"Najbardziej feministyczny, inkluzywny i radykalnie lewicowy tekst w historii". O referendum konstytucyjnym w Chile opowiada dr Joanna Gocłowska-Bolek

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dziś referendum konstytucyjne w Chile dokument, który zostaje poddany pod głosowanie całkowicie radykalnie zrywa dotychczasową polityką wyborcy stają przed okazją, żeby przekształcić ten jeden z najbardziej konserwatywnych krajów Ameryki Łacińskiej jeden z najbardziej lewicowych czy to im się uda na to pytanie mam nadzieję odpowie dr Joanna Kotłowska Bolek z wydziału nauk politycznych studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry dzień dobry tak spróbuje Rozwiń » odpowiedzieć z jedną z ostatnich badań wykazało, że 37% Chilijczyków jest za, a 46% przeciw co dzisiaj wydarzy przy urnach najprawdopodobniej ten tekst zostanie przyjęty i NATO NATO wskazują wszystkie sondaże, które od od wielu tygodni już po prostu nas przygotowują do tego czy liczy też chyba niezbyt tłumnie pójdą do tych urn, chociaż w Chile jest obowiązkowa losowania jest Sojusz szacuje, że być może około 60%, czyli czy w ogóle się pojawi, a reszta no będzie szukać jakichś wymówek prawda mniej czy bardziej takich na wiarygodnych to, żeby jednak nie pójść nie pójdą prawdopodobnie ci, którzy nie są zdecydowani, bo tych jest tych jest też bardzo dużo, dlaczego czy ten tekst w ogóle budzi takie kontrowersje skoro 2 lata temu 80%, czyli szyków no najpierw wyszło na ulicę tak, ale potem zagłosowało przeciwko temu staremu tekstowi konstytucji, która przecież pamięta jeszcze bardzo dobrze czasy pilocie tam ona ma 40 lat została przyjęta narzucona przyjęta tak narzucona określić taki głęboki dyktatury Pinot czy to ski potem była tam gdzieś pod rasowych ana coś tam do malowano ubierano w jakieś takie piórka demokratyczne, ale przecież to jednak nam bardzo mocno jest funkcjonuje jeszcze społeczne jako symbol symbol tej tej minionej epoki, która pochłonęła i życie zdrowie wielu Chilijczyków żywność do tej pory nie nowość do tej pory jakoś tak niespecjalnie przeszkadzała, czyli czy com, a jednak w 2019 na fali takich w ogóle protestów społecznych przewinęła się przez kraje Ameryki Łacińskiej, czyli czy również wyszli na ulice to było takie zaskoczenie dla ówczesnego prezydenta w ogóle coś nie do pomyślenia, bo przecież to kraj jest mlekiem miodem płynący dra najbogatszy praktycznie ta przeciętnie tak na wzrost w całym regionie z Urugwajem tylko wyższy poziom produktu krajowego brutto na 1 mieszkańca tu, czyli wszyscy wyszli na łące protestują, o co chodzi i wówczas można było się przyjrzeć jak społeczeństwo jest bardzo podzielone jak bardzo ma dosyć już tego, że jest niewielka grupa elit politycznych gospodarczych, która naprawdę cierpią z tego modelu stoi z tego modelu bardzo radykalnego radykalnej oparcia po prostu kraju na tej własności prywatnej, a tak naprawdę te rozwarstwienie społeczne było ogromne i okazało się prawda to zostało nagłośnione, że to się w Chile jest największy są największe nierówności społeczne i ludzie tego już mieli dosyć-li co jest w tej nowej konstytucji stanowi konstytucja to jest chyba najbardziej feministyczne inkluzywny tak radykalnym radykalnie lewicowy tekst, jaki w ogóle powstał we w historii, który zbijania państwo no właśnie na wzór takiego państwa bardzo socjalnego opiekuńczego, gdzie prawa ZUS są przyznane równo kobietom i mężczyzną zagwarantowana np. zagwarantowane prawo do opieki medycznej czy wcześniej nie było prawdą do edukacji, ale też do przerywania ciąży w no w zależności od decyzji kobiety w kraju, w którym do 2004 roku rozwody nie były legalne jest to naprawdę duże zmiany jest duża zmiana to zasadzie no coś, czego chyba jeszcze kilka lat temu właściwie, o czym można było pomyśleć, że to będzie możliwe, ale w pozostałych krajach Ameryki Łacińskiej notuje ówdzie pojawiają się przecież takie takie ne z na decyzję niedawno w Argentynie chociażby sąsiedni i się okazuje, że auto również chodzi, czyli 3 kom bardzo mocno wybrzmiały właśnie głosy kobiet w ogóle w tej konstytuancie czy zgromadzeniu konstytucyjnym, które przygotowywało przez rok tekst konstytucji nad połowami został zagwarantowano kobietom i teraz w tej nowej konstytucji również we wszystkich instytucjach połowa miejsc ma być zagwarantowana kobietą no tego na świecie jeszcze nie mamy na świecie też nie mamy chyba jeszcze to jest ewenement fakt, że w tejże konstytucji zapisaną ochronę środowiska ochrony zasobów naturalnych dokładnie na pewne jakiś podobne głosy mamy łzy w Ekwadorze mamy z Boliwii natomiast nowy z takim w takiej formie i w konstytucji właściwie do tej pory chyba nie ma, więc tutaj elementem prawda bardzo ważny na tym gra opiera się ten tekst jest prawo jest poszanowanie środowiska czy też państwo ma obowiązek szanowania środowiska dbałości o środowisko naturalne, ale też zapobiegania zmianom klimatycznym to w przypadku Chile jest autentycznie kluczowe, dlatego że tam jest wielki problem powodowany przez zmiany klimatyczne tak duża trwa susza od 11 lat tak naprawdę jeszcze jeszcze dłużej, która powoduje, że na wielu, czyli czeków od 5 przejściowo do 10% Chińczyków nie ma dostępu do wody pitnej takiej takiej na co dzień tak tutaj jeszcze 1 problemem, który bardzo dobrze brzmiał tekst konstytucji zagwarantowanie prawa do wody to prawda wydaje się, że rzezie jest naturalne, a w Chile woda jest dobrym prywatnym w tej chwili jej do to już do właśnie, jeżeli z Chile udało się sprywatyzować praktycznie wszystko również dostęp dowody, dlatego że wiele różnych prywatnych podmiotów wszystkim koncernów, które poszukiwały gdzieś tam zasobów po prostu ogrodziła i sprywatyzował również źródła wody dlatego wielu Chilijczyków tych z biedniejszych regionów, zwłaszcza takich lokalnych społeczności po prostu nie ma dostępu dowody dzisiaj musi za to płacić to też jest trudno, żeby sprowadzać tam też prywatne koncerny produkują np. wodę butelkowaną, gdzie po sąsiedzku są źródła przecież przecież wody spychanie mogą korzystać w Chile też do tej pory kładziono nacisk na rozwój na przede wszystkim tak na podstawie eksploatacji surowców naturalnych na miedzi tak, ale nie tylko teraz np. też do modna jest zająć się, że u nas też konsumpcja awokado tak, żeby wyprodukować jedno awokado, które właśnie pod jedną z z podstaw tego eksportu, czyli takiego potrzeba, żeby skłamała, a 70l wody tak i teraz, żeby wyprodukować kilograma awokado, bo 1 sztuka jest jakieś tam 100 g tak, że produkt kilogram podczas 700l wody, tak więc cała produkcja ta ogromna pochłania naprawdę olbrzymie ilości wody, której brakuje z kolei zwykłym ludziom najbardziej kontrowersyjną propozycją w tej konstytucji chyba jest zdefiniowanie Chile jako państwa Wielonarodowego co oznacza, że właściwe wszystkie grupy rdzenne można by uznać za własne osobne narody to też jest absolutne Novum, zwłaszcza w Chile, które wcześniej było chyba bardzo na siłę, ale jednak przedstawiane jako taki bardzo jednolity kraj także tych ludów tubylczych właściwie to nie było i nie ma to nie jest prawda tam ludy tubylcze oczywiście były są dzisiaj wyróżniono w konstytucji 11 różnych teatr są to ma bucie, a Maurowie czekać czuła i pozostałe, którym zagwarantowano autonomie tak autonomię terytorialną autonomię prawną to jest taki punkt, który rzeczywiście wzbudza chyba najwięcej kontrowersji, bo jak się miałoby poszanowanie tego prawa zwyczajowego tradycyjnego stosunku do prawa no ogólnie w dla dla wszystkich, czyli szyków to nie jest odgrodzone no, więc powstaje pytanie może oni prawda mogą więcej, bo mogą inaczej i kto ma to rozsądzać, dlaczego i samym systemie prawnym po powstało ono dziwne dziwny twór i on też, jakby nie jest rozumiany chyba przez Chilijczyków i nie zaakceptowane to znaczy zamiast dwuizbowego parlamentu jak dzisiaj no niby te lata 2 izba wejście zachowana zupełnie inaczej, bo więcej przyznaje, jakby prawa niższej wyspie niższej izbie, a tu też prezydentowi odbierać część część uprawnień tak na rzecz tej niższej Izby, ale powstaje druga izba to wcale nie jest Senat tylko taka regionalna izba właśnie reprezentująca ludy tubylcze przede wszystkim i teraz jak się to miałoby 1 do drugiej, jakim przyznać prawa jak on to ma funkcjonować tego nie wiemy z tekstu konstytucji to budzi wątpliwości, bo czy część społeczeństwa miałaby no i jakimś innym trybem dano nikt nie niechętni są, czyli czy do tego, aby to zaakceptować no to są w takim razie jest najtrudniejsza do przyjęcia nowej konstytucji, jakie są jej wady, jakie są argumenty przeciw tej konstytucji to jest właśnie tak jak pani powiedziała np. kwestia narodów rdzennych czy może to jest po prostu kwestia tego, że ta konstytucja skomplikowana i nie do końca obywatele już znają i rozumieją tu jest wiele czynników i myślę, że ta, o czym pani redaktor wspomniała to są te są najważniejsze natomiast gdy przyjrzymy się jeszcze króciutko jak powstawał ten także nowości wtedy zrozumiemy prawda, bo powołano zupełnie osobne takie zgromadzenie konstytucyjne, które przygotowało tekst do tego zgromadzenia były oddzielna wybory, gdy się okazało, że tradycyjni politycy wcale nie weszli tylko ono powstało z różnych najczęściej takich poza politycznej jakiś grób reprezentantów albo w ogóle poza partyjnych albo takich, którzy różne jakieś jakieś grupy i interesów takich rdzennych, iż lokalne reprezentują w zasadzie ta tradycyjna partie polityczne mają tam bardzo niewiele dopowiedzenia zasadniczo mniej niż 13 tego składu to są jacyś ludzie, którzy związani z prawicą między dotychczasowymi prawda rządami, ale w związku z tym również ten tekst, który powstał on pierwszy jest mało profesjonalnie sformułowane bardzo długi rozważa w USA prawie 12 zestaw artykułów tych stron tam jest 178 chyba też było więcej, toteż próbowano tam jakoś jakoś wcześniej, ale to jest tekst nie do przejścia dla zwykłych ludzi, którzy w zasadzie nie znają go ryżu powstawał w wyniku ogromnych kłótni, dlatego że zgromadzenie no same ze sobą się nie mogło zgodzić się go znaleźć kompromis jak to sformułować właściwie każdy chciał tam jakąś swoją swoje sformułowanie przeforsować ten jest niespójne właśnie bardzo mało zrozumiały i teraz te ugrupowania tradycyjnych partii prawicowych na nie miały właściwie tam wiele do powiedzenia albo prawie nic i ponieważ pamiętamy jednak w Chile to ostatnie wybory prezydenckie pokazały jednak blisko połowa, czyli czeków jednak usuwała na takie na tę prawicę, która nie wygrała tak, ale jednak wygrał lewicowy wygrał lewicowy skrajnie lewicowy ta kandydatka PiS wybory czy też zupełnie nowa odsłona polityki no ale on reprezentuje tak naprawdę wszystkich, czyli szyków i teraz połowa z nich blisko połowa jednak jest niezadowolona tak te partie polityczne prawicowe, które no nie wybrzmiały tak ich nadzieje oczekiwania w tym tekście no jednak walczą tutaj bardzo zawzięcie od miesięcy, aby ten tekst skompromitować, aby go po prostu nie przyjąć i wygląda na to, że w kraju to znaczy ten tekst zostanie przyjęty i co się wtedy stanie to będzie odebrane jako porażka prezydenta właśnie dolicza w dużej mierze tak, dlatego że on firmował swoje swoim nazwiskiem TEN-T te przemiany, które doprowadziły to w ogóle do samego procesu pisania konstytucji on właściwie sam nie wielkiego wpływu na tekst konstytucji wygląda to co tam się ostatecznie zawarło np. też no chyba w dużym stopniu, jakby wychodząc naprzeciw i jego jak oczekiwania wpisano tam taki punkt, że prezydent może odbyć 2 kadencje jednak po drugiej tego wcześniej w ciele nie było no więc, jakby gwarantuje się dziś jak apelowi Borcza i że mógłby starać się będzie dłużej prezydentem on już dzisiaj zapowiedział, że nie, że jak z tego będzie chciał się wycofać, że napiszecie na nowo ten punkt więc, więc nie do tej pory było bardzo jasno powiedziane, że prezydent musi odczekać przemienne kadencje niemożna startować od razu po to, właśnie, żeby jednak pilnować takich bardziej jednak do demokratycznych wyborów, ale co to znaczy, że zaczną ją pisać nową prawdopodobnie tak zostanie odrzucony w tej postaci, ale natychmiast skierowane tak zapowiada kapsel pory do ponownego napisania tylko pytanie w jaki bazy przez kogo już na pewno nie przez tę samą konstytuanty, która jednak powiedzmy sobie nie sprawdziła się w tym trudnym zadaniu zostanie albo powołane nowe zgromadzenie albo być może przypisane zadanie parlamentarzystom, którzy jednak są bardzo podzieleni tutaj nie wiadomo jak ten tekst ostatecznie mógłby powstać, ale wydaje się co bardzo ważny to podkreślam jednak brzmiały prawda pewne oczekiwania, czyli czeków myślę, że to jest bardzo ważne, żebyśmy wszyscy obserwowali co się dzieje, dlatego że jest silna potrzeba aby, aby zaznaczyć ptak i dać dać głos ludności tubylczej, która do tej pory była absolutnie marginalne analizowana, aby tak naprawdę no Włochy składów wszelkich instytucji no miałem, więc gwarantowane kobiety i przyznaje, że bardzo dużo praw to jest właściwie ewenement w takiej formie prawda na skalę świata do tego jeszcze tak mocno zajęcie klimatem dokładnie takie takie kwestie środowiskowe ekologiczne to jest absolutne Novum myślę, że to jest znak naszych czasów coś bardzo ważnego tutaj akurat w tym punkcie silnie trzymam język na pewno trzymajmy kciuki za zaczęli czeków, aby dali nam wszystkim przykład dr Joanna Kotłowska Bolek z wydziału nauk politycznych studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego mówił dla państwa bardzo dziękuję za rozmowę dziękuję za zaproszeń skrót informacji, a po nim komentarze polityczne Zwiń «

"Najbardziej feministyczny, inkluzywny i radykalnie lewicowy tekst w historii". O referendum konstytucyjnym w Chile opowiada dr Joanna Gocłowska-Bolek

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: PORANEK RADIA TOK FM - WEEKEND - ANNA PIEKUTOWSKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 14:00

Najnowsze Podcasty

Jak złapać wiatr słoneczny?

Sztuczna inteligencja udaje ludzkie głosy i podrabia twarze - dobrze czy źle?

"Spektakl o śmieciach"

Sytuacja poskiej nauki. Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie. ''Nikt nie chce być pod butem pana''

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL