14# Zgłoś wroga przez internet! Ukraina i cisi bohaterowie cyfrowej wojny

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Elon Musk jest zaangażowany w dostarczanie faszystowskim siłą w Ukrainie wojskowego sprzętu łączności powiedział o założycielu testy SpaceX sternika Dmitrij Rogozin dyrektor generalny Roskosmosu, a wcześniej rosyjski wicepremier do spraw przemysłu obronnego kosmicznego co więcej dodał, że Musk zostanie za to pociągnięty do odpowiedzialności co to nie miało oczywiście znaczyć w ustach rosyjskiego urzędnika, o co konkretnie poszło oczywiście o to, że Musk na prośbę Rozwiń » ukraińskiego ministra cyfryzacji Michaiła fedrować dostarczą Ukrainie sprzęt do obsługi satelitarnego internetu ta historia dobitnie pokazuje jak ważne osoba jest w czasie wojny internet i to ważne właściwie dla każdej ze stron i tej kupujących i tej wspierającej atak dlatego dzisiaj opowiem państwu, czego pod względem cyfryzacji możemy nauczyć się od Ukrainy, jakim cudem ten bombardowany od niemal 3 miesięcy kraj wciąż ma dostęp do internetu telewizji Radia oraz zastanowimy się czy dostęp do sieci jest niezbędny nie tylko do zarządzania państwem lecz by w ogóle jako państwo przetrwać szczególnie w obliczu zagrożenia w podcaście tę historię witają Sylwia Czubkowska redaktorka prowadząca magazyn spidersweb plus oraz Joanna Sosnowska redaktor prowadząca projekt Jutronauci gazety wyborczej tech historię Sylwia Czubkowska Joanna Sosnowska ludziom i technologiach tę historię wszyscy oglądaliśmy wszyscy widzieliśmy obrazki i tamtą dziewczynką śpiewającą lat go z krainy lodu dziś wprost kijowskiego Crew nagrania kolejnych ukraińskich traktorów porywających rosyjskie czołgi przemówienia prezydenta Żeleńskiego też nadawane właściwie na żywo zbombardowanego Kijowa, a tak jak cała wojna szokuje i oburza tak spory jednak też zaskoczeniem jest to, że w warunkach wojennych tak jak powiedziałaś po niemal 3 miesiącach spadających bomb kolejnych strzałów okupacji Ukraińcy wciąż mają dostęp do sieci to jest w pewnym sensie zaskakujące, bo tak się nie wyobrażamy wojny tak, że ludzie siedzą w internecie nagrywają tik toki za oknami lecą rakiety w międzyczasie rozmawiał nowe stajnie z bliskimi rodzinami albo, udzielając wywiadów i nawet do sieci ma słaby sygnał nawet czasem znika, a właściwie awarie są codziennie to wciąż ta infrastruktura telekomunikacyjna obsługująca internet w Ukrainie działa to państwo zostało odcięte od internetu jest to na tyle zaskakujące, że zaczynają się pojawiać wręcz takie głosy niedowierzania i poddające w wątpliwość w ogóle prawdziwość tych wszystkich nagrań i zdjęć pochodzących z Ukrainy i powtarzające hasła o propagandzie i informacji odwiedź w tym wypadku ukraińskiej na samo było ileś razy zaczepiona na Twitterze przekona innych tego typu relacjach właśnie z prośbami o to, żeby wytłumaczyć jak to możliwe, że to się dzieje, bo tam sporo komentarzy, a kto to kto wierzy jeszcze tacy jesteście naiwni w to wierzyć, że tak naprawdę się dzieje no tego, że to no działa działa, owszem, dzięki ciągłym naprawom łataniu specjalnym takim krokom podejmowanym, ale jednak nic i Live a tym bardziej jest zastanawiające, że wg ekspertów taka nowoczesna wojna powinna zacząć się od ataku właśnie na infrastrukturę internetową jej zniszczenie pozwoliłoby odseparować od atakowane państwo od komunikacji ze światem jednak Rosja na Ukrainie większość tego nie zrobiła być może wierząc, że wojna naprawdę potrwa 3 dni i błyskawicznie opanuje cały całą Ukrainę i przewidywała, że sieć telekomunikacyjna przydaje się do zarządzania zajętym terenami co prawda przypuściła kilka cyber ataków na Ukrainę zaraz na początku wojny zaatakowała m.in. szerokopasmowy internet satelitarny co chwilowo zakłóciły komunikację militarną, a potem pod koniec marca zaatakowała ukryte lekką, czyli jedną z firm telekomunikacyjnych, ale nie wyrządzili większych szkód o tym w jaki sposób Ukrainie udaje się zachować ten dostęp do sieci opowiedział nam Oleksandr pod tą jest wiceszef Państwowej służby łączności specjalnej Ukrainy przykład w Kijowskiej lub jest wciąż z niego ska są szkoły głos, kiedy w obwodach kijowskim Czerniakowskim suskim, gdzie nasze terytorium zostało wyzwolone pierwszym naszym krokiem było przywrócenie komunikacji mobilnej działaliśmy wspólnie z operatorami komórkowymi nasz zespół naprawczy robił wszystko, żeby przywrócić połączenie mobilne internetowe w ten sposób szybko przyłączyliśmy obszary, które nie miały dostępu do internetu za pośrednictwem sterników, dzięki którym mamy dostęp do sieci Starlink pomogły również organom państwowym władzom lokalnym działać na wyzwolonych terytoriach i przywrócić usługi telekomunikacyjne nadal świadczy usługi utrzymujemy sieć nawet na terytoriach okupowanych, ponieważ połączyliśmy siły państwa i biznesu, które na czas wojny przeniosły zarządzanie operacyjne na narodowe centrum teraz firmy ze sobą współpracują i przywracają sieci połączyły siły i nawet jeśli wcześniej były dla siebie konkurencją to pomagają sobie nawzajem w odbudowie sieci jeśli zajdzie taka potrzeba dołącza do nas duża liczba ochotników wolontariusze jeżdżą nawet na tereny okupowane naprawiać sieci lub sprowadzać odpowiedni sprzęt, ponieważ okupowane terytoria w naszym kraju nie są szczelnie pilnowane można, więc się nie dostać i naprawić odpowiednie sieci z pomocą przyszły nam nowoczesna technologia lat pomógł nam jeśli jest czas i technologii poty opowiada o tym, że rzeczywiście trzeba wkładać sporo pracy takiej pracy no oddolnej tak w sensie i tych wolontariuszy pracy pracę pracy firm telekomunikacyjnych w Ukrainie żeby, żeby te tereny, które zostały podcina, która została niż zniszczona infrastruktura podobnie przyłączyć, ale wcześniej wszystkie rejony w ogóle Ukrainy są wyzwalane i na wszystkich jest dostęp do sieci do komunikacji do informacji równie łatwe jak w Kijowie, które jednak wciąż nie został na szczęście zdobyty, ale też nie ma tam dostępu, dlatego że nie zostało odbite po prostu, tak więc na początku maja, gdy Rosjanie zaczęli kupować tereny wokół Hertz Sonia to w tedy w ogóle prze kierowali cały ruch sieciowy na tym obszarze na Rosję i efekt tego był taki, że nie tylko przejęli po prostu możliwość komunikowania się na tym terenie co więcej ukraińscy użytkownicy z tego obszaru nagle zaczęli podlegać takim samym regulacjom internetu, jakie są w Rosji łącznie no oczywiście z inwigilacją cenzurą, ale z zakazem używania w komunikacji może nie człowiek człowiek, ale takiej komunikacji medialnej w ogóle słowa wojna w stosunku do inwazji, więc widać też po co jest przyjmowanie tej też tych zasięgów i proces przyjmowania tej sieci Oleksandr pot i tłumaczył nam, że to bynajmniej nie był pierwszy raz, kiedy Rosja w ten sposób kierowała ruch z chłodnią żal się son i się sąd jeszcze sąd tę bliscy ona kupowana i niestety obwód chersoński jest okupowany, a federacja rosyjska i wojska mają fizyczny dostęp do odpowiednich węzłów komunikacyjnych fizycznie odłączyli nasz sprzęt podłączyć swój i po prostu przejęli kontrolę nad ruchem spotkaliśmy się już tego typu działaniem w 2014 roku, kiedy Rosja anektowała Krym w ten sam sposób odłączyło nasz sprzęt i podłączyła swój przekierowuje ruch komórkowy i stacjonarne ich celem jest odcięcie obywateli Ukrainy od źródeł prawdziwych informacji oraz pozbawienie możliwości swobodnego komunikowania się między sobą zamiast tego chcą by komunikowali się wyłącznie pod kontrolą odpowiednich struktur federacji rosyjskiej ludziom odpowiedniej struktury rosyjskie idola, ale Rosjanie, żeby przejąć i osłabić komunikację sięgają też po inne metody np. takie jak stare dobre sprawdzone szantaż jak poinformowała Państwowa służba łączności specjalnej Ukrainy, czyli ten sam urząd, w którym pracuje pod po tym, jak nie udało się Rosjanom przekierować tego ruchu z Chersonia do Rosji właściciele spółki telekomunikacyjnej status są teraz szantażowani przez Gwardię rosyjską i postawiono ultimatum albo albo zgodzą się podpiąć do sieci krymskiej, czyli de facto rosyjskiej albo nie zabiorą cały sprzęt ten sprzęt turystom na miejscu tora została na konieczność wzrostu zadań one czas no tak no jak silnie do da delikatnie to nasi jasne i czynnie niestety nie zaskakuje nas zaskakuje najwyżej rzeczywiście jak się Ukraińcom wciąż udaje skutecznie temu wszystkiemu przeciwstawiać w gruncie rzeczy w tych mniej strategicznie położonych miastach to infrastruktura sieciowa czy telewizyjne przecież po prostu przez Rosjan niszczona niszczone są łącza światłowodowe są niszczone stacje bazowe chcieliśmy sami nagraniach było zniszczono też wieże telewizyjne radiowe czy media za pośrednictwem, których Ukraińcy wciąż mogą czerpać po prostu informacje o tym co się dzieje bo, bo póki co to też są relacje wielu świadków w miejscach, w których Rosja przejmowała właśnie dostęp do internetu i do komunikacji telewizyjnej radiowej to zaczęto nadawać po prostu informacja o tym, że właściwie wojna została przegrana przez Ukrainę Rosja wygrała i przyjmuje wszystkie tereny i po prostu obywatele poddaj ciesz się tak nie ma sensu stawać dalej oporu o tym jak ważna jest władza nad informacjami opowiadaliśmy zresztą z poprzednim odcinku naszego podcastu, kiedy pokazywaliśmy jak Władimir Putin przejął kontrolę nad mediami i dzięki temu udało mu się przekonać Rosjan do tego, że Ukrainą rządzą faszyści naziści narkomani, więc to jest tak naprawdę cały czas taka trochę wojna podjazdowa od infrastruktury albo Rosjanie próbują ją przejąć i przekierować je działania na swoją korzyść, a tam jesienią daje to jak rozumiem po prostują no do spalonej ziemi niszczą tak jest, ponieważ to jest wojna podjazdowa to z 1 strony rząd to co Rosjanie niszczą to Ukraińcy czym prędzej naprawiają posłuchajmy po raz kolejny jak opowiadał o tym Aleksander pod rosyjską federację zjawiska trucia Alicja robót tu o tyle wizyjnych radził kampanii to to dziwi radzi trasie ta federacja rosyjska i wojska zakłócają pracę nadawców radiowych telewizyjnych najpierw fizycznie niszczą infrastrukturę oznacza to ataki bombowe i rakietowe na wieże telewizyjne ośrodki misyjne anteny czy infrastrukturę przesyłową Rosja ingeruje też fizycznie w sieci na terytoriach okupowanych, czyli odłącza nasz sprzęt podłącza własne i przekierowuje ruch do federacji rosyjskiej to fizyczne interwencje, wobec której nie możemy nic zrobić możemy tylko później odbudować infrastrukturę, chyba że nie mamy dostępu, ponieważ nadal jest terytorium czasowo okupowane boom ma małemu dostał po to, musi chce tymczasowo kupon ter z oprócz tego, że wszystko jedno na terytoria okupowane czy już wyzwolone udają się specjaliści DM tej Państwowej służby łączności specjalnej, ale działają tam też wolontariusze, którzy tej służbie pomagają wolontariusze zdarza się, że przedostają się także na tereny okupowane po to, żeby właśnie naprawić sprzęt albo podłączyć w efekcie nawet okupowany od miesięcy od początku wojny Mariupol z przerwami, ale jednak ma zapewniony dostęp do sieci, a naprawdę robimy wrażenie ja zresztą czytałam, że główny dostawca sieci na tym terenie i Star nie tylko ciągle dokonuje tych napraw, ale co więcej w szczycie walk dostarczą internet i wysyłał swoich inżynierów do 200 schronów czy prawdę mówiąc czasami bym chciała, żeby niektórzy nasi operatorzy tak się przełożyli do napraw, które naprawdę wymagają znacznie mniej trudnych czy są znacznie mniej trudnych warunkach prowadzone, a ja bym chciała mówiła, że powstał serial albo gra tych ludziach, którzy tam piesze przemykają do tych schronów i naprawiają to taka historia mega mega jednak są takie tereny, gdzie nawet najlepszy taki szpieg wolontariusz inżynier się nie przedostanie tak było chociażby w cierpieniu mieście na północny zachód od Kijowa, gdzie sieć została praktycznie całkowicie odłączone jako jedno z pierwszych infrastruktur i powody tego odłączania były niestety tyle co oczywiste co to straszna to odłączenie taki prawdziwy Blackout pozwolił rosyjskim wojskom na pełną bezkarność mieszkańcy byli naprawdę odcięci od świata tam, więc kiedy 29marca siły ukraińskie odbiły tereny i toczyły się na zniszczoną ulicę pienia to ich oczom ukazał się obraz snu dramatyczną tak zdewastowane domy drogi, na których piętrzyły się wraki samochodów i czołgów no i wszędzie po rozsuwane ciała ofiar rosyjskiego wojska szok buty większy, bo przez kilkanaście dni nikt im dostępu do informacji o tym co się dzieje w cierpieniu nikt w sensie nie tylko bliscy mieszkańców tego tych terenów, ale świat po prostu nie wiedział o tym co się dzieje nie wiedział, bo no, bo takie właśnie mówimy wojsk rosyjskich prostu zniszczył zniszczył 24 miejskie wieże komórkowe odcięło ten teren i mogły robić co chciał jednak już 2 dni później, czyli 31marca miasto ponownie zostało podłączone do sieci komórkowych do internetu stało się to po tym, jak lokalny operator otrzymał antenę dziś maksa waste, czyli specjalny terminal dla satelitarnej usługi internetowej Starlink oferowanej przez firmę SpaceX, czyli należącą do Ilona maska łącznie od momentu ataku Rosji Ukraina otrzymała ponad 10 000 urządzeń częściowo dzięki pomocy rządu USA częściowo dzięki wsparciu sojuszników ja nawet słyszałam, że jeden z TFI z terminali został sfinansowany przez Polski Orlen o proszę, tak więc to nie jest także maskę stąd z nie wiem swojego głębokiego bogatego serca oddał całe 10 000 Starlinków Ukrainie on po prostu rzeczywiście bardzo szybko przygotował ten sprzęt i szybko go dostarczył, ale z ogromnej części został rzeczywiście kupiony przez przez sojuszników opłacony przez sojuszników może to nie jest takie najbardziej klasycznie np. bieżące wsparcie zbrojne, którego tak bardzo wciąż potrzebuje Ukraina i którym wciąż mówi wyraźnie, że to tego oczekuję jako wsparcie pomocy od od Zachodu ale jakby nie było terminale stało się jednym z takich kluczowych mechanizmów zarówno obronnych, jaki w pewnym sensie niezbędnych do ofensywy wojnie informacyjnej, która toczy się równolegle z tą wojną konwencjonalną i niezbędnym zarówno w celach cywilnych jakich takich stricte wojskowych militarnych wdrożenie Starlinków na Ukrainie stało się tak naprawdę takim nieplanowanym eksperymentem i to nie tylko technologiczne, bo też geopolitycznym i to pokazującym, że szybki internet może być naprawdę ważnym sposobem zapewnienia komunikacji ludziom no na tych obszarach okupowanych, które czerpią swoje powodu wojny wojny lub autorytarnych rządów no i które mogą stosować metody po prostu Blackout to internetowego Zobacz widzimy teraz przed konotacje z tym się z udziału Białorusi w 2020 roku po wyborach, kiedy Łukaszenko po sfałszowanych wyborach też próbował blokować kraju, żeby oku opozycja nie miała dostępu do internatu nie mogą publikować informacje tym co się dzieje protestach, ale też o tym jak na protestujących reagowała policja tak tak bardzo drastyczny sposób rzeczywiście wyobraźmy sobie, że jest alternatywne połączenie oferowane z Roskosmosu Starlinka ami czy też innymi usługami staniki póki co najbardziej popularną np. Amazon też pracuje nad swoją taką łącznością i finansowane rzeczywiście no chciałoby się powiedzieć, że pieniędzy ONZ NATO raczej nie możemy liczyć na przynajmniej z pieniędzy tych państw czy też tych organizacji międzynarodowych, które faktycznie widzą potrzebę wspierania działań demokratycznych opozycyjnych wobec rządów autorytarnych no to co dziedziną Ukrainie jest tutaj bardzo ciekawym impulsem na przyszłość, ale co ważne to nie jest tak, że Ukraina skontaktowała się z filmu maska dopiero po wybuchu wojny dopiero wtedy obudziła się taka potrzeba tutaj w Starym kami można by było pod ratować połączenia internetowe tak naprawdę tamtejsze ministerstwo transformacji cyfrowej czy też miejsce w rozwój cyfryzacji, a konkretnie się tego resortu wspominany już Fedorowicz po raz pierwszy nawiązał kontakt ze SpaceX sem dobre kilka miesięcy przed wybuchem wojny no, choć faktycznie to hit tego ministra tak takie PIT już bezpośrednio kierowana do maska wywołującego tablicy to przemyt tablicy twitterowej przyspieszyło akcję przekazane stan rynków jak wylicza są Fedor właśnie dzięki temu internetowi satelity z kosmosu około 150 000 Ukraińców ma dostęp do do sieci do kontaktu z bliskimi do informacji o tym co się dzieje to są mieszkańcy Czernichowa rodzinki Sonia i innych terenów, które wciąż nie udało się odbyć z rąk rosyjskiego wojska i choć oficjalnie rząd Ukrainy tego nie potwierdza a tym bardziej nie potwierdza tego SpaceX to wiele wskazuje na to, że stan linki wykorzystywane są także do celów no militarnych, ale potwierdzają to musimy może dopowiedzieć nie potwierdzają, żeby też tak powiem jeszcze bardziej no tego rosyjskiego niedźwiedzia tutaj nie nie pobudzać, bo jak bardzo pobudzony tuż na samym początku tego podcastu mówiłyśmy jak bardzo sąd wzbudza nastroje też anty tutaj anty maskował wcześnie chodzi o obronę maska tylko raczej funkcjonowania w miarę spokojnego firmy jako przykład tego, że najprawdopodobniej ze Starlinków chór korzystają siły siły militarne Ukrainy no mamy doniesienia kolejnych mediów i tak chociażby Times London pisał, że właśnie wojska ukraińskie korzystał z dronów rozpoznawczych połączonych ze sternikami w celu wysłania informacji o konkretnych celach do artylerii ukraińskiej ani York Times wręcz zamieścił nagranie wideo 1 członków Gwardii narodowej Ukrainy, który mówił, że był jednym z tych, którzy zostali uwięzieni pod pod hutą w Mariupolu, ale cały czas naj właśnie dzięki Story nikomu, więc to są takie może nim bezpośrednie dowody, ale dosyć mocny sygnał, że tak ten internet ma konkretne cele militarne ciekawe z pań seks oprócz oczywiście dość prozaicznych zysków ze sprzedaży dzięki temu, że zaczął funkcjonować na Ukrainie zyskuje też od strony takiej no technologiczne, bo sprzęt trzeba było np. ulepszyć po to, żeby lepiej sprawował się na polu bitwy np. pierwszy z brzegu aktualizacja oprogramowania sprawiła, że teraz terminale mogą być zasilane taką maleńką zapalniczką samochodową co więcej firma musiała też dostosować się do rosyjskich prób ingerencji w sygnały pomiędzy termin na terminami, a satelitami, a to trochę brzmi naprawdę takie wojny kosmicznej nie internetowa wojna kosmiczną, a więc no jak każda wojna co wiemy doskonale o z historii wywołuje rozwój technologiczny takich tajnej prawdopodobnie będziemy widzieć takie efekty być może rzeczywiście mocno dotycząca sfery sferę telekomunikacyjnej, ale co jest bardzo ważne dzięki tym ciągłym naprawom tym wolontariuszom inżynierom z firmą telekomunikacyjną ukraińskim, które się nie poddają dzięki zastępczej Telekomunikacji opartej na satelitach Ukraina wciąż jest podłączona do sieci i jest bardzo ważne dzięki temu mogą działać online w rządową usługi, czyli całe państwo ukraińskie, a te jak się okazuje faktycznie pomagają i obywatelom i samemu urzędowi zachowaniu państwowości zachowaniu suwerenności tak tak naprawdę integralności Państwowej, a z tą pewnością pomagają w zachowaniu takiej sprawowania sprawowania opieki nad obywatelami czy to jeszcze przebywającymi w Ukrainie już poza granicami wspominany już dzisiaj kilka razy Michajło Fedor z resztą jest niezwykle ciekawa postać i jak będziecie państwo więcej o nim się dowiedzieć to polecam tekst w magazynie spidersweb plus, który właśnie został opublikowany profesorowi, więc Michał Fedorowicz nie ukrywa, że jego rząd zaczął i przygotowania takie to o ewentualnych problemów z infrastrukturą, ale też przede wszystkim przygotowania do budowy potężnych kompetencji cyfrowych państwa znacznie przed wojną i kompetencje cyfrowe są też związane z taką noc cyber obroną państwa tak, tyle że po prostu wojną wymusiła zmianę strategii też przyspieszenie tej strategii jak mówił Fedor ów w wywiadzie w rozmowie z Washington post, kiedy czołgi zaczął staczać się na drogi Ukrainy, kiedy samolot zaczął zrzucać bomby, a pociski manewrujące zaczął wysadzać nasze domy daliśmy sobie sprawę, że musimy po prostu przejść do kontrofensywy co bardzo ciekawe w jego ustach ta kontrofensywa to jest tak naprawdę uruchomieniem możliwości, jakie ma państwo dzięki oddolnej pracy nad EPO państwowy w jedną z najważniejszych aplikacja tego państwa jest dia sama nazwa to skrót od słów dzierżawa ja, czyli państwo ja, ale nazwę można też przetłumaczyć jako rzeczownik działanie, jeżeli miałybyśmy wytłumaczyć czym jest dia w odniesieniu do Polski usług to była byłoby to takie połączenie mObywatela pułapu i serwisu mój gov działa jednocześnie jako aplikacja na telefony i jako serwis internetowy czy także podobnie jak polskim obywatelu można za pośrednictwem legitymować się tylko, że np. z tą paszport biometryczny to pierwsze cyfry zwany paszport na świecie, chociaż dopóki co oni, jako że jest to dokument podróży, a nie jest uznawany przez inne państwa, bo taka jest prawda, że wciąż dokumentami podróży są dokumenty no i fizyczne jednak na, jakby nie było jest w Die paszport biometryczny można za jej pośrednictwem zarejestrować zlikwidować firma można zarejestrować urodzenie dziecka zmienić swoje miejsce zameldowania przechować dokumenty samochodu legitymację no oczywiście też certyfikat covid taki certyfikat szczepień miałyśmy okazję porozmawiać o tym jak ta aplikacja powstawała jak była wdrażana jak dzisiaj funkcjonuje Zdzisławem Janikiem dyrektorem departamentu usług cyfrowych no właśnie ukraiński minister transformacji cyfrowej i tak wspomina on same początki każdy prezent dia jest wręcz ciasto 500 Mb od twa Łęki Indii po raz pierwszy zaprezentowaliśmy dia jako pomysł Marka już we wrześniu 2019 roku założenie było takie by możliwie całą komunikację między obywatelem państwem przeprojektować i uprościć usługi właśnie poprzez ich cyfryzację początkowo tylko zapowiedzieliśmy nad czym będziemy pracować, że planem jest zabicie tradycyjnej biurokracji między obywatelem państwem, a w zamian chcemy opracować prostsze oparte na technologii sposoby działania, a w zamian chcemy opracować prostsze oparte na technologii sposoby działania dostaliśmy od samego początku ogromne wsparcie od ludzi widać było, że wiele osób kibicuje właśnie takim działaniom w grudniu 2019 roku uruchomiliśmy pierwszą wersję aplikacji 3,5 miesiąca było w niej już prawo jazdy świadectwo pojazdu i ubezpieczenie pojazdu 2 miesiące później 6lutego 2020 aplikacja została już oficjalnie publicznie uruchomiona i to było wspaniałe tylko 3 dni pobrało ją 1 000 000 osób, a dziś korzysta z niej aż 17,51 000 000EUR następna chata Claus było samo in UN Champ 1, a gminy Jan, a opium już i faktycznie to skupienie cyfry i cyfryzacji na usługach państwowych na łączeniu różnych rejestrów i baz danych stało się na tyle dużym sukcesem w Ukrainie że, że di dzisiaj korzysta no takie 17 po 18 000 000 mieszkańców na 43 000 000 wszystkich Ukraińców takie 30 parę pewnie dorosłe 5 000 000 to bardzo wysoki wskaźnik jak wysoki dla porównania w Polsce samo obywatela po 5 latach od wdrożenia korzysta 7,51 000 000 osób profil zaufany ma 14 minut to też sukces bo, bo to są ogromne przyrost od czasu wybuchu pandemii nadal nie 7,51 000 017 pomijana przy dosyć podobnej tak naprawdę no tam trochę większej liczbie mieszkańców no to widocznie, że w ciągu 2 lat udało się nieźle to Indie Ross Ross propagować co więcej przed wojną dia była drugą najchętniej pobieraną aplikacją w Ukrainie, więc też, o czym mówi nam tak naprawdę wszystko zaczęło się chodzi o to budowę cyfrowej Ukrainy cyfrowego państwa wyborcze obietnice samego z Miejskiego, który w czasie kampanii wyborczej 2019 roku obie są państwo smartfonie, gdy został prezydentem to zaczął to obietnice realizować powołał po raz pierwszy w historii tego państwa minister transformacji cyfrowej powierzył wspomnianemu Fedor owi, a oczkiem w głowie takim klejnotem koronnym całego państwa stała się właśnie dia terroru to jest w ogóle naprawdę przeciekała postać bo, gdybyśmy chciały go przyporządkować do jakich generacji to byłaby to albo no taka starsza ZK albo naprawdę taki młody milenialsi i ponieważ on się urodził 90 tym pierwszym roku czy naprawdę młody chłopak to prawdopodobnie po części temu, że on już wyrasta z tym smartfonem w dłoni można przypisać te obecne sukcesem cyfryzacyjne Ukrainy w latach 20152019 jako dwudziestolatek zaledwie był właścicielem firmy zajmujące się marketingiem internetowym w 2019 roku dołączył do prowadzenia kampanii prezydenckiej gdańskiego, gdzie odpowiadał za jego wizerunek w coś w milionach i to on stał za tym, żeby kandydata na prezydenta przedstawia właśnie jako ten młodzieńczy symbol zmian w sierpniu 2019 roku został mając zaledwie 28 lat naprawdę młody chłopak został najmłodszym w historii Ukrainy wicepremierem, ale przede wszystkim już w tym wspomnianym ministrem transformacji cyfrowej no tak naprawdę mimo tego, że przecierał szlaki to miał dosyć komfortową sytuację, bo budował ministerstwo w zasadzie od zaraz mu, więc wybrać własnych ludzi stworzyć własne procedury postawić na taki nowe świeże priorytety nie skupiał się jedynie na swoim własnym resorcie doprowadził do tego, że w każdym ministerstwie jest wice minister odpowiedzialny za cyfryzację ja pamiętam zresztą, że takie same były też plany w Polsce wielokrotnie podnoszono tak jak taka walka z losowością w rządzie tym, że każdy każdy na własną rękę nie wiem robi przetargi związane z cyfryzacją ciągle popełnia te same błędy wyważa otwarte drzwi, ale wyszło jak wyszło summa summarum już minister cyfryzacji nie mamy zostało w włączone do KPRM mu co nie znaczy, że to jest oczywiście totalny błąd, bo to są kwestie organizacyjne na Ukrainę trochę poszła inną ścieżką i co bardzo ważne dzisiaj już widzimy, chociaż nie było komunikowano oficjalnie ta ścieżka również została w pewien sposób podporządkowana przygotowaniu ewentualny atak ze strony Rosji Ukraina od dawna doskonale sobie zdawała sprawę zagrożenia, czyli de facto de facto Ukraina jest w stanie wojny z Rosją od 2014 roku, więc tak tak, ale mówimy o takim ataku frontalnym tak na państwo cała, tak więc Ukraina doskonale zdawał sprawę, że pragnie czy później niestety do tego musi dojść i szykowała się na każdym możliwym polu także cyfryzacyjnych i tak jak dzisiaj cały świat kojarzy fedrować tej wspomnianej dzisiaj przez nas twitterowej dyplomacji pukania do kolejnych prezesów wielkich spółek technologicznych, ale nie tylko technologicznych zarówno z odezwa mi by pomagali Ukrainie, ale także wychodzi z Rosji, bo jednak zablokowanie usług w Rosji to są prawdziwe embarga zresztą jak wspomniany Banik nam mówił do tej pory Ukraina i ukraiński rząd tego typu oficjalnych próśb w postaci listów wystosowały ponad 500 do firm ponad 500 firm na całym świecie, ale już wcześniej Fedorowicz i jego rząd się szykowali do tego scenariusza pół roku temu mniej więcej pół roku temu Fedoruk urządził sobie prawdziwy hit Tour po Dolinie Krzemowej, gdzie spotyka się z liderami analitykami najważniejszymi prezesami BigTech ów oraz takich start-upów które, które liczą w Dolinie Krzemowej spotkał się m.in. mam kółkiem czy dyrektorem generalnym, a pół i widać dzisiaj, że to nie chodziło po 2 tanie ego tego młodego polityka tylko właśnie o to, żeby zbudować sobie taką bazę kontaktów na ewentualne przyszłe problemy i dzisiaj fetoru z tego korzysta po prostu z tych sieci kontaktów, którą co dotyczy to widać, że ewidentnie bardzo procentuje, ale procentuje także coś innego, ponieważ już wcześniej podobne kontakty nawiązywała no taka technologiczna elita Ukrainy robiła to samodzielnie oddolnie właściwie na całym świecie zaczęła po Majdanie w 2014 roku, kiedy zrozumiała, że dla uzdrowienia państwa niezbędne jest jego szybkie i zdecydowane unowocześnienie, czyli po prostu cyfryzacja nie, więc to nie jest także takim dużym zaskoczeniem, że na scenie politycznej pojawił się taki człowiek kwestorów nie jest ani wyjątkiem ani nie jest jakąś taką postacią kompletnie odległą od tego co się dzieje w Ukrainie rzeczywiście symbolem dzisiaj tak, ale prędzej czy później musi ktoś taki pojawić, bo wieś obydwie byłyśmy kilka lat temu na IT Arena we Lwowie IT rano dostaje spore wydarzenie łączące scena technologiczną Ukrainy, ale też państw ościennych no bo Lwów od dawno nie wiem czy teraz wciąż takie ambicje przez lata miał takie ambicje zostania wschodnio europejską doliną Krzemową takim hasłom dla technologicznych biznesów z całego regionu m.in. Ukraina miała spore ambicje ściągania do siebie jednorożców też przypadki szynami start-upów z UE ze 100 Unii mówiła dzisiaj o tym, że wojna wymusza innowacje technologiczne pamiętam, że byłam tam po raz pierwszy bodajże 2017 roku i wtedy ta scena start-upowa ukraińska po prostu wyrastały na niej firmy, które w jakiś sposób od odpowiadały na problemy, które pojawiło się im podczas aneksji Krymu i podczas rozpoczęcia wojny w Donbasie, czyli jakieś firmy, które próbowały zapobiec brak wody albo braku elektryczności, tak więc jestem ciekawa co będzie się działo z tą sceną właściwie po zakończeniu tej wojny być może być może coś tam się pojawi ciekawego w bardzo możliwe, ale póki co rzeczywiście Ukraina i jej scena technologiczna jest już znana na świecie znana jest na świecie kilku firm, które są jedno sami albo niemalże jednorożcami odniosły całkiem spore sukcesy chyba najsłynniejszą taką taką firmą jest firma w kraju produkował aplikacja gra marni ja używam uwielbiam polecam naprawdę polecam jak macie państwo do czynienia z pisanym języku angielskim wszystko na urzędowym czy bardziej takim formalnym tak nieformalnym tej gromadzili skutecznie pomaga walczyć z błędami językowymi i widać też został stworzony właśnie przez ludzi, dla których to język obcy to nie jest produkt amerykańskiej czy anglojęzyczny, więc świetnie dostosowuje też najczęściej popełnianych błędów się wyłapuje błędy innym takim produktem bardziej już skierowany dla samej Ukrainy, ale też, który powstał na bazie tej tej rewolucji cyfrowej po 2014 roku jest z pozoru, czyli taka oficjalna rządowa Platforma do zamówień publicznych, która zresztą powstała po to, żeby walczyć degrengoladę i korupcją zamówieniach publicznych właśnie na ten taki na wagę tego oddolnego ruchu technologicznego na ten boom startupowy jako element budowania nowego oblicza cyfrowego państwo wskazuje Elena Malczewska ja to jest prezeska założycielka i grup, czyli Innovation starta z centrum przenosi firmę, która pomaga w promowaniu ukraińskiej sceny technologicznej i Elena wspomina, że to 2015 rok był początkiem cyfrowej rewolucji w Ukrainie bardzo ładny moment tu razem był taki moment 2015 roku, kiedy przemysł i start-upy i innowacje nagle stały się bardzo widoczne ten i dlaczego tak się stało w 2015 roku doświadczyliśmy drastycznej dewaluacji naszej waluty hrywny i w zasadzie wszyscy ludzie, którzy otrzymywali pensje w dolarach programiści informatycy i zdali się najbogatszymi ludźmi w kraju im mniejszy wtedy zrozumieliśmy jak ważna jest branża, że jest już osobna branża, która żyje, jakby poddana innym regułom niż reszta kraju oczywiście w 2015 szesnastym siedemnastym roku dochodziły kolejne firmy do tej branży z lepszą pozycją, ale uwaga faktycznie została skierowana na IT, więc tu wtedy właściwie zrozumieliśmy, że cyfrowy rynek będzie rósł i będzie odgrywał coraz większą rolę był podejmowany byłem płytę, którą właśnie w takiej atmosferze, gdy widziano już jak ważne jest ten rozwój cyfrowy dla rozwoju gospodarki i jako sposób takiego skoku cywilizacyjnego zaczęło się szybkie budowanie usług cyfrowych szybkie, bo pomagał w nim brak tego czym zmagamy się w Polsce, czyli długu technologicznego rząd Ukrainy zaczął od czystej karty, więc mógł od razu wdrażać bardziej zaawansowane rozwiązania niż te, z których bogatsze i teoretycznie bardziej sfrezowana państwa Zachodu nie mogą poradzić i dzisiaj widać, że to podejście ma też bardzo pozytywne efekty w momencie, kiedy niezbędne jest wdrożenie zarządzania kryzysowego ona ewidentnie czasy wojny to są czasy zarządzania kryzysowego Banik z ministerstwa transformacji cyfr cyfrowej opowiada, że w ekspresowym tempie do wspomniany już aplikacje dia zaczęto wprowadzać właśnie po wybuchu wojny kolejne komponenty usługi takie, o których nigdy wcześniej nie pomyślą no bo kto by pomyślał, że rządowa aplikacja będzie potrzebowała mnie dokumenty i jakieś takie rozwiązania do składania wniosków o odszkodowanie za zniszczenie mienia w wyniku bombardowań albo, że będzie za ich pośrednictwem możliwość rejestrowania mieszkań i domów zniszczonych podczas rosyjskiej inwazji tak by państwo mogło zacząć przygotowywać do odbudowy brzmi jak taki straszny sen z większą dnia, ale pomyślmy praktycznie rzeczywiście no, jaką inną metodą to lepiej zrobić niż aplikacjom rządową łączącą z rejestrami państwowymi no i co ciekawe to wszystko działa, bo jeżeli chodzi oto niszczenie mienia to wystarczy to zgłosić po kilku dniach najdalej tygodniach swój czas na konto, ale jak to faktycznie wygląda jak nowe komponenty zostały wdrożone to mówi nam dokładniej Banik Frondę wart każdej dług od pierwszego dnia od wybuchu wojny zaczęliśmy pracować nad nowymi rozwiązaniami usługami uruchomiliśmy nowe dokumenty takie offline nowe bez konieczności łączenia się z cyfrowymi dokumentami i tak do całego systemu dia można się zalogować mając po prostu biometryczny dowód osobisty i przykładając go do tyłu telefonu drugim sposobem zalogowania się jest identyfikator bankowy Narodowego banku Ukrainy, czyli login hasło bankowe oparliśmy się na tych rozwiązaniach, bo tak rejestr paszportowy jak rejestry bankowe mają wszystkie najważniejsze dane o obywatelach rozwiązanie to zostało uruchomione by na posterunkach czy przy przekraczaniu granicy ułatwić pracę urzędników służb uruchomiliśmy w ciągu kilku różnimy i etapu, gdy momencie Depo sobie meczu była URE są siała asystent opiniom uległ sposób wiele tytułów o to cha mówi, że USA indeks pójdzie sorry Dyrekcji ubiór, a ksiądz cła uruchomiona została nowa usługa polegająca na możliwości ubiegania się o pomoc społeczną dla osób, które straciły pracę lub możliwość prowadzenia małych biznesów w regionach, gdzie odbywają się działania zbrojne udało nam się to zrobić w ciągu tygodnia od ataku szybko daliśmy też formularze umożliwiające wystąpienie o status uchodźcy wewnętrznego dla osób, które uciekły z terenów objętych wojną, ale zdecydowały się zostać na terenie Ukrainy przed atakiem Rosji mieliśmy już takie rozwiązania, ale dla uciekinierów z Krymu Donbasu teraz już ponad 1 000 000 wewnętrznych uchodźców wystąpiło ten status za pomocą formularzy Gila młody miałem, bo jest sam też Normandia Orli, a więc łącze na depresję się formy okien półek malca kolejną uruchomioną usługą jest formularz do zgłaszania zniszczeń mieszkalnych i domowych dzięki temu instytucje państwowe w miarę możliwości już przystąpiły do odbudowy i napraw na terenach odbitych jak choćby buczy takie dokładne podawanie adresów to jest naprawdę ogromne wsparcie dla samego rządu w ramach całego systemu dia uruchomiliśmy też dia TV i dia radio to nie są właściwie usługi publiczne jednak są potrzebne, bo w każdym miejscu, gdzie atakują Rosjanie i zaczynają okupację próbują niszczyć nasze studia telewizyjne i ich miejsce nadawać sygnał rosyjskich kanałów telewizyjnych, więc teraz milionom Ukraińców wystarczy mieć aplikację państwową i dowolne połączenie wi-fi lub przynajmniej komórkowe by mieć dostęp do informacji czy to w postaci telewizji czy Radia NN pani Anecie en ne o o sport są głosy okna ci en nie ufa jak znaczny w nocy będzie ciasno ich na rajdzie jak widać tak rzeczywiście bardzo dużo dowożono praktycznych takich komponentów PUP pozwalających łatwiej się i legitymować dokumentem elektronicznym i załatwiać sprawy związane właśnie sytuacją kryzysową i ewentualnie też łatwiej przemieszczać się przez granicę tak to co było bardzo widoczne na samym początku wojny, kiedy bardzo dużo jednak ludzi uciekało z Ukrainy, ale jak opowiada nam ten ukraiński urzędnik jednym z największych hitów di właśnie wykorzystującym to dołączenie do niej telewizji Radia stało się to także za pośrednictwem di można było zacząć oglądać Eurowizję i ludzie naprawdę o to dopytywani i było sporo dyskusji na Twitterze no i może być trochę tego podsłuchiwać, ale wyobraźmy sobie, że za pomocą rządowej aplikacji, w której można mieć cyfrowy biometryczny paszport oglądamy sobie występy naszego tegorocznego kandydata Ochmana albo właśnie z ukraińską Stefani słucham dni tego nie zaplanuje zaplanował niby nie przewidział, że tak może wykorzystywać państwo, ale dzięki takim usługą rzeczywiście to działa i więcej jest chętnych udaje się rozpropagować usługę nie wśród seniorów chociażby tak no, dlaczego dynia bardzo dobrze nie każdy może dobra, żeby państwo było bardziej powszechna co więcej skoro staje się coraz bardziej powszechne i jest wykorzystywana na takich drastycznych sytuacjach to jak zauważa Iwona Prószyńska rzeczniczka prasowa, ale też analityczka z Instytutu Kościuszki no to staje się po prostu niezbędnym elementem tego jak działa państwo jako państwo dziś wydaje się, że bez tych wszystkich narzędzi bez tych rozwiązań państwa no Ukraina byłaby o wiele trudniejszej sytuacji niż niższy jest i to też chyba nam pokazuje, że to jest po prostu trend to jest ścieżka, którą my też powinniśmy podążać, że z 1 strony cyberbezpieczeństwo, ale z drugiej strony dalszy rozwój usług mimo tej świadomości, że skoro budujemy takie usługi to też narażamy się pewien sposób na ryzyko, że właśnie zostaną zhakowane czy czy zaatakowane, ale jednocześnie no to pokazuje, że to jest po prostu konieczność dzisiaj tak i czasy tego od nas wymagają, więc musimy w tym w tym duchu zdecydowanie podążać oczywiście sytuacja Ukrainy jest na tyle specyficzna, że to państwo też oferuje specyficzną Sługi de facto na koszty, które dotyczą ratowania samych obywateli i pomocy i funkcjonowaniu pojawiła się też jeszcze 1 usługa, która stała dosyć głośna chodzi o aplikacja czy właściwie tak naprawdę chatbot jezioro czyni no wroga jest czarne, które długo działał w komunikatorze telegram i za jego pośrednictwem każdy, kto widział ruchy wojsk albo rosyjski czołg albo maruderów albo i wyposażenie albo zbrodnie wojenne mógł zrobić zdjęcie albo niekoniecznie po prostu zgłosić natychmiast rządowi, że na tym na tym terenie są właśnie ruchy wojsk albo należy tam wysłać jakiś specjalnych wysłanników od początku inwazji z tego wroga skorzystało około 280 000 osób niezbyt dużo nie tek Mykoła niedużą co więcej, ponieważ to są narody takie jedno wrażliwe informacje to każda z nich musi być przez państwo zweryfikowana, zanim cokolwiek wydarzy ja bym się nie zgadzała się 280 000 osób jest mało pamiętajmy, że ludzie muszą być po pierwsze na terenach objętych walkami po drugie, muszą mieć minimum kompetencji cyfrowych i jeszcze jednak jakąś odwagę niezbędną do tego, żeby wykonać takiego zgłoszenia o tym, że to jest jednak dosyć cenne są to zgłoszenie to jest dosyć ważna ta rola tych takich wojennych cyfrowych sygnalistów świadczy to, że do aplikacji dia też dołożono, komponując właśnie tylko wroga tak, żeby ułatwić zgłoszenie, że po prostu też załatwić kwestię weryfikacji Piero ten błąd baby boomem opraw oraz SNG władz UE ingerencja tu ciele władz łan i Adam to proszę była władza ja, a pnącze ba idę sygnałami, jakie projekt ludzie mogą raportować o ruchach rosyjskich wojsk za pomocą czat bota stworzonego przez służby specjalne Ukrainy wkrótce potem stworzyliśmy drugie rozwiązanie w ramach dia jest w ruch, czyli wróg, jakie są korzyści takiego rozwiązania z dia ten proces nie tylko został automaty zwane, więc nie trzeba otwierać telegramu szukać specjalnego kanału drugą korzyścią jest dokonywanie szybkiej oceny wiarygodności zgłaszającego przed przesłaniem raportu dzięki temu jest mniejsze zagrożenie, że jakiś Troll czy nawet rosyjskich dywersantów chcący wprowadzić w błąd podsyła zmanipulowane informacje potem wszystkie zgłoszenia trafiają do takiej pierwszej ligi urzędników, którzy sprawdzają je pod kątem lokalizacji czy nie zostały poprawione Photoshopem czy inny sposób zmanipulowane dopiero po takiej kontroli zgłoszenia trafiają do służb wojskowych to powoduje, że jego ruch faktycznie jest dosyć skuteczny w zbieraniu informacyjny oraz zewnętrznej, gdyż za 100 proszę o formułę tak wiemy z Lechem, tak więc baniek tamtej opowiedział w jaki sposób dia szybko dostosowała się do tych potrzeb wojskowych, ale również inne państwowe usługi cyfrowe szybko dostosowały się do potrzeb już tego cyfrowego pospolitego ruszenia, czyli IT armii jej powstanie też ogłosił Fedorowicz i wezwał specjalistów IT z całego świata do włączania się w wojnę po stronie Ukrainy na wezwanie odpowiedziało tej pory co najmniej 400 000 osób jak mówił w rozmowie z Bloombergiem Wiktor Żora, które zresztą występował też jednym z naszych podcastów to zastępca szefa ukraińskiej służby ochrony informacji ochotnicy pracują nad różnymi zadaniami począwszy od zbierania danych wywiadowczych atakowanie rosyjskich systemów wojskowych najem jednak uważała z tymi zachwytami nad ulicą IT aż mi o zdecydowanie co zresztą powtarzają nam kolejni eksperci np. Ciaran Martin dyrektor założyciel brytyjskiego nasiona cybersecurity Center, który podkreśla, że tacy ochotnicy bez odpowiedniej kontroli i bez odpowiedniego zarządzania mogą wywołać więcej szkód niż przynieść korzyści niestety, szczególnie że ich działania teraz coraz częściej skupiają się na próbach atakowania tych usług rosyjskich np. tamtejszej wersji Instagrama albo rzuciła niż na tym co w obecnej sytuacji naprawdę ważne, czyli na zachowaniu bezpieczeństwa tej infrastruktury i infoafery ukraińskiej zobaczyli też taki niekoniecznie są Super skuteczne z tym atakiem na rosyjską wersję liczba kilka dni temu ogłoszono wielki sukces teraz okazuje, że jednak wrócił do działania system, więc spoko one po prostu rzeczywiście mogą utrudniać funkcjonowanie takich, które konsumenckie też tak Rosjanom, ale dokładnie jest to co to co mówi Martin bez odpowiedniego nadzoru bez jej takiej zasady komendant kończą tak wojskowej no skutki mogą być naprawdę trudne do przewidzenia, gdyby to była cyber armia to wtedy tak, bo ona wtedy wpada w struktury państwowe, a tutaj to jest no na armia nazwy, ale z dnia ochotników chyba jednak z cały czas większe znaczenie ma to, jakie wywołuje po prostu wrażenie na świecie, że to jest element wojny informacyjnej pokazującej, że Ukraina nie jest sama, że ma poparcie międzynarodowej to takie oddolne poparcie, ale wszystko to, o czym dzisiaj mówimy, że chodzi o Ukrainę, czyli to walka o zachowanie łączności internetowej zapewnienie sieci obywatelom rozbudowanie kompetencji cyfrowych państwa wykorzystanie oddolnego impetu technologicznego startupowego jest takie kluczowe, dlatego że po prostu sieci telekomunikacyjnej usługi cyfrowe no są niezbędnym dzisiaj elementów funkcjonowania państwa są już nie tylko nazwy tą infrastrukturą krytyczną tak jak zawsze o nich mówiło tylko faktycznie od tego, żeby działały zależy przyszłość i bezpieczeństwo całych narodów i o tym też mówi Iwona Prószyńska zresztą temu zagadnieniu też jest poświęcony w dużej mierze cały tegoroczny cyber seks, czyli organ tylko etyki duże wydarzenie związane z cyberbezpieczeństwem, które w dniu publikacji tego podcastu właśnie zaczyna się w Katowicach, a jednym z jego gości ma być są wektorów obrazie Cypr, więc posłuchajmy co Prószyński i do powiedzenia o infrastrukturze krytycznej wydaje mi się, że tak jak mogliśmy może jeszcze wcześniej chociażby w środowisku ekspertów pojawiła się opinia, że internet to jest infrastruktura krytyczna notek, jakby społecznie takiego odbioru wydaje się, że nie było, ale jeżeli nawet sobie sięgniemy do takiej definicji słownikowej infrastruktury krytycznej co się mówi co rzeczywistej cybernetyczne systemy, czyli obiekty urządzenia instalacje, które są niezbędne do minimalnego funkcjonowania gospodarki państwa, czyli infrastruktura krytyczna to usługi kluczowe, które są bez dla kluczowe dla bezpieczeństwa państwa dla jego obywateli i służą zapewnieniu sprawnego funkcjonowania administracji, ale także instytucji przedsiębiorców jak zobaczymy co administracja prezydenta Zaleskiego robi za pośrednictwem sieci no to chyba nikt z nas nie ma wątpliwości, że internet tak to jest infrastruktura krytyczna i to jest infrastruktura krytyczna nie tylko, dlatego że duża część komunikatów strategicznych rządu ukraińskiego jest po prostu transmitowana za pośrednictwem internetu a, ale również, dlatego że np. zwykli ludzie wykorzystują te kanały są 31 000 000 000 do kontaktu ze swoimi najbliższymi, a my też ważne tak, bo to często rodziny, które zostały rozdzielone w wyniku zawieruchę wojennej no dodatkowo i o tym też nie możemy zapominać też internet pozwala na kontach władz państwowych Ukrainy z partnerami z Zachodu tak widzimy te przesłania przygotowane komunikaty, które są transmitowane informacje o spotkaniach apele o kolejne dostawy broni to wszystko także jest przecież transmitowane za pośrednictwem internetu dzięki internetowi roznosi się, a roznosi się tak szeroko i to pozwala też budować w UE na budowanie właśnie takiej szerokiej koalicji antywojennej wśród społeczeństwa zarówno Unii Europejskiej jak NATO to jest tak naprawdę bardzo ważne przesłanie także dla nas to znaczy ważna jest uświadomienie sobie wagi infrastruktury internetowej jako nie tylko technologii, ale jako elementu kluczowego do sprawnego elastycznego wprowadzenia usług cyfrowych oferowanych przez państwo jest jeszcze 1 bardzo ważny wniosek z tej cyfrowej transformacji z tej cyfrowej rewolucji Ukrainie towarzyszy również zmiana społeczna muszą oni mówiliśmy dzisiaj tak ustami lany, ale Elena Anna dodaje wręcz, że w warunkach wojennych widać, że Ukraińcy Stali takim blockchain nowym społeczeństwem blockchain nowym narodem to nie jest nowa teoria oni pisał przeszło ćwierć wieku przecież Manuel histeria tak swojej swojej pani społeczeństwie sieciowym, a dzisiaj widzimy na żywo jak to konkretnie wygląda to posłuchajmy Eleny łan w artykule redakcyjnym mniejszym lub mniejszym wygłosił wtedy centrala jest euro z workiem euro Euroland by dostać m.in. miotła wyłącznej gestii Nowek miał nie tylko Anety i zaczęto nazywać nas blockchain mniejszym narodem blockchain, ponieważ wszystko jest zdecentralizowane wszyscy pracują wszyscy próbują zrobić coś na poziomie własnych sił jesteśmy ze sobą połączeni, ale nie ma 1 wielkiego szefa zasadniczym celem jest walka 40 milionowego narodu z Rosją nie tylko tych, którzy uczestniczą w walkach w wojsku, ale przede wszystkim każdy z nas znalazł dla siebie jakieś zadanie ktoś jest wolontariuszem ktoś bezpiecznie przewozić ludzi ktoś po prostu wykonuje swoje codzienne zadania i utrzymuje pracę tylko po to, by otrzymać wypłatę i po, ale ważne jest również, aby utrzymać gospodarkę, więc każdy jest ważnej pani ale kto decyduje, kto co ma robić większość ludzi z naszej armii sama poszła do wojska byli zmotywowani do walki o swój kraj tonie tak jak w Rosji, gdzie żołnierze są zmuszeni do służby wielu moich kolegów ze start-upów ludzi branża IT i innowacji zdecydowało się wstąpić do armii mogą z łatwością wyjechać do zachodnich państw i pracować w tamtejszych korporacjach, ale tego nie zrobili aż, więc w zasadzie to my sami lub większość z nas sama decyduje o tym jak uczestniczy jak może przyczynić się do naszego zwycięstwa walki z Rosją to oznacza blockchain mam na myśli to, że decydujesz na swoim poziomie przykładach siły i używając technologii tworzyć coś dobrego by jak już mówiłam powstało wiele programów wolontariatu wiele funduszy pomocy humanitarnej czy różnej innej pomocy, a wszystko bardzo horyzontalne strukturze i ktoś wyszedł z pomysłem zapoczątkował inicjatywę i to działa nica oczywiście jest to możliwe dzięki komunikacji, którą mamy zimę teren trwając o i Azerów w łuk kredyty z Charite prezent w trakcie z tą ustawą Kama wpływ media starty, gdyż komisja PN Eksztajn mord na głosy w postęp dokonał, gdy Jimmy Kammel jakieś wypycha, więc zdarza nam się ten taki carski archaiczny model zarządzania państwem społeczeństwem z modelem opartym na od zdolności na takim winny właśnie reagowaniu na wyzwania choćby tymi wyzwaniami były po prostu ataki wojenna i widzimy jak technologie mogą mieć pozytywny wpływ na zmiany społeczne to był ten rzadki moment, kiedy nie narzekało 8 i nie marudził na technologię, więc na zakończenie do przypomnę, że nasz podcast jest dostępny na TOK FM w aplikacji TOK FM we wszystkich platformach podcast owych oraz na YouTubie naszą wydawczyni jest Magdalena Bielecka, a najlepszą jakość dźwięku odpowiada pan gepard czy Bartosz Dąbrowski zapraszamy do osób skrępowania pisania u nas opiniami uwagami jak zwykle w opisie odcinka umieścimy linki do źródeł do książek, z których można będzie dowiedz się więcej o naszym dzisiejszym temacie pisze też do nas w mediach społecznościowych i naszego własnego maila te historie małpa to krok kropkę FM do usłyszenia dziękujemy Czech historię Sylwia Czubkowska Joanna Sosnowska Zwiń «

14# Zgłoś wroga przez internet! Ukraina i cisi bohaterowie cyfrowej wojny

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: TECHSTORIE

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 17:00

Najnowsze Podcasty

"Jesteśmy o krok od wygrania z PiS-em, ale potrzeba mobilizacji"

RPP znów obniża stopy - przedwczesne otwieranie korków od szampana? Inflacja będzie przez to dłuższa?

Normalsi, lokaliści, samotnicy ... – jak dzielą się Polacy? I czy coś nas łączy? [badanie]

Trwa największy proces antymonopolowy współczesnej ery cyfrowej [podsumowanie]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL