Maciej Zakrocki przedstawia dobry wieczór w poniedziałek 10października 9maja tego roku w gmachu parlamentu europejskiego w Strasburgu miała miejsce uroczystość zamknięcia konferencji o przyszłości Europy wśród mówców był też Emmanuel Macron w roli podwójnej jako prezydent Francji na przecież Strasburg to przepiękne francuskie miasto, ale też jako przywódca państwa sprawującego przewodnictwo, czyli prezydencję w radzie Unii Europejskiej Macron podsumował konferencję
Rozwiń »
podziękował obywatelom za wiele inspirujących przemyśleń na temat naszej Unii zaproponował także utworzenie europejskiej wspólnoty politycznej, która pozwoliłaby krajom spoza Unii Europejskiej w tym Ukrainie dołączyć do rodzenia europejskich wartości ta nowa organizacja umożliwiłaby demokratycznym państwom europejskim, które znają nasze wartości znalezienie przestrzeni dla współpracy politycznej dla bezpieczeństwa dla współpracy energetycznej transportowej dla inwestycji w infrastrukturę przestrzeni swobody przemieszczania się ludzi, zwłaszcza młodych mówił Macron pomysł jednak nieco zaniepokoił państwa, które albo już prowadzą rozmowy akcesyjne albo jak Ukraina Mołdawia Gruzja złożyły właśnie wniosek o członkostwo we wspólnocie liderzy tych państw zaczęli pytać czy to nie próba stworzenia takiej poczekalni, w której będzie się siedziało czekało aż obecna dwudziestka siódemka powie sakramentalne tak 10 dni później Emmanuel Macron miał konferencję prasową mają Sandu panią prezydent Mołdawii Lis skorzystał z okazji by właśnie w jej obecności wyjaśnić bliżej, o co chodziło stwierdził, że ta wspólnota stanowi nowe ramy dla strukturyzacji współpracy, łącząc demokratyczne narody europejskie, które wyznają nasz zestaw wartości, które mogą, ale nie muszą aspirować do przystąpienia do Unii Europejskiej i choć nowa wspólnota może być postrzegana jako sposób na uniknięcie integracji niektórych krajów z Unią będzie ona uzupełnieniem, a nie alternatywą dla procesu akcesyjnego wg Macrona jego pomysł pozwoliłby na silniejsze ustrukturyzowania stosunków politycznych energetycznych i inwestycyjnych z kilkoma krajami, które tego pragną wyjaśnienia chyba zadowoliły panią prezydent, bo powiedziała, że z zadowoleniem przyjęła propozycję prezydenta Francji, ponieważ taka wspólnota jej zdaniem wsparłaby przyspieszyła proces przystępowania Dawidowi nie wszyscy dane podzielali entuzjazmu pani Mai Sandu no bo niezmiennie widzieli w tym pewien podstęp ich chęć zamrożenia procesu rozszerzenia Unii, tym bardziej że sam temat akcesji automatycznie wypadał z agendy tego forum skoro zaproszony został do tej współpracy m.in. Izrael i czy wielka Brytania z pewnością w najbliższym czasie powrotem do Unii nie jest zainteresowana jednak mimo tych mieszanych uczuć na prezydenta Francji nie tylko nie umarła, ale się zmaterializowała w czwartek w Pradze spotkali się liderzy 44 państw rozmawiali o wyzwaniach współczesności i możliwości koordynowania działań, aby jak mówił Macron ustabilizować nasze sąsiedztwo w kontekście wojny rosyjskiej czy poza oczywistym sukcesem francuskiego prezydenta będzie coś więcej z tej inicjatywy czy już można powiedzieć, że wiadomo co za format co z innymi instytucjami wydaje się, że mocno zakorzenionymi w europejskim pejzażu jak rada Europy czy organizacja bezpieczeństwa współpracy w Europie tzw. OBWE na razie mamy całkiem zgrabne bon Mot ty o sensie europejskiej wspólnoty politycznej, żeby przywołać 1 autorstwa ojca założyciela możemy mieszkać w 1 domu, ale dzielimy tę samą ulicę pomyślałem, że warto o tym porozmawiać w poniedziałkowy, więc unijny wieczór z osobami, które Europę znają jak mało, kto z pewnością należą do nich dr Jarosław Pietras były minister do spraw europejskich były dyrektor generalny w sekretariacie generalnym rady europejskiej obecnie wykładowca Wilfred Martens Center w Brukseli Jan Truszczyński były wiceminister spraw zagranicznych były ambasador przy Unii Europejskiej główny negocjator polskiego członkostwa w unii ciekaw jestem czy zdaniem panów jesteśmy świadkami narodzin czegoś ważnego czy też nie zaprasza Maciej Zakrocki przedstawia sam już z nami zapowiadani goście pan Jan Truszczyński były były wicemistrz spraw zagranicznych ambasador Unii Europejskiej główny negocjator polskiego członkostwa w unii dobry wieczór dobry wieczór z dr Jarosław Pietras były minister spraw europejskich były dyrektor generalny w sekretariacie generalnym rady europejskiej obecnie wykładowca Wilfred Martens Center w Brukseli dobry wieczór to wyjedź, zanim przejdziemy do inicjatywy Macrona boja lubię w tych audycjach, żeby też sięgać trochę do historii doświadczeń historii chciałem zapytać panów albo poprosić o przypomnienie trochę podobnego wydarzenia, jakie miało miejsce na początku lat dziewięćdziesiątych, a które zostało zrealizowane na szczycie państw NATO w Brukseli w styczniu 90 tego czwartego roku mam myśli program partnerstwo dla pokoju była taka amerykańska inicjatywa, która miała odpowiedzieć być odpowiedzią właśnie na dążenia krajów Europy Środkowo-Wschodniej po tych wszystkich przeobrażenia politycznych no, że właśnie one chciały wyraz wyraża gotowość wstąpienia do do NATO no i pojawiło się to partnerstwo dla pokoju okropnie dawno rozmawiałem z Włodzimierzem Cimoszewiczem, który był w rządzie już właśnie lewicowym w styczniu 1004. roku mówi pojawili się obawy czy partnerstwo to nie jest taka takie trochę zamiast tego naszego właśnie wejścia do NATO czy ktoś z panów może pamięta ten moment na przyznam się stosuje pamiętam, bo nie zajmowałem się wtedy na to wskazują, że nie da drobiazgowo ze być wtajemniczony we wszystkie arkana procesu, ale sytuacja jest zasadnicza różnica między partnerstwem dla pokoju tym ocenom mówi dziś wieczorem to pierwsze miało jednak określony cel określoną strukturę zarządzą tak wyrażę i określone są formy działania to drugie na razie jeszcze nie wyszło poza pierwszą dyskusję i zgodę co tego za kolejne podobne dyskusje będą się odbywać co pół roku oczywiście będziemy wiedzieli na pewno jakieś doprecyzowanie doprecyzowania sposobu funkcjonowania tej Platformy wymiany myśli i inspiracji i ewentualnego dzielenia się doświadczeniem plus może podejmowania decyzji, ale na razie za wcześnie na takie porównania to może jest jakby tam tak bardzo proszę podobnie jak Jan ja też dokładnie nie pamiętam szczegółów tej propozycji, ale co z powiedzieć 1 rzecz, że zawsze w takich historycznych momentach europejskiej pojawia się nowe elementy konieczność odpowiedzi na nowe wyzwanie no pojawia się sporo pomysłów co z tym zrobić i oczywiście premier Cimoszewicz intuicyjnie miał rację, bo myślenie, że tego typu rozwiązaniem może być substytutem dla normalnego wstąpienia czy do NATO czy do Unii Europejskiej jest chyba uzasadnione faktem jest żeśmy wstąpili do NATO partnerstwo dla pokoju jakoś się z zniknęło o część historii zatem widocznie po przystąpieniu do NATO stało się stało się to my przejmie część państw z naszego regionu stało się bezprzedmiotowe pytanie jest czy jest różnica w stosunku do tego co mamy obecnie ja myślę, że jednak jest różnica, owszem, stoimy wobec nowego strzyżenia to jest zawsze pytanie co zrobić być może jakieś elementy takiego substytutu, ale pierwsze spotkanie pokazuje, że nie jest to wyłącznie tylko Kuba danie jakiś politycznej Platformy za kraj, który koniecznie chcą wstąpić no bo wielka Brytania nie chce koniecznie wstąpić, a chce uczestniczyć w pewnej ten dyskursie politycznym w Europie zatem Toma szansę mieć swoje własny swoje własne byty swoje własne życie, aczkolwiek na razie jest to tylko forum dyskusji tylko właśnie przypominam, że te wszystkie obawy, które się pojawiły po po prezentacji Macrona 9maja w Strasburgu najgłośniej wypowiadali politycy państw, które trochę w tych okolicznościach dramatycznych prawda po rozpoczęciu wojny Ukrainie 24lutego złożył oficjalnie wniosek o członkostwo w unii europejskiej mam tutaj na myśli Ukrainę Mołdawię na 3marca ten ten ten wniosek swój złożyła no właśnie w momencie, kiedy te państwa w tych okolicznościach, gdzie jedno geopolityka wkradła no już bardzo mocno do do naszej debaty dyskusji w tym momencie pojawia się prezydent Francji, który mówi to przy dobrze tam te wnioski wasze to my wiemy, że są natomiast ja proponuję właśnie coś takiego co więcej po wspomniana wielka Brytania przez pana doktora wiadomo, że na razie nie ma zamiaru składać wniosku o akcesję w unii europejskiej, ale przy tam m.in. do tego grona zaproszony został Izrael który, tym bardziej nie będzie składał wniosku o członkostwo w unii czy rzeczywiście dla tych państw, które strasznie chciały z powodów oczywistych to nie mogło być odbierany właśnie jako stworzenie takiej poczekalni no bo Unia ta stara już nawet z nami stara nie chce się rozszerzać jakiś powodów to nie jest czas na rozszerzenie no, a więc nie można powiedzieć nic z tego nie będzie to wymyślimy właśnie jakiś realizacji początkowo mieli prawo oczywiście ma żywić pewną nieufność usiłować czytać między Persami doszukiwać się drugiego dna niewypowiedzianego niektórzy pewnie pamiętają konfekcję Konfederacji europejskiej samego początku lat dziewięćdziesiątych jako pozostał jednak alternatywy dla stopniowej integracji nowej demokracji Europy Środkowej wschodniej we wspólnotach koncepcja też francuskiego prezydenta Wrocławia Warszawy składają się oczywistej i oczywiście za Francją ciągnie się po prostu ta opinia ze jest to kraj i był kraj nieprzychylny wątpiący w wahających się niechętny generalnie procesowi rozszerzenia wschodniego, ale od czerwca od potwierdzenia perspektywy europejskiej i uznania statusu skandynawskiego i Ukrainy Mołdowy oraz otwarcia kraju Gruzji drogich uzyskaniu tak mu statusu jeśli spełni to co już od niej oczekuję nie ma już powodu, żeby doszukiwać się tzw. dziury w całym trzeba raczej traktować tę nową platformą, jaką okazję utwór o uczniu do regularnego tym malowania się wzajemnego liderów politycznych w krajach są szeroko rozumianej Europy no tak, żeby łatwiej było dogadywać się do skoordynowanej walki wyzwania dla całego kontynentu energia migracja bezpieczeństwo po nowy paradygmat sunie przez potężnej trwające zagrożenie ze strony agresywnej bandyckiej Rosji, a ja się w pełni zgadzam z tym ceny mówi, dlatego że w tej chwili państwa, które zostały zaproszone na ten szczyt chcą dyskutować o sprawach, które wspólnie dla nich są obecne ważniejsze w tym m.in. właśnie kwestia energii kwestia relacji z Rosją kwestia wsparcia Ukrainy kwestia migracji, czyli to są rzeczy, które dla wszystkich państw, które był udział mają ogromne znaczenie i forum takiej dyskusji może pomóc tym państwo niezależnie od tego czy mają ochotę zostać członkiem czy też nie pomocy z tele adresowe czy też jakiś sposób odnieść do tych problemów i uzyskać wsparcie ze strony innych członków tej dyskusji, więc być może należy wtedy ta debata pomiędzy państwami, które były zaproszone do Pragi nie przyjmuje żadnych konkretnych postulatów, ale już sama wypija wymiana opinii co zrobić w takiej trudnej sytuacji jest ważne w procent natomiast do tego co do tego podejrzenia, że państwo tak jak Ukraina ludowa Gruzja czy państwa zachodnich Bałkanów mogą obawiać się, że to będzie inicjatywa, która zepchnie na później perspektywę członkostwa no jak powiedział tak niezależnie od tego co było prawdziwą intencją było niepewne intencją to jako o ktoś, kto w Polsce też zajmują się integracją wiem, że takie inicjatywy zawsze czy traktować się i prześwietlać 3 koty czy 5 zgodnie z myśmy mieli więcej takich propozycji Janek wspomniał o tym co co proponowali Francuzi, ale też była np. sugestia, żebyśmy przystąpili do EFTA, która rozwiązała nam nasze komplement z przez przygotowanie się do jednolitego rynku, a dopiero potem ze w tej europejskiej wspólnoty wolnego handlu, w której było wtedy niewiele państw o przystąpieniu Austrii świec i Finlandii praktycznie Ghosn został bardzo ograniczone, a więc niektórzy jak poseł, bo np. proponował, żeby stworzyć raczej taki przedsionek, w którym państwa z Europy Środkowej schody najpierw zapoznają się zresztą stosować reguł jednolitego rynku, a potem dopiero przystąpią do Unii Europejskiej myślę też takie podejrzenie jest słuszne myśmy wybrali drogę na wprost i taką samą drogę wprost chcę wybrać np. Ukrainę rozmawiałem z byłą wice premier Ukrainy, która zajmowała się integracją europejską i Atlantyckim jak mówiła dla nich nie ma alternatywy dla bezpośredniego wstąpienia do Unii Europejskiej mogą oczywiście prezesie wszędzie, ale to jest oczywiste, że chcą przystąpić bezpośrednio do obelg za tym to forum, które okazało się w sensie sukcesem zainicjowane przez prezydent Francji jest kworum, które nie ma nie może być nie może zastąpić aspiracji ukraińskich do pana członkostwo w unii europejskiej tak samo innych państw tego regionu i z wokand zachodnich no ale to właśnie jeszcze dopytam czy sam fakt obecności właśnie innych państw, które na pewno w ogóle nie są zainteresowane rozmową o rozszerzenie Unii Europejskiej nie powoduje, że właściwie bardzo istotny element tej całej debaty europejskiej, jakim jest rozszerzenie Unii w kontekście tego co było podstaw pomysłu Macrona, gdzie on mówił, że właśnie musimy rozmawiać o najważniejszych teraz sprawach z punktu widzenia naszego bezpieczeństwa mówi musimy ustabilizować nasze sąsiedztwo w kontekście wojny rosyjskiej w, więc właściwie, jaka miałaby być agenda tego forum nocą z Hetmana na razie na razie nie możemy tego powiedzieć dokładnie, ale te tematy wy stanowią wyzwania globalne dla całego kontynentu są no ewidentną płaszczyzna, który można konkretyzować dialog i dopracowywać się do zbliżonego w ręce bardzo zbliżonego spojrzenia i sposobu jak załatwia sprawy między krajami, które są Unii i krajami, które są poza Unią dobrze się stało, że to było spotkanie krajów europejskich, a nie Unia europejska ile spraw z tych, którzy im są zrobią elektrony wokół jądra Kontynentalnego, jakim jest Unia europejska zobaczymy jak to się rozwinie ja bym mogła na tym krzyżyka muszę powiedzieć nie obiecuję sobie oczywiście wielki kur i pokojowych rozwiązań szybko czyta wpisy fachowiec pół roku później pamiętam już świata w Londynie później najpierw ale, ale skoro zechcieli przyjechać chorzy, kierując się indywidualnymi częściowo motywacjami i potrzebami politycznymi może przejściowym i tak w przypadku Lee Stras premier Wielkiej Brytanii mimo wszystko wróży najgorzej kontynuacji tego forum w nim nie uczestniczyli względów oczywistych nie będzie uczestniczyć w przewidywalnej przyszłości w dalszej przyszłości Rosja no jakieś forum dla pozytywnej rozmowy o tym jak podnosić nasze zbiorowe bezpieczeństwo całego kontynentu może być przydatne może być przydatne Ukrainie ryczy Turcji czy Islandia czy norweski wszystkim właściwie tak tak myślę, że może nadmiernie optymistyczny punkt widzenia, ale tak mi się wydaje, że nie należy przecież starcie z góry ewentualnej przydatności tego forum jako okazji do regularnej wymiany poglądów i ustalenie ewentualnych i to te to nie przychodzi czas samego spotkania to trzeba podbudować przygotować prób ludzi muszą się też spotykać rozmawiać dopracowywać do czegoś bardzo dobrze nawet kraje takie jak Turcja czy Izrael zdecydowały się uczestniczyć nie wiem, jakie są ich indywidualne motywacje miały dostępu do sytuacji tej wersji, ale byłbym ciekawy i poznać co spowodowało, że zdecydowały się wciąż mu udział i czy zamierzają kontynuować jeśli tak dlatego chciałbym bardzo mocno podkreślić to co powiedział ambasador Juszczyński, że nie było spotkanie Unii Europejskiej krajami sąsiedztwa ba nie było tam w ogóle flagi unijnej o kilka pytań chciał, żeby flagi, ale w sumie to było to było słuszne, bo jest zamiana forum nas na taki no można powiedzieć zdominowane przez Unię europejską zdominowany przez relacje dwustronne forum właściwie było miałby pewnie dużo mniejszą rolę wartość tego polega na tym, że nas w tym forum uczestniczyli szefowie państw rządów na równych zasadach ze wszystkich państw kontynentu chciałem przypomnieć przy okazji taką propozycję, kto padło tuż po referendum Ferry brexitu, gdzie zarówno sektora w Brukseli pytanie czy dyskusja polityczna z wielką pytaniu wraz z wyjściem na europejskim umrzeć Otóż wtedy proponowano, żeby może jednak stworzyć jakieś forum czytają takim takie artykuł o o tym, że stworzyć partnerstwo kontynentalne, w którym państwa członkowskie Unii Europejskiej i państwa niebędące członkami Unii mogłyby razem dyskutować o życie, które są ważny dla kontynentu jako całości nie tylko dla Unii Europejskiej, które nie obejmuje wszystkich części kontynentu no to było spowodowane wyjściem Wielkiej Brytanii i wtedy natychmiast wiadomo, że jeden z ważnych graczy na kontynencie europejskim nie jest już w środku i w związku z tym pozostaje dysk dyskusją, która się toczy na kontynencie i tą formą może się przerodzić w bardzo istotne miejsce, w którym będą się spotykać szefowie państw rządów i po jak i wspólnie mówić o tym jak oni reagują na zagrożenia, które się niewątpliwie pojawiają będą pojawiać i w związku z tym no istnieje wtedy poprzez taką dyskusję, jaka się no może nie koordynacja, ale drzemie większe zrozumienie jak mogą poszczególne państwa zareagować i pewnie niektóre kwestie będzie łatwiej je rozwiązać każdemu z państw osobno wiedząc jak wszyscy inni się do tego przymierzają, ale to pozostaje nadal forum dyskusji ani forum decyzji ja tu dodamy może króciutko od tego co Jarek powiedział do aspektów brytyjskich mnie jako wypowiedzi ze pożyteczną rolę spełniła konferencja już wzrosła o relacjach między wielką Brytanią, a Unią europejską prawdopodobieństwo sytuacji ryzyko, że dojdzie do jakich się nieprzyjemnych obrotów spraw w sprawie protokołu irlandzkiego i warunków handlu między republiką Islandia północną Irlandią i moim zdaniem zmalał może przejść te lokale zmalało jednocześnie równolegle do spotkania prostego wielka Brytania dogadała się co do warunków swojego udziału w istotnym projekcie Unii Europejskiej w ramach wzmocnionej współpracy wojskowej tzw. wojskowej mobilności kontynentalnej to jest oczywiście w interesie, a wojska brytyjskiego i Wielkiej Brytanii, ale tak dogadania się jest tam sobie pozycję sny i dobrze rokujący chciałbym teraz zaproponować taką krótką rozmowę na temat poruszany również w kontekście tego pomysłu Macrona przyznania w pewnym sensie ja mówię trochę prowokacyjnie na użytek naszej rozmowy pewnej śmierci organizacji, które wcześniej zostały stworzone jako forum do również w podobnych dyskusji działań i i takiego przyznania, że właściwie, kto wie może pora zastanowić nad ich dalszym losem w artykule, który napisał Piotr Buras znany nam wszystkim dobrze panu i części na pewno słuchaczy dyrektor europejskiej rady spraw zagranicznych w Warszawie biura tego w Warszawie on przed tym spotkaniem w Pradze napisał coś takiego oczekuje się, że szczyt w Pradze ponownie potwierdzi zasady z Helsinek siedemdziesiątego piątego roku w tym integralność terytorialną i poszanowanie suwerenności wszystkich krajów zgodnie z francuskimi preferencjami koncentruje się ta ta nowa inicjatywa na europejskich wyzwaniach bezpieczeństwa i wyzwaniach geopolitycznych nowa wspólnota, która może zbierać się raz lub 2× w roku może zatem przypominać OBWE w 20 grupę podobnie myślących krajów Zjednoczonych w odrzucaniu destrukcyjnej polityki Rosji no właśnie oto mamy OBWE to po co jest OBWE w 20 po co mnożyć jakieś byty jeśli mamy organizację, która przez tyle lat tworzyła no pewnego rodzaju struktury pewien system funkcjonowania kierownictwa prezydencji całe to urzędniczy oprzyrządowanie i zaczynać zupełnie odnowa skoro jak twierdzi Piotr Buras ta nowa inicjatywa ma przypominać OBWE no, tyle że 20 no tak, ale dziedziny, które już są wymieniane jako obszary rozmów daj Boże uzgodnień wypłacają daleko poza domenę odpowiedzialności i kompetencji OBWE więcej, a nie widzę zagrożenia ze jakąś konkurencją w OBWE no cóż ma bardzo sprawną sekretarz generalną ma starające się nie można tego odmówić polskie przewodnictwo aktualnie, ale jest przynajmniej tą organizacją ograniczonej skuteczności i ograniczony bardzo wpływie na jakości bezpieczeństwa europejskiego obecnie to nie znaczy, że nie będzie jakiegoś odbicia w górę ku wyższej jakości, lecz jakości do skuteczności działań, ale póki co jest organizacja, która no jest stanowi konkurencji dla ewentualnych obszarów rozmów i brak współdziałania w ramach tej europejskiej konferencji, a nasze ciała 6października tak mi się wydaj no tak ale, ale to, że nawet tutaj nie ma może jakiegoś wchodzenia sobie kompetencje dalej chyba każe stawiać pytanie no, jaka jest dzisiaj w takim razie rola OBWE w tych ciężkich czasach co dobrego robi, jaki ma wpływ na na bieg wydarzeń w tym sensie pytania się pojawiły no może właśnie mimo teraz jak pan mówi i dobrej polskiej prezydencji w przecierają lekarze mówili istnieje wiele lokalnych oraz strat po umarzają istnieje no po prostu nie Bano dobrze, ale warto wrócić do źródeł OBWE Otóż wbrew temu co pan powiedział były nie było założone nie było dyskusja konferencja w sprawie bezpieczeństwa pracy opieki nie rozpoczęła się od dyskusji pomiędzy państwami, które miały zbliżone poglądy będzie istotnie chodziło o to, żeby państwa, które były w odrębnych obozach, a wrogich sobie obozach zaczęły w końcu rozmawiać o współpracy i bezpieczeństwie i to się udało to znaczy włączono wtedy dyskusję 2 strony, które dzieliły Europę w taki sposób, że zamiast konfrontacji, a no dość może nie tylko zimnej, ale czasami bardziej podgrzewanej zaczęły ze sobą rozmawiać IT te rozmowy, która się toczyła ona tak naprawdę dała grunt to był początek o ogromnym przemianom w Europie, ponieważ pozwoliła trochę lepiej zrozumieć intencje Europy zachodniej, a jednocześnie pobudziła zmiany w Europie środkowej i wschodniej, ale przy przyzwoleniu Rosji teraz mamy do czynienia jednak z inną sytuacją, ponieważ forum, które się odbyło PC jest forum wśród państw, które są zaniepokojone tym co się dzieje wokół nich i w sprawach, które zarówno mają pewien wymiar nawet globalny, bo kryzys energetyczny ma wymiar globalny obligacji też wychodzą daleko poza region europejski, bo są w obecnej w Afryce wakacji i i widać, że będzie to narastający problem także dla tych państw, które są w otoczeniu Unii Europejskiej zatem wszystkie państwa to się zebrały wprawdzie mają sporo podobnych komplementów albo stoją wobec podobnych wyzwań i w pewnym sensie chcą na te wyzwania żeglować z przy wiedzą i jakiś sposób zachowają się inne te podczas gdy intencje były było raczej no do prezydent pewnego dialogu pomiędzy dość drogimi państwami i to właśnie trochę był inny punkt wyjścia, że tutaj w tym, że na tym forum nie było Rosji Janek słusznie powiedział Rosji pewnie bardzo długo nie będzie nawet gdyby tam się wydarzyły jakieś poważne przemiany nie jestem pewien jak to się może łatwo potoczyć, ponieważ tak jak wymaga jednak pewnej dozy zaufania, a na razie tego nie na to nie ma chyba specjalnych szans pytanie jest odwrotna mianowicie czy istnienie tego forum nie spowoduje jakieś rozeznać cienia KBW UE, bo po co jest KBW skoro nie ma dialogu z tym pewne, który jest był najbardziej trudny i w tej chwili jest wyjątkowo trudny i nawet nie ma po co prowadzi z nim dialogu i w związku z tym pytanie jest co czy czy OBWE w takim kształcie, jakim jest może odegrać Olek, którą zły początkowo na samym początku zdefiniowano ono wyszło w ogóle w końcu rada izb oraz organizacja ubezpieczeń, ale z relacji w Europie ważna jest nie przepraszam tylko wkręciłem, że sama nazwa dobra organizacja bezpieczeństwa pracy w Europie wydaje się, że powinna dzisiaj nie wiem od rana do nocy działać no, a ja w tym sensie trochę próba jak powiedziałem prowokuję tak, ale rozmowy ja z Francuzem pomysł rodzi się po prostu nowe wybrał drogę wojskową militarną i ataku były zniszczenia w związku z tym zamiast dialogu, w którym można by było powiedzieć zapytać czy tak naprawdę, o co chodzi ustalić jakieś reguły zamiast poszanowania integralności terytorialnej zamiast poszanowania granic co było podstawą dla dla OBWE i w bardzo ważną dla Polski, ponieważ chodziło też polskie granice czy poszanowanie tych granic to mamy do czynienia z zupełnie inna sytuacja jest takim PGM trudno, żeby był włączony, żeby się też włączą proces dyskusji OBWE OBWE może zrobić to co dla co pozwala jego członkowie, jeżeli 1 członków to blokuje, a to jest zasadniczy członek w pewnym sensie dla spraw pokojowych w Europie w tej chwili, bo jego postawy zależy to czy ta wojna skończy czy nie notą to jest problem dlatego być może to forum, które mamy nie jest jakąś alternatywą, ale jest będą możliwością żeby, żeby prowadzić dalej debatę wśród tych państw są zainteresowane dialogiem tutaj własna Nordea o no organizowane rozmów na forum OBWE, gdzie poseł jest konsensualną, który podejmowania jakichkolwiek decyzji ustaleń nowy maga obecności również agresora, który nominalnie niestety pozostaje członkiem OBWE wg mojej najlepszej wiedzy proces wyprowadzenia Rosji z tej organizacji został zapoczątkowany trudno mówić o użyteczności tej organizacji jej pomocnicy roli w rozwiązywaniu głównych problemów bezpieczeństwa w Europie dzisiaj, a w lutym moja to dobrze pamiętam minister Zbigniew Rau był w Moskwie to jest to co z tą agresją jako przewodniczący OBWE usiłował też coś zrobicie zapobiec najgorszemu no nieefektywne e-AD wysiłki nie tylko jego jako szefa ABW spełzły na lisy malej wszystkich pozostałych, którzy starali się o NATO, żeby odwieść Putina od zbrodni jeszcze chce przez chwilę ten wątek pociągnąć, bo mówi on się pojawił jakiś tam artykułach czy debatach ja oczywiście mówię to trochę, żeby prowokować do pewnych przemyśleń czy właśnie nie potraktować europejskiej wspólnoty politycznej jako zaczynu do czego zupełnie nowego do czegoś co właśnie warunkach doświadczeń z jakimi teraz mamy do czynienia może się okazać właśnie szansą dla Europy tak ONZ sparaliżowany rezolucji w radzie bezpieczeństwa przyjąć się nie da wszystko wskazuje na to, że ta organizacja też różne no jest po prostu nieskuteczna tak jeśli jest nieskuteczna to jest pytanie czy czy ma sens podobnie jest OBWE, ale do tej listy co może niektórych zaskoczyć dorzucono została rada Europy i wskazując że tam jest podobna liczba państw, które się właśnie spotkała w Pradze, a no poza swoimi oczywiście tymi statusowi mi ciągle zapisanymi przecież statucie działaniami pilnowania spraw związanymi z szeroko rozumianej prawami człowieka tak nowości też nic nie robi no i znalazłem taki komentarz, że jeszcze nigdy chyba ta organizacja nie wydawała się bardziej zbędna niż teraz historia skandali korupcyjnych i kosztowna administracja oznacza, że rząd będzie coraz trudniej uzasadnić, dlaczego nadal wpłacają do budżetu rady 455 000 000EUR w tym roku za kompletnie niewidoczny wyniki, więc wracam znowu do tego wątku do może trzeba właśnie wesprzeć zwolenników europejskiej wspólnoty politycznej i przemyśleć architektury organizacji w Europie pod kątem skuteczności działania i skutecznego reagowania na no nieprawdopodobne kryzysy w jakim byśmy nie mieli do czynienia od lat no wie pan myśli nie podoba ta metoda dzisiejsza hala stania na odlew trzeba nie trzeba by się o tym, że mimo boleśnie mocniej klasę tym więcej istnień zostanę tym więcej odsłon rywalizuje, ale myślę, że nie bardzo jestem gruntownie dosyć innego zdania niż autor tego nadmiernie krytycznego artykułu rada Europy mimo swoich niedoróbek i mimo faktu, że i miały miejsce, które były skandale korupcyjne ujawnione notabene usiłowano im przeciwdziałać i NATO spełnia pożyteczną rolę nie tylko ja w obszarze ochrony praw człowieka, ale również ustanawiania standardów prawnych zbiorowych dla społeczności demokratycznych krajów Europy i poprzez swoje ciało wyspecjalizowane, zwłaszcza komisję wenecką i grupy państw przeciwko korupcji Gryko, a nie wymieniłem wszystkich, które ulice to zasługują zaliczał spełnia nadal pożyteczną rolę także tego na co dzień nie traci tylko nie widzą tego wyraźnie autorzy artykułów w mediach społecznościowych nie zmienia faktu, że organizacja ta moim zdaniem jest potrzebna tak myślę, że lud Janek ma rację, bo i zawsze się uśmiecham, kiedy są o głosy mówiące o tym, że potrzeba czegoś radykalnego, żeby zmusić kogoś do zrobienia czegoś tylko, żeby zmusić trzeba mieć do tego potencjał pytanie jest co może zrobić narody Zjednoczone i na co państwo członkowskie pozwalają Jan jeszcze zwrócił uwagę 1 fakt, że mówimy o narodach Zjednoczonych nie w kontekście jak inaczej mówił w kontekście, jakie cele zostały postawione przed narodem znaczonymi i radą bezpieczeństwa ta konstrukcja z radą bezpieczeństwa to jest stary członkowie, w którym wiadomo, że muszą musi być jednomyślność jest zrobiona właściwie po to, żeby utrzymać pokój, ale w gronie właśnie stałych członków rady bezpieczeństwa co znaczy zapobiec konfliktom pomiędzy nimi i te tak naprawdę to przez te lata, których organizacja istniała do niepożądanego gorącego konfliktu bezpośrednio pomiędzy stałymi członkami rady bezpieczeństwa w tym sensie ONZ, ale bezpieczeństwo spełni swoje zadanie było bardzo wiele konfliktów bardzo różnych konfliktów, a te już, choć odbywało one odbywały zawsze gdzieś na marginesie interesów wielkich państw, ale nie angażowały bezpośrednio, bo w wojnę walkę o stałych członków rady bezpieczeństwa to jest te były, w którym trzeba pamiętać, że zza zapobieżenie w ogóle wojnie jest rzeczą niezwykle trudno, a zapobieżenie wojnie między wielkimi tekstami było rzeczą niezwykle ważne całego świata i jak bardzo to jest coś co jest dorobkiem ONZ i powinien on nadal funkcję wypełniać no problem polega na tym, że siła w stosunkach międzynarodowych, a nam się wydawało, że być może argumenty, że być może siła gospodarcza i będziemy dużo większe znaczenie i że takie współzależność że, ponieważ wzajemnie handlujemy ze sobą to siebie zależymy w związku z tym nie ma powodu do wojny, że to wystarczy na utrzymanie pokoju okazało się, że jeśli jednak ktoś ma siłę i tak go to wcale to te wszystkie inne więzy wcale instytucję wcale nie zabezpieczają przed użyciem sił teraz jeśli chodzi o radę Europy no to trzeba oczywiście instytucje tego typu jest bardzo łatwo zlikwidować razem staw wyrokiem, który gdzieś tam został nagromadzone razem swoich dni, które były ważne w w z wielu okolicznościach pamiętajmy o tym, że związany jest tym systemem jest także europejski Trybunał praw człowieka i że państwa generalnie przestrzegają reguł tego Trybunału i podważanie tych reguł w czasach takich, które mamy jest rzeczą też bardzo rzeczą to co jest bardzo można powiedzieć szkodliwe bo, bo przecież musimy myśleć o tym co będzie w przyszłości i po oczywiście jest kwestia wydatków finansowych NATO organizacji, ale pamiętajmy, że jeśli udałoby się oczy jeszcze udało przy dzięki temu, że tego typu instytucje istnieją powstrzymać od wielu innych konfliktów, które mogłyby być miejsce no to koszty tych kilkuset milionów euro czy dolarów jest niczym w porównaniu z tym co w tej chwili Ukraina zużywa w ciągu miesiąca na froncie to po prostu nie ma o tym, że mamy poza użyciem funduszy na wojsko mamy ogromne zniszczenia i ich straty życia ludzkiego to się ogólnie wycenić w związku z tym ja bym nie przekreśla tak szybko i instytucji, które potencjalnie może mieć nadal znaczenie, bo musimy myśleć o przyszłości bardzo łatwo jest powiedzieć to co było jest skuteczne, ale czy to co będzie czy co wymyślimy będzie skutecznym Otóż w forum, który od tego zaczęliśmy na razie gromadzi państwa to europejskie gromadzi państwa, które są sąsiada nie są to Date państwa bez dużych różnicach i politycznych i w sensie ich sympatii i w stan demokracji i różnych innych wymiarów i kto wie czy taka dyskusja między nimi w którymś momencie okaże się zbyt trudna i pozostanie przeżywane natomiast rozpoczęcie dyskusji jest ważną rzeczą, żeby mimo tych wielkich różnic pomiędzy Izraelem Turcją wielką Brytanią Niemcami Francją tak dalej także polską każdą wszystkim innym państwem w tym uczestniczą, że mimo różnic jednak podjąć dyskusję o tym co wspólnie musimy rozwiązać lub samodzielnie, ale wiedząc co nie rozwiązują w tym samym czasie to w takim razie już, żeby ich nie irytować szczególnie pana Jana Pruszyńskiego generał nie zdecydowałem że, ale biednych oczywiście jak ten, z którego pan cytował lekko mnie ryk uchwałę w pole minowe c w średnim karpie był kontynuował polemika, ale nie to nie jest irytacja nie niewiele to i tak to dla zadania kolejnego pytania pochodzi właśnie o to, że nawet, jeżeli przyjmiemy, że rzeczywiście już myślenie na tym etapie likwidacji instytucji, które być może dzisiaj rzeczywiście jakoś nie sprawdzają sposób na jak, jakbyśmy liczyli każe postawić pytanie w kontekście tej nowej inicjatywy czy panów zdaniem ona właśnie powinna przybierać formy instytucjonalną, a więc Łopuszno z siedzibą w jakimś oprzyrządowanie, jakimi sztabami ludzi, którzy będą te spotkania przygotowywali przez wiadomo, że przywódcy muszą przyjechać na spotkanie jakoś tam właśnie przygotowane 3 jak niektórzy sugerują może to powinien ma być inicjatywa typu takiego europejskiego G7, gdzie 20, więc bez instytucji, ale jednak, żeby ci przywódcy jak już w końcu spotkają no mogli podejmować decyzje, które w jakimś stopniu byłyby decyzjami wiążącymi, a co najważniejsze no stawały się jakimś ważnym komunikatem dla reszty świata dzisiaj oczywiście mówimy przede wszystkim ważnym komunikacie dla Rosji, żeby rozumiała że, że oto powiedzmy 44 państwa ważne państwa mówią 1 głosem, że należy traktować poważnie, bo taka deklaracja co my chcemy dalej wspólnie robić w tej czy innej dziedzinie każdy u siebie i przy okazji również wspólnie tak, żeby jakaś synergia istniała między tym co robi każdy, a samodzielnie tym co robi się wspólnie to jest pozytyw jest i przydatne jest 73020 stanowią dobre punkty odniesienia, aczkolwiek jasne komunikaty są minister posiedzenie 20 na szczeblu ministerialnym czy nawet na szczeblu szefów rządów niekoniecznie przekładają się na zdecydowaną szybką akcję, gdzie wszyscy mogą w tym samym kierunku, ale stanowi jednak interesującą czasem ważną taką polityczną wskazówkę polityczne ramy, które dają wyobrażenie innym aktorom poza po naukę państwowym i państwowym organizacjom pozarządowym instytucje finansowe ogrodzenia o tym w jakim kierunku generalnie należy spodziewać się, że państwa wchodzące w skład tej grupy będą dalej ciągnąć, więc jakaś formalizacja wspólnego po widzenia spraw i ewentualnych wspólnych zobowiązań czy deklaracji co będziemy dalej robić w domu u siebie, a pan nie dlatego razem to mi się wydaje potrzebne są składane pozostać, żeby nie był tylko to hit środkach zwany, czyli zlotu spotkali się pogadali miło było były poza własne bilateralne rozmowy na marginesie wielostronnego forum no i spotkamy się za pół roku zapraszamy tu proszę się coś więcej oczywiście zobaczymy czy szedł do wygenerowania coś więcej co tam mamy ich drugiej zaliczono o tym jedynie zaczynem dyskusji o o tym czy powinny być jakiś się jakieś zaplecze instytucjonalne, bo oczywiście łatwiej powiedzieć chcemy coś zrobić to stwórzmy siedzibę zatrudnimy ekspertów oni powiedzą co będzie dalej jak chciał się tylko jakieś deklaracje dokumencie politycznym nie bez żadnych struktur sekretariatów itd. nie tak daleko ja buduję tu jeszcze z tobą zgadzam właśnie dlatego dlatego chciałem podkreślić, że po prostu zacięcie od jakiejś instytucji od zaplecza, które miałoby wspierać na razie bardzo mgliste zapowiedzi pewnej no wymiany poglądów dyskusji, a nie nawet formy współpracy czy jakieś koordynacji działań co takie zaplecze w tym momencie jest bez takie zaplecze jest dużo za wcześnie po drugie i obsuwa różne organizacje międzynarodowe o różnym stopniu sformalizowania im się powiedzieć, że najbardziej skuteczne są to organizację, gdzie członkowie chcą coś wspólnie muszą być to znaczy punktem wyjścia do skuteczności organizacji jest to, że członkowie tej organizacji chcą wspólnie jakąś sprawę rozwiązać mam doświadczenie np. ze światowej organizacji handlu, które jest dużo bardziej zorientowane na rozwiązywanie problemów konkretnych ich organ to było zawsze przez państwo członkowskie nie przez sekretariat jej sekretarz odbył taką służebną niewielką instytucją, która wspierała te państwa członkowskie, które chciały jakiś się problem handlu Międzynarodowego już historia to się okazało skuteczne, jeżeli mamy do czynienia z procesem, w którym zaczyna się podejmowanie decyzji głosowanie przygotowanie dokumentów dużo wcześniej no to do tego musi być dużo większa oprawa instytucjonalne musi być jakieś dużo poważniejsze porozumienie Unia europejska w końcu jest oparta o traktaty, które są bardzo szczegółowe i to pozwala na taką dużo szerszą współpracę bez bez takich takiej infrastruktury o charakterze prawnym nie ma mowy o infrastrukturze o charakterze instytucjonalnym po prostu pozwólmy temu forum prowadzić dyskusję zobaczyć czy członkowie rzeczywiście w tym gronie z wielką Brytanią stoczą z Izraelem Ukrainą z polską zdjęciami chcą wspólnie podejmować decyzję, jeżeli chcą podejmować wspólnie decyzję lub po przynajmniej ustalać stanowisko to być może do tego żeby, bo łatwiej przyjąć jakąś bardziej konkretną decyzję być może do tego potrzeb będzie zespół ekspertów w sekretariacie, który to wszystko przygotuję póki co pozwólmy temu zaistnieć, a jeśli zaistnieje to zobaczymy co dalej z tego wyniknie może to też inni cały czas pamiętajmy o maksymie Jeana moneta wszyscy ją zawsze wszyscy nie tylko my nic nie może powstać bez ludzi nic nie jest trwałe bez instytucji no właśnie w dzięki, więc więcej tamta instytucja jest źle to jeszcze na koniec tylko tak już po minutowej komentarzu politycznym, bo to zazwyczaj no też dziś wraca prawda czy czy czy wraz z tą inicjatywą tym praskim spotkaniem trochę wraca znaczenie Emmanuela Macrona, który wydawał się być taki trochę poobijany po wyborach do zgromadzenia Narodowego mówiło się, że właściwie ta jego nadzieja, że może stać się takim takim no no dużego formatu europejskim przywódcą zgasła na tutaj co odniósł sukces tak, a ja mam rozum to jakoś tak to ja i 9 Janek jak Janek też co tym co robi ja mam wrażenie, że po pierwsze, pozycja prezentem ikona wiąże się przede wszystkim z jego opozycją wewnętrzną we Francji tu oczywiście jest problem z postawy Francji w Europie, ale pamiętajmy, że głównym forum, na którym postawa Francji ma znaczenie dla Francji i nie tylko to jest ich inicjatywa, a ich dynamika działania ich strategia w ramach Unii Europejskiej, a tutaj wykazał się pewnym pomysłem, który natrafił na dość pozytywną reakcję państw, które nie są tylko członkami Unii Europejskiej i w tym ku mojemu pewnemu zaskoczeniu także wielkie by ten to znaczy, że pojawi się jakieś za pojawia się zapotrzebowanie, które jego inicjatywa miała znaczenie, ale nie stale nie znaczy, że on pozostanie gospodarzem dalszy tej inicjatywy i będzie w stanie nadać temu dalszą dynamikę poprzez proponowanie kolejnych szczegółów jak to ma funkcjonować myślę, że i jeśli te inicjatywa ma znaczenie to ona musi mieć wsparcie wszystkich uczestników to jest 4 uczestników, żeby osiągnął takiego ani stałego realizację opiera się całkowicie z Jarkiem zgadzam z mojego oczywiście nas Kurkowego oglądu wynikałoby, że Macron nie wysuwał się na plan pierwszy nie odgrywał roli daty nie rozwijał powieką ogona w krótko mówiąc bardzo pragmatycznie poseł do swojej obecności na tym forum 1 sesję pamiętajmy, że dyplomacja francuska działała sprawnie i grała do 1 bramki za sprowadza z przygotowującymi całe spotkanie z Czechami wspomagała cechów i bez udziału dyplomacji francuskiej być może nie mielibyśmy zapewnionego udziału wszystkich uczestników i w miarę racjonalnego przebiegu całego tego posiedzenia o problemy domowe pozostają ograniczona sprawczość zgromadzeniem Narodowym pozostaje konieczność dogadywania się to z tym co w tamtym pozostaje siłą ze koncentracja na rozwiązywaniu spraw wewnętrznych problemów wewnętrznych musi pozostawać duża i 1 czy Macronowi patrzeć pani czasu energii na zajmowanie się z taką samą intensywnością sprawami globalnymi europejskimi jak to było w poprzednich latach zobaczymy w to mówił pan Jan Truszczyński były wiceminister spraw zagranicznych ambasador przy Unii Europejskiej główny negocjator polskiego członkostwa w unii bardzo dziękuję za rozmowę podziękowania oczywiście dla dr Jarosława Pietrasa byłego ministra do spraw europejskich byłego dyrektora generalnego w sekretariacie generalnym rady europejskiej obecnie pan aktorem wykładowcą Wilfred Martens Centre w Brukseli oraz jeszcze bardzo panu dziękuję za rozmowę podziękowania też Małgorzaty Wólczyńskiej, które audycje Widawa Maciej Zakrocki dobrej nocy
Zwiń «
PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA
-
51:56 W studio: Marek Łuszczyna
-
-
51:42 W studio: prof. Mikołaj Cześnik
-
-
52:59 W studio: prof. Adam Smoliński , Jarosław Pietras
REKLAMA
POPULARNE
-
02.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:48 W studio: prof. Marek Kornat , prof. Mariusz Wołos
-
09.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:49 W studio: mec. Radosław Baszuk , prof. Tomasz Nałęcz
-
18.03.2022 23:40 Maciej Zakrocki przedstawia24:39 W studio: prof. Adam Daniel Rotfeld
-
05.01.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:33 W studio: prof. Mariusz Jędrzejko , dr Sebastian Duda
-
25.05.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:06 W studio: Krzysztof Rak , Maria Libura
-
27.07.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:38 W studio: Michał Wójcik , Piotr Niemczyk , Przemysław Wójtowicz
-
04.03.2022 23:40 Maciej Zakrocki przedstawia26:36 W studio: Bogdan Klich
-
10.06.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia50:34 W studio: Bartosz Wieliński , Wojciech Przybylski
-
-
16.11.2022 00:05 Maciej Zakrocki przedstawia44:05 W studio: Michał Broniatowski
-
11.03.2022 23:40 Maciej Zakrocki przedstawia18:53 W studio: Krzysztof Nieczypor
-
08.04.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:43 W studio: Łukasz Sojka
-
26.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:59 W studio: Andrzej Malinowski , prof. Tomasz Słomka
-
21.10.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:16 W studio: dr Justyna Nakonieczna , prof. Sebastian Gajewski
-
-
04.05.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia52:28 W studio: Adam Bielan , Andrzej Halicki , Krzysztof Hetman , Łukasz Kohut
-
-
29.07.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia52:19 W studio: dr Piotr Podemski
-
16.09.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:01 W studio: dr Melchior Szczepanik , prof. Tomasz Słomka
-
19.02.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia50:04 W studio: prof. Antoni Dudek , Bogusław Liberadzki
-
01.03.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia44:19 W studio: prof. Adam Daniel Rotfeld
-
13.10.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia53:43 W studio: prof. Arkadiusz Stempin
-
16.07.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia52:49 W studio: prof. Marek Safjan , prof. Tomasz Słomka
-
25.02.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia33:11 W studio: prof. Roman Kuźniar
-
-
14.05.2021 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:09 W studio: Michał Wojnarowicz , prof. Sławomir Sowiński
-
15.04.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:32 W studio: dr Bartłomiej E. Nowak , prof. Ewa Marciniak
-
30.09.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:03 W studio: prof. Anna Pacześniak , prof. Rafał Chwedoruk
-
29.09.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia54:19 W studio: dr hab. Magdalena Rekść , dr Sławomir Lucjan Szczesio
-
03.06.2022 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia48:28 W studio: Donald Tusk
REKLAMA
DOSTĘP PREMIUM
Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!
KUP TERAZSERWIS INFORMACYJNY
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
-
TOK FM
-
Polecamy
-
Popularne
-
GOŚCIE TOK FM
-
Gazeta.pl
-
WYBORCZA.PL