jest spot, jeżeli chodzimy, jeżeli chodzi o sposób myślenia o sztuce był podobny, chociaż nie powiedział, żeby był, żeby fascynowali się np. tymi samymi twórcami np. Kantor oczywiście na kiedy kiedy zaraził ją tym Formela NATO nad pokazał cały ten pokazywał tych artystów francuskich czy amerykańskich, którzy w tej w w w tej formie przedstawiali swoje dzieła dają oczywiście festynu, ale potem te drogi się całkowicie rozeszły Kantor np. nie nie interesował się dla niego np. jakieś elementy pop-artu był trochę obce jego sztuce, a Marii były bardzo bardzo widoczne jak przykład Jim daje prawda i jak mówiła nawet Tadeusz z tego korzystał po poprzez jej malarstwo powiedz, że cykl obrazów wszystko wisi na włosku pewien sposób nawiązywał do do jej twórczości do szachów do IT, chociaż oczywiście zrobiony zupełnie inaczej i zupełnie jakby punktem wyjścia było zupełnie co innego, ale w formie tak no właśnie chciałem zapytać ilu Stangret twierdziła jednak, że jeśli chodzi o malarstwie zawzięty wróg człowiek Kantorowi to zapoznanie się być może z formatem tak jak pan mówił na początku pierwsze spotkanie jest z tym z kierunkiem tak za zawdzięczała właśnie Kantorowi czy on jej czy malarstwo Marii Stangret w ogóle osoba twórcza były przyczynkiem do twórczych poszukiwań właśnie Kantor ja myślę, że też tutaj jest ucierpi sprawiedliwych takich sądów też, bo bok, bo Tadeusz zawsze bardzo cenił malarstwo Marii nawet nawet mówił, że jej malarstwo ciekawsze od jego malarstwo no ale to składano wszystko na karb no ich tego, że no to mówił mąż żonie prawda i i trochę zaszkodziło powiedziałbym tej ocenie tego malarstwa Marii bo, bo wszyscy zawsze miał to żona Kantora no on ją popiera, bo to jego żona prawda, a to było zupełnie co innego natomiast on niewątpliwie takie tak jak mówię to w, jeżeli się mieszka razem żyli razem tworzymy na to to pewne rzeczy siłą siłą rzeczy no następują pewne następuje pewne przenikanie powiedzmy, chociaż to się dzieje to były jak gdyby w ten sposób 2 osobne światy musimy wspomnieć o tym że, że też Maria no napisała całą powieść taką surrealistyczną trochę, bo pamięta dziadka, który w, których trudno no no na zupełnie czym jest czymś innym niż teksty Kantora pamiętnik dziadka, który był odczytywany na wystawie w Krzysztoforach tak czysto forach też w galerii Foksal podczas tzw. 10 wystaw tutaj można powiedzieć we wszystkich tych akcja galerii Voxel Marię, gdy brała czynny udział to był to też ciekawa była sprawa, bo zarzucono galerii Foksal, że władze ówczesne robi za mało wystaw, że plan wystaw, że tych wystaw jest za mało, że inne galerie robią więcej wtedy postanowiono zrobić 10 wystaw w ciągu miesiąca, żeby ten plan się zgadzał, więc 1 dnia była wystawa wysyłano zaproszenia na wystawy czy jakieś działanie tych drugiego dnia to się odbywała trzeciego dnia wysyłano zaproszenie na finisaż tej wystawy zamknięcie wystawy i tak co co co 3 dni na później w związku z tym władze zrezygnowały z nacisków, że z ryby jest za mało wystaw, a to rozstanie z Tadeuszem kantorem Jeleniu wpłynęło przy całym na pewno oczywiście dramatyzm tej sytuacji ja mam wrażenie, że mogły poczuć się jednak trochę uwolniona, bo jak sama przyznaje, a my czytamy w książce teatr znalazł się na drugim planie mogła zająć się w końcu malarstwem tak no no mogła zająć się malarstwem oczywiście i a i wtedy wtedy zresztą niejako powraca do malarstwa pamiętajmy o tym, że jednak miały bardzo długi okres przerwy, bo nie mogła malować tak jak tak jak to robił np. Kantor, gdzie malował po hotelach jak to mówił ona po okresie lat siedemdziesiątych osiemdziesiątych no to jej obraz był bardzo duże tego nie dało wozić powietrze w bagażach czy w czy robić na miejscu cokolwiek, więc tutaj tylko właściwie poświęcała się poświęcała się teatrowi też pamiętajmy o tym, że to była, że ten etat pochłania bardzo wiele czasu, bo właściwie on nie istniał formalnie nie było takiej instytucji jak teatr Cricot 2 w Polsce po prostu odbywało się próby ten teatr miał próby oczywiście ale, ale miejsce nigdy formalnie w sensie instytucji nie było nic pacjentów nie było mechaników oczywiście byli oni ale, ale to wszystko się działo na zasadzie takiej organizacji, którą na siebie przyjmował Kantor stąd też ona pisze też o tym, że to nie jest tak, że ona zajmowała się wszystkimi codziennymi sprawami na on tylko tworzył to nie polegało na tworzeniu również to to był cały szereg listów pism, które trzeba było nieustannie wysyłać do różnych instytucji którymi zajmował się biura z reguły teatralne, a wszystko robił sam Kantor stąd też na nią spadały różne obowiązki myślę, że ta książka bardzo prawdziwa jeśli chodzi o ten element rozstania ich gdzie ona opisuje że, że przede wszystkim martwiła się o to jak on sobie poradzi bez dni w tych codziennych sprawach, bo przecież nigdy nie chodził do sklepu kupować jakieś rzeczy prawda tego, jaką sobie teraz poradzi poradzi sam powiedz pani lekarz kończący nasze spotkanie wokół twórczości Marii Stangret muszą spytać czy one w ogóle sama miała takie poczucie pewnej swojej malarski nic, żeby źle zabrzmiało, ale jednak niesforną ości jakiś outsider z kości i czymś pana zdaniem wyprzedziła swoje czasy twórczo zaglądający no tak trochę tu i teraz i myślę, że ta wystawa pokazuje zostaną ludzie, którzy przychodzą na tę wystawę mówią, że to jest wciąż bardzo świeże malarstwo, że to się w ogóle nie zestarzało jak gdy natomiast jak ona miała stosunek, jakby do swojej twórczości wydana, a na była pewnego rodzaju miała taki trochę outsider ski rzeczywiście stosunek taki być poza tym tak jak myślę że, toteż obrazuje najlepiej obrazują jej słowa, które mówi, że ona nigdy nie lubiła nie lubiła malować mówi, że to było strasznie trudne dla nich to był bardzo duży wysiłek za każdym razem, ale mówiła, ale lubiła mieć swoje obrazy, czyli jak już to powstało Tomowi to lubiłam nie patrzyć i co też w Ślęzie myślę że, toteż pokazuje to że, że no nie była życie też nie zmusi zmuszało ją do tego żeby, żeby te obrazy sprzedawać żeby, żeby starać koniecznie różne miejsca wystawy koniecznie niejako, bo bo to by gwarantowało no ich ich wartość rynkową powiedzą coś nie oto on, gdy Niedbała zachęcam państwa bardzo serdecznie, żeby przyjść popatrzeć na na obrazy Marii Stangret na wystawie przekreślić wszystko wystawa galerii Foksal będzie czynne do 18marca zachęcam państwa również do tego, żeby sięgnąć po książkę, malując progi, o których też dzisiaj rozmawialiśmy z Lechem Stangret kuratorem krytykiem historykiem sztuki bardzo bardzo panu dziękuję dziękuję bardzo, program przygotował Szczepan bazarek Marta Perchuć-Burzyńska do usłyszenia czesne informacje takie Zwiń «

Co było ważne dla Marii Stangret-Kantor kiedy stawała przed płótnem?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA KULTURY

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Polonia alarmuje: Może być problem, by wyrobić się z policzeniem głosów za granicą

Jutronauci: A co, jeśli w Polsce zabraknie migrantów?

Obniżka cen paliw. "Po wyborach rynek odreaguje"

Transformacja energetyczna. Czy politycy traktują ją serio?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL