Novae. Bałkańskie wrota

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Inter luda zaprasza Cezary łasiczka dobry wieczór Cezary łasiczka witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na program Inter luda, a państwa moim gościem jest konar zielony, a pan prof. Piotr Dyczek wydział archeologii Uniwersytetu Warszawskiego ośrodek badań nad antykiem Europy południowo-wschodniej dobry wieczór panu dobry wieczór państwu odbywa się konar zielone tak konar wszystko za chwilę wszystko stanie się jasne w dłoniach my trzymamy przepięknie wydaną książkę Rozwiń » autorstwa pana profesora zatytułowaną nowy dobrze nawet nowe, czyli bałkańskie wrota, ale to tylko 1 tytułów, bo są 3 tytuły to znaczy jest książka telefoniczna tak to jest ten sam tytuł, ale w 3 językach po polsku po bułgarsku i po angielsku tak czy może trafić do grona bardzo bardzo bardzo obowiązkach naturalnych powodów miasta prowadzimy wykopaliska no właśnie to może zaczniemy panie profesorze od konkretów nowe dzieje nowe czym jest nowe jak długo pan z tym nowe sieć siedzieć to mam nadzieję nie będę, ale pracować pracują bardzo długa, bo zaczynałem jako student drugiego roku archeologii jako praktykant w 1977 roku upłynęło dużo czasu nadawania samo nowe jest rzeczywiście stanowiskiem, które w środowisku archeologów klasycznych, a zatem tych, którzy zajmują się dograć żywe, ale przede wszystkim, że mam jest bardzo znana, ponieważ jest to znana twierdza Legionowa leżąca na tzw. my się rzymskim dolną Dunajski, czyli na granicy cesarstwa rzymskiego biegnącej wzdłuż Dunaju ona regulowała przejście na Bałkany stąd bałkańskie wraca tytułu chce tutaj książki, a jest to bardzo znane stanowisko z 2 powodów po pierwsze, stacjonowały tam 2 bardzo sławny legiony rzymskie pierwszy toast Legionu Augusta i 0201. Legion i Kalski nazywane także czasem falangę Aleksandra macedońskiego to był bardzo dzielne legiony, a stanowisko jest o tyle unikatowe w stosunku do innych twierdz legionowych się znajduje się na terenie zabudowanym, a zatem możemy prowadzić dość swobodnie wykopaliska części zniszczenia przez wieki nastąpiły, ale bardzo wiele elementów architektury także zabytków zachowało się trzeba przypomnieć, że w zasadzie pod wszystkimi większymi miastami obecnie europejskimi kiedyś znajdowały się twierdza legionowe tak jak np. pod Budapesztem, a Quinn kończy windą, bo dla pod Wiedniem czy bon na pot ban ne, ale ze względu na to, że później na tych miejscach powstały miasta najpierw późno antyczne później często średniowiecznej współczesne wykopaliska są niesłychanie trudne jeśli w ogóle możliwe, tak więc jest unikatowa sytuacja, że w zasadzie to jedyna taka twierdza nie, licząc twierdz północno afrykańskich, ale to troszkę inna specyfika, która może być dokładnie badane no i zaczęły się badania bardzo dawno, bo w 1960 roku, ale w zasadzie i idea tych wykopalisk na tworzyły się jeszcze przed drugą wojną światową, gdzie 2 zaprzyjaźnionych profesorów jeden z Bułgarii drugi Polski postanowili prowadzić badania archeologiczne w tym sławne miejsca, które wspominają źródła antycznej później liczni podróżnicy na same ruiny, które jeszcze w 1960 roku były widoczne nad częścią gruntu teraz częścią uległy erozji, ale nasza część murów obronnych niektóre fragmenty kolumn niektóre fragmenty późnych budowli były widoczne na powierzchni ziemi później niestety cały teren przerobiona na teren rolniczy co spowodowało dość duże zniszczenia przy okazji wzięto część kamieni jak kamieniołomu do niedaleko leżącego miasta Krzysztof w związku z tym niektóre inskrypcji elementy architektoniczne znajdujemy budowane czy to w cerkwiach czy też normalnych domach prywatnych na na szczęście, ponieważ warstwa logiczna bardzo gruby sięgają prawie 6 w niektórych miejscach 7m stąd szczególnie z tego pierwszego okresu Legionowego zachowało się dość dużo interesujących zabytków więcej, czyli architektury zabytków ruchomych i tak książka przepięknie ilustrowana cała masa zdjęć pokazuje właściwie to co się od lat sześćdziesiątych no i działkowego rok od sześćdziesiątego roku działo i wciąż tai ona częściowo została wydana właśnie jako upamiętnienie jubileuszu, tym bardziej chcieliśmy wspomnieć wszystkich, którzy pracowali przed nami, którzy w jakikolwiek sposób ze strony polskiej Bułgarskiej, ale nie tylko, bo tam mamy także współpracowników z innych krajów europejskich w jakiś swój wkład mają odkrycie tego życia codziennego i tego jak funkcjonował najpierw obóz legionowy, czyli castrum, a później miasto najpierw cie późna antyczny wreszcie średniowieczne sprawa jest o tyle przedziwna Szanowni Państwo, że najpierw setki lat temu przybyli jacyś ludzie coś tam robili Żydzi dzień po dniu, czyli dzień po dniu, a teraz, gdyby w tym naszym czasie od odbijamy, czyli próbujemy odszyfrować zamiast żyć własnym życiem staramy się odcyfrować co da się działo się pan archeologia też własne życie, bo to jest bogatsi o ten element przeszłości oczywiście to zabrzmi może dość zabawnie, ale dziś halogen rodzaju wehikuł czasu podczas sobie uzmysłowić, że każda warstwa każde nie wiem 20cm ziemi, którą wydobywamy to po pierwsze, my de facto niszczymy to było w przeszłości, dlatego że ona już nie wróci na swoje miejsce, ale zniszczenie jest pozytywny charakter miały się zmierza do rozpoznania tego jak to funkcjonowało wyciągnięcia z tego wniosków to jest pierwszy element, ale drugi także pozwala nam zrozumieć jak funkcjonowali ludzie, ponieważ niestety stereotypy, które nam towarzyszą trochę narodziły się no to z braku wiedzy czy braku po prostu nowych informacji stan, kiedy patrzy się siada firmy po niektóre filmy pokazujące jak funkcjonował armia rzymska prowadzili boje w jaki sposób w ogóle odnosili się do siebie, jakie była struktura tej armii NATO teraz naszej perspektywy także dzięki naszym wykopalisk możemy zobaczyć na całkiem inaczej i te błędy w gruncie rzeczy może nie tyle błędy co białe plamy lub niepewne miejsca stosunkowo łatwo uzupełnić, bo tych nowych materiałów jest bardzo wiele, dlaczego nowe co takiego jest miejscu, że Rzymianie pomyśleli sobie to będzie świetny obóz Her da prezesi nim od nazwy jak sama nazwa wskazuje właśnie po polsku na nowe jest napis zapisane po łacinie, ale znaczy dokładnie to samo jest liczba mnoga czy coś nowego ktoś długo zastanawialiśmy się w zasadzie nie jest to rozstrzygnięcie problem, skąd się wzięła ta nazwa mamy 2 możliwości, ponieważ na tych obszarach wcześniej były stanowiska w trackie, czyli wcześniejszych plemion, które tam na tym miejscu żyły no wydaje się, że mogło być także, kiedy przyszedł najpierw ósmy Legia na ustawę później odszedł i budował też stosują twierdza najpierw w drewnie zużyciem ziemi później przy pierwszej carskiej zaczął przebudowywać to wszystko w Kamieniu, że w ten sposób ten drugi z Legią chciał powiedzieć, że od nowa coś zrobiono, ale bardzo często jest także w gruncie rzeczy my teraz używamy nazw różnych twierdz legionowych, ale antyku tam funkcjonowały tylko nazwy w tym sensie, że było badane jak legiony, jakim numerze, jakim przydomkiem w danym miejscu stacjonował te nazwy, które są nazwami teraz przez nas używanymi bardzo często są niczym innym jak takimi nazwami popularnymi codziennymi nawiązującymi do nazwy wcześniejszego stanowiska lub jakiegoś charakterystycznego elementu topograficznego w naszym wypadku od wschodniej 1 ze stron tej twierdzy Legionowej przepływa taka malutka niewielka teraz rzeczka wiemy, że artykuł ona była dużo większa wiemy, że track nazwa to była nazwa no jest skojarzenie przez ziemian nazwy lokalnej nazwę łacińską być może spowodowało, że tak się nazywa dla nas ma też symboliczny charakter, bo rzeczywiście odnowa coś od kupujemy i poznajemy całkowicie nowe rzeczy a dlaczego akurat tam jeśli popatrzeć na topografię to miejsca, w którym znajduje się ta twierdza łatwe do znalezienia na mapie pan jeszcze ten punkt, który dodaje najbardziej wychyla się na południe od tego miejsca później wznosi się na północ aż do delty łatwo zrozumieć, że na takim gigantycznym zakolu stosunkowo łatwa była przeprawa przez Dunaj od strony północnej wszystkie plemiona od pradziejów praktycznie tamtędy właśnie przedostawały się na południowy dość wysokim urwistym brzeg, a ze względu na siłę karier dziś ten brzeg południowy jest podmywany w związku z tym automatycznie osada lub też stanowisko, które znajduje się na tym wysokim brzegu ma charakter obronny, ale to cięcie powoduje zarazem, że jest to najkrótsza droga do Tracy bogaty złoto do świata klasycznego, a ponieważ tamtędy prowadziła znowu od zarania dziejów tak długo jak możemy cofnąć w czasie droga przecinająca się przez Przełęcz bałkański zresztą ta droga do dzisiaj funkcjonuje i stan strategiczne położenie z 1 strony ewentualna ochrona przed atakiem plemion z północy drugi stanęła też ułatwiać komunikacyjna głównymi szlakami imperium, czyli strategiczna lokalizacja strategiczne miejsce pewnego wrażenia na wykopaliska myślą sobie dobre to tutaj tu ktoś na chwileczkę na popas na dłuższy popas zatrzymamy ma pan rację, że to wyglądało początkowe krótki popas, ponieważ ta sytuacja kształtowania się klimatu ziemskiego nie była taka prosta teraz na to patrzymy wał Hadriana no to oni na właśnie ów umocnienia różne służby kraju, ale to nie była koncepcja, która powstała od pewnego pięknego dnia np. zareaguje powiedział sobie dzisiaj budujemy granicę to kształtowało się przez parę dziesiątków lat i to w zasadzie rozrastanie się imperium rzymskiego powodowało, że nagle trzeba było zastanowić się dobrze, ale jak to wszystko teraz chronić skoro mamy tutaj bogactwa i chcemy eksploatować no oczywiście inni także będą ów łatwy okiem na to patrzyli, żeby te bogactwa zdobyć na stan cała koncepcja tworzenia pewnego systemu granicznego mówiła jestem pewna granica w antyku nie wyglądały jak współcześnie, czyli bulli armia nie była też teoretyczna linia biegnąca na jakimś terenie przekroczenie to było przekroczenie granicy to był cały system ten system zmierza do 2 rzeczy po pierwsze, ostrzegania przed ewentualnym atakiem po wtóre przygotowania do ataku, czyli czysto defensywny wreszcie komunikacyjne oraz różnimy w ubiegłych główne autostrady II jeśli popatrzeć na mapę najwyraźniej ostatnia rzecz to czysta propaganda Anecie ziemianie mieli do siebie, że prężąc muskuły, pokazując potężne kamienne twierdze wspaniale polerowane pancerze żołnierzy kolorowe szaty, które ubierali pióropusze, które nosili na jednocześnie pokazywali barbarzyńcą, bo ewentualną drogą uważajcie, bo z nami nie ma żartów więcej tworzyli nawet specjalne przedstawienia maszerują już meczu, a taki rozciągnięty Legia to jest prawie 6000 ludzi na to zajmował lekko, licząc około 3km Jet maszerował taki kolorowy szans uczący wąż ktoś patrzył z drugiego w brzegu Dunaju NATO NATO raczej nie napawało go to wielkim optymizmem przed dostarcza taką potem, bo także ziemianie robili to bardzo chytrze oni zresztą przez propagandę no bardzo często unikali bezpośrednich ataków jak całkiem tak bardzo się do tej bliski nie nie nie byli przywiązani starali się najpierw rozwiązać problem właśnie propagandą dyplomacją ale kiedy już wprawa dojrzała to już nie było litości, ale z racji tego, że panowała tam niezła pogoda woda blisko no tak, bo przede wszystkim chodzi o wodę i komunikację przecież żołnierze nie tylko żołnierze, bo później też to samo dotyczyło miasta musi mieć zaplecze pierwszą rzeczą zawsze jest woda tam akurat było także tej wody było stosunkowo dużo i to w okolicy zresztą na samej twierdzy mamy studnie, które wykopywał jako rezerwowe natomiast jeszcze dodatkowo były 3 akwedukty 1 nawet w odległości 15km doprowadzający świeżą wodę także tam wody było dostatek szlak komunikacyjny był podwójny z 1 strony był to Dunaj i port i proszę pamiętać, że to była wtedy bardzo krótka droga wodna do Konstantynopola czyli wtedy by zamówioną, czyli tego bardzo ważnego później później artykuł miejsca, dlatego że łatwiej było przepłynąć Dunajem morzem czarnym przez do Bosforu niż dostawać od strony morza Śródziemnego przez afgańskie Barbara w drugą stronę, więc to był z tej strony ślad bardzo ważne ma szlak handlowy prowadzący na północ wejścia na północ trzeba było surowce zdobywać później, kiedy powstała prowincja Dacia to w ogóle to było na północy czy mniej więcej obszar kawałka dzisiejszej Rumunii dzień eksploatowali złoto bardzo bogate pokłady złota przede wszystkim żelazo próbował im potrzebne na szlaki komunikacyjne, które wiodły na południe no właśnie z dobrą stronę Konstantynopola stronę Aten, czyli w stronę Grecji bardzo łatwy szlak także lądowy idący w stronę chwilę i Rzymu tak często była bardzo dogodne położenie zresztą ten obszar graniczny też więcej ponad 6 km więcej niż 300 km, ale o był tylko na tym tam były rozlokowane jedynie 3 legiony przy czym takim jedynym miejscem, gdzie legiony stacjonowały one stop to właśnie było nawet był moment, kiedy w zasadzie 1 Legion tak wielki teren kontrolować względu na położenie do tego dochodzą surowce naturalne, które są w okolicy czy tam nie ma co prawda bardzo dużą metali, ale jest dość dobre pierwsze w związku z tym później, kiedy twierdza przerodziła się miasto powstało tam wielkie centrum produkcji szkła, które były drogie bardzo z tą Krzysiowi szkła tam produkowana w dodatkowe mieli bardzo dobre materiały budowlane piaskowiec nadających się, ale także marmury kolorowe różne inne Petra Martić mieszkały, a one z kolei były eksportowane to nawet, żeby trafiały niektóre fragmenty wykonywano rzeźby tego z tej z tych materiałów także to była dość bogata bogaczy obszar, a zatem teraz się oczywiście zmienił, ale antyków wiemy, że był porośnięty bardzo bogatymi obfitymi lasami dębów na jak wiadomo drewno walkę było niesłychanie cenna skoro lasy to oczywiście mnóstwo zwierzyny łownej, która pozwalała na to, że Legia się sam wyżywi, żeby zacytować klasyka, chociaż szczerze powiedziawszy, kiedy analizujemy kości zachowane w warstwach tam aż tak bardzo za dziczyzną nie przepadali natomiast i księżna była dla nich bardzo ważna jako worek treningowy pani rzeczywiście za polowanie na Jelenia czy przede wszystkim na dzika, a dziś przy okazie to był taki symbol Legionu pierwszego perskiego to było wielkie przedsięwzięcie przecież nie polowano dubeltówką, ale trzeba było tego rozszerzonego zwierzaka na pokonanie w zasadzie swoimi własnymi siłami fizycznymi oczywiście rzecz jasna miesza skóry kły i kości był używany do różnych celów VAT o opraw noży po ozdoby różnego rodzaju, ale wydaje się nie był główny cel cienie te nie tędy nie takim w ten sposób zdobywano pożywienie natomiast ładowana zwierzątka, bo to wiemy, że były świnki nie były krówki Żadan również konie de Miele zwierząt takich domowych, który na, których jesteśmy w diecie przyzwyczajeń, czyli mamy obóz, który staje się twierdzą twierdza, która staje się miastem tak no bo rzeczywiście na początku jak powiedzieli ten ósmy Legion został tam dlatego wprowadzony podział zaczęły się problemy właśnie znakami na północy ten elegant miał najwyraźniej być tymczasowo zresztą później w wyniku szkoleń wydarzeń historycznych rzeczywiście był tam tymczasowo i później dopiero zastąpiony przez kolejny dlatego też zatwierdza najpierw była budowana z drewna, czyli właśnie to drewno, które mówią głównie z dębu, ale także zasiłki także topoli, która ta rosła, a zresztą rozróżnianie te typy i uzależnia typu konstrukcji używali różnych gatunków drewna, o czym teraz czas zapominam, ale byli w tym fachowcami trzeba było wykarczować olbrzymie połacie tak na początku wydaje się, że chcieli tam być tylko tymczasowo załatwić sprawę dogadamy się z tymi atakami Żegluga na Dunaju będzie się normalnie toczyła szlaki handlowe bezpieczne no, więc spokój Święty będzie niestety później okazało, że to nie takie proste jak wiadomo w końcu pierwszego w jego w zasadzie na początku drugiego wieku, a skończyło się to potężnymi największymi w zasadzie w dziejach Rzymu wojnami 2 wojnami tacki mi zwycięstw z życia życia byli ziemianie, ale niestety przez zasadzie 30 lat, żeby się do tej wojny przygotowywał i teraz mija wiele wiele wiele wiele wiele wiele lat i pojawiają się archeolodzy Motak mówiąc coś musiało jako coś musiało się wydarzyć, ale co to ma pan rację początkowe, kiedy czyta się, jakie było założenie w ogóle co myśmy tam chcieli odkryć to było wiadomo, że to nowe później pod taką grecką nazwą doba i czy nowa i na to przede wszystkim było dość bogate miasto późno antyczne było wiadomo, że znajdują się tam ruiny kościołów, czyli cerkwi, a więc było także dane wielkie centrum religijne zresztą później koledzy z Poznania odkryli potężną bazylikę trój nawowy, która tam w czwartym wieku naszej ery była i podaj największą bazyliką na Bałkanach, bo tam lokalny Święty, tak więc zaczęto od tego, że będziemy badać średniowiecze to chrześcijańskie średniowiecze jak się uda to zbadamy miasto późno antyczne nie było wtedy wiadomo czy rzeczywiście pod tymi ruinami kryją się ruiny tych 2 twierdz Legia małych w zasadzie tego Castro ósmego najpierw Legionu późniejsze pierwszego jeśli chodzi o pierwszej Legia ma to, ponieważ konstrukcja były wykonane z kamienia było większe prawdopodobieństwo, że coś się zachowało natomiast oczywiście po drewnianych rozebranych częściowo spalony barak czy konstrukcja spodziewaliśmy się żadnych śladów, tym bardziej że w zasadzie nigdzie wzdłuż Dunaju nie mamy pozostałości tych pierwotnych różnych twierdz większych mniejszych, które właśnie w ten sposób budowane w stan trudno było zakładać, że akurat w nowe coś takiego znajdziemy na szczęście znaleźliśmy, tak więc tutaj sytuacja na początku nie była taka prosta pierwszy zestaw specjalistów w latach sześćdziesiątych to by specjaliści od średniowiecza specjaliści od późnego antyku do tego dołączyli koledzy bułgarscy, którzy dali się na osadnictwo tych wcześniejszych plemion irackich mogą spodziewano się gdzieś w okolicy albo pod tymi rynkami znajdują się pozostałości osady tracki tak to było i w zasadzie do siedemdziesiątego siódmego roku, kiedy tam po raz pierwszy pojechał właśnie jako praktykant to na temat tych pozostałości rzymskich nie wiedzieliśmy prawie nic centrum zostało odkryte ruiny jakiejś budowli, która później została rzeczywiście rozpoznana jako komendantury wojskowe tzw. principia tylko, dlatego że późnym antyku zrobiono tam śmietnik w związku z tym nie zostało rozebrane częściowo została rozebrana znanych miejscach nie wiedzieliśmy co jak gdzie gdzie są, jakie budowle co prawda mamy źródła antyczne, które generalnie opisują układ wewnętrzny obozu, bo musiał być racjonalny chodziło o to, żeby w czasie ataku czy w czasie obrony żołnierze nie błąkali się by po obozie, tym bardziej że bardzo często było tak, że jakiś kłopotliwych sytuacjach dochodziły do danego regionu jakieś oddziały innych regionów ja muszę dokładnie wiedzieć, gdzie stacjonują w ciemną stronę mają się udać, gdzie znajdują się, jakie elementy w związku z tym był pewien schemat, ale ze względu na topografię czy ze względu na układ terenu często niektóre z tych budowli wiotki taki całkiem kardynalne właśnie pensje płacze kobieta która, a zmieniały swoje położenie w przypadku nowe jest to o tyle ważne, że ono jest na zasadzie na wysokiej skarpie nad dunajskiej jakieś 25m nad poziomem Dunaju, a jednocześnie na długości 600m mamy parędziesiąt metrów różnicy terenu co wymuszało na inną konstrukcję inny trochę układ, kiedy np. coś takiego jak szpital wojskowy czy baletu linarium oczywiście musiało być w każdej twierdza Legionowej FINN-y twierdzach ze względu na to, że później właśnie jak wspominałem powstałe na tym miejscu wpół wcześniej działające miasta nie można było odkryć takich odkrywano fragmenty my nagle odkryliśmy jakąś taką budowlę, ale z punktu widzenia źródeł antycznych ona się tam nie powinna znajdować później dopiero po badaniach okazało się, dlaczego oni zmienili lokalizację jej szpital, który po być właśnie blisko komendantów wojskowy został przesunięty winne miejsce zresztą początkowo ze względu na jego plan specyficznie myśleliśmy, że mamy do czynienia z barakami wojskowymi Paszcza jest takie powiedział, że baraki wojskowe miały rodzaj przecięta potem takiego głównej Izby Jane wyłożone w szeregu, a z kolei pomieszczenia szpitale zasadzie także ten cykl powtarzały na początku myśleliśmy, że mamy do czynienia z barakami później okazało się, że odkryliśmy jeden z największych jeden z najwcześniejszych najlepiej zachowany szpital wojskowy w całym imperium rzymskim, a ponieważ zachowały się tam również pozostałości jego wyposażenia i elementy konstrukcyjne, a kosztem mogliśmy też szpital rekonstruować w zasadzie to co wiemy na temat funkcjonowania szpitali rzymskich z ochrony archeologicznej to właśnie wiemy, że z tego stanowiska nowe i czym nowe różni się od innych stanowisk co takiego unikatowego jest nowe, czego nie znajdziemy winnych na innych stanowiskach pan wiele oczywiście odpowiedziałem schemat główny działa, ale każdy Legion budowa specyficzny sposób i każdy Legia miał coś co można by nazwać jego specyficzną estetyką, żeby wyjaśnić na czym polega problem, dlaczego to jest takie interesujące to musimy muszę nawiązać do tego jak powstał pierwszy Legionu italskiego w szeregach carskiej był stworzony w sześćdziesiątym piątym roku przez Nerona Dara wtedy postanowił się wybrać tzw. Bródka z miejskich ze światem, że w tym PiS-ie, czyli po prostu wyprawa na Party odwiecznych wrogów naj trzeba było jechać zawsze po w radzie jak wiadomo doszło do Tumultu wewnętrznych Neron popełnił samobójstwo mamy rok 4 cesarzy walka różnych regionów z różnymi regionami jest dziś opada za 1 drudzy opowiadają się za drugim na 11 pierwszy regionie Polski ledwie sformowany znalazł się w środku całego zamieszania politycznego i i militarnego przy mieszkańcu to był okres wojny domowej krótki, bo krótki, ale jednak na uspokojenie sytuacji, kiedy wreszcie do Westa Jan o rozpoczął nową dynastię jednocześnie stał się pierwszym Cezarem patentu Deutsche na ten region poparł go oczywiście został skierowany właśnie do tego nowe, ale formowanie tego regionu przez narada była specyficzna stąd nazwa regionu każe go formował szpitaliku ów, ale mieszkańcy witali w gruncie rzeczy do obywateli rzymskich, którzy w gruncie rzeczy pochodzi z kampanii, a zatem miejsca bogatego to byli ludzie, którzy byli przyzwyczajeni do luksusu, jakkolwiek pobór do wojska NATO jest tam okres 192021 dla ciebie dość młodzi jednak wychowywali się w domach luksusowych jednocześnie w miastach wielkich Krzysia w jest zadziwiające to, że my jeśli mówię o architekturze rzymskiej w dodatku jeśli mówię o architekturze militarnej obrażamy się to trochę jak współczesne koszary znaczy, że ta ma być solidnie zbudowany, ale tam pięknych rzeczy nie potrzeba jakichś Dobek to po prostu ma być funkcjonalne ty się nagle okazuje, że ci młodzi ludzie przyjeżdżają, pamiętając czasy jeszcze kiedy nie byli w wojsku jeśli nie zaciągali ja nie chcę mieć łaźni, które po prostu zwyczajną Łaźnia jeszcze mieć właśnie taka, jaka jest luksusowa była w mieście ani chcę mieć tam malowidła ścienne i zawsze mieć Szczuki oni tam sprowadzają aż Grecji specjalne kolorowe marmury po to, żeby robić obramowania ćwiczy okiem część w ogóle ani po prostu chcą żyć jak cywile będąc jednocześnie żołnierzami i ten rodzaj luksusu się powtarza, kiedy my zastanawiamy się nad genezą łaźni i rzymskich czy chociażby szpitala okazuje się, że tak naprawdę są elementy bardzo luksusowe część architektonicznym architektury cywilnej w turnie przystosowane na potrzeby jest to długi czas była dyskusja czy istnieli osobny architekcie wtedy, którzy projektowali tylko wyłącznie na architekturę obozową architekturą militarną okazuje się, że nie, że to będzie wyspecjalizowani normalnie architekci, którzy przy tej okazji korzystają ze wzorów pewnych motywów cywilnych przetwarzanie to bardzo w sumie luksusowe budowle wojskowe, czyli ta ta nie wyglądała tak siermiężnie jak zresztą czasem się pokazuje na firmach, że to właśnie takie baraki na siermiężne nie ta była sytuacja całkiem całkiem luksusowa z punktu widzenia zamieszkania i tego, że jednak jesteśmy w budowlach legionowych i też pierwsza rzecz druga rzecz to, że mamy łatwy dostęp do poszczególnych elementów władz w tym sensie, że nie jest teren zabudowany, chociaż trudny, bo często są te zabytki bardzo głęboko to wymaga dużo pracy dużo różnych organizacyjnych tam przedsięwzięć, żeby tam w ogóle się do nich dostać to powoduje, że te miejsca jeśli były ograbione to były w minimalnym stopniu grabiono czy wszystkie zgubione przedmioty pozostawione przedmioty przy opuszczaniu przeróżnych miejsca zamieszkania przez różnych ludzi czy też przy okazji różnych ataków na pozostały, a to oznacza, że mamy pełen przegląd tego co nazywamy kulturą materialną tych ludzi to znaczy rzeczywiście są zachowały się także bardzo luksusowy świetnie wyglądające zabytki takie, które wprost lądują w gablotach muzealnych, ale dla nas to co stanowi klucz co jest tą zagadką dla najsympatyczniejszej i także intelektualnie bardzo nas pociągające etat to jak odtworzyć z fragmentów pewną całość jednocześnie, puszczając wodze fantazji, gdzie archeolodzy muszą mieć rodzaj fantazji wyobraźni bracia budowla musimy wyobrazić trzecim wymiarze i wyposażenie także w trzecim wymiarze nie musimy dbać o to, że oczywiście wewnętrzna architektura różnych pomieszczeń była spójna, czyli odnajdujemy fragmenty Możejki to oczywiście im odpowiadać musiały malowidła czy ozdoby ścian jeśli znajdujemy luksusowe meble, a to musiałoby całe cała aranżacja całej takiej z takiego pomieszczenia tu nasza wiedza wyobraźnia jest potrzebna natomiast jest bardzo interesująca, że spotykamy jakieś takie przedmioty one często bardzo osobiste różnego rodzaju zawieszki zabawki dziecięce czy tego typu rzeczy, które nagle pozwalają nam wejrzeć ten świat i zobaczyć nie tych tam wielkich uzbrojonych po zęby wojskowych, którzy tylko walczą w sposób okrutny zabija wrogów, ale nie wiem ojców matki, bo to dla niektórych wsiach były małżeństwa czy po prostu zwyczajne zwyczajne codzienne życie czy możemy sobie wyobrazić biedni tam żołnierzy na rekonwalescencji w szpitalu otrzyma nawet specjalne miejsce i mogę grać w kości różne inne gry to jest spojrzenie na tematy jeszcze całkiem inne stały się bliższe to dobrze co z tą unikatowość ciocią oprócz tego, że mamy wgląd w pewien sposób dekoracji akurat po prostu wyliczeniami źródła antycznej to co w źródłach antycznych było pisane by mówimy nie to, że było to źródła czy koniecznie napisze prawdę i to nie o to chodzi, że ten, który opisał napisał bzdury tylko o to, że proszę pamiętać, że i to jest kłopot analizach antycznych różnych opisał także dotyczących polityki, że odruchowo w tym czasie pisze przejawia się osobowości poglądy człowieka, czyli jeśli ktoś lubi Republika, bo zwolennikiem Republiki NATO będzie opisywał cesarzy rzymskich w i wymyśla, wymyślając lub rzeczywiście opisują jakieś wady, ale i wyolbrzymiają jeśli ktoś będzie zwolennikiem cesarstwa będzie opisywał paskudztwa, które działy się w Republice rzymskiej natomiast będzie łagodził lub zapomina lub tylko z Jankowa o różnych rzeczach w niedobre, którzy cesarze robili, ale proszę pamiętać dotyczy nie tylko ludzi, ale to dotyczy także całej sytuacji opisy niektórych bitew bez o tyle czasem odbarwione, bo żadna frajda pokonać słabszego wroga i niektóre wynikają z tego, że ci, którzy pisali też źródła mieli dostęp nazwijmy to do materiałów wyjściowych natomiast później realizacja pewnych założeń rozmija się rzeczywistością ja się pana przeczytaj też audycje wspominałem o tym jak taka rozbieżność między Dziennika wice Zara piszący nie oblężenie Alezji, a rzeczywistość archeologiczną archeolodzy nasi koledzy z Francji Niemiec na miejscu odkryli i oczywiście czy to oznacza życie za kłamał oczywiście, że nie kłamała opisywał to jak też wyobraził później żołnierzy napotykali konkretne przeszkody terenowe mają musieli jakoś rozwiązać problem także z tymi źródłami jest wielki problem to nie jest tak, że tam jest coś napisane trzeba wierzyć tak jak amen pacierze to się mówić o 10 przykazań na właśnie na tym to polega, ponieważ lekkie przekłamania niechcący w tych poszczególnych źródłach stwarza nam całkowicie inny obraz sytuacyjny, kiedy analizujemy np. sytuację polityczną, dlaczego oni działali taka nie inaczej trudno to robić bez jasnego zrozumienia jak funkcjonowały w ogóle legiony w jaki sposób funkcjonowały twierdzę, dlaczego nie podzieli tak ani inną decyzję, która z punktu widzenia naszego źródeł pisanych wydaje się nierozsądna albo odwrotnie, dlaczego nie zrobili tak, chociaż to co teoretycznie napisane wskazywałoby, że każdy trzeba przy zdrowych zmysłach postąpić taki, czyli nie sposób to jest to mamy wiele elementów, które przybliżają rzeczywistość na płacono po to, żeby tego uczyć, ponieważ jak niestety wiemy toczą się stale na co ta strategia taktyka ziemska Anna do dziś jeszcze jednak dość aktualnej i także jest jakiś nasz do tego wszystkiego wkład proszę pamiętać, że my, wykupując różne rzeczy oczywiście nie wszystkie trafia oraz domu, że omal, opracowując czy też, przybliżając się ludziom na także zachowujemy na już wspominaliśmy na początku korzeniach drzew 1 par trudno się wyobrazić, żeby zachować tylko konar, a zapominać o całym drzewie w związku z tym te nasze badania one także pozwalają zachować to wszystko co dotyczy naszej przeszłości tej przeszłości pamiętać, że to nie jest zerwana ciągłość czy ta intelektualna czy historyczna czy w ogóle pamięci ludzkiej, która jest ułomna w dodatku te zabytki to co my opracowujemy strony naukowej przecież, że stosowanie czystych zasad logiki i do tego podchodzić musimy ze względu na to jak fajne są zabytki jak do bardzo bawią jesteśmy z nich zadowoleni czy jak bardzo piękne na te co to po prostu zabytki, które wyciągamy zwyczaj świecie wnioski, które muszą być nie jest studia, czyli całkowicie na spokojnie ukazywać jak to wszystko funkcjonowało w przyszłości panie profesorze przełomowe odkrycia przełomowe wydarzenia przez przełom, w czym pana pierwszy przełom to się dokłada właśnie w przypadkach osoba nie sądzę, żebym się urodziłaś tak szczęśliwą gwiazdę w kwestii w razie na co dzień niekoniecznych w nie zgadzały się z takim poglądem natomiast rzeczywiście pierwsza realizacja co było takim przełomowym Tatarzy rzeczywiście zachowały się w ogóle pozostałości by twierdzą Legionową pod tymi miastami, bo trzeba pamiętać, że 20 budowano miasto później antyczne średniowiecze to rozbierana część budowli aż po fundamenty inne były nad budowane często nie była taka oczywista jasna sprawa i to była pierwsza, ale później zaczęły się wielkie odkrycia czy dać przełomowe w tym sensie żona wchodzą do literatury, bo o tym wiedziano pierwszym takim rzeczywiście wielkim to był ten szpital wojskowy każdy wiedział jak teoretycznie pani wygląda jak teoretycznie powinna funkcjonować, ale wyobrażeń na temat tego szpitala to było całe mnóstwo jak on funkcjonował dopiero odkrycie ruin i odkrycie w samych przedmiotów to spowodowało takim w ramach tego nazwijmy to temat szpitalnego pojawił się taki bardzo ważny problem, że na dobrze nam na dziedzińcu tego szpitala, ale także we fragmentach odkryta 23 innych miejscach tam, gdzie wydawało się, że odkryte szpital nie dajmy stanowiska fakt rynku właśnie w Wiedniu także czy karnetu najemcy, że są tam jakieś takie małe pomieszczenia czy też małe budowle na dziedzińcu Night Live oczywiście po fantazji tutaj poszła w ruch na wymyślanie różne rzeczy na rzecz to było miejsce, gdzie tam nieboszczyków składa, że to była sala operacyjna wiązało się coś z przekonaniem głębokim, że w ramach jest Legionowej nie mogą istnieć żadne świątynie z tego prostego powodu, że żołnierze, jeżeli różne bóstwa to trzeba by budować świat każde Bono przestrzeń była stosunkowo niewielka energii było to możliwe prócz chodzi o to, żeby niszczyć właśnie religijnych, a my zaproponowaliśmy koncepcie wtedy bardzo ryzykowną i szczerze powiedziawszy na początku przyjęto bardzo dużym sceptycyzmem przez świat naukowy jeśli tak może mogły nie powiedzieć, że są świątynie poświęcone bóstwom, lecz niczym naj tak się tak się złożyło, że akurat po ogłoszeniu takiej hipotezy, która właśnie dość sceptycznie generalnie rzecz miała została przyjęta w kolejnej kampanii wykopaliskowych odkryliśmy co i napis, że jest to świadczenia, czyli fragment napisu na tzw. Archi traw i fragmenty rzeźb i wreszcie ołtarze, gdzie jednoznacznie wynikało, kto komu co poświęcił i dlaczego na jej nagle się okazało, że takie, że nasze to pojęcie takie bardzo ortodoksyjne dotyczące świątyń nie funkcjonuje, czyli cały ten kompleks szpitalny to jest 1 rzecz jest całkowicie nowa weszła do literatura sam się dziwię podróż w niektórych podręcznikach jest na Zachodzie naszych podręcznika jeszcze dla dla uczniów się nie znalazł, chociaż studenckich oczywiście tak druga rzecz, której wspomniałem, że mamy wielki deficyt im mało informacji czy one są szczątkowe dotyczące tego jak wyglądały te baraki te twierdze pierwsze budowane z drewna i ziemi podczas tak naprawdę geneza no brakuje tego tego elementu my wiemy jak to było później w Kamieniu ma, ale przecież coś było wcześniejszego pytania, dlaczego taki układ, dlaczego takiej rozwiązania nie można tego powiedzieć bez badania tych pozostałości po drewnie tego jest to przysłowiowy kot napłakał trochę jest tego daliby się chińskim, dlatego że tam rzeczywiście ten bez irańskiej, czyli wzdłuż rzeki Ren takich rzek-li po północy, gdzie ten mecz był początkowo twarzami Najda tam są tylko, że tamte twierdzi są też nie do końca możliwe do zbadania to są elementy tu nagle nowe okazało się, że po przekopaniu 6 badań metrów warstw odpocząć od trawki, czyli tzw. humusu no trafiamy nagle na pozostałości baraków drewnianych to zaraz pierwszej kohorty, czyli takie najbardziej luksusowej najdzielniejszych i kohorty Legionu zmagały z nowego nagle się okazuje, że weryfikujemy taką rzeczywistość taką Warta była zdublowane, że mamy realne potwierdzenie w rzutach tych pisano, ale tak naprawdę nie wcześniej tego nie odkrył wiemy, jakie były jak oni budowali baraki, dlaczego takie inny sposób, dlaczego później baraki Kamienna mają niektóre rozwiązania czy w ogóle konstrukcja Kamienna mają rozwiązania, które wydaje się dość dziwne dla architektury Kamiennej teraz wiemy, że ani korzystali z tych wzorów drewnianych to trochę się powtarza jak porządkami greckimi jeśli pan popatrzy na porządne grecki nie wiem do greckiej Joński NATO widzi pan elementy wykute w Kamieniu, ale natychmiast panu namyśl przychodzi, że to wyglądać cieszą, jakby to było wykonane zdradzamy, dlaczego dlatego, że taka była geneza chodzicie elementy są wymieszane wtedy Janę i jedne są dlatego, że to właśnie w Kamieniu inne, dlatego że kopiowano i dziś elementy i drewniany jeszcze inne wynika ze względów czysto konstrukcyjnej statyki budowli i patrząc na takie teoretycznie drobnej bardzo trudne w badaniach bardzo takie czasem nudne w badaniach, bo to jest to są często opisy pomiary tak dalej wnioski, które z tego wychodzą z wnioskami, które zmieniają wyobrażeń dlatego oczywiście zabytki nas to trudno jeszcze pana kryje rzeźbę dobrze zachowaną przecież teraz rzadkością marmurową to jest to frajda jeśli pan kryje głowę cesarską, gdzie takich głów cesarskiej chodzi o Gove Maksymina traka takiego cesarza prowadzącego rządowe było na świecie 9 pan odkrywa to dziewiąta właśnie to w kontekście wykopaliskowych jeśli wasze dowiaduje, że Legion został skazany na zapomnienie dominacją Maria ma pani 1 niepewne przykład z Afryki w ogóle ściągi to jest po prostu niemożliwe, bo w zapomnienie można skazać człowieka, ale nie cały Legion co za to i co z tego wynika później na co dziesiątkuje on ten region co się z nim dzieje jeśli później odkrywa pamięć krypcie, której chyba też tutaj państwu mówiłam, że nowe w późnym antyku na przełomie 0405. wieku jest tak wielkim centrum, że burmistrzowie i 1 000 000, czyli Troi i tam Azji mniejszej przyjeżdża robić interesy te są wszystkie elementy, które pokaże całkiem inny świat my wiemy jak świat, czego późnego antyku funkcjonował, skąd dobra różne dochodziły też Apropos dobry ja proponuję użycia branże w obrazie barakach drewnianych ósma Legion Augusto owego na pozostałości dla przeznaczeń szklanych luksusowych ciarki luksusowe kolorowe naczynia butelki wszystko sute, że są teraz bilety na to już tak antyczna porcelana to w zasadzie trudno się obraz, żeby teraz żołnierze mieli porcelanowe dzbanuszki albo praca na nowe miseczki, a oni jednak mieli nalegać gaszą takie rzeczy jak amfory na szczęście ta euforia szał, a czy może nie tyle łatwo, ale w każdym razie można starać się zlokalizować wskazać wprawiające mieszkania od pochodzą, ale dodatkowo jeśli na niej zachowują się napis opisująca przypada co było w takim wozie raz, więc niesłychanie teatr, a ty się okazuje, że tanie wino, owszem, ale, że było Krzysia willa przysiada wina sprowadzane z krety na mnie coś w rodzaju recesyjny, że mamy rodzynki sprowadzane z Hiszpanii, że mamy oliwki sprowadzamy z po wespół z Miejskiego w specjalnych zalewach, że mamy wreszcie ostrygi, które były przewożone konserwowane w solance naj to jest element diety żołnierskiej dzisiaj by się chciało taką dietę Miedź, czyli to jest tylko że, gdy wszystko na wszystko trzeba patrzeć z pewnym dystansem staną proporcje, ale na razie całkowicie to obala takim wyobrażenia tych brutalnych żołnierze, którzy ledwo czytają piszą nie tylko są specjalistami w zabijaniu życia nagle okazuje że, że są rozrywką Oliwka była-li żar to ostróżka tutaj dobre winko ten zakaz jakiejś uroczystości dobre jedzonko na oś pyta właśnie nasze chce być skazane na zapomnienie tak dlatego jak pan tak chętnie wracamy mam nadzieję czy planujemy w tym roku ta PL dlatego, że kiedy już jest wykopaliska w środku ruin Zeta to rzeczywiście czasem można wyobrazić jak to wyglądało i i zapach kuchni szczególnie jak się władze wszystkich inflacja, choć grający tej antycznej dobrze panie profesorze myślę, że wśród naszych słuchaczek słuchaczy są tacy, którzy mówią już tyle usłyszałem o tym fascynującym nowe, że chciałbym na własne oczy zobaczyć dotknąć poczuć jak czy wie, którą część można zwiedzać cokolwiek można zwiedzać można dojechać na szczęście mamy taką sytuację tylko, że trzeba jechać do miejscowości Pisz, bo nowe 4km na wschód od miejscowości świszczą jest dobry jest położone, bo to jest niedaleko rusza, czyli przejścia granicznego zresztą przy samym PiS, aby historia jest także prom, który łączy również z Bułgarią też wzdłuż głównej drogi, więc trudno się pomylić i mamy do czynienia z 2 w zasadzie 3 elementami pierwszy też muzeum archeologiczne, które znajduje się w samym historie drugie to jest niedaleko wykopalisk jest drugie takie małe morza, gdzie mamy część rzeźb bardzo dobrze jeśli przyjedzie do naszej polskiej bazy archeologicznej, ponieważ tam z różnych powodów znajduje się lapidarium, a zatem wszystkie ważne w krypcie elementy architektonicznej bardzo chętnie przyjeżdżają nasi goście różnic czy osoby zwiedzające to jest oczywiście bezpłatnie pokazujemy także wprowadzamy plus są same ruiny te wykopaliska trwają co prawda bardzo dług tylko proszę pamiętać, żeby nie kopiemy się, że są na kort w związku z tym budowli widocznych na powierzchni gruntu jest niewiele tak naprawdę są widoczne 34 kompleksy 1 to jest tzw. willa legata, która znajduje się tuż za murami miejskimi przy tym takim lokalnym muzeum drugie też właśnie ruiny szpitala, które państwo wpadałem trzecie to jest zrekonstruowany kompleks centrum czyli by pryncypia i bazylika dziś były chrześcijańska, której wspominałem i oba zaraz nasze wykopaliska który, gdzie Bory jeszcze nie są konserwowane, ale poszczególne budowle elementy są do rozwiązania i my też bardzo często akurat czasie kampanii wykopaliska, bo to sezon turystyczny mamy bardzo wiele osób także czasem nawet 1 kogoś waszej ekipy trza oddelegować do tego, żeby tam różnych językach tłumaczył zainteresowanym co jest da do do odkopania także stanowiska jest łatwo dostępne i rzeczywiście do rekonstrukcji dom można zawsze dyskutować są zrobione dobrze czy nie zawsze można zrobić lepiej, ale mają one dają pewne wyobrażenie o nasze pryncypia częściowo podniesione do trzeciego wymiaru, czyli że my widzimy skalę tej budowie nie ponieważ, kiedy mamy wszystko w planie jest płaskie Morki dobrze zachowane czasem jest Murek czas organizowane trudno się to wyobrazić, kiedy nagle rośnie w trzeci wymiar to wtedy przemawia do wyobraźni i wtedy można się tą wyjaśnić, dlaczego tak, dlaczego nie inaczej, skąd się kolumnie wzięły, a potem ogląda się fragmenty takich kolumn w lapidarium właśnie tutaj ona stoi zrekonstruowana cała kolumna jako była wysoka i jakich proporcjach także to jest stanowisko łatwo dostępne i my jeśli jesteśmy na wykopaliska jesteśmy zawsze bardzo otwarci na wszystkich zwiedzających no to jeszcze mamy książkę, od której wyszliśmy tak tak głupio tak mówić wciąż stanowi dzisiaj, ale strat mikrofony każdy stanowi rzeczy po prostu można zdobyć można zdobyć wasz naturalny spadek jest wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, ale każdy kto, skąd takie się z ośrodkiem to ośrodkiem badań nadal daty, kiedy euro powiedział zawrzemy Mai jest bardzo prosty nowe czy nazwa miasta MO VE mało po UW edu PL bardzo chętnie wtedy się podzielimy tymi naszymi publikacjami, żeby przybliżyć wszystkim, którzy płacą podatki Stories, ale prowadzimy nasze wykopaliska, że mieli świadomość, że nie są to pieniądze wyrzucone w błoto, że tego konkretne elementy archeologia Polska jak pan właśnie tak głównie pracujące za granicą naprawdę cieszy się dużą estymą i sławą nawet tych rankingach wszystkich dziedzin naukowych na wielokrotnie jesteśmy na wyższych miejscach niźli wasze do Alma Mater podstawowe także tutaj nie mamy czego absolutnie wstydzić z wyjątkiem tego, że jesteśmy dużo biedniejsza od archeologów z innych krajów, ponieważ mimo wszystko i i to będzie trochę marudzenie, ale jednak na te dotacje czy te pieniądze, które uzyskujemy na wykopaliska nie są specjalnie dużej nie nie jest jakaś taka kwota, która by działała na wyobraźnie ta jeśli tylko paliczka kosztują tam rzędu 20 000EUR załóżmy pełnowymiarowe to biorąc pod uwagę standardy inne ekspedycje to co naprawdę są niewielkie pieniądze my mówimy tylko wykopaliska w opracowaniu materiałów w analizach planach, czyli też całkowite koszty nie są one wielki, czyli nowe małpa UW edu PL nowe po łacinie en o VAR tak małpa dwukrotnie do środka PL w, kiedy rusza pani profesorze ma właśnie ruszamy w przyszłym tygodniu ekipa wie, że 10maja 2 dni później zaczynamy nadal pani Kieli wiedziałby najpierw do bani, czyli powtarzamy cały cykl jak to było 2 lata, czyli przed wielką pandemią trochę się czuje jak wy jak będzie tak człowieka pisze coś takiego takie odczucia są w dal je najpierw do Albanii później zadanie proste dary zajęcie stolicy drugi, czyli drugiej stolicy libijskiej, gdzie będziemy też prowadzić badania później mamy bał bał, że w lipcu musimy tu przyjechać powymieniać dokumentację różne inne rzeczy później właśnie ruszamy na badanie gród bałkańskich mając nadzieję, że odkryjemy po 2 latach coś wielkiego co pozostało z obrażeń, że macie jakąś świadomość tego co tam było albo co tam mogło być i pewnie stale zwiedzający po nowe nowe taki w kraju pewnie mozaice są jakieś brakujące elementy, które pan wydaje się, że jeśli chodzi o twierdzę Legionowo do kamienną, bo dziś w tym drewnianymi tam należeć mogła w różnych warunkach proszę panie te baraki były rozbierane celowo, bo to była taka sytuacja, żeby uniknąć ewentualnych stąd mamy tyle materiału, żeby uniknąć ewentualnych epidemii ta, kiedy jak taki by obóz był przebudowywany w Kamieniu NATO wydobywano część oczywiście drewna, które można było użyć, bo to ma jasne na wszystko było spalane tak samo śmieci w związku z tym są wielkie połacie spalenizny na niezależnie jak to było intensywnie spalane NATO mamy coś albo nic nie mamy, a późniejsze teren był wyrównywany, czyli zniwelowany ci wyrzucano śmieci w naszym przypadku do Dunaju ten wydał już parę tysięcy 22000 lat temu też po zebrał natomiast jeśli chodzi o kamienną częściej twierdze Legionowo pierwszego polskiego wydaje się zachowały się przynajmniej 2 czy zachowają się wszystkie budowle po prostu, tyle że wraz to jest jeden z kamieni innym razem jeszcze Niewiem 1,5m, bo zachowały się praktycznie całe ciągi murów obronnych, które łatwo byłoby odbudować baszty obronne główne bramy której, które prowadziły i tam, gdzie prowadziliśmy wykopaliska wszystkie te konstrukcje były, bo mamy zachowania coś takiego się kiełbaskami i trybunałom, czyli domy Trybunał, bo o strukturze Legionowie byli także trybunie tak jak prawie strukturze prywatnej na główne centrum, czyli serce komendantura wojskowa jest zachowana my mamy tylko problem z rekonstrukcjami dlatego i tutaj nawiązuje do bazyliki średnie często chrześcijański, że takie budowle są zachowania mamy choćby samego końca, starając się niszczyć budowli leżących wyżej jeśli jest taka sytuacja, że mamy unikatową jakich powodów budowle leżącą wyżej późniejszą ona zostaje tam bazylika została i tam akurat taktycznie nie widać pozostałości legionowych podziemiu, ale w innych sytuacjach w przypadku szpitala późniejsze budowle nie miał żadnego znaczenia także od strony czysto wizualnej i Ugandzie naukowej zachowania tego i mały fragment takiej chwili łaźnią oraz zajmuje niewielki obszar natomiast sama sam szpital jest interesujący także perspektywicznie rzecz biorąc to my możemy odkryć całą twierdzą Legionową przy okazji jeszcze różne elementy zabudowy miejskiej tyle, że to trochę potrzeba jeszcze przez 60 lat my łącznie psiego paliliśmy by liczące do powierzchni całość około 3ha ziemi, a cała twierdza liczyła 18 ponad aktorów na IT czy 3ha to jest 60 lat łatwo policzyć ile pokoleń archeologów ciała las archeologów taniego drzewa tam wyraźnie gałęziami, ale cały las archeologów jeszcze ba co robić a czego brakuje najbardziej, jeżeli chodzi tu wykopaliska ludzi kasy czasu częściowo ludzi o dziwo, a może zacznijmy tak, bo to rzeczywiście przeszkoda pieniądze się zaczyna na pieniądzach się kończy to przede wszystkim rzeczywiście są to pieniądze nie jest sytuacja taka, że my na te wykopaliska zdobywać byśmy pień w postaci konkursów, czyli grantów one ze względu na to, że te granty nie są specjalnie wysoko finansowane też jest duża konkurencja, a wykopaliska proszę pamiętać o za granicą z kolei z punktu widzenia budżetu państwa bliższa koszula ciała za to mniejsze mamy wydawać za granicą pieniądze na to zaczyna się opór, dlaczego i to nie zawsze jest to docenione, że to naukowo propagandą pod każdym względem jest ważne czy pieniądze są raczej brakuje zwartego systemu finansowania, bo pan też tak jeśli my decydujemy się Polska czy Uniwersytet warszawski pan pisać umowę jest tutaj jakimś bardzo ważnym w danym kraju na tej podstawie prowadzić wykopaliska to przynajmniej przez ten czas, kiedy te 2 ważne instytucje naukowe decydują się na współpracę to powinno być finansowane w ramach tej umowy i nie mówię, że to zaraz ma być full pieniędzy chodzi o to, że przynajmniej było minimalne finansowanie, które pozwali prowadzić wykopaliska lub później prowadzi badania studyjna to musimy zdobywać ekstra pieniądze to jest rzecz rzecz oczywista ci pierwsi są finanse druga rzecz o dziwo, jest brak archeologów i to zarówno terenowe jak i specjalistów pan archeologia tak naprawdę dość trudną dziedziną trzeba trochę parcia, żeby móc tak w terenie przebywać ludziom młodsze pokolenie ma już pewne kłopoty w terenie po prostu ciężki budzenie się rano pieczenie się w upale albo moknie cięcia albo ważenie po błocie metę także dla wszystkich jest rzecz, która og od pięknie wygląda na na zdjęciach na na filmach, ale gorzej, kiedy się to przeżywa i trzecia rzecz system szkolenia generalnie to nie tylko dotyczy archeolog nagle zaczął być bardziej ogólny, a w tym sensie, że zdobywa się wiedzę ze względu na interdyscyplinarność z różnych dziedzin, ale nigdy nie jest wiedza pogłębiona archeologii niestety ta wiedza musi być pogłębiona, bo my potrzebujemy numizmatyków, którzy znają się na monetach antycznych epi grafików, czyli świetnie znają języki obce czy łacinę grekę w różnych wariantach ich wyłapią specjalistów, którzy znają się ceramiką szkłem, czyli takimi rzeczami, które im Darkowi oczywiście dadzą sławę, ale one nie są porywające na zewnątrz, dlatego że też bardzo może la wbrew pozorom uciążliwa praca rysowanie opisywanie poszukiwanie rozlicznych tomiszcza tam różnych analogii i taty i to i to te w zasadzie 2 elementy dodatkowo jest coś takiego ale, toteż nie dotyczy archeologii, że mamy przerwę pokoleniowe, że leci całe nazwijmy to dla Vive to stado dobrych archeologów, którzy pracują w terenie w naj później z różnych powodów mamy przerwę i nie ma dopływu nowej kadry i to kadry, która przynajmniej ma doktoraty, bo oczywiście po magisterce wiele osób jeździ, bo muszą też być temacie doktorska tak naprawdę naukowcem samodzielny, który może samodzielnie publikować zaczyna się od doktoratu jest Plata elementów ustabilizowanie sytuacji finansowej przede wszystkim z drugiej strony, a także często warunki, w których przebywa bez powiązań związane z pieniędzmi na dostęp do młodych kadr, żeby było tak, że ten, który zajmuje się nie był drobnymi rzeczami był równie traktowany jako cenny naukowiec, bo pan często jest tak, a on się zajmuje tam Skorupa jakimiś albo jakimiś aferami no jak to się zajmuje rzeźbą antyczną albo malarstwa antycznym każda w tej dziedzinie równie ważna część te drobiazgi są ważniejsze panie profesorze bardzo bardzo panu dziękuję za opowieść o nowe czy bałkańskich zwrotach, jeżeli państwo są zainteresowani tym wydawnictwem przypominał adres nowe, czyli en VE małpa UW kropkę edu krótko PL, a państwa moim gościem był pan prof. Piotr Dyczek Centurion fakt dziękuję państwu mam nadzieję, że trwa oderwali się rzeczywistości popłynęliśmy w przeszłość wydział archeologii Uniwersytet warszawski ośrodek badań nad antykiem Europy południowo-wschodniej dziękuję serdecznie informacji już za filtrem o godzinie dwudziestej trzeciej Zwiń «

Novae. Bałkańskie wrota

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: INTERLUDA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Nowe BMW 5, Fiat 600 oraz sprzedaż nowych samochodów na świecie

Pomnik Lecha Kaczyńskiego w Lublinie, a właściwie wielka ściana. Budowa trwa. Są też skargi do WSA

Sport360: Wielkie święto tenisa [relacja z French Open w Paryżu]

Ukraina. Atak na Kijów

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL