Każda wojna ma swoją muzykę

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry Cezary łasiczka witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejszy program, który nazywa się off czarek państwa moim gościem jest pan prof. Waldemar Kuligowski antropolog z Instytutu antropologii i etnologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu dzień dobry witam serdecznie panie profesorze dzień dobry witam pana i państwa oczywiście książęta rozpoczęła się bitwa o Donbas trwa wojna, ale różnego rodzaju bitwy czy wojny rozgrywają się w innych Rozwiń » przestrzeniach pan jako antropolog przygląda się tym różnym wal warstwa różnym płaszczyzną jedną z takich warstw jest wojna, która trwa w przestrzeni medialnej można by tak rzec czyli w jaki sposób odbieramy tę wojnę za pomocą przy pomocy różnych memów różnych zdjęć różnych komentarzy to jest taka, żeby być może obraz tej wojny zupełnie inny niż to co dzieje się w przestrzeni rzeczywistej częścią tej przestrzeni medialnej jest także muzyka jest to ma to on się wydawać na pierwszy słuchu ucha niewiarygodne ale, ale tak humor muzyka ironia pan przygląda się tej muzycznej przestrzeni czy muzycznej w wojnie czy też muzycznej odsłonie tej rosyjskiej agresji tak rzeczywiście jest i prawdę mówiąc jeszcze tuż przed naszą rozmową zastanawiałem się właśnie biorąc pod uwagę, że mamy kolejną rocznicę powstania w getcie na ile ten nasz temat wybrany na rozmowę jest jest adekwatny na ile jest poważny, bo może się wydawać niepoważne i na miejscu tak od krajowej prok, lekceważąc te dramaty, które rozgrywają, ale ciągle się pocieszam myślami które, które znajduje i znajdowania przez przez lata bardzo poważnych książkę, a także filozoficznej, że ironia śmiech są po prostu niezbywalnych ona są potrzebne jak powietrze, choć pozór mogłoby tak, ale wcale nie wygląda, bo one, bo one nam pomagają przetrwa, bo one pokazują u nas jest to one tworzą wspólnotę nie, bo one też pozwalają osłabić przeciwnika nawet jeśli on wydaje się tak bardzo silne i niezniszczalny i jako antropolog, a nie zawodowy by żołnierz niespecjalnie się z nami na uzbrojenie przyglądam się temu co, a jak my się wydaje trochę rozeznanie mamy rzeczywiście jeśli idzie ta oto inną to inną stronę wojny inne oblicze śni to co kiedyś się w krakowskiej antropolog Czesław Kotecki nazwał takim folklorem lista, czyli tworzonych spontanicznie tak od razu najczęściej w sposób anonimowy to mamy tego rzeczywiście rzeczywiście całą masę i tutaj przyszedł do głowy przypomniał mi się też taki cytat z książki, która przez wielu była lubiana to była taka francuska złośliwa wizja Ameryki wizja zapisana przez francuskiego badacza kultury żąda 1 000 000 000 jestem przygotowany mam senator napisał tak piszącą wojnę wietnamską amerykańskiej, że wojnę wygrał obie strony jednak czy na ziemi Amerykanie natomiast w mentalnej przestrzeni elektronicznej, gdy jedno odnieśli zwycięstwo ideologiczne polityczne drodze nakręcili czas apokalipsy pokazali go całemu światu, pomijając różnice kontekstów epoki tak dalej też wydaje mi się coraz bardziej wydają się tam blisko przekonania, że to Ukraina Ukraińcy przestrzeni medialnej wygrali wojnę która, która trwa to oni zalali świat muzyka to oni zalali świat z memami i nie to o Rosjanach i ich tchórzostwo nieudolności opowiada się dowcip by, a jeśli są jakiekolwiek dowcip o Ukraińcach to wyłącznie stawiające ich świetle świetle pozytywnym to jest jakieś niesamowite niesamowite prace tak, tym bardziej że, ponieważ na tych terenach, na których toczy się wojna czy podział do tych terenów w dostęp jest ograniczony też nie zawsze mamy możliwość weryfikowania informacji, więc musimy czasami im ufać źródłom, na które które czytamy, z których czerpiemy informacje, ale tutaj mówimy o takiej przestrzeni, która właściwie, w którym chyba nie minie dokładnie chodzi o weryfikację, ale to jest jakieś takie stworzenie ogólnego powiedziałbym obrazu czegoś, który to właśnie kiedy, jeżeli przypomnimy sobie jeszcze inne powstanie, które oczka miał miejsce w Warszawie, czyli powstanie warszawskie to na podstawie piosenek powstańczych pewnie w naszej głowie takie najpełniejsze obraz powstania teraz tak jak pan profesor powiedział na podstawie tych informacji już dostaje się moment, a potem rozprzestrzeniają się w przestrzeni internetowej mamy do czynienia z takim obrazem wojny właśnie, że armia rosyjska jest do niczego, że wszystko jest wybrakowane, że jest możliwa natomiast mecze ukraińscy chłopcy dziewczęta dzielnie walczą wspomaga ich w tym sprzęt produkcji tureckiej to jest to jest bardzo celne sformułowanie, że ten komiczny obraz wojny tak by określić rzeczywiście ma wiele wspólnego z tym jakoś formuje w głowach ludzi z bardzo bliskie stereotypowi opisywanemu dokładnie 100 lat temu przez Woltera mana jego słynnej pracy w palnik public opinio akt to jest koniec wyolbrzymione to jest przesadzone to jest pełne generalizacji no i w wypadku wojny to też bardzo często jest poza normą w komorze może być niesmaczne to w warunkach pokojowych pewnie nie do przyjęcia nie mam przed sobą już tak specjalnie dziś na okoliczność rozmowy ułożyłem się możemy się książka ma się co tak wierszy, które opowiadano nie opowiadano pod koniec drugiej wojny światowej w Warszawie i przez morze morze agenci, żeby zilustrować tezę o tym jak jak ta ironia komizm niczym się normalnie do pierwszych miał po Berlinie sobie Tupta patrzę trup patrzę trup ta Truck całe części trutka Rączka, a część Kadłubka ścierają Zang dziur jak koronka to od banki krąg współbraci chodzą kropki układają próbki łuki itd. itd. proszę zauważyć to jest w zasadzie makabryczna wizja zniszczonego bombardowane miasta pewnego niepewnego nieżywe ludzi Porter potrafił to potrafił przemienić transformować taką wizję, która jest ironista kilku poziomach także na poziomie językowym to są takie mechanizmy to są takie nie prawa, które obserwujemy również również w wypadku toczonej toczącej się akurat wojny Ukrainie na tę wspomnianych parach, a tak wielki internetowy przebój z początków z początków marca można by porównać z tym z tym pierwszy oczywiście pierwszy to tylko deklarowany piosenka Bayraktar anonimowa piosenka była śpiewana lat coś takiego owych rytmicznego rytmicznego podkładu, ale to była opowieść o tym jak niszczymy zabijamy wszystkich, którzy się pojawią tych rosyjskich czczą czołgistów, którzy nie nie spodziewają się zupełnie ataku z wysokości wówczas Petru spożywają w tych metalowych nie metalowych puszkach, które miały bronić zupa za chwilę razem 100 osób się nie ugotują i i zniknął to są obrazy wojny tak wojnie opowiada komizm tak próbuje tę wojnę też troszkę oswoić, bo to myślę, że jest kolejna bardzo ważna funkcja tego komizmu towarzyszącego wrócimy do tego popkulturowego obrazu wojny po informacjach Radia TOK FM informację o dziesiątej 20 państwa moim gościem jest pan prof. Waldemar Kuligowski antropolog z Instytutu antropologii i etnologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu wracamy po informacjach państwa moim gościem jest pan prof. Waldemar Kuligowski antropolog z Instytutu antropologii etnologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu tutaj ciekawostka Szanowni Państwo panie profesorze to jest utwór ukraińskiego DJ-a który utwór czy dzień zaś Arciom Tkaczenko występuje jako próbę czy próba to jest utwór, który powstał wiele wiele miesięcy przed wojną w ale został wykorzystany przez z wielu youtuberów tak się wyrażę do takiego montażu, czyli ta muzyka dobrą dobrą wiecie ramy z Ukrainy została podłożona różnego rodzaju zdjęć filmików właśnie z tej wojny szczególnie takich momentów kiedy kiedy by pojazdy czy samoloty rosyjskie są niszczone, a wiemy że, gdyby za tym stoi dzielna bohaterska armia ukraińska, czyli tutaj to dobry wieczór ramy z Ukrainy nabiera, gdyby nowego znaczenia czy mamy zaadaptowanie i zaadaptowanie utworu już istniejącego do sytuacji, która się dzieje wtedy utwór nabiera, gdyby nowego znaczenia na nowego wymiaru tak tak się by tak się dzieje oprócz tych przykładów, o których mówiłem przed przerwą dzięki tej sztuki liste, że skoro lista mamy nie mamy powroty do pewnych rzeczy, które już były wcześniej stworzone w kontekście wojny w obliczu tego dramatu nabrały nowych nowych znaczeń i może opowiem jeszcze tylko set, zanim pójdą dalej nie, że tam sporo by Acta rzeczywiście stał się pewnym fenomenem kulturowym właściwie bo, pomijając te milionowe odsłony, które miały sieci internetowej to ślad za sukcesem tego utworu nie poszło o uruchomienie w sprawy Radia internetowego re nazywa się nie inaczej jak ma charakter właśnie nie teraz już dostępne te na aplikacji radzie Player, która jest już oficjalnie zatwierdzona przez ukraiński rząd tam został można słuchać ukraińskiej muzyki i nie przeważy oczy nie przeprowadziłem jakiś taki bardzo staranne badania kilkakrotnie, ale tego Radia tam nie przeraża bardzo smutna muzyka jest też wiele mówi no takich pogodnych wręcz wręcz wesoły dawna muzyka ludowa doskonale się przez lata z rytmami takimi, jakie mogliśmy słuchać przez te przed momentem ale gdyby jeszcze cofnąć się do idąc dalej w moim komentarzu to znaczy na początku wojny to pierwsze obrazki, które do nas docierały z Ukrainy i przegraliśmy z niedowierzaniem i złością na początku najbardziej był też obrazki z muzyką w tle albo muzyka była wręcz pierwsza planowana jest taki bardzo wzruszający filmik, na którym ubrani w mundury mundury muzycy grają hymn Ukrainy stoją swą takiego ogromnego Leja po bombie i nie kamera, która firmuje porusza się, pokazując za plecami nie ruiny zbombardowanych zbombardowany budynków to jest bardzo wymowne mamy oczywiście będą sytuację nie z dziewczynką taką ośmioletnią dobrze pamiętam, która zaśpiewała tytułową piosenkę z Lichnowskiej produkcji kraina lodu po polsku znany jako o mnie, a temat AIDS mamy wiele nagrań z punktów, gdzie ukrywali się, gdzie ukrywali się Ukraińcy Ukrainki wiele nagrań pokazujących np. muzyków wykształconych klasycznie, którzy grają na skrzypcach, które sięgają po repertuar po repertuar właśnie tradycyjne ludowe ja myślę sobie, że ma sporo racji ma Norman Davies, które pozwoliłyby na taką analogię mówiąc, że to co na poziomie pewnej tożsamości myślenia o wspólnocie narodowej dzieje się obecnie Ukrainie ma wiele wspólnego z tym co działo się w 1920 roku, gdyby armia czerwona parła, a ledwo cała zostało po raz kolejny Polska są takie wydarzenia, które w ekspresowym przyspieszonym tempie nie doprowadzają do wykrystalizowania się wspólnot do tego, że to coś co wcześniej było, że takie nie do końca jasne wyraźne nie miało swój kraj nic nie staje się staje się zwartej samo przez co zrozumiałe to teraz dzieje Ukrainie i na poziomie muzyki sięgania po różne idiomy muzyczne świetnie widać w dobrym przykładem może być to co robi nie teraz kompani cienko mnie kolejne jeden z wielu muzyków, którzy porzucili swoje zajęcie i poszli na prąd, ale na tym froncie, nosząc mundur śpiewa tradycyjne ukraińskie pieśni ludowe w dodatku przygrywa sobie lata, ale terminy jak najbardziej skłania się nie czy, który jest, którym jest Bandura czasem sięga oko repertuar rasa rasa ta część Ukraińców pokazują, że ich kultura ma głęboką przeszłość kultura ma wielowiekową tradycję, że nie wzięli się z niego, że być może oni są młodszymi braćmi Rosja, ale jest wręcz wręcz na odwrót tutaj ten nie to jest taki kolejny wymiar, który warto pamiętać nie słuchamy tego jak brzmi jak brzmi wojny taki właśnie grzmi wojna to jest bardzo interesujące sformułowanie ne, ale proponuje pani profesor, żebyśmy posłuchali jeszcze 1 utworu to jest utwór, który znowu w Starym sensie stał się bardzo popularny to jest taka piosenka stylistą stylista co KE, która została nagrana przez ukraiński zespół meandry to zdaje się w po ukraińsku nazwa się ukraiński wojskowy zabiera, czyli ukraiński bieg wojskowy tak też jak dobrze doskonale w takim razie posłuchajmy tego utworu, a po informacjach powrócimy do naszej rozmowy dzisiaj przyglądamy się w tej przestrzeni muzycznej przestrzeni piosenek przestrzeni utworów zarówno tych, które zostały za adaptowane na potrzeby podtrzymania na duchu czy inspirowania, jakiej te, które zostały napisane ad hoc, które powstały właśnie, żeby zagrzewać albo dawać nadzieję pan prof. Waldemar Kuligowski antropolog z Instytutu antropologii i etnologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu z państwa moim gościem teraz króciutka muzyczna Inter luda później informację o godzinie 1040 po informacjach wracamy do naszej rozmowy w czarne jak państwa moim gościem jest pan prof. Waldemar Kuligowski antropolog z Instytutu antropologii i etnologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu rozmawiamy o właśnie jak to jak to dobrze nas może nie będę nazywał myślę, że to co się dzieje za naszą wschodnią granicą są też jest dobry moment, aby przyjrzeć się bliżej kulturze naszych sąsiadów, bo pojawiają się głosy wzywające do bojkotu kultury rosyjskiej, ale nawet dla tych, którzy są takie, bo katolik przeciwni czy chcą go może jakimś ograniczonym zakresie jest doskonała okazja, aby bardziej zainteresować się tym co Ukraina ma do zaproponowania warstwie muzycznej i to zarówno muzyki popularnej, jakiej muzyki klasycznej myślę też, jeżeli można mówić w pewnym sensie o zaletach może to nie jest dobre słowo ale, ale jest to taka może nieoczekiwaną okazję, w której możemy zapoznać się z propozycją kulturalną propozycją muzyczną Ukrainy bardzo bardzo cieszę, że ten wątek się w naszej rozmowie pojawia, a takie też uważam, że bardzo dobrze jest znaczna ich sąsiadów zdaje się, że na temat Ukrainy wielu z nas nie wiedział zbyt wiele pomijając, pomijając jakieś takie nie obrazki z tych lektur które, które od wielu pokoleń są są częścią kanonu szkolnego przyznaje, że takie obrazki ani budujące pozytywne czas byłby rzeczywiście zrewidować poglądy czas byłoby przyjrzeć się współczesnej Ukrainie niedawnym dzikim dzięki wolą i tak pan powiedział no można wojnę potraktować jako takie dobre to dobre, chociaż się dramatyczne zaproszenie do tego by się przyjrzeć tym ludziom zobaczyć czy oni żyją, czego słuchają co liczbami nie co cieszy na ile są do nas podobnie na ile jednak na ile jednak trochę trochę różni myślę, że taki tam uważności czasach, kiedy uważność tak bardzo trudno to jest coś co prawie każdy może może Ukrainie może Ukrainie podarować gorąco do tego zachęcam zresztą jest wiele wiele dobrych okazji wiele stron internetowych wiele tekstów zresztą w różnych językach, a nie tylko przecież tutaj fenomen europejski niektóre rzeczywiście zajmują się takim przy przygotowywaniu takich ściąg takich elementarnych wiadomości na temat historii i przeszłości tego kraju tego tego narodu łatwo zatem to osiągnąć rozpocząć własną nie własną wędrówkę już tak nie bardziej taki bardziej zaawansowany sposób kultura muzyczna np. krainy jest szalenie bogata szalenie różnorodna nie przed przerwą słuchaliśmy zespołu zespołu Landry takiego utworu rzeczywiście trzymanego stolicę stylistyce stylistyce ska to jest zespół dość popularnej i bardzo świadome tego tego co robi na profilu Facebookowym tego zespołu, gdzie przedstawiono we utwór jego pozycję pisali nie cytuje drodzy bracia siostry Ukraińcy odpór głęboką wdzięcznością i ekscytacją te dziękujemy siłom zbrojnym Ukrainy, więc wiedzą, o co grają to nie jest granie tylko dla, a taki by z tej albo czytaj pokojowej przyjemności to jest granie, które ma być mobilizowanie jednocześnie, a w innym poście członkowie tego zespołu to dawali za szczególnie muzyka w czasie wojny jest bardzo ważnym wsparciem psychologicznym teraz przez drodzy bracia siostry Ukraińcy razem o zwycięstwo tak muzyka również jest orężem muzyka także jest bronią muzyka, a także może uzdrawiać to oczywiście może także stworzyć pewien obraz wojny wracając do tego od czego zaczęliśmy zaczęliśmy rozmowę nie muzyka ukraińska stała się popularna jest słuchana wielu serwisach streamingowych co łatwo co łatwo sprawdzić i muzycy ukraińscy 2 śpiewacy pojawiają się w różnych czasem zaskakujących sytuacjach przypominam sobie w aspekcie 12 dni może ona może może tygodnia tylko wie, czego zasiada do oglądania meczu, jakby włoskiej włoskiej ekstraklasy i Juventus Inter i przed tym meczem bardzo wzruszająca poruszająca interpretacja no można wypowiedzieć takiego klasycznego, a wojennego są łącznie mecz, ale ona na środku pańska piłkarskiego ośrodka tego wojska pojawiła się Katarzyna Pawełko Bułgara całkowicie na nabiał wszystkie ska światła na stadionie zgasły punktowy reflektor oświetlał nie tylko ją towarzyszącą jej artystkę artystka z Brazylii, trzymając się za ręce wykonały bardzo intymnie tą piosenkę na stadionie wypełnionym przez 50 000 kibiców przyzwyczajonych raczej do innego śpiewu to łapał za gardło to rzeczywiście kazało pomyśleć, że dzieje się coś, że dzieje się coś ważnego myślę, że takie pozornie drobne wydarzenia też rzeczywiście sprawiają, że Ukraina w przestrzeni medialnej jak mówiłem wcześniej wojnę nie to wojna już wygrała no może od razu żeby, żeby nie zapomnieć wiele utworów, które o tym brzmieniem wojny jak to nazwaliśmy może do końca trafnie ale, ale wiadomo, jaką dwuznaczność tego chodzi to są utwory, które zostały trochę wcześniej nie ja one związane były z tą pierwszą rosyjską agresją w 2014 roku z wydarzeniami na euro Majdanie i one właściwie powracają dodatków takich niezwykle ponury sposób potwierdzające ukraińskiej widzenie świata o tym też takie utwory wykonawców po tak znanych jak dach brata, ale też np. druha Eryka nie Motor Anka Kaśka albo OKS bardzo specjalny przypadek zespołu, który zrobił gigantyczną popularność niemal w całym obszarze obszarze ostrowieckim, którego nie wokalista stał się taką postacią publiczną Światosław Wakarczuk najpierw został ambasadorem dobrej woli ONZ potem dwukrotnie był deputowanym ukraińskiego parlamentu zaczęła się wojna zaczął o miejscach publicznych na stacjach metra ulicach śpiewać piosenki swojego zespołu wygodę 7marca wstąpić do armii Darii ukraińskiej kilka przykładów, które tutaj przywołałem pokazują jak bardzo szeroki jest ten wachlarz my tego co z 1 strony muzyki muzycy i pożyczki robią artyści artysta może lepiej mnie, a z drugiej strony jak to jak to może być odbija no tak to jest właśnie doskonała okazja, żeby zapoznać się nie tylko z muzyką popularną, o których chyba najwięcej rozmawiamy w dzisiejszym programie, ale też muzyką klasyczną, bo nagle okazuje się, że jeżeli chodzi o muzykę klasyczną oto Ukraina miała więcej niż 1 albo 2 pewnie są jedno 2 nazwiska, które przewijają się w rozmowie o muzyce klasycznej tymczasem okazuje się kompozytorów była no cała masa może złe zły tekst albo dużo dużo więcej no i też przy okazji powiedziałbym następuje taki proces od sowietyzacji państw albo de rusyfikacji twórców ukraińskich, którzy przecież przez cały okres np. związku Radzieckiego byli raczej utożsamiani z Rosją czy ze związkiem Radzieckim myśli moich jako pisarza radzieckich rosyjskich, a tymczasem być może byli także ukraińscy czy może przede wszystkim Ukraińcy także to jest też ten moment, kiedy możemy spojrzeć na kulturę trochę inaczej tak pełna zgoda rzeczywiście mówiąc językiem ukraińskim postępuje coś takiego jak teraz te psychika akcja ich dziedzictwa historii i rzeczywiście ze zdumieniem przekonujemy się jak wielu artystów czeka awangardowy XX-wiecznych, który pojawiliśmy i po prostu w Rosji zarabia w związkiem sowieckim reszta to rzadziej w istocie istocie byli twórcami ukraińskimi cierpiącymi z tej z tej kultury, bo to oczywiście nie będzie blokował miejsce urodzenia pewnie wygrali czwarty spór, kto to był taki dość to zgodne nie to zgodne to, ale to był kolejny argument na rzecz tej tezy, którą uważałem za normalnym Elvisem wojna sprawia, że Ukraina rzeczywiście konsoliduje się i umacnia jako niezależne od wieków istniejące państwo bardzo bogatą tradycją, a także tradycją artystyczną wydaje się, że daje tego żadni największy kremlowscy należy po lepszej panie profesorze bardzo bardzo dziękuję za dzisiejszą rozmowę dla państwa jeszcze 1 króciutka muzyczna Inter luda tym razem klimaty, a rapowe powiedziałby dziękuję państwu gość dziękuję pan prof. Waldemar Kuligowski antropolog z Instytutu antropologii i etnologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, a na zakończenie dzisiejszej rozmowy jeszcze 1 utwór i oczywiście w opisie dzisiejszej audycji później, kiedy już będzie dostępna na stronie internetowej znajdą państwo linki oraz tytuły utworów, które zostały wykorzystane naszej dzisiejszej rozmowie w dzisiejszym programie Zwiń «

Każda wojna ma swoją muzykę

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Czy żyjemy w dyktaturze kobiet i odwetu na mężczyznach?

Zbigniew Ziobro, Suwerenna Polska

Restrukturyzacja uniwersytetu, z polityką w tle. ''Ta restrukturyzacja polega na likwidacji całych jednostek''

Dzień dobry

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL