Bombka Dolnośląska, oko wiedźmy i pajęczyny. Najbardziej niezwykłe ozdoby choinkowe

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

do wysłuchania podcastu zaprasza muzeum bombki w Miliczu, choć dziś trudno wyobrazić sobie świąteczną choinkę bez bombki ozdoby pojawiły się w Polsce dopiero dziewiętnastym wieku i największą w kraju Manufakturą szklanych ozdób choinkowych była fabryka bombki w Miliczu, w której obecnie funkcjonuje muzeum mu przed laty wierzono, że świąteczna choinka jest drzewem dobrych złych wiadomości, a wieszano na niej ozdoby pełnią nie tylko rolę dekoracyjną, ale też niosą Rozwiń » przesłanie dla domowników by jeśli chcecie dowiedzieć się co symbolizuje bombka oko wiedźmy, która słynna wytwórnia filmowa zamawiała bombki w fabryce w Miliczu i czym jest wzornik dolnośląski zapraszam do wysłania kolejnego odcinka nazywam się Anna osoba da to jest podcast tajemnice muzeów moim dzisiejszym gościem jest pani Izabela Rymer ska menadżerka kreatywnego obiektu multi funkcyjnego z muzeum bombki w Miliczu dzień dobry pani Izabela China gry pani Izabela jesteśmy na kilka dni przed Wigilią myślę, że większość choinek w polskich domach jest już ubrana i podejrzewa się na większości są wątki to są takie ozdoby, które są dla nas oczywiste, ale często zastanawiamy się, skąd się w ogóle wzięły wydaje nam się choinki zawsze miały bombki tymczasem okazuje się, że tego typu ozdoby pojawiły się u nas stosunkowo niedawno dopiero dziewiętnastym wieku czy mogłybyśmy zacząć naszą rozmowę właśnie od takiej krótkiej historii bombki, skąd się w ogóle takie ozdoby wzięły jak najbardziej powiedziałbym, że nawet wielu domach pojawiło się wątki dwudziestym wieku ba nawet po drugiej wojnie światowej w sam zwyczaj stawiania choinek też nie był oczywisty nie jest oczywisty nadal w wielu domach, bo na wschodniej ścianie Polski często wieszano pod wały sufitu tzw. podróżniczki to były gałązki bochenki odwrócone do góry nogami i wcale tam to nie to te nie wyglądało także choinka stoi i ona jest pobierana tylko te gałązki właśnie albo były podwieszane przy suficie albo zatykane za ramy okiem z ramy obrazów okna były wieszane takie tzw. opłatki często były serwetki wycinane jakieś ozdobne wzory na choinkach wcale bombek nie wieszano tylko to były ozdoby słomiane czasami papierowe słodycze jabłuszka wydmuszki to było zresztą jedna z pierwszych bombek tutaj tym miejscu dziś znajduje nasze muzeum województwie dolnośląskim na dawnych ziemiach niemieckich choinki były popularne już dziewiętnastym wieku i w wielu domach tak były właśnie one ozdabiane czy historycznie przyszło do nas z Niemiec właśnie to ozdabiania choinek bombkami w, a postawienie drzewek bożonarodzeniowych taki sposób dzisiaj znamy i dekorowanie szklanymi bombkami przyszła z Niemiec tradycja sięga początków dziewiętnastego wieku, kiedy ta w Hucie szkła Lau sza pracował w 1 pracownik, którego nie było stać na ówczesne dekoracje bożonarodzeniowe, a były to właśnie jakieś łakocie marce planowe figurki i rajskie jabłuszka często lukrowane, więc on sobie pomyślał, że wydmuchał coś takiego na kształt jabłuszka uczynił to ku radości swoich dzieci, ale wkrótce w całej Europie okazało się że, że ten zwyczaj się przyjął powstało bardzo dużo manufaktur takich przydomowych, gdzie panie dekorowały bombki, które wcześniej panowie ojcowie dziadowi się Wydmuch wolni dzieci zawijały bombki papierki, a to jest bardzo ważne właśnie przy okazji tutaj wspomnę ten sposób przechowywania bombek właśnie w bibułkach papierkach, który gwarantuje, że nie dostaje się do bombek wilgoć i to szkło nie kruszeje tak szybko, więc to było już popularne właśnie w dziewiętnastym wieku takie chronienie bombek no i z nimi jeździli na jarmarki tak się ten zwyczaj rozpowszechniał w całej Europie dla mnie zaskakujące było czytając materiały do naszej rozmowy, że faktycznie takimi pierwszymi bombka na bieg przed bombkami czymś co zdobiło dekoracje świąteczne, zanim pojawiły się bombki były wydmuszki, które obecnie kojarzymy właściwie wyłącznie z Wielkanocą takty wydmuszki w mieście w latach siedemdziesiątych bardzo często służyły właśnie do tworzenia dekoracji choinkowych z wykorzystaniem bibułek papierów kolorowych zrobiło się pajacyki rybki jakieś figurki, a wielu też w domach były one dekorowane podobnie jak na Wielkanoc woskiem albo albo farbkami złocone i rzeczywiście były takie no pierwsze nasze bombki jeszcze nie szklane, ale już przypominające kształtem i formą tradycyjne znane nam teraz bombki choinkowe dziś, wybierając bombki kierujemy się głównie ich estetyką jej kolory, jakie nam się podobają oczywiście są przy najróżniejszych obecnie kształtach myślę, że trudno byłoby wymyślić kształt wzór, który nie byłby dostępny w formie bombki, ale jak rozumiem kiedyś bombki kształty i nawet kolory bombek miał jakąś symbolikę i one niosły ze sobą jakieś znaczenie tak to prawda, bo mówiło się, że choinka jest drzewkiem dobrych złych wiadomości, więc wątki, które na niej na choince wieszano miały nieść przesłanie dla domowników i kodować jakieś informacje sama bombka w kształcie kuli ma swoją symbolikę, bo kulistą ości bombki kulistą zdobienia choinki łańcuchami tak dookoła tam choinkę oplata my są symbolem ciągłości powtarzalności życia ludzkiego odradzania się jakieś nieskończoności na choinkach często widzimy np. ptaszki, a jest to uniwersalny symbol szczęścia radości w takiej też są kojarzone z posłankami Boskiej miłości pokoju przynoszą jakąś dobrą nowinę od dzwonki np. zwiastują dobrą nowinę, że chce się święta zaczynają aniołki też są popularne, toteż są zwiastuny dobrej Nowiny rybki to taki ciasno chrześcijański symbol Jezusa, ale obecność ryb na choince wskazuje na fakt Narodzenia się Jezusa jednocześnie nawiązuje do potraw wigilijnych Szyszka Żołądź orzekł to są symbole płodności urodzaju też mają zapewnić dobrobyt dobrostan w domu na kolejny rok owoce są symbolem właśnie też dostatku urodzaju, a wierzeniach ludowych w wielu wierzeniach ludowych owoc jest rodzajem daru dla Jezusa, aby ten zapewnił właśnie temu domowi dostatek samo jabłko rajskie jabłuszka, o których wspominałam, które były wieszane ma zapewnić urodę zdrowie wydmuszka już te wspominała, ale jest to taki uniwersalny symbol, który jest zalążkiem życia symbolem pomnażania jakieś ochrony na całym świecie zresztą jajko jest kojarzone z symbolem pomyślności i powodzenia zbyć choinkowe symbolizuje gwiazdę betlejemską, która prowadziła 3 Króli do Jezuska staję za nas sama gwiazda ma zapewnić domownikom bezpieczny powrót do domu no jest jeszcze 1 bombka bardzo taka bardzo taka ważna warto ją mieć u siebie z tą gąbka tzw. okiem wiedźmy i wiele osób, które odwiedza nasze zamówi takie mam taką dom moja babcia taką miała to jest bombka z wgłębieniem takim ozdobnym wgłębieniem często srebrnym brokatowe naj właśnie to oko wiedźmy odstrasza złe moce to faktycznie też kojarzy takie bombki właśnie z choinką babci z tego co czytałam symboliczne są również kolory ozdób choinkowych to prawda ważna jest kolorystyka ozdób czerwień np. to jest najbardziej popularne kolory na bombkach, bo nawiązuje do tego Rajskiego jabłuszka, które wydmuchał Sobiecha Greinert, ale jest symbolem witalności i sił życiowych jednocześnie zieleń nawiązuje do wiecznie zielonych gałązek jest to symbol życia wiecznego złoto z symbolem Boskiej światłości władzy bogactwa zwycięstwa dobra nad złem dużo też takich ozdób kolorem w kolorach białych srebrnych i obcy prywatnych brokat Tammy srebrnymi no one bezpośrednio oczywiście nawiązują do zimy, ale przede wszystkim oznaczają niewinność prawdę to bardzo ciekawe, bo myślę, że większość osób wybiera kolorystyka choinki pod jakieś własne preferencje ewentualnie wystrój wnętrza okazuje się, że za tym kryje jakaś symbolika, więc można dokonać tego bardziej świadomie np. na Ukrainie drzewka choinkowe kiedyś dekorowano pojęcie nami, które w promieniach światła wyglądały jak włosy anielskie też pamiętamy, bo te z czasów PRL-u choinki zdobione takimi włosami Helskim no wie, że może po prostu pajęczyny przynoszą szczęście stąd takie takie nawiązanie Zostań każdy z naszych sąsiednich krajów troszeczkę inne zwyczaje są dekorowania domów na święta i przygotowywania takich ozdób choinkowych np. w naszych zbiorach w naszej kolekcji są wątki w kształcie ogórka i całkiem niedawno dowiedzieliśmy się one wzbudzają duże zainteresowanie wśród gości okazało się, że ta jest zwyczaj niemiecki zawieszenia na choince ogórków i ten, kto znajdzie taki taką bombkę w tym kształcie po wieczerzy wigilijnej będzie miał szczęście przez cały rok dla przykład słyszeliśmy też od zwiedzających, że Dani przy ozdabiają choinki duńskimi flagami albo wątkami w kształcie płatków śniegu czy czy serduszek u nas akurat takie ozdoby choinka nie są tak bardzo popularne bardziej popularne są tak szybki Mucha Morki to prawda raczej hojnych flagami się nie spotyka u nas inne wzory wzory są bardziej popularne, ale wszystko bardzo ciekawe, że to faktycznie dużo symboliki kiedyś było w tym w tych w tych dekoracjach dziś to już jednak jest lista chyba historia tak kiedyś nawiązywały rzeczywiście do tych taki pierwszy symbolicznych as-dur, a i później do dokładamy do tego wątki w kształcie przedmiotów codziennego służy użytku jak instrumenty jak buciki jakieś tam inne formy zwierzątka Mikołaje z czasem pojawiło się też bombki z logo firmowym albo w kształcie przedmiotu, który w, którym się firma utożsamiała np. na naszej w naszych zbiorach są wątki w kształcie telefonów Centertel albo ziarenka kawy kino muzeum macie bardzo bogaty zbiór eksponatów głównie są jak rozumiem głównie czy wszystkie eksponaty są wątki, które były produkowane fabryce w Miliczu w exposé teraz wszystkie co roku było po 1 egzemplarzu odwieszone do Wzorcowni, żeby pokazać, jaki model bombki w danym roku był produkowany wszystkich nam się nie udało tutaj eksponować, ale i tak jest ich bardzo dużo ponad 6000 każda bombka jest inna sporo hojne udałoby się ubrać i rzeczywiście przyjeżdżają nasi goście to najchętniej by chcieli właśnie mamy sklepik z bombkami, które zaopatrujemy w bombki z okolicznych manufaktur w tej chwili jest spory kryzys na rynku, jeżeli chodzi o szkła o specjalistów od wydrukowania bombek, więc nasz krąg pozyskiwania jest coraz szerszy i szerszy, ale i tak goście mówią, że najchętniej by chcieli właśnie te konkretne modele te konkretne wątki, które mamy zgromadzone w exposé torach proszę powiedzieć takim będzie o jakiś taki najciekawszych bombka, które macie w swojej kolekcji marzyłaby nam się najdroższa bombka na świecie w naszej ekspozycji, która została stworzona przez Marka kasę ja dla angielskiej firmy jubilerskiej ona kosztowała aż 82 000 funtów, czyli ponad 400 000zł na polskie i przepiękna bombka zdobiona 18 karatowym złotem zrobi nami 1500 ponad 1500 prawie 1600 diament dzików ma przyklejonych no coś wspaniałego takiej bombki nie mamy ona zresztą ściśle strzeżona w szkatułce naiwnego ale, ale mamy takie banki, które troszeczkę imitują właśnie te cacka w naszej kolekcji są, jakie bombki, które przypominają jaja Fabergé też bardzo bogato zdobione są bombki z wykończeniami jubilerskimi z kolekcji, która trafiła na choinkę Jana Pawła II za czasów jego pontyfikatu mamy bombki, które zamawiał tutaj sam Walt Disney tej bombki, które zamawiały domy towarowe z nowego Jorku one są troszeczkę inne wcale wbrew pozorom nie są bardzo bogato zdobione najczęściej są to motywy florystyczne, bo w odróżnieniu od bombek, które to polscy zleceniodawcy zleceniodawcy dawali tutaj w tej fabryce bombki nowojorski właśnie nie mają pejzaży zimowych tylko piękna takie letnie w letnich kolorach kwiaty jeśli już jesteśmy przy wzorach mogą pojawiać się na bombkach to myślę, że jest dobry moment, żebyśmy przeszły do rozmowy o takiej niezwykłej misji, którą muzeum bombki realizuje, a mianowicie o wzornik dolnośląskim czy mogłoby nam pani krótko powiedzieć co to takiego to rzeczywiście jest misja, ponieważ my tutaj na Dolnym Śląsku nie mamy swojej tożsamości kulturowej takiej jednoznacznej po drugiej wojnie światowej ciągłość kulturowa została przerwana wymieniła się niemal całkowicie ludność i te grupy etniczne, które przyjechały zam. na stałe przywiozły swoją kulturę swoją tradycję swoje zwyczaje, ale nie są one dla nas wszystkich, którzy tutaj mieszkamy wspólne i w poszukiwaniu czegoś co będzie nas łączyło i w poszukiwaniu wzoru, którym moglibyśmy dekorować bombki takiego, który pogodzi te różnice etniczne dotarliśmy do pana Ryszarda ulegały, który jest prawda plastykiem, ale z zamiłowania etnografem i on wszczepił u nas taką myśl, gdyby to były kompozycje z pojedynczych motywów wzorniczych tych grup kulturowych osiedliły się na Dolnym Śląsku po drugiej wojny światowej, zanim bowiem dalej o projekcie, bo myślę, że słów słuchacze też są tego ciekawi na terenie Dolnego Śląska po wojnie trafili nie tylko Polacy z różnych z różnych części kraju natomiast 3 grupy etniczne takie egzotyczne kulturowo powiedzmy troszkę bliżej jakie, jakie to były grupy nasze muzeum Etnograficzne zwraca nam uwagę na to, że nawet może bardziej te inne grupy niż nasze tutaj z Polski, bo głównie byli to Polacy z Kresów Wschodnich, ale też Żydzi Ormianie Karaimi Tatarzy Romowie zjechali też potomkowie dawnych polskich emigrantów z Bośni Bukowiny rumuńskiej Francji Belgii nie przesiedlono tutaj zdemobilizowanych żołnierzy i te osoby, które powracały z obozów pracy i robót przymusowych z dniem w Niemczech w 1947 roku w ramach akcji Wisła przesiedlono Ukraińców Łemków Bojków i później zjechali w czasie wojny domowej zjechali do nas Grecy Macedończycy, więc tych mniejszości mamy bardzo dużo na Dolnym Śląsku na, a ziemię tutaj odzyskane były obietnicą lepszej przyszłości godnego życia dlatego chętnie przeprowadzali się właśnie mieszkańcy innych części Polski Kujaw jacy w Nisku pianie Kaszubi górale i takich przeludnienia onych zubożałych wsi podlaskich kieleckich rzeszowski wielu wielu innych, czyli faktycznie ta mieszanka bardzo różnorodna i trudno pewnie znaleźć jakiś 1 wspólny mianownik jak rozumiem pomysłem Górnika dolnośląskiego jest takie ich połączenie na zasadzie kompozycji będącej łączeniem elementów różnych wzorów tek właśnie tak, bo osiedleńców nie utożsamiali się zastanym po niemieckim dziedzictwem kulturowym natomiast tak jak wspominałam przywieźli ze swoich rodzinnych stron mam pamiątki muzykę tańce czasami to były stroje ludowe te te stroje były wyszywane malowane wzorami ludowymi PiS tego regionu, z którego przyjechali ja np. osobiście mam korzenie na Podlasiu i na Podhalu, więc takim charakterystycznym motywem wzornicze Podhalańskim są Kozienice cyferki i inne takie takie wyższe banki kwiatowe i łączymy właśnie te wzory z tymi, które już tutaj były na Dolnym Śląsku bo, bo zastaliśmy tutaj takie motywy wzornicze jak kwiaty w donicach jak rozety wachlarze girlandy kwiatowe, więc je wkomponowuje Emmy w inne elementy wzornicze, które przywieźli nasi ojcowie dziadowie pradziadowie przyjeżdżający i osiedlając się na stałe na Dolny Śląsk czy te kompozycje są tworzone wg jakich zasad tak nasi korytarze bombek mają swój styl malowania widać te różnice inną ręką, że są bombki malowane, ale jednak wszyscy się kierują 4 zasadami to pierwsze ważne jest to, żeby ta kompozycja była złożona z pojedynczych motywów wzorniczych co najmniej 2 grup etnicznych, które osiedliły się na Dolnym Śląsku po roku 1945 może być więcej, ale co najmniej 2 wzory są wykonywane taką przerywaną linią Krapkowic mam, dlatego że chcielibyśmy nawiązać też do tej sztuki malowania pierwszych ozdób choinkowych, czyli wydmuszek woskiem jak maluje woskiem takim ostrym narzędziem i giełdom moczy się wosku to narzędzie i nakłada później na powierzchnię wcześniej wydmuszek teraz teraz my bombek to się rzeczywiście uzyskuje ten efekt kropeczki, którą można tak zostawić można ją rozciągnąć, ale wzór zaczyna się od 1 kropki ma już raz miał używamy wosku tylko o farby akrylowej albo albo silikonowej czegoś co jest bardziej trwałe, ale właśnie ważne jest, żeby te wzory były wykonywane Krokowa i na jednolitym monochromatycznym dla słuchaczom, którzy chcieliby zobaczyć jak wyglądają takie wzory i bombki ozdobione w ten sposób polecam wejść na stronę muzeum bombki w Miliczu tam można zobaczyć takie dekoracje one naprawdę przepiękne są takie mają taki ludowy charakter jednocześnie są inne niż te wzory, które kojarzymy z różnymi regionami Polski w nowo powstały w taki sposób, jaki właśnie pani Izabela nam opowiedziała, a proszę jeszcze powiedzieć jak wygląda realizacja tej misji wykonaniu muzeum, jakie podejmuje działania, żeby wypromować ten wzornik dolnośląski teraz przed nami jeszcze bardzo długa droga, żeby tę koncepcję upowszechnić co prawda jest ona już zaakceptowana przez etnografów ma z Top na poparcie wśród osób, które zajmują się promocją naszego regionu, ale najważniejsze jest to, żeby się ona upowszechniła ta koncepcja ta myśl by wśród mieszkańców Dolnego Śląska dlatego organizujemy warsztaty zdobienia bombek z Górnikiem dolnośląskim zapraszamy do nas grupy wycieczkowe ze szkół przedszkoli, które przyjeżdżają i w ramach programów mikołajowych dowiadują się wzornik ku i też uczestniczą w takich warsztatach zdobienia zdobienia często organizujemy spotkania dla grup studyjnych zawsze opowiadamy o tym, oprowadzając po muzeum łąki przy naszym muzeum w zasadzie muzeum jest częścią kreatywnego obiektem multi funkcyjnego i tutaj dzieją różne rzeczy m.in. 9 lat temu powstała szkoła podstawowa, gdzie wspólnie podejmujemy to wyzwanie i upowszechniania koncepcji wzornika dolnośląskiego, ponieważ w przyszłym roku szykuje nam się dziesięciolecie naszego komu i naszego muzeum i postanowiliśmy, że wprowadzeniem do do tematu do tematów związanych z muzeum będzie spotkanie świąteczne przygotowane dla całej społeczności szkolnej i dla sympatyków tego miejsca poświęcone Górnikowi dolnośląskiemu pomysłem na to spotkanie jest komponowanie mnie historii rodzin, które w naszej społeczności, które tutaj przyjechały zam. są dziadkowie to być może to są pradziadkowie na naszych uczniów i przy tej okazji będziemy sobie właśnie te historie opowiadać, a w zasadzie mówimy, że będziemy je Szywacz, bo motywem takim głównym rekwizytem naszego spotkania jest obrus gościnności uszyty my taką metodą otworkową z różnych kawałków tkanin, które niosą jakąś rodzinną historię, które są wspomnieniem, które są być może ważną pamiątką wiadomo nie spodziewamy się, że ktoś nam te najbliższe sobie pamiątki odda, żeby wsiąść do naszego obrusów, ale niech to będzie kawałek zastępczej tkaniny dla nas najważniejsza jest opowieść nie będzie tylko odpowiedź związana z tą tkaniną opowiadamy również o przedmiotach, które zastaliśmy w naszym domu, kiedy się urodziliśmy być może to są jakieś pamiątki po dawnych właścicielach tych domów musimy wiedzieć, że to na Dolnym Śląsku wiele domów zostało zamieszkanych taki całkiem całkiem dobrze urządzonych i z wieloma przedmiotami po dawnych właścicieli będziemy wymieniać się przepisami na dawne smaki smaki dzieciństwa i wspólnie gotować kompot suszu, a każdy ze swoich stron rodzinnych ma troszeczkę inny przepis troszeczkę inną tajemnice wdrożenia tego niepowtarzalnego smaku komfortu, więc ta właśnie taka mieszanka tradycji mieszanka zwyczajów i ma nam uświadomić jak bardzo jesteśmy zróżnicowani Etnograficzne nie, a jednak, że są takie rzeczy stałe takie wspólne dla nas jak spotkanie przy świątecznym stole jak te potrawy świąteczne jak wspólne przeżywanie rodzinnych historii bardzo ciekawa inicjatywa oczywiście mamy również sprzedaż tych pamiątek w naszym sklepiku od zeszłego roku za rów na koncepcja dekorowania wzornik wiem jak i sama bombka Dolnośląska zostały opatentowane i teraz możemy już to śmiało prezentować we wszystkich mediach społecznościowych na naszych stronach internetowych i obdarowujemy tym naszych gości, a bombki da się gdzieś kupić poza muzeum czasami od nas po prostu odkupuje Dolnośląska organizacja turystyczna i jeździ tymi bombkami na Jar na regionalne jarmarki kim na pewno wiem, że były na wrocławskim rynku na jarmarku sprzedawane i gdzieś dalej na jarmarkach bożonarodzeniowych, ale nie tylko, bo zdaje się, że też wielkanocnych na południu naszego województwa nad Calais wciąż nie są to rzeczy powszechnie dostępne także wszystkich słuchaczy, którzy chcieliby kupić sobie taką bombkę zachęcamy do odwiedzenia muzeum wątki mitu no tak ciągle poszukujemy osób, które chciałby malować te wątki, bo to są rękodzieła i nie robimy tego maszynowa ciężko jest uzyskać skalę masową, więc tak te wątki, które w tej chwili mamy są opracowywane zdobione przez naszych pracowników to idzie takim jednostki każdy, ale dosyć wolnym tempem, więc chętnie podzielimy się tą wiedzą nauczymy innych i chcielibyśmy, żeby ten ten pomysł z dekorowania bombek nastał bardzo popularne i przeniósł się do innych części Dolnego Śląska, bo też dodatkową zaletą jest to, że te wzory rozumiem są takie dość unikatowe, ponieważ zmiany są złą połączeniem różnych elementów charakterystycznych dla różnych kultur to jak możliwość tworzenia kolejnych nowych wzorów jest właściwie nieskończona takie zna każda bombka jest inna 1 motyw pasuje do drugiego wszystkie nawiązują to to jest ważne do etnograficznych bogactwa Dolnego Śląska, ale nie ma 2 takich samych pomysłów na na bombkę, więc to jest na pewno unikatowy bardzo to jest fajna misja mocno trzymam kciuki za za jej rozformowanie państwa zachęcam do odwiedzenia zarówno strony jak i samego muzeum można obejrzeć nie tylko przepiękne bombki, które zostały wyprodukowane w tej Manufakturze, ale właśnie też przekonać się tym jest wzornik dolnośląskie na własne oczy pani Izabelo bardzo serdecznie dziękuję za dzisiejszą ciekawą rozmowę dziękuję ślicznie zaprasza muzeum łąki wymienić tu dziękuję przy mikrofonie Anna Sowa nie da, a to był podcast tajemnice muzeów do usłyszenia przy kolejnym odcinku Zwiń «

Bombka Dolnośląska, oko wiedźmy i pajęczyny. Najbardziej niezwykłe ozdoby choinkowe

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: TAJEMNICE MUZEÓW

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Podsumowanie tygodnia, a w nim Marsz Miliona Serc bez Trzeciej Drogi i Słowacja tuż przed wyborami

Podsumowanie kwartału na rynku sztuki (cz. 2)

Marsz, marsz Tuska

Niska inflacja, braki paliw

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL