Piekielnie zdolny żołnierz, ale żaden polityk. O Edwardzie Rydzu-Śmigłym (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór państwu zapraszam państwa na audycję sprawy różne przy mikrofonie Karolina Lewicka moim państwa gościem jest prof. Włodzimierz Mędrzecki historyk Instytut historii Polskiej Akademii Nauk dobry wieczór panie profesorze dobry wieczór państwu dobry wieczór pani redaktor dzisiejszą audycję poświęcimy postać Edwarda Rydza Śmigłego malarzem był interesującym miał wyczucie formy swobodnie ze smakiem operował kolorem świetnie znał się na sztuce potrafił oni ze Rozwiń » swadą dyskutować to jest opinia o Rydza Śmigłego, który po ukończeniu z oznaczeniem dodajmy gimnazjum studiował malarstwo na Akademii sztuk pięknych w Krakowie kształcił się pod kierunkiem między nimi Józefa Pankiewicza czy Leona Wyczółkowskiego, a specjalizował się w malarstwie pejzażowym portretowym szlify zdobywał też w Monachium oraz w Wiedniu, ale to nie kariera malarza portrecisty była Edwardowi pisana, ale służba żołnierska i w zasadzie wpadł w nią już w okresie gimnazjalnym tak zaczynał w konspiracji uczniowskich, a potem po zakończeniu szkoły od 1908 roku był członkiem związku walki czynnej, a następnie związku strzeleckiego trzeba też powiedzieć, że jako student służył w regularnej służbie wojskowej armii austriackiej i tam uzyskał na status podchorążego kandydata na oficera stąd można powiedzieć, że wojsko interesowało go od wczesnej młodości, a do tego interesu uwagę również polityka, ponieważ ruch niepodległościowy w Galicji wschodniej prowadzony przez Piłsudskiego integralnie łączył walkę niepodległościową polityczną z wojskową to od razu dorzućmy, że właśnie w związku walki czynnej, do którego wstąpił jak mówił pan profesor w 1908 roku przybrał pseudonim Śmigły, który z czasem uczynił częścią swojego nazwiska no nie on 1 było wielu wyższych oficerów drugiej Rzeczpospolitej, którzy używali nazwiska dwuczłonowego kończy generał Dąb-Biernacki także w bramach ból był to dowód do uchwały, który potem towarzyszył mu w życiu codziennym przez całe dwudziesto, lecz jako austriacki oficer rezerwy został zmobilizowany w chwili wybuchu pierwszej wojny światowej Józef Piłsudski załatwił mu jednak zgodę na służbę pod własnymi rozkazami i Reds wziął udział w ogromnej liczbie legionowych bitew potyczek bardzo szybko awansował i mam tutaj przed sobą taką opinię, a wydanych w 1915 roku piłsudczyk kach Juliusz Kaden-Bandrowski pisał tak trzeci batalion stanowi jakby Gwardię pierwszego Legionu tam, gdzie uderza Śmigły tam musi być wynik dodatni tam, gdzie on gospodaruje ład czy on panie profesorze takim żołnierzem z krwi kości wręcz stworzonym do wojaczki dodatku bardzo w tym kierunku utalentowanym chyba tak, a do tego należałoby dodać cechy osobowościowe w jeśliby w wieku 2 lat stracił ojca w wieku 10 lat zmarła, gdy miał 10 lat zmarła jego mama i od wczesnej młodości z 1 strony i funku cieszył się opieką najpierw inteligencji Brzeziański, gdzie się urodził potem właśnie pomagało mu wiele osób 300 jak i na ASP i Akademii sztuk pięknych, ale to wszystko sprawiło, że niezależnie od pomocy musiał sam właściwie od początku podejmować decyzję, za które był odpowiedzialny no i które kształtowały jego życie w efekcie przez cały całe swoje losy był niezwykle skryty w gruncie rzeczy chyba on 1 jedyny wiedział co się z nim dzieje, jakie są prawdziwe motywy jego postępowania, a z drugiej strony właśnie potrafił w wyrobić sobie umiejętność podejmowania szybkich decyzji jednoznacznych, a później konsekwentnego ich realizowania to wielkie zalety jeśli chodzi o dowodzenie w wojsku trwa pierwsza wojna światowa on wojuje i awansuje w czternastym roku zostaje awansowany do stopnia majora rok później jest już podpułkownikiem w 1916 pułkownikiem aż w końcu nadchodzi rok 1917, który będzie ważny z punktu widzenia dalszej jego wojskowe i politycznej kariery bo kiedy obóz niepodległościowy zostaje osierocony tak chyba można powiedzieć w wyniku aresztowania Józefa Piłsudskiego to niema wątpliwości, że powinien go zastąpić właśnie Śmigły Rydz im i on potem po wielu latach panie prof. Szanowni Państwo tak wspominał tamten czas wódz więzieniu nas dzielą i wywożą cóż robić dalej Komenda był nie tylko dowódcą wojskowym był twórcą realizatorem myśli politycznej powstawała pustka nikt z nas nie zna myśli komendanta najbliższych następnych posunięciach nikt z nas nie był na tyle wtajemniczony w szczegóły jego pracy politycznej by móc cokolwiek z tej pracy objąć i kontynuować to jest chyba tak panie profesorze że, gdyby miał zastąpić Piłsudskiego Śmigły w roli dowódcy liniowego to poradziłby sobie bez problemu, ale tej pustki, która powstała w sferze politycznej to zapełnić nie potrafił to sprawa jest dyskusyjna, ponieważ ta czy tak Piłsudski wyznaczył kilku osobom czy poprosił kilka zup robienie kilku równoległych rzeczy i akurat Edward Śmigły miał jedną z najważniejszych zadań, czyli kierowanie konspiracyjną polską organizacją wojskową była to struktura Milicić polityczno militarna o zasięgu do głów przed światowym powiedzmy, która miała stać się takim zbrojnym ramieniem właśnie obozu na wypadek w wypadku korzystnej sytuacji politycznej teraz Śmigły nie tylko administrował strukturami połowu, które odziedziczył, ale rozwijał tę organizację nie tylko na terenie okupacji niemieckiej, gdzie była początkowo przede wszystkim, ale także na terenie dzikiego ziem austriackich, czyli w Galicji, a także na obszarze dawnego zaboru rosyjskiego m.in. na Ukrainie podjął też ona my nie wyszła, więc jest mało znana, ale bardzo istotną próbę zbudowania regularnych wojsk jednostek polskich na obszarze Rosji ogarniętej rewolucją w porozumieniu tam z generałem do dłużniczki z Hallem to też nie wyszło, ale powiedziałbym, że wskazuje na daleko idącą inwencję i inicjatywę w próbie realizacji strategii Piłsudskiego oczywiście, kiedy potem komendant zdezawuować te działania to Śmigły nie miał nic innego wyboru jak tylko samemu podkreśla, że nie wiedział co robić czekał na kierownictwo komendanta, ale w gruncie rzeczy próbował działać samodzielnie ich realizować wskazania ogólne polityczne Piłsudskiego na swój własny sposób ta krytyka, której pan profesor wspomniał ze strony Piłsudskiego dotyczyła głównie wypadków z jesieni 1918 roku, bo wtedy Rydza Śmigłego dopadła wielka polityka, bo sytuacja była dynamicznej trzeba się było zdecydować jakieś polityczne działanie śmigło się zdecydował poparł utworzenie socjalistyczną Ludowego rządu Daszyńskiego, którym został ministrem wojny tak i myślę, że było 100 z perspektywy polskich interesów państwowych narodowych bardzo słuszna decyzja natomiast akuratnie wpisała się strategie polityczne realizowaną przez komendanta stąd cytowanej wielokrotnie powiedzenie, że zrugał Piłsudski m.in. ręce słowami z wami to kury prowadzać stać, a nie politykę robić w nie wiadomo czy naprawdę tak powiedział Karol i tak zostały zapisane, niemniej jednak trzeba powiedzieć niemal od początku już Śmigły był najbliżej jednym z najbliższych współpracowników Piłsudskiego na polu wojskowym i po WI okazała się bardzo przydatnym w 8 Woś 1918 roku narzędziem, więc służyć te byliśmy wykonał bardzo dobrą robotę 17 osiemnastym roku prócz tych kar chcących słów było także nie uznanie przez Piłsudskiego generalskiej nominacji, jaką na ręce Śmigły otrzymał tak od rządu Daszyńskiego ma 5 dni, a pan po paru dniach, kiedy już było wiadomo, że to jest ręki Piłsudskiego ani innych taką nominację podpisał to jest tak panie profesorze, że ta nie łaska Piłsudskiego nie trwała zbyt długo, bo Polska odradzająca się potrzebowała po prostu armii, a Reds dzięki swoim talentom wojskowym i dzięki przymioty charakteru, o których pan profesor wspomniał był po prostu na wagę złota Piłsudski wziął go z dobrodziejstwem inwentarza tak sądzę Noto mamy ten początek odradzającej się Rzeczypospolitej no i liczne wojny, w których Śmigły Rydz bierze aktywny udział tak i zarówno w 1919 roku bierze udział w bardzo udanej kampanii zajęcia Wilna w kwietniu 1919 roku później jest jednym z dowódców armii, a później całego frontu w wojnie 1920 roku i właściwie wszystkie działania kierowanej przez niego formacji zbrojnych kończą się sukcesem stąd też w 1922 roku w takim zespole opinii na temat generałów wojska polskiego Józef Piłsudski wystawia Edwardowi miłemu najwyższą z możliwych opinii jako oficerowi dowodzącemu zgrupowaniu wojsk, a nawet, gdy nie tylko dywizja, ale zgrupowań wojska nawet, a nawet frontów, podkreślając tam inicjatywę i szczęście właśnie umiejętność podejmowania decyzji konsekwentnej realizacji po przyjmowanych strategii niemal wyłącznie komplementy z istotnym wyjątkiem, a mianowicie Piłsudski miał wątpliwość czy gen. Śmigły poradziłby sobie wzrost kapryśną generalicją po pierwsze po drugie czy jest w stanie objąć całokształt spraw nie tylko z perspektywy militarnej, ale także ogólnokrajowej i politycznej to się dotyczyła ewentualności pełnienia najwyższych funkcji dowód mam tutaj dokładny cytat, więc jeżeli pan profesor pozwoli to przytoczy silny charakter żołnierza mocna Wola i spokojny równy charakter wszystkie zadania, jakie ustawiałem wypełniał zawsze energicznie śmiało, zyskując w pracy zaufanie swoich podwładnych, a rzucałem go zawsze podczas wojny na najtrudniejsze zadania z podwładnymi jest równy spokojny pewny siebie sprawiedliwy natomiast co do otoczenia własnego sztabu kapryśny i wygodny szukający ludzi, z którymi by nie potrzebował walczyć lub mieć jakiekolwiek spory jeden z moich kandydatów na naczelnego wodza dodajmy, że Piłsudski pisał w tym 1922 roku aż 96 wojskowych, a za co dostał krzyż Virtuti Militari z rąk Piłsudskiego Rydz Śmigły nie pamiętam w tym momencie wiem, że dostał srebrny krzyż został włączony do kapituły przyznającej Order, ale konkretnie za co nie pamięta to była ta kampania łotewska zdobycie Dyneburga lat gali tak, które potem zostały przekazane państwu litewskiemu to chyba właśnie za te kampanie Piłsudskiego osobiście udekorował tym, że krzyżem dostał też jakieś znaczenie właśnie łotewskie, a jakoś układało do do zamachu majowego Rydz Śmigły wojował potem co jak wojny, która toczyła Rzeczpospolita w środę były jako jeden z najwyższych dowódców armii zostały jeszcze przez Piłsudskiego mianowany inspektorem armii to była taka funkcja polegająca na sprawowaniu kontroli nad nad zespołem jednostek wojskowych na danym terenie tych inspektorów armii było w drugiej Rzeczypospolitej bodaj 65 bądź 6 i 2001. roku Edward Śmigły został inspektorem na Polskę północno-wschodnią zamieszkał w Wilnie, gdzie już zresztą wtedy miał swoją własną ulice po po 1920 po 10 dwudziestym roku właśnie Piłsudski i i śmigło uzyskali własne i gen. Żeligowski uzyskali własne ulice w Wilnie jako osoba żyjąca mogła mieszkać przy ulicy Rydza Edwarda Rydza-Śmigłego i musimy mieszkać tam był do 1926 roku przy czym wedle w licznych w świadectw bardzo zajmował się wojskami jednostkami wojskowymi na terenie swojego Inspektoratu jednocześnie, prowadząc intensywną, a takie same kształcenie ile, które jeśli chodzi o współczesną literaturę wojskową dotyczącą analizy różnych aspektów pierwszej wojny światowej oraz organizacji organizacji armii stąd można powiedzieć, że do 2006. roku stał się jedną z najbardziej rzeczywiście kompetentnych osób jeśli chodzi o organizowanie i przygotowywanie do przyszłej wojny polskich sił zbrojnych w samym maju nie ruszył się z Wilna, ale praktycznie rzecz biorąc tak podporządkował sobie władze cywilne miasta województwa oraz wysłał 2 duże jednostki wojskowe do Warszawy już wiadomo, że na różnych takie, które będą pomagały Piłsudskiego nie wojskom rządowym a jakie były panie profesorze stosunki Rydza Śmigłego z marszałkiem Piłsudskim, jakiego rodzaju była to relacja między obu panami podwładny do właśnie com i dowódca podwładny z wzajemnym szacunkiem i powiedziałbym bez bez bez zbytniego zbliżenia bez intymności ile miał momenty, kiedy Piłsudski miał momenty, kiedy Sosnkowski byli bardzo blisko i tak troszkę na stopie towarzyskiej to ze śmigłem zawsze zawsze to było z dystansem Rydzyk jak podkreślał, że jest już młodszy nie tylko wojskową, ale życiowo i szkolnym doświadczeniem urodzony 86 więcej 20 lat młodsza o Piłsudskim i i generalnie, więc z no na odległości, choć Piłsudski musiał ocenić uważać osoby bardzo sobie bliską skoro zostały śmigła jako jedna z ostatnich osób za życia Piłsudskiego wezwana do Belwederu nie dla odbycia ostatniej rozmowy, ale bez powoła, a czy Śmigły panie profesorze był jedną z tych oficerów, którzy byli zauroczeni marszałkiem pod takim dużym wpływem wrażeniem jego osoby czy też był taki samodzielny w emocjach to znaczyć i śmigła był bardzo skryty i bardzo samodzielny w emocjach i co nie zmieniało faktu, że był absolutnie całkowicie Piłsudskiemu oddany ale jakby traktował swój kult marszałka swoją sprawę osobistą, a nie przeznaczono do publicznego epatowania Noto mamy zamach majowy 1926 roku potem potem zamachu marszałek ściąga Śmigłego do generalnego Inspektoratu sił zbrojnych na stanowisko inspektora armii i ponoć tak jest tam Śmigły ponoć bezkompromisowo walczy o należyte zaopatrzenie wojska wytyka braki wyszkoleniu żołnierza w organizacji ćwiczeń gier wojennych marną pracę sztabów ponoć potem biuro Inspekcji owego generalnego Inspektoratu sił zbrojnych uznało za jednego z najlepszych inspektorów armii czy taka zaangażowana jednostka tak znaczy on robi to samo w Warszawie robił robił to samo co wcześniej w Wilnie i robił to równie dużym zaangażowaniem odpowiedzialnością no generalnie rzecz biorąc zarówno Piłsudski jakiś miły wierzyli w możliwości wybuchu wojny i jakby doskonale rozumieli, że sprawność armii może decydować o być albo nie być Polski dla nich nie był to pusty dźwięk jak także dla niektórych generałów sanacyjnych tylko, ponieważ oni sami parę lat wcześniej siedzieli w okopach i i prowadzili realną wojnę to wiedzieli jak dużo zależy od szkolenia przygotowania boiska do działań w realnych działań wojennych wiesz już drugi nie tylko jakby kończąc ten wątek mi pełnić funkcję inspektora dotrzeć do 3005. roku do śmierci Piłsudskiego wiadomo, że nie jest sztabowcom, że nie nie nikt nie ma ani ambicja ani ochoty zająć np. funkcję szefa sztabu generalnego absolutnie nie interesuje administracja czy polityka i pozycja ministra obrony minister spraw wojskowych natomiast właśnie przygotowanie armii do przyszłej wojny to jest toczą cały śmigła uważa, że umie robić i robi to w pełni mogą jeszcze od 2009. roku jest zastępcą Piłsudskiego do spraw nadzorowania prac operacyjnych grupy generałów zajmujących się zagrożeniem ze strony związku Radzieckiego znalazł te informacje to trochę mnie nie tak przez łzy rozbawiła, bo potem 3009. roku Rydz Śmigły będzie jednym z tych oficerów będzie wodzem naczelnym, który nie przewidział ataku ze strony Moskwy w ja bym nie był na tak jednoznacznie by nie stwierdził on był zaznaczony panie profesorze no dobrze mnie już by generalnie rzecz biorąc śmigło jeszcze przed wojną mówił, że on chce w ogóle nie wyobraża wojny na 2 fronty Rze, że tutaj robienie planów równoległych planu wprowadzenia 1 kampanii obronnej i na Wschodzie na Zachodzie po prostu jest niemożliwe w związku z tym koncentrował się najpierw znak nad Wschodem potem się koncentrować nad nad Zachodem, a już we wrześniu ja mam wrażenie, że to wszystko odbywało się tak szybko, że praktycznie związek nie był w stanie zareagować nowych i głębią praktycznie rzecz biorąc armat armia straciła centralny punkt dowodzenia i błyskawicznej potem to były wszak próby reagowania na konkretne sytuacje, ale nie na prowadzenie wojny w wymiarze strategicznym całych sił zbrojnych rok 1935 śmierć Józefa Piłsudskiego to naprawdę bardzo dużo zmienia w drugiej Rzeczpospolitej i panie profesorze w noc po śmierci Piłsudskiego Ignacy Mościcki i premier Walery Sławek przeforsowali na stanowisko naczelnego wodza osoby śmigła ego dlaczego, bo wcale nie, dlatego że był takim utalentowanym żołnierzem, a ja uważam, że właśnie, dlatego że był utalentowanym żołnierze tam była ścisła rada wojenna brało w niej udział kilkanaście osób i wszystkie w zasadzie poza wstępną propozycją Trzaskowskiego wskazały na na Rydza Śmigłego wydaje się, że po pierwsze, uznano, że taka była nominacja samego Piłsudskiego domniemywa no to także po jednej z ostatnich właśnie rozwój Piłsudskiego z samym widzem po drugie w stwierdzeniu, że wszyscy wiedzieli, że Piłsudski tradycji jest przede wszystkim żołnierzami zajmie się armia ani polityką konie w kod była dobra rekomendacja do tego, żeby został generalnym inspektorem sił zbrojnych no bo jak jak wojskowi mieszają się do polityki to zwykle są z tego kłopoty, więc to był raczej atut Śmigłego, a nie, a nie tak jak się w literaturze spotyka się, a oferma, która tylko wojskiem się zajmie to mniejsze zajmie, bo nie będzie walczył o władzę to myślę, że ten TOK rozumowania raczej tam nie występował po prostu uznano że, ponieważ właśnie Sosnkowski jest nieobliczalny nie wiadomo co zrobi, a sytuacja miłego jego zaangażowanie właśnie sprawy wojskowe jest na tyle duże, że daje szansę na poprawę sytuacji obronnej Polski w dodatku Śmigły miał ogromny autorytet zamiar to znaczy praktycznie rzecz biorąc nie było znaczących grup oficerskich, które kwestionowały by autorytet pozycję Śmigłego, ponieważ panie profesorze na co dzień zajmuje się polityką to ja się trwalsze polityczny podstęp, więc jeszcze dopytam czy to czasem nie było tak, że Mościcki i Sławek mają duży apetyt na władze, bo jest scheda do wzięcia po Piłsudskim nie oszukujmy się jak patrzą sobie na Sosnkowskiego na Śmigłego-Rydza to stosunki stosunkowo ski jest bardziej obyty w polityce bardziej politycznie błyskotliwy i być może byłby dla nich dla Mościckiego i dla Sławka większym zagrożeniem niż Śmigły, którego mieli za takiego typowego zawodowego wojskowego, który świetnie w tym co robi, ale nie ma politycznych ambicji nie ma politycznego talentu znaczy, jeżeli tak myśleli to pomylili się rodzę nie dlatego, żeby śmiech śmigła miał ambicje wielkie ambicje polityczne, ale Śmigły miał ogromne poczucie odpowiedzialności i w momencie, kiedy został szefem armii i natychmiast zorientował się, że jedyny sposób na to, żeby zapewnić armii dostatecznie dobre zaplecze w postaci państwa jest stanąć na czele tego państwa to w ciągu momentu przekształcił się polityka walczącego o pełny nie władzy z pełnym zaangażowaniem czy można powiedzieć panie profesorze, a że wtedy w ciągu kilku tygodni konstruuje się w Polsce taki triumwirat Mościcki Sławek Śmigły nie, ponieważ najpierw walczył sprawę ze śmigłem o to kto w istocie będzie rządził polską i nagle okazywało, że rząd, że tonie Sławek jest problemem, a właśnie Śmigły, który i Sławek przegrał i fatalnymi wybiorą wyborami na czym oni niby planował, że właśnie przeprowadzi wybory, które przeprowadzą je wybór jego wybór na prezydenta ale kiedy okazało się, że poziom bojkotu wyborów jest tak wysoki to znaczyło że, że ten parlament nie ma legitymacji społecznej i cała wizja Polski budowanej w oparciu o konstytucję kwietniową i w oparciu właśnie autorytet Sławka, którego wybrał naród, który klub z radnych na wiek naród wybrał parlament później naród wybrał Sławka i konstytucja, którą niemal podyktował Piłsudskiego wszystko legło w gruzach i łatwo było trudno było łatwo było Mościcki Emu przejąć i oni nie oddać prezydentury i wtedy okazało się, że właściwie wszyscy poważni piłsudczycy, którzy pierwotnie planowali stać przy Sławku zdecydowali się wesprzeć Rydza Śmigłego, który wydawał się znacznie lepszą alternatywą dla polskiej niż Mościcki Kwiatkowski i w ten sposób błyskawicznie potencjał, jakby kapitał polityczny Sławka w znacznej części przeniósł się na na Rydza-Śmigłego i tutaj polscy symbol postępu symbolami mogą być Bogusław Miedziński Adam koc Świtalski, którzy no w zasadzie byli jej Sławków sami, ale błyskawicznie zaczęli grać w 2 ręce i powstały 2 grupy rządzące polską to znaczy grupa Zamkowa i tzw. grupa wodzowska czynili zasięgu rzeczywiście ze Sławkiem to szybko poszło, bo Piłsudski umiera, a w maju, a już w październiku tego samego roku Mościcki zmusi go do ustąpienia to raptem kilka miesięcy u tak czy jeśli natomiast jeśli właśnie i teraz i przez kilka miesięcy trwa rywalizacja między między obozem Zamkowym, a tak grubą Śmigłego w długą wąską, która uzyskuje przezabawny finał w postaci takiego słynnego okólnika wydanego przez premiera Sławoja Składkowskiego, który wprost napisał w lipcu 3006. roku, że generalny inspektor sił zbrojnych marszałek Edward Śmigły Rydz jest drugą po prezydencie osobą w państwie i należne są jej już jest i pomoc i szacunek zaraz za zaraz za prezydentem ten wały okólnik właśnie zniszczył całą konstrukcję konstytucji kwietniowej i sprawił, że Rze, że pojawił się w Polsce trudno wiceprezydent do spraw obronnych, który ma prawo do kierowania całą machiną państwową niemal na równi z prezydentem Rzeczypospolitej no to pierwsze z oryginalnym cytatem jest maj 3006. roku, czyli 12 miesięcy po śmierci Piłsudskiego gen. Rydz Śmigły wyznaczony przez pana marszałka Józefa Piłsudskiego jako pierwszy obrońca ojczyzny i pierwszy współpracownik pana prezydenta Rzeczypospolitej w rządzeniu państwem ma być uważany szanowany jako pierwsza w Polsce osoba po panu prezydencie Rzeczypospolitej wszyscy funkcjonariusze państwowi z Prezesem Rady Ministrów na czele okazywać mu winni objawy honoru i posłuszeństwa konta kolejnym rokiem panie profesorze było wręczenie widzowi Śmigły Emu buławy Marszałkowskiej to jest 11 listopada 3006. roku to posunięcie wywołało sporo takich niechętnych komentarzy, że żona jest to akt uzurpacji ze strony Śmigłego tak tak znaczy moim zdaniem tak to dla mnie funkcjonuje mocno w literaturze, ale moim zdaniem te decyzje wynikały z faktu, że Śmigły aut poczuł się autentycznie odpowiedzialny za Polskę po śmierci Piłsudskiego doskonale zdawał sobie sprawę, że Rze, że Ignacy Mościcki nie jest prawdziwym przywódcą państwa narodu i absolutnie nie uważał ażeby, żeby Eugeniusz Kwiatkowski miał być delfinem i przyszłym i przyszłą głową państwa wszystkim szefem państwa w związku z tym Śmigły 3506. roku poczuł na sobie odpowiedzialność za przyszłość całej Rzeczpospolitej i teraz w realiach i po politycznych całej Europy w obliczu totalitaryzmu niemieckiego faszyzmu włoskiego w obliczu tego co się dzieje na Wschodzie w śmigła ma wizję taką, że powinien zostać kimś, ale Piłsudski to znaczy, że szefem państwa decydującym o celach strategicznych państwowych narodowych i obrony i w tym celu musi uzyskać autentyczne społeczne poparcie polskiej opinii publicznej próbował to zrobić w Nowosielcach, gdzie pojechał na taki święto ruchu Ludowego staną na trybunie, a i liczył na to, że dziesiątki tysięcy decydujących chłopów będą wznosić okrzyki niech żyje wódz naczelny nie żyje armia Polska i w ten sposób, jakby nawiąże nawiąże więź mityczną więź z polskim ludem to nie bardzo wyszło ale, ale łącznie z takimi inscenizacjami było to podejmowane następnie Śmigły staram się zintegrować wokół siebie środowisko legionowe, które z roku na rok było coraz liczniejsze liczniejszej ważniejszej ważniejsze i wreszcie zrobił jeszcze bardziej niebezpieczną rzecz to znaczy zdecyduje zdecydował się na powołanie obozu zjednoczenia Narodowego, czyli takiej nowej integrujących struktury politycznej w k, do której zaprosił po cichutku przedstawicieli radykalnej młodzieży narodowej ONR Falanga łącznie z Bolesławem Piaseckim nie jest taką ideą, że ta najbardziej taka wrzutka część polskiego młodego pokolenia, czyli młodzież narodowa stworzy taki wspaniały sprężysty wzór organizacyjno ideowy przyciągnie właśnie ideową Elite młodzieży polskiej i w ten sposób, stojąc na czele armii i stojąc filmując obóz zjednoczenia Narodowego i mając bezpośredni wpływ na rząd gospodarkę inwestycje wojskowe zbuduje zaplecze wysiłku obronnego państwa polskiego taka była jego idea próbował ją realizować z różnymi mniej lub bardziej szczęśliwie dobranymi doradcami i niestety ta idea skończyła się budową fasadowej Polski pod hasłem ani guzika by wszyscy przy sobie prowadź wodzu na Kowno na Zachodzie itd. i tak to 2 komentarza właściwie 2 opinie przytoczę panu profesorowi i zapytał czy pan się z nimi zgadza o Rydzyk rzecz jasna najpierw Stanisław Wachowiak były wojewoda współtwórca poznańskiej powszechnej wystawy krajowej słynnej PeWuKi napisał we wspomnieniach, że ręce na polityce nie znał się zupełnie i że brakło mu elementów na wodza, jaki miał Sosnkowski czy Sikorski braku talentu politycznego, jaki miał Beck i druga opinia premier Janusz Jędrzejewicz pisał już na uchodźstwie ten miły kulturalny inteligentny człowiek, jakby uległ zaczadzeniu w dymach pochlebstw otoczenia często na fatalnie dobranego i nie wytrzymał pokus, które daje każde wybitne w społeczeństwie stanowisko i przy okazji tej opinii chciałabym też pana profesora zapytać o komentarz do tego kultury zaś Śmigłego, bo to jest także mieliśmy przed śmiercią Piłsudskiego w tych latach trzydziestych kult Piłsudskiego, a potem Rydz Śmigły usiłował też zbudować kult swojej osoby portrety wszędzie, gdzie się da prawda wodza naczelnego gazety sprzyjające, które wychwalając cytują przemówienia zamieszczają itd. w moim przekonaniu nie wynikało to wszystko z próżności tylko ze świadomej próby Socios techniki, której celem była integracja społeczeństwa polskiego wokół armii i wokół wysiłku obronnego i największą tragedią tego wszystkiego był fakt, że armia Polska zostawiona przez Piłsudskiego w momencie śmierci komendanta była w tak fatalnym stanie, że nie było ani geniusza ani cudu, który byłby w stanie te armie przygotować do jakiejkolwiek konfrontacji z armią armią niemiecką we wrześniu 3009. roku myśmy jeszcze na początku lat trzydziestych mieli samoloty bojowe nieustępujące niemieckim w 3708. roku dolną płacowe sił i samoloty i były bombowe i myśliwce niemieckie mogły robić Polski na polskim niebem dokładnie co chciało, choćbyśmy nie wiem jak mieli utalentowanych rolników i tych lotników i Senatu Rydz Śmigły, mimo że stał na czele armii i potencjalnie miał do dyspozycji gospodarkę polską i kapitał i trochę kapitału francuskich pożyczonych we Francji nie był w stanie kompletnie nic poradzić, bo poziom cywilizacyjny Polski gospodarczy pozwala budować armie pozostającą na poziomie roku 1930, ale i kompletnie zacofaną we wrześniu 3009. roku im w moim najgłębszym przekonaniu taka powściągliwość Rydza w ostatnich w ostatnich miesiącach przed wojną wynikała chyba stąd, że on zdawał sobie sprawę, że jeżeli to pójdzie na ostro to się dobrze skończyć nie nie może dlatego też m.in. plan obronny 3009. roku został skonstruowany świadomie w ten sposób ażeby sprawiać mi pozory obrony przed Niemcami do momentu, kiedy Anglia Francja zdecydują się wejść do wojny później, że to wszystko musiało sposób chyba zresztą jako jeden z niewielu polityków już wczesną wiosną 3009. roku czuł, że wojna Hitlera jest po prostu nieunikniona, a jeszcze propos tej armii panie profesorze czy to jest także wszystko rozchodziło się rozbijało się o szczupłość środków którymi dysponowała Polska, żeby te armie przygotować bo, bo jak czytałem komentarze ekspertów, którzy znają na wojskowości to były dość dobre opinie, jeżeli chodzi o te plany, które na modernizację polskiej armii po 3005. roku Rydz Śmigły miał tylko, że ten plan pierwszy etap modernizacji miał być realizowany aż do czterdziestego drugiego roku Hitler było oczywiście szybszy miał więcej pieniędzy no, więc przepraszam, ale przemysł lotniczy niemiecki był taki, że jeżeli inżynierowi niemieccy opracowali pierwsze Messerschmitty czy cieczy czy nowoczesnej junkersy to po 4 latach było tysiące egzemplarzy zdolnych do rzucania bomb myśmy opracowali łosia i Karasia tylko, że trzeba było jeszcze 12 lat postawić fabryki przeszkolić ludzi, żeby technologicznie byli w stanie obsługiwać nowoczesne maszyny produkujące to, a następnie zbudować infrastrukturę dla lotnisk dla produkcji paliwa dla produkcji amunicji dla szkolenia tysięcy ludzi zdolnych do obsługiwania nowoczesnego sprzętu wojskowego to jest troszkę tak jak teraz z naszymi 35 swoje możemy kupić sobie, że będą latały IKO 1 posła po prostu my i katastrofa polega na tym, że wszyscy czy inaczej w Polska generalicja łącznie ze zdjęciem śmigłem po prostu widzieli jak w latach trzydziestych następuje z zupełnie nieprawdopodobne przyśpieszenie, jeżeli chodzi o technologie i i strony militarną Niemiec myśmy po prostu no cóż nawet nie pieniędzy nie mieli nie Polska nie była na tyle cywilizacyjnie krajem rozwiniętym, żeby wziąć udział w tym w tym czyści po prostu przeciwnik nam spektakularnie odjechał i odjechał dokładnie my w momencie, kiedy tam wprowadzamy powszechną służbę wojskową i nasze nasze armie były jeszcze porównywalne, a po kilku latach ilość artylerii lotnictwa sprzętu samochodowego w nie, które były już była w stanie wyprodukować gospodarka niemiecka zresztą na to cała nastawiona na to porównanie z tym potencjał naszego centralnego okręgu przemysłowego mówi samo dla siebie w no dobrze panie profesorze wybucha wojna 1września 3009. roku jak Rydz Śmigły radzi sobie jako wódz naczelny jak dowodzi w kampanii wrześniowej to już troszkę powiedziałem bardzo na czym dowodzić, bo po kilku dniach tzw. wojny granicznej odkryli sieci łączności są poszarpane lotnictwa nie ma meldunki nie dochodzą to jest trochę także jak ktoś się zwrócić o konkretne pytanie z pytaniem do do Rydza i być może odpowiedzi odpowiada, ale nie wie czy ten jego rozkaz dociera do do osoby, które rozkazy otrzymują wodę jest ewakuacja na wschodnie nów nad tym ja bym spuścił zasłonę milczenia po prostu, dlatego że sam nie musiał mieć świadomość kompletnej bezradności w sytuacji, w której no jest odpowiedzialny za zaprowadzenie tej wojny, a jeszcze uderzenie ze Wschodu no to sprawia, że właściwie wszystko się szyb, więc najważniejsza decyzja Śmigłego we wrześniu to w gruncie rzeczy dotyczy tego czy podpisywać kapitulację iść w konspirację wyjeżdżać z kraju tylko tyle mógł zrobić po południu 17września w Kosowie w pobliżu granicy z Rumunią rzecz jasna rząd z prezydentem Mościckim radził na sytuację marszałek optował by nie wypowiadać wojny Moskwie ewakuować jak najwięcej żołnierzy z zagranicy wtedy wydał słynny rozkaz z Sowiety wkroczyły nakazuję ogólne wycofanie się na Węgry do Rumunii naj krótszymi nogami z bolszewikami nie walczyć, chyba że w razie natarcia z ich strony albo grup rozbrojenia oddziałów zadania Warszawy miast, które miały się bronić przed Niemcami bez zmian to jest tak panie profesorze, że Rydz Śmigły wierzy, że Rumuni przepuszczą go do Francji, gdzie znów stanie na czele polskiego wojska ja tak sądzę, ponieważ myślę, że w takich sytuacjach kryzysu każdy polityk i dowódca ma zakodowane doświadczenia poprzedniej wojny i no 5 w pierwszej wojnie światowej ogromne tereny europejskie były okupowane są nie przeszkadzało właśnie tworzyć różnego rodzaju komitetów na ziemi obcej robić konspirację budować rozmaite tratwy ratunkowe wśród sojuszników ja myślę że, że Rydz wyjeżdżając z obcych wyjeżdżają z terytorium Polski wcale nie zakładał, że gra się kończy tylko, że po prostu ciele trzeba grać wedle tych możliwości jakie, jakie 8 siedemnastego 18września były no i tutaj się tutaj się bardzo bardzo boleśnie pomylił nie pierwszy raz w życiu, bo został internowany przez Rumunów no i przebywa tak to można nazwać niewoli no chyba tak bym to nazwał, tym bardziej że, że ta opieka służy także Polski sojusznikom państwa polskiego i pozwala przeprowadzić reorganizację całości dowodzenia polskimi siłami zbrojnymi i i wojskowymi pozostającymi i w grze o budowie nowego układu politycznego we Francji i brzmi po prostu jest trzymane były wręcz może już nie rozrabiał, a no i klimat wokół niego no był był fatalny no trudno, żeby nie pamiętano tej tylko tego guzika, cośmy mieli nie nie oddać po drugie, mówiąc śmiertelnie poważnie Śmigły był wodzem naczelnym państwa, które w zasadzie gwarantowało bezpieczeństwo życie swoim obywatelom i z tego zadania i obowiązków Śmigły niezależnie od przyczyn po prostu się nie wywiązał i i każdy urzędnik Rzeczpospolitej każdy żołnierz armii i polskiej mógł mieć pretensje do naczelnego wodza, że nie zostały stworzone warunki do prowadzenia optymalnej obrony i zabezpieczenia bezpieczeństwa i funkcjonariuszy państwa i ludności cywilnej państwa polskiego, a jeszcze latem 3009. było była popularna taka rymowanka nikt na mnie zrobi nic, bo z nami Śmigły Reds no no no właśnie no no właśnie, więc generalnie rzecz biorąc ja nie wiem na ile już Rydz miały już świadomość dziękuję no no pewnej niestosowności próby chodzenia ponownie do gry w sytuacji, kiedy grał przez parę lat syn mając wszystkie atuty w ręku i wynik tej gry był taki, jaki był w marcu czterdziestego roku Marian Hemar pisał właściwie oskarżał miałeś bronić ojczyzny miały bronić Warszawy generale już w kółku czy portrety w jutrzejszej jaśniał chwale Hryb radio od swej przyszłej sławy jak koguty biały gazety, że do ostatniej kobiety do ostatniego mężczyzny, ale mimo takiego klimatu panie profesorze w grudniu czterdziestego roku śmigła Emu udało się uciec z dworku w południowych Karpatach, gdzie był przez Rumunów przetrzymywany i zbiegł na Węgry tu zaczyna się ta historia powrotu do ojczyzny mówi tak jakbym nawiązując do homara na czy chemia ma Hemar miał pełne prawo napisać te słowa tak jak powiedziałem Śmigły lekarzowi przedni nie wywiązał z karnego zobowiązań z drugiej strony myślę, że tragedia Śmigłego była ogromna, ponieważ on miał poczucie, że ojczyzna znalazła się jej obywatele znaleźli się w tak tragicznej sytuacji, a po trzecie ja myślę, że znów zadziałał mechanizm młodości to znaczy piłsudczycy przypomnijmy to wieś pierwszej brygady piłsudczycy zawsze mierzyli siły na zamiary i śmigło uważam, że skoro obok Piłsudskiego uzyskał rzeczy inaczej przejął odpowiedzialność za Polskę to po prostu nie choćby nie wiem co się działo choćby nie wiem, jakie pomysły na niego wylewano on musi robić swoje i myślę, że z pełną determinacją po prostu robił swoje, a jak wyglądał ten powrót do ojczyzny, bo też niesamowita historia przewodnik Kurier tatrzański Stanisław froncie jest przeprowadził go przez góry przez granicę słowacką polską no i przedzierał się potem marszałek do Warszawy, gdzie w końcu dotarł no tak zostały w no generalnie rzecz biorąc już, jakby środowisko społeczne sanacyjne nie zniknęło z 63009. roku byliśmy bym miał wielu przyjaciół znajomych podkomendnych, którzy bardzo wysoko ocenieni gotowi byli ryzykować za niego no i z drugiej strony w polskie państwo podziemne też nie mogło całkowicie nie mogło całkowicie zignorować im naczelnego wodza w związku z tym zorganizowano mu jakoś pobyty znalazł kwaterę natomiast już raczej zamontowano tu jego próby nawiązania kontaktu z z komendą konspiracji Warsza zamieszkał na Mokotowie przy ulicy sandomierskiej 18 wdowy po gen. Włodzimierzu Maksymowicz czuł Raczyński im Rydz Śmigły także się zdegradować do stopnia kaprala w poczuciu winy za klęskę wrześniową był na nim gest tak no tak, że on gotów jest bronić i walczyć o ojczyznę na każdym stanowisku i to, że jemu nie chodzi o to, żeby właśnie on nie wraca do polityki tylko skoro powierzono mu walkę o w obronie ojczyzny to będzie walczył choćby jako szeregowy czytam czytam kapral natomiast no myślę, że stresu, jakim on prawie całe swoje życie przeżył na skumulowały się choroby serca, którego potem powaliła było właściwie no no on nie wyszedł w Warszawie poza etap oczekiwania co mu się uda zrobić ciągu zamierza włączyć się do konspiracji, ale po prostu umarł na zawał serca bardzo mocno schowano, ale na czy chodzi o to, że właśnie jego nikt do niczego by nie przyjął to znaczy polskie państwo podziemne aktualny nie posunęło się do aktu wrogiego wobec byłego naczelnego wodza, ale też nikt nie dopuściłby go do niczego no trochę no to było troszkę kukułcze kół Jano pochowano go na Powązkach jako nauczyciela Adama Zawiszy, bo rzecz jasna nie można było go pochować pod jego nazwiskiem, ale do butelki garniturów, którym był pochowany został usunięty bilecik z notatką kim był naprawdę zawinięty w taką Cerrad, kiedy tak patrzę na biografie Rydza Śmigłego panie profesorze to myślę, że cała ta końcówka przesłoniła, a jego duże wojskowe polityczne dzieło wczesnych lat młodości wieku męskiego tak ja bym powiedział, że jej historia z znaczy, że on miał on strategię straszliwym pechowcem historyczny to znaczy przy jego zdolnościach wątpliwych wojskowych organizacyjnych Kallen cie właśnie do prowadzenia działań zbrojnych i normalnej standardowej sytuacji, kierując armię, która ma szansę wygrać mógłby mógłby osiągnąć dalsze sukcesy militarne w latach trzydziestych czterdziestych i 50 natomiast po prostu postawiła historia na czele mamy na czele armii i wśród głów najważniejszych rządzących krajem, który znalazł się no w sytuacji praktycznie rzecz biorąc bez wyjścia mówiliśmy o tym przy okazji rozmową już zawsze kurze, że w pewnym momencie walcem historii po prostu przejechały się po drugiej Rzeczypospolitej no w sposób bezwzględny niezależnie od tego co byśmy my jako państwo czy politycy rządzący robili i tak jak Beck nie miał szansy u wyjść z polityki balansu w jakiś sensowny sposób tak Edward Rydz-Śmigły nie mógł w którymś momencie powiedzieć przed wojną Polacy i sytuacja militarna jest katastrofalna, bo po prostu nastąpiłoby totalne załamanie nastrojów katastrofa narodowa jeszcze większa w związku z tym, nawet jeżeli zdawał sobie sprawę, że Rze, że nasz okręt państwowy swój wpływ, jakby jest planowany przez 10× większego pancernika musiał do końca stać na mostku i i robić dobrą minę do rozwoju gry to tragiczna moim zdaniem postać prof. Włodzimierz Mędrzecki Instytut historii Polskiej Akademii Nauk był moim państwa gościem panie profesorze bardzo dziękuję za rozmowę, bo ja też bardzo dziękuję za możliwość wystąpienia państwu dziękuję za wspólnie spędzony czas życie spokojnego wieczoru dobrej nocy do usłyszenia Zwiń «

Piekielnie zdolny żołnierz, ale żaden polityk. O Edwardzie Rydzu-Śmigłym (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: TO CO NAJLEPSZE W RADIU TOK FM

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Książki. Magazyn do słuchania: Renata Lis o "Moja ukochana i ja"

Kalifornia Czesława Miłosza

"Coraz częściej troszczymy się o lokalne podwórko". Czy samorządy będą potrafiły to wykorzystać?

Ukraina. Co się dzieje w kraju ogarniętym wojną? [sytuacja społeczeństwa]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL