na podcast zaprasza daj son producent oczyszczacze nawilżacze powietrza z technologią Air multi Playa w Maciej Fijak dziennikarz SmogLab jest dzisiaj ze mną w studiu dzień dobry dzień dobre przechytrzyć smog to jest temat dzisiejszego odcinka no właśnie jak to zrobić, bo rozmawialiśmy o tym, że to bardzo szkodliwe zjawisko rozmawialiśmy o tym jak negatywnie wpływa na nasze zdrowie samopoczucie skraca długość życia, ale co z tym fantem zrobić no oczywiście jesteśmy fanami
Rozwiń »
rozwiązania, żeby do tematu podchodzić systemowo, żeby zapobiegać nie leczyć natomiast sytuacja wiemy jak wygląda w Polsce zaczyna nam się sezon grzewczy widzimy co się dzieje na czujnikach, a one niestety palą się jeszcze na pomarańczowo niedługo będą bordowe no i trzeba też tymi doraźnymi metodami sobie jakoś radzić spółki ten problem smogu w Polsce nie zostanie rozwiązany systemowo niestety no obecna sytuacja to co się dzieje te wszystkie zawirowania ten chaos legislacyjny te nie fortunny czy nieodpowiedzialne wypowiedzi polityków no no, że może przytoczmy tą, która padła niedawno właściwie ostatnio rozmawialiśmy przed graniem no niestety prof. Jan Duda prywatnie ojciec prezydenta Andrzeja Dudy, ale publicznie pełniący funkcję przewodniczącego sejmiku Małopolski w wypowiedział się to co prawda wypowiedź z lipca ona została teraz wyciągnięta przy przy tym jak radni Prawa i Sprawiedliwości zasiadający w sejmiku chcieli rozmontować uchwała antysmogowa dla Małopolski niestety im się udało zostało to ten będzie przegłosowane, ale ta wypowiedź została przytoczona no prof. Duda profesor AGH z Krakowa stwierdził, że tak naprawdę negatywne bodźce są potrzebne, gdybyśmy się od nich odizolowali to umarli byśmy tydzień, a on sam jest przykładem człowieka, który wychował się w cytuje za umorzone miejscowości wyrósł na człowieka zdrowego, więc takie bardzo odpowiedzialny bagatelizowanie kwestii smogu not wydawało nam się, że już ta dyskusja na temat szkodliwości smogu na temat tego, że tutaj nie ma o czym właściwie rozmawiać zakończona, ale okazuje się jednak, że jest inaczej, ale to dlatego jak podkreśla, że szkodliwość smogu niemal niemal odpowiedniej dawki zdrowej dawki, na które moglibyśmy być eksponowanie jest na to 3700 badań także naprawdę politycy nie powinni mówić takich rzeczy to teraz wróćmy do tematu jak wpłynąć na to czym oddychamy, bo na działania polityków i być może w jakim sensie wpływać możemy, ale nie w takim dosłownym nie nie jesteśmy w stanie, czego dowodzą liczne protesty ugrupowań walczących o zdrowe powietrze różnego rodzaju fundacji formacji stowarzyszeń i organizacji, które jak dotąd nie zmusiły pogląd polityków mem do tego, żeby w takiej skali ogólnopolskiej zadziałali mamy ustawę antysmogową w Krakowie, ale też ostatnio Kraków wydłużył tak ten czas, w którym można korzystać z kopciuchów podjęto decyzję o nowelizacji ustawy antysmogowej w województwie Mazowieckim, ale takich ogólnopolskich działań nadal wydaje się brakuje, więc to znaczy 1416 województw w całej Polsce mają te uchwały antysmogowe przyjęte one zaczęły być teraz nie zmieniane właściwie zmienia zmieniona została tylko dla Małopolski są jakieś przymiarki do zmiany tej dla województwa łódzkiego natomiast 14 województw ma takie uchwały antysmogowe one są w większości mniej rygorystyczne niż te dla Krakowa czy Warszawy od samej Warszawie zostało 7,51000 kopciuchów, które powinny zniknąć tylko do końca tego roku właśnie ze względu na to uchwałę antysmogową, więc te działania na szczeblu ogólnopolskim są, ale one są niewystarczające no i nawet jak są dobre rygorystyczne z odpowiednim okresem nie mamy co nazwać karencji