Tomasz Setta dobry wieczór jest dwudziesto sześcio to jest debata europejska w radiu TOK FM program przygotował i wydaje Tomasz Kopka realizuje Krzysztof Lesiewicz to już szóste spotkanie w ramach radiowego cyklu debata europejska cyklu, w którym to państwo nasze słuchaczki nasi słuchacze mają głos co miesiąc pytamy państwa różne sprawy związane z Unią europejską przed nami jeszcze 2 debaty o zdrowiu i demokracji, a dziś nasz temat to gospodarka silniejsza gospodarka
Rozwiń »
sprawiedliwość społeczna i zatrudnienia jeśli już państwo mają na te tematy jakieś przemyślenia pytania pomysły wolne wnioski proszę do nas koniecznie pisać na adres Europa małpa TOK kropkę FM przypomnę adres Europa małpa TOK kropkę FM będzie można także do nas dzwonić o państwa głosy prosimy nieprzypadkowo, bo przypomnę, że trwa równolegle z naszymi debatami konferencja w sprawie przyszłości Europy to wydarzenie nic inicjatywa, gdzie wszyscy Europejczycy i euro europejski mogą zabrać głos w istotnych dla nich sprawach jak zdaniem obywatelek i obywateli powinna zmieniać się Unia europejska to wszystko będziemy pytać także naszych gości już za chwilę będzie z nami trójka europosłów Elżbieta Łukacijewska Platforma Obywatelska Krzysztof Hetman Polskie Stronnictwo Ludowe i Bogusław Liberadzki z nowej lewicy to już za moment jeszcze przed dwudziestą pierwszą połączymy się z naszym ekspertem do spraw prawa pracy państwa gościem będzie mecenas Grzegorz Winnicki potem informacji w radiu TOK FM po dwudziestej pierwszej antena będzie obiecuje do państwa dyspozycji ci z państwa, którzy przegapili ostatnią debatę mogą wysłuchać na portalu tokfm PL w zakładce podcasty gorąco państwu polecam także tam zapraszam, a nasz dzisiejszy temat debaty to przypomnę gospodarka temat szczególny, bo jak przecież wiadomo integracja europejska zaczęła się właśnie od współpracy gospodarczej równo 70 lat temu powstała europejska wspólnota węgla Stali no ale to było 70 lat temu, jakie wyzwania dziś stoją przed unijną gospodarką, zwłaszcza w obliczu wojny wysokiej inflacji w trakcie odbudowy po pandemii covid-19 to już teraz zapytamy naszych pierwszych gości, a razem z nami jest tak jak zapowiadałem trójka europosłów pani Elżbieta Łukacijewska Platforma Obywatelska dobry wieczór witam serdecznie pozdrawiam pan Krzysztof Hetman Polskie Stronnictwo Ludowe, gdzie dzień dobry dobry wieczór dobry wieczór i Bogusław Liberadzki nowa lewica także jest z nami kłaniam się niską witam serdecznie dobry wiatr, zanim pierwsze pytanie do państwa naszych gości na rozgrzewkę przypomnę będzie można po dwudziestej pierwszej do nas tutaj do studia Radia TOK FM dzwonić pod nr 224444044, ale to po dwudziestej pierwszej już warto teraz sobie zapytać zapisać ten numer, a do państwa pierwsze pytanie na rozgrzewkę co państwa zdaniem jest dzisiaj takim najważniejszym wyzwaniem, przed którym stoi unijna gospodarka czy to będą państwa zdaniem wszystkie ekonomiczne skutki trwającej wciąż wojny Ukrainie czy to będzie wysoka inflacja nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach, a może będą wysokie ceny energii i np. transformacja energetyczna czy w ogóle całe wyzwanie, jakim dla nas jest ochrona klimatu, a może państwo patrzą na to zupełnie jeszcze innej perspektywy nieco szerszej czy te najbliższe lata dla Unii Europejskiej to będzie próba odnalezienia się na tej mapie świata gdzieś pomiędzy innymi potęgami np. Stanami Zjednoczonymi Chinami, a może mają państwo coś na myśli zupełnie innego, o czym nie mówi się zbyt często warto, żeby w trakcie debaty o tym opowiedzieć i zacznie Pani Poseł Elżbieta Łukacijewska no na pewno jest cały pakiet spraw i wyzwania stoją przed Unią europejską niewątpliwie jedną z nich jest uzależnienie od dostaw surowców z Rosji uniezależnienie niezależnie to ważna różnica tak oczywiście przepraszam bardzo dywersyfikacja i poszukiwanie nowych źródeł energii myślę, że tutaj pakiety, które są przygotowane przez parlament europejski przez komisję europejską ma na myśli Litwa wszyscy walczy czy inne Zielona energia itd. są krokiem dobrym kierunku także szukanie innych rynków, które pozwolą kupić surowce natomiast niewątpliwie inflacja jest też wezwania, ale to co pan redaktor powiedział ona różnie wyglądać inne w różnych krajach np. w Polsce, gdy popatrzymy na średnią unijną to w Polsce mamy 40% większą inflację niż właśnie w pozostałych krajach Unii Europejskiej i 30% wyższy niższy w USA czyli, czyli kraje różnie reagują i powstrzymują te działania inflacyjne skutki inflacji drożyzny dla dla swoich mieszkańców na w Polsce widzimy, że te działania są niewystarczające albo działania, które podejmuje Narodowy Bank Polski wręcz sprzyjają zwiększają inflację oczywiście nadrzędnym działaniem panie redaktorze to jest zrobienie wszystkiego, aby ta wojna Ukrainie się zakończyła i aby przystąpić do odbudowy gospodarki ukraińskiej infrastruktury, bo to ma też wpływ impas na Unię europejską i na Polskę, bo przecież przypomnijmy Ukraina Rosja wspólnie są takim spichlerzem Europy odpowiadają za znaczną część dostaw, które zbóż olejów czy surowców euro 2 czy jej za podróż za trują Europę reszty świata więc, więc brak tych dostaw na pewno również wpłynie na zwiększenie cen pali oczywiście wyzwaniem też dla Europy jest umiejętność przewidywania skutków tej mierze nie można wierzyć tym przywódcom, którzy zarządzają krajami, które z demokracją mają niewiele do czynienia jak to mamy miejsce z na w Rosji czy Białorusi, że cywilizacyjne zasady czy działania nie odnoszą skutku tutaj nie trzeba rozmawiać poprzez pryzmat siły sankcji i to wymaga odwagi i wspólnego działania wspólnego głosu widać, że te głosy w przypadku Rosji były na początku bardzo rozbieżne i przez długi czas przywódcy wierzyli, że dyplomacja jest wystarczającym orężem, aby powstrzymać ucina okazuje się, że nie i na przyszłość przewidywać, że taka sytuacja może jeszcze wydarzyć i trzeba być są bardzo mocno przygotowane najbliższe miesiące miejmy nadzieję pokażą czy odrobiliśmy jako Europa lekcję z tego, o czym pani mówiła już w tej swojej końcowej części wypowiedzi, ale wrócę bardzo króciutko do tematu inflacji, który pani poruszyła, bo za to co dzieje się z inflacją w Polsce jest odpowiedzialne Narodowy Bank Polski, a ściślej rzecz ujmując rada polityki pieniężnej, ale w kontekście europejskim to też ciekawe bo, gdybyśmy byli członkiem strefy euro to tutaj decyzja zapadała by zupełnie, gdzie będzie europejskim banku centralnym, który mielibyśmy oczywiście głosy, ale wyglądałoby zupełnie inaczej do tego jeszcze mam nadzieję wrócimy w trakcie naszej debaty, ale teraz głos będzie miał pan poseł Krzysztof Hetman co pańskim zdaniem jest dzisiaj takim najważniejszym wyzwaniem ma nie będę oryginalny oczywiście jest to transformacji energetyczna, ale nie tylko związana z całkowitym uniezależnieniem się od surowców energetycznych z Rosji, ale w ogóle zrezygnowano z tych tradycyjnych surowców energetycznych, które dzisiaj służą chociażby do produkcji prądu zresztą takie wyzwanie taki cel postawiła sobie Unia europejska do 2050 roku stać się obszarem neutralnym klimatycznie i dzisiaj absolutnie to jest najważniejszy priorytet największe wyzwanie, bo to będzie oddziaływać na nie gospodarki wszystkich państw członkowskich nie tylko gospodarki, ale na go wręcz poszczególne gospodarstwa domowe na terenie Unii Europejskiej, więc z pewnością zły jest największe wyzwanie, a nie, bo mówimy w tym ma być całkowicie zrezygnować chociażby z wykorzystywania gazu do roku 2050 ku temu idą prace jest to aktualne jak nigdy dotąd z postawienie na odnawialne źródła energii, a niektóre państwa mają w tym względzie ogromne ogromne postępy i a sukcesy jak chociażby dania wiele innych państw Polska niestety jest całkowicie w ogonie budowania tej niezależności w oparciu o odnawialne źródła Arki, a poza tym uważam, że takim ogromnym wyzwaniem będzie bezpieczna cyfryzacja gospodarki, a jest to jeden z priorytetów Unii Europejskiej generalnie cyfryzacja wykorzystanie sztucznej inteligencji, ale patrząc dzisiaj na możliwości, które istnieją w świecie zakłócania różnego rodzaju systemów informatycznych, a będzie to ogromne wyzwanie z 1 strony nie ma nie ma możliwości odwrotu ten postęp będzie realizowany w niezwykle szybkim tempie, a ta cyfryzacja gospodarki na każdym poziomie czy też życia publicznego będzie postępowała, a natomiast ja bardziej zwracałby uwagę na kwestię tego jak PiS jest jakiś sposób zrobić to bezpiecznie tak, aby nikt w przyszłości nie mógł, a zakłócać różnego rodzaju systemów czy też nawet w produkcji, a w różnego rodzaju obszarach będzie to ogromne wyzwanie nie ogromnym wyzwaniem będzie wprowadzenie sztucznej inteligencji w tej chwili w parlamencie europejskim m.in. pracujemy nad rozwiązaniami prawnymi to też ogromną przyszłość i te właśnie innowacyjne rzeczy, a nie będą powodowały, że Unia europejska będzie stawała się wciąż konkurencyjna na świecie, bo patrząc przez pryzmat tego, że dzisiaj rządzi pan prezydent Wajdę jeśli taki prezydent będzie w stanach Zjednoczonych z Unia europejska nie będzie konkurował będzie współpracowała ze Stanami Zjednoczonymi z pewnością będzie ceni pan się przerwać tak, bo do tej konkurencyjności jeszcze planuje powrócić w trakcie naszej dyskusji ile natomiast jeśli chodzi o tak to ostatnie zdanie bardzo, proszę bardzo, ostatnie zdanie jeśli chodzi o ten globalny wymiar oczywiście tutaj ogromnym wyzwaniem jest poz. Chin jeśli mówimy o gospodarce rozwoju ekonomicznym także Ingi, a z i no zobaczymy co się stanie po miejmy nadzieję szybko zakończonej wojny wojnie w Ukrainie a w jaki sposób będą w USA, a będzie przebiegała współpraca między Rosją a, a Chinami, bo także to jest wielkim znakiem zapytania jak wyrywają się, żeby wejść panu słowa przed momentem mówił poseł Krzysztof Hetman, dlatego że bardzo mnie zainteresował ten wątek związany ze sztuczną inteligencją dlatego, że to jest zjawisko nie nowe zaskakujące powstał na ten temat bardzo dużo materiałów jest bardzo dużo wniosków, które no każe nam się zastanowić w jaki sposób przygotować się bardzo rozważnie do tego wejścia bardzo mocnego nasze życie tej sztucznej inteligencji warto by tak sobie przynajmniej o tym myślę, żebyśmy na poziomie Unii Europejskiej po prostu z tym wszystkim się nie później nie dali się zaskoczyć, więc jest na pewno ciekawy wątek być może jeszcze powróci w naszej debacie dziś w debacie europejskiej w radiu TOK FM to na koniec tej rundy pan poseł Bogusław Liberadzki co pańskim zdaniem jest najważniejszym gospodarczym dziś wyzwaniem dla Europy pozwolę sobie zwrócić uwagę NATO w obszar, który i państwo moi zacni przedmówcy, których pozdrawiam serdecznie je zabierali głos drobnych sprawach generalnie z oglądania jestem skłonny po prostu się zgodzić pierwsza zasadnicza przesłanka jest następująca uświadomiliśmy sobie poprzez wojnę Ukrainie o nowej roli geostrategicznej Unii Europejskiej i dopiero teraz kilku miesięcy mamy taką świadomość, że Unia europejska jest naprawdę ten globalny gracz i z tego wynikają bardzo istotne wyzwania pierwsze zasadnicze powinniśmy prowadzić gospodarkę tzw. zrównoważone, czyli Sustainability zatem zrównoważona, czyli odpowiadające celom strategicznym na ten cel strategiczne, jakie mamy to utrzymanie poziomu życia to cele strategiczne, jakie mamy to jest rocznym ten pęd gospodarka coraz bardziej efektywna, jeżeli chodzi o owej produkt i produktywna oraz zwiększająca wydajność pracy zatrudnionych po to jest źródłem do podnoszenia konkurencyjność i także tym wyzwaniem gospodarczym jest innowacyjność z pan poseł Hetman zwracam tutaj uwagę na sztuczną inteligencję to jest jeden z aspektów, ale w ogóle jest potrzeba po prostu coraz więcej innowacyjności własnych patentów własnych nowoczesnych właśnie technologicznie wyprzedzających rozwiązań o charakterze aplikacyjnym i tutaj powinniśmy ten wciąż ta różnica, jaka jest między Stanami Zjednoczonymi innowacyjnością i gospodarki nauki badań efektywnością ten dystans podniesie zmniejszać kolejny aspekt kluczowe ważny efekt tego nie podejmiemy teraz za rok może być za późno to jest określenie, jakie efekty osiągniemy widzę zastosowania funduszu odbudowy przecież to jest dodatkowe 900 000 000 000EUR stos wspólnotowej puli obok też ponad 1000 miliardów tradycyjne wieloletnich ramach finansowych to są środki, które jeszcze póki co Polski są niedostępne, jakiego powodu bieli, ale 23 kraje bodajże już te środki 100 dni aplikują, więc to jest kolejne wyzwanie jestem zwolennikiem rozpatrywania, a także takiej analizy, której tutaj nie jest jeszcze się zwinęła, czyli Polska w strefie euro, jakie ma, ale myślę, że właśnie inflację, którą obserwujemy to jest dobry powód, żeby powiedzieć strefie euro z punktu widzenia inflacji bylibyśmy po prostu bezpieczniejsze i generalnie co do gospodarki tak zdaje się, że trzeba już jest coraz mniej oponentów co do takiego generalnego poglądu, abyśmy mogli odnieść sukces gospodarczy dla ze spokojem nasze aspiracje także społeczeństwa mieszkańców potrzeba jest więcej Unii w gospodarce więcej skuteczniejszych polityk sektorowych tak jak polityka energetyczna, którą tutaj reaktywuje, czyli wspólne zakupy z nośników energii, czyli transeuropejskiej sieci energetyczne interkonektor być może rozmowa o cienie energii w skali Unii Europejskiej jako cały swój i po inne polityki sektorowe to ma znaczenie moim zdaniem kluczowe dlatego, żebyśmy mogli po prostu mówić o Jasnej perspektywie gospodarczej oczywiście kwestia deficyt budżetowy, bo pandemia nam się nałożyła nas wojną, ale trzeba będzie, więc z równowagi nierównowagi budżetowej czasem i przemysł nowy, w którym powinniśmy myśleć znaleźć, czyli europejski przemysł obronny kiedyś mówiłeś zjada wraz z nim spokój nie jest gwarantowane teraz wiemy, że pokój jest gwarantowane, więc z głowa jest Barcelona rozbita europejskim przemyśle obronnym, że może takie uzupełnienie do moich zacnych przedmówców to mówił przed momentem pan poseł Bogusław Liberadzki bardzo dziękuję pan poseł przed momentem użył takiego sformułowania, że warto byłoby, żeby więcej było w tej gospodarce Unii Europejskiej to jest moje kolejne do państwa pytanie, bo znam już państwa pogląd jak państwo definiują te najważniejsze gospodarcze wyzwania teraz pytanie co w tej sprawie może Bruksela może Unia europejska, czyli my wszyscy czy te problemy, o których państwo mówią to są właśnie problemy, które wymagają wspólnych polityk i łatwiej będzie się z tymi problemami uporać razem w ramach 1 wspólnoty czy to są problemy, które łatwiej będzie rozmowy rozwiązać może paradoksalnie na tym niższym Narodowym poziomie i znów zacznie pani Elżbieta Łukacijewska ja jeszcze zanim powrócą do pana pytania chciałbym zwrócić uwagę na wielu tak, że bardzo istotne dla przyszłości Unii Europejskiej są również takie kwestie bardzo przyziemne, ale bardzo istotne jak wybory we Francji, które mamy w przyszłym ty tego w niedziele w ten tą niedzielę tak jest to lider przepraszam bardzo święta EU uciekły dni, więc bardzo istotne jest czy wygra Macron Le Pen i toteż będzie miało wpływ na przyszłość i na kierunek rozwoju Unii Europejskiej Francja jest istotnym ważnym graczem Warta jest z Niemcami o tym nie można za za zapominać natomiast czy więcej politykę europejskich czy indywidualne rozwiązania panie redaktorze doskonale pan wie, że większość prawodawstwa, które tutaj ustanowiły Unii Europejskiej musi być implementowana do prawodawstwa krajowego i wiem, że w poszczególnych krajach różnie z tym z tym jest i nieraz coś co wydaje się nie niewygodne dla partii politycznej np. dla Prawa i Sprawiedliwości jest odwlekane przeciągane i na pewno można by było skuteczne pewne problemy rozwiązywać, gdy by i tak plantacja była szybka czy sięganie np. po 5 pieniądze chociażby z wspomnianego już tutaj funduszu odbudowy i innej przekaz jest w Polsce, czyli PiS mówi, że chcą bardzo nam należy, ale nie robią nic, żeby po te pieniądze sięgali tak samo jest w wielu sektorach chociażby tym właśnie energetyczny my czy ograniczenia emisji co 2 mogą być najlepsze programy projekty, które wychodzą z parlamentu europejskiego lekturę od w radzie mogą być blokowane czy po prostu przeciąga na implementacja w krajach członkowskich bardzo ważna jest kwestia właśnie to co zostało poruszone, czyli naszego wejścia do strefy euro dzisiaj zupełnie inaczej by było oddziaływanie inflacji i nasza pozycja gospodarcza, gdybyśmy w tej sferze euro byli i myślę, że na przyszłość też jest róż bardzo ważne aby, abyśmy się jak najszybciej u wyprowadzili drogę wejścia do strefy euro, dlatego że na pewno zupełnie inaczej będą zachowywały się kraje, które już tej strefie euro są i będą parły do przodu, a nie chciałabym na pewno nikt nie życzyłby Polsce, abyśmy byli na takiej miny oślej ławce na samym końcu to co moglibyśmy uchwycić dla naszego rozwoju i rozwoju Polaków, aby gdzieś tam było odległe, więc tutaj oczywiście równolegle i polityki, które przygotowujemy na poziomie europejskim, ale też odpowiedzialny rząd, który nie patrzy tylko tu i teraz, ale patrzy na przyszłości na wpływ tych rozwiązań na rozwój przyszłe pokolenia jest bardzo ważna dzisiaj, gdy patrzymy na rząd Polski do takiego myślenia takie działania ja nie widzę tak pomyślałem o tej strefie euro, który Pani Poseł wspomniała, że gdy, gdybyśmy w tej strefie euro byli mieli dziś wspólną walutę to np. naszym zmartwieniem nie byłby słaby złoty, który w ostatnich dniach czy miesiącach nawet nie rodzi nie radzi sobie najlepiej to też ma przemożny wpływ na poziom inflacji w Polsce mówi czy firmy, które wprowadzają produkty mają podpisane umowy na euro prawda euro wiadomo, jakie dzisiaj są koszty, które muszą dodatkowo ponieść język konsekwencje bardzo duża Polakom cały czas wmawia, że przy wejściu do strefy euro to jest tragedia dla polskiej gospodarki jest tutaj trzeba odpowiedzialnych odważnych polityków, którzy by uczciwie przedstawili sytuację i możliwości szans, jakie z tym wiążą oczywiście dzisiaj to co zrobił PiS polską gospodarką na pewno nie ułatwia nam tej ewentualnej drogi do strefy euro to mówiła przed momentem Pani Poseł Elżbieta Łukacijewska bardzo dziękuję pan poseł Krzysztof Hetman czy Europa jest gotowa tak nawet naprawdę na te wyzwania pan powiedział o tych wyzwaniach, które pan definiuje jako najważniejsze, że w tych obszarach coś dzieje państwo w parlamencie europejskim nad niektórymi przepisami pracuje, ale pytanie czy wszystkie wyzwania jesteśmy gotowi musimy być gotowi to nie jest kwestia czy czy jesteśmy nie jesteśmy nie może wyjść być gotowi im nie mamy wyjścia musimy realizować tylko wracając do pana podstawowego pytania czy indywidualnie czy razem ja nie mam wątpliwości, że razem transformacja energetyczna, a bez remisy i gospodarka może się udać tylko wtedy jeśli wszyscy to zrealizują, a ne, bo jeśli ktoś wsiądzie do do do tego pociągu, a to po nie będzie tylko i wyłącznie jego porażka, ale porażka całego projektu, a to samo dotyczy to, o czym mówiłem cyfryzacji gospodarki, ale myślę, że tutaj jeszcze jest inne bardzo ważny aspekt związany z tym, że patrząc to na to co się dzieje nad gospodarką na świecie i w poszczególnych państwach członkowskich i w tym co się działo wokół tego kryzysu pandemicznego tego co się dzieje po po tym, jak rozpoczęła się ta brutalna wojna o Ukrainie to wydaje mi się, że Unia europejska ma także ogromne wyzwanie jako wspólnota, a do powrotu do kont kompetencji, które utraciła słynna chociażby przywołam słynną sprawę półprzewodników, a która z produkcja została wyprowadzona poza granice Unii Europejskiej i teraz wydajemy gigantyczne pieniądze miliardy euro oto, aby przywrócić produkcję, a akurat tego produktu właśnie na terenie Unii Europejskiej dodajmy, że już przewodniki to jesteśmy tak naprawdę otoczeni tym jeśli korzystamy jakieś elektroniki mamy mnóstwo tych półprzewodników w telefonach samochodach, więc jest to coś bez czego trudno się obyć w dzisiejszych czasach tylko problemem jest to, że Unia europejska jako taka odbyła się kompetencji w zakresie tych półprzewodników i od dzisiaj a, a trzeba dopłacić nocą kadry know how wiedzę systemy do do produkcji tego realizować inwestycję to kosztuje miliardy okazuje się, że to co kiedyś wydawało się z punktu widzenia Unii Europejskiej niezwykle konkurencyjnej wyprowadzenie tych w tej produkcji gdzieś tam poza Unię europejską dzisiaj odbijać czkawką może się okazać o wiele więcej teraz trzeba będzie zapłacić, a złożyć pieniędzy, żeby przywrócić taką trud akcję i mówimy tylko pół przewodnikach, a jestem przekonany, że niemalże, a wielu obszarach gospodarki są tego typu sytuacje takim doskonałym przykładem na takie wspólnotowe działania wezwania tego co w przyszłości nie mówiliśmy jeszcze o tym jest chociażby wspólna polityka rolna jeszcze niedawno jeszcze rok temu, a komisja europejska pan komisarz Janusz Wojciechowski komisarz do spraw rolnictwa proponował takie rozwiązania, które prowadziły do zgodnie z opinią wielu ekspertów do ograniczenia produkcji rolnej aż 25% na terenie Unii Europejskiej dzisiaj po tym co wydarzyło się w Ukrainie będziemy ciągle chyba łatwo można tej wojny wielokrotnie, a widać wyraźnie, że tutaj w tym obszarze jest ogromna też gałąź gospodarcza poza tym to jest jeden z aspektów bezpieczeństwa każdego państwa bezpieczeństwo żywnościowe nie ma mowy o takich rozwiązaniach, które proponował pan Janusz Wojciechowski tutaj zresztą widać już zmianę, jaka dokonuje w komisji europejskiej jeśli chodzi o te sprawy więc, odpowiadając panu konkretnie na pytania ja nie mam wątpliwości, że w każdym aspekcie i transformacji energetycznej, a mnie i w i w kwestii rozwiązań w plecy decentralizacji gospodarki tego co słusznie zauważył pan poseł Liberadzki jeśli chodzi o jeśli chodzi o kwestię gospodarki przemysłu zbrojeniowego to muszą być wspólnotowe działania razem po prostu jesteśmy o wiele silniejsi bardziej skuteczni co do tego nie mam najmniejszych wątpliwości raz nie osobno mówi poseł Krzysztof Hetman to teraz czas na wspomnianego już pana posła Bogusława Liberadzki ego też swojego punktu widzenia kluczowe znaczenie ma zmiana naszego sposobu myślenia o gospodarce Unii Europejskiej, a przede wszystkim w niektórych państwach Unii Europejskiej z już pieniądze środki, które mamy do tego wrócę jeszcze wigilia 19001 000 000 000EUR nowych wieloletnich ramach finansowych łącznie z Funduszem odbudowy i są pieniądze, które powinny być zainwestowane, a nie wydatkowano sam mogą być 2 różne rzecz każda inwestycja jest wydatkiem, ale nie każdy wydać jest inwestycja powinniśmy patrzeć ta ma być inwestycja w ramach tych inwestycji ma być reindustrializacja, czyli ponowne uprzemysłowienie Unii Europejskiej i to są z tego tego nie mniej wątpliwości taka jest istota tego funduszu odbudowy i wskazane są 2 priorytety, czyli klimat i drugie gospodarcza pro, a zatem chodzi o to żebyśmy, gdyby pieniądze lokowali czy inwestowali nie w sposób efektowny tylko efektywnym to ważne różne są tak często odchodzimy to będzie z oddawać, jaki efekt np. zadeklarowaliśmy, że będziemy coś tam budować całą serię czegoś do, proszę bardzo, miał być efekt ani efektowne deklaratywnie był efektowny fazie realizacji tego po prostu najczęściej nie ma bardzo nas, bo bywa nieefektywnym i głosimy nie stracić nigdy spore widzenia tego, że gospodarka ma służyć ludziom, czyli dla naszych programu musimy mieć akceptację społeczną czy ludzie muszą widzieć, że to będziesz się przekształcać ich coraz wyższy poziom dobrobyt wspomniał pan panie redaktorze o wyzwaniach czym myjemy myślę, że my wyzwania przed którymi stoimy jako Unia sformułowaliśmy i to sporo graliśmy dość dużym wyprzedzeniem to przecież tak komisja europejska, której notabene pracuje przez komisarz wyznaczony przez zjednoczoną koalicję z nie wiem czy zjednoczona, ale koalicję prawica Janowice to przecież prawie 3 lata temu wyszliśmy z programem i kręgi, czyli sukcesywnego uniezależniania się odkopaliśmy typu Pęgiel kasz czy pan w to procesie swojej wojennej spowodowały, że ten proces musi być przyśpieszą to wtedy także Radek karać dywersyfikować źródeł teraz musi to dywersyfikacja nastąpić w sposób dużo bardziej przyspieszą także w tych programach przyjmowanych przez nie europejską jako całość jest bardzo jest deklaracja, że te wyzwania są nowe Unia europejska musi zmieniać swoje oblicze gospodarczy, a natomiast świadomość nowe myślenie jako gracza globalnego, czyli musimy coraz mniej zależeć i dzięki tym nieprzyzwoicie wysokim stopniu od dostaw zewnętrznych szyli jest taka świadomość wyzwania zostały z określonych taka miast często muszę przyznać pewną żalem to wie czy nie nie zawsze to powtarzamy społeczeństwo nie mówimy dokładnie czy niewystarczające informuję społeczeństwo na czym polega istota tych wyzwań jak na te wyzwania odpowiadamy natomiast bardzo chętnie dajemy posłów, że coś idzie źle lub coś idzie bardzo źle, że Unia europejska musimy od Unii Europejskiej żądam też Unia europejska jesteśmy my, czyli w dużej mierze jest też kwestia tego jak zmienimy nasza nasze nastawienie Panie Pośle, wchodzą słowo, dlatego że kończyna się powoli czas chciałbym, żebyśmy jeszcze bardzo króciutko nasze dyskusje podsumowali zacząłem się spotkania od przypomnienia, że ta wspólnota europejska zaczęła się w sensie gospodarczym od wspólnoty węgla i Stali państwa zdaniem to przyszłość europejska będzie wspólnota, czego Pani Poseł wspólnota, a wartości wspólnota działa ani wspólnota wspólnota, a w sprostaniu wyzwaniom jak i jakie niesie przyszłość tak tylko też chcę zwrócić uwagę panie redaktorze, bo cały czas mówimy Unia europejska Unia europejska wspólnie wspólnie, ale nie zapominajmy też, że większość obszarów jest w kompetencjach leży kompetencjach krajów członkowskich to co ja mówiłam wy możemy najlepsze propozycje przedstawiać jako wspólnota jako parlament europejski je jako komisja europejska, ale wykonanie potem już w gestii krajów lepiej od, a jest bez krajów członkowskich, a kraje członkowskie bardzo często patrzą na swoich wyborców, które mamią niestety półprawdami czy, żeby powiedzieć kłamstwami i potem mamy taki efekt gdzieś jesteśmy spóźniony i nie bierzemy pod uwagę to co jest bardzo istotne tutaj Ross od bogactwa wszystkich mieszkań tutaj kropkę bardzo króciutko pan Krzysztof Hetman wspólnota wspólnota przywrócenia kompetencji, których Unia europejska na przestrzeni ostatnich kilkunastu ostatnich 20 lat niestety się zbyła a, czyli umiejętności przywrócenia produkcji tego wszystkiego co wyprowadziliśmy poza Unię europejską tak, aby przy następnych kryzysach, a nie trzeba było nie trzeba było takich planów ratunkowych, jakie były, gdy rozpoczynała się pandemia czy teraz, gdy jest wojną Ukrainie po prostu Unia europejska musi być bardziej niezależna od pozostałej reszty świata i pan poseł Bogusław Liberadzki bardzo krótko wstyd czy ta wspólnota wartości celów w tym praworządność wspólnota zrównoważonej konkurencyjnej gospodarki wspólnota rosnącego dobrobytu obywateli i bezpieczeństwa obywateli pod każdym względem, a względy socjalny materialny przede wszystkim bardzo dziękuję państwu za naszą dzisiejszą dyskusję w debacie europejskiej byli z nami przypomnę Elżbieta Łukacijewska Platforma Obywatelska Krzysztof Hetman Polskie Stronnictwo Ludowe i Bogusław Liberadzki z nowej lewicy jeszcze raz bardzo dziękuję za nasze spotkanie, a debata europejska trwa już za moment z nami kolejny gość jest dwudziesta 43 dokładnie punktualnie to jest debata europejska w radiu TOK FM z państwem obiecany kolejny gość mecenas Grzegorz Ilnicki prawnik specjalista prawa pracy ogólnopolski pracowniczy związek zawodowy Konfederacja pracy dobry wieczór dobry wieczór witam serdecznie nie wiem na ile słusznie, ale poczynań takie założenie mam takie przeczucie, że większość z państwa, którzy słuchają pracują w ramach umowy o pracę pytanie czy ma coś tutaj do powiedzenia Unia europejska czy decyzje, które zapadają gdzieś tam w Brukseli także nasze, bo tam są też nasi europosłowie czy to ma jakiś bezpośredni wpływ przełożenie na to nasze życie pracownicze ogromne, dlatego że Unia europejska odpowiada w gruncie rzeczy za większość modernizacyjnych zmian w Polskim prawie pracy proszę sobie wyobrazić, że bez dorobku Unii Europejskiej nie mielibyśmy ustawodawstwo antymobbingowe go i anty dyskryminacyjnego, które szczególnie ostatnio bardzo rozbudowanej daje gwarancje dotyczące ochrony przed arbitralnym zwolnieniem odmowa zatrudnienia gorszymi warunkami pracy odmową awansu lub dostępu do szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe ze względu na szereg cech naszej tożsamości tak jak płeć wiek niepełnosprawność itd. i te wszystkie zmiany one pojawił się w momencie, gdy Polska przystępowała do Unii Europejskiej i implementowało do swojego porządku prawnego to co Unia europejska w tym roku pewien standard zatrudnienia są rzeczy, które po prostu musimy wykonać jeśli chcemy być członkiem tego klubu tak niektóre z nich nie był tak oczywiste np. Polska jako jako jako czwarty kraj Unii Europejskiej przyjął ustawodawstwo antymobbingowe on jest mówiąc wprost fatalny w Polsce, ale było pewnym to pokazała praktyka intencja była taka żeby, żeby przyjąć polską, a w czołówce to się to się działo za sprawą Unii Europejskiej, więc ten trend modernizacyjny przyszedł tam Tent to właśnie powiedzieliśmy o tym co już do tej pory wydarzyło się w jaki sposób te decyzje podjęte przez Unię europejską one już przełożyły się na nasze życie kodeks pracy, chociaż to sprowadzać jednak cały czas nie do przepisów tylko po prostu do realiów naszego życia pytanie co jest jeszcze na liście na agendzie co jest jeszcze do zrobienia w ramach tej modernizacji jak kantują, a tak, ale temat pojęcia modernizacja jest szerszy niż to co robi Unia europejska do tego, że mamy dziś chwilę będziesz się szansa, żeby porozmawiać o tym co co dzisiaj może się wydarzyć za sprawą tych oczekiwań unijnych, ale jednak, jeżeli chodzi o modernizacji prawa pracy to w Polsce nie toczy się jako taka dyskusja na ten temat ostatnie 6 lat rządów prawa sprawiedliwości partii, która była uważna za pracownika ciało to jest 1 wielki zawód to znaczy nie ma w zasadzie żadnych istotnych ruchów po stronie pracowników zmian modernizacyjnych, jeżeli chodzi o kodeks pracy nie pamiętam, że nie być zupełnie nowy kodeks pracy powstała komisja Kodyfikacyjna, która chyba nawet zakończyła pracę, ale ten projekt trafił ostatecznie nie chcę powiedzieć do kosza, ale do szuflady to na pewno kosza słusznie, że do kosza, dlatego że, o ile to 22 projekty kodeksu zbiorowego indywidualnego czy tego trudno się do naszych indywidualnych spraw, że pozycja pracownika do tych wszystkich spraw dotyczą ogółu pracowników związków zawodowych układów zbiorowych regulaminów i no one były źle po prostu napisami nie dawało się do do przyjęcia natomiast ta dyskusja w pozycji to czynność posłowie prawa sprawiedliwości są bardzo prospołeczny pracowniczych socjalnych są w opozycji piszą szereg interpelacji dotyczących np. lepszych uprawnień dla Państwowej Inspekcji Pracy a kiedy już rządzą to Inspekcja pracy działa tak samo słabo jak działa poprzednio, więc mamy tak naprawdę pewne kontinuum teraz wracam z Unii Europejskiej, jeżeli coś popycha prawo pracy takim bardziej prospołecznym kierunku to to bardzo często tu właśnie te przepisy unijne w ciągu okresu przykład brał udział w opracowaniu projektu ustawy nowelizujący kodeks pracy, które w 2013 jest dobrze pamiętam roku odrzucił teraz Sejm odrzucił głosami takiej dziwnej koalicji PO-PIS PSR w pierwszym czytaniu posłowie tych klubów nie chcieli, żeby się w tym projektem zajmować jeden z postulatów tamtego projektu było to, żeby w przypadku każdej umowy o pracę za wyjątki umowy okres próbny pracodawca musiał podać przyczyny, dla których zwalnia pracownika to jest dzisiaj standard, jeżeli chodzi o umowy na czas nieokreślony natomiast my chcieliśmy, żeby każdy zwalniamy dostał od pracodawcy informację, dlaczego zatem oczywiście tak, żeby uprawnienia do tego, żeby odwołać do sądu sąd odszkodowania, bo przywrócenia, że to następowała pewna merytoryczna kontrola tego czy ktoś zwalniamy i jakiego powodu czy pan czas żeby, że ten taki kierunek modernizacyjny trzymajmy się tego słowa to zawsze jest potrzebny nam przynosi w ostatnich latach do tego, iż impuls z zewnątrz to pomówmy o tych kursach z zewnątrz nawet chciałem ja wiem, że to był długi, ale nie chodzi rzecz tak wówczas ta koalicja powiedziała nie, a dzisiaj podobne przepisy mają być przyjęte i rząd rząd pracuje nad właściwym projektem ta sama opcja, która kiedyś tego nie chciała, ale tylko, dlatego że że ten sam kierunek płynie z Unii Europejskiej dzisiaj, a więc w naszej polskiej debaty było odrzucane na poziomie implementacji unijnych obowiązków już jest przyjmowane już od wejścia to właśnie w chciał, żebyśmy wrócili do tego, bo tak czułem, że zmierzamy w tym kierunku, dlatego że mamy właśnie na stole takie propozycje, które wynikają z tego ustawodawstwa z przepisów Unii Europejskiej, które teraz mają być wcielone w ten Polski kodeks pracy to zdaje się już od sierpnia tego roku powiedzmy krótko co będzie mówi się wprost o prawie do bycia offline ono dzisiaj obowiązuje w Polsce, ale ta modernizacja prawa pracy przebiega trochę także rzeczy, które moglibyśmy interpretować ogólnych przepisów one są bardzo uszczegółowione potem pokazać palcem tego nie wolno robić tak jest w przypadku tego prawa do bycia offline znaczy ma być szczegółowo to kiedy pracodawca może się do nas odezwać po godzinach pracy w sferze, że raczej nie może się odzywać pisać na komunikatorach wysłać SMS-ów dzwonić, gdy takie pokłosie pandemii covid 19, kiedy się zacierała bardzo mocno te granice pomiędzy tym, kiedy jesteśmy w pracy, kiedy mamy czas wolny prywatny pewnie tak, choć ten problem jest też w przypadku pracowników terenowych mobilnych w pracy zadaniowej w bardzo istotne, więc to jest ważna kwestia mówi o zmianach dotyczących urlopów macierzyńskich miał być kolejny tego odsłona no to, o czym czemu wcześniej, czyli tej tej podmiotowości pracowników jej ochronę przez pryzmat rozstrzygnięcia tych zasad, które mamy środków na czas nieokreślony związanych z uprawnieniami przy wypowiedzeniu byłoby także na umowy terminowe co moim zdaniem bardzo ważną sprawą do tego, że Polska ma jeden z najwyższych współczynników osób zatrudnionych w umowach terminowych Unii Europejskiej więcej ma tylko Hiszpania zaś jesteśmy na drugim miejscu jest aż 25%, więc to jest taka koślawa taka niepełna umowa o pracę jest szansa, że będzie ograniczona panie mecenasie na początku naszej rozmowy założyłem, że spora część naszych słuchaczy to mogą być po prostu pracownicy, którzy są zatrudnieni w ramach umowy o pracę, ale nasuwa się pytanie czy Unia europejska ma coś do zaproponowania innym zatrudnionym, którzy nie mają może tak stabilnych warunków pracy, czyli np. są zatrudnieni w ramach umowy zlecenia albo umowy o dzieło czy są otoczeni jakąś ochronę albo są jakieś plany, żeby tę ochronę zwiększyć jakoś ujednolicić, ale trochę zabrzmiało tak jak Unia europejska jest taki prezent wyjaśni do końca zgadzam uważam, że to jest raczej także należało pilnować pewnych standardów zatrudnienia tego brakuje w trakcie tego, że nie mamy swego 1EURpejskiego kodeksu pracy skoro mamy 1 rynek, na którym ludzie pracują, przemieszczając między krajami to grudzień nie ma racjonalnego nie, do którego nie mieliśmy 1 kodeksu pracy, więc i to takiego, który uściślił definicję stosunku pracy i wykluczy umowy śmieciowe zatrudnienia mówi umowa chodzi o zlecenia, które są legalne to znaczy takie, które mają swój sens odpowiadające tej formy zatrudnienia rozwój mówi nam sytuacja, kiedy są wykorzystywane niezgodnie ze swoim przeznaczeniem, kiedy tak naprawdę, gdybyśmy się przyjrzeli takiej osobie to tak naprawdę można powiedzieć to jest umowa o pracę tylko no nie jest jednak umowa o pracę w zupełnie i co innego zapisane w umowie tak chcę ze wykład twierdzenie, że jeżeli chodzi o sposób utrzymywania się sposób zarobkowania to zdecydowana większość tego rodzaju umów zlecenia mu udziału to są umowy śmieciowe to znaczy jednak, jeżeli ktoś nie wykonuje określonego zawodu nie jest przedsiębiorcą nie ma nie ma takiej różnych form zatrudnienia no to pył to powinien pracować zgodnie z polskimi przepisami w oparciu umowy o pracę, a wszystkie inne przypadki są formy patologiczne złamania prawa pracy to jest wyzwanie dla Unii Europejskiej, aby się zmierzyć są kraje, które sobie z tym problem projekt rodziły, chociaż Rumunia są tak jak Polska, gdzie na zatrudnienie śmieciowe kwitnie i co śmieszne ostatnie rządy nasze ostatnie rządy rozumiana jako ostatnie lata też czas, który tego również czegoś więcej, niemniej idziesz to pomimo wprowadzenia minimalnej stawki godzinowej, które miał sprawić, że ono będzie mniej opłacalne Otóż nie jest to tak powoli, zbliżając się do końca naszej rozmowy pan użył takiego hasła europejskiej kodeks pracy jeśli dobrze usłyszałem, a tak zapytam na koniec czy są możliwe w przyszłości pańskim zdaniem takie jednolite rozwiązania, czyli np. tyle samo urlopu dla każdego obywatela Unii Europejskiej, a może 1 wspólna europejska płaca minimalna to zbyt daleko idące niezbyt daleko idące, dlatego że profesorowi europejska płaca minimalna nie musi się odnosić do takiej samej kwoty wyrażonej w euro winnej walucie, ale ona może być ustalana procentowo w relacji np. płacą średnią albo albo może być kwota niższa niż wówczas 20 do innych parametrów gospodarczych, więc myślę, że europejska oceniła też byłoby cennym rozwiązaniem mi i uważam, że prawo pracy powinno być zunifikowane i że nie jest to marzenie ściętej głowy wydaje się, że te argumenty, o których pan powiedział rzeczywiście mogłyby za tym przemawiać, bo dziś mamy masę europejskich swobód, które także w tym kierunku mogłyby nas zepchnąć, żeby coś zmienić z kodeksem pracy także w Polsce bardzo dziękuję za rozmowę mecenas Grzegorz Ilnicki prawnik specjalista prawa pracy ogólnopolski pracowniczy związek zawodowy Konfederacja pracy był państwa gościem w debacie europejskiej dziękuję bardzo, a my w debacie europejskiej powoli zbliżamy się do momentu, w którym antenę oddajemy do państwa dyspozycji można z nami kontaktować się na wiele różnych sposobów można dzwonić do nas do studia podwarszawski nr 224444044 powtórzę nr 224444044 można też do nas pisać na adres mailowy Europa małpa TOK kropkę FM Europa małpa TOK kropkę FM przypomnę, że dziś w debacie europejskiej rozmawiamy o silniejszej gospodarce i sprawiedliwości społecznej jak państwo słyszeli przed momentem także o zatrudnieniu warunkach zatrudnienia jesteśmy ciekawi państwa pomysłów pytań wątpliwości wolnych wniosków wszystkiego tego co państwa zdaniem w tej debacie debacie europejskiej powinno wybrzmieć jest dwudziesta 54 za moment informacje w radiu TOK FM, a tuż po nich ciąg dalszy naszego programu Tomasz Setta dobry wieczór państwu raz jeszcze jest dwudziesty pierwsze 6 to jest debata europejska w radiu TOK FM to jest ten moment, kiedy oddajemy naszą antenę do państwa naszych słuchaczek naszych słuchaczy oddajemy naszą antenę do dyspozycji przypomnę, że można zwolnić do naszego studia 224444044224444044 można też do nas pisać na adres mailowy Europa małpa TOK kropkę FM Europa małpa TOK kropkę FM, a z nami jest pierwszy gość pan Adam z Mysłowic dobry wieczór dobry wieczór panie redaktorze tory stały słuchacz stały ważna blisko, ale to panie Adamie pan chce się odnieść do tego co mówili nasi goście na antenie do tematu debaty noblista jeśli chodzi o te umowy śmieciowe one wcześniej też były przez nią przed nią i naprawdę jeśli chodzi o gospodarkę nie jest wina Unii tylko wino nas wszystkich panie redaktorze mamy rodzinę na Słowacji i mają ich do i mieć o wiele taniej byliśmy w szkle obrazy sławie witamy, żeby do niej, jeżeli u nas panie redaktorze jeśli chodzi o gospodarkę obarcza się naprawdę mają problemy, owszem w związku z tym co się dzieje ale, ale tego nie odczuwają właśnie od strony portfela w pani roli, ale wydaje się, jeżeli wydaje się, że jeśli chodzi o te tzw. umowy śmieciowe jak to się czasami nazywa to chyba w rozmowie z naszym ekspertem wybrzmiało, że no właśnie to jest dużo do zrobienia po tej naszej stronie polskiej, że nie możemy się tutaj wyłącznie oglądać na Unię europejską, że powinniśmy sami takie rzeczy zadbać panie redaktorze myśmy umowy śmieciowe zmienił rzecz wejście do Unii, bo tak było, bo tak było umowy śmieciowe nawet nasz nauczycieli myśmy byli umowy śmieciowe jeśli chciał po pół etatu wziąć dodatkowo to miało umowę śmieciową swym nauczycielem muzyki jest dwuletnim stażem pracy i tak było także to nie wina Unii tylko po prostu zakłada aktor mówi mąż wewnątrz nasz i to Skrwilno aż o już dłuższego dłuższego czasu i to wydaje mi się jest ważny wniosek, który też płynie w ogóle tych naszych debat europejskich jesteśmy razem w tym 1 klubie 27 państw, ale nie można nie możemy postrzegać tego taki sposób, że wszystko załatwi za nas Unia europejska jesteśmy jej częścią także powinniśmy brać aktywny udział w tym żeby, żeby to coś się dokoła nas dzieli nas np. nie zadowala, żeby zmieniać czy panie Adamie bardzo dziękuję za Pański głos, a z nami jest już kolejny słuchacz czy pan Przemysław z Garwolina dobry wieczór dobry wieczór witam serdecznie jak w nawiązaniu tylko do tego gospodarczego aspektu, że tak, obserwując to co się dzieje w 2000 tam czwartego roku, gdzie jesteśmy członkiem teraz w ostatnich latach to Niewiem czy ma charakter wspólnotowy tak do końca wydaje się, że państwa każdy stara się na swój sposób ugrać szczególnie przed wyborami pokazać się swoimi wyborami wewnętrznymi, że tu stajemy się mocno niezależni względem Unii Europejskiej nagle ta wspólnotowość dziś umyka mam tu widzę tam Węgry lider Polska wideo Francja teraz to co się dzieje gdy, gdyż lista jedność gospodarczą chyba chodzi wtedy na dalszy plan pewnie nie nazbyt długi okres czasu tu go później jednak wszystkich jednoczy chęć tych wspólnych produktów, czyli środków finansowych czy akurat Polska średnia się stara w tym kierunku tam tak ogromne pieniądze my mówimy, że sobie poradzimy nie bez nich, niemniej jednak Nord Stream 2 czy chociażby teraz kwestia sankcji wobec Rosji tak nie wiem czy pan widzi państwo widzicie jakąś taką spójność jakoś taki ośrodek decyzyjny w samej Unii czy to właśnie państwa starają się na własną rękę zrobić wszystko, żeby pozostać takim ne neutralnym, czyli no dużo mówi Marek będzie to dostrzega to moje nastawienie za dużo kosztować to może nie w inne nowości panie Przemysławie nie wiem czy wszyscy nie wiem czy pan, ale wydawało się, że wojna Ukrainy to będzie taki moment, kiedy nie będzie widać tych pęknięć tych ryzyk, które można było obserwować do tej pory okazuje się, że już mamy 2 miesiące, ale w wersji rosyjskiej i te pęknięcia dalej są tak kontrastowo ość większość to ujawniono prawdopodobnie brakuje kogoś takiego kto by uświadomić ludziom, że w całej wspólnocie europejskiej, że słuchacze jeśli teraz nie zapłacicie walutą to przyjdzie wam zapłacić krwią własnych obywateli no rzecz jasna najpierw dotknie krajów nadbałtyckich, czyli Litwy Łotwy Estonii pewniej Polski, a później może i dalszych krajów, które no wydaje im się, że są bezpieczne, chociaż z krajów jest uzależniona niestety od które surowców węglowodorów Rosji i tutaj tak jakby można powiedzieć po dziecięcemu i każda swoje tek no jeśli tak bezkrytycznie się od dało gospodarkę co było przy pandemii grą kraju był uzależniony od półproduktów czytam surowców Chiny na myśli świat zawalił i groził, że nie będzie produkcji chociażby lekarstw badam część znacząca surowców była wytwarzana w Chinach tam państwo przemocy to tutaj się grą państw unijnych uzależniło tak dużym stopniu przekraczają mnie tam 7080% Ant dostał gazu i ropy naftowej z Rosji, że no i teraz już trudno jakoś ja tak osobiście, obserwując to pośrednio widzę tu jakąś taką jedność na forum międzynarodowym oczywiście jasne krzyczą, ale nie ma wspólnego spójnego stanowiska pewnie zrozumiałe, bo każdy też walczy o swoje kolejne lata kadencji tak jak w przypadku Polski no i trzeba tutaj możesz szukać kolejnych już balans, ale panie Przemysławie mam nadzieję, że nie będziemy musieli wszyscy w Europie odebrać takiej surowej lekcji, której pan wspomniał mam nadzieję, że wszyscy tu w Europie też wyciągniemy wnioski z tego co się dzieje bardzo dziękuję za ten głos pan Przemysław z Garwolina był przed momentem naszym gościem, a na naszej linii jest z nami pani Katarzyna z Poznania dobry wieczór dobry wieczór witam serdecznie przysługuje się w audycji o, a nie uzupełnień od początku, ale moje stanowisko, a właściwie moje doświadczenia związane z rady stawkami tzw. umowami śmieciowymi, jaką wypracowała przez kilka lat taką opinia może nie do końca słuszną a, ale w przypadku ludzi młodych, kiedy daje się im do wyboru umowy z leczenia albo umowę o pracę to oni kierują wyższą stawką wyższą wyższym wynagrodzeniem to co w danym momencie jest dla nich lepsza najbardziej opłacalne i pan zarobić tu i teraz myślę, że gdyby, a świadomość i większy przekaz wiedzy związany z wkładkami ubezpieczeniem i tym, jaki ma wpływ na naszą przyszłość we w dłuższym okresie np. tyczący studentów w okresie 5 lat, gdy oni wiedzieli, która tak naprawdę rzeczywiście opcja jest dla nich bardziej korzysta może być inaczej wyglądało cieszy też jak rozumiem pani obserwacji, ale też mam swoje obserwacje zdarza się, że w niektórych firmach przedsiębiorcy oferują tylko taką formę zatrudnienia to są sytuacje, w której nie ma tego wyboru, którym pani mówi, że ktoś może się kierować właśnie np. tym, że jeśli będzie to umowa tego typu umowa o pracę zarobi mniej na rękę jeśli to będzie tzw. umowa śmieciowa to zrobi więcej na rękę czasami są sytuacje, kiedy tego tego wyboru nie ma jeśli ktoś chce pracować w danej branży w konkretnej firmy takie takie rzeczy też dzieją tak też ma pan rację, ale też często bardzo jest popękana przynajmniej przez ostatni czas, gdy je wzmożone zainteresowanie było tzw. kontraktami, a tak zwolnienie z zakładaniem własnych firm by móc wystawić fakturę VAT, a w stosunku do przedsiębiorcy nie wydaje się, że gdzieś gdzieś tam szwankuje wiedza edukacja i gdybyśmy mieli zacząć naprawiać, a system może duże słowo to zaczęłabym właśnie od edukacji odwiedza świadomości i powiem szczerze, że zdarzą się bardzo przykre to jest że, zatrudniając osoby z doświadczeniem, gdzie to ósmy operuje najniższą stawką krajową a, a umową zlecenia dla studenta, gdy osoba przychodzi 26015 letnim doświadczeniem, a pracodawca albo menadżer albo kierownik drugiego ramienia Masaki ani budżet ta osoba je pokrzywdzona i tutaj państwo nie ma na to żadnego rozwiązania może to by była jakaś opcja to jest na pewno warte rozważenia bardzo dziękuję za ten głos mówiła pani Katarzyna z Poznania przypomnę, że trwa debata europejska, w której z państwem rozmawiamy o tych sprawach dziś związanych z gospodarką, które państwo najbardziej nurtują można do nas dzwonić do Warszawskiego studia pod warszawski numer kierunkowy 224444044 z nami jest już kolejny gość słuchaczy pan Łukasz z Krakowa zdaje się, że pan chce się odnieść do tego co mówiła przed momentem pani Katarzyna rozum będzie jakaś polemika Rybak dyrektor tak jak ja muszę odnieść do słów pani Katarzyny po części oczywiście zgadzam, ale chciałbym jednak zaznaczyć, że młodzi ludzie niekoniecznie muszą wybierać coś co nie chcę tego na ile ubrać słowa natomiast nic dobrze jest, kiedy umieją wybrać coś co jest na ten moment dla nich dobre, kiedy młody człowiek przychodzi do pracy widzi wyższą stawkę to niekoniecznie kieruje się tym, że może odprowadzić składki emerytalne może odłożyć coś na przyszłość tylko jego życie jest tutaj i teraz i myślę, że istotnym elementem, w którym państwo powinno wkroczyć jest zadbanie właśnie o to, żeby ten młody człowiek pomimo tego, że on teraz dobrze zarabiać miał zapewnione jakiekolwiek dobrach w latach późniejszych jego życia czy to składki emerytalne czy składki zdrowotne tu, żeby po prostu mógł świadomie i godnie żyć oczywiście składają też edukację, bo edukacja nie da się był zauważyć, że edukacja ekonomiczna w Polsce jednak, że panie Łukaszu pan mówi, że to zadanie państwa rozmawiamy w audycji debata europejska muszę pana dopytać to jest zadanie państwa czy pan widzi jakąś rolę Unii Europejskiej w tym obszarze może w innych obszarach tak oczywiście widzę tutaj, bo w unii oczywiście mógłbym rolę Unii Europejskiej ze względu na to, że działamy jako 1 wspólny rynek prawda nie nie obowiązuje nas coś takiego, że jest Polska jest Unia europejska tylko Polska znajduje się Unii Europejskiej, więc prawnicy ludzie tworzący prawo Unii Europejskiej powinni skupiać się na tym, żeby zarówno młodym ludziom na Węgrzech w Polsce w Niemczech oraz we Francji żyło się dobrze, żeby mieli też zapewnioną jakąś dobrą przyszłość to jest oczywiście zadanie no myślę, że do pogodzenia współpracy państw członkowskich zarówno organu nadrzędnego, jakim jest Unia europejska pani Łukasz bardzo dziękuję za ten głos Łukasz z Krakowa pan Łukasz z Krakowa był kolejnym gościem debaty europejskiej i teraz przenosimy się wcale nie tak daleko, bo do Warszawy razem z nami jest pan Bartosz dobry wieczór dobry wieczór na pytania do pana czy to jest coś związanego z tym co mówili nasi przedmówcy czy mówili jeszcze wcześniej w debacie nasi goście może zupełnie inny wątek chciałby pan zaproponować czy ja na pewno chciałbym się odnieść właśnie do tych tzw. umów śmieciowych, które wcześnie jeszcze państwo poruszali bardzo proszę jestem przedsiębiorcą prowadzę własną działalność gospodarczą jestem lekarzem i muszę przyznać, że mam zupełnie odmienne zdania moja żona pracuje w korporacji i pracowała na umowie o pracę i tak naprawdę wielokrotnie rozmawiamy na ten temat muszę przyznać, że jakby nie rozumiem, dlaczego umowy tego typu co nazywane umowami śmieciowymi znaczy ja domyślam się, dlaczego są tak określane, ponieważ rzeczywiście więcej zostaje w kieszeni przedsiębiorcy, ponieważ obciążenia związane z umowami o pracę są tak naprawdę bardzo duże korzyści z tego są bardzo iluzoryczne oczywiście jest to jak przez nasze państwo tak ustawiane mamy tutaj umowa o pracę jako coś co jest jakby bezpieczne dla osoby pracującej, żeby tak naprawdę tu bardzo dużo z tego korzyści płynących natomiast ilość pieniędzy, która jest pobierana z naszych opłat na czas naszych pensji jest jakby społeczeństwo jest absolutnie tego nieświadome wszak Albert Bartosz pan pozwoli to ja podzielę się taką swoją obserwacją, dlatego że kie i staram się używać tego sformułowania umowy śmieciowe bardzo konkretnych przypadkach, czyli rozciągać na wszystkie umowy zlecenia o dzieło, bo one też są potrzebne gospodarce, ale mówię to sytuacje, kiedy coś co wykonujemy jest tak naprawdę umową o pracę, bo znam przepisy kodeksu pracy wiem, kiedy mówimy o stosunku pracy, a jest to jednak umowa o dzieło wtedy takiej osobie i być może przysługuje na rękę więcej pieniędzy, ale właśnie nie odprowadza składek nie ma prawa do urlopu na trasy taka osoba ma oczywiście wybór, bo może szukać miejsca w innym miejscu pracy, ale takim danym zakładzie pracy jeśli jest do podpisu taka umowa tak naprawdę nie ma wyjścia trzeba się zgodzić na to co akurat chce w tej sytuacji pracodawca, więc wydaje się że, że to jest jakieś takie omijanie prawa jeśli to co robię jest stosunkiem pracy może uczciwiej byłoby to wtedy traktować jako umowy o pracę ani tzw. umowę śmieciową chyba rzeczywiście takiej osobie na tym na tym zależy wykończono oczywiście natomiast na tym polega jego sporą swobodę gospodarczą, że swoboda zabierania głosu ta, którą mamy kłamie tak jak pan, że da zawrzeć umowę kredytową i dostaje pan wzór umowy w żaden sposób nie jest pan pan panie negocjować i też mógł pan powiedzieć, że w sumie to nieuczciwe pozostaje pan gotową umowę, których żaden sposób nie ma pan na nią absolutnie żadnego wpływu i podobnie tutaj tak jest ich przede wszystkim my jako społeczeństwo przedmówcy jednak pan przede mną mówi o tym, że jest zdziwiona brakiem edukacji ja rzeczywiście też jestem zdziwiony brakiem edukacji brak świadomości ludzi i tak naprawdę pobierane z naszych pensji, bo zaraz płaci pracodawca w tym w takim przypadku i my sami też na umowie o pracę wprowadzamy ogromne podatki dla bardzo, że tak duża w tym pół serio powiem, że nie wiem czy Polski ład tutaj nie sprawił, że odrobiliśmy lekcji uważnie się zaczęliśmy przeglądać ile np. dodano płacimy tylko to ja w ogóle uważam, że jako społeczeństwo i wszyscy to każdy, kto ma umowę o pracę powinien dostawać kwotę pełną, którą ma, jakby tu płaconą przez pracodawcę razem ze wszystkimi podatkami tak jak każdy przedsiębiorca wprowadza swoje podatki odpłaci swój IW luz każdy też oznaczone mam ma umowę o pracę powinien sam płacić zobowiązania i gwarantuję panu, że większość ludzi wystawanie chciałaby zrezygnować z umów o pracę, dlatego że w przypadku, gdy mówimy o zarobkach radny z podatkami dla przykładu jest to 7,51000 ludzie nie wiedzą, że zarabiają aż tyle, bo ma rękę dostają np. 4805 000 ludziom wydaje się, że to jest tylko wyłącznie taka kwota, którą zarabiał tu co tak jak w stanach Zjednoczonych, gdy pracujesz, gdy eks dostaje wypłatę pracodawca dostaje się realną kwotę i dopiero przy wyciąganiu pieniędzy np. z banków to zrealizować tak zamiast 1000USD dostaje się np. 600USD pozostała rzecz to są obciążenia, które trzeba też tytułu zapłacić i tutaj rzeczywiście nasze społeczeństwo absolutnie zdaję sobie z tego sprawy jak dużo zostawiamy które, jakby Państwowej kasie i rzeczywiście jest tak, że nasze państwo promuje umowy o pracę, dlatego że tych umów najwięcej dostaje pieniędzy zdaniem MAK na tym polega problem uważam niesłusznie nazywane są to umowy umowami śmieciowymi 1 po prostu szeroki wachlarz niech ktoś, kto ma jakąś tam świadomość mniejszą większą może samemu decydować czy chcę zarabiać więcej pieniędzy czy chce mieć to wytrzyma dziesięciodniowy urlop, bo ktoś pracuje na umowę śmieciową może sobie taki urok sam fundować musi pracować wszyscy dzisiaj nic nie musiałem ludzi do tego, żebyśmy Stali Bartosz szła do pracy panie Bartoszu myślę, że pozostaniemy przy swoich stanowiskach tutaj możemy podpisać taki protokół rozbieżności, ale 1 rzecz, w których z, którą się mogę na pewno zgodzić edukacji nigdy dość, zwłaszcza tej ekonomicznej gospodarczej to wiele badań pokazuje, że na tym polu tutaj w Polsce mamy sporo do odrobienia pan Bartosz Warszawy bardzo dziękuję za Pański głos to jest debata europejska przypomnę mogą państwo państwo do nas dzwonić 224444044, a skoro debata europejska to co ogranicza się tylko do Polski byliśmy w Warszawie teraz przenosimy się do Amsterdamu tam jest nasz kolejny słuchacz pan Karol dobry wieczór dobry wieczór witam serdecznie no słucham pana panie Karolu no, więc tak dołączą do wody dosyć późno, ale podobnie było to taki optymizm niektórych słuchaczy to umowy operatorskiej gwarant składki itd. takim się przypomina trochę myślenie poprzedniego pokolenia, które za bardzo nie miał wyboru trzeba było składki odprowadzać jakiś kapitał budować potem rząd, jaki to mafia może to jakąś emeryturę wyliczył analityk to Night trzeba akceptować moje pokolenie do tego podchodziła zupełnie inaczej szczególnie ja, które wyjechałem zagranicę, jakby porzuciłem marzenia polskiej emerytury, bo po prostu nigdy na nią nie liczyłem dla mnie umowa zlecenie tu i teraz to był kapitał, który wiedział mogę panu inwestować i tak trochę podziwiam optymizm trochę tak też patrzeć na na niektóre, którzy tak, jakby idą w tym gwarancje przyszłych świadczeń no tutaj edukacja myślę ma duże znaczenie popatrzmy na to jak wygląda demografia w tym momencie, jeżeli ktoś liczy, że tych składek będzie miał godziwe życie godziwą emeryturę, proszę bardzo, przeliczyć nikt nie powiedzie będzie do 30 lat, ale no nie może na to patrzeć optymistycznie moim zdaniem jednak bardzo istotne jest, żeby samemu zatroszczyć się to przeszłość pana może tak powiem od podać ten kapitał emerytalny i tutaj jak poprzednie słuchać mówił możliwość dysponowania własnymi środkami lokaty i jakieś jakieś instrumenty które, które na to pozwolą myślę, że jest kluczowa tylko musimy mieć świadomość skargi na takiej możliwości osądowi każdy inny każdy będzie w stanie podjąć odpowiednie decyzje żeby, żeby taką przyszłość, aby zabezpieczyć, a jak do tego wieku emerytalnego dotrwa NATO na kogo spadnie tylko obciążenie Ujma dla państwa tak ten kij ma 2 końce to nie jest taki czarno-biały ciała natomiast termin był tutaj postronnych w tym jedno umów o pracę, które są gwarantem, bo moim zdaniem gwarantem pan niczego nie chciał panie Karolu tak jeszcze korzystający z okazji rozmawiamy mam nadzieję, że nie będzie zbyt osobiste pytania pan woli z Amsterdamu pan was w Holandii mieszka czy czy jest jakoś krótkotrwale tak proszę mieszkam tak, bo jestem ciekawy Pańskiej perspektywy jak to z tej perspektywy wygląda, bo jesteśmy w debacie europejskiej to tak może, korzystając z tej okazji do pytań jak jak to jak to w Holandii wygląda wygląda to tak Holandia dla nas bardzo wysokich podatków dużo wyższych w Polsce wyroby z tych głośnych w wielu krajach europejskich ktoś mnie słuchy podobno system emerytalny 1 bardziej wydajnych bardziej, że tak powiem dogodnych dla dla tworzenia stron tego się, ale ja też jak były place Otóż taki piękny Sieczka, bo to są dane mówiące o tym jak to wygląda tera ja mam teraz lat 36 jak ziemia miała 60 ten świat będzie wyglądał zupełnie inaczej i tak samo, jakie są nieufne wobec polskiego systemu emerytalnego do tego ten być może nawet bardziej nią nie dochodzi do tego tak samo też nie pokładam, jakby nadzieje w tym holenderskim system emerytalny, na które oczywiście o tym na pokład innego wynagrodzenia, na które oczywiście mogą dobrowolnie jakiś trzeci filar spłacać, ale ta niepewność związana z tym, że pan np. no nie spodziewa się, że dostanie jakiekolwiek pieniądze na emeryturze, ale myślę, że jakieś dostanę, ale nie sądzę, żeby to były były pieniądze, które pozwolą na godne życie może też wynika z mojego podejścia do życia i również wielu moich rówieśników, gdzie my tak naprawdę często nie nagrywam 1 miejsce innego kraju wymieniają pracę zmieniają kraj to kilka lat no ciężko w tych systemach odnaleźć ciężko, że tak powiem odbiera odpowiedni kapitał i jakby jeszcze swojego pokolenia, które tak naprawdę właśnie poprzez taki sposób życia musi samemu ten kapitał wypracować gdzieś coś możemy liczyć, ale na pewno nie natury to pokryje wszelkie nasze potrzeby i zobowiązania, kiedy będzie, zwłaszcza że tak wojennych złotą jesień i przeżyć te lata spokoju i stropy pan Karol z Amsterdamu bardzo dziękuję za Pański głos w naszej debacie europejskiej wszystkiego dobrego dobrej nocy życie to być może jesteś ciekawy wątek w ogóle do naszej debaty europejskiej, czyli system emerytalny o tym dziś więcej nie rozmawialiśmy, ale bardzo się cieszę, że ten wątek się pojawił zwłaszcza, że to będzie wyzwanie dla wielu europejskich krajów, zwłaszcza dla polskiej będzie kolejnych latach dekadach coraz mniej osób, które będą mogły pracować na nasze emerytury i mamy gwarancję tego, że ZUS-u jakieś pieniądze dostaniemy odprowadzamy składki, bo taka zasada jest natomiast rzeczywiście no do życzenia może pozostawiać tzw. stopa zastąpienia, czyli ile tych pieniędzy otrzymamy i jak to będzie się odnosić do naszej ostatniej wypłaty i tutaj raczej te scenariusze nie są najlepsze, więc być może to też jest temat europejskiej, zwłaszcza jeśli dzisiaj mamy taką możliwość pracować nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach w kilku krajach może tylko w 1 kraju kolejny słuchacz jest z nami pan Rafał z Krakowa dobry wieczór dobry wieczór pani, ale słuchamy bardzo nie rosłyby dzwoniła jeszcze w życiu do Radia i Krakowie może dać troszkę denerwował, ale do rzeczy chciałbym powiedzieć jak to wygląda z punktu widzenia PRoto dawcy umowy o pracę i dlatego nie są popularne zgadzam się jak najbardziej w panem Bartoszem Warszawy o te wszystkie profity płynące z umowy o pracę w radiu przyszła emerytura to jest absolutnie iluzoryczne, ale z panem Bartoszem wylał się podaje wszystkim poza 1, że państwo promuje umowy o pracę państwo absolutnie nie żaden sposób nie promuje umów o pracę ja jako pracodawca posiada firma, która zatrudnia w różnym okresie od kilku do kilkunastu osób te i to pamiętam 1 umowę o pracę, która mi się odbiło czkawką bardzo mocno wystarczy, że dziewczyna zaszła w ciążę i była po prostu chętniej nieuczciwa, ale ani nie jestem w stanie tego zrobić zaszła w ciążę potem poszła na urlop macierzyński ja płaciłem za euro płaciło mniej za ten kat, a pan tylko partyturą związku był związany tak, ale to pani rolę może zapytać, jakie pan inne wyjście widział w tej sytuacji KON skończą przepraszam pora już po roku czasu, kiedy jaj płacą na oczy nie widziałem zaś drugą ciążę i to wszystko się powtórzyło nie ma po prostu fizycznie tak, jeżeli coś takiego zrobi pracownik to, ale że, jeżeli już drugi 2 to już tego się nie tylko rada w sposób nie wiem jak Lacie powiem panu jak inne rozwiązania no to jest kwestia to znaczy pewnie się zgodzimy, że kobiety w ciąży zasługują na szczególną ochronę trudno sobie wyobrazić sytuację, kiedy ktoś spodziewa dziecka traci pracę, więc noc jakiż on dalej profesora znaleźć w misie, ale oczywiście, że tak, ale moim zdaniem to obciążenia, że do państwa nie do mnie, czyli tutaj widzimy rozwiązanie, że to będę było po stronie panie i niech niech ten kraj jakiś sposób nie promuje za to, że utrzymuje dziewczynę, która zaszła w ciąży ja naprawdę bardzo chętnie tylko, że to jest ponad moje siły ponad moje możliwości, żeby przez 2 lata utrzymywać pracownika, którego ja na oczy widzę, bo zawsze właśnie drogą ciąża to jest autentyczna sytuacja, którą ja miałem je mało tego no dobrze nie powinno być może za dużo pan o tym jakie rozwiązania ja mam naprawdę bardzo zrobiliśmy bardzo dobre umowy jak nabywać śmieciowe ludzie mniej dostają procent dostają procent od zarobków firmy dostają płatny urlop mogą i 2 tygodnie na urlop i zostają za to pieniądze jakoś tam podstawę pomniejszoną o ten proces, który by, które tam robili będąc w pracy i i zarabia naprawdę dużo pieniędzy pan Rafał z Krakowa zadowoleni panie Rafale bardzo dziękuję za ten głos w naszej dyskusji trwa debata europejska w radiu TOK FM i Krakowa przenosimy się nieopodal do Częstochowy tam jest nasza słuchaczka pani Katarzyna dobry wieczór dobry wieczór państwu witam wszystkich bardzo serdecznie na Jamnie zgody się z poprzednim rozmówcom Janusz troszkę powiem o sobie ja mam 48 lat przez jakiś czas pracował w Anglii tam miałam normalną umowę o pracę na skutek zawirowań życiowych wróciłam do Polski skończyła resocjalizację no niestety w wojnie z mojej miejscowości nie mogą znaleźć pracę w swoim zawodzie, więc podjęłam pracę taką, jaką po prostu musiałam i teraz pracuje na umowę o zlecenie, a bardzo bym chciała bardzo zależało na takiej normalnej umowie o pracę, ale co najważniejsze pracuje z ludźmi, którzy już od dłuższego czasu pracują na takiej etyki umów, czyli na umowę-zlecenie nie są to osoby, które chciały tak pracować, ale dlatego, że muszą i nie zgodzę się też moim rozmówcom, że takie osoby dobrze zarabiają, bo ja zarabiam 1800zł na rękę wyższym wykształceniem muszę się sama utrzymać i naprawdę wiąże ledwo koniec końcem, a znam też przypadki osób, które zrezygnowały z opłaty ubezpieczenia zdrowotnego, żebym po prostu przeżyć, żeby móc dostać więcej na rękę, więc uważam, że państwo polskie powinno też zrobić w tej sprawie, dlatego że jest 1 wielki chaos 1 wielki bałagan jak pamiętam jeszcze czasy moich rodziców, gdzie rodzice pracowali, gdzie mają emerytury no ja nie spodziewam się, że takiego do dostojnie takiego przywileju będę tą emeryturę, dlatego że w Częstochowie, jeżeli chodzi o rynek pracy jest bardzo ubogi jeśli zaś chodzi o kobiety jeszcze o takie wykształcenie jak ja mam też w ogóle jesteś na ślepotę w Polsce, o czym się też mało co mówi uważam też, że oczywiście są zwolennicy są przeciwnicy, jeżeli osoby młode chcą pracować na takiego typu umowa jak najbardziej, ale dużo o sobie zmuszamy poprzez taką sytuację, jaką mamy w kraju też na świecie i bardzo bym prosiła, żeby rząd Polski przede wszystkim pan premier nie ubywało po prostu rąk od tego problemu bo wcześniej zapowiadał, że zrobi z tym porządek, a do tej pory zawsze są sprawy ważniejsze i tylko tyle chciałam państwu powiedzieć aha jeszcze odnośnie do tego pana, który jest lekarzem miałem takie pytanie czy znacie państwo, którego lekarza, który pracuje na umowę-zlecenie no to tyle w temacie ja pozdrawiam państwa bardzo serdecznie dziękuję, że mogłam siąść, chociaż raz w życiu głos w Polskim radiu również również bardzo dziękujemy pani Katarzyna z Częstochowy była z nami jeszcze na koniec chyba naszej debaty europejskiej zobaczymy ostatni głos w tej debacie pani Kamila z wielkiej Brytani się do nas dzwoniła dobry wieczór kalkuluje co zamienia się słuch tak mieszkam w tym kraju o wyższych plakatu lat prawie 17 lat i chciałam powiedzieć, że sytuacja się po prostu bardzo zmieniły, ale mimo wszystko tzw. pewność socjalna jeśli chodzi o renty emerytury jest zachowana, ale sytuacja zmieniła się po brexicie dobrze rozumiem sytuacja się zmieniła jest mienie sytuacja się zmieniła ją ku tym, że były pani Kamila z Wielkiej Brytanii była z nami, ale coś nas rozłączyła mam nadzieję, że to wina brexitu, którym wspomniałem to był ostatni głos dziś w naszej debacie europejskiej bardzo państwu dziękuję za to, że byli państwo z nami przez ostatnich kilkadziesiąt minut w radiu TOK FM to była szósta debata europejska w naszym radiu przed nami jeszcze 2 będą dotyczyć zdrowia i przyszłości demokracji europejskiej dziś program wydawał Tomasz Kopka realizował Krzysztof Oleszkiewicz bardzo panu dziękuję już za chwilę w radiu TOK FM książka na głos jest dwudziesty pierwsza 38, a ja nazywam się Tomasz Setta życzę państwu dobrej nocy i do usłyszenia edycja została zrealizowana w ramach grantu parlamentu europejskiego
Zwiń «