Życie uczuciowe Marszałka

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki przedstawia dobry wieczór we wtorek 25października wierni słuchacze albo też podcast owcy wtorkowych audycji, choć mam pewności czy to prawidłowe określenie już pamiętają, że wtorek w tym paśmie to czas na historię Polski historia każdą, ponieważ uważam się nasza przeszłość to wydarzenia wielkie i błahe to opowieść o ludziach, których mamy w podręcznikach do historii i tych, którzy prędzej trafili do czyichś wspomnień pamiętników domowych Rozwiń » albumów, ale przecież też do naszych dziejów drobną cegiełkę dołożyli zawsze w latach szkolnej edukacji miałem krytyczne uwagi, że się tak mocno oddzielały i nie zsynchronizowane zajęć z historii literatury muzyki sztuki jak na historii przerabialiśmy czasy Łokietka to na polskim była akurat brat jego wybitne dzieło Kolumbowie na plastyce nadworny Maras Poniatowskiego Bacciarelli, a na muzyce Moniuszko nie mówiąc już o tym, że nigdzie nie można było się dowiedzieć co w danej epoce ludzie jedli czym się myli, kiedy ich domach pojawiła się herbata a kiedy toster ta potrzeba zebrania wszystkiego 1 opowieść zachęciła mnie z tego czasu do realizacji cyklu telewizyjnego Cafe de siecle by pokazać na przykładzie 1 kawiarni jak się zmieniało nasze życie w dwudziestym wieku, jaką tam grano muzykę co wisiało w danej epoce na ścianach właśnie co się piło jadło co czytało, jakie nosiło się stroje i w których latach pojawił się ekspres ciśnieniowy do kawy lubię wracać do tego cyklu nieskromnie uważam, że był dobrym przykładem tego jak powinno się opowiadać o minionych czasach ten wywód prowadzi mnie do tematu dzisiejszej audycji, który wskazał kalendarium oto 25października 1921 roku w Pałacu belwederskim ksiądz prałat Marian Tokarzewski kapelan naczelnika państwa udzielił ślubu Józefowi Piłsudskiemu i Aleksandrze Szczerbiński to była druga żona marszałka, choć od lat był już z Aleksandrą związany, a nawet miał z nią 2 córki pomyślałem, że ta 100 pierwsza rocznica ślubu to dobra okazja by przypomnieć kobiety w życiu Piłsudskiego zgodnie z tezą Ignacego Krasickiego mimo tak wielkie płci naszej zalety my rządzimy światem, a nami kobiety marginesie niebyła odkrywcza informacja, bo Ignacy zaczerpnął ją od Plutarcha co dowodzi, że już na przełomie 0102. wieku naszej ery panowie zdawali sobie sprawę z rzeczywistej roli kobiet w każdym razie tych kobiet było kilka z pewnością miałby ogromny wpływ na samego Piłsudskiego NATO, jaki był jak nie był, dlaczego był dzielnym rewolucjonistą jak wyglądał, dlaczego stał się ojcem niepodległości to przecież nie tylko jego zasługa, ale całego splotu wydarzeń i obecności w nich kobiet, które kochał porzucał oszukiwał wielbił wtedy naczelnik marszałek ojciec niepodległości ujawni się nam jako żywy człowiek ani gości na cokole czy to przed grobem nieznanego żołnierza w Warszawie czy przed Belwederem spiżową ze szkolnych podręczników postać w pewnym sensie uczłowieczyć nasz dzisiejszy gość Kamil Janicki pisarz publicysta specjalizujący się w dziejach drugiej Rzeczypospolitej i sylwetkach wybitnych kobiet liczę, że uznają państwo dzisiejszy temat za ważny i ciekawy uzupełniający znakomicie naszą wiedzę o dziejach Rzeczypospolitej Maciej Zakrocki przedstawia to jest już z nami zapowiadanego już pan Kamil Janicki historyk redaktor naczelny magazynu wielka historia dobry wieczór dobry panu państwu bardzo się podoba tytuł magazynu było właśnie jak mówiłem we wstępie wielka historia wtedy jest wielką, kiedy jest pełna, czyli właśnie nie mamy tylko jak w tym wypadku Piłsudskiego ulica niepodległości, ale też faceta po prostu ze swoimi różnymi słabościami, a na pewno nic największy na pewno również można mówić o jego kochliwy ości właśnie czy był w ogóle kochliwy czy miał wiele kobiet w życiu pod Piłsudskiego był człowiekiem niesamowicie emocjonalne o tym dzisiaj trochę tak nie pamiętamy, bo całe nasze wyobrażenia Piłsudskim to są fakty te pomniki Piłsudskiego ulica Piłsudskiego gimnazja Piłsudskiego, a teraz sita itd. itd. więc mamy takie strasznie spłaszczone wyzuta z jakichkolwiek dymki serca wyobrażenia o Piłsudskim on człowiekiem w tym przez całe życie targały emocje po takie emocje często niewygodne dla historyków to są epizody są wycinane jego biografię, a potem biograf pamiętajmy były tworzone na polecenie Piłsudskiego na polecenie ludzi z jego otoczenia, więc od samego początku były cenzurowane to jest chłopak, który tak bardzo nie radził sobie na pierwszym roku studiów, że po tym, jak je porzucił to poważnie myślał o tym, żeby popełnić samobójstwo to jest to to jest mężczyzna, który na początku pierwszej wojny światowej, bo tak zdesperowany, że znowu pisał Alexandre Szczerbiński swojej przyszłej żony, że myśli o tym, żeby rzucić się pod kule to jest najlepsze rozwiązania, żeby zakończyć swojego klubu z życiem stąd to nie jest człowiek w jakiej żelaznej woli to nie jest człowiek jakiejś żelaznej od VAT oraz nowo nie ma pisałem inną książkę poświęconą dostosowania Piłsudskiego Piłsudski tylko polskim prezydentowej po wtedy dotarło do takiej rodzinnej historii właśnie pierwszej polskiej prezydentowej Marii Wojciechowskiej opowiadała o tym przeprowadzała, kiedy jest przez granicę Piłsudskiego uchwały nerwami sprawdzamy jak mu się wydawało, że zostanie aresztowany to po prostu jakiś aż tak szatach utknął nie był w stanie się ze strachu ruszyć podejrzewam, że ten, że to były takie wspomnienia niepublikowane