przygotowawczym tak jak to było w Krakowie, bo 6 lat na to, żeby zadbać o wymianę tego kopciucha, bo to też nie jest także po w tym 1 momencie wszystkie piłki piece na paliwa stałe mają być zlikwidowane to chodzi o te bez klasowe pozaklasowe kot kot obciąży tzw. inaczej zwany śmieciuch ami nie bez powodu, które po prostu są najbardziej szkodliwa wracamy do sedna, czyli co możemy zrobić z tym powietrzem, które już mamy jak możemy wpłynąć na jakość powietrza, którym oddychamy czy w ogóle jesteśmy w stanie na tej jakość tak zasadniczo wpłynąć tutaj trzeba się zastanowić, gdzie i przez jak długi okres czasu spędzamy dzień większość z nas spędza znaczną część dnia albo w domu albo w pracy, więc na tym się skupił, jeżeli miałbym tutaj komuś doradzać jak chronić przed tym smogiem, a więc na pewno takie miejsca jak sypialnia, gdzie spędzamy znaczną część doby te 78 co szczęśliwsi 9 godzin snu spędzają w sypialni, więc warto jest zadbać o to, żeby to powietrze w sypialni właśnie, bo trochę lepszej jakości zaraz powiemy o tym jak no i też miejsca, w których pracujemy szczególnie, jeżeli są to miejsca typu biurowce urzędy miejsca, gdzie jest ta wentylacja mechaniczna wokół też takich sposobów na zapobieganie chronienie się przed smogiem narosło trochę mitów, więc może też warto się z nimi troszkę rozliczyć są różne dziwne pomysły typu antysmogowy beton typu jakieś wieże antysmogowe, które wsysa powietrze i wypuszczają czyste no natomiast większość badań nie większość jakich się prób, którym poddawane są te rozwiązania jednak pokazują, że bardziej jest taki właśnie nie ma to nazwać zabieg marketingowy niż realne działania, bo te współczynniki są bardzo niskie to powietrze oczyszczane nie wiem metr 310m od takiej wieży w kwestii tych chodników antysmogowych to też zostało obalone może nie będę wchodził szczegóły na jej myślę, że taki największy mit, który narósł i to pewnie wielu słuchaczy słuchaczek będzie niezadowolonych to antysmogowe roślinki, bo generalnie to jest to nie jest rozwiązanie problemu my lubimy takie szybkie proste łatwe przyjemne dla oka rozwiązania, bo w zieleń jest generalnie czymś pozytywnym, ale te badania, na które powołują się sprzedawcy tzw. antysmogowych roślinek no one zazwyczaj referują do takiego eksperymentu NASA jak wpiszemy eksperyment NASA rośliny antysmogowe nam wyjdzie bardzo różnych wyników niestety no to jest tylko część tych wyników na potrzeby marketingowe została wykupiona roślinki w tym tych badaniach był dniem 3040 lat temu robione badania one rosły na węglu aktywnym tam badano to w warunkach laboratoryjnych tam kwestia mogły się nie pojawiła ani razu ani raz nie pojawiła kwestia właśnie zanieczyszczenia powietrza w kontekście smogu i badano powierzchnię wielkości niecałego metra kwadratowego więc, jakby zieleń w mieszkaniach tak, ale ona smogu nie rozwiąże problemu smogu i przed smogiem nas nie uchroni co w takim razie co w takim razie może nas przed długim uchronić Che powiedzieć o tym co nie może, ale być może są rzeczy czy też zachowania, które mogą nam to lepszej jakości powietrza pomóc uzyskać tak z pewnością takie rozwiązania są i one są dobrze znane mieszkańcom szczególnie w miast Południowej Polski myślę, że mieszkańcom okolic stolicy również to są maseczki antysmogowe, które w Krakowie w pewnym momencie jestem z Krakowa stały się takim stałym elementem Miejskiego krajobrazu jeszcze przed pandemią w nie, więc te maseczki antysmogowe natomiast przy nich też trzeba pamiętać o tym, że maseczka maseczce nierówna, że trzeba zakupić maskę odpowiedniej jakości z odpowiednimi filtrami i ja tutaj eksperci wskazują, że powinien być to filtr przynajmniej ffp 2 czy tej średniej jakości najlepiej ffp 3, że maseczka musi być dobrze przylegająca musi być dopasowana do naszej wielkości głowy, bo jeżeli tak nie jest to nie spełnia nie spełnia swojej roli takie maseczki antysmogowe są wielokrotnego użytku inne oznaczenia, które występują oprócz tych ffp to może być np. dużą dozą en na początku lat, czyli en 99, która teoretycznie to amerykańskie znaczenie, które teoretycznie zapewnia właśnie 99% filtracji, a ważne, że jeżeli chcemy kupić takiego na taką maseczkę lepszej jakości był ten filtr HEPA w niej najlepiej z węglem aktywnym wtedy jak będą bardzo szeroka gama tych zanieczyszczeń też zapachowych jest realizowana no i trzeba przy takich urządzeniach pamiętać czy w takich maseczkach do urządzeń oraz przejdziemy przy takich maseczkę pamiętać o tym, że ten filtr też ma swoją żywotność, że też trzeba wymieniać i też trzeba taką maseczkę kupić, żeby miała ten filtr wymienny warto też sobie sprawdzić w internecie 3 lub 4 lata temu urząd ochrony konsumentów zrobi badanie dostępnych maseczek na rynku i tam bardzo ciekawe rzeczy wyszły, które firmy są okej, które nie są okej były potem reakcji na te badania, więc było to kontrolowanej to jest fajne, bo większość takich urządzeń nie jest zostawione samopas tutaj były wszystkie urządzenia może nie wszystkie maseczki, ale większość dostępnych na rynku usta sprawdzonych, a oczyszczacze powietrza, bo o nich też dużo się mówi, a jako czymś co może pomóc oczyścić powietrze w mieszkaniach czy to jest też to urządzenie, które zapewni nam dobrej jakości powietrza w sypialni czy to jeszcze coś innego wchodzi w grę oczyszczacze powietrza jak najbardziej tak natomiast trzeba pamiętać, żeby wymieniać te filtry nie nie czyścić ich, bo to jest też częsty błąd te, które mają filtry tzw. domycia one zazwyczaj są dużo słabszej jakości tutaj też wchodzi w grę tylko łącznie filtr chyba najlepiej też z wbudowanym filtrem Węglowym trzeba pamiętać o tym, że takie oczyszczacze mają w zależności od swojej klasy różną wydajność to musi być dostosowane do pomieszczenia lub pomieszczeń no ja tutaj zawsze sugeruje, że to powinno być jednak przypominano w sypialni i tutaj też wtedy kwestia tego jak bardzo takie urządzenie hałasuje na, toteż trzeba mieć wgląd pojawiają się takie filtry takie oczyszczacze powietrza z dodatkowo opcją nawilżenia, ale z tego co co co udało mi się ustalić co czytaliśmy w badaniach w wypowiedziach lekarzy to to nie do końca dobre rozwiązanie, bo wystarczy małe zaniedbanie, żeby tam jakiś grze pojawił i z tą wodą generalnie lepienie eksperymentować takie filtry dobrze też sprawdzają się w miejscach użyteczności publicznej mam na myśli szkoły żłobki przedszkola to też warto zadbać, żeby nasze dzieci były w tych szkołach czy żłobkach zazwyczaj w przedszkolach chronione i znowu konserwacja konserwację czas konserwacja, bo w, jeżeli te filtry nie są wymieniane no to może przynieść więcej szkody niż się niż pożytku jak się do tego czym oddychamy i będę relacja, jaką mamy w mieszkaniu albo wietrzenie częste zatrze pojawią się też wątek odkurzania mieszkań w takich praktykach, które funkcjonują w w takim szerokim dyskursie jako praktyki sprzyjające czystemu powietrzu, a ty nie czytałem badań, które by mówiły o tym, że często odkurzanie obniża zanieczyszczenie powietrza czynami tymi pyłami Pm 2 pół po 10 w mieszkaniu natomiast na pewno sprzyja ograniczeniu ilości różnych substancji w powietrzu, które są dla nas szkodliwe, jeżeli chodzi o wietrzenie to myślę, że tutaj trzeba podejść do tego podobnie jak z tym planowaniem dnia, czyli sprawdzać, a sprawdzać po prostu prognozy zanieczyszczenia, jakie aktualnie występują stężenia na zewnątrz, bo w domu generalnie w mieszkaniach czy w domach mamy średnio połowę mniejsze zanieczyszczenie niż niż na zewnątrz, więc no szkoda byłoby, żeby te te wartości się wyrównywał jeżeli, jeżeli na zewnątrz jest gorzej natomiast w przypadku dobrej pogody czystego powietrza no warto i trzeba oczywiście wietrzyć mieszkania najlepiej jest robić krótko i intensywnie, jeżeli chodzi o klimatyzację, bo chyba też pani pytała no to szczególnie w biurowcach, jeżeli ktoś pracuje nie wiem np. w korporacji to warto jest zapytać administratora budynku, kiedy te filtry były wymieniane, bo zazwyczaj szczególnie w tym nowym budownictwie one już są montowane w tych systemach wentylacyjnych natomiast zdarza się także nikt nie pamięta o tym, żeby po prostu te urządzenia konserwować co, narażając nas na przebywanie w takich warunkach przez 78 czy więcej godzin to jest po prostu niebezpieczne, więc generalnie no wszystkie te nasze działania muszą zmierzać ku temu, żeby jak najkrócej być eksponowane na to zanieczyszczenie powietrza ten smog zimowy kolejną kwestią są wywietrzniki do domu, jeżeli ktoś mieszka w domu jednorodzinnym to pewnie taki ma zresztą w blokach okna też takie wywietrzniki mają dużo łatwiej to zrobić jednak w domu, żeby ten wiecznie już w wietrze nikt już też miał zamontowany filtr panie Macieju adres w jakim procencie czy też sen, z jaką mocą jesteśmy w stanie, wykorzystując wszystkie te urządzenia, których pan powiedział zmniejszyć szkodliwość tego powietrza jeśli faktycznie za oknem mamy potężny smog być może już ten, które powoduje alarmowanie powoduje, że rząd zaczyna informować obywateli o tym, że ten smog jest, że trzeba na siebie uważać jeśli będziemy używać maseczek jeśli będziemy korzystać z oczyszczaczy powietrza dbać o klimatyzację jesteśmy w stanie stuprocentowo zminimalizować ten szkodliwy wpływ smogu na nasze zdrowie no nie na pewno nie innym też nie znam dokładnych badań w tym zakresie to są wszystko takie działania, które podejmujemy, żeby minimalizować ten wpływa do zera nigdy nie minę ma zminimalizuje Emmy zawsze gdzieś przez to nieszczelność okna nam do domu trochę powietrza wpadnie te oczyszczacze mają swoją wydajność przez maseczkę też czasem się zachłyśnięcie tym za umorzone jak prof. Duda mówił powietrzem, więc do zera tego nie zminimalizuje my natomiast to znowu wracam do kwestii systemowej walki ze smogiem wiemy co trzeba zrobić, żeby było czyste powietrze w Polsce tylko i wyłącznie systemowo, czyli poprzez wymianę tej ich kopciuchów tych palenisk, które odpowiadają za tzw. niską emisję po ich wyeliminowaniu będziemy mieli po prostu czyste powietrze w Polsce powinno nam na tym zależeć widzimy po obecnych działaniach, że pieniądze nie są problemem, bo z dnia na dzień można przecież napisać ustawę, która do gwarantuje 11 000 000 000zł dopłaty do węgla więc, które będzie jest jednym z tutaj głównych winowajców jeśli chodzi o tak to, żeby pokazać skalę to w programie czyste powietrze jest taki rządowy program dopłat do do wymiany źródeł ciepła przez przez ostatnie 4 lata dokładnie teraz rocznicę czwarta wydano nieco ponad 3 000 000 000zł w całej Polsce natomiast 1 ustawą do dopłat do źródeł do węgla przewidziano 11500 000 000zł ta skala jest po prostu nieporównywalna i gdyby takie same pieniądze przeznaczyć na wymianę kopciuchów no to mielibyśmy już może jeszcze nie 100%, ale dużo dużo czystsze i zdrowsze powietrze czy bez dekarbonizacji i nie dam rady wyeliminować powiaty problemu zanieczyszczonego powietrza tak długo jak w Polsce kopce kopci 3 000 000 kopciuchów w gospodarstwach domowych tak długo nie wyeliminujemy tego tego powietrza no ja też nie jestem ekspertem, jeżeli chodzi o elektrownie węglowe te nazwijmy to pełną skalę na elektrownię węglową Węglowa po prostu natomiast one wiemy, że one mają jednak filtry mają różnego rodzaju zabezpieczenia one są modernizowane, a więc tych zanieczyszczeń w kontekście smogu z nich jest rzeczywiście mniej oczywiście one w kontekście emisji dwutlenku węgla do atmosfery są zabójcze dla dla planety w ogóle natomiast, że chodzi o zanieczyszczenia takie lokalne powietrza to pewnie one nie są aż tak bardzo groźne jak te kilkadziesiąt kilkaset kopciuchów w 1 okolicy odpalane zazwyczaj w tym samym momencie, bo to wiemy, że to ludzie palą zazwyczaj wracają z pracy po prostu było na południe na wieczór na noc ciepło no to co widać szczególnie mniejszych miejscowościach no to naprawdę jest zatrważający to powietrze czasem można kroić nożem czy w takim razie powinniśmy palić w takiej wizji idealnej jeśli chce mieć czyste powietrznej i być dobrze dla dla świata w całym tego słowa znaczeniu, czyli dbać o środowisko zmieniający ekologia co takiego jest najlepszym rozwiązaniem jeśli chodzi o ogrzewanie mieszkań idą no to, jeżeli chodzi o czyste powietrze to rozwiązaniem, które szeroko stosuje się w tym momencie na Zachodzie, które bije szczególnie od lutego br. rekordy w Polsce to są pompy ciepła pompy ciepła, które nie znowu nie jest fizykiem nie będę wchodził szczegóły procesów fizycznych natomiast w najprostszy sposób można to wytłumaczyć jako odwrócone po prostu klimatyzację tam są też różne typy tych pomp ciepła, ale one generalnie są, o ile prąd, który zasila jest ze zrównoważonego źródła pozyskiwania energii to one są bardzo ekologiczne na tle one potrzebują prądu to często się stosuje z fotowoltaiką ludzie, którzy wcześniej korzystali z węgla dziś mają pompy ciepła przerabiali kotłownie zasolone na nie wymaga derby są po prostu wniebowzięci parę takich wywiadów też robiliśmy na pewno dla niektórych wciąż rozwiązaniem nie idealnym jest gaz, bo są miejscowości, które po prostu masowo zainwestowały w podciągnięciu tego gazu i naj ludzie przez ostatnie lata ten gaz montowali przechodzili kopciuchów na na gaz na złe to nie jest zeroemisyjne źródła energii to też trzeba podkreślać i tam, gdzie to jest możliwe oczywiście podłączenie do centralnego ogrzewania w miastach, czyli do ciepła elektrociepłowni Enej no tak to powinno wyglądać ale, nawiązując do tego mając widział pan w pierwszej części wypowiedzi, czyli pomp ciepła wydaje się, że ta popularność tym, jakimi się cieszą to jest dopiero początek ja tutaj pozwolę sobie przytoczyć dane z programu czyste powietrze, które pokazują dwukrotny wzrost zainteresowania pompami ciepła w porównaniu z początkiem roku w tej chwili udział pomp ciepła we wnioskach o dofinansowanie wynosi 57% to nie jest koniec wzrostów zdaniem ekspertów, czyli możemy już cieszyć możemy uznać, że problem smogu powoli się rozwiązuje to i tak jest jest nadal za mało nie absolutnie nie możemy tak stwierdzić to jest światełko tunelu wciąż jest mamy w Polsce około 3 000 000 kobiet kopciuchów, czyli tych poza klasowych źródeł ogrzewania, że i one są największym problemem oczywiście te liczby, jeżeli chodzi o pompy ciepła cieszą nawet ostatnio widzę jakiś najnowsze dane ten ten współczynnik udziału pomp ciepła program czyste powietrze jeszcze większy natomiast wciąż jest bardzo bardzo dużo do zrobienia szczególnie właśnie na tym szczeblu systemowym ogólnokrajowym, żeby jednak nie odpuszczać tych wymian, żeby dawać ludziom bardzo duże wsparcie na tę wymianę, bo po prostu to jest to jest nasz wspólny interes, bo co z tego, że jeżeli ktoś nie dostanie pieniędzy publicznego wsparcia na wymianę kopciucha jak niedługo będzie stał w kolejce do lekarza, bo tego powietrza na wdychane w Polsce to jest bodajże około 45 000 nadmiarowych zgonów rocznie spowodowanych oddychaniem zanieczyszczonym powietrzem też trzeba podkreślać w skali świata to jest w ogóle WHO szacuje bodajże 7 000 000 rocznie, a także takie zatrważające liczby jest bardzo bardzo duże do zrobienia, jeżeli chodzi o czyste powietrze szczególnie w okresie zimowym, ale też w okresie letnim, kiedy mamy ten smog komunikacyjny szczególnie dużych miastach to też problem dotyczy bardzo szkodliwe czasem widzimy naczelnika, że się pojawia jakiś zanieczyszczenia z tym, że wtedy zazwyczaj są te tlenki azotu, które emitują samochody bardzo szkodliwe związki, więc jak czytamy wszelkie rankingi co roku Polski alarm smogowy takie rankingi najbardziej zanieczyszczonych gmin publikuję no to widać, że szczególnie na południu Polski, ale co ciekawe też mieliśmy kilka takich materiałów z miast gdzieś bliżej Bałtyku do Note mogę w całej Polsce problem smogu jest w Polsce on jest czasem niedostrzegany czasem bagatelizowany politycy do tego podchodzą niezbyt odpowiedzialnie też te słowa prezesa Kaczyńskiego były bardzo niepokojące co prawda jak sobie przeanalizujemy to zdanie słynne o tym, że Polska musi być ogrzana i trzeba palić wszystkim tylko nie oponami tego typu rzeczami to równie dobrze Polska klasa polityczna mogła policzyć położyć nacisk na drugą część tego zdania tak, czyli że nie można jednak palić niektórymi rzeczami właściwie większością rzeczy nie można palić i obrócić to w ten sposób niestety nacisk został położony na pierwszą część tego zdania co będzie miało dla nas na jej nadchodzącej zimy katastrofalne skutki dlatego trzeba się przygotować można do tego użyć narzędzi, które dzisiaj wymieniliśmy, aczkolwiek tak jak zacząłem dzisiejszą naszą rozmowę działania systemowe widzimy, że pieniądze nie są problemem, więc naprawdę zamiast organizować np. 10 dni igrzysk europejskich co nasz rząd województwo małopolskie miasta Krakowa robi co ma kosztować już 1 700 000 010 dni sportowej imprezy no to być może trzeba by przeznaczyć po prostu na walkę ze smogiem bardzo szybką wymianę obciął panie Macieju a, zmierzając do końca naszej rozmowy czy oprócz wyposażenia się od jakości maskę maseczkę oprócz wyposażenia się w odpowiedniej jakości oczyszczacz powietrza oprócz dbania o ten oczyszczaczy oprócz dbania o klimatyzację i oprócz zainstalowania sobie pompy ciepła jesteśmy w stanie cokolwiek zrobić jako jednostka tak zdecydowanie tutaj myślę, że fajną kamerką, która spina to naszą rozmowę i te nasze możliwe ścieżki działania jest to, żeby się sam organizować, żeby powstawały te lokalne alarmy smogowe czasem naprawdę potrzeba jest już w Polsce ponad 100 z tego co co mi się wydaje naprawdę czasem wystarczą 234 osoby, które powiedzą gminie swojej sprawdzam swojemu burmistrzowi wójtowi sprawdzam co pan co pani zrobiła do tej pory ze smogiem zazwyczaj okazuje się z moim wyjątkami, że niewiele, więc wtedy trzeba zapytać, dlaczego i zapytać jak możemy zrobić, żeby było lepiej było szybciej było po prostu to czyste powietrze jest naprawdę zachęcam do tego, żeby organizować te lokalne alarmy smogowe Polski alarm smogowy stworzy taki program wsparcia dla takich dla takiej inicjatywy jest, więc jak wino jest dostarczone i w ten sposób jako jednostka walczyć też o to zmianę systemową i do tej walki państwa wszystkich słuchaczy zachęcamy bardzo serdecznie dziękuję Maciej jak dziennikarz SmogLab, bo był moim państwa gościem dziękuję bardzo
Zwiń «