REKLAMA

"Żydzić", "cyganić", "oszwabić" - dlaczego pewnych słów lepiej nie używać

Program Językowy
Data emisji:
14-04-2022 19:20 (Powtórka: 02-05-2022)
Audycja:
Program Językowy
Prowadzący:
Jacek Wasilewski
Czas trwania:
08:22 min.
Udostępnij:

Wyjaśnia prof. Jacek Wasilewski.

Jeśli mówimy nóżka, służka, watażka, warżka - to dlaczego nie chirurżka? Jeśli mówimy nóżka, służka, watażka, warżka - to dlaczego nie chirurżka?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
Rasia Jacek Wasilewski dobry wieczór dziś o paru czasownika ach, Żydzi Cyganie już wabić, dlaczego raczej nie używać właśnie, dlaczego mamy rezygnować z takich słów skoro przecież funkcjonują one w języku język jest cały pełen różnych tradycji, ale z tych niektórych tradycji możemy zrezygnować prawda np. z tradycji bicia dzieci można było jakoś zrezygnować, mimo że było w tradycji Biblia nawet po zalecała takie zachowanie tak w naszej kulturze zawsze wita dzieci Rozwiń » jakoś wyrosły na ludzi księga przysłów mówi np. tak to bowiem pana miłuje tego Smaga jak ojciec swojego ukochanego syna albo kto żałuje swojej rózgi nienawidzi swojego syna lecz kto go kocha karci go zawczasu, a to właśnie nie wiem co to znaczy zawczasu chyba, zanim popełni coś złego albo ćwicz swego syna póki jeszcze jest nadzieja, lecz nie unosi się przy tym, aby nie spowodować jego śmierć dzisiaj, kiedy ktoś by taki poradnik Unii chciał ogłosić to raczej byśmy powiedzieli, że jest niespełna rozumu, ponieważ wiemy, jakie konsekwencje wynikają z bicia dzieci, tak więc to co jest tradycji zmienia się albo co więcej możemy nawet chcieć to zmieniać no oczywiście taka tradycja osadza się w języku funkcjonuje, ale przez to za fałszuje rzeczywistość, bo wydaje nam się, że pewne słowa, które funkcjonują w języku mogą być również szkodliwe jak funkcjonowanie tradycji bicia dzieci chociażby taka tradycja językowa, która mówi o deprecjonowaniu kobietom kopnięcia baba baba baba z wozu koniom lżej itd. i jeżeli my mamy taką tradycję mamy taki stereotyp o tym, że np. ktoś jeździ jak obawa trzeba za kierownicą to automatycznie oczekujemy, że za kierownicą kobieta będzie źle jechał, choć tak naprawdę kobiety statystycznie jeżdżą bezpieczniej powodują dużo mniej poważniejszych wypadków, więc jeżeli ktoś myśli, że kiedy trzeba bezpiecznie jechać to lepiej nie dawać kobiecie kierownicy no co kieruje się stereotypem, czyli ma pewne uprzedzenia i nie dając kobiecie kierownicy no to dyskryminuje kobiety, mimo że jak mówią statystyki działają one w tym wypadku lepiej mamy, więc taki ciąg stereotyp, które jest wiedzą zawartą w języku powoduje w naszym umyśle uprzedzenia wobec pewnych grup i dyskryminację w działaniu i teraz tak stereotypy powodują, że błędna wiedza pojawi się automatycznie prawdę nie my nie zdajemy sobie sprawy z tego, że ta wiedza pojawia się w naszym umyśle wpływa na nasze działania, bo w naszym umyśle mamy pewne połączenia różne słowa są połączone łańcuchami niektóre słowa leżą dalej, a inne słowa leżą bliżej i te słowa, które leżą bliżej od razu wyskakują jako skojarzeń wszyscy znamy taką zabawę łańcuchy skojarzeń, kiedy odpowiednie formy pojawiają się niemal automatycznie, kiedy zaczniemy sobie mówić matka śnieg łabędzie suknia ślubna i nagle zapytamy co Pietrowa to pojawia nam się w myśl mleko, choć też po pewnym czasie się reflektuje my, bo wiemy, że krowa pije wodę zaczynamy się śmiać, ale przychodzi nam namyśl mleko tylko nasza wiedza o tym, że krowa piłem tylko wtedy, kiedy maleńki, ale później pije wodę to tylko nasza wiedza pozwala nam się z tego otrząsnąć, ale jeżeli nie wiemy pewne rzeczy, jeżeli nie wiemy, że kobiety powodują dużo mniej poważnych wypadków no to wtedy właśnie dyskryminujemy tak, więc kiedy mamy te łańcuchy skojarzeń, które są wywoływane przez stereotyp możemy dyskryminować nawet nieświadomie my teraz przechodzimy na poziom społeczną my nie chcemy właściwie, żeby ktoś był przez stereotyp krzywdzone prawda nie zgodzilibyśmy się na to kiedy zwłaszcza, kiedy dotyczyłoby to nasze dzieci albo bliskich tak chcemy, żeby nasze społeczeństwo było równe takie społeczeństwo, którym każdy ma szansę, w którym możemy zaś dowolną pozycję i mamy wtedy podobne szanse co inni po drugie, chcemy też robić dobrze w społeczeństwie no czasami staramy się robić dobrze ale kiedy my nie mamy szansy robić dobrze to wtedy czerpiemy to nasze poczucie wartości z grupy, czyli myślimy sobie Polacy dobrze walczyli Polacy nie męczyli chłopów Polacy nie czarowali itd. tak dalej, więc my oczywiście możemy być dumni z przynależności do naszej grupy natomiast innych o dużo łatwiej u innych dostrzec coś złego prawda, czyli np. jesteśmy skrzętnie, ale oni docent tusze jesteśmy spontaniczni, ale oni są władze chińscy jesteśmy ubrani ze smakiem, ale oni się lansują co więcej, jeżeli nam rzeczywiście przydarzy się coś złego musimy przyznać to wtedy tłumaczymy to czynnikami zewnętrznymi prawda, że coś zostało przez przypadek, czyli puściłem bramkę w debatę po słońce oślepiło prawdę albo no rzeczywiście powiedziałem brzydkie słowo, bo miałem zły dzień, ale jeżeli coś nowego pojawi się kogoś innego no to wtedy oceniamy zupełnie inaczej, czyli tłumaczymy to co złe czynnikami wewnętrznymi, że ten ktoś taki jest prawda, czyli puścił szmatę spadała Chem tak albo mówi brzydkie słowa, bo jest chamem po prostu i mechanizmie taki wystarczy spotkać 1 członka innej grupy, żeby przypisać mu pewne cechy jako właśnie cechy zewnętrzne i rozszerzyć na całą grupę np. młody zawiedziony adept miłości, który pierwszy raz kochał i niestety zawiódł będzie uważał, że wszystkie kobiety są złe albo Depka miłości zawiedziona powiedzie wszyscy faceci to świnia kiedyś stereotypy przydawały, bo jeżeli nie mieliśmy do czegoś dostępu np. do kobry rzadko mogliśmy spotkać kobry no to lepiej było oceniać na podstawie 1 egzemplarza, który był agresywny i potem już nie zastanawia się przy spotkaniu z dobrą co one przypadkiem nie są bardziej łagodne niż ten pierwszy spotkany egzemplarz dzisiaj jednak wiemy więcej dzisiaj możemy wiele spraw dzisiaj mamy statystyki i dzisiaj nie musimy się mylić bo kiedy używamy stereotypu, bo często się mylimy, a jeżeli się mylimy to my nie wiemy czy w ogóle to co robimy chcemy robić, ponieważ nie wiemy, jakie będą konsekwencje tego co robimy, tak więc lepiej jest nie myśleć stereotypem, że kobiety źle jeżdżą albo jakieś grupy mają wspólną negatywną cechę dlatego właśnie czasownik Żydzi albo zganić zwodzi nas na manowce i krzywdzi, bo powoduje skojarzenia, które przypisują innym pewne cechy automatycznie, nawet jeżeli tego nie chcemy czy, nawet jeżeli powiemy tylko takie słowa to te rzeczy pojawiają się automatycznie w naszych umysłach tak jak z tą krową, która pije mleko ostatnia kwestia to empatia, jeżeli Amerykanie opowiadają żarty o podatkach ponieważ, kiedy jest ich przodkowie spotkali migrujących niepiśmiennych górali uciekających od biedy w Polsce to wówczas dopowiadają też Arte ci, którzy mają poczucie przynależności do tej byśmy zwanej grupy czują, że nade i obciach towarzyski przy takim żarcie no, chyba że umówimy się jakąś konwencję stand-up tak wtedy to jest taka strefa opuszczonych spodni, kiedy nie ma wstydu i również nie ma zranienia tak jak na plaży topless można leży topless, ale w tramwaju to będzie raczej nie przyzwoita, więc kiedy nie jesteśmy następie no to wydaje się, że w takim publicznym dyskursie pewne słowa powinny być dziś obciachowe, bo wiemy, jakie są przykre konsekwencje i niedostrzeganie konsekwencji jest zarówno naiwne jak szkodliwe dlatego, jeżeli możemy nie krzywdzić możemy zamienić słowa no to po prostu nie używają, jeżeli ktoś używa zaprotestuje, bo nie ma sensu pozwalać na to, żeby ktoś nieświadomie krzywdzi innych Zwiń «
Transkrypcja podcastu

PODCASTY AUDYCJI: PROGRAM JĘZYKOWY

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

W maju TOK FM Premium 40% taniej. Podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji.

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA

Najnowsze Podcasty

Więcej podcastów

REKLAMA
REKLAMA
Array