wspomnienia do niczego nie wrócą wartko właśnie rodzinny dokument przekazany potem archiwom można uwierzyć w jego wieku wiarygodność, bo rzeczywiście Piłsudski to jest człowiek z tego zrobiono ikonę, ale też bardzo bardzo trudny bohater to jest bohater, którego jest, że te poznamy w takiej osobistej strony, bo to okaże się, że no nie był właśnie ani do końca człowiek stabilnym, ale nie był człowiek, jakim przeznaczonym do wielkości nam tak wydaje, że Piłsudski został nowym naczelnikiem państwa zostaną nieoficjalnym dyktatorem Polski to musiał być ten herosem od samego początku pan trochę taki bohater w przypadku właśnie też nie wiem czy autor tego tekstu akurat nie mam przed oczami i kto pisał, ale i znalazłem taką informację, przygotowując się do naszego spotkania dzisiaj o pierwszej kobiecie tak przynajmniej się uważa, że to była pierwsza kobieta Piłsudskiego Leonarda Lewandowska i informacja taka starsza Piłsudskiego 6 lat poznaje ją Józef w 1800 osiemdziesiątym siódmym roku na Syberii w irańską ku, gdzie gdzie, gdzie trafia ono ze względu na swój tam jakiś udziałów za zamach na cara i i opis jest taki na zesłaniu życie płynie wolno dziś tam sobie chodzić czyta stawia pasjanse, ale nie potrafi nic wokół siebie zrobić, więc jego pokój wygląda strasznie jest szczęśliwy, gdy pojawia się kobieca dłoń i kobiece ciało pierwsze w jego życiu szybko zamieszkają względną można by tego krótkiego opisu wywnioskować, że w jakimś 1 przynajmniej z motorów do tego, aby no, aby jakiś związek stworzyć z panią Ireną to, że z dnia w pokoju brudno i nie potrafił nic wokół siebie zrobić uproszczeń prawnych stuprocentowa prawda klub chce od relacji tlenu mamy trochę materiałów niektóre wypłynęły w ostatnich latach to jest jak partie 100% kwot czerwony z tego to co pan czytał chyba jakaś taka narracja współczesna ale, ale mamy w tym listy mamy dokładne informacje o późniejszych kontaktach z Piłsudskim myślę, że pan ten wczesny związek bardzo wiele mówi o jego charakterze, których hale popem nie zmienia tu obalmy 1 taki dość istotnym mit Piłsudski w ten zamach na cara był zaangażowany, ale tylko w takim sensie zgodził się przenocować 1 ze spiskowców chyba nie nie do końca nawet wiedząc, o co chodzi już bardziej doprawdy w to zaangażowane, ale tak rykoszetem zakłada pan obawia się fakt, że trafił tam tylko na kilka lat była to kara nawet niż sądowa administracyjna no ale został przez w procesie szykowane tylko tak dla dla dla porządku potwierdza, że jego zaangażowanie było bardzo niewielkim to jest młody zagubiony chłopak, który na tej Syberii kompletnie sobie nie potrafi poradzić, który nie chce żaden sposób pracować, który bardziej się gapi na tą zamarzniętą luzaka i ogląda piękne paryskie krajobraz w swoich zostałam próbuje zrobić tak wielu zesłańców rzeczywiście mamy relację o tym jak wyglądały jego mieszkanie po bo tak jak dzisiaj wiele mieszkań studenckich kolejnej faktycznie ten związek robi takie wrażenie potrzebą dziewczyny prawa dla niego gotować, która będzie się nim opiekować, która będzie o nich dbać tak dalej tak dalej my taki bardzo ponury epilog tej historii tak długo jak Piłsudski potrzebuje Lane to mówi, że ją kocha utrzymuje tam relacje ale kiedy tylko on wrócił z z Syberii to nagle wszystkie te plany mają brać ślub już są właściwie zaręczam że, że ta ma być związek do grobu holenderskiemu przechodzą po prostu zrywa korespondencja zrywa on tam jeszcze 1 słowo jakaś panna Guba Rewa pojawia, która jest w nim prawie zakochana jak podobno relacjonował to twórczość typowe dla Piłsudskiego, że on jest wielka flirtować to nie do końca się do tego nadaje nie ma do tego aparycji ale, ale chcę zawsze ciągnie do kobiet nawet może mniej są dla jakiegoś związku mniej dla lekkich takiej nawet fizycznej relacja bardziej po może być podziwianym, żeby się podobać żebranie zwracano uwagę i uwielbia zgód, acz zazdrość u u kobiet to widać w jego korespondencji z Leną to widać wy wtedy jego relacja własny rząd wiele robi po to, żeby pokazać, że ma to jakby władze w relacji za on może sobie znaleźć jakąkolwiek inną kobietę, ale potem to samo będziemy widzieć, jaką właśnie pierwszy ślub z Marią Juszkiewicz ową w czasie zacznie wchodzić relacja w Aleksandrą Czerwińską to ani nie będzie tego przed żoną ukrywać, ale wręcz w radzie dumy z tego będzie się odnosić w tym, że ma romans i będzie się dziwić złożonego w tym nic wspiera, zwłaszcza takiego słynnego małżeństwa tylko wolnego oczywiście 1 stronę, tym bardziej że historia względną, od której zaczęliśmy kończy się tragicznie tak m.in. właśnie z tego powodu, że Piłsudski się wiąże z Marią Juszkiewicz ową no to no to pani Lewandowska po prostu przeżywa to tak strasznie, że odbiera życie to Piłsudski oraz po 1 tak zaciągnąć taki wniosek, że się chyba tak bardzo no nie powinno drwić czyichś uczuć od nie jesteśmy pewni jak te były przyczyny to wszystko takie tak celem jest oczywiście komentowane tak pod Karski nie nie wiemy co naprawdę pognał do samobójstwa nie wiemy, bo taki bezpośredni związek przyczynowo skutkowych moja pani była różnica w dobrych paru lat, ale no nie ulega wątpliwości, że postawa, jaką zaprezentował Piłsudski była no osiągająca wszelkiemu nie był to szlacheckie honor tym, które przecież Piłsudski lubił się tak obnosić, bo oczywiście można się rozprawa, ale nie ma takich warunkach na takim w Ankarze obiecuje małżeństwo, a potem zrywała kontakt nabywca nie chce nawet listu wezwań, a nawet nie jest zerwanie istotnie, bo do tego wręcz Piłsudski przez sprzęt Witos nie był nawet skłonny zdolny to jest po prostu udawać drugiej osoby nie ma takich Ghost in widzi się wysoko nazywa auto wspomniał już pań panią Marię Juszkiewicz ową no to troszeczkę Rozwiń my co to jest postać, którym momencie pojawia się też starsza od Piłsudskiego, więc to też może coś mówi przynajmniej w tym pierwszym okresie, bo to już druga osoba, której mówimy, która jest od niego od niego starcia piękna kobieta dużej inteligencji wyrobionym dowcipie tak Piłsudski wraca w Syberii z tego zesłania no i wraca trochę jako brak człowieka, bo jest niezwykle zmarnowane nie jest przystojny mamy różne relacje o jego wyglądzie w tym okresie raczej nikt się tylko wyglądem nie zachwyca brakuje mu przednich zębów, bo wybito mu ją moje kolbą w drodze na Syberię po podczas buntu więźniów jest utrata przypadkiem pat pod tą Kolba do jej jedyne co mają za sobą tom o niezwykle ambitną, a naturę wielkie plamy polityczna to jest znowu to co mówimy o Piłsudskim z tego okresowo trzeba trochę tak zwykł dzielić przez szybsze 4 nowo mówi, że natychmiast wrócił z Polski założył polską wrócił z Syberii założył polską partię socjalistyczną nie założył, że zaraz przejął najważniejsza w niej rolę nie przejął, bo po prostu szafę placówki od wileńskiej takiej dostarczana powie wtedy partii nie było tam, ale najważniejszą osobą, ale marzył o tym, żeby robić taką karierę publicystyczną w czasie właśnie sprawę, że w tak pisanka socjalistycznych pisał pierwsza artykuły no i podczas tego to ten pierwszy właśnie nad Oką wraca z Syberii do końca nie wie co ze sobą zrobić angażuje się coraz bardziej tą działalność rewolucyjną jeszcze nie do końca sprecyzowane poglądy White walczy w jakim celu, który daje się w kontakt z kobietą niezwykłą Mariusz życiowa stopy tak niezwykle aktywna to jest w świetnej strony właśnie założycielka salonu towarzyskiego w Wilnie za prasa też wpływowych działaczy politycznych różnych stron nie tylko lewicowe, ale prawicowych uwielbia dyskusja angażuje się nie o jej względy mocno zabiega nie tylko Piłsudski Alta sąsiad Roman Dmowski nie do końca czy to chodzi o względy taka czysta miłosne jest oczywiście historia o tym, że Piłsudski odbił Dybowski, bo jego wielką miłość kąt niekoniecznie do końca o to chodziło, a teraz jest faktem, że za Piłsudski patrzy z tej racji w górę to jest dość typowe dla niego zawsze szuka kobiet aktywnych sztuka kobiet zaangażowanych w owych mają własne zdanie, a potem starać się no i ustawić jako topiono to jest typowe dla jego relacji z Marią, która po ślubie coraz bardziej będzie wniknąć w jego cieniu coraz bardziej będzie starać o jego względy starać się o to żeby, żeby dopomóc ta uchwała będzie też Aleksandra Szczerbińska, która będzie kobieta niezwykle ambitną moment jak się poznali ja skończy po prostu jako obsesyjna obrończyni Piłsudskiego wszystkie mocno wszystkiego co z nim związane i trwalszy niż mnie do tego ślubu chciałbym od wrócić i tu też będą oczywiście wycieczki w późniejsze lata, bo czytałem tak pana materiał, w którym opisuje pan jak ukrywano w okresie międzywojennym my właśnie dosyć późno ta sprawa została tak no ewidentnie udokumentowana dochodzi oczywiście tą konwersję Piłsudskiego po to, żeby móc ożenić z Marią rozwódką luterańską do to rzeczywiście jest dosyć dosyć ciekawa historia dzisiaj niektórzy apologeci Piłsudskiego starają się by pominąć ten fakt, że on poczta PiS przyziemnych pobudek tak, żeby ożenić po prostu kobietą, w której zakochał był gotów porzucić wiarę katolicką, bo tylko tłem Piłsudski był religijnie indyferentny to znowu, ponieważ Piłsudski jest na pomnikach, ponieważ jest bohaterem Narodowym to trzeba było zrobić z niego dobrego katolika obrońca wiary wpisano też cały ten chomik przedłuża wojnę polsko-bolszewicką, jakby mamy nie można trud fakt traktować Piłsudski kukłę wiarą specjalnie nie przejmował mogłem nie było to dla niego zagadnienie ważne może się stało własną korzyść jak wymarzył, że zależeć na Wawelu przy przy polskich królach, gdzie czuł się już trochę taką postacią sakralną, ale u takiego konwersja była w miłości do bardzo te dokumenty wskazują natomiast nie była chyba dla niego decyzją trudno nic nie w czasie na to, żeby przez prawie całe życie Piotrowski przejmował religią zaczął się przejmować, gdy mogą mieć znaczenie polityczne mogą zaszkodzić Państwowej taka rzeczywiście, gdy przygotowywano taką pierwszą olbrzymią oficjalną biografię Piłsudskiego samego schyłku życia marszałka pod, jakby nadzorem jego jako dworu autor natrafił na ten dziwny szczegół, że nikt się Gniewa znaleźć akt ślubu Piłsudskiego objechał Władysław Pobóg-Malinowski dokładnie Władysław Pobóg-Malinowski tylko człowiek podkreślmy z bezpośredniego rocznie wszystkiego nie ma żadnego kryte to był człowiek kocha rozkochany w wpierw wszystkim piszący to biografia po to, żeby podbudować i ten ten symbol tą ikonę Piastowskiego objechał wszystkie parafie w regionie, gdzie wiedzą, że Piotrowski wziął ślub w żadnej nie znała z akt ślubu, więc pomysł z tą, że spróbuje jeszcze chwilę sporo osób stąd w ten sposób traf nas dlatego tego szczegółu traktował jako interesującą historię rzucającą cenne światło właśnie na podejście plusów tego do do spraw religii czy po prostu ważny dokumentacyjny, ale odrzucono ten szczegół ruch otoczenie szóstki nie zgadzało na skalowanie władcę tego katolicyzmu Piaseckiego ukrywano fakt ten szczegół i do końca dwudziestolecia, ponieważ był uznany w 2 rzeczy niewygodne politycznie de facto publiczne mówienie o tym, że Piłsudski był protestantem było przestępstwem, bo po śmierci Piłsudskiego wprowadzono po prostu przepisy prawa szkalowanie głodni Piłsudskiego groziło więzienie, więc temat wypływa dopiero w latach PRL-u na dobra, ale wtedy do traktu jest trochę z niedowierzaniem traktuję jako jak PiS jako plotkę jakiś atak polityczny oraz dzisiaj nie ma absolutnie żadnych wątpliwości to jest dokumentacja i dokumentacyjne potwierdzone w bardzo Piotrowski zmienił wyznanie przeszedł na protestantyzm po to, aby właśnie wziąć ślub z Marią natomiast wrócił do katolicyzmu de facto dopiero w dwudziestoleciu międzywojennym bardzo cicho po prostu dlatego, bo politycznie nie było wtedy innej innej możliwości to może jeszcze właśnie z tego pana artykułu dla słuchaczy przy przywołam te 2 fragmenty, bo to jest chyba też istotne że z, że do ci, którzy chcieli to jest trochę wybielić tę jego decyzje zwracali uwagę zakochany był to spontanicznie podjął taką decyzję, bo przy no właśnie wiadomo, że w sumie to to był to głęboko wierzącym katolikiem no właśnie pan, że nie mogło chodzić impulsywnym polityczną decyzję, bo same tylko przygotowania do małżeństwa zajęły mu kilka długich miesięcy dokument 12maja 1800 dziewięćdziesiątego dziewiątego roku podaje, że Józef Klemens Piłsudski lat 31 lat kawaler zdecydował się przejść wyznania rzymskokatolickiego Ewangelicko-Augsburskiego i tejże daty był konformizm one odbył spowiedź przyjął komunię świętą w akcie konwersji podkreślono, że Józef Piłsudski przystąpił do tej uroczystości dopiero po dostatecznym przygotowaniu starania musiał, więc podjąć sporo wcześniej no, czyli właśnie NATO to jest potwierdzenie takich dokumentów, że że, że to no poważna decyzja przemyślana ma, ale złe strony można powiedzieć chyba będąca dowodem jak bardzo w tej Marii był zakochany konto oczyszcza ukrywał nie mówi o tym wprost w dość typowe dla Piłsudskiego nawet jego bracia, gdy dowiedzieli o tym związku po komentowali, że to musi być sprawa czysto polityczna zakładano, że chodzi o to, że żona nie odpowiada za przestępstwa mają zaś nie może być przesłuchiwana nie może być karana, więc jest najlepszą współpracownica chodzi o to, że jeśli mają wspólnie konspiracja po dobrze wziąć ślub postawi w razie aresztowania Maria będzie mogła po prostu milczeć, ale wcale tak nie wydaje to tutaj obco Piłsudski jak zwykle nie chcą być wylewny nie chcą pokazywać że, że ma jakąkolwiek słabość Bono byłem emocje u Hasa zawsze za za sławą most, ale tak los wydaje się, że chodzi po prostu o o uczuciu, które oczywiście dość szybko przechodzą to jest dość typowe dla Piłsudskiego rząd stara się zdobyć kobieta po ponad 8 do pani Ela dużej duszenie walczy tak po i relacji z Marią, gdzie chce ten okres starań do krótkiej właściwie po po ślubie nie słychać już nic o tym żeby, jakkolwiek starał się wstępy tak samo fale hondą Szczerbińska gdzie, gdzie stara się o nią życie czy nawet wykonuje jakiś ruch około polityczne, żeby się przypodobać ale kiedy tylko już czuję, że z nim rozstanie, ale nie, chociaż dobowe, którego kochanka, bo tak samo chyba de facto nie zapominaj tworzy taką kuriozalną wieloletnią sytuacja trójkąta małżeńskiego to oczywiście do tego wątku za chwilę wrócimy bardziej dokładnie natomiast w no właśnie czy w jakby to powiedzieć, bo nie chcę podważać tego co pan mówi, ale no, ale po tym, ślubie z Marią no można powiedzieć że, że cementuje ten związek ich współpraca że, że oni nie tylko są parą nie tylko są małżeństwem, ale są właśnie parą, że ewolucja listów, którzy razem prowadzą konspiracyjną walkę razem wydają robotnika no to by wskazywało że, że to nie jest tylko żona, którą zdobył już tylko, że to jest ktoś więcej to jest też ktoś z kim chce iść przez życie również takie polityczne oczywiście ten związek miał tło polityczne w tym sensie dla Piłsudskiego wtedy cała polityczna to jest jego podstawową absolutnie zajęć tak już abstrahując od po, dlaczego się tą politykę angażował, jakie było jego cele, jakie było jego intelekt pani tam jest niesamowicie grząskiej można było postępować ma 10 audycja niejedną tą siatką chce zdarzało wiązać z kimkolwiek nie mówię tutaj o związkach miłosnych lokuje jakichkolwiek relacjach i on nie miały przełożenia właśnie po jego rzeczy powiedział w cudzysłowie zawodowe też tak samo potem będzie Aleksandra Szczerbińska w czasie poznaje jako właśnie rewolucjonistka, a ich relacja rozwija się na tle tej walki rewolucyjnej tutaj jak będzie mniej z drugiej sprzeczne nawet bym powiedział, że to potwierdza ten wcześniejszy wniosek bo, bo rzeczywiście Piłsudski pewnie się, że dla dla uczuć pewnie rzeczywiście nie widział świata początkowo poza tą Marią tak powiedziałem też człowiek niezwykle emocjonalny niezwykle zmienny niezwykle oddający się tym tym porywa serca, ale potem po małżeństwo jest rzeczywiście przydatne politycznie, więc to to dlatego tak poważnie traktowane komentarze jego rację że, że musiało w tym chodzi o kwestie czysto polityczne, bo rzeczywiście po fakcie hale małżeństwa Piastowskiego Koj jest projekt polityczny Maria będzie go wspierać do samego końca przez całą pierwszą wojnę światową przed pierwszą wojną światową, mimo że de facto ich małżeństwo istnienie jako taki związek damsko-męskich przez kilka lat potem Piłsudski już zacząć rozmawiać z innymi kobietami koni za swoją żonę nie spędzaniu czasu de facto wraca do domu tylko wtedy jak ponoć największa porażki potrzebuje zrozpaczeni zaopiekował, bo jego zdrowie niezwykle niedomaga porozmawia cały czas do politycznie wspiera pomaga budować to jej kolegami działa organizacja to o legionowych czy wokół związków strzeleckich, mimo że właśnie Piłsudski mam na płaszczyźnie osobistej traktuję jak najgorsze możliwe mąż, więc rzeczywiście ten związek ma charakter polityczny od początku do końca natomiast charakteru takiego ludzkiego nie będziemy długo, bo mówimy trudno wskazywać jakieś emocjonalne spory już po samym studia między, więc między plus nie ma Maria no rzeczywiście jeśli chodzi przynajmniej o daty to Piłsudski poznał Aleksandrę Czerwińską w maju 1906 roku to jest młoda osoba 24 lata, więc w tym przypadku po raz pierwszy Piłsudski ma osoby nawet dużo młodszą od siebie Aleksandra jest sierotą i rodzice zmarli, kiedy była jeszcze dzieckiem no właśnie angażuje się też działalność DPS-u no właśnie i czy to jest czy to jest właśnie z nią już taka taka miłość od pierwszego w wydarzenia czy to jest coś co się buduje pewnie słuchaczy, bo to jest taka też owiana legendą pokazywana w filmach akcja pod Best nami tak czyli, czyli atak na na na wagon Pocztowy, w wyniku którego z ta grupa bojowników Pepeesu zdobywa dość znaczące pieniądze na nas swoją działalność i i Aleksandra no właściwie razem z nim szykuje no to jedno z najbardziej spektakularnych akcji to też coś takiego co co ludzi chyba może wiązać dziękuję tak jakbym właśnie Alexandre o w postać tragiczną tragiczną, bo właśnie widzimy ją tylko przez pryzmat Piłsudskiego ilekroć sianie mówi omówić na zasadzie czy Piłsudski od razu ją pokochał jak Piłsudski traktował, jakim on sumę, jaką ona była żoną tak jakby cała rzeczywistość czy Aleksandry Czerwińskiej kręciła się tylko wokół marszałka i ona w pewnym sensie przełożyła rękę do takiego obraz, bo rzeczywiście już po jak została żoną francuskiego, mimo że powtórzyła, więc rzeczy i 1 do 1 historii swojej poprzedniczki, kiedy już została żoną Piłsudskiego po ich relacja natychmiast się chłodziła piersiówki bardzo mało czasu spędzał w domu raczej żoną pogardą jest ona rzeczywiście do samego końca przez wiele lat po śmierci Piłsudskiego tworzy to jego legenda nawet kosztem własnym zawsze na pierwszym miejscu stawia to, żeby umacniać jakiekolwiek ocenia rosyjskie jakikolwiek obraz jego bohaterstwa oraz fakty takie, że Aleksandra działała też bardzo aktywnie, zanim poznała Piłsudskiego długo pan działa aktywnie, kiedy relacja płacy to zawodowa jest to historia bez brawurowa Apropos trochę, o co chodzi komedii pomyłek po mamy młodą dziewczynę, która też nic nie wie o armii nikt nic nie wie o jakiej działalności około przestępca, bo trochę tak też działają ta to bojowe grupy socjalistycznej jakiekolwiek innego dzisiaj byśmy wyprawy po prostu nazwali terrorystami tak, a w gruncie przesłanki myślę, że stać się słowo zupełnie do tego odpowiadają fakt myślę, że Piłsudski takie samo by się w ogóle nie obraził tak mamy być nie obraził nazywali go dyktatorem sam wielokrotnie mówił, że pragnie władzy dyktatorskim tak być dyktatorem, ale my dzisiaj, aby nadajemy słowom inne znaczenie miały pierwotnie inaczej interpretujemy dlatego proszę to się boimy mówić jako o Piłsudskim jako czarny deszcz natomiast, bo tutaj czymś zajmuje ta okazami się wiąże z Piłsudskim nad dość przypadkowo zaangażowana w to pierwsze demonstracje PPF w czasie rewolucji tysiące piątego roku wtedy dochodzi do wielkich aresztowań, jakby wierchuszka organizacji zwalnia jest chętnie jest dla nowych działaczy w ten sposób nagle bez przygotowania zostawia w zbroje mistrzynią partii w Warszawie, gdzie nadzoruje docelowo kilkanaście składów broni nadzoruje odbiór transportów włącznie tysięcy Stock PiS, ale to nawet karabinów bom tak dalej tak dalej transportuje broń kontaktuje się z kurierami tak dalej w hit udaje się coraz lepiej raz gorzej jest tak jak ustala, kiedy kobieta przenosiła z koszy na panie broni wniosła ją do docelowego miejsca nagle rozległ się huk, bo strzeliła sobie z PiS to stopę ona sama twierdziła za, że ktoś popełnił błąd chały nabity pistolet ona tylko rozpakował ją sam wystrzeli, ale jeden z jej współpracowników stwierdził, że po prostu nie wiedziała jak działa PiS pallad myślała, że nie jest nabity pociągnęła za spust strzeliła sobie sama do siebie mamy inną historię, żeby szła ze współpracownicą powinien materiałami wybuchowymi, bo materiały wybuchowe, że KZ transportowano po prostu gorsza ocieplają dookoła dookoła ciała tak kobiety twierdziły, że można do 16 kg przenosić, ale tak kurierka ścigały, jakby co chciałbym pani była sytuacja za, że Aleksandra szła bardzo na kopule tą koleżanką ta wzięła na siebie o wiele za dużo tego materiału wybuchowego pewne mamy też potknęła i obciążona nie wiem dwudziesto trzydziesto kilometr kilogramami de facto odmiany dynamitu nie była w stanie z powrotem ostatnio jej pomógł jej przechodzące w Polkowicach Czarski stanu nauki, ale nie spostrzegł, o co chodzi o tego typu komedii pomyłek historii można mnie dużo więcej Aleksandra jest otwarcie o tym opowiadała pierwsza z tych historii właśnie mamy w niej wspomnień tak samo jest historia przed tymi barwami komisarz przejdą bowiem, że pan zasadniczo pytał, gdzie Aleksandar transportuje potrzebę na materiały wybuchowe do tej akcji, które mają służyć wysadzeniu KOR-u przed pociągiem no bierz się na sobie materiały, ale jest no niewygodnie czuję opartego kawy tu podróż trwa lekarzem w pewnym momencie stwierdza zawartości przeładowuje materiały wybuchowe do walizki tylko on w 1 ze stacji konduktor robi błąd podaje jej walizkę innym pasażerom serki na HBO letni słowo dziwaczną komedię pomyłek, które mogą zakończyć tragicznie Aleksandra wybiega tak o pociągu odzyskuje swoją walizka no ale o włos hot go do ponownej katastrofy na to co jest ważne w tym wszystkim no one nie potrzebuje Piłsudskiego do tego, żeby być odważnym, żeby aktywną z nowymi niesamowicie ciekawa życia same w sobie warte warte film, bo najpierw wszystkie poznają właśnie w tej roli mamy imponuje jako kobieta, która tyle już pani sama zrobić pierwsze spotkanie podczas Inspekcji właśnie w składach broni w Warszawie, gdzie Aleksandra oprowadza Piłsudskiego na wysokie działacza partyjnego właśnie po składa broni no i co ważne ona nie jest zachwycona wiele słyszał Piłsudski no ale wydaje się stary wydaje się mało przystojny wydaje się zniszczony życiem ręka model, że nie ma też zamówił już mówiliśmy ogółem to to nie jest tak, że zobaczyła go i nogi pod nią ugięły ma ponownie spotkają się jakimś czasie w pociągu jadąc na konferencję partyjną pokorę stwierdza zrobił lepsze wrażenie zaczął mówi stosował młodszym człowiekiem, ale to dalej tnie z ich strony żadna miłość żadne uczucia, gdy wreszcie podczas akcji przygotowania akcji w Kijowie, gdzie francuskich napaść na bank dość kuriozalny sposób już to nie wchodźmy na planie mówi, że kochaną ona jest zdumiona nie rozumie tej sytuacji potem się zwierzać, że są na 1004 osoby rośnie stale nigdy nie zakochani nie są mieszała się zakazywać, bo dla nich liczyła tylko praca to jest pierwsza rola reakcja na to, że za jeden z przywódców partii zresztą człowiek i żona proponuje pokątny Roma, więc chyba to po w jej stronę po to jest kobieta doszła już państwa emocjonalnie chyba od samego Piłsudskiego tutaj, ale no mamy taką dynamikę relacji człowieka wpływowego człowieka ważnego człowieka, którego ona podziwia politycznie stopniowo, jakby ustępuje pod jego naciskami, ale nie ma takich w jej stronę wylewnych relacjach strasznie go kochała jak strasznie nie mogła doczekać spotkań z nimi tak dalej itd. to nie jest tego typu miłość to jest pana podziw stopniowo coraz większe to jest na pewno coraz większa takiej logiczne uzależnienia, ale mnie nie ostatecznie praktycznym sensie zawsze Piotrowski z kobietami ma takie relacje to kobiety bardziej chęć opiekują już niż oni, ale to może jednak wrócę na morze bez dane były ważna nazwa my też damy za dnia po wygrana zapewni bez dane krótko mówiąc, bo nie mamy już dużo czasu grupa bojowników mamy określenie PPS tylko takiego odłamu państwa bojówki wysadza tory przed pociągiem wiozącym po prostu podatki w Kongresówce do do Rosji i rzeczywiście chodzi o kwoty duże jak wszystko podliczono to jest bardzo szybki napad, żeby oraz pociąg wywieźć pieniądze potem jakoś przetransportować czy poza zabór rosyjski i nie wiadomo ile dokładnie ukradziono, bo części ukradziono papierek trybu postępowania nie dało się ich użyć części to były znaczone pieniądze tak jak dzisiaj gospodarz to znaczy w bankach partię, żeby właśnie złodzieje mieli utrudnione zadanie koniec końców ukazano chyba około 300 000 rubli, o ile pojazd wtedy typowy urzędnik carski zarabiał około 3 to robimy mamy tutaj równorzędność czy są ca miesięcznych pensji, więc rzeczywiście jest to kwota za montaż bardzo wiele zdziałać na samej akcji biorą udział tylko mężczyźni nawet mówić to była akcja 4 premierów, bo potem każdy z nich rzeczywiście został premierem w tej nowej sanacyjnej rzeczywistości natomiast chcemy się nigdy nie udała, gdyby kobiety, które wspierały w tym to kobiety powiedzieliśmy m.in. Aleksandra transportują materiały potrzebne one organizują pracę w okolice tych badan to one wspierają mężczyzn, bo Piłsudski ogółem o kontrakcie z pełną i to w czasie mówi, że nie ma takiego nie jedna z wielu heroicznych akcjach nie ma jednak wielu heroicznych akty to jedyna jego heroiczna akcja, bo klasówki wcześniej tylko posyłał ludzi na różne akcje dzisiaj chcielibyśmy terrorystyczne to była miał być właśnie ostatnia akcja ta miała być zwinięcie całej działalności Piłsudski chciał na koniec pokazać, że wcale nie jest tchórzem coraz bardziej to zarzucono coraz częściej mówią noszą tylko posyła ludzi na śmierć, a sam nigdy nie odważył bronią w ręku pójść czy no cokolwiek zdziałać i mamy zachowane po prostu jego paniczne listy sprzed bez dam, gdzie on 2 spisuje testament żali się, że pewnie umrze, ale autentycznie się wojny do takiej ludzkiej perspektywy musi dziwić się boi, ale on o tym dzisiaj opowiada bo to by nie pasowało do tego ogólnego obrazu rzeczywiście to Aleksandra w tym okresie najbardziej wspiera a gdy jest już po wszystkim to Piłsudski wymyka się z zaboru rosyjskiego natomiast kobiety na czele właśnie Aleksandra Szczerbińska wywożą pieniądze stopniowo przez granicę uzbrojona za każdym razem cyjanek, gdyby złapano żeby, żeby zabić, a nie nie zostać 50 i rzeczywiście nic z tych badań nie było na nich wyższe pieniądze nie przydało gdyby, gdyby nie, ale Sanda i na pozostałe 3 kobiety, bo to było 14 starych kobiet tutaj w tej akcji w tym bezpośrednim gronie, gdyby nie zaangażowanie, ale jednak chce przesiadać Stali tylko jako akcja 4 premierów, a na tym, że bez kobiet będzie mogła się udać się nie mówi to u nas mówi w sam postawiłem taką tezę, której się teraz trochę wycofam, że może ta akcja właśnie ich tak z piły czy kleiła no bo rzeczywiście się bierze udział w czymś spektakularnym jednak właśnie, gdzie jest takie narażenie życia już niema zatem, że oczywiście nie tylko sama akcja wiązała się z narażeniem życia, ale ewentualne śledztwo później prawda szukanie tych, którzy wzięli udział i wpadka represje itd. ale znajduje informację, że Piłsudski po tej akcji i właśnie nie tyle już zupełnie zatraca się jeśli chodzi o Aleksandrę, ale wraca do Marii wyjeżdża z nią na wypoczynek do ablacji dzisiejsza apatia no tak to proszę bez damy jest taki moment szczytowy tego romans ja bym pozostał moment, gdy się do siebie zbliżyli no bo nieco wcześniej właśnie w tym Kijowie przy oporach Aleksandr nie mamy tej historii dzień po dniu nie wiemy dokładnie te relacje wyglądały, w którym momencie Piotrowski uznał, że za zwyciężą zdobył, ale sam jeździ już bez Dan wracają w pewnym sensie jako para i Piłsudski coraz bardziej traci zainteresowanie Aleksandrą mamy w tej myślę najchętniej chciałbym dokumenty w tej prywatnej historii Piłsudskiego on zachowaną jako korespondencja z żoną, ale również korespondencję zaległ fan oczywiście wyrywkowo oczywiście tylko fragmentarycznie, ale możemy się domyślać całość Piastowski jest przed akcją de facto chwali się Maria ma romans dziwi się, że Marii poprzez skaza z takiego związku otwartego, któremu wszystko będzie wolna żona ma to tolerować, a teraz po powrocie spycha Aleksandra na boczny tor irytuje ile razy ona wspomina mu o tym, że miał rozwiązać sytuację nie mamy informacji żadnej wprost mówi się rozwiedzie, ale mamy jej komentarze do mamy jego wyjaśnienia gdzie, gdzie takie obcesowo sposób długich listach ma pretensje do do Aleksandry coraz większe pretensje, że ona no bo czujemy po prostu głowę oto okaże miał rzucić żonę i on wymusza taką relację, w której ma to być stały trójkąt małżeński osoby to pozwala taki króciutki fragment przeczytać 11100 listów Trump wysłał właśnie do do Aleksandry niedługo po po bez danych rozumiem doskonale odczuwam nieraz bardzo gorzko twój stan psychiczny, lecz nie zawsze mogę pocieszyć tak by z tym mój stan psychiczny dostatecznie odczuwała uwzględniał, czyli to jest mężczyzna, które jak jak kochanka mówi nie miałaby swoją kochanką miał zostawić żony mówił, że wszystko skończone on ma do niej pretensje żony nie rozumie jego stanu psychicznego i nie odczuwa nie uwzględnia tego jak on się czuje ono wydać 5 w dzisiejszej perspektywy bardzo niecenzuralne słowa by cisnęły na usta na myśli taki człowiek on ten kuriozalny upadek kontynuowane w kolejnych latach jak wcześniej wspomniałem Piotrowski, jakie można jak jest w kryzysie to bardziej ciąży do żony jak to jest odnosi sukcesy po do kochanki jest taka toksyczna relacja wszyscy przebywają w tej Małopolsce po części w Krakowie po części we Lwowie wszyscy angażują ta sama to same działania w tym samym kręgu, ale sytuacja pozostaje taka nie rozwikłana podczas Piłsudski coraz bardziej tworzą do poglądów, które dla Alexander von w ten trend, bo z tych wczesnych czasach, kiedy Szczerbińska cała po PSL poseł czas, kiedy kobiety mogą bardzo wiele organizacji partyjnej, kiedy zasiadają we władzach partii właśnie mogą np. bez broni wstrzymany, a teraz, gdy Piłsudski przejmuje kontrolę nad sytuacją wytworzy kas związki strzeleckie to nagle kobiet tam w ogóle nie ma Piotrowski uważa za obecność kobiet by kompromitowała nową organizację, że byłaby szkodliwa, że za kobiety nie mogą w tym, działając mamy taką sytuację, że 10 lat wcześniej Szczerbińska mogła nadzorować transport tej tysięcy albo dziesiątek tysięcy sztuk broni pana bezprawna przed pierwszą wojną światową nawet kobiet nie wpuszcza na poligon, gdy wreszcie jak po usilnych starań właśnie głównie przez konkurencję i organizacji w tych organizacjach strzeleckich kobiety się pojawiają to pierwsze szkolenie się dopuszcza tylko pod warunkiem, że będą gotować mężczyznom, którzy szkolą na Nana na poligonie zaś może dotknąć karabinu może dotknąć istota tylko jeśli wcześniej drogą obiad w mojej korzysta wizja, którą popiera Piłsudski Piłsudskiego szkłem nie jest zwolennikiem równouprawnienia nie jest zwolennikiem ważnej roli kobiet w polityce czy działalności partyjnej nie tak się go pamięta pamięta tego człowieka, który tam kobietom prawa wyborcze nad Bałtyk dlatego, bo nie miał innego miejsca, ale nigdy takiego projektu nie popierał do samego końca no właśnie tu przychodzi ten moment, w którym no też nie najlepiej chyba oni na mówić mówi o sytuacji Marii w momencie, kiedy no Piłsudski już to, że prawda prowadzi podwójne życie wiadomo od dawna ale, ale też pojawiają się dzieci i w tym związku z Aleksandrą 2 córki i Maria sama jest dosyć trudnej sytuacji emocjonalnej zdrowotnej z powiem szczerze dopiero właśnie przygotowują się do spotkania z panem dzisiaj nawet nie miał świadomości, że kiedy Maria umiera w sierpniu 2001. roku Piłsudski nawet nie był na pogrzeb taką w ogóle nie zerwał kontakty po pierwszej wojnie światowej kontakty są bliskie zera, więc postać dziwaczna, bo Maria jest niby pierwszą damą polskiej Tomasz mieszka w Krakowie nie jest zaproszę na żadne uroczystości de facto Piłsudski nie ma to by przy sobie bez przyczyny żadnej kobiety ukrywa związek z Aleksandrą ją traktuje jak kochankę ją do spycha absolutnie na margines w ale też ci z mojego taty całkowicie zerwane i to jest ta historia nawet nie ohydną znowu różnie mogą los ludzi układać to nie jest rzecz szokująca Piłsudskiego Piłsudskiego małżeństwo ułożyć tak nie inaczej, ale to, że jego żona przez całą pierwszą wojnę światową tak jak może wspiera go na wszystkie sposoby jest jednym z tych filarów tych kobiecych organizacji przy Legionach przy przy całym tym w końcu politycznym wokół Piłsudskiego, a on odpłaca jej po prostu absolutną pogardą oto to już nie jest też co można wybaczyć to nie jest coś co można drogą po mamy sytuację po prostu wielki bohaterki, która jest traktowana gorzej niż jak piąte koło wozu oczywiście Piłsudski nawet nie przyjeżdża na pogrzeb nie uważa tego za wystarczająco ważne politycznie zostaną dodanie otoczenie niewiele obchodzi, ale jego sztuk potem z Aleksandrowa jest takim de facto przypieczętowaniem rzeczy oczywiste nie jest to nic publicznego głośnego Aleksandra nie ma żadnej jak okazję, żeby się cieszyć z tego związku z rządowego sztabu dochodzi poty te wieloletnie Poniewierka pomyślę, że mamy w tej sytuacji prace przy oprocentowaniu Ania związku kres za to są prawie dekadę wcześnie przeszło dekadę wcześniej w stosunku do momentu zresztą, bo gdzie, ale są cały czas musiała się ukrywa widzę, że tamta musiała prosić, żeby nie było dużej drogę małżeński na koniec po prostu była traktowana jak ja jak kochanka i czuła właściwie ten związek trwa tylko, dlatego że urodziła Piłsudskiemu dzieci, więc na pani jest oddychanie, gdy tylko to właśnie jak to też było nie wiem ukrywane odbierane że, że naczelnik ma nieślubne dzieci to kogoś wzruszały bardzo to jest tak od bardzo głośno nie mówiono po to, niebyła sprawa wyciągana na wieś pamiętajmy, że to są czasy jednak by politykę traktuję trochę inaczej z 1 strony te różne skandale towarzyskie na szczytach władzy są bardzo częsta no przytoczmy chociażby historyka by w prezydent Mościcki wysunięty na to stanowisko przez Piłsudskiego żali się z sekretarką swojej pierwszej zmarłej niespełna rok wcześniej wolny i to była sprawa głośna skandaliczna za tego, że Mościcki się z tym obnosił, że zrobił rzeczywiście Marii swojej drugiej żony pierwszą damę w razie wprowadził w to życie polityczne oraz Piłsudski zostawił też chcieli nie pozwalał oni bardzo mówić w masie bus foteli stąd też tego nie wyciągano budowanie mitów około religijnych Piłsudskiego jest jednak nieco później rzeczywiście 2001. roku może sobie pozwolić na to żeby, żeby twierdzić, że nikogo nie będzie obchodzić czy co powiecie na stopniu tak mówi tych skandali obyczajowych na szczytach władzy jest o Wiela wiele więcej, ale to trzeba osobnej audycji chyba wszystkich pogra mam też historie przekupywania różnych kochanków romans na wszystkie możliwe strony rozwodów właśnie tego przechodzenia z 1 wyznania do drugiego, bo to jest standardowa oba rozwodów, bo mamy ten paradoks, że Piłsudski sam potrzebował zmienić wiarę, żeby osoby wziąć ślub nic jednak nie Fablok dwudziestolecie, żeby zalegalizować czy legalne rozwody, więc Polska była takim trochę ewenementem europejskim za rozwodów nie było ludzie zmieniali zdanie na prawosławie albo na protestantyzm, żeby psa, żeby sprostać w no w każdym razie, bo to jest przecież pretekst do naszego dzisiejszego spotkania ten ślub z Aleksandrą w Belwederze miał miejsce właśnie 25października 101 lat temu dla porządku przypomnę świadkami byli płk dr Eugeniusz Piech 3 rzymskie i podpułkownik dr Bolesław Wieniawa Długoszowskiego no i to oczywiście tylko wspomnimy, bo tor jest na oddzielną opowieść, a zostały nam jakieś 2 minuty niewiele czasu od ślubu minęło, kiedy państwo piłsudczycy wraz z córkami Wandą i Jadwigą wyjeżdżają w w czerwcu dwudziesty czwartego roku do położonych nad granicą polsko litewską Druskiennik tam się pojawia pewna pani, która staje się jak rozumiem kolejnym problemem w życiu przynajmniej Aleksandry a, ale też chyba ze względu na dalszy przebieg wypadków problemem dla dla Piłsudskiego co możemy także wspomnieć jak i otwierając kolejną opowieść tylko w ciągu jakieś minuty w Doha Lewicka własną kobietą aktywną tym razem na polu naukowym propagator sportu lekarką tra imponuje w ten sposób Piłsudskiemu historia taka sama wcześniejsze kończy się w ten sam sposób, czyli Lewicka umiera nie do końca wyjaśnionych okolicznościach mówi się, że popełniła samobójstwo nie jest chyba ostatni ma Piastowskiego jest też Aleksandra dokładnie tego spodziewać co dokładnie to przeszła przez całe życie jako ta trzecia wiem jak to tylko działać w pruskim było oczywiste, że nie będzie jego jedyną żoną oraz mimo to reszta życia poświęciła na kultywowanie tego tego obrazu idealnego Piotrowskiego na atakowanie każdego, kto chciał jakoś ten obraz zburzyć po prostu niuansować bardzo dziękuję za dzisiejszy są opowieść o spotkanie przypominam państwu gościem audycji był pan Kamil Janicki historyk redaktor naczelny magazynu wielka historia raz jeszcze wielkie dzięki dziękuję bardzo, również Karolinie Kuczyńskiej, która audycję wydawała Maciej Zakrocki dobrej nocy i słyszymy się jak zawsze, czyli zaraz po dwudziestej trzeciej już jutra do usłyszenia Zwiń «

Życie uczuciowe Marszałka

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Czego ChatGPT życzy Polakom? Co już potrafi sztuczna inteligencja

"To będą najdroższe święta w historii i nie zapowiada się, że będzie taniej"

E. Adach-Stankiewicz, GUS:" Od października notujmy spadki sprzedaży"

Dysonans między słowami a zachowaniem liderów opozycji - Anna Pacześniak, Anna Wojciuk

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL