Co to jest czas? "Lepiej zapytać - jak działa czas"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry Cezary łasiczka witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na program off czarek państwa moim gościem jest pan prof. Andrzej Dragan fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry panie profesorze dzień dobry, że miał pan usłyszeć cała przyjemność po mojej stronie panie profesorze, a powodem naszej rozmowy antenowej dzisiaj jest bardzo interesujący artykuł albo właściwie seria artykułów, które pojawiło się w najnowszym tygodniku new scientist ex to są teksty Rozwiń » dotyczące wydawałoby się sprawy bardzo błahy albo sprawy, na które Świercz nie zwracamy uwagi, a jednocześnie chyba naukowcy wciąż jeszcze mierzą się z pytaniem czym to jest, a chodzi o czwarty wymiar, czyli czas i tak też z tytułu tej serii artykułów Denny my strój z audi Ford w dal mężczyzn, czyli tajemnice zagadki czwartego wymiaru jest czwartym wymiarze dzisiaj będziemy rozmawiać pan wie czym jest czas panie profesorze wybielające na Twitterze napisałem, że takie słowo, które najbardziej urąga ludzkiej godności to jest czas przestrzeń nam się wydaje, że czas przestrzeń są zupełnie różne rzeczy, a zgodnie z przyjętym do zdolności do naszej promocji nie różnią, więc wychodzi na to, że komplet nie mamy zielonego pojęcia to jest czas przez to konieczne, gdyż są różne no ja myślę, że nie mamy państwa jest po prostu wiemy co właściwości czasu wymioty są niektóre właściwości przestrzeni coś na ich temat tutaj powiedziane co w ogóle jest to nikt potrafi powiedzieć sensownie, a czy można w ogóle zajmować się fizyką być fizykiem to tylko jedna z zawodów nie wiedząc czym jest czas no pan lekarz KO czy takie elektrony tę pan rektor elekt oralnej położone na stole tu part od zaletą tego, że pokazuje palcem, ale mnie nie może powstrzymać przed badaniem jakie, ale od elektronu, jaki moment magnetyczny elektronu, jaka jest szansa, że się przeniesie z punktu ADO punktu de mogę badać właściwości mogę mogą analizować, ale co to jest Elektron to najwyżej mogę panu pokazać palcem to jest sektor istotnym konie tak samo my wiemy różnie można właściwości czasu ja sam jest moment, a sami artykuł na święta tematycznych kwantowe właściwości czasu i tam się okazuje równie zaskakująca rzeczy natomiast co to jest tak naprawdę to możemy tylko zgadywać możemy wyobrażać mina na Twitterze jakiś filozof napisał, że przecież czas to jest taka jest apriorycznym forma Poznania kolega, dlaczego i tak może bełkotać na temat tego, która się, że to jest, ale obawiam się, że dopiero zrozumiemy to jest wtedy prezydent premier le w czasie tego kompletnie rozbiliśmy, czyli jeszcze nie rozumiemy czasu i a zanosi się na to, że zrozumiemy czas pan to zazwyczaj tak bywało w fizyce, że im coś wydaje się prostsze bardziej oczywiste tym gorzej to rozumiem taka my mając historia fizyki było często odkrywania rzeczy zupełnie oczywistych obecnie albo coś wszystkim dla oczywistej Leonarda, więc np. ważył ciężar powietrza wszyscy szukali, bo przecież każdy społeczeństw waży nie wiemy jak u 1 zasadność grawitacji, czyli ciała spadają bądź przede wszystkim oczywiste spadają są cięcie i tego typu proste pytania, które wszystkim wydaje się oczywiste jak z z kolei najwięcej kłopotu pan najprostszy przykład taki poziom życia i jak się pan tak, dlaczego rower jedzie się przewraca to większość ludzi będzie coś tam też na ten temat bełkotać, bo każdy, czyli specjalistą karta miejska rowerze, ale bardzo mały, kto wie, dlaczego w ogóle rocznie praca jest mechanizm i czas jest chyba najgorszym przestrzeń w najgorszym przykładem tego typu sytuacji, dlatego że wszyscy jesteśmy ekspertami każdy z nas odczuwa konsekwencje czasu zostanie w swoim życiu wiemy, jakie są właściwości czujemy intuicyjnie, ale co na to intuicją idzie jaki, jakie rozmowy wyjaśnienia i tego mechanizmu to z końca dziś rodzaj mechanizmu, który chroni żadnego pojęcia na horyzoncie jest kilka kandydatów, których staramy się Theory, które tam, żeby jak już głębszy sposób wyjaśnia to też czas natomiast na tym etapie są wyłącznie potem, a czas istniał zawsze czy zaczął się w którymś momencie, w którym momencie się skończy również, że pewnie, żeby dać odpowiedź na to pytanie to musielibyśmy wiedzieć, o czym rozmawiamy szczerze tutaj daje być może jakoś wymknąć tego rozumienia i coś na ten temat powiedzieć no jednak takich popularniejszy hipotez jest taka, że 6 lat rozpoczął jakieś kompletne 14 jak wiele lat temu umownie mówiąc o czasie pewna hipoteza, dlatego że wiemy, że 14 000 000 000 lat temu wydarzyło się coś wyjątkowego zaś w kosmosie wiemy, że wtedy kurs cały przeszedł bardzo bardzo mały nie ma stuprocentowej pewności by mieć utraconej pewności, ale szczególnie w tym stanie nie ma pewności, że tak rzeczywiście było czy też było także w trakcie kursu bardzo mały, bo się skurczył z poprzedniej rady swojego życia jej teraz sprawdza się odbił i i pewnie rozszerza być może to było takie BIK bank SA ani BIK banki tak jak w innych w sierpniu tego roku uważało, że nie wiemy na pewno, jeżeli byłoby także, że mamy do czynienia wielkim wybuchem, czyli powstanie czasoprzestrzeni 14 lat lat temu to to oczywiście czasem tu zacząć wszystko się wtedy zaczęło i pytanie co było wcześniej nie do końca ma sens to trochę jak pytanie, jakby trochę czepce i jaka jest piłka to za swoją powierzchnię piłkę to jest to jest powierzchnia w Okrąglaku listach pytanie, gdzie jest piłka poza nią jest pani pozbawionym sensu tak samo jest prowadzone są pytania co było wcześniej przed wielkim wybuchu swoją drogą to jest też interesujące, że na pytanie o czas mówimy czy pan mówi, ale to przecież jest jest konsensus wśród naukowcy właśnie rozpoczął się po 14 000 000 000 lat temu, czyli do określenia początku czegoś co próbujemy opisać używamy jednostki tego czegoś co, czego nie potrafimy opisać no tak to prawda bywa to to jest niestety nasza przypadłość fizyka to nie jest zbiór rodzin wszystkie pytania to jest odpowiedź na te pytania, które potrafią odpowiedzieć dziś bardzo się staramy to zbiór osadzać natomiast póki co na niektóre pytania potrafimy odpowiedzieć większość pytań, kto potrafi zadać pytanie co to jest albo co to jest elektro co jest tylko jak działa, ale jak działa czas, jakie są właściwości i nie bardzo byśmy chcieli powiedzieć to jest elektorat, bo te dalej, ale póki co brakuje narzędzi brakuje nam wiedzę na ten temat i w związku z tym jak się nie ma co się lubi się lubi co się pali się bada co może badać dobrze skoro nie był big-band tylko Bilbao, czyli rozumiem, że mamy do czynienia z jakąś taką fazą, że wszechświat się najpierw rozszerza, a potem dochodzi takiego momentu potem zaczyna się znowu kurczyć malutki potem znowu się rozszerza to w takim razie czas chyba musiał albo istnieć albo o bo jeżeli coś rozszerza i kurczy i rozszerzono czy mamy do czynienia też jakość fluktuacja nie musisz to odbywać w jednostce czasowej jakiś no w takim wariancie nie wiem jak było na pewno znaczek i powszechnie pogląd taki, że wszystko w czasie wielkiego wybuchu natomiast to nie jest pogląd, który jest ugruntowane stuprocentowych obsesji panowało obserwacja jest pewna niewielka szansa, że na różne inne, żeby ten widząc, iż tak w takim wariancie oczywiście czas zaczął się 14 lat lat temu tylko wtedy nasza jakieś szczególne nasza szczegóły zdarzenia natomiast wszak istniał wcześniej i wówczas oczywiście wiemy co było jeszcze jeszcze wcześniej tak, ale możemy tylko spekulować na i wtedy pytanie pozostaje nadal otwarte czy czas jest coś w tym coś zacięło i przestrzeń czekasz co czymś co trwało od wieku nieskończenie długo też ciekawa rzecz jest taka, że my skupiamy ten artykuł skupia się bardzo mocno na pojęciu czasu natomiast, że szokujące jest to, że pomimo naszych i innych wyobrażeń przestrzeń tak czy pomyślą od czasu prawie nie różni spać na terytorium czynności nie pan pamiętam ze szkoły podstawowej jak i jakiś jakiś błąd zrobiłem broni z matematyki i nocnych zmian była od ocenę ja się awanturowała się przecież tylko pomyliłem znaku co to za różnica, a z perspektywy współczesnej fizyki czas przestrzeń część nieruchomości różnią się tylko pod znakiem jakiś tam 1 wyrażeniem jednym z zalet pojawia się minus i to mimo zdecyduje o tym co się stanie, a coś czasem co jest głęboko szokujące, dlatego że sprzedają są kompletnie luzować dobrze to proponuję byśmy do tego zagadnienia powrócili po informacjach Radia TOK FM, a w międzyczasie praktyczny przewodnik działania czasu, bo czas Szanowni Państwo zbliża się godzina 1020 czasu środkowo europejskiego o godzinie 1020 informacje po informacjach wracamy państwa moim gościem jest pan prof. Andrzej Dragan fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego wówczas efekt wracamy do czasu Szanowni Państwo pan prof. Andrzej Dragan fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego jest państwa i moim gościem czas to nie pieniądze czasoprzestrzeń przestrzeń to czas czas przestrzeń nie ma sensu tak zrozumiałem spieszy wcześniejsze rozmowy wie co to znaczy, że czas przestrzenie w tym samym prawie tym samym różnica ary Real religijności taka no mamy taki 1 drobny wynosi tzw. metry, ale całym układzie okresowym pierwiastków jest też taki, że to są prawie te same rzeczy się różnią, ale działalność dawnej stosowną sumę prawie, które robią różnicę i zaskakujące jest to, że są bardzo podobne do siebie czas przestrzeń nie są tym samym oczywiście są różnią się czymś biegania, które nie do końca jasne czy różnią się wyłącznie tym znakiem minus szczytu jeszcze 4 klasyczne równość tylko 1 znakiem minus to kwantowej są dodatkowe bardzo mato klimatyzowane różnice, które dosyć trudno nawet z UE ani słowa takie popularne języki dlatego, że to są techniczne zagadnienia natomiast różnice są bardzo subtelne i ciekawa jest to subtelne różnice na poziomie matematyki są odzwierciedlone tak kolosalnym granicami naszej percepcji do tego stopnia, że autorzy tego artykułu, który do artykułu o tym rozmawiamy mówią tylko czasie przestrzeń mile wspominają zakładając, że zostanie pisze różne projekty zagadnienia w to zdaje się pan nazywa się wolność słowa Agcy i że redaktor tego cyklu z wybrał sobie takie teksty albo zamówił takie teksty, które mówiły o czasie, a być może przestrzeni poświęci w inne inny inny zbiór dobrze, czyli nie potrafimy zdefiniować czasu, ale możemy opisać pewnego właściwości jakieś właściwości ma czas pani profesor sza no i zdefiniować jeszcze na byśmy byli w stanie to jest czas przestrzeń tylko trochę takim definicja jest takie one niewiele mówią na temat tego co definiujemy tak jest paradoksalnie inżynierem możemy zdefiniować coś w sposób precyzyjny znaczne i tak wydamy mówi na temat tego co definiujemy mąki ja natomiast NIK co to, jakie właściwości to naprawdę bardzo dużo przede wszystkim wbrew temu co się wydaje czy wydawało ludziom do dziewiętnastego wieku czas to nie jest coś sobie płynie w tle w sposób jedno jedno mierne i ich tyle czas jest wielkością dynamiczną może przyspieszać rozwadniać od dylatacji takim tempie tylko te także atlasu dylatacja czasu jakaś legalnie poruszać dużą prędkością to to spowalnia i spowalnia nie tylko 1 konkretny zegary wszystkie rodzaje zegarów spowalniają wszystkie procesy dynamiczne spowalniają, jeżeli i obiekty, które zachodzą się pan czas dużą prędkością mniejszą prędkość tym większa dla czasu przy prędkości dążący do prędkości światła tempo starzenia się czy tempo styl i chodzę na zegara zatrzymuje się dąży do zera sama prędkość jazda zagrania osiągalna, więc to jest 1 rzecz druga rzecz jest taka, że Grawitacja, która jest taką pozorną jak się okazuje siłą w tym sensie, że ona dostać się nie różni od takiej siły, którą czytamy w autobusie, który przyspiesza zwalnia takiej czy pozorne działające w nim na całym urzędniczka ma też związku z tym coś wspólnego z ruchem, a zatem też należy się spodziewać słuszne, że w polu grawitacyjnym czas również będzie chodził w różnym tempie w zależności od tego gdzie się znajdujemy i oczywiście jest na, a im wyżej dalej od ziemi tymczasem nie trochę szybciej im bliżej ziemi, tym bardziej spowalnia, więc nasze nogi jesteśmy trochę tak wolniejsza niż głowa i te go typu różnice jak obecnie już mierzy się z dokładnością do mm różnicy wysokości czy jesteśmy w stanie zmierzyć tempo było czasu na 2 wysokościach, które różnią się o milimetr nie więcej i wykryć cenę dla czasu, a naszym celem tego też ma ogromne znaczenie chociażby, kiedy używamy Google Maps jako kolektyw i systemu GPS, dlatego że satelity, które są wysoko nad naszymi głowami są w obszarze w tym czas płynie trochę szybciej, żeby precyzyjnie określały położenie trzeba brać poprawkę na ten fakt bo inaczej by ten system się rozstali dla bardzo szybko i więc to, o czym mówię to nie są mieszane podatnik dostanie dosyć bardzo dobrze zbadany i odczulaniu wiemy po prostu jest to są te są to są takie najbardziej podstawowe własności czasowych od, których można zacząć dyskusję, czyli toby oznaczało, że osoby, które mieszkają na wysokim piętrze w jakimś bloku starzeją się szybciej niż te, które mieszkają na parterze tak jak pan ma wszelkie zapasy bigosu to proszę trzymać w piwnicy tam będziemy z duszą datę i jakość mycia, ale jego smak ma dłuższą datę przydatności do spożycia to nie wynika z tego, że trzymamy go w piwnicy tylko właściwości kiszonek oraz organowi prawo musimy też proszę pana lodówce zapewne tak, ale ale, jeżeli pan dba o swoje przysmaki to na pana miejscu trzymał kociego oka w piwnicy pod amboną dużej w dobrym stanie rozumie, a owoce niedojrzałych, jeżeli chcemy, żeby się szybciej dojrzewało to kładziemy je nie wiem na dachu wieżowca tak jak pan chce pan szybko i sprezentował po prostu trzymać namierza się na sąd jeszcze raz sfermentowane tak w halach domowe wyroby też można przygotowywać Materna piłem tylko bezalkoholowe będzie dzieckiem altana wieś z SSC fizycy z uniwersytetu Warszawskiego czy się zajmują wolnym czasie w produkcję Picasso i dobrze jeśli tak będzie dopytują nasi słuchacze różnice te dyskretne różnice, które pan wspomniał panie profesorze czyni gdzieś tam jest mi nosi, a gdzieś tam jest plusik w, czyli czymś różni czasu przestrzeni dla czym polega ta dyskretna różnica no, żeby powiedzieć o własne właściwościach czasoprzestrzeni użyła pani tzw. metryki to jest metryka to jest taka instrukcja w jaki sposób mierzy odległości przestrzeni jak wcześnie jest płaska to odległości między trywialną tak jak przed oczyma na taras geometryczna z kolei przykład stałej średniej natomiast jak przecież tak się ona on to wtedy tak moment staliśmy trywialna metryka staje się tylko ona i to jest ta instrukcja w jaki sposób Przymierze 1 punktu do punktu przestajemy takie proste w nad resztą metryka to jest de facto zbiór kilku ulic kilku funkcji i funkcję mają jakieś dziwne właściwości natomiast by tę funkcję, jakby zaopatrują każdy wymiarów osobno mamy jakieś funkcje charakteryzujące czas przestrzeń relacje między czasem przestrzenią i te funkcje, które charakteryzują czas mają inne znacznie starszą te, które kreują przestrzeń to jest matematycznego punktu widzenia teorii względności wszystko skądś te i zasady tyle nic więcej na temat sensownego nie potrafię powiedzieć nawet, bo to są wielkości powstał zwykle trudno sensownie zdefiniować, które kwantowej z kolei dzieją się różne ciekawe rzeczy, bo okazuje się, że pojęcie czasu przestrzeni mają jeszcze dodatkowe rozróżnienia, które z są jeszcze bardziej subtelne tam już mechanice kwantowej wielkości, które się mierzyć da się zmierzyć nie są tak nam się udaje liczby prędkość położenie energia to są liczby jakieś czy sektory mechanice kwantowej to są bardzo skomplikowane obiekty matematyczne zwane operatory IT operator ma szczególne właściwości jeśli firmy i w odniesieniu do czasu odniesień przestrzennych tam jakieś subtelne rozróżnienia tylko widzi pan, jakby zaczął plątać i bełkotać o tym mówię, dlatego że wchodzimy sytuacja, w której adekwatnym opisem rzeczywistości staje się matematyka, która jest abstrakcyjna i trudno się jednak taki język potoczny i im w związku z tym jak widzę, że gdzieś tam takim wzorze jakieś inne narody takie wrażenie między tym jakiś czas przestrzeni, ale nawet nie do końca rozumiem co to znaczy tak na Jatkach na ziemniakach obie panie i to znaczy po prostu nasz komentator Emitela czy się z tym pogodzić jesteśmy głupi w parze pogodził mocą zrobić to co mamy jeszcze pretensje, że ten głupi no tak tak wyhodowała ewolucja, że wielu to co wiemy tyle nie mamy też pretensji w końcu to natomiast staram się walczyć o godność i rozumieć coraz więcej natomiast walka jest nierówna oczywiście tyle dzięki niebyt to działać rewolucji tysiące 61, dlatego że i ludzie, którzy badają zagadnień czarnych dziur spotykają się z interesującą sytuacją mianowicie plamy dziury są ekstremalne potwory, które dziś pamięć żyjących Galaktyka wszelkie braki są ograniczone i one pożerają wszystko co do nich wpadnie świata mamy ileś tam dostać nawet jest taka magiczna granica nazwaną horyzontem zdarzeń, za które świat nie stanie teraz powrócić apel również nie powiedzie nas coś poza wolni światło natomiast czekali jest taka, że metryka wspomniałem pod horyzontem zdarzeń zmienia znak tam by zderza funkcja wspominałem zmieniają zdanie przeciwne co formalnie wygląda tak jak gdyby od horyzontem czarnej dziury czas przestrzeń zamieniały rolami też kilka pytań to znaczy czy w ogóle cokolwiek znaczy to jakiś artefakt matematyczny to ile to jest jakaś głupota tak czy też jest jakaś bardzo ważna wskazówka na temat właściwości czasoprzestrzeni i one mogą też w sytuacjach zamienić ze sobą rolami, a cudowne pytanie sam raz na te pytania można w czasie informacji sobie myśleć w pan prof. Andrzej Dragan fizyk z uniwersytetu Warszawskiego z państwa moim gościem informacje o godzinie 1040 po informacjach wracamy po strzale zza wracamy do czasu Szanowni Państwo o najnowszym tygodniku new scientist serię artykułów poświęconych czasowi m.in. czy kiedyś czas zaczął czy kiedykolwiek się skończy właściwie jest czas pan panie profesorze wspomniał ewolucję i tutaj ten wątek rewolucji także pojawia się rozumie, że jest, gdzie i jedno z definicji czasu też mówi o tym, że to jest jakaś stawu jednostka przestrzeń czy czasy przez nie to samo łowisko siebie, w której dokonuje się zmian i tutaj mówiąc ewolucji mówimy o zmianach, które właśnie dokonują się w czasie i pan wspomniał od Latakii czasu o tym, że czas przyspiesza albo zwalnia, ale to Sojusz Niemiec nie do końca pana przestrzeń specjalizacji, ale w tym tekście co się też pojawia, więc ten wspomnę spojrzenie na ewolucję, że z, ponieważ jesteśmy właściwie patrząc od początku powstania ziemi w jakimś dosłownie w mgnieniu oka to te wszystkie zmiany ewolucyjne, które dokonywały dokonywało się na przestrzeni znacznie dłuższy niż istnieje powiedzmy ludzkość, która zostaje się jak to jest możliwe, że nie wiem z VAT nie dinozaura powstał tak albo żaby żaba z czego ta powstała przecież, kiedy obserwujemy, żeby stawia to nic się dzieje, a tymczasem czasami ewolucja podobnie czas przyspiesza czasami zwalnia to tyle lat od właśnie tej ewolucji, która jak rozumiem mnie pozwala nam być mądrymi tylko sprawia, że jesteśmy głupi co też pewnie wymagało kolejnych definicji doprecyzowania jak będą używane mózgu niezgodnie z jego i instrukcją i przeznaczenie w końcu ewolucja dokonywała mózg, żebyśmy sprawnie oceniali co się nadaje do spożycia co nie, a nie o to, żebyśmy się zastanawiać nad kontrolą grawitacją czy tego typu rzeczami, które miasta, ale nie ma, ale od momentu, kiedy mamy takie nalepki, które mówią bez formy, czyli należy spożyć do gotowości już mózg ma ludzik ma wolne jest może skoncentrować na innych rzeczach jak np. próba zrozumienia czym jest czas, bo takie tutaj właśnie mózg zaopatrzony w szereg różnych intuicji, które nam są budowane właśnie z głowy i intuicję wbrew pozorom często nam przeszkadzają w rozwoju czegokolwiek nie pomagają no i dlatego właśnie geniusz wielkich Odkrywców często polega na tym, żeby lać zignorować intuicję i zadać pytanie mimo wszystko coś co wydaje się co nam stopy, ale zupełnie oczywiste jest sądami odkrycia właśnie często z ignorowania mózgu ani skorzystania z niego będą jest to obecnie na rynkach no z tym czasem oczywiście tak starej Unii Andrzej Gut chyba odkrył, że ewolucja nie nadchodzi nie chodzi równomiernie tylko przyspiesza zwalnia są takie krótkie tak gwałtownego przyspieszenia procesów ewolucyjnych do nas punktualnie zmian dodaje la i kiedy to organizm się bardzo szybko przekształcają jakieś inne formy pan jest są okresy stagnacji i hipotezy były takie, że to się brało stąd dzień spotykały się nago na 1 obszarze geograficznym 2 różne organizmy, które konkurowały same zasoby ślady już bardzo szybko nie będę musiał zginąć tak świat i pojawiają się i amerykańskie zbiórki i Europie i natychmiast naszym europejskim do tych są skazane na wyginięcie nawet zanim się stanie jest po bardzo mocna presja selekcyjna no tak różne strony dzieją czas płynie równomiernie także w stanach tradycyjnych jak widać a gdyby europejskie wiewiórki pojawił się w Ameryce to wtedy tamte były zagrożone no już było doszło do konkurencji to ciekawe staże by organizm nie giną, czyli gatunki giną, kiedy tu ich naturalni wrogowie się pojawiają na tym terenie będzie wręcz Zająca giną, dlatego że jest dla geeków jak za bardzo wymagająca to nikt nie miał co jeść ich ulegać granicznej i odradza się Zając Zając zginął, kiedy po inne zające, które za tą samą marchewkę i wtedy jest konkurencja ten, który efektywnie Tomaszewska wykopuje ziemi zjada lat ma większe szanse przetrwania i jedno zresztą mama bardzo bardzo czytelnie umieszcza się polityki tzw. tu tak partie polityczne, które są bardzo blisko siebie programowo najbardziej się włączają, ale co ciekawe to też zauważył, jeżeli chodzi o fizyków środowisko fizyków, jeżeli mamy jakieś problemy do badania to oczywiście jest jakaś ograniczona liczba fizyków, którzy się tymi problemami zajmują, a potem są ci którzy, żeby nie wyginąć wymyślają sobie problemy, czyli jakiś tam się wszechświaty równoległe itd. tak dalej teorii strun, czyli generalnie rzeczy, o których można pisać, ale chyba empirycznie nie bardzo można je zbadać no naprawdę jest niestety także dodać dobre pytanie bardzo trudno w związku z tym zazwyczaj naukowcy zdają sobie pytania i wdrażania polityki tworzą problemy, które potem sami rozwiązują takie 99% przypadków prac naukowych także z fizyki natomiast raz na na ruski rok się zdarzy tak jak to dobre pytanie udzielić odpowiedzi i postęp zrozumienie rzeczywistości w tym jednym z czwartku na stołeczne 1000 na 1 000 000 i tak jest tak oszałamiający dzięki temu dobremu pytaniu, lecz i tak warto próbować warto ryzykowali szczerze, że marnie całe życie dając mu pytania w nie ma wyjścia trzeba próbować woli inny sposób nie będzie, więc bądź Cohn rozumie nowego no taka taka przypadłość tego zawodu jeśli chodzi o światu nowego pan wspomniał to to nie jest aż tak idiotyczne opowiada się wydają nasiona brzmi w trasie Dziwnów natomiast byśmy nie przejdą mechaniki kwantowej mi to nie do końca jest tak, że to jest pewna interpretacja mechaniki kwantowej jest raczej także, jeżeli przyjąć, że zjawiska kwantowe działają na wszystkich skalach tylko mikro skala, ale też makro skalach dotyczą ludzi biurek BIOS-u i dalej nie ma innego wyjścia jak wyciągnąć wniosek rzeczywiście żyjemy w jednym z czerwonego światu by natomiast tym pytanie czy reklama działa we wszystkich skalach czy nie i tutaj też o to, że artykuły w jedną z artykułów zahaczają trochę ten temat, dlatego że moi koledzy z układu i z dzięki pytanie druga grupa jednocześnie i wskazali na ciekawy pomysł jak sprawdzić czy Grawitacja jest oczywiście kwantowa czy ona działa tak skalach mikroskopowych czy też za sprawą efektów grawitacyjnych mechanika kwantowa przestaje działać w skali makro, w której żyjemy i dzięki jest to że, że ten eksperyment, w którym który sprawdził być może da się świat też przewidywalnej przyszłości wykonać i to przestaje być tak science-fiction zaczyna być fizyka ekspert empiryczne i być może dowiemy się jeszcze naszego życia czy mechanika kwantowa się załamuje wegetacji czeka, żeby to zrobić potrzebny jest między bardzo precyzyjny zegar i jeden z autorów wartych art. 11 zasad, które tam wiesz wypowiadała się jest autorem najprędzej mniejszego zegara, jaki skonstruowano zegara atomowego i nica Love jeszcze lekkie tak tego gazu dokładnie jak i wyśrubowanych parametrów tego zegara być może ułatwi nam przeprowadzenie elementu, który sprawdzi czy mechanika kwantowa działa tylko w mikroskali opisuje elektrony i fotony itd. czy też opisuje wiewiórki bigos itd. to jest bardzo ważne pytanie, bo chociażby ono rozstrzygnięto kwestię czy żyjemy w 1 zrobiliśmy to czy nie, która w, którym pan był łaskaw określić jako kuriozalną być może to nie takie kuriozalne na ręcznym historia nauki pokazuje, że idiotyczne rzeczy, które sprzedawały niewyobrażalne okazało się prawdą i nie np. liczba przykład ten czas, który spowalnia przyspiesza przekaże szukał w głowę bez sensu być po twórców mechaniki kwantowej nie wierzyła, dlatego że jak zrozumieli, czego prowadzi je tak jak to sami odkryli to przestali wierzyć to było takie dziwne, że też jest niemożliwe, żeby to było prawdziwe mi 1 profesor czasie jakieś wykładu wypomniał, że argument tego, że zamiast idiotycznych, bo każde dziecko wie że, że czas przestrzeń są przecież czymś zupełnie inny pomysłem wtedy pan sam przyznał, dlatego że są czymś zupełnie inni w świat czy znane są bardzo podobne i i docent oznaczonych argumentach używać po pewne elementy zamiany jednego z2 no i pomysłów czasem dlatego pewnie mało dzieci nie są ekspertami widzieć wnieś Piotr teraz fizyki, bo bogacenie się wydaje mi rośliśmy praw lub dalszej Harnaś walczy się zastanawia, dlaczego pan zamiennie używa przyspieszenie prędkość, bo przecież to nie jest te same rzeczy, a nie mierzalną egzaminy urządzanie miasta, aby prędkość to jest prędko zdali mówiła o tym, że czas, że czas trwania lub przyspiesza w zależności od prędkości, ale nas słuchać twierdzi, że chodzi o przyspieszenie na tempo upływu czasu zależy od prędkości zegary takie były precyzyjnie no tak to rzeczywiście jest jak się szybko to hit jesteś ofiarą tego jest precyzja oczywiście także tempo upływu czasu zależy od prędkości zegara tempo zależy od tworzenia tego zegara problem ocenia natomiast jak zegar zacznie się poruszać szybciej to tego tempo starzenia się powoli we są też pochodna w czasie, których dochody jak jest najciekawsze pytanie, jakie pan słyszał w ostatniej dekadzie takie właśnie, dla którego warto żyć, żeby je zadać bo, żeby usłyszeć 4 oraz obiekty jednak co ktoś ma rację, ale ceny tego jak tam, ale mogę mogę powiedzieć, jakie to ja sam zadaje ostatnio i próbuje się zmierzyć z grupą kolegów cudo to jest pytanie dotyczące tego co by się stało, gdyby już rozwiązać układ odniesienia, który podczas zresztą większość myślało nie wiadomo, że tak, żeby ludzie bardzo dziwne Zaczyk wiadomo, że pojawią się pewne problemy z przyczyn nowością i myśmy jakiś czas temu pokazali, że do niego żadne paradoksy tylko będą to takie zachwiania przyczynowości, które znamy dobrze Stali kwantowej, więc wydaje się, że być może taki związek między postawą mechaniki kwantowej i możliwością poruszania się też na świat i ruch miał świetnych Solidarności natomiast Parysa nowoczesnego rzek i w układzie toczącym się jakością większość te światła czas przestrzeń, aby się danymi rola, jeżeli w ogóle takie układy miałby Sas i najbardziej zaskakująca wszystko jest to, że żyjemy w świecie, w którym jest 1 wymiar czasowy 1 czas i są 3 wymiary przestrzenne k to są to jest między tą rozruchu jedno drugi i teraz jeżeliby na poważnie traktować tego typu hipotezy, że ktoś ma jakiś obserwator mógłby istnieć, poruszając się z prędkością na świetną to wydaje się pierwszy rzut oka, lecz takim układzie odniesienia powinien być 1 wymiar przestrzenny, czyli czasowe to pytanie, w którym też interesu 1100 to znaczy w ogóle jak wyglądała rzeczywistość opisywana w tego typu układzie, który mamy chronologii, która nie jest jednowymiarowa tylko jest trudna no tak to tak samo przestrzeń tylko, że wtedy był czas, czyli dokładnie tak wszystkim tłumaczy Nowicki wszystko bardzo PiS co akurat jest proste w ZUS kwantowa może lekko skomplikowany, ale to, jaka jest proste w dobrze jak, jeżeli państwo przepraszam proszę powiedzieć panie profesorze, bo w wielu wtedy właśnie poziom trudności jest zupełnie efektywne tak jak pan powiedział jakiś filozof i powiedział, że jestem głupi, bo przecież wiadomo że, że czas to jest taka, a wręcz Platforma rozdaniach wszystko jasne, a to w takim razie panie profesorze pana i naszych słuchaczy zapraszam na informacja skoro filozof powiedział to to filozof też będzie dzisiaj w programie, proszę bardzo, nie wiem czy pan przewidział czy pan wiedział pan wyczuł nie były każdego dnia jedenasty będzie będzie filozof bardzo dziękuję za rozmowę państwa, którzy czasem interesują i chcieliby więcej o czasie się dowiedzieć się także z różnych punktów nie tylko fizycznego punktu widzenia czy punktu widzenia fizyki, że tak od państwa do artykułów w tygodniku new scientist tajemnice czwartego wymiaru państwa moim gościem był pan prof. Andrzej Dragan fizyk z Uniwersytetu Warszawskiego informację o godzinie jedenasty po informacjach filozofia trochę filozofii szczyptę filozofii Zwiń «

Co to jest czas? "Lepiej zapytać - jak działa czas"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 22:00

Najnowsze Podcasty

Już 17% z nas podjęło dodatkową pracę w związku z rosnącymi kosztami życia. Czy Ty również?

Test: Skoda Superb oraz Cupra Born

O robakach w języku

"Niebezpieczne związki" - rusza podcast o trudnych relacjach między krajami czy narodami. W pierwszym odcinku o Cyprze

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL