Ostatnia rakieta NASA. Zaglądamy jej pod maskę, zanim poleci na Księżyc

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry mówi inż. Jasko Wiak długo czekałem, żeby wyciągnąć z archiwum ten dźwięk i w końcu mam powód nie zapowiadał, kto mówi i jakich okolicznościach, bo przecież wszystko wiadomo jak już sprawdziłem tylko czy uda się wrócić na pierwszy stopień nie zapadło się za bardzo, ale wystarczy, żeby wejść z powrotem trzeba trochę podskoczyć jestem na dole drabiny nogi lądownika zagłębił się powierzchnia na 12 cele, chociaż powierzchnia wydaje się bardzo bardzo Rozwiń » drobnoziarnistych jeśli się zbliżyć prawie proszek dobra schodzę z lądownika mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości wkładów hałasują panelem, ale państwo profesora na stanowisku startowym w centrum lotów kosmicznych imienia Ken Ediego stoi już olbrzymia rakieta SLS wkrótce poleci w stronę Księżyca razem ze statkiem Orion na razie to prawda bez załogi misja Artemis 1 rozpoczyna program powrotu na srebrny glob stawka jest taka jak zawsze na Księżycu stanie albo sztandar gwieździsty albo czerwony czasy są ponure, więc poszukajmy Promyka nadziei w dokonaniach amerykańskich i europejskich konstruktorów po 50 latach prób i niepowodzeń mamy już bliżej niż dalej do powtórzenia wyczynu Millar pstrąga ludzkość wraca na Księżyc tym razem na dobre dziś odpręża przed misją parter 1 inż. Jaśkowiak Artemida, czyli po angielsku Artemis była siostrą bliźniaczką Boga sztuki Apolla, a program Artemis jest dwudziestą pierwszą wiecznym następcą programu Apollo, którego kulminacyjny moment nastąpił 20lipca 1969 roku, kiedy Armstrong postawił stopę na srebrnym globie i powiedział to co powiedział rozmawialiśmy już program Artemis na tokfm PL w naszej aplikacji mobilnej można posłuchać odcinka pt. jeszcze 1 mały krok, czyli jak wrócić na Księżyc, kiedy minęło pół wieku można do niego sięgnąć po ogólniejsze informacje, a my dzisiaj przyjrzymy się szczegółowo samej misji Artemis 1 trochę się zmieniło, odkąd zajmowaliśmy się programem księżycowym ostatnio NASA ogłosiła choćby nowy termin lądowania rok 2024 nie wchodzi już w grę teraz szykujemy się na rok 2025 do tej daty też lepiej się nie przywiązywać, zanim astronauci wrócą na Księżyc czekają nas 2 inne loty pierwszy już za kilka miesięcy nawet co bądź program Apollo też nie zaczął się od misji nr 11 no to jest podobny system do 2 będą koty 3 misję Artemis 12 i 3 Artur Chmielewski z laboratorium napędu odrzutowego NASA pierwsza będzie ta próbna bezzałogowa, w której ten organ ten ma działu będzie wystrzelony przeleci dookoła Księżyca Night wrócił na ziemie no to jest test kapsuły test, jaką działa też całego po prostu wystrzelenia rakiety tez wszystkich członów w tych sale brak Buzka jest, w których nie budowaliśmy coś się od 10 lat to jest testy wszystkich podstawowych systemów lądowania potem na ziemi druga misja już będzie miał astronautów ona też nie wyląduje na Księżycu, ale przeleci dookoła Księżyca to jest Artem z 2 no już trzecia to będzie właśnie to lądowanie, gdzie pierwsza kobieta wyląduje na księży co w planach jest także posłanie na Księżyc albo przynajmniej w okolice srebrnego globu astronautów z Europy na razie przed nami bezzałogowa misja Artemis 1 misja, jakiej nie było od lat, a najlepszą, choć niedoskonałą analogią będzie dla niej Apollo 4 w 1967 roku NASA wystrzeliła po raz pierwszy rakietę Saturn 5 czarno-białą największą i najpotężniejszą, jaka kiedykolwiek osiągnęła orbitę nigdy wcześniej nie poleciało w kosmos takie ponad stumetrowe monstrum Amerykanie słusznie uznali, że przydałoby się sprawdzić jak sprawuje się w boju, zanim pośle, się nią ludzi na Księżyc próba się powiodła Saturn 5 pozostaje jedynym rakietą, jaka wyniosła ludzi na inne ciało niebieskie wtedy debiutował Saturn 5 teraz czeka nas dziewiczy lot rakiety SLS także księżycowej, ale pomarańczowej nieco mniejszej, ale potężniejszej będziemy ten paradoks za chwilę wyjaśniać rakieta rakietą liczą się ładunek zarówno wtedy jak i teraz jest nim statek załogowy, ale jeszcze bez astronautów wewnątrz kapsuły Orion ma w przyszłości zabrać ludzi z powierzchni ziemi na orbitę okołoksiężycową, chociaż misja Artemis 1 będzie ważnym testem to statek klasy Orion był już w kosmosie ponad 7 lat temu, chociaż jeszcze nie w całości zabrakło drugiej połowy, czyli budowanego w Europie modułu serwisowego, który zapewnia statkowi m.in. napęd Amerykanie przetestowali tylko to co sami wyprodukowali, czyli samą kapsuły załogi Oriona wyniosła wtedy inna rakieta, bo prace nad SLS były jeszcze na bardzo wczesnym etapie NASA na orbicie okołoziemskiej, a nie w pobliżu Księżyca sprawdzała m.in. trwałość osłony termicznej i niezawodność spadochronów, czyli 2 elementy, które kiedyś pozwolą astronautom przeżyć ponowne wejście w atmosferę i wodowanie na Atlantyku skoro Orion przeszedł już testy w kosmosie, a w dodatku udało się do tego wykorzystać rakiety dużo mniejszą tańszą niż SLS to po co właściwie nadchodząca misja Artemis jeden z pytałem o to dr Piotra Witka planetarium centrum nauki Kopernik powiedzenie, że ten pierwszy lot tu pełnym testem Oriona jest pewne uproszczenie podobnie jak uproszczeniem jest stwierdzenie, że aktualnie planowana misja Artemis 1 jest testem wyłącznie Oriana to jest całego systemu łącznie z segmentem naziemnym, czyli obsługą, która nie miała nigdy do czynienia z kierowaniem wielką misją księży z 50 lat to jednak oznacza zdecydowane zmiany kadrowe NASA i kontroli lotów w głównym celem najważniejszym celem z punktu widzenia statku Orion tej misji jest przetestowanie jego osłony cieplnej przy wejściu atmosferę traktor powrotnej z Księżyca to oznacza wielokrotnie wyższą prędkość niż przy okrążeniu ziemi prędkość, przy której liczba waha się dla 30, więc nie są warunki, w których ten statek był jak dotąd testowane na marginesie liczba macha określa upraszczając nieco całą sprawę ile razy szybciej porusza się obiekt od wydawanego przez siebie dźwięku w 1967 roku po raz pierwszy wzbił się w powietrze Saturn 5 w 2022 roku już wkrótce zadebiutuje SLS rakieta takich gabarytach nie poleciała w kosmos od czasu programu Apollo oczywiście takie historyczne analogie można snuć dalej skoro tegoroczny Artemis 1 jest jak apel do 4 to Artemis 2 będzie jak Apollo 8 astronauci krążą Księżyc i wrócą do domu bez lądowania dopiero Artemis 3 będzie powtórką z Apollo 11 człowiek ponownie stanie na powierzchni Księżyca i na tym koniec porównań rola SLS w programie Artemis będzie nieco inna niż Saturna 5 w programie Apollo rakieta Saturn 5 miała zrobić absolutnie wszystko program Artemis jest zdecydowanie bardziej złożony obejmuje starty bynajmniej nie tylko rakieta SLS, choć to one mają zawieźć na Księżyc docelowo także i astronautów, ale także obejmuje dostawy komercyjne przez niezależne podmioty za pomocą innych rakiet także to nie musi być rakieta do wszystkiego w latach sześćdziesiątych siedemdziesiątych zatrudni 5 wynosił w kosmos cały sprzęt, jakiego potrzebowali astronauci w podróży na Księżyc z powrotem statek lądownik łaziki zapasy wszystko taka była koncepcja programu Apollo tym razem w programie Artemis jest inaczej rakieta SLS będzie transportować tylko statek Orion służący do tego by załoga z ziemi dostała się w okolice Księżyca do lądowania posłuży im inny statek wyniesiony inną rakietą na orbicie okołoksiężycowej dojdzie do przesiadki, ale mieliśmy przeprowadzić odprawę przed misję Artemis 1, w której nie biorą udziału ani astronauci ani lądownik, więc zostawmy to na boku mówił już, że SLS jest nieco mniejsza od C-dur na 5 niepodważalny fakt nieco bardziej kłopotliwe jest ustalenie, która rakieta jest potężniejsza ponownie Artur Chmielewski SLS jest najsilniejszą najpotężniejszą rakietę w sensie transportu w sensie przeniesienia tego Cargo, które my chcemy wysłać jest najsilniejszą rakietą o jakieś tam coś 15% silniejszą niż był chyba zator, ale satyr był wyższy dłuższy z całą pewnością SLS wytworzy większą siłę ciągu niż kiedyś Saturn 5 w tym sensie jest bezkonkurencyjna może też wynieść na orbitę okołoziemską większą masę ale, żeby rozstrzygnąć czy mamy teraz do czynienia z lepszą rakietą niż wtedy trzeba wziąć pod uwagę także inne parametry najważniejsze jest ile ładunku rakieta może wypchnąć w stronę Księżyca podążać za mną nieistotne, jaką masę SLS uniesie z ziemi chodzi o to by potem skierować ją jeszcze dalej taki manewr nazywa się z angielska trans Lunar injection rakieta na orbicie okołoziemskiej przyspiesza, żeby się z niej wyrwać i polecieć w stronę srebrnego globu do tego potrzebuje oczywiście paliwa, które aż do tej pory musi jakoś dziwi Gać ze sobą w tej dyscyplinie SLS nie wypada zbyt dobrze na tle swej nobliwej poprzedniczki w trakcie misji Artemis 1 wielka pomarańczowa rakieta będzie mogła dźwignąć Księżyc ponad 27 tom pamiętajcie nie mówimy o tym, jaką siłę wytworzy ani ile ładunku oraz paliwa wyniesie na orbitę okołoziemską nie przyglądamy się tylko ostatecznemu najważniejszemu manewrowi trans Lunar injection SLS w aktualnej wersji może posłać na Księżyc ponad 27 ton ładunku w przeliczeniu na bardziej intuicyjne jednostki i niecałe 3 wyrośnięte słonie afrykańskie tu na scenę wchodzi zator 5 cały na czarno biało zdolny do wyniesienia w stronę srebrnego globu ponad 45 ton sprzętu zapasów znacznie lepiej w skali geologicznej 4,5 słonia jak to możliwe, że po pół wieku nie udało się poprawić wyniku, jaki wyśrubował inżynierowi programu Apollo z powodów jest kilka po pierwsze, tak potężna rakieta nie jest już potrzebna Saturn 5 zabierał na Księżyc wszystko SLS wyniesie tylko statek Orion lądownik poleci osobno pamiętaj, że w trakcie tegorocznej misji Artemis 1 lądowania nie ma, więc lądownik nie bierze udział zresztą nie jest jeszcze gotowy po drugie to nie jest ostateczna wersja SLS właściwie to wersja początkowa za chwilę sprawdzimy czym się różni od docelowej po trzecie najważniejsze SLS jest Frankensteina wśród rakiet co odbiło się na jej osiągach ona nie bez powodu kojarzy się wyglądem rakiet głównego zbiornika na paliwo wahadłowców kosmicznych, ponieważ cały ten koncept stworzenia tej nowej rakiety jest oparty na wykorzystaniu już istniejącej technologii chodziło o to, żeby w odróżnieniu od programu Apollo, gdzie dowolnie wysokie koszty mogły być przeznaczone na stworzenie potężnej rakiety, która miała 1 jedyny cel posadzić człowieka na Księżycu Amerykanina na Księżycu, zanim zrobią to Sowieci to tutaj idea jest taka, że wykorzystać istniejące technologie opracowane po programie Apollo tak, aby stworzyć rakietę tańszą bardziej elastyczną i mogącą również za człowieka na Księżyc, ale też, żeby jej konstrukcja była na tyle tanio, żeby tych rakiet można było zbudować wiele, żeby te emisje mogły się powtarzać, żeby ludzka obecność na Księżycu stała się czymś stałym, a nie tylko okazjonalnymi wizytami pięćdziesięcioletnia przerwa pomarańczowy korpus SLS nie bierze się znikąd taki kolor miał zbiornik na paliwo umieszczany pod brzuchem wahadłowców kosmicznych pomarańczowa jest pianka izolacyjna, która pozwala utrzymać paliwo w bardzo niskiej temperaturze paliwo, czyli wodór i w przypadku wahadłowców i w przypadku SLS to samo paliwo, bo silniki są te same powtarzam i podkreślam nie takie samy tylko te same do misji Artemis 1 i nosa wykorzysta używany sprzęt, który wymontował z wycofanych promów silnik nr 1 był w kosmosie 12× po raz pierwszy w 1998 roku lata regularnie aż do roku 2011 i pożegnalnej misji wahadłowca Atlantis kolejny silnik 4 loty na liczniku następny 6 lotów ostatni to prawie Nówka śmiga tylko 3× w 20092010 i 2011 roku wahadłowce kosmiczne powstały zmyślą o wielokrotnym wykorzystaniu startowały orbitą wały i lądowały na ziemi, a potem jeszcze raz jeszcze raz po przeglądzie nadawały się do kolejnej misji po tym, jak promy przeszły na emeryturę w NASA, a właściwie amerykańskim kongresie zapadła decyzja by wymontować z nich silniki i wykorzystać je w nowej makiecie wg zapewnień agencji po uruchomieniu każdy silnik będzie bezawaryjnie działam przez co najmniej 28 minut, żeby wejść na orbitę wystarczy 5 i na tym koniec wahadłowce latały wielokrotnie, ale każdy egzemplarz SLS nadaje się do użycia tylko raz co oznacza, że silniki, które przetrwały kilka misji promów wkrótce dokonają żywota, spełniając się w ziemskiej atmosferze dopiero kiedy NASA złożyli w ten sposób wszystkie silniki pozostały po programie wahadłowców zacznie montować w rakietach SLS napęd prosto z fabryki czy takie podejście rzeczywiście pozwoliło obniżyć koszty tak średnio wypowiedział początkowo misja Artemis będą kosztować po 4 000 000 000USD każda SMS nie nabrała jeszcze ostatecznego kształtu nie zrozumcie mnie ile rakieta jest gotowa tylko, że na razie w kosmos poleci jej wstępna wersja po 5 minutach lotu przestaną działać silniki pierwszego stopnia pierwszy stopień SLS ten pomarańczowy odłączy się i spali w atmosferze zacznie działać drugi górny stopień Sęk w tym, że w zasadzie on też pochodzi z innej konstrukcji misję Artemis 1 będzie debiutem rakiety SLS, która wyniesie kapsułę Orion ku księżycowi, ale sam statek, aby jeden z takich statków już był w kosmosie 7 lat temu wtedy na orbitę wyniosła go rakieta Delta 4 Hewitt teraz NASA wzięła górną część delty zmodyfikowała ją i użył jako drugiego stopnia SLS tu nie ma mówi o skorzystaniu z używanych części, bo Delta też jest jednorazową rakietą chodzi o projekt NASA skorzystała z gotowca z innej konstrukcji, bo prace nad górną częścią specjalnie dla SLS w dupie trwają ten przyszły stopień, który ma być wykorzystywany od trzeciej misji załogowej 2 najbliższych ma być jeszcze ten wywodzący się takie Delta ten nowszy stopień ma mieć 4 takie silniki jak ten pochodzący z rakiem Delta w związku czy powinien mieć zdecydowanie większą wydajność i udźwig zatem górny stopień SLS pochodzi z innego projektu główne silniki latały już w kosmos jako napęd wahadłowców do tego jeszcze rakiety pomocnicze też złożone z używanych części promów, chociaż dłuższe niż te, które NASA przyczepiona do wahadłowców to tyle w kwestii wyjaśnienia, dlaczego SLS jest Frankenstein wśród rakiet i dlaczego i osiągi wypadają nieco gorzej niż Saturna 5 wykorzystywanego w programie Apollo pierwszy start tej rakiety był planowany na rok 2016 mamy już 2002. także sporo rzeczy tutaj nie przebiegało dokładnie zgodnie z planem na etapie konstrukcji planowania na etapie także i rezerwowania fundusze na cały program tym niemniej wygląda na to, że w tym roku już wszystko dojdzie do skutku po tym, teście NASA zamierza ogłosić ostateczny termin startu, który oczywiście też może ulec pewnemu opóźnieniu jeśli np. będzie niekorzystna pogoda w dniu startowym ten test nazywa się mu kra próba generalna NASA planuje ją na kwiecień kluczowy moment, który powinien ujawnić wszelkie niedociągnięcia jeśli jakieś się przydarzyły cały personel zaangażowany misja Artemis 1 będzie wykonywał wszystkie zadania tak jakby rakieta miała się wznieść w powietrze na razie nie zniesie, ale procedura będzie wyglądała tak samo w ostatniej chwili pewne rzeczy czas zdjąć rakiety są te sławne czerwone Ray mówi wolą breloczki, które jest napisane na czerwono zdejmie przed wystrzeleniem, bo niektóre rzeczy człowiek musi pójść własną ręką to zdjąć i w ten sposób uaktywnia jakiś system, który do tej pory było operowane z zewnątrz teraz już przechodzi ona automatyczne oferowanie statku kosmicznego w środku wtedy właśnie są ci ludzie, którzy się nazywają QR wieszając, czyli kontrola jakości oni mają swoje książki, w których mają napisane co musi być zdjęte co musi być sprawdzone jak wtyczka musi, gdzie pasować oni przez to przechodzą przez setki tysiące teczek obejmują te breloczki rumu form łączy wkładają do książek książki muszą być podpisane przez ich kierowników, że ta tabletka była zdjęta z niczego nie przegapił próbne odliczanie zatrzyma się jakieś 6 sekund przed startem w tym momencie powinny uruchomić się główne silniki tak się jednak nie stanie NASA będzie sprawdzać czy jest w stanie zastopować procedurę w razie nieprzewidzianych problemów wcześniej obsługa napełni rakiety paliwem dlatego próba generalna będzie mokra w tej chwili ta rakieta prawda zbiorniki są puste będzie się napełniają je planami wodorem w niskich temperaturach to jest bardzo ciężka operacja bardzo niebezpieczna, ale to nie tylko chodzi oto największe elementy tego testu i tego sprawdzania tam są tysiące małych rzeczy, które muszą działać ta rakieta jest wielkości 30 pięter sza być w stanie się dostać do różnych części, żeby sprawdzić z zewnątrz setki ludzi nad tym pracuje rusztowanie nie może szkodzić, kiedy nie może coś być zrobione centymetr dalej albo centymetr bliżej kable wszystkie muszą dochodzić muszą pasować nie może być żadnych przecieków wszystkie kable elektryczne trzeba sprawdzić mu kra próba generalna jeszcze przed nami na razie SLS opuściła hangar i znalazła się na stanowisku startowym 39 BM tym samym, z którego niegdyś wyruszyła misja Apollo 10 pierwszy test jest w ogóle transportera, kiedy z budynku ten ogromny chyba pojemnościowe największy budynek na świecie największy budynek na świecie, jeżeli chodzi jego rozmiar, ale w środku jest po prostu pusty, czyli bez największa sala chyba pusta tak na świecie tam się właśnie składa do końcowego wszystkie części tej rakiety rakieta jest potwornie duża ją stawiamy pionową na ten trwają spory z ogromny tak jakby ciąg ogromnych Gąsienica no i jedziemy z tą rakietą do wyrzutni rakietowej tego kompleksu 39 bez resztą chyba ile się nie mylę to właśnie ja tam byłem ileś tam lat temu, gdy strzeliliśmy Galeo statek kosmiczny krajowi to właśnie choroba była albo 69 albo szczęście 9, ale to jest jak kilka kilometrów od tego budynku do tej wyrzutni to zabiera kilka godzin i jakby nie patrzeć wyjście z hangaru zakończyło się udanym wprowadzeniem rakiety SLS na orbitę okołosłoneczną bardzo stabilną, bo porusza się po tej trajektorii razem z całą ziemią nowe jednak nie wiadomo, kiedy nastąpi ciąg dalszy misja Artemis 1 ma się zacząć po udanych próbach na dziennych, ale dokładnej daty wciąż nie ma jest winny czynników, który należy wziąć pod uwagę przy wyznaczeniu terminu startu jednym z elementów tej całej układanki jest to, żeby ziemia Księżyc słońce były odpowiedniej konfiguracji, która nie będzie przeszkadzać w przeprowadzeniu tej misji ze względu na to, że tutaj mamy do czynienia z oddziaływaniem grawitacyjnym 3 masywnych ciał rakieta jest poddana temu wszystkiemu i w takim polu grawitacyjnym, jakie wyznaczają wzajemne powołania chciał musi przeprowadzić całą swoją serię manewrów zna jeszcze na oczekiwane orbicie okołoksiężycowej i powrócić także bardzo konkretnym miejscu na ziemi to znaczy nad Pacyfikiem tak, żeby przypadkiem jest rzucić jakieś części np. na zamieszkane Hawaje odległość Księżyca od ziemi jest czynnikiem nr 1 dystans między planetą, a i naturalnym satelitą ciągle się zmienia co więcej Księżyc krąży dokładnie nad naszym równik wiem co dodatkowo komplikuje obliczenia moment startu trzeba dobrać tak by trasa do pokonania w danym momencie nie przekraczała możliwości SLS czynnikiem nr 2 jest słońce do paneli fotowoltaicznych statku Orion powinny docierać energia słoneczna, żeby kapsuła nie straciła zasilania tymczasem może się zdarzyć, że Orion będzie podróżował w cieniu ziemi odcięty od promieni słonecznych na sam musi zadbać by nie trwało to zbyt długo, bo pojemność baterii jest ograniczona mówi w końcu misja musi bezpiecznie zakończyć w oceanie co oznacza, że do wzięcia pod uwagę jest także to, że planeta bez przerwy wiruje wokół własnej osi, planując start trzeba przewidzieć jak będzie obrócona ziemia podczas lądowania tak, żeby Orion trafił w odpowiednie miejsce na powierzchni wszystko sprowadza się do tego, że w każdym miesiącu są mniej więcej 2 tygodnie nadające się do rozpoczęcia misji Artemis 1 jeśli w kwietniu uda się mokra próba generalna rakieta wróci na wyrzutnie powiedzmy w czerwcu i będzie mogła wystartować od szóstego do 14czerwca jeśli z różnych powodów to się nie uda pozostaje czekać na kolejny okno startowe na potrzeby dalszego wywodu przyjmijmy jednak, że wszystko pójdzie jak z Płatka miarowy głos będzie odliczał 321 i największa rakieta od czasu programu Apollo wzbija się w górę, jeżeli będziecie mogli pojechać kiedyś na przylądek nad jego i obserwować wystrzelenie rakiety jakiejkolwiek zresztą to polecam bardzo, dlatego że ludzie mówią o jakieś tam rakieta wybuchła coś tam nie powiodło jak się zobaczy bliska masę Stali tych kabli tych przewodów hydrauliki te wszystkie dopływy odpływy paliwa, a to jest system nam tak praktycznie biorąc ogromna kolosalna cysterna z wodorem i następna cysterna Selena i po prostu trochę wybuchnąć poprzednikiem, ale to wybucha po prostu jak się widzi to wszystko słyszy się to jesteś koło tej rakiety po prostu uciekł jest zaszokowany nie, że coś tam słyszał, że jakaś rakieta wybuchła ze Szwed z środkowa one, że taki potwór taki kolos taki ciężar unosi się w powietrze ten pomarańczowy potwór ma teraz przed sobą pierwsze zadanie musi osiągnąć orbitę okołoziemską dość dziwaczną, a nawet ekscentryczną w najwyższym punkcie w apogeum będzie przebiegać w 1800 km nad ziemią w najniższym w perygeum tylko 30 na wysokości 30 km nie da się oczywiście odbudować powietrze jest jeszcze za gęsty i o to chodzi pierwszy stopień SLS ma spłonąć w atmosferze i nie zaśmiecać okolic ziemi z kolei stopień drugi górna część rakiety ze statkiem Orion wzdłuż podnieść orbitę i nic mu się nie stanie na położone wysoko w apogeum pozwala zużyć mniej paliwa w trakcie trans EU Index on manewru, który już mówiliśmy polegającego na opuszczeniu orbity okołoziemskiej by udać się w stronę Księżyca tak rozpocznie się misja Artemis 1 rakieta SLS, a właściwie statek Orion będzie musiała wykonać też manewry w przestrzeni około Księżyca owe, które jak na razie mamy przetestowane na kartce tylko w komputerze i które nie były testowane jeszcze na żywo to jest coś zupełnie nowego, czego do tej pory nie robiono tutaj bardzo jest ważne, żeby zobaczyć jak w rzeczywistości się cała ta technologia sprawdza znaczy jaki mamy pole manewru, jeżeli silnik np. zostanie odpalony zbyt krótko to czy będziemy w stanie wyjść z takiego problemu, jeżeli parametry orbity oko Księżyca owej będą nie optymalne czy możemy to poprawić czy też wymaga przemyślenia przebiegu samej misji odnowa i znowu wszystkie te kawałki składają się na bardzo złożone wnioski, które potem wykorzystane zostaną przy Artemis 2 wtedy, kiedy ładunkiem statku nie będzie tylko szósty Orion oraz obsady, ale ludzie tutaj na sam nie może sobie pozwolić na ryzyko silniki rakiety SLS były już w kosmosie razem z wahadłowcami statek Orion pierwszy test przeszedł 7 lat temu inne elementy, kiedy też sprawdziły się już akcji dopiero Artemis 1 da odpowiedź na pytanie jak sprawuje się to wszystko razem dr Witek wspomniała o obsadach wielkich satelitach, które będą dodatkowym ładunkiem SLS oset elitach tego typu już rozmawialiśmy najszerzej chyba w odcinku pt. satelity z Wrocławia, czyli boćki do posłuchania tokfm PL i w naszej aplikacji mobilnej skoro SLS jest jedną z największych rakiet, jakie kiedykolwiek powstały misja Artemis 1 jest tylko próbą przed lotami załogowym mi NASA uznała, że równie dobrze można wykorzystać start do posłania w kosmos kilku innych bardzo drobnych urządzeń stworzyły, więc jest USA Europy Japonii, a także kilka uczelni jest wśród nich np. o motyw nasi, który ma się stać najmniejszym lądownik księżycowy w historii to znaczy, o ile zadziała poduszka powietrzna zaprojektowana by przetrwał uderzenie powierzchnie jest Emilia skaut, który rozwinie żagiel nie Księżyc i zacznie badać planetoidy jest jeszcze parę innych satelitów, które zostaną uwolnione w drodze na srebrny glob albo w jego pobliżu to minięcia Księżyca statek Orion ma się znaleźć są też nie jest oczywiste wymaga dodatkowej korekty orbity dodatkowego odpalenie silnika Oriona ma się znaleźć na takiej specyficznej odległej orbicie okołoksiężycowej, która jeszcze do tego jest taka możliwość, chociaż z tego co czytają nie jest jeszcze zdecydowane czy to zostanie przeprowadzone może zmienić swoje nachylenie to znaczy może i nachylenie zostać zmienione w pobliżu Księżyca co również wymaga kolejnego odpalenia silnika ten test byłby o tyle istotne, że agencja NASA jak w zasadzie wszystkich, którzy w tej chwili myślą o lotach załogowych na Księżyc interesują mocno takie obszary Księżyca, które są trudniej dostępne niż te badane przez misja Apollo, czyli obszarów okołobiegunowych w czasach misji Apollo statki załogowe znajdowały się na niskich orbitach około 8 rzeczowych, które sprawiały, że ten obieg Księżyca był szybki, ale też ograniczały możliwości dotarcia w dalszy od równika obszary naszego srebrnego globu tutaj umieszczenie tego statku na dalekiej orbicie przede wszystkim ma tę zaletę, że mocno ją stabilizuje daleka Orbita Wsteczna przebiega w pobliżu punktów równowagi grawitacyjnej w systemie ziemia Księżyc co oznacza, że ziemia swoim przyciąganie będzie długookresowo ustabilizować na niskich orbitach oko się, że co owych nierównomierne pole grawitacyjne Księżyca mogłoby być problemem astronauci krążący stadka dookoła Księżyca odkryje coś takiego jak maską, czyli koncentracja masy, które po prostu sprawiają, że okresowo ta Orbita statku wokół Księżyca zauważalnie obniżała z kolei na większych odległościach od Księżyca, które przebiegają jednak wciąż za blisko Księżyca, żeby zbliżyć się do punktów równowagi grawitacyjnej oddziaływanie przyciągania ziemi może działać na szkodę stabilności takiej orbity i co potem Orion będzie mniej więcej miesiąc, krążąc dookoła Księżyca następnie wyruszy w drogę powrotną już mówiłem, że Orion składa się z 2 części amerykańskiej kapsuły i europejskiego modułu serwisowego tylko kapsułę dotrze do ziemi, żeby wylądować na Atlantyku, kiedy moduł serwisowy wykona ostatni manewr, kierując ją ku powierzchni planety przestanie być potrzebne spali się wchodząc w atmosferę inaczej z kapsułą udany powrót na ziemi w 1 kawałku będzie jednym z testów, które kapsuła musi zdać w trakcie misji Artemis 1 w przyszłości mógł załogowych Oriona ma się nadawać do ponownego wykorzystania ten konkretny nigdy więcej już nie poleci, ale projekt zakłada, że któryś kolejny egzemplarz będzie można ponownie umieścić na szczycie rakiety i wystrzelić w kosmos jeszcze raz z załogą na pokładzie ziemia ma 2 nieprzyjazne czynniki, jeżeli chodzi o ostrzeliwanie rakiet pierwsze bez jest bardzo duża Grawitacja, czyli przyciąganie ziemskie, czyli trzeba bardzo duże spalić tego tlenu wodoru, żeby znieść torach tt pokonać grawitację ziemską, a 2 to jest atmosfera, więc te 2 czynniki powodują, że ogromna wibracja ogromne przeciążenia na wszystko co jest rakiecie, gdyby tego nie było to teraz, kiedy było wiele mniejsze by było łatwiej jest budować testy były łatwiejsze wszystko nie musiałoby być takie solidne możemy wybudować wtedy rzeczy, które z tego powodu, że nie mają takich wibracji są bardziej łatwe giętkie mniejsze lżejsze niestety z pierwszych 5 minut przez atmosferę ziemską powoduje, że to jest potworne dla inżynierów dla nas, który produkuje rakiety SLS jest najprawdopodobniej ostatnią rakietą wymyśloną w NASA zbudowano pod dyktando od pewnego czasu agencja zostawia swoim podwykonawcom coraz więcej swobody woli zamawiać konkretne usługi, a znalezienie rozwiązania zostawić zewnętrznym firmom tak będzie choćby w przypadku lądownika księżycowego za kilka lat Orionu zabierze astronautów w pobliże srebrnego globu, gdzie czeka ich przesiadka do statku zbudowanego przez firmy SpaceX na jego kształt NASA nie miała bezpośredniego wpływu zapłaciła po prostu za to by powstał pojazd zdolny do bezpiecznego lądowania na powierzchni Księżyca, a sposób na to znaleźli inżynierowie zatrudnieni przez Ilona maska to znaczy mam nadzieję, że znajdą, bo Starship nie jest jeszcze gotowy w tym sensie SLS to ostatnia rakieta NASA po Saturnie i wahadłowca agencja ma teraz mówi statek flagowy miał być tani, bo z demobilu, ale nie jest i dla programu Artemis, który ma ponownie zaprowadzi ludzkość na Księżyc jest w tym poważne zagrożenie w przeciwieństwie do czasów zimnowojennych tym razem lądowanie na srebrnym globie ma być niedrogie i powtarzalne, chociaż mamy nie dojść w 2025 roku zapewne czekają nas kolejne opóźnienia rosnące koszty będą ci służyć całemu programowi coraz bardziej no, więc trzeba się poważnie zastanowić czy istnieje ryzyko, że go za to piją tutaj byłbym ostrożnym optymistą NASA jakkolwiek, jeżeli chodzi o zachowanie terminu 3 budżetu nie radzi sobie najlepiej to jednak jej osiągnięcia jeśli chodzi o dążenie do wyznaczonego celu są niezaprzeczalne poza tym jest jeszcze dodatkowa zewnętrzna motywacja lot załogowy na Księżyc w latach dwudziestych wydaje mi się bardzo realistycznym celem, gdyby Amerykanom mimo wszystko nie udało się, gdyby doszło np. do spektakularnej katastrofy w trakcie lotu już załogowego Artemis trwa lub Artemis 3 przed lądowaniem to będzie to ogromny problem nie tylko dla agencji NASA, ale i polityczny problem dla Stanów zjednoczonych jako takich na Księżyc zmieniają się nie tylko Amerykanie w latach trzydziestych na Księżycu ma postawić stopę pierwszy Chińczyk i to jest również realistyczne scenariusze, że oni tam zdąży jeśli Amerykanie się nie postarają to mogą stracić palmę pierwszeństwa ten status państwa, które wiedzie całą eksplorację kosmosu przed nami już za kilka miesięcy misja, która rozpocznie program Artemis bezzałogowy test, który warto obserwować, bo takiej rakiety nie było dekad raz na pół wieku zdarza się szansa, aby przyglądać się całemu programowi księżycowe mu od początku do końca możemy wejść w buty ludzi, którzy kiedyś byli świadkami misji Apollo 4 co oznacza, że jeszcze kilka lotów i ktoś znowu nam powie, że Orzeł wylądował na tylnej resory jego marzeniem, bo coś podobnego w usługi funkcjonują równości uwagi wnioski rację czy wiecie pod adresem Piotrkowska jest zdrowie WHO w Zwiń «

Ostatnia rakieta NASA. Zaglądamy jej pod maskę, zanim poleci na Księżyc

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: USŁUGI KOSMICZNE DLA LUDNOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 17:00

Najnowsze Podcasty

Dla kogo French Open, a dla kogo Liga Mistrzów?

Część 5. Długa i ciemna zima, ciężkie chemie i cisza na Instagramie. A na koniec - coś optymistycznego

"Zbiednieliśmy w rosnącej gospodarce" - kto stracił najwięcej, a kto jednak zyskał?

Kobiety do szpitala idą z numerem do prawniczki i strachem" [FEDERA]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL