„Gospodarka to nie jest bumerang, który po kryzysie wróci do równowagi i będzie wszystko dobrze”

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

międzynarodowy fundusz walutowy po raz kolejny obniżył prognozy wzrostu gospodarczego na świecie w przyszłym roku jest to proszę państwa czwarta korekta w dół w tym roku globalny kryzys dopiero przed nami wpływowy amerykański ekonomista Nouriel Roubini pisze Project syndyka jej tak wielka tak relacja stagflacji będzie charakteryzowała się niestabilnością wieloma negatywnymi szokami podażowymi od roku przekonuje, że inflacja zostanie z nami na długo, a próba walki z nią Rozwiń » przez banki centralne spowoduje twarde lądowanie w gospodarce jeśli w stanach Zjednoczonych zaliczymy twarde lądowanie to w Europie jest ono jeszcze bardziej prawdopodobne ze względu na rosyjski szok energetyczny spowolnienie w Chinach jeszcze większe odsunięcie EBC, czyli europejskiego banku centralnego od krzywej względem Fedu chodzi o to, że EBC ma nie podnosi tak mocno stop procentowych jak jak Fed amerykański Fed i dalej cytuje robi z niego wysiłki banków centralnych by obniżyć inflację spowodują zarówno krach gospodarczy jak i finansowy to dziwne proszę państwa Nouriel Roubini wśród przyczyn inflacji kryzysu nic nie pisze o Kaczyńskim Glapińskim, a przecież my w Polsce dobrze wiemy, że to PiS i pisowskie rozdawnictwo spowodowało inflacja prąd jest drogi z winy Jacka Sasina na czym polega tak naprawdę obecny światowy kryzys i dokąd zmierzamy to jest audycja świat się chwieje wita państwa Grzegorz Sroczyński, a dziś w audycji Hanna Szymborska z brytyjskiego Birminghamu City University witam panią w dzień dobry oraz Marcin Wroński ze szkoły głównej handlowej konsultant banku światowego witam czy Marcinie dzień dobre każde z was jest ekonomistą ekonomistką i ekonomistą czy każde z was może po swojemu opowiedzieć obecny kryzys na świecie Hanna Szymborska bardzo dziękuję tak jest dość osobliwa sytuacja, gdyż po pierwsze mamy bardzo prędko rozwijające się inflację tylko okresie powiedzmy 20 lat, kiedy inflacja w zasadzie w ogóle nie była tematem dnia powszedniego we włosy była zerwać tylko Hania była walka, ale podhasłem, jakie pobudzić co zrobić, żeby wreszcie kanalizację oraz gospodarcze to się do kochanki centralne rządy na Zachodzie ciągle zastanawiał nad tym dokładnie także jesteśmy w sytuacji, gdzie dość prędko stanęliśmy przed perspektywą zupełnej zmiany nie tylko naszych priorytetach polityki gospodarczej, ale też tego jak polityka gospodarcza w zasadzie może temu przeciwdziałać jest to też dość osobliwa sytuacja, ponieważ jesteśmy na ostatnich etapach powiedzmy tej pandemii covid, które były bardzo osobliwe i które stanowiła w pewnym sensie szok gospodarczy, który nie był spowodowany samymi działaniami naszej gospodarki tak jak powiedzmy kryzys 2008 roku był spowodowany tym jak systemy finansowe globalna gospodarka operowały natomiast kryzys covidowy spowodowany był covidem lockdownami, ale jednocześnie bardzo duże ekonomistów debatowało na temat tego jak covid był jedynie takim katalizatorem problemów gospodarczych, które kumulowały się już od lat nawet 80 tych, którego najlepszym czy my też najsmutniejszą przykładem są po pierwsze, rosnące nierówności po drugie, dość wolny wolne tempo wzrostu gospodarczego to, o czym mówił robienie ta tak inflacja z tą tak pochodzi od tak mniejsza od stagnacji stagnacji wzrostu PKB to z nami już było od kilku dekad, jakie również oczywiście nie możemy zapominać o kryzysie klimatycznym, który staje się coraz większym problemem nie tylko dla naszej planety, ale dla samej gospodarki także mamy po pierwsze, jeżeli samorządy same same źródła kryzysu taki takimi z 1 strony są pewne pewne czynniki takie jak wojna w Ukrainie tak jak jak problemy w łańcuchach dostaw globalnych po covidzie, które nie są związane z samą gospodarką, które oczywiście są pewnym katalizatorem czy fundamentalnym namacalnego główną przyczyną naszej tych tych wysokich stopy inflacji, które obserwujemy obecnie, ale zrozumienie skali kryzysu, dlaczego ten kryzys będzie tak dramatyczny jak opisuje turbinie jak opisują to inni ekonomiści i dlaczego mamy całą dyskusję na temat prawowitą działań banków centralnych są już sensu łączenia sensu podnoszenia stóp procentowych dokładnych to jest coś już końca kończąc co nie jest związane wyłącznie z tymi wezmę szokami zewnętrznymi do naszej gospodarki, który już mówiłem, ale samym modelem gospodarki same modelem kapitalizmu który, który funkcjonuje w zasadzie w większości gospodarek światowych Marcin Wroński w gospodarkach rozwiniętych obserwujemy obecnie najwyższy poziom inflacji od 40 lat inflację tak znacznej mierze wynika z czynników podażowych znaczy ze wzrostu cen energii z przerwanych łańcuchów dostaw, czyli wciąż odczuwalnych konsekwencji pandemii covid z szacunkiem dla strefy euro oraz szacunku rezerwy Federalnej dla gospodarki amerykańskiej pokazują, że udział w cień podążał wynosi około 50% talerz na soki Marcina reszta to albo czynniki popytowe albo czynniki, które nie zostały jasno identyfikowane w modelu, czyli inflacja ma silne źródła podażowe, ale jest też komponent popytowy i CIT w rozmowy, ale to ja tylko wejdę słowo, żebyśmy byli precyzyjni wiedzieli, o czym mówimy ja rozumiem, że komponent popytowy to jest Czkawka po pandemii to znaczy efekt wpompowanych w gospodarkę w czasie lockdownów setek miliardów na światową mówi, jakby to wszystko podsumować pakietów gigantycznych pakietów pomocowych pieniędzy w gospodarkę Taxi też transferów oczywiście dla obywateli w wielu krajach tych, które było na to stać oczywiście czy jeszcze czy jakoś inaczej jeszcze być to powiedział czy bez wątpienia miało znaczenia, ale znaczenie ma także po prostu realizacja odłożonej w czasie pandemii wydatków znaczenie ma w niskie bezrobocie, czyli w Polsce niestety nie prowadzi się cała, które pozwoliłyby jasno zidentyfikować, jaki jest władczy popytowe, a jest patrzenie gospodarza pojawiające się nie w Polsce prowadzi szacunki oczywiście ile Tuska, a ile Kaczyńskiego jest w tym do jak wiadomo inflacja problemem czysto polskim i tutaj będziemy prawda zastanawiać, kto jest większą targowica, kto większą inflację spowodowaną tą znamy to zostawmy na razie w i czynniki podażowe są problematyczne dla bardzo bank centralny zmienia stopy procentowe to wpływa na popyt w gospodarce na ograniczone znaczenie podażowe jak ceny energii i my w Polsce widzimy konsekwencje inflacji głównie w postaci spadku płac realnych znaczy od paru miesięcy wynagrodzenia nie nadążają za inflacją, a te statystyki czy wynagrodzenia nadąża za inflacją co oparte o wzrost płac w przedsiębiorstwach powyżej 9 pracowników zagra w całej gospodarce sytuacja wygląda gorzej, zwłaszcza w sektorze publicznym i dyskutuje się czy mamy techniczną recesję Polska gospodarka będzie procesję Aten tymczasem ladzie co najmniej 90% obywateli naszego państwa istotniejsza zmienną od dynamiki produktu krajowego brutto jest dynamika płac realnych 90% naszego z naszych obywateli w tej recesji już znajduje, bo ich płacę jednak, że za inflację w skali globalnej natomiast wzrost stóp procentowych aprecjacja dolara, której konsekwencją tego, że Fed podwyższył umocnienia umocnienie się umocnienie dolara tak jest jest ogromny problem dla zadłużonych gospodarek rozwijających się zdarzy w 2015 roku międzynarodowy fundusz walutowy klasyfikował 20 kilka gospodarek jako zagrożenie jako potencjalnie zagrożonych bankructwem dzisiaj klasyfikuje tak 50 raka piersi gospodarki już zbankrutowały, czyli my widzimy konsekwencję podwyższa podwyższany 100% w postaci wyższych rat kredytów w postaci tego, że nasze nasze płace nie nadąża za inflacja, a na w Afryce czy w niektórych gospodarkach azjatyckich konsekwencją może być bankructwo państwa no właśnie chcę was teraz zapytać co jest nie tak z podnoszeniem stóp procentowych, bo wszystkie banki centralne to robią nawet niektórzy ekonomiści mówią o swoistym wyścigu na podwyżki stóp procentowych to jest przecież takie podręcznikowe działanie jest inflacja to trzeba ją zbić podwyższamy stopy procentowe ta Polska debata ja wiem, że czasem tracę nerwy jak ją, bo komentuje może nie powinno tak być, ale ta Polska debata na nasze sprowadza do tego, dlaczego nasz bank centralny tak słabo podnosi stopy powinien zacząć wcześniej tak dalej no ale na świecie jak się trochę z tego naszego biurka w wychylił głowę no to trwa bardzo mocna dyskusja na temat podnoszenia stóp procentowych skutków tego podnoszenia stóp procentowych Anno czy ty możesz powiedzieć co jest nie tak z podwyżkami stóp procentowych od czego zacząć c myślę, że dla mnie fundamentalną kwestią jest wpływ nauk ekonomicznych NATO jak i jaka jest koncepcja polityki gospodarczej UE model, wg którego postępują banki centralne czy ten model ekonomiczny jest zupełnie nieprzystosowane do obecnej sytuacji, bo to jest tzw. krzywa Phillipsa chodzi o to, że w banki centralne uważają, że inflacja jest związana wyłącznie z luką popytową to znaczy z różnicą pomiędzy poziomem produkcji, które rzeczywiście się odbywa w danej gospodarce w stosunku do produkcji, które potencjalnie może się w niej odbywać wg UE po pewnych zmiennych, które są też, gdy szacowane przez banki centralne w tych modelach i w związku z tym inflacja jest widziana jako tylko zjawisko popytowe, ale tak jak wiemy tak jak pan pan doktor to wytłumaczył źródła są głównie z głównie podażowe, a więc sama ta teoria ekonomiczna, która leży u źródeł działań banków centralnych nie jest nie jest przystosowana w ogóle do prawdziwego życia i do tego jak jak działa gospodarka i dla mnie to jest troszeczkę też większe kwestia nie tylko podejście nie tylko sam model po, do którego postępują banki centralne, ale sam, a samo przeświadczenie o tym, jaka jest rola państwa w gospodarce, jaka jest rola banków centralnych w gospodarce obecny dominujący paradygmat w naukach ekonomicznych jest przeświadczony, że w długim okresie ile to będzie czy to jest rok czy 2 lata 10 tego nikt nie powie, ale w tym długim okresie gospodarka tak jak bumerang wróci do równowagi i wartości takie jak np. bezrobocie, które jest, gdzie jest zwiększane Tref w momencie gdy, gdy chce bank centralny walczy z inflacją przez podnoszenie stóp procentowych to jest tylko tymczasowe, a w końcu gospodarka powróci do do tej równowagi będzie wszystko tak jak ma być w związku z tym jakakolwiek polityka fiskalna, czyli zwiększanie wydatków państwa czy np. zwiększenie podatków są to UE polityki, które mogą być efektywne tylko doraźnie np. w walce z kryzysem takie np. w trakcie pandemii zwiększenie wydatków państwa spowodowało o wiele szybsze powrócenie gospodarek na nam tory aktywności po tej dość długiej to tym długim okresie lockdownów, ale nie odzwierciedla do tego, jaki jest faktycznie potencjał polityki fiskalnej w nie tylko walce samo inflacją, ale też w osiąganiu szerszych celi polityki gospodarczej wzrostu lepszego jakoś lepszej jakości życia w społeczeństwie także dla mnie tym fundamentem co jest nie tak jest teoria ekonomiczna i to w jaki sposób ekonomiści jak i również ci, którzy praktykują ekonomię w bankach centralnych w rządzie narzucają sobie ten bardzo wąski pogląd na to co same banki centralne co sam rząd może zrobić zupełnie niepotrzebnie, gdyż mamy o wiele szerszy pogląd w teorii ekonomicznej poza tym dominującym paradygmatem na to jaki jest potencjał państwa, jaki jest potencjał banków centralnych w sprostaniu tym wielkim wyzwaniom, które przed nami stają się w czasie dia rozumiem, że chodzi o to, że głównym pomysłem na walkę z inflacją jest podnoszenie stóp procentowych czekanie co się co się będzie działo no bo ponieważ tak to zostało ustawione w ostatnich dekadach, a ty mówisz, że jest masa innych narzędzi takich jak polityka fiskalna, czyli podatki można popyt tłumić jakimś pouczająca kontrola cen brzmi to strasznie, bo to od razu wiadomo dziadek Waldemar, czyli Waldemar Kuczyński który, który jako dziadek Waldemar kwituje to zaraz tam będzie wielkie wzmożenie, żeby komunizm itd. dobrze Marcin, ale Hanna mówi o teorii czy chce chciałby w takim razie dopytać na czym polega ten wyścig na stopy procentowe, które obecnie trwa właśnie dlaczego, dlaczego się odbywa co, o co chodzi o wydawałoby się, że zgodnie z teorią to dobrze im bardziej potrzeb jest wysoka inflacja na całym świecie Niemcy 10% Litwa Estonia po po 25 pod 30 chyba gdzieś dochodzi no to niż te banki centralne w różnych częściach świata podnoszą stopy procentowe jak najbardziej co jest co jest nie tak z tym wyścigiem wraca samospełniającej się przepowiednią to znaczy, jeżeli ludzie uwierzą w to, że inflacja będzie wysoka inflacja faktycznie będzie wysoka, ponieważ ceny są ustalane w gospodarce PL, wyprzedzając podpisuje się np. wielo miesięczne kontrakty banki centralne muszą, więc radować wzrost inflacji i też tutaj warunkowany jest wiele banków centralnych jako cel swojej działalności ma stabilność pieniądza, a kondycja gospodarki nie należy do ich mandatu bądź z celem drugorzędnym i ja też o swoje gospodarki amerykańskiej co mówią, że udział czynników podażowych jest około 50% co przy inflacji na poziomie 8% oznacza, że te pozostałe czynniki podażowe w czasie inflacja 4% czy 2× wyższa niż mandat Fedu podwyższanie stóp procentowych oczywiście wpływ na gospodarkę realną znaczy jest osłabienie koniunktury w gospodarce wyższe koszty długu i do pewnego stopnia podwyższenie stóp procentowych korzyści z z ze zmniejszenia inflacji przez przeważają nad kosztami tej polityki, ale jeżeli stopy podwyższy się zbyt mocno to efektem może być recesja dzisiaj instytucje międzynarodowe konferencje organizacji narodów Zjednoczonych do spraw handlu i rozwoju bank światowy ostrzegają przed tym, że nadmierne podwyżki stóp procentowych mogą wpędzić gospodarkę światową recesję szczególnie istotny problem dla gospodarek rozwijających się, bo one są zadłużone w walutach obcych, jeżeli idzie od teraz widzimy w Polsce to pakt Narodowy Bank Polski zdecydować na przejście wstrzymanie wzrostu stóp procentowych tutaj musimy też pamiętać o tym, że modelową z zmiany stóp procentowych osiągają maksymalny wpływ na inflację w perspektywie 68 kwartałów jest efekt opóźnione ci tak naprawdę efekty dotychczasowych podwyżek zarówno, jaka 1,5 roku za 2 lata, że w takich warunkach w takich warunkach termalnych być może w warunkach szoku powinna obywać się szybciej i tutaj Głowno oba banki centralne jest to, że jeżeli one nie będą ponosi stóp procentowych inflacja się utrwali i nawet jeżeli ma silne mierze korzenie podażowe to zostanie zostanie z nami najgorzej, ale chcecie dopytać o to dlaczego dla krajów słabszych podwyżki stóp procentowych robione na wyprzódki przez kolejne banki centralne za panią matką, czyli za Fedem są takie niebezpieczne jak działa mechanizm znaczy jest, jeżeli patrzymy na gospodarki rozwijające się to większość z nich jest zadłużona w walutach obcych płacone również dużo wyższe odsetki swoją długą i gospodarki rozwinięte w Polsce udział długu w walutach obcych jest około 20% długu publicznego zamierzeń rodzinie dużo tak, ale gospodarki afrykańskiej to jest blisko 100% w tym momencie, kiedy Fed silnie podnosi stopy procentowe dochodzi do aprecjacji dolara i dolar umacnia się w porównaniu do walut, ale na czym polega rzecz, że rozwiąże kapitał wtedy, ponieważ Fed podnosi stopy zaczyna uciekać do Stanów do dolara tak tak jest mamy wyższe, jakie są bezpieczne miejsce będziemy więcej zarabiać płyn meta tak to to tak działa tak jest tak działa i analiz i Europie to znaczy, że po raz pierwszy od dłuższego czasu euro jest słabsze dolara bądź 5 parytet, czyli 11 i w tym momencie po pierwsze za 1 za 1USD odsetek tego gospodarki afrykańskiej, czego się zapłacić więcej jednostek swoje waluty krajowe, a ponadto oprocentowanie obligacji rośnie wartość tych odsetek także w dolarach jest jeszcze większa, a jeżeli ten wyścig pomiędzy bankami centralnymi rozbieżność dynamiki wzrostu procentowych w gospodarce amerykańskiej i pstre i w strefie euro od tej europejski bank centralny wolnych podnosi procentowe prawdopodobnie także z powodu politycznych to znaczy go europejski bank centralny musi się martwić kilkunastoma gospodarkami w tym gospodarką włoską, dla której nadmierne z tą podwyżki stóp procentowych za część poważna katastrofa budżetu właśnie zobaczcie, jakie to jest nielogiczne mamy Estonię, gdzie inflacja wynosi 25% europejski bank Central z bardzo długi czas w ogóle nie podnosił stóp teraz już nie pamiętam, jakie są te podwyżki, ale no w porównaniu z estońską inflacją no to w ogóle nie nieproporcjonalne no, więc rozumiem, że ty mówisz, że chodzi o to, że europejski bank centralny martwi się o to, że bez bardzo podniesie stopy procentowe to z kolei zatopić gospodarkę włoską Włosi się nie wyrobią ze swoim długiem tam 120% PKB czy jeszcze, więc tak oto chodzi, że tak takie obawy istnieją Hanna w dla mnie tutaj bardzo ciekawą kwestią jest kwestia niezależności banków centralnych i myślę, zwłaszcza w kwestii banku europejskiego banku centralnego, który sprawuje kontrolę nad tyloma gospodarkami, które są pozbawione wpływu czy pan powiedzmy takie demokratycznego wpływu na to jak jak walka z inflacją wygląda w ich własnych krajach i chciałam tutaj przywołać tam przykład, jeżeli mamy mamy czas z z lat osiemdziesiątych z powrotem ze Stanów zjednoczonych, gdyż mieliśmy wtedy też podobną sytuację do obecnej to znaczy mieliśmy wysoką inflację głównie z przyczyn podażowych, czyli embargo na ropę nałożone przez kraje OPEC i szef Fedu w tamtych czasach kredytu, który nazywa się po Ewa łka wprowadził bardzo drastyczne podwyżki stóp procentowych do okolicy 20% także obecne mózgi rocznie odpowiedział błyskawicznie tak i początkowego działania nie były efektywne, ale w końcu po kilku latach tak jak mówił redaktor Wroński w końcu doprowadziły do zmniejszenia inflacji ale jakim kosztem nie tylko wywołały recesję w USA, ale również doprowadziły do bezrobocia, które sięgnęło prawie 11%, ale mimo tego jego działania nie zostały kwestionowany, jeżeli chodzi by ich o ich prawowity ich słuszność ich wartości demokratyczne przez ekonomistów, a nawet tegoroczny noblista Ben blanki, który sam był prezesem Fedu w czasach kryzysu 2008 roku powiedział, że działania Volker były wspaniałe przykład przykładem niepodległości banków centralnych, bo cytuję reprezentowały one ideę zrobienia czegoś politycznie niepopularnego, ale koniecznego z ekonomicznego punktu widzenie i dla mnie to jest właśnie kluczowa kwestia nie tylko ze względu na to co działo się w stany Zjednoczone oto bezrobocie i kryzys, który został wywołany działaniami Volkera, ale jak to wpłynęło na na kraje rozwijające się i mówię tutaj konkretnie krajach Ameryki Łacińskiej tak jak mówi dr Wroński wiele rządów latynoamerykańskich pożycza w dolarach od amerykańskich banków i w sytuacji podwyżek stóp procentowych narzuconych przez Volkera naliczały one znacznie wyższe stopy procentowe dług gwałtownie wzrósł nie tylko dług publiczny, ale też dług prywatny banków, lecz na amerykańskich i doprowadziło to do bankructwa 9080 drugi roku Meksyk inne inne kraje wiemy potem również w 2000 pierwsza Anglia Argentyna i w tej sytuacji to tutaj kluczowy punkt dla mnie międzynarodowy fundusz walutowy, który o, którym dzisiaj mówiliśmy wkroczył za namową Volkera i za namową Fedu jako pożyczkodawca ostatniej szansy i radców ratował rządy Ameryki Łacińskiej w zamian za obietnicę obniżenia wydatków państwowych i w związku z tym wiele rządów latynoamerykańskich było zmuszone ograniczyć przykład wydatki na opieki zdrowotnej na opiekę zdrowotną wydatki na usługi socjalne, pogarszając jakość życia w tych krajach także, osłabiając systemu opieki zdrowotnej obok, osłabiając to zabezpieczenie socjalne także w obecnej sytuacji jak rozumiemy rozumiemy to MO w ten sposób, że działania banków centralnych działanie technokratów, które nie są wybierani w demokratycznym procesie, które wpływają nie tylko na jak życie w krajach ich działania, ale mają bardzo dalekosiężne wpływy na jakość życia w krajach rozwijających się nie tylko nie tylko w krajach afrykańskich, ale w kraju Elle Ameryki Łacińskiej w krajach Europy wschodniej nie tylko ze względów finansowych nie tylko ze względu na to że, że ta walut krajów rozwijających się osłabiają się w stosunku do dolara oczywiście jest ma miejsce jest były tym technicznym to techniczną przyczyną kryzysu kryzysu zadłużenia w tych krajach, ale ma też wpływ na kształt polityki fiskalnej, jaka jaki i jakie są możliwości które, które da ne kraje mają, jeżeli chodzi o wprowadzenie polityki gospodarczej, które one chcą także ten kryzys słuszności czy demokraty demokratycznych wartości jest bardzo silnie związane z tym co robią banki centralne w krajach zachodnich ja bym tylko dodał, że wydaje mi się, że od tego mamy na szczęście populistów odeszły na szczęście, dlatego że wydaje mi się, że sytuacja się tyle zmieniła, że zagrożenie populistyczne i zrozumienie przez jak nazywa to technokratyczny mechanizmy banków centralnych mnie demokratyczne, bo ci ludzie nie są wybierani zrozumienie, że jest zagrożenie silne populizm ami ten populizm rzeczywiście za plecami partii mainstreamowych czyha powoduje, że w tej chwili MFW apeluje pokazuje badania, że do Fedu, że już stop już zastanówcie się czy na pewno dalej podwyższać, bo te słabsze kraje mogą po pierwsze, się przewrócić po drugie, będzie tam zaraz rewolta w rodzaju rewolty, którą mieliśmy we włoszech też po technokratyczny rządzie właśnie, czyli żyjemy jednak w świecie, w którym taka recepta prosto tak mi się wydaje na kryzys podnieść stopy procentowe tam, gdzie jest słabiej i krajów, których nie stać na na innym obsługiwanie budżetu to niech sobie tam przykręcają tną wydatki socjalne tną służbę zdrowia tak dalej, że to już się raczej nie wydarzy Marcin jak powiedziała dr Szymborska zwalczania inflacji w większą rolę mogłaby odgrywać polityka fiskalna to znaczy, jeżeli chcemy osłabić popyt w gospodarce możemy np. dodatkowo poza społecznej bogatszych, jeżeli problemy inflacyjne wynika zaś mierze z wyższych cen energii to moglibyśmy zwiększyć nakłady na termomodernizację na efektywność energetyczną inwestycję w odnawialne źródła energii, o ile po stronie podażowej jest gospodarka zachodniej obserwujemy pewne wsparcie datki dla energetyki odnawialnej to co się dzieje to politycy są generalnie niechętni do podwyższania podatków, więc tak bankami centralnymi rządzą nie wybrani i nie posiadający mandat demokratyczny bądź posiadający słaby mandat demokratyczny technokraci, ale zarazem ci politycy, którzy mandat demokratyczny mają i mogą korzystać z narzędzi polityki fiskalnej do ograniczenia inflacji specjalny chętni do wykorzystania tych narzędzi nie są obniża tej szansy wyborczej m.in. dlatego banki centralne jednak są niezależne premii, ale poczekaj tu dobrze, ale to nie, bo na ogólnym poziomie ogólności ja się zgadzam natomiast to docisnąć no to powiedzmy powiedzmy, że mówimy sobie okej zostawmy stopy procentowe w spokoju, ponieważ to powoduje dużo większy ból niższe niż korzyści w dodatku ten kryzys jest nietypowy jest bardziej podażowy, więc te stopy też tak nie będą bardzo skuteczne na skuteczny na inflację działać co ekonomista Marcin Wroński w takim razie robi, żeby zbić inflację, która też dla ludzi jest dotkliwa jeśli nie pod podwyżkami stóp procentowych tak konkretny znaczy tutaj potrzebny jest w rolę do odegrania ma zarówno polityka pieniężna czy miastu procentowych, jakie polityka fiskalna, jeżeli uznajemy, że rola polityki pieniężnej się skończyła to trzeba się poważnie zastanowić się zwiększy wsparcie dla odnawialnych źródeł energii trzeba się zastanowić nad jakimś uregulowaniem sen gazu ceny energii elektrycznej mocniejszym niż do tej pory najwyżej, że kolejne państwa to robią trzeba również z zastanowić, jeżeli uważamy, że inflacja w znacznej mierze także charakter podaż popytowy czy wynika z dobrej koniunktury gospodarczej legł w środkowej i podatkami na na osobę najwyższych dochodach, które zmniejszały owej wydatki konsumpcyjne i do tej pory mówiliśmy o tym długu publicznym w kontekście gospodarek afrykańskich latynoamerykańskich musi pamiętać, że także wydatki Polski na obsługę długu oraz są 2020 pierwszym roku na obsługę długu publicznego wydaliśmy 30 000 000 000zł w przyszłym roku wydamy 70 000 000 000zł, czyli to jest tak jak byśmy się sfinansować dodatkowy program 500 plus sporo się wydatki 500 plus to właśnie około 40 000 000 000zł Anna Szymborska, że nie jestem pewna czy rola polityki pieniężnej faktycznie jest jest skończona chcę tutaj przywołać przykład ze swojego podwórka, że tak powiem z Wielkiej Brytanii, gdzie no jest dość powiedzmy osobliwe sytuacja w porównaniu do wielu wielu innych krajów natomiast u źródła tego tak taka mentalność przez przyzwolenia dlatego dominującego paradygmatu, który już w naukach ekonomicznych, których wcześniej mówiłem nadal pokutuje myślę, że to jest dość silne i dość silny i niestety takie tak jak sam sam mówi im mówiłeś takie radykalne zmiany myślenia jeszcze są przed nami tutaj moim zdaniem rolę dla dla opozycji partii opozycyjnych, które mogą budować dość dość silny program oparty na tych bardziej zmiany w alternatywnych teoriach ekonomicznych to się dzieje np. np. w Niemczech, ale wracając do Wielkiej Brytanii z 1 strony mamy Jeanne w nowy rząd premier tras, który w pewnym sensie podjął wyzwanie dość niekonwencjonalnej polityki gospodarczej, ale wzór nie tą stronę, którą trzeba to znaczy zamiast iść w stronę tak jak mówił dr Wroński opady opodatkowanie najbogatszych opodatkowywania korporacji oni idą w drugą chcieli iść drugą stronę nie zważając na to jaki to będzie miało wpływ na dług publiczny znaczy chcieli ceni obcinać podatki dla najbogatszych obcinać te podatki dla korporacji jak zakończy się spotka reakcja reakcja była taka, że bardzo gwałtowna obniżka wartości funta bardzo bardzo nagły odpływy kapitałowe i spadek wartości obligacji państwowych i w tej sytuacji bank centralny bank Anglii wkracza i dalej pokutuje że, że ich działanie są konieczne nie tylko aby aby kontrolować inflację, ale również, żeby kontrolować ten ten ten rząd, który w taki dość populistyczny sposób chce dawać dawać bogatym bez bez posiadania jakiegoś planu fiskalnego, który by zaprze ze przeciwciała i powstaniu luki budżetowej i co jak jak odpowiada rząd rząd odpowiada okej to my w takim razie będziemy dalej ciąć usługi publiczne i ten ten jest ten cały ten cały cykl zaczyna się od dna, ale wydaje się że, ale to słuchaj, ale to chyba nie przejdzie to znaczy tam przecież ten ten rząd ledwo się trzyma i te pomysły takie tradycyjne odpowiedzi na problem luki obniżamy podatki korporacjom prawda, bo to rozrusza gospodarkę, a jest ta mantra no od obniżyli tak no to jest luka tam 20 000 000 000 funtów nota w takim razie musimy ciąć służba zdrowia itd. może to tym razem nie przejdzie choćby, dlatego że ci wszyscy politycy to jest właśnie ten to zawsze kij ma 2 końce ten dobry wpływ populizmu, że ci politycy wiedzą, że no i jeżeli takie rzeczy zrobią za chwilę będą mieli po prostu rządy w parafa Stawskiej w w różnych miejscach Europy tego nie chcemy z różnych powodów m.in. dlatego że jak będą rządy para faszystowskiej propos Finowie to wszystko w cały zachód nam się może wywrócić, więc ta odpowiedź, która o, której ty mówisz, że jest luka to prawdą, obniżając podatki najbogatszym, a luka sobie załatamy cięciami budżetowymi o tym no, że to już nie działa chyba wszyscy dowiedzą Anna chcę wierzyć w to i jeżeli jesteś ten optymistyczny to dołącza się dać siebie natomiast tak jak mówi, jeżeli chodzi o przypadek np. powiedzmy Wielkiej Brytanii myślę to też może to też może mieć w pewnym stopniu efekt w krajach rozwijających się myślę, że to nie jest do końca załatwione także myślę, że ta perspektywa jest ten jeszcze jest dlatego dla mnie bardzo kluczowe jest to, aby zmienić system czy sposób myślenia na temat tego jaka, jaka jest rola państwa gospodarce i to, że faktycznie, jeżeli wzrasta inflacja i spadają płace realne to drugą stroną medalu jest wzrost płac tak, dlaczego te płace niezmiennie nie są zwiększane wiadomo firmy mają mają ograniczenia spowodowane z tych z tych przyczyn podażowych, które już dzisiaj mówiliśmy natomiast tutaj rząd jak najbardziej morzem może wejść z bardzo zmiana na dzisiejszy z radykalnymi jak radykalnymi działaniami, których nie wiem czy mamy czas mówić takie powiedzmy uniwersalny dochód minimalny czy czy inne jest bowiem poczekać witają reklamy nie dodaje tutaj wchodzą jednak jako dziadek Waldemar powiem tak no Słuchajcie no ale przepraszam jest inflacja to doczepy dosypywanie do pieca i w robieniu dochodu podstawowego czy prowadzenie polityki, która spowoduje doganianie płac żeby, żeby płace doganiał inflację no no raczej tej inflacji nie zbija, jeżeli chodzi on w sytuacji, w której także 6 im pytania do ciebie mam takie jak, jeżeli nie metodami, które znamy z naszej liberalnej ekonomii takie podręcznikowe to, jakimi metodami być zbiła w takim razie inflacji ja bym po pierwsze, skupiła się na tym co inflacja reprezentuje dla inflację sama w sobie jest przedstawiany jako źródła wszystkich problemów naszych gospodarczych, które obecnie przed nimi obecnie stoimy, ale tak jak mówiłam przed chwilą inflacja nie byłaby na tyle straszna, jeżeli nasze płace realne byłyby w stanie nadgonić za za za tym wzrostem cen także z 1 strony dla mnie polityka fiskalna jest kluczowe z 1 strony wspieranie wspieranie majątków dochodów z klasy średniej i i najuboższych, ale z drugiej strony to musi być połączone z zupełną zmianą opodatkowania tak jak mówi dr Wroński opodatkowanie najbogatszych podcast o podatku bywanie majątku te dyskusje były prowadzone jeszcze przed tym okresem inflacyjnym i obecny obecny kryzys inflacyjny dla mnie jest tylko katalizatorem, który powinien sprawić, że dyskusja na temat tych bardzo radykalny jak powiedzmy na na najmniej po poprzednie lata od działań w sferze zmian opodatkowania opodatkowanie najbogatszych korporacji globalny podatek globalny globalne też działania tak minimalna stawka CIT w sferze globalnej to wszystko powinno być kontynuowane i wdrażany i w ten sposób te bardziej progresywne podażą im będą popytowy przepraszam i polityki nie są już aż tak radykalny jak się wydaje chcę was zapytać w ostatniej części naszej rozmowy o dziką zadymę, która w tej chwili toczy się w Europie u nas to słabo się odbija, bo już nie będę po raz siódmy powtarzał co w Polsce rezonuje i o czym tutaj najchętniej rozmawiamy, ale Niemcy są potwornie krytykowani za to, że ogłosili 200 000 000 000EUR na pakiet pomocowy dla swojej gospodarki no taki pakiet, jakby tu też tarczą antykryzysową jak to nas zresztą podobnie nazywają tarcza anty chroniącą przed podwyżkami energii 200 000 000 000EUR Niemcy oczywiście, którzy są świetnej kondycji budżetowej te pieniądze pożyczą ciekawe, że zrobią to dokładnie tak jak robi to Morawiecki to znaczy 200 000 000 000 sobie wypchnęli poza oficjalny budżet funduszu covidowego 11 no i te udają, że to nie jest to nie powiększa długu budżetowego oczywiście chcą się chwalić sami przed samą, bo w unii to się i tak liczy sami przed sobą, że mają tam deficyt prawie zerowy, ale to nie jest istotne chodzi o to czy możecie mi wytłumaczyć, dlaczego niemiecka polityka przeznaczenia 200 000 000 000EUR na pakiety pomocowe jest wywołała taką burzę taką wściekłość kolejne szczyty unijne no wokół tego się toczą Marcin w Niemcy, wykorzystując środki, aby obniżyć cenę dla swoich przedsiębiorstw, czyli w tym momencie konkurencyjność gospodarki niemieckiej względem pozostałych gospodarek unijnych, które nie nie przyjęły się dotychczas tak hojnych pakietów się zwiększa pojawiają się obawy, że zaburza to jednolite rynku europejskiego z niemieckiej firmy wzmacnia swoją pozycję w gospodarce europejskiej, a po pozycja pozostałych gospodarek ulegnie osłabieniu, bo ich nie stać na tak hojne pakiety wsparcia chce oczywiście przydałoby się działania na poziomie europejskim 3 stabilizować wyceny Energi umocni się, kiedy każde państwo przyjmuje własną politykę pojawia się silna konkurencja pomiędzy tymi gospodarkami, która w skali całej Unii Europejskiej jest oraz negatywne społeczne gospodarkę europejską Hanna chcemy do tego dodać, że jest pewien dysonans pomiędzy tym jak ME Unia europejska jest zaś strefa euro bądź bardziej konkretnie jak strefa euro funkcjonuje i jak powiedzmy jakaś idea idea jest zmienny jednolitej strefy walutowej i ta idea Solidarności powiedzmy między krajami europejskimi myślę, że tak jak opisał to dr Wroński jest jasne, że może na poziomie 1 ID ideologicznym jest jakiś bez powodu, że tak strefa strefa euro Unia europejska jest to pewien pewna reprezentacja wartości europejskich Solidarności w Europie, ale jednak na poziomie dość powiedzmy nawet cynicznym politycznym nie można ukryć tego że, że ekspansja strefy euro do krajów mniej rozwiniętych w stosunku do np. Niemiec w Europie, czyli Grecja Portugalia Hiszpania zapewniła de facto nadwyżkę handlową i długotrwały dostęp do popytu na eksport nie produkty niemieckich także tam niemożliwe jest tutaj to, aby wszyscy mogli być jednocześnie jednakowo konkurencyjni i w związku z tym, jeżeli Niemcy wprowadzają politykę, które jednak jednoznacznie zwiększa ich konkurencyjność to kraje południa Europy, które już od ponad dekady są w gorszej i sytuacji gospodarczej wiadomo że, że to będzie budziło protesty i w tej sytuacji konieczne jest dyskusja na temat tego jak jak tę współpracę gospodarcze wygląda, jaka jest ich przyszłość przyszłość właśnie dla mnie to jest bardzo zastanawiające jak to jest, że Niemcy nie wpadli na ten pomysł się w pędzie dzika awantura jeśli oni ogłoszą tak hojny pakiet pomocowy i że dla wszystkich jest miastem każdego, że firma niemiecka, która dostanie pakiet pomocowy na koszty podwyżek energii będzie zupełnie innej sytuacji niż była włoska czy nawet Polska, która dostaną pewno jakiś pakiet, ale no no nie tak nie tak wysokie po prostu zaburza to całkowicie konkurencję na wspólnym rynku krótko jeszcze Marcin 3 jest jakikolwiek pomysł co z tym fantem zrobić czy są jakieś inne pomysły, żeby no Niemcy sobie pomogli, ale też, żeby nie nie zalewało to tych słabszych krajów czy jest na poziomie europejskim zgoda na podatek nadzwyczajny od zysków firm sektora producentów energii, które z racji wysokich cen energii notują wysokie zyski i wykorzystanie tych środków w celu zamrożenia c i ale póki co dominuje raczej polityki na poziomie krajowym w momencie, kiedy Niemcy uruchamiają swoje pakiety Polskę orkany swój pakiet kolejne państwa uruchomią swoje pakiety, które nie będą skoordynowane i wszystko będzie na to stać, czyli te twoje zdanie odpowiedzią powinno być więcej Unii, czyli na stworzenie funduszu unijnego na tę pomoc i jakaś bardziej sprawiedliwy podział tych środków tak pieniądze to przede wszystkim przede wszystkim jednolita polityka, która nie zaburza konkurencję w gospodarce europejskiej o tym, że Niemcy nie zrozumieli, że będzie dzika awantura to myślę, że niemieccy politycy nie będą mieli tego świadomość tylko mają również świadomość, że odpowiadają przede wszystkim przed niemieckimi wyborcami czy możecie na koniec powiedzieć, jakie są wasze wziąć trochę szklaną kulę i powiedzieć, jakie są wasze przewidywania dotyczące Polski jak Polska przejdzie przez ten kryzys czy będzie to kolejna Zielona wyspa, bo przypomnę, że my przez ostatnie dekady kryzys przechodziliśmy kryzysy przechodziliśmy zwycięsko kolejne kryzysy niezależnie od rządu niezależnie odprowadzonej polityki ta gospodarka sobie radziła jak sądzicie czy obecny kryzys będzie w Polsce jak jak Polska sobie poradzi Hanna, a bardzo dość trudne pytanie przyznam, gdyż myślę ciężko jest, mimo że jako ekonomistki pewnie zdziwi się to, że nie MF nie jestem zbyt chętna do przewidywań, a chciałbym zwrócić w tej sytuacji AM uwagę na kwestię tego Zielona wyspa ale kto na tej wyspie mieszka kto, kto otrzyma, kto jest faktycznie tym, który pod, który może uniknąć kryzysu i tutaj dla mnie kluczową kwestią są są nierówności zróżnicowanie na rynku pracy zróżnicowanie w tym jak poszczególne grupy społeczne jak poszczególni ludzie odczuwają ten kryzys i tak może ona na poziomie średnim na poziomie danych by być może tak nie chcę wchodzić w jakiś konkretny program prognozy, gdyż tych danych w tej chwili nie mam przed sobą być może sytuacja nie będzie aż tak dramatyczna jak w innych krajach, ale na poziomie tych ról tego zróżnicowania społecznego myślę, że wiele osób już odczuwa kryzys i ten kryzys będzie na pewno długotrwały, ponieważ dotyka on w w codzienne wydatki, które bez bez radykalnej zmiany podejścia do polityki fiskalnej przede wszystkim nie tylko na poziomie krajowym, ale też na poziomie europejskim tak jak przed omówiliśmy jak to skoordynowane ten kryzys odczuwany przez gospodarstwa domowe będzie dość dość przedłużony i dość dość dramat, chociaż rozumiem, że przewiduje, że z drugiej strony ten nasze wskaźniki PKB znowu będą jednymi z najlepszych Unii to znaczy oczywiście nie żona będzie jakość gigantycznie rosła, ale chodzi o to, że jeżeli będzie spadek to w Polsce będzie tak jak w czasie pandemii najmniejsza potem soli ta odbicie także tak może też być znowu, a być może na myśli 1 kwestię, które w obecnej sytuacji jest stanowi pewne zagrożenie to jest oczywiście wojna w Ukrainie i wpływ, jakie to ma na naszą gospodarkę na naszą walutę i myślę sytuację złotówki na międzynarodowych rynkach walutowych będzie bardzo ważna w, jeżeli chodzi konkurujący będzie kształt do końca będzie kalkulacja Marcin inflacja zbliża się do 20% na koniec roku wynosi 10% średnie oraz w przyszłym roku lub więcej nie wraca do celu pod koniec 2024 roku ten pociąg chyba już odjechał sytuacja budżetu będzie trudna oprócz wzrostu wydatków na obsługę długu publicznego mamy jeszcze gigantyczne wydatki na obronność czy to jest Rosy o 50 000 000 000zł 2023 w porównaniu do 2021 roku z pewnych pozytywów raczej nie grozi nam jakiś gigantyczny skok bezrobocia bowiem, kiedy mówimy o recesji to ludzie kojarzą dwudziesto procentowe bezrobocie z początku wieku tymczasem się wzrostem bezrobocia istotnej skali chroni Polski rynek pracy demografia roczniki przechodzące dzisiaj na emeryturę są 2× wejść w bardziej liczne niż roczniki wchodzące na rynek pracy zaraz będziemy obserwować spadek płac realnych oraz wolniejszy wzrost wynagrodzeń PKB w sensie takim, że znowu uważa, że znowu będzie także będzie miał 2 chwalić się na całym świecie zobaczcie polskie PKB najlepiej poradziła kole przez kolejny kryzys czy to się nie wydarzy znaczy wzrost PKB w Polsce będzie jeśli już w Europie zachodniej, ale w znacznej mierze wynika z odmiany się, że wzrost zaś gospodarki rozwinięte rosnąć wolniej niż gospodarki rozwijające się w tym momencie, jeżeli Niemcy rosną średniorocznie powiedzmy 2% w maju, kiedy wzrost pada 2% mają recesję Polska Rosję średniorocznie 33 po 4% wzrost pada 2% to ciągle jesteśmy w kolorze zielonym tak naprawdę nasz wzrost również spowalnia, czyli te obrazy Zielonej wyspy są za trochę zbyt optymistyczne proces inny punkt odniesienia dla gospodarki polskiej inny scenariusz wzrostu niż dla gospodarki niemieckiej bardzo wam dziękuję dzisiaj gośćmi audycji świat się chwilę byli Hanna Szymborska brytyjskiego byli min Birminghamu City University dziękuję Anno bardzo dziękuję oraz Marcin Wroński ze szkoły głównej handlowej konsultant banku światowego dziękuje Marcinie dziękuję program świat się chwilę przygotowali Anna Piekutowska Grzegorz Sroczyński realizował Krzysztof Oleszkiewicz teraz informacje po nich audycja nagłe zastępstwo do usłyszenia Zwiń «

„Gospodarka to nie jest bumerang, który po kryzysie wróci do równowagi i będzie wszystko dobrze”

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIAT SIĘ CHWIEJE

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 12:00

Najnowsze Podcasty

"Raj dla przyrodników". Na Madagaskarze, wyspie wielkości Francji, jest więcej gatunków płazów i gadów niż w całej Europie

Fotowoltaika w firmie. Czy to się opłaca?

Potencjalne zarzewia kolejnych konfliktów - Tajwan i Himalaje [Świat w 2023]

Po co Homer pomiędzy nicością a nicością

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL