Bałtyk najczystszy od lat?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

minęła godzina czternasta rozpoczynamy kolejną godzinę naszego niedzielnego magazynu naszym gościem jest prof. Jan Marcin Węcławski dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie dzień dobry panie profesorze dzień dobry przez ponad pół godziny rozmawiamy teraz o tym jak czysty jest Bałtyk ja przyznam, że boję się panu zadać pytanie w kontekście choćby sprawy sprzed już kilku tygodni zatrucia Odry co no został uznany przede wszystkim za za ludzi, którzy się Rozwiń » tym zajmują klęską stron będziemy mierzyć jeszcze przez najbliższe lata no oczywiście tutaj to określenie jak czysty Bałtyk trzeba odnieść historycznie do sytuacji, jaka była kiedyś to jest trochę tak ktoś wpadnie do szamba i się o spółce z grubsza o to można powiedzieć jest dużo czystszy niż był i troszkę tak jest podobnie z Bałtykiem, że Bałtyk jest w tej chwili najlepszej kondycji całej od 40 lat głęboki kryzys przebyły żywa w latach siedemdziesiątych i początku osiemdziesiątych wtedy szczególnie w Polsce na południowym Bałtyku sytuacja naprawdę bardzo dramatyczną zresztą nie tylko u nas również w zatoce fińskiej sieć mieliśmy ogromne problemy potem dzięki bardzo skutecznej współpracy międzynarodowej takiej wielkiej organizacji wszystkich państw bałtyckich, która właśnie HELCOM udało się wprowadzić taki plan ochrony Bałtyku i jedno z tych rzeczy niewielu, które się udało myślę też taki wielki inicjatywach międzynarodowych wprowadzono bardzo drastyczne ograniczenia zrzutu ścieków biogenów azotu fosforu w ogromnie pomogło w przypadku Polski wstąpienie do Unii Europejskiej zbudowaliśmy wielką ilość oczyszczalni i wprawdzie ona jest ilość wody są czyste w takim rozumieniu czyste czyste miasto czystszy niż były kiedykolwiek w ostatnich dziesięcioleciach zredukowaliśmy o połowę zrzut biogenów zredukowaliśmy praktycznie zaraz rzuty niebezpiecznych substancji z przemysłu ciężkiego i oczywiście zdarzają się takie spadki dostał katastrofa od bardzo poważna to jest zupełnie ewenement, a do mas od dłuższego czasu już by wszystko szło ku lepszemu i tutaj świadomość ludzi, którzy odbierają oczywiście sytuacja, bo do Bałtyku zależności od tego czy mogą się kąpać, bo pojawiło się w dzielnicy albo rybacy krzyczą, że jest katastrofa ekologiczna, bo nie ma dorsza w trzeba wtedy świadomość ustawić w kontekście 2 wielkich zjawisk, które równocześnie się działo po pierwsze, rzeczywiście ten cywilizacyjny wysiłek po jest się opłacił Bałtyk jest coraz czystszy, dlatego że jeszcze raz z rzutów z różnego rodzaju substancji szkodliwych, ale równocześnie Bałtyk bardzo szybko ogrzewa Bałtyk jednym z najszybciej ocieplające się już w świat go z z powodu ocieplenia globalnego zjawiska niektóre zachodzące z powodu ocieplenia, czyli wyższa temperatura wody co za tym idzie gorsza rozpuszczalność tlenu i silniejsza stratyfikacja, czyli w warstwie wody gorsza wymiana gazowa znaczny napływ wód słodkich opadów deszczu zwiększonych Skandynawii głównie no i północy Bałtyku jest cały ciąg procesów, które doprowadziły do takich zjawisk choćby jak zanik gorsza i tutaj do znikania, dlatego że że Bałtyk jest brudny dlatego, bo tylko za ciepło i pojawią się inne ryby, które wolą się po wodę z, więc to jest trochę także zamieniony 1 ekosystem drugi i jednocześnie dostrzegamy zmiany, które są niekorzystne choćby zniknięcie pewnej ryby, których byliśmy przyzwyczajeni pojawienie się śnić, które są zawsze związane z ciepłą wodą i z takimi stabilnymi warunkami wtedy, kiedy nie wie jest temperatura powyżej 25 ze 106 stopni pojawią się sinice, które były zawsze zresztą w historii Bałtyku w tylko rzadko kiedy miałem możliwość takiego gwałtownego rozwoju, więc jest splot tych 2 takich, jakby z niezależnych od siebie zjawisk, czyli ocieplenie z plus jednocześnie poprawa klimatu z 1 strony obserwujemy takie zjawisko jak pozytywne jak powrót trawy morskiej, która była niegdyś prawie doszczętnie wytępione u nas z powodu zanieczyszczeń w tej chwili członki trawy morskiej odradzają to bardzo ważny gatunek, ponieważ on utrzymuje dno morskie w takim stanie przez system korzeniowy drogą Polska dostarcza tlenu do osadu i tam, gdzie występują od trawy morskiej tam piasek morski jest bardzo bogaty organizm żywy stanowi się obszar dla wychowania młodzieży ryb dla różnego rodzaju drobnych organizmów, które są konieczne dla funkcjonowania ekosystemu trawa morska jest bardzo ważnym takim przednich, poprawiając jakość systemu pojawiły się-li gąbki, które kiedyś był bardzo rzadkie, bo są bardzo wrażliwe no z no złą jakość wody już w tej chwili mamy duże ilości gąbek co świadczy o dobrej jakości wody pojawiło się w dużych ilościach gatunki, które kiedyś były dla Johna czy związane z trawą morską takie gatunki dość dość ładnych w niego niekomercyjnych małych ryb jak liczni prezydenci ogromne ilości krewetek w tej chwili są, których nigdy wcześniej nie było zarówno nowe gatunki, które przybyły do Bałtyku jak te, które były są znacznie bardziej liczny niż kiedyś to są krewetki należał do skrótu leków, które są wrażliwe bardzo na jakość wody w bardzo ciężko zwierzęta, które oddycha za pomocą skrzeli, czyli one do wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia brak lub reagowały bardzo bardzo silnie no tutaj w tych płytki tak dobrze natleniona teraz średnie potencjalnie stanowić świetny pokorę gwary, bo to jest wysokokaloryczne i duży kawał skorupiaka każdy wie jak brzydko wygląda natomiast niestety nie ma tych ryb komercyjnych, bo one z kolei znikł z innych powodów jak wspomniałem, czyli jest tak z 1 strony poprawia z drugiej strony lub wolą coś, czego byliśmy przyzwyczajeni la jak się wydarzy coś takiego katastrofy rodziny oczywiście zresztą artykuł zależy w 100% od tego co spływa rzekami, czyli w naszym przypadku najważniejsze jest Wisła, bo narzuca więcej wody niż Odra, ale to wszystko co wspólnie z Odrą coś się z prądami morskimi zostaje na wschód i to drugie wzdłuż całego Wybrzeża wschodnią naszego polskiego w końcu eksportujemy w stronę Rosji Litwy i i dalej no na wschód to pójdzie także pan rolę, ale ja jestem byłem w takim razie poproszę pana, żebyśmy o Odrze porozmawiali w dalszej części miast tego tego tego naszego spotkania przy mikrofonie natomiast teraz chciałem pana zapytać 1 rzecz pan powiedział, że istnieje znacząca poprawa wobec tego co było przed kilkoma dekadami brać czy ma związek też z no z tym czym mierzymy się od dawna, czyli nie wiem wraki zatopione podczas drugiej wojny światowej, wg której oczywiście były paliwem bardzo toksycznym czy też nawet broń chemiczna przecież bardzo wiele publikacji powstało na temat choćby iperytu poparzenia tym PŻM przez rybaków czy też wczasowiczów kąpiących się nad nad morzem co mam wiedzieć to zagrożenie już istnieje w ono istnieje oczywiście natomiast ono jest bardziej potencjalne niż prawdziwe one istnieją czterdziestego piątego roku, kiedy zaczyna broni chemicznej to broń chemiczna została utopiona zaraz po wojnie kilku miejscach najwięcej jest pod Kircholmem pod Gotlandię w wodach duńskich szwedzkich pewnie niewielkiej ilości zostały zatopione w głębi gdańskiej zatopiono ją no listów, które są pozbawione tlenu tam ryby dokładnie docierają bo, bo to są strefy, które zawsze były beztlenowe jest jakby robią złą jak było topienie w morzu broni chemicznej zrobiono jak najlepiej co było w tej sytuacji wykonać, czyli uczą w tych miejscach beztlenowych zdarzało się, ale bardzo rzadko przypadki są dobrze opisane policzony, że rybacy przeciągnęli rolami i pot i kawał tego emerytów dostawało się na powierzchnie ten port jest niestety niebezpieczne cały czas nie straci swojej toksyczności, ale ostatni taki przypadek chyba był w latach siedemdziesiątych w Polsce i dzieci to kolejny się otworzyły rybacy wyłowili rzecznik za burtę popłynął oto obrzęki i kilkanaścioro dzieci pamiętam uległo poparzeniu może znaleźć w ogóle dokładnie daty natomiast to nie jest także rybacy z każdego dnia wypływa z zarzucają sieci rzecz mają z iperytem są przypadki zdarzają się raz kilkanaście czy więcej lat były w latach pięćdziesiątych kilka takich przypadków i broni chemicznej 1 właściwość pocieszającą Otóż one bardzo źle rozpuszcza w wodzie i nawet jak już przewidywała większość tych skorup czy kontrolerów, których ona była przechowywana przeżywała i to substancja i Peret ma w tej chwili konsystencję bez łusek gliny czy plasteliny i źle bardzo rozpuszczalne chodzi dopóki tego nie dotknie wyciągnie to sobie leży i nic nikomu nie zrobi natomiast jest to potencjalnie niesłychanie niebezpieczna substancja po bo ktoś wyciągnie przypadkiem na Kotwicy czy, jakim stand rolę, chociaż to są miejsca zaznaczone, że tam nie wolno radnych narzędzi ciągać za sobą albo zdarzy jakiś szaleniec, który będzie miał dobry sprzęt i zejdzie na 73100m i wyciągnie taką bryłę iperytu żeby, żeby zrobić jakiś akt terrorystyczny śledztwo to są rzeczy naprawdę niebezpieczne w ten sport jest bardzo szkodliwy dostępny jest także to zacznie się powoli w miarę jak rdzewieją te kontrolery będzie to powoli rozprzestrzenia po Bałtyku i zginie na ekosystem za chwilę takich CDR ta za chwilkę panie profesorze wróćmy do naszej rozmowy winni jesteśmy też naszym słuchaczom skrót informacji Radia TOK FM prof. Jan Marcin Węcławski jest naszym gościem proszę byście państwo pozostali skłaniamy się po informacjach Radia TOK FM prof. Jan Marcin Węcławski jest z nami dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie panie profesorze słyszy się tak melduje się z powrotem oppo opisuje nam pan Bałtyk o tym jak się zmienia na korzyści tutaj pewnie wielu naszych słuchaczy przeciera oczy ze zdumienia jak to możliwe choćby w związku z katastrofą na Odrze też rozmawiamy o tym jak bardzo Bałtyk był jest zagrożony bronią chemiczną, która została zatopiona po drugiej wojnie światowej swoją drogą jako rodzic też doświadczyłem poparzenia dziecka i PZM wówczas lekarze nie bardzo wiedzieli co to jest, ale dopiero później któraś konsultacja przyniosła odpowiedzi NATO NATO pytanie chciałby, żebyśmy teraz budo mówili o o Bałtyku i roli człowieka z mieszkańców wszystkich krajów właśnie w basenie morza Bałtyckiego co mogą zrobić czy też nic nie mogą zrobić, bo to jest działanie systemowe wszystkie rzuty, które odbywają się odbywają się dolega później do morza są niezależne od od przeciętnego Kowalskiego do pytania trudne, ponieważ tak, aby to jedyne co można zrobić to głosować noty na takich polityków, którzy będą dbali o środki to w przepraszam panie profesorze słyszał pan, żeby nie wiem programy jakiejkolwiek partii była dbałość o środowisku, ale precyzyjnie podanymi nie wiem postulatami też planem do wykonania na najbliższą kadencję z no to oczywiście przyjemne, gdzie stał w 0203. planie to nie są rzeczy, które spędzają sen, że z oczu z polityką w Polsce bardzo szkoda było oczywiście w stylu na świecie w Europie dzieje się odwrotnie, że tata Zielona agenda Ars staje się coraz ważniejsza w Polsce powinno być bardzo ważne mamy kilka ważnych problemów, ale są często przedstawia jako bardziej alarmujące niż są naprawdę czy tak jak wspólnie mój ojciec też rację potencjalne niebezpieczeństwo, chociaż prawdziwe mniej niż aktualny z tym się trzeba zająć to niema 2 zdań to samo dotyczy innych zagrożeń które, które mogą dla środowiska się pojawiać, ale rzeczywiście to nie są szczególnie w skali może to nie są rzeczy, gdzie każdy z nas może coś zrobić więcej niż takie bardzo podstawowe sprawy ponownie śmiecić nie rzucać plastiku byle gdzie itd. natomiast wszystkie podstawowe problemy zależą od państwa typu właśnie rzut zrzut ścieków kontrola stacji oczyszczania wody z kontrolą wszystkich dużych przemysłowych emisji tak dalej itd. czy też podejmowania decyzji typu współpracę międzynarodową w wydobyciu i usunięciu niebezpiecznych substancji może to też nie jest coś co Kowalski zrobi także te są skorzy czy zależne od polityków, lecz trzeba trzeba by przekonać żeby, żebyśmy zainteresowali środowiskiem co pewnie będzie ład no natomiast to są rzeczy głosowanie tak powiedział w ten sposób, czyli Obywatelska postawa taka rozumiana poprzez wybieranie ludzi, którzy będą spełniali oczekiwania panie profesorze pan jest jeśli chodzi o swoją prognozę dla dla Odry pesymistą totalnym czy jednak widzi pan jakiś optymizm, że jeszcze narzekanie umarła bardzo, że rzeki mają bardzo duży potencjał odnowienia się Odra została potężnie zniszczona natomiast szczęście, że Kate jest taki system, który płynie on się ono cały czas odmawia, gdyby to było jezioro wielkie to pewnie już by w cudzysłowie umarło i nie odrodziło się przez kilkadziesiąt lat, a albo w ogóle za przez ileś pokoleń jak rzeka ma możliwość tworzenia się oczywiście to potrwa oczywiście te wielkie ryby, które widzieliśmy na brzegu nie pojawiło się przez wiele dziesiątków lat jeszcze natomiast ten system ma szansę ma zmartwychwstać powiedziałbym, dlatego że wciąż płynie pojawia się nowa woda ze w bliskiej tak dalej kolosalnie ważną sprawą jest wyłapanie tych wszystkich nielegalnych misji te można by powiedzieć to jest coś co należy do Kowalskiego, że jeżeli ktoś jest szefem zakładu przemysłowego i nocy wypuszcza toksyny no to to jest Kowalski oczywiście, ale powinno kontrolować państwo złoto trudno oczekiwać by wędkarze załatwili za państwo wszystko, że będą patrolować brzegi rzeki sprawdzali, kto wypuszcza jakieś rury jeszcze podawał informację, jaka substancja to jeszcze od tego zależy czy tutaj znowu jest kwestia państwa organów kontroli środowiska i do sum jestem optymistą, że rzeka się odrodzi tylko, że to potrwa nie będzie szybko czy ludzie, którzy teraz będą świadomie bądź też za sprawą apeli unikać się nie wiem brzegów Odry dobrze zrobią poprzez swoją nieobecność czy wręcz przeciwnie jak pan widzi jak to wygląda z punktu widzenia życia takiej rzeki ów im dalej od niej człowiek tym lepiej nie sądzę, ponieważ tutaj, jakby obecny człowieka nad rzeką uczy się rekreacji pływalnia już jako walne itd. ona specjalnie nie wpłynie na stan środowiska, a od nie wyobrażam jakieś negatywnego wpływu i poza wielkimi imprezami masowymi, które mogą tam wprowadzać dodatkowe zakłócenia norm zupełnie nie wiem, jaki jest rzeczywisty stan rzeki w tym sensie, że uda się powinna być informacja rzeczowa, a czy jest bezpiecznie wchodzić dowody czy jest bezpiecznie pozwalać swojemu psu kąpać się itd. tak dalej tego wciąż brakuje o o tym nie mam pojęcia natomiast na pewno ludzie ludzie, że nie zaszkodzą, jeżeli będą zachowywać tak jak się zachowują właśnie wędkarze, którzy tutaj byli znakomitym przykładem takiej Obywatelskiej postawy i im no zrobili ogromną robotę za państwo krótką relację czy są w trudno nazwać, ale trzeba poszukiwać każdy nawet tragedii jakiś pozytywów czy myśli pan, że nauka płynie z tej katastrofy też będzie takim doświadczeniem, które pozwoli uniknąć kolejnych katastrof w przyszłości nauczyliśmy się coś za sprawą tej tragedii na Odrze bardzo na to liczy, dlatego że została obudzona trochę opinia publiczna i tutaj się powoływałem kilkakrotnie wcześniej no no taki przykład obserwacji stanu powietrza to się zacięło i dobre 30 lat temu od grupki entuzjastów, która zaczęła, a prawie domowymi metodami wyłapywać cząstki pyłów na filtrach i informować o ten najpierw mniejsze grono potem coraz większy w tej chwili to jest już powszechnie istniejący w Polsce system informacji o stanie powietrza w w każdym mieście z w każdym momencie można nas by sprawdzić czy przed południem zespół w naszym mieście dokładnie coś takiego potrzebujemy w odniesieniu do naszych wód głównie tych wielkich zbiorników, czyli Odry, czyli Wisły i brzegu Bałtyku, bo to łóżko w dno naczynia połączone testy, aby to będzie ta woda w końcu wpływa do Bałtyku, więc mam nadzieję, że ta katastrofa pozwoli podejmować decyzje nad zbudowaniem systemu obserwacji wody, który nie jest tzw. Rocket science, czyli nie wiadomo jak skomplikowaną i kosztowną nauką to są wszystko rzeczy już dostępne to technologia zrobiła się przez ostatnie lata bardzo zaawansowane bardzo tania miast to nie jest kwestia jakichś ogromnych pieniędzy czy gigantycznych inwestycji w tym kwestia woli politycznej i bardzo ważna rzecz, że ten system musi być dostępny dla obywatela co znaczy klikam swój komputer czy jako aplikacja w telefonie mogę dowiedzieć czy na tym odcinku rzeki woda odpowiednie parametry czy organizmy żywe zachowują się tak trzeba itd. to istnieje lub państwach taki system oczywiście służy wtedy kim to jest, bo wtedy służby państwowe mogą reagować szybko o ważne, żeby on był online, że błąd dostępne, żeby on był czytelny i i mam nadzieję, że to się zacznie działać czekamy na to już od wielu lat dla obszaru morza Bałtyckiego nowe przygotowanym i trojga jak wprowadzić tego rodzaju obserwację no właśnie wciąż była taka rzecz odsuwa leży na morze morze później panie profesorze rozpoczęliśmy od rozmowy Bałtyku jak jest czystszy w porównaniu z tym co było przed laty pan zechciał porównać Bałtyk do innych mórz europejskich chociażby to do tego stoi, z czym nie ma w ogóle porównania ze względu na zupełnie inne warunki tam panujące, czyli temperaturę w itd. szerokość geograficzną i to zaś do da się również pewne rzeczy np. w jak idzie o taki problem jak zanieczyszczenie plastikiem to Bałtyk jest czyściutki jest koszmarna zanieczyszczenie plastikiem na dalekim Wschodzie w wodach przybrzeżnych mórz południowochińskiego wokół archipelagów przy Tajlandii przy w Wietnamie itd. to jest 100010000× więcej plastiku niż u nas tak koszmarne zdjęcia, które czasem przedstawia to są wyspy plastiku pływające oto oni nie są i zdjęcia socjalne są zdjęcia z obrzeży o Real Wybrzeże dalekowschodnich jest np. pod względem u nas jest i jak idzie o zanieczyszczenie metalami ciężkimi, które są bardzo niebezpieczne są głównie chęć czy tzw. substancję CBA to są jakieś polerowane bisfenol, które są rakotwórcze Onoszko rekord świata w tej chwili w koncentracji jest na wyspie Niedźwiedziej położone na środku Atlantyku między Norwegią i i jest regionem tylko, dlatego że na tej wyspie gniazdują i odpoczywają ogromne ilości ptaków, które zimowa w Europie wracają do Arktyki i zrzucają z siebie upierzenie, który jest zszokowany tym wszystkim co one zebrał przemysłowe i Europie do tej małej wyspie nikt tam przy koncentracji tych szkodliwych substancji w pięknej krystalicznie czystej Real w Arktyce no są znowu niebo wyższy od, których spotyka na Bałtyku, który jest nie było uprzemysłowione moc zmieniony przez człowieka z my tak można, jakbym punkt punkcie sprawdzać różne elementy zawsze znajdzie jakieś miejsce gorsze zawsze znajdzie jakieś miejsce lepszy Bałtyk jest zupełnie niezły powiedziałbym niewątpliwie system żyje jest wysoko produktywny natomiast niestety zmienia się to skutek ocieplenia i jest wiadomość o nowe liczone zła czy dotknął on będzie inny to nie będzie to samo morze które, które pamięta z dzieciństwa to ludzie może zupełnie inna, ale to trzeba pamiętać szczerze Bałtyk jest niesłychanie młody może to chyba młodszy może na świecie ma jakieś 11 000 lat i w czasie 11 000 lat przychodził co najmniej przez 4 kompletnie różne fazy był Ludo może polarne był ciepłym słonawy jeziorem lekko słonawy prawie słodkim potem uznał zimnym morzem pełno słonym w tej chwili mamy te fazy takiego z nowego morza zamkniętego i oto znowu zmienia w kierunku znowu bardziej słodkiego licie mniejszego bardziej już takiego Jeża Morskiego niż prawdziwego morza od miasta może być cały czas bardzo interesujący regla dla przyrody wartościowe dla człowieka akwen dla bywać dla o o to, żeby nie dochodziło do takich katastrof jak na oddziale oczywiście zostały nam 2 minuty jeszcze chciałbym pana zapytać, bo 1 rzecz to co dzieje się za naszą wschodnią granicą, czyli wojna i też sytuacja geopolityczna świecia przez za tym idzie też sytuacja ekonomiczna powoduje, że coraz mniejszą troską mam wrażenie przystępujemy do problemów, które niegdyś miewały nieco głośniej, czyli globalne ocieplenie katastrofy ekologiczne pasze nie obawia na tego, że zupełnie przestaniemy myśleć choćby w kwestii źródeł energii znów sięgniemy po te, które dla planety są niekorzystne no niestety tak tak to wygląda że, że w obliczu takiego zagrożenia wojna czy kryzys energetyczny no to musimy chodzić na skróty oczywiście tego obawiam nadzieje jest tylko taka, że jak idzie samo kontrolowanie stanu środowiska, kiedy ono było bardzo kosztowne bardzo skomplikowane postęp techniczny naprawdę wykonał ogromny i jesteśmy w stanie znacznie się znacznie sprawniej zaś taniej o tym stan środowiska niż było jeszcze 1020 lat temu także z 1 strony będzie mniej pieniędzy no bo system niestety ten ogólnoświatowy jest z nastawioną na zupełnie inne cele dla z drugiej strony można taniej robić to co co jest potrzebne dziękuję panu bardzo za rozmowę naszym gościem był prof. Jan Marcin Węcławski dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk w Sopocie dziękuję bardzo, w naszych słuchaczy pana profesora również zapraszam teraz na informację Zwiń «

Bałtyk najczystszy od lat?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: NIEDZIELNY MAGAZYN RADIA TOK FM - PRZEMYSŁAW IWAŃCZYK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Zbigniew Ziobro, Suwerenna Polska

Dzień dobry

Stuu, Gargamel, Gonciarz - papierowi sojusznicy kobiet

Swoją historię opowiada Łukasz Krasoń

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL