Lise Meitner – pierwsza dama fizyki jądrowej

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

państwa moim gościem jest pan prof. Tomasz pospieszny z zakładu produktów bioaktywnych na wydziale chemii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu dzień dobry panie profesorze dzień dobry panie redaktorze dzień dobry państwu jutro o godzinie osiemnastej mam na myśli czwartek 2czerwca w austriackim forum kultury w Warszawie bardzo interesujący wykład to już trzeci wykład pana prof. Tomasza pospiesznego z cyklu śladami austriackich naukowczyni jutro pan profesor będzie Rozwiń » opowiadał o jak państwa mówił naszej Curie, czyli jednej z najważniejszych Chemicz czek wizycie w pan nazywają pierwszą damą fizyki jądrowej lisem Ajtner osobie nominowanej kilkadziesiąt razy do nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, ale także w dziedzinie chemii no i zastanawiam się czy jest to nazwisko znane naszym słuchaczom i słuchaczom, jeżeli nie to jutro o godzinie osiemnastej wykład pana profesor profesora dzisiaj można powiedzieć trochę przed premierowo porozmawiamy o pierwszej damie fizyki jądrowej no rzeczywiście jeśli byśmy mieli wymieniać wybitne kobiety uczone i jak dzisiaj mówimy naukowo czynie bez wątpienia każdy z państwa ze słuchaczy wymieni Marię Skłodowską chwili i najwybitniejszą chyba uczoną wszechczasów podwójną laureatką nagrody Nobla z fizyki i związkami, które odpowiednio otrzymała 1903 i 1911 roku być może część państwa również zna jej córkę Irenę Joliot-Curie, która otrzymała nagrodę dobra wraz z mężem z chemii 1935 roku, a przecież w tej radio aktywności natomiast inne panie, które były wybitnymi uczonymi zostają myślę ich cieniu jeśli mówimy i że my naród rzeczywiście była tą uczona z najwyższej półki wspaniałych firm wspaniała fizyka i rewelacyjna chemiczka zajmująca się zagadnieniami z pogranicza fizyki chemii jądrowej tak naprawdę dość trudno tutaj mówi była chemikiem fizykiem z wykształcenia był fizykiem skończą takie studia doktorat również otrzymała z fizyki, ale miała miejsce mówi zdolności eksperymentalne jako Chemik przecież była drugą kobietą na świecie, która otrzymałaby izolował ilość siła jeden z ważniejszych pierwiastków radioaktywnych mianowicie tak również jeślibyśmy mieli wymieniać w skrócie osiągnięć analizy Knight no oczywiście jako pierwsza zaczęła tak bardzo poważnie badać promieniowanie beta opisywać to promieniowanie opisała samodzielnie odrzuca jądra atomowego efekt w ogóle era, który dzisiaj jest nazywany tylko i wyłącznie nazwiskiem Gdańsk nie mamy efektu my w ogóle no wreszcie to najważniejszy chyba odkrycie, przy którym brała także aktywny udział, czyli rozszczepienia jądra atomowego to odkrycie było na tyle ważne, że doprowadziło przecież efekty tą prac nad bombami atomowymi, które zostały zrzucone na roślinach i Nagasaki, chociaż oczywiście teraz tutaj trzeba podkreślić, że realizacja BiT ner całkowicie odcinała się tych prac zresztą, kiedy zaproponowano jej nawet o współudział w projekcie Manhattan w tym projekcie projektów związane z pracami nad bombami atomowymi powiedziała, że absolutnie nie chcę mieć nic wspólnego także odcinała się od militarnych zastosowań swoich odkryć prasując tak bardzo ogólnie prace były naprawdę jednymi z najważniejszych prac w fizyce chemii jądrowej to coś takiego się stało, że ta pamięć nasza pani profesorze oni jest taka krucha czy tylko to, że była kobietą i z racji tego została, a zapomniana jako kobieta naukowczyni tak jak dziś mówimy no musimy pamiętać, że kiedy analiza Leitner rozpoczynała karierę naukową, kiedy chodziła na ścieżkę kobiety właściwie absolutnie były dyskredytowanie i wręcz nie pozwalano im na zdobywanie wyższego wykształcenia, a właściwie tutaj jeśli mówimy o doktorat habilitacja to było coś poza osiągnięciami dla kobiet również należy pamiętać, że Niemczech i cały czas bardzo długo uważano, że kobieta tak naprawdę nadaje się albo to wychowywania dzieci i prowadzenia domu albo bycia zakonnicą no albo po prostu bycia żoną no i to właściwie takie było ograniczenie nie pozwalano na to, żeby kobieta mogła samodzielnie myśleć warto tutaj zauważyć, że 1 również takich pioniera nauk i Klarę Haber używała często 2 nazwisk Pańskiego MR war Hammer i która była pierwszą kobietą pracy na doktorat na Uniwersytecie w reż śląskich dzisiaj we Wrocławiu dni bardzo często była posądzana o chorobę psychiczną, dlatego że chciała się uczyć zresztą nawet wprowadzona odpowiednia jednostka chorobowa, którą chorobowe których, którą miały być dotknięte kobiety, które chciały zdobywać wiedzę w ta choroba była opisywana w periodykach medycznych, więc proszę sobie wyobrazić jak bardzo kobiety były dyskryminowane i nie dopuszczane do 100 Noli na Inter miała o tyle szczęścia, że w Wiedniu kiedy, gdzie zaczęła się jej przygoda z nauką natrafiła na bardzo bym powiedział przyzwoitych uczciwych mężczyzny najpierw był Ludwik wolt man legenda fizyk, który uważał, że nauka właściwie nie ma funkcji każdy ma prawo do zdobywania wiedzy, a drugim uczonym, który przyczynił się do rozwoju kariery naukowej Lizy najpierw był niewątpliwie Stefan Meier jeden z pierwszych dyrektorów Instytutu Radowego w Wiedniu, który właściwie słynął z tego, że zatrudnia kobiety w laboratorium, żeby mogły tracą no i te 2 nazwiska tych 2 panów umożliwiło m.in. to wstępnej analizie Magneto dodał ona była zakochana w fizyce właściwie nie widziała świata poza fizyką bardzo często się też mówi, że drugą wielką miłością najpierw była muzyka i papierosy, które paliła namiętnie do końca swoich swojego życia, a warto tutaj zaznaczyć, że żyła bardzo długo 90 lat, a więc, zważywszy na to, że pracowała substancjami radioaktywnymi oraz na dość powiedział higieniczny tryb życia no to rzeczywiście i Ela każe te były tu oczywiście, kiedy przyjechała do Berlina i k trafiła na kolejnego mężczyznę, który był w miarę przychylny kobietą i chciał z nimi pracować, bo to od Han człowiek, które naukową związał się gości przestałem ich życie to rozwiązań przez całe życie tak lekarza lekarzem nie to to było zupełnie obcy dla niej mężczyzna natomiast warto zauważyć, że Eliza i od się zaprzyjaźni łączyła ich tylko przyjaźń od miał ożenił się z artystką malarką bazujący na Hanną, którego matką chrzestną była za maj, a więc rzeczywiście ta przyjaźń była dość intensywna zresztą po drugiej wojnie światowej, kiedy Niemcy rzeczywiście mieli poważny kryzys ekonomiczny gospodarczy Liza Majka przebywając za granicą wysyłała regularnie chanów paczki WIG zawsze z żywnością i rzeczami zawsze, pamiętając by włożyć kilka cygar, które uwielbiał palić Han, a więc rzeczywiście Michała wartą czekamy od źródła dotarłem do informacji, że mieliśmy jakąś wspólną ciotkę w swoim drzewie genealogicznym nie nic na ten temat nie niewiadomą, kiedy rozmawiamy z prof. Syme, która jest biograf mu pierwszą właściwą osobą, która przywróciła pamięć liże my fair rozmawialiśmy właśnie kiedyś o tym czy rzeczywiście Hana majster mogły łączyć takie relacje rodzinne i doszliśmy do wniosku, że nie natomiast, jeżeli rzeczywiście pan tak ktoś tutaj takiego takiej na taką informację to musiało być tą bardzo dziś dalekie pokrewieństwo, ponieważ korzenie rodzinne widzę najpierw wykształciły się po Austrii Chan był Niemcem no i tak podstawowa różnica była taka żyli za magister była Żydówką Han nie użyłem co m.in. było związane z późniejszym rozłamem ich prac podczas drugiej wojny światowej w mówimy o od Robercie, a dobrze w takim razie, jeżeli do drugiej od, których teraz pan wspomniał FOT Robert Rich to drugie wcielenie to tak, kto rzeczywiście z tą pewnością tak dobrze, który w jego dzielnicy maja PL do lisy Meisner powrócimy my wrócimy jeszcze po informacjach za kilka minut natomiast też z jutro o godzinie osiemnastej w austriackim forum kultury w Warszawie będzie miało miejsce wykład pana profesora z cyklu śladami austriackich naukowczyni Eliza Meissner pierwsza dama fizyki jądrowej dzisiaj przedpremierowo o liże my też rozmawiamy w programie Owczarek informację o godzinie 1120 po informacjach wracamy pan prof. Tomasz pospieszny z zakładu produktów bioaktywnych na wydziale chemii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu z państwa i moim gościem wracamy do lisy Meisner, który opowiada pan prof. Tomasz pospieszny z zakładu produktów bioaktywnych na wydziale chemii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu jutro w austriackim forum kultury o godzinie osiemnastej wykład pana profesora właśnie ludzie Meissner wspomniał pan no osobach, które się przyczyniły czy wpłynęły na jej badania, ale myślę, że warto też wspomnieć panie profesorze o jej ojcu, który nie tylko inny, gdyby umożliwił swoim dzieciom, bo staje się boksem katami była, szczególnie że logów myślenie o swojej karierze w takiej przestrzeni, która jak pan powiedział nie było raczej dla kobiet dostępna, ale też wspina wspina, choć wspierał ją finansowo w czasie studiów tak oczywiście ten aspekt ludzki, który na, których Liza i tak trafiła na swej drodze życiowej był niezwykle ważne, ale tak jak pan redaktor słusznie zauważył początku sukcesu należy szukać w domu rodzinnym i tutaj nie tylko ojciec, ale również matka bardzo mocno się do tego przyczynili matka wizy Hedwig nie skarżą z domu skarbon była osobą, która miała niezwykle otwarty umysł i zawsze powtarzała swoim dzieciom szczególnie córką, że mają samodzielnie myśleć że, aby osiągnąć cokolwiek w życiu trzeba samodzielnie doświadczenie słuchać nie można iść z prądem tylko trzeba rzeczywiście ich pod prąd, żeby coś osiągnąć no łatwo powiedzieć trudno oczywiście było w tamtych czasach to wykonać natomiast ojciec z Neinver firma Mercer był doktorem prawa i jednocześnie na niezwykle taki bym powiedział analityczny umysł, ponieważ uwielbia grać w szachy i był nawet mistrzem szachowym rzeczywiście Penta, który wykonywał, kiedy jako jeden z pierwszych Żydów murku w kwietniu praktykować prawą umożliwi całej rodziny partnerów całkiem niezłą sytuację finansową, która z kolei sprzyjała rozwojowi intelektualnemu dzieci w domu nigdy nie brakowało pieniędzy ani chęci na to, żeby za maj lub jej rodzeństwo o uczyło się zarówno muzyki zresztą cała rodzina była bardzo muzykalna, żeby mogli czytać książki, które chcieli to wstęp do książek był właśnie bez ograniczeń jeśli niemożna było ich zdobyć w bibliotece to ojciec widzę prowadzą je z zagranicy zachwycić miał do dostęp do literatury i to rzeczywiście sprawiło ten głód wiedzy Liza majster właściwie od samej i samego dzieciństwa była zafascynowana fizyką i interesowały ją kolorowe w plany, które się pojawiają na na oleju wkomponuje się biorą co jest załamanie światła, więc takie podstawowe rzeczy, które budzą w dzieciach ciekawości również byliśmy my majster rozbudziły zainteresowanie światem początkowo oczywiście podobnie jak jej siostry pobierała nauki w domu później wysłano ją do gimnazjum ojciec był bardzo praktyczny i chciał, żeby córki zdobyły umiejętności lub takiej co mogły wykonywać w przyszłości zapewni im byt to też Liza Meissner została planowaną nauczycielką języka francuskiego chyba także dlatego zresztą chyba z tego powodu, który pan mówił także to była jedna z karier, które były dla kobiet dostępna, bo przecież nie nauką zaczęli się czy kobieta mogła być nauczycielką więc, więc ona była oficjalnie nauczycielką francuskiego, bo też francuskiego uczyła się w domu rozumiem natomiast to gimnazjum, który pan wspomniał zdaje się że, żeby zdać egzaminy ona wraz tam z kilkoma innymi koleżankami także córka wspomnianego Ludwika Boltzmanna musiały w ciągu bodaj 2 lat połknąć 8 lat programu, żeby zdawać egzamin tak i to tutaj warto też zauważyć, że ten egzamin nie był łatwy egzamin po egzamin składał się zarówno z języków obcych trzeba było zdać, ale poziom matematyki fizyki był rzeczywiście naprawdę wysokim poziomie no niestety trzeba też wprost powiedzieć bardzo często egzamin wyglądał w ten sposób, że kiedy wchodziła do sali młoda dziewczyna na co dostawała pytania trochę trudniejsze czy bardziej złośliwe czy bardziej podchwytliwe tak to wyglądało natomiast, jeżeli za maj trener oczywiście ten egzamin zdała z pierwszą lokatą doskonale skała są zresztą nie powinno dziwić, ponieważ zmniejsza jej kariera naukowa też, że jeśli wyłączyć ten czynnik dyskryminacji przebiegała doskonale ona została przecież pierwszą kobietą z tytułem doktora fizyki na Uniwersytecie wiedeński była również jedną z pierwszych, która zdobyła habilitacji tutaj też ciekawe tylko taka rzecz, kiedy złożył rozprawę habilitacyjną związaną z badaniem promieni kosmicznych redakcja jednej z gazet zmieniła promienie kosmiczne promienie kosmetyczne, bo przecież kobieta no nie powinna się zajmować się bardzo poważne tylko raczej czym związane z krytyką także takie są też się zdarzały szanowanych czasopismach naukowych chyba drugą kobietą była na Uniwersytecie wiedeńskim chyba Olga, a Tyler była pierwsza w 1908 kobieta na ulicy gdańskiej tak tak, że została z Radomia do dyrektora tak daleko z wiesz ja jestem pełen podziwu szczególnie chemia fizyka doskonale rozumie czym się zmagała no i właśnie to jest fascynujące, że dzisiaj myślimy o tym w takich kategoriach, gdyby ryby powszechnej nauki taki dostępności i też w te demo jednak równouprawnieniu na uczelniach tak LAD to są w ogóle inne kategorie tak to właśnie kategorii, gdzie dla kobiet co przewidziane pewne ścieżki i raczej nie są to ścieżki pracy naukowej czy ryby pracy na uczelni badań taktyka tak jak pan powiedział to bardzo, jeżeli nie chce być żoną i siedzieć w domu robić to co z energią w domu to oczywiście może jeszcze dodatkowo pracować, ale jako nauczycielka to mamy w zestawie dla kobiet także to dla olbrzymia praca nie tylko polegającą na przyswajaniu wiedzy tak na badaniach naukowych na współpracy z różnymi osobami, ale także na przełamywaniu tych wszystkich barier, które istniały no i czy na deser oczywiście, gdyby brak w zwrócenie uwagi na jej dokonania wspominał pan o tym panie profesorze, że pewne zjawiska przez nią odkryte nie noszą jej imienia tak by one były wielokrotnie kilkadziesiąt razy nominowana dzisiaj 18 tak, bo nagrody Nobla myślę, że od mówimy o 2 kategoriach prawda chemia fizyka chemia fizyce tak nic natomiast osoby, które z nią pracowały oczywiście tak dostawały więc, więc pomijana także to chyba słowo, którego chciałby być wielokrotnie pomijane no dyskryminacja pomijanie to było olbrzymie to projekt przy kontraktach zauważył, że właśnie dzisiaj nam nawet bardzo trudno sobie wyobrazić to w jaki sposób Liza najpierw była traktowana najprostsza rzecz, która wchodzi w tej chwili do głowy, kiedy pracowała w Berlinie w Instytucie, którego kierownikiem był inny Emil Fischer jeden z najwybitniejszych chemików mechaników oraz nagrody Nobla zabroniono jej korzystać z toalety, żeby załatwić potrzebne potrzeby fizjologiczne w Zamartem musiała wychodzić do hotelu, który znajdował się naprzeciwko stoją jest jakaś taka najbardziej wstrząsająca dyskryminacja nie wolno było wychodzić w ogóle piwnicy, gdzie mieści się laboratorium na wyższe piętra tam mogły przebywać tylko sprzątaczki, które miały sprzątać pomieszczenia natomiast za nadmiernie wiele razy to jest szła wspólnie z chanem to doświadczyła takiego bardzo prostego też tak proste dyskryminacji po prostu ostatnio ostentacyjnie mówiono doc. Her Chan natomiast w ogóle nie zauważano znaj nabyła z właściwie w cieniu Wej w tym cieniu pozostała do końca właściwie jego życia i swojego ponieważ, kiedy 40 latach czterdziestych zaczęto bardzo z tego wieku warto zwracać uwagę na proces związany z rozszczepieniem jądra atomowego i Han otrzymał nagrodę Nobla 2005. za czterdziesty czwarty rok audytorium 2006. otwierał ją samodzielnie ach, realizm magiczny, która zinterpretowała to zjawisko Han dokonało rzeczywiście zrobił świetny eksperyment natomiast jako Chemik nie miał zielonego pojęcia co naprawdę dzieje się podczas szczepień mają traktować doszukiwał się tam izotopów radu podczas gdy tak de facto jądra uranu pękało na 2 mniej więcej porównywalne pół i nie wiedząc kompletnie co się dzieje pisał listy do wizy na scenę ona wówczas już przebywała w Szwecji musiała uciekać z Berlina jako Żydówka połączył się i ona w listach odpisując chanowi podała wskazówka, że jądro atomowe pęka na 2 części no oczywiście uczelni takiej rangi jak izba formach Planning Józef Rotblat oni wszyscy nominowani za maj do nagrody Nobla kilka razy natomiast warto zwrócić uwagę, że sam Hans nominował ją 1 raz nie miał odwagi w sobie takiej wypowiedzieć, że ta nagroda powinna być przyznana zarówno jemu jak i jego przyjaciół przez, z którą przez tyle lat prowadzili wspólne badania oczywiście sam majster przez pewien czas miała mu za złe że nie miał w sobie siły nie wiem właśnie tej lojalności, żeby wspomnieć, że te badania były prowadzone przez nich wspólnie, ale z racji tego, że była tak jak wspomina mocniej siostrzeniec FOT Robert wiś niezwykle dobrym człowiekiem bardzo szlachetny o wielkim sercu zobaczyła chanowi, iż czasem nie nigdy nie rozmawiała z nim o nagrodzie Nobla nie wracała do tego tematu i generalnie rzecz biorąc utrzymywała z nim dobre kontakty aż o śmierci co ciekawe obydwoje zmarli w tym samym roku w odstępie kilku miesięcy kilkudziesięciu lat panie profesorze bardzo panu dziękuję państwu, którzy są z Izą Meissner zainteresowani my przypominamy, że jutro osiemnasty w austriackim forum kultury właśnie wykład pana prof. Tomasza pospiesznego dotyczący lisy Meisner będzie miało miejsce pan prof. Tomasz pospieszny zakład produktów bioaktywnych na wydziale chemii i Uniwersytetu nie tylko Uniwersytet imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu był państwa moim gościem informację o godzinie 1140 po informacjach kultura osobista gościem Marty Perchuć Burzyńskiej będzie Tomasz Stawiszyński, który opowie swojej nowej książce dzisiejszy program przygotował Paweł Ziętara, a nad jakością naszych połączeń czuwał Adam Szurlej Zwiń «

Lise Meitner – pierwsza dama fizyki jądrowej

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 06:00

Najnowsze Podcasty

Dzień dobry!

Polityka azylowa UE

Przewodnicząca neoKRS chciała wysłać na szkolenie jedną z sędzi, po wydanym przez nią wyroku

Albert Einstein. O genialnym fizyku i jego relatywistycznym wszechświecie

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL