Czy pandemia zmieniła polską wieś? [Raport o stanie wsi 2022]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki przedstawia dobry wieczór w środę 13lipca od ponad 20 lat systematycznie co 2 lata ukazuje się raport ostanie wsi pomysłodawcą, a także fundatorem jest Fundacja na rzecz rozwoju polskiego rolnictwa FDP, a sama publikacja to dzieło wydawnictwa naukowego Schola ten obszerny dokument bardzo wiele mówi o nas i to co najmniej z 2 powodów aż 40% naszego społeczeństwa to mieszkańcy obszarów wiejskich, a one same zajmują ponad 90% terytorium kraju można zatem Rozwiń » zaryzykować tezę, że raport o wsi to dużym stopniu raport o Polakach po drugie, autorzy raportu, a więc znakomici specjaliści wskazują, że mottem ich projektu jest stwierdzenie lwa Tołstoja wyrażone w jego powieści śmierć Iwana wlicza w 1800 osiemdziesiątego szóstego roku jeśli piszesz swoją wieś to piszesz cały świat oczywiście inna, choć sytuacja w końcu dziewiętnastego wieku, ale trochę z tej myśli to Ostoja z pewnością przetrwało do dzisiaj co znajdziemy w raporcie jak czytamy we wstępie podstawą raportu są rozdziały prezentujące najważniejsze naszym zdaniem zagadnienia zjawiska dotyczące polskiej wsi należą do nich przemiany demograficzne procesy społeczne socjologiczne źródła utrzymania czy źródła dochodów sytuacja w rolnictwie polityka rolna, zwłaszcza wspólna polityka rolna oraz postawy polityczne mieszkańców wsi w każdym raporcie są też specjalne rozdziały prezentujące wybrane zjawiska problemy np. dotyczące kultury ochrony środowiska samo organizacji wsi ubóstwa o tyle ze wstępu w stosunku do poprzednich raportów mamy tu wątek z oczywistych powodów wcześniej niewystępujący, czyli wpływ pandemii na życie wsi i postawy jej mieszkańców muszę się państwo przyznać, że bardzo wiele zawartych w tym obszernym dokumencie informacji nie zaskoczył, a np. wiedziałem, że PiS jest partią pierwszego wyboru większości mieszkańców obszarów wiejskich, ale żadne drugie ugrupowanie nie może przebić się przez dziesięcio procentowe poparcie nie sądziłem jednocześnie ryzyko ubóstwa na wsi rośnie od 2017 roku tam w raporcie to, skąd to poparcie dla partii władzy rządzący są też co najmniej euro sceptyczni tymczasem zdecydowana większość mieszkańców wsi, bo 90% rolników aż 88% popiera nasze członkostwo w unii są wyniki znacznie wyższe niż średnia dla całej Polski coś tu jest zatem nieoczywiste niejasne bardzo ciekawi jak te no w sumie sprzeczności oceni pan dr Andrzej Hałasiewicz wiceprzewodniczący rady FDP, a współ autor raportu Polska wieś 2022 raport ostanie wsi, bo przecież socjologowie muszą to przecież jakoś racjonalnie tłumaczyć myślę zatem, że w tym środową audycja, więc tradycyjnie poświęconą portretowi Polaków dużo znowu się ona dowiemy nawet jeśli sami jesteśmy miastowi Maciej Zakrocki przedstawia jest z nami anonsowany gość pan dr Andrzej Hałasiewicz wiceprzewodniczący rady DPA współautor raportu Polska wieś 2022 raport ostanie wsi to dobry wieczór dobry wieczór panie redaktorze oczywiście państwu i myślę, że nie będę specjalnie oryginalny jeśli zaproponuję, abyśmy właściwie trochę przejrzeli ten raport od od początku i w pełni zgadzam się przy szli mogą tak to ocenić z państwa metodologią, że dobrze zacząć od zdefiniowania podstawowego pojęcia skoro raport dotyczy polskiej wsi no właśnie to może zacznijmy od tego co to jest wieś nam więc, więc właśnie m.in. panie redaktorze z tego powodu, że coraz trudniej odpowiedzieć na to pytanie co dzisiaj jest wiesz czym dzisiaj wieś zdecydowaliśmy się zamieść ten ten rozdział taki rozdział pojawił się w raporcie po raz pierwszy tuż przy takie proste porównanie, które przez lata z grupy Szanowni Państwo sprawdzało, że wieś to rolnictwo na wsi mieszkają rolnicy już dzisiaj nie jest prawną poza tym, czyli dzisiaj na wsi tylko mniej więcej 10% gospodarstw domowych o swoje główne dochody zdobywa z gospodarstwa rolnego z produkcji rolnej, a pozostali z innych z innych źródeł, a więc wieś nie jest już rolnicza poza tym proszę pamiętać, że tak naprawdę nie ma czegoś takiego jak jakaś idealna uniwersalna wieś każda miejscowość jest inna inna jest wieś podmiejska inne jest wyż peryferyjna inna w pobliżu lokalnego centrum inna w pobliżu centrum Regionalnego czy w pobliżu Warszawy i żeby pomóc czytelnikom to sobie uporządkować zdecydowaliśmy się włączyć dodać właśnie taki roszczą bez formalnego punktu widzenia w Polsce mamy definicję administracyjną można ją na taki prosty język przełożyć w ten sposób prze wszystko co nie jest miastem jest wsią czyli, jeżeli jakaś miejscowość zostanie uznana właśnie taką decyzją za miasto przestaje być wsią i w efekcie w efekcie mamy taką oto sytuację, że najmniejsze miasto w Polsce ma 400 chyba 66 mieszkańców tez Opatówek w województwie świętokrzyskim jeśli dobrze pamiętam, a z drugiej strony mamy największą wieś to jest wiskozy w województwie śląskim, która ma blisko 13 000 mieszkańców, a może dzisiaj rozmawiamy tuż po 13 000 zostało przekroczone no, więc to nam zupełnie burze takie wyobrażenie czym jest wierzcie mi miasto, bo 13 okazy jak wieś i w niecałe 500 osób w Opatówku w mieście może dlatego przywołam samego raportu definicję wsi, którą tam państwo żeście zamieścili Otóż uznaje się zawieść jednostkę osadniczą o zwartej lub rozproszonej zabudowie i istniejących funkcjach rolniczych lub związanych z nimi usługowych lub transportowych nieposiadających nieposiadającą praw miejskich lub statusu miasta no tylko, że właśnie jak pan przed chwilą zauważył no próba nawet zdefiniowania zaraz nie wytrzymuje próby w konfrontacji chociażby właśnie takimi faktami da jakiś pan nawiązał do dodam jeszcze, że polityk policzono 43 000 wsi w naszym w naszym kraju no i że mieszka no właśnie na wsi obszarach wiejskich około 40% ludności w ogóle w ogóle Polski przy czym oczywiście w zależności od województwa to się różni w podkarpackim jest prawie 59%, a śląskim 23 przecinek przecinek 4 no ale to w tej sytuacji jak można zbadać precyzyjnie czy w miarę precyzyjnie i potem napisać raportu polskiej wsi skoro właściwie sami państwo skonstatował że, że zdefiniować wieś nie jest tak tak wprost tak ten nie jest prosto zdefiniować wieś staramy się to jakoś radzić w praktyce dla różnych celów takie definicje doprecyzowane stosuje pamiętam, kiedy na przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej pracowaliśmy nad programem Sapard i tam, chcąc zdefiniować, kto z tego programu może korzystać można powiedzieć, że z SD z zdefiniować ósmy wieś na miejscowości do 5000 mieszkańców, bo takie miejscowości mogły z tego z tego programu korzystać podaje ten przykład, żeby zilustrować, że w praktyce szukasz jakiś jakich jakiś rozwiązań i tak w zależności od celu też takie rozwiązania są znajdowane, ale chciałbym powiedzieć, że raport, którzy publikujemy już od 2 tysięcznego roku finansuje go Fundacja na rzecz polskiego rolnictwa FDP a, a wydaje wydawnictwo Scholar, że ten ten raport nie jest taką próbą ujęcia wszystkich problemów to przygotowania raportu nie robimy specjalnych badań korzystamy z zaproszonych ekspertów ich wiedzy eksperckiej o to, żeby pokazać jakieś wybrane problemy, a więc nie jest to zdjęcie zrobione obiektywem szerokopasmowym tylko jest cały szereg skupionych takich zdjęć na jakiś wybranych wybranych elementach w ich z pierwszych rozdziałów dotyczy demografii tu się możemy powiedzieć, że w dużym stopniu nie odnajdywały MO jak i znaczących różnic jeśli chodzi właśnie o zjawiska występujące w Polsce w ogóle, bo zarówno torze i jest nas coraz mniej to właściwy występuje w całym kraju ostatni spis ludności zresztą co wyraźnie też pokazuje to, że w ostatnich latach są łączone było oczywiście z pandemią, ale chyba nie tylko należy wiązać z tą samą pandemią średnia długość życia zmniejszyła to dotyczy to właśnie zarówno wsi jak miasta tam w raporcie podają państwo tylko tylko różnica jest co do płci i że np. z znacznie dłużej od mężczyzn żyją na wsi kobiety, bo przeciętnie dłużej 8 lat 5 miesięcy w mieście 7 lat 8 miesięcy no różnica może nie jakaś wielka, ale jednak jednak zauważalna w i czy rzeczywiście akurat jeśli chodzi o zjawiska demograficzne pana zdaniem no właśnie nie ma specjalnych różnic gdzieś mieszka czy ciągle ciągle różnicy czy są, aczkolwiek on się zmniejszają jeszcze do niedawna na wsi mieliśmy jednak dodatni przyrost naturalny to znaczy liczba urodzeń przewyższała liczbę zgonów dzisiaj dzisiaj również na wsi ten przyrost jest ujemne en wiele elementów wiele elementów, które kiedyś pokazywały olbrzymie zróżnicowanie np. urodzenia pozamałżeńskie też się do siebie dzisiaj zbliżają nie są jeszcze takie same ale, ale się do siebie zbliżają warto podkreślić panie redaktorze, że patrząc takie perspektywy liczb bezwzględnych, że w Polsce nasi na obszarach wiejskich po wojnie ta bezwzględna liczba się zasadzie nie zmieniała na jak pan słusznie zauważył ubyło mieszkańców Polski i w efekcie ten udział mieszkańców wsi w ogólnej liczby ludności wzrost 38% do ponad 40%, więc dzisiaj, gdyby procentowo od mieszkańców wsi mamy więcej ale, toteż nie jest nawet takie proste, bo trzeba pamiętać, że tylko 40% gmin ma dodatnie saldo to znaczy mieszkańców przybywa im przybywa, a 60% gmin ma problem wyludniania niektóre obszary peryferyjne, więc w wręcz wielki problem współ bywa nim mieszkańców co ma potem szerokie konsekwencje to można zwrócić uwagę na coś co co się pojawia w raporcie w taki no nie wiem czy pozytywny skutek bardzo negatywnego zjawiska, jakim właśnie była jest pandemia, bo zwracają państwo uwagę, że od właśnie już tysięcznego roku Łódź mamy dodatnie saldo migracji na wieś, które zwiększyło się znacznie właśnie w 2020 roku głównie pod wpływem pandemii rozumiem, że jakaś część osób i tutaj zwracają państwo uwagę, że chodzi głównie osoby dość takim młodym wieku 3044 lata, które mają mają dzieci i szukały tam bezpieczeństwa ta czy całą pewnością jest także wiele osób, które tylko miała możliwości pod tym doświadczenia z zamknięcia pandemicznego, kiedy nie można było wychodzić z mieszkania swobodnie wiele osób doceniło, jaką jednak przewagą jest życie mieszkanie na wsi stąd wiele takich osób podjęło podjęło decyzję o czy to budowie czy zakupie domu nasi prawdopodobnie wiele działek budowlanych wiele domów, które były rozpoczęte RN pandemia sprawiła, że te inwestycje zostały dokończone to w widać gołym okiem w wielu miejscach, czyli z 1 strony mamy to przeprowadzanie się ludzi z miast na wieś ze względu na właśnie poczucie bezpieczeństwa większą swobodę z drugiej strony covid pokazał również, że można pracować zdalnie zdecydowanie ten proces przechodzenia na zdalną pracy został niezwykle przyspieszony przez kawę i lockdown i w efekcie wiele osób odkryło że, że może mieszkać sobie dziś na wsi czy to rodziców czy kupując znacznie taniej dom czy, wynajmując może mieszkać na wsi i pracować w mieście lub też pracować gdziekolwiek prostu praca zdalna to umożliwia, czyli te 2 te 2 elementy bezpieczeństwa i możliwości stworzone przez zdalną pracę z realizujące państw w tym rozdziale o demografii, że ogrom nieduża liczba uchodźców z Ukrainy, która napłynęła do Polski jeszcze w raporcie mówi o około 2500 000 chyba dzisiaj to powinno się powiedzieć jakieś ponad 3 co najmniej, że z różnych danych wynika, że no ponad 1 000 000 z tych osób w Polsce zostanie, ale co też widzimy zdecydowanie ci ludzie wybierają życie w mieście jako pewnie w miejscu, w którym łatwiej znaleźć pracę gdzieś w miarę szybko się zahaczyć i czy to w związku z tym państwa zdaniem kompletnie nie wpłynie na sytuację demograficzną wsi i wpłynie, bo jednak pani może jak słusznie pan redaktor zauważył dym przy nasi goście z Ukrainy zdecydowanie wolą zamieszkać miejsc w mieście z różnych powodów ze względu na pracy ze względu na szkołę dla dzieci ze względu na kontakt z innymi to jednak na wsiach też tych osób przybywa często to jest także pracownicy, którzy byli pracownikami sezonowymi przyjeżdżali tutaj na zbiór truskawek czy czereśni, czyli 3 jabłek przyjechały na na stałe, a ich gospodarzy to umożliwi inni także tutaj tutaj prawdopodobnie też będziemy obserwowali, że tych osób od Echa tych osób przybędzie zjawiskiem, które jest nierozpoznane do końca to jest z kolei to, że wielu mężczyzn, którzy pracowali czy to w budownictwie czy właśnie w rolnictwie jednak wróciło do kraju wróciła do Ukrainy oto żeby, żeby walczyć o swój kraj także tutaj dynamika jest duża jeszcze mamy to zjawisko nie do końca rozpoznane jestem przekonany, że w następnym raporcie za 2 lata będziemy się przyglądali na jej, aby ten kolejny raport za 2 lata znowu nie był związany z jakimś tragicznym wydarzeniem, kiedy w roku 2000 and poprzedni raport 2 tysiące dwudziestym byśmy wydawali na to akurat kraj był progu pandemii już żeśmy to w sygnalizowali, że ten problem będzie a, a teraz znowu przy kolejnym raporcie mamy napaść się w Rosji na Ukrainę co ma konsekwencję i te konsekwencje będą wielo w wielu wymiarach kolejny rozdział dotyczy pracy i smutne wskaźnik, który jak zaznaczają państwo jest właściwie identyczny w dla wsi i miast i niski współczynnik aktywności zawodowej to jest coś takiego co podnoszą podnoszą różne organizacje związki zawodowe, które właśnie też podkreślają, że chwalenie się np. władz niskim bezrobociem w Polsce powinno być jednak również konfrontowane z niskim wskaźnikiem aktywności za zawodowej no i tu różnicy wielkiej nie ma w takim razie nic właśnie no gdzie pracują mieszkańcy wsi pan wspomniał o tym, że tylko 10% mieszkańców wsi utrzymuje się z pracy tak tak taki właśnie tradycyjnej, czyli w gospodarstwie rolnym w to reszta co robi na, więc on około on chyba 32% utrzymuje się z strony ze źródeł socjalnych czy renta renta emerytura, a pozostali nie niewielka część prowadzi własną działalność pozostali pracują poza poza rolnictwem i zarobkowa tutaj panie redaktorze już w tej chwili wspomina dużym problemie, którzy nam nam się pojawia tuż my tak naprawdę do końca nie wiemy co robią co się dzieje co robią ci, którzy mają niby gospodarstwo są z 1 strony klasyfikowanie kosz rolnicy, a z drugiej strony często pracują w sposób nieformalne, czyli zatrudnieni są zatrudnieni są bez rejestracji czy to czy to w kraju czy czy za granicą także tak grupa ta grupa, a niby rolników ana nam nie pozwala w pełni uchwycić się z sytuacji, jaka jest nasz natomiast jeśli spojrzymy na dochody to, a no też powiedzieć, że nie ma specjalnych różnic między miastem, a wsią co jest akurat z nie ukrywam jednym z wielkich zaskoczeń dla mnie, kiedy właśnie o tym czytałem, tym bardziej że zwracają państwo uwagę, że nawet, jeżeli te dochody i w przeliczeniu na 1 osobę są nieco niższe na to one i tak tam oscylują granicach 10658% w stosunku do dochodu właśnie mieszkańców miast to biorąc pod uwagę Lec jest to podkreślone w raporcie, że na obszarach wiejskich dość mocno rozbudowane szara strefa tak naprawdę to dochody per capita na wsi właściwie nie są mniejsze niż w miastach, a jednak ciągle mam takie wyobrażenie, że szczególnie, że patrząc na na duże metropolie na, że te różnice jednak są ogromne to, czego się z czego biorą właśnie te zaskakujące dane, o czym panie redaktorze po pierwsze, niech pan spojrzy na to również z tej strony że, że kiedyś jak widzieliśmy patrzyliśmy na osoby idące ulicą kiedyś kim jeszcze kilkadziesiąt lat temu bardzo łatwo można było rozpoznać, kto jest ze wsi, kto jest z miasta, a dzisiaj już tego zupełnie nie widać czyli, czyli nie widać różnicy jeśli chodzi o strój zachowanie sposób sposób sposób bycia to to pierwsza sprawa druga druga sprawa słusznie pan zauważył, że tylko w ostatnich latach ten poziom dochodów wzrósł i na wsi, a w grupie rolników szczególnie ten wzrost był szybszy niż niż w innych grupach zawodowych, a więc dochody z całą pewnością relatywny wzrost na, a ponadto musi pamiętać, że wieś wewnątrz też jest bardzo zróżnicowana mamy osoby bardzo zamożna mamy osoby, które no nie do końca sobie radzą, więc to zróżnicowanie to zróżnicowanie duże, ale całą pewnością słusznie wydaje mi się słusznie pan zauważył, że możemy postawić zaryzykować tezę, że obszar szarej strefy rynku pracy w większym stopniu dotyczy mieszkańców wsi niż mieszkańców miast, choć mieszczan oczywiście też występuje w, czyli rozumiem, że ten statystyczny dochód w przeliczeniu na 1 osobę on rzeczywiście jest podobny w całej Polsce natomiast natomiast większe jest zróżnicowanie dochodów mieszkańców wsi jak pan wspomniał są bardzo bogaci bardzo biedni to na koniec statystycznie wygląda to dobrze i stąd jak rozumiem bierze się inna z Ts w raporcie, że na wsi jest większy zakres biedy ubóstwa przy ryzyko ubóstwa na wsi rośnie od 2017 roku, a w dużych miastach maleje tak to prawda, aczkolwiek te różnice również tutaj nie są jakieś bardzo bardzo bardzo wyraźne i jak pisze przez Kalinowski w tym rozdziale o ubóstwie na wsi warto pamiętać o tym, że często to jest również inny wymiar ubóstwa, że w mieście jest ono bardziej charakter czysto ekonomiczne, a na wsi często związane z bardziej wykorzystać z wykluczeniem kulturowym czy społecznym także tak ubóstwo na wsi na wsi istnieje wyższe niż niż w mieście na, ale 2 różnice nie są aż aż tak wielkie, choć oczywiście dobrze, żeby było, gdyby to ubóstwo nie występowała ani tutaj ani tam tutaj tutaj się pojawiać takie wyjaśnienie, do którego wrócimy przy okazji kolejnego rozdziału, ale już zasygnalizuje, że jeśli chodzi właśnie ten dochód rolniczy w gospodarstwach posiadających 50ha więcej był pięciokrotnie wyższy od dochodu gospodarstwa przeciętego w Polsce, jakim jest gospodarstwo 11ha, więc do tej struktury wsi w kontekście dochodów jeszcze jeszcze wrócimy, ale pan wspomniał o dostępie do różnego rodzaju dóbr i to już pamięta z poprzednich raportów, że część osób była zaskoczona, że np. internet, który ciągle uważamy szczególnie jeśli chodzi o ten internet szerokopasmowy za pewnego rodzaju dobro które, które mogłoby być bardziej powszechne no to jednak z raportu wynika, że korzystanie z internetu na wsi staje się również tak samo często jak w miastach i proszę o komentarz do tej informacji przy okazji to już tak od siebie trochę zadam pytanie, bo bardzo często, kiedy rozmawiamy jako przedstawiciele mediów o dostępie ludzi w Polsce do informacji mówimy, że pewnym zaskoczeniem jest ciągle fakt, że najbardziej dociera do ludzi informacja w niektórych przypadkach mówimy propaganda, która jest dystrybuowana przy pomocy tradycyjnych takich samych nośników jak przed wielu wielu laty nie mówiąc krótko radio telewizja to jak to jest, że słyszymy właśnie, że te media czy opozycji czy rządowe jak tam w skrócie nie nazywać no mają taki znaczący wpływ na później postawy wyborcze, a skoro właściwie ludzie mieszkający na wsi mogą przy pomocy internetu dotrzeć do każdej informacji i właśnie kluczem panie redaktorze jest surowo, który użył pan w ostatnim zdaniu mogą dotrzeć tylko, żeby to zrobić trzeba sobie zadać trud na trzeba posiadać już jednak jakiś tam jeden z gości, żeby w internecie w miarę swobodnie się poruszać poszukiwać tej informacji absolutnie się pilotem telewizora jest o wiele łatwiejsze także Tuta wygoda łatwość dostępu sprawia, że ciągle widzów widzów telewizji jest c tak dużo, a poza tym zaryzykuję taką tezę, że pewnie to jest też tak, że oglądamy to jest takie nasze utożsamianie się z tą grupą, która te programy ogląda myślę, że zajęć takich takich osób znacząca część takich osób jest no ciekawe jest jeśli chodzi o dostęp do dóbr konstatacja pani Barbara Fedyszak radziejowskiej która, która pisze różnicę między aktywnością kulturalną mieszkańców wsi mieszkańców średnich miast tylko kilka punktów procentowych i dzisiaj styl życia mieszkańców wsi, więc bywanie w kinie dalszy na koncercie zdaje się potwierdzać tezę o procesie zmniejszania się dawnych dystansów społecznych oddzielających je od miasta bardzo budujące oczywiście, ale też pewnego stopnia zaskakującym przynajmniej dla RM nie dziwi się, że to trochę trochę pana zaskakuje, ale dzisiaj to już jest raczej właśnie kwestia wyboru oczywiście też możliwości możliwości ekonomicznych możliwości finansowych warto pamiętać, że bilet to teatr czy czeki na szczególnie w większym mieście to jest spory wydatek jeśli dążymy do tego dojazd na to wyprawa jest wyprawę całkiem kosztowna także tu tutaj mamy jednak tą barierę wynikającą z przestrzeni choć, kto w 1 nie znam niestety takich badań, ale rozmawiając z panem tak się pomyślałem na ile znowu ta sytuacja wywołane covidem i transmisje koncertów spektakli teatralnych przez internet ułatwiła mieszkańcy takich miejsc peryferyjnych dostęp do kultury, że tutaj ten element też mógł się mógł się dołożyć no i warto pamiętać, że jednak dzisiaj mieszkańcy wsi to są ludzie, którzy dokonują, gdyby wyborów nie będę już ograniczeni przez sąsiedztwo i ten lokalny kontekst kulturowy, czyli mogą korzystać z do klubu kultury również tej oferowanej w innych miejscach w kolejny rozdział i tu wyraźnie widać już różnicę między środowiskiem miejskim i wiejskim to kościół i choć jak piszą państwo w raporcie obserwujemy zjawisko spadku religijności Polaków i słabnięcia ich związku z kościołem, ale ten proces objął dużo mniejszym zakresie społeczności wiejskiej, a zwłaszcza rolników kościół dalej jest na wsi wpływowych tak tak jest jest wpływowy w na ściany właśnie w większym stopniu częścią i kultury i takiego rytuału usłyszałem niedawno takie sformułowanie no jak usiąść do Ros są w niedzielę przez cale jeśli wcześniej nie był w kościele pusty jest pewna sekwencja czynności, które w niedzielę wykonuje także zapewne zapewne wśród tych, którzy na wsi chodzą do kościoła wielu jest takich, którzy robią to ze względu na to co stoi świat sobie o tym pomyśli myślą na tym, aby prawość ich nie wymienił zmienia i nazwiska słowem ta presja na lokalne jest o wiele większa niż w mieście to może być jedno jedno z wyjaśnień no i prawdopodobnie nas również szczęście takich, którzy po prostu bardziej religijni i jest więcej na wsi niż w mieście tak pamiętam akurat niepewnie nie będą już zyski rozmawiałem, ale w 1 audycji właśnie rozmawiałem z autorem badań, które w ogóle tak skupił się na tej relacji młodych ludzi z kościołem i z tych jego badań wynika bardzo też ciekawa teza, która potwierdza ach, ma znaczenie tej presji środowiskowej, bo wynikało z nich, że np. osoby mieszkające młodzi ludzie mieszkający na wsi w kwestii np. związków pozamałżeńskich związków partnerskich w rozumieniu też często jednopłciowych i w ogóle takich właśnie z prac związanych z kościołem są bardzo dość konserwatywni, ale jak puszczą wieś i przeniosą się do miasta czy to na studia czy czy do pracy to bardzo szybko zmienić poglądy, że znowu właśnie to wejście to miejskie środowisko w jakim sensie zachęca ich znowu być bardziej tym miejskim i co wskazywało, że właśnie ta presja społeczna czasami nikomu nic nie oczywiście ujmując, ale jest, iż może ważniejsza niż taka wiara w rozumieniu czegoś bardzo bardzo prawdziwego, więc to też nie wykluczone że, że trochę tak jest tak jestem przekonany, że pan, że redaktor ma rację jej ne do tej sytuacji, którą pan pisał ja dodałbym jeszcze inną Rzym młodzi ludzie, którzy w wychodzę wyprowadzają się z domu rodzinnego domu rodzinnym tym chudym chodzili do kościoła w miarę regularnie praktykowali ponieś oczekiwali tygodni rodzice w momencie kiedy, kiedy już z domu wyprowadzili okazuje się, że taki oni wewnętrznie takiej potrzeby nie nie czuję także to jest to kolejny kolejny element właśnie można 1 zdaniem skwitować jeśli chodzi o Unię europejską to zdecydowana większość mieszkańców wsi 90% wśród rolników 88% popiera nasze członkostwo w unii europejskiej to jest oczywiście związane ze wspólną polityką rolną dopłatami bezpośrednimi dosyć wyraźną poprawą jakości życia na wsi w kontekście czegoś co nazywamy drugim filarem, a więc tym tymi wypłatami na tzw. rozwój obszarów wiejskich do tego wątku też chyba wrócę jeszcze za chwilę w kontekście preferencji politycznych, bo zawsze mnie ciekawi mnie szczególnie w kontekście ostatnich lat tak wyraźnie antyunijne retor retoryki przynajmniej części obozu rządzącego jak to jest właśnie tak ogromnym poparciu dla Unii Europejskiej ugrupowania eurosceptyczne znajdują się na pierwszej liście wyboru politycznego w czasie wyborów, ale to trakt tylko sygnalizuje za chwilę do tego wrócę natomiast teraz chcę wrócić ta do tego wątku, który wcześniej też powiedziałem, że do niego wrócę chodzi o produkcję rolną rolnictwo co prawda wytwarza tylko 2 pół procent PKB ale, ale akurat mamy mnóstwo satysfakcji jeśli chodzi o szczególnie produkcję polskiej żywności ogromnego eksportu szczególnie na rynku właśnie Unii Europejskiej fińskiego sukcesu, którego tak się rolnicy obawiali przed wejściem do Unii Europejskiej natomiast tych badań państwa wynika właśnie to, że i jest pewien nie wiem to nazwać dysonansem między właśnie taką głoszoną także też przez obecną ekipę rządzącą przez obecnego komisarza do spraw rolnictwa pana Wojciechowskiego jak piszą państwo w raporcie apoteozę małych średnich gospodarstw rodzinnych tymczasem właśnie z tych danych, które już przytaczałem gospodarstwa o powierzchni 50ha i więcej są znacznie bardziej efektywne znacznie więcej przynoszą dochodu, iż te tradycyjnie w Polsce małe typu właśnie 10 tam 12ha takich gospodarstw piszą państwo w raporcie o powierzchni 50ha plus w naszym kraju jest zaledwie 35% jest to najniższy wskaźnik w unii europejskiej czy pana zdaniem właśnie samo pisanie tego nie wiem będzie zachęcało jednak rośnie może różne środowiska i polityczne i gospodarcze, żeby próbować jednak właśnie chyba chyba jednak zmienić tę strukturę wsi no, chyba że znowu się zgoda komisarz Wojciechowski przekona wszystkich źle zielony ład i konieczność rozwijania rolnictwa ekologicznego i słynna strategia od pola do stołu to coś co właśnie pokaże, że jednak te małe gospodarstwa działające na lokalnym rynku właśnie z tą krótką drogą od pola do stołu, że to dla nich teraz idzie dobry czas nie ma co grzebać w strukturze tej takiej produkcyjnej polskiego rolnictwa, więc panie redaktorze dotknął pan bardzo wielowątkowa zaczyna o tym mówiłem, że rozgadany od tego zacznę od tego że, że jej, zajmując się w rozwoju wsi, a więc w sposób naturalny, zajmując się również z kwestią drobnych gospodarstw rolnych moja konkluzja jest taka tak naprawdę nikt nie chce być drobnym rolnikiem i jeśli rolnik, który ma niewielkie gospodarstwo myśli rozwoju myśli o swojej przyszłości wyjątkiem to są osoby, które są w końcowej fazie życia i chcą po prostu spokojnie spokojnie dożyć emerytury, ale rodziny, które są na innym etapie myślę o tym jak poprawić warunki życia poprawić poziom życia w swój im zapewnić lepszą przyszłość dzieciom i żeby to zrobić albo jeśli mają taką możliwość myślę o tym, żeby to gospodarstwo zwiększyć wiedzę, żeby nie było małe stawało się coraz większe albo też, jeżeli mają możliwość pracy poza gospodarstwem podejmującą pracę, jeżeli ten zachód zewnętrzny staje się dochodem stabilnym no to wtedy również niekiedy zaprzestają prowadzenia gospodarstwa, a więc to jest trochę takim nic i uszczęśliwianie niektórych na siłę to jest 1 wątek po drugie warto pamiętać, że tak naprawdę jest miejsce dla gospodarstw różnej wielkości te niewielkie, jeżeli znajdą własną niższe skupią się na my jakościowej produkcji mogą zupełnie dobrze funkcjonować najczęściej wątek, który dla mnie jest bardzo ważny Otóż panie redaktorze niestety w naszym raporcie te dane statystyczne, które podajemy to są dane statystyczne dotyczące wielkości gospodarstw zatrudnienia w rolnictwie oparto dane GUS-u, ale nie one odpowiadają rzeczywistości my co ciekawe tak tak my mamy zarejestrowanych w agencji restrukturyzacji modernizacji rolnictwa ponad 1 000 300 gospodarstw rolnych tyle Tylka, że takich prawdziwych gospodarstw produkujących pracujących jest znacznie mniej panie z, jeżeli przyjrzymy się takiej konkretnej wsi na to dla okrągłego liczenia powiedzmy, że jestem 30 gospodarstw zarejestrowanych agencji biorących dopłaty do rolnictwa z wspólnej nic i polityki rolnej tyle tylko, że z tych 30 gospodarstw tylko tak naprawdę 23 niekiedy jedno jest naprawdę gospodarstwem, a wszyscy inni wydzierżawią ziemię tym pozostałym i to jest problem, że ta dzierżawa jest po pierwsze z dzierżawą ustną po drugie, również dzierżawą bardzo trwałą i o tym nie mówi nawet już we wsiach się o tym nie mówi tylko udaje się, że ten rolnik, który prowadzi naprawdę gospodarstwo pomaga pomaga tym innym u po prostu w uprawie w uprawie ziemi, a więc z całą pewnością my mamy dzisiaj o wiele mniej gospodarstw, a wiele mniej osób pracuje w rolnictwie niż wynika to ze statystyki tyle tylko, że problemem jest dużym wyzwaniem jest jak to prawdziwe zjawisko uchwycić na ich mojego punktu widzenia jest to kwestia niezwykle ważna, bo te fikcyjne i niestabilne dzierżawy są bardzo ważną barierą rozwoju polskiego rolnictwa proszę sobie wyobrazić, że ten ten rolnik, który jest właścicielem powiedzmy 40 hektarowe, ale dzierżawi jeszcze 70 tylko, że on nie wie czy w przyszłym roku 70 będzie miał w związku z tym trudno podejmować decyzje inwestycyjne nie wie tego, ponieważ ci sąsiedzi, którzy mu wydzierżawiając następnym roku mogą podjąć decyzję, że przekaże komuś innemu w związku z tym mówi Jan trudno podejmować decyzje decyzje inwestycyjne trudno mu realizować również projekty finansowane z 6 z programów Unii Europejskiej, bo on nie może pokazać tych wszystkich hektarów trudno uzyskać kredyt banku, jeżeli chce podjąć jakieś poważniejsze inwestycje także w moim przekonaniu jest poważna bariera rozwojowa, z którą powinniśmy coś zrobić, czyli forma dzierżawy, która zapewni stabilną sytuację właścicielom, ale jednocześnie zapewni możliwość rozwoju tym rolnikom, którzy tę ziemie użytkowo tutaj też pobrzmiewały, ale właściwie poprawić jeśli akurat to jest jeszcze inne zjawisko ale kiedy czasami przysługuje się w parlamencie europejskim debat i dotyczących właśnie polityki rolnej i tych wszystkich strategii to nie od kilku już niem czynna nie lat nawet z pan poseł Jarosław Kalinowski podnosi mówi należy w końcu w całej Unii Europejskiej uporządkować kwestię płatności bezpośrednich m.in. przez wprowadzenie definicji rolnika o nazwie rolnika aktywnego na, więc panie redaktorze tu muszę powiedzieć widać siłę naszych raportów parę złotych zjawisko to zjawisko napisaliśmy w poprzednim raporcie im BM poseł Kalinowski powołuje się na nas na nasz raport walczącą tą definicję rolnika rolnika aktywnego na i ja jak gdyby jeszcze z nim zgadzam, że to jest potrzebne oczywiście, że to jest niezwykle trudne i trzeba uważać, żeby na nie zrobić więcej szkód niż zyskać korzyści, ale jestem przekonany, że w Polsce po pierwsze, Główny Urząd Statystyczny powinien poszukać sposobu zmierzenia ile naprawdę mamy gospodarstw rolnych ile osób pracuje w rolnictwie to jest niezwykle trudne, ale wydaje mi się że, że możliwe następnie potrzebne są dobre umowy dzierżawy, czyli potrzebna była tutaj zmiana dyskutowana zmiana prawa, które tak jak mówiłem zagwarantowałaby dobre prawa i jednymi drugim i wreszcie na to co robimy teraz celowi europoseł Jarosław Kalinowski trzeba tym głośno mówić nie udawać, że tego nie ma w tym, że tutaj chyba dochodzi jeszcze 1 czynnik, że czasami jest także i takie koncerny produkcyjne, które związane są oczywiście z produkcją rolną czy z produkcją przy pomocy produktów dostarczanych przez rolnictwo też bywają np. dużymi właścicielami ziemi, ale przecież samy tej ziemi uprawiają natomiast z powodu właśnie braku tej definicji otrzymać mogą dopłaty bezpośrednie, bo przecież one są od areału prawda są od areału, ale jestem ten limit kwotowy czy wielkości gospodarstwa, więc jakoś tym prezesem też też można można kierować, ale generalnie panie redaktorze jak tylko poznałem wspólną politykę rolną i przyglądałem się rewolucji to co do wspólnej Polic c rolnej najbardziej się podoba to jest właśnie to, że poszukuje się instrumentów jak wynagradzać rolników za dobra publiczne, które dostarczają czyni dobrze by było, żeby rynek płacił za produkty, a za dobra publiczne, które rolnik dostarcza, czyli dbałość o środowisko i pielęgnację krajobrazu, żeby za te rzeczy otrzymywał wynagrodzenie wtedy to wynagrodzenie powinien otrzymać ten, którzy taką usługę świadczy naj tu dochodzimy do ne przez gospodarzy wielkoobszarowych, że no właśnie musimy zadać pytanie, jakie usługi na nic nam świadczą, bo jako już jako podatnik no powiedział w ten sposób jestem przeciwny, żeby bogatym płacić byli jeszcze Bogacz, ale jeśli ci bogaci robią coś na rzecz ogółu to wówczas powinni to być również wynagradzania no i na deser zostawiłem coś co przynajmniej tak niesie wydaje budzi zawsze sporo emocji, tym bardziej że rozkręca się kampania wyborcza z 1 strony nie ma oczywiście nie mamy daty wyborów, więc oficjalnie kampanii nie ma, ale widzimy jak politycy rozjechali się po kraju i tę kampanię ewidencji już zaczęli prowadzić no tutaj nawiązuje oczywiście do analizy pana Jerzego brat Bartkowskiego przepraszam właśnie stryj tej sytuacji politycznej i ciekawi czekali właśnie 1 rzecz, że kompletnie Polskie Stronnictwo Ludowe przestało występować właściwie jako taka partia kiedyś przyklejana do wsi i to już od wielu wielu lat, ale PiS, który wskoczył tam na pierwsze miejsce i właściwie dzięki wyborcom PiS-u właśnie na wsi uzyskał tak dobre wyniki w wyborach parlamentarnych kandydat tego obozu politycznego pan Andrzej Duda zwycięstwo podwójne w wyborach prezydenckich tymczasem państwo jednak piszą, że w raporcie że, że PiS notuje duży spadek poparcia 56% w dwudziestym roku do 39 w 2002. roku, a wśród samych rolników 52% 27, niemniej jednak co jesteś ciekawy nadal PiS z tą partią, która cieszy się największą popularnością i tu właśnie wracam do tych wątków, które wcześniej sygnalizowałem to jak to jest, że tak wysokie poparcie dla członkostwa w unii europejskiej tak znaczący wzrost poziomu życia i dobrobytu mieszkańców wsi związany z Unią europejską nie przeszkadza głosować na partię, która wobec tej Unii Europejskiej jest sceptyczna czasem wroga czasem wręcz uważa, że jest jakąś tam ktoś kiedyś powtarzało z kampanii właśnie godziwym wyimaginowaną wspólnotą unijne pieniądze tam jakieś chodniki się robi PiS to nie jest nic takiego specjalne jak pan tłumaczy w Planicy po pierwsze, tak jak tam bardzo się cieszę, że to poparcie dla członkostwa w unii europejskiej jest tak wysoki en profesor jest my Bartkowski pokazywał również wykresy jak to wygląda teraz już w tym półroczu i widać, że to poparcie wśród rolników jest takie bardzo chwiejne i pani jeszcze bardziej spada w całym poparcie dla dla PiS natomiast rzeczywiście problem jest to, że poza tam, których momentem, gdzie partia Hołowni zyskała trochę poparcia już kolejnym roku poparcie znacznej mierze spadło tak naprawdę partię, która w tej chwili ma największe szanse te partie trudno powiedzieć, czyli PiS traci, ale nie pojawia się ktoś kto by te głosy te głosy zebrał, więc sytuacja będzie niezwykle dynamiczna jeśli dobrze pamiętam ten zwrot to profesor użył takiego zwrotu, że jesteśmy w punkcie takiej chwili równowagi, że może się potoczyć w różną w różnych różnym kierunku, ale lice punktu zwrotnego tak jest okolic właśnie okolice punktu zwrotnego okolica punktu zwrotnego na ich w przy takim formowaniem zapytałem profesora no dobrze jak ocenia i 3 pisma szansę odbudować swoją pozycję i usłyszałem że, że raczej nie, czyli że coś tutaj się wydarzy ale kto ten elektorat zagospodaruje to dopiero czas czas pokaże w przypadku rolników dużą duże znaczenie mają jakieś takie incydenty wydarzenia, które sprawiają, że ich sympatia przychyla się tam lub tamtą stronę, ale prawdopodobnie PiS stracił już zaufanie znacznej grupie na stałe go nie odbuduje, ale czy właśnie różni łączy pan to m.in. z tą anty unijną retoryką i przy, a jednak właśnie no w ewidentnym korzyściami, jakie Polska wieś ma członkostwa w tak bym tak panie redaktorze tłumaczył ten wysoki wskaźnik życzliwości sympatii dla członkostwa w unii europejskiej, że jednak rolnicy i inni mieszkańcy wsi uświadomili sobie, że członkostwo w unii jest dla nas ważne wierzę również, że ta tragedia, która wydarzyła się naszych sąsiadów wojna na Ukrainie wojna w Ukrainie pokazała, że Unia to jest naprawdę coś bardzo bardzo ważnego o tym też warto pamiętać, że ta wojna przypomniała nam czym jest bezpieczeństwo żywnościowe, a bezpieczeństwo żywnościowe Unii Europejskiej to jest duża wartość i trzeba podkreślić, że bezpieczeństwo Unii Europejskiej jako całości jest o wiele tańsze niż utrzymanie bezpieczeństwa żywnościowego sumy krajów członkowskich czy wspólnota daje nam tutaj przewagę, że możemy to bezpieczeństwo zapewnić tani i możemy je jak gdyby utrzymać bardziej stabilnym w no to jeszcze na koniec proszę tylko powiedzieć ci, których zainteresowaliśmy raportem chcieliby go sobie bardziej szczegółowo przeanalizować to znajdą go panie redaktorze zachęcam wszystkich, którzy chcą na stronach internetowych fundacji na rzecz rozwoju polskiego rolnictwa FDP, który wydaje raport ten raport jest do ściągnięcia w formacie pdf można sobie łatwo przeczytać być może jest gdzieś księgarnie wydawnictwa Scholar en próbuje ten raport rozprowadza, ale ta forma dzisiaj dla większości osób bardzo bardzo wygodna czyli kiedy tym bardziej, że jak mówiliśmy wszyscy również na wsi mają dostęp do internetu wcale taki taki jest, a z 200 dzieci państwo na stronę DPA to tam zakład biblioteka na pierwszej stronie pojawi się raport trzeba na niego kliknąć potem postępować zgodnie z instrukcją, a zachęcał do tego nasz gość wiceprzewodniczący rady DPA pan dr Andrzej Hałasiewicz przy okazji współautor raportu Polska wieś 2022 raport zostanie w bardzo dziękuję za dzisiejsze spotkanie Iza za pana czas na dziękuję bardzo, dziękuję panie redaktorze podziękowania dla Karoliny Kaczyński, który audycje wydawały się pana Marka, który wspierał Maciej Zakrocki usłyszymy jutro o tej samej może Zwiń «

Czy pandemia zmieniła polską wieś? [Raport o stanie wsi 2022]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 22:00

Najnowsze Podcasty

Czy edukacja międzykulturowa to przyszłość Europy? Doświadczenia i wnioski

Co czeka gospodarkę po wyborach? Debata osób kandydujących do parlamentu

Test: McLaren Artura

Zintegrowane dachy solarne. Niezależność energetyczna, estetyka i bezpieczeństwo [AUDIOPREZENTACJA]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL