REKLAMA

Wojna półprzewodnikowa. Konflikt, w którym udział bierze już prawie cały świat

Techstorie
Data emisji:
2022-12-20 18:00
Audycja:
Czas trwania:
47:45 min.
Udostępnij:

W 2022 roku w technologiach wszystko krążyło wokół niewinnego słowa: chipy. I nic dziwnego - wokół tej właśnie technologii zaczyna się toczyć coraz gorętszy globalny wyścig. A jego uczestnikami są nie tylko największe gospodarki, ale także my sami, bo bez chipów nie ma dziś cywilizacji. Do czego prowadzi ich brak, przekonaliśmy się, gdy w czasie pandemii zerwane zostały łańcuchy dostaw - bez chipów nie ma dziś mnóstwa sprzętów. Rozwiń »
Dlaczego wyścig mocarstw toczy się dziś na półprzewodniki? I czy faktycznie możemy mówić o "wojnie chipowej"?

W tym odcinku:
Wschodnia Dolina Krzemowa - 2:00
Sojusznicy i wrogowie - 8:50
Techsuwerenność Tajwanu - 12:22
Chiny - 27:36
Plany decouplingu USA - 30:13
Europa - 37:00

Dodatkowe źródła:
O Tajwanie: https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/tajwan-polprzewodnikiem-globalnej-gospodarki/
O znaczeniu blokady USA: https://www.eastasiaforum.org/2022/12/11/us-chips-war-hits-allies-but-likely-misses-long-term-chinese-strategic-target/
O współpracy polsko-tajwańskiej: https://lukasiewicz.gov.pl/2022/05/17/lukasiewicz-z-misja-na-x-polsko-tajwanskich-konsultacjach-gospodarczych/
O najważniejszej wojnie: https://wyborcza.pl/7,179012,28067175,najwazniejsza-wojna-swiata-o-czipy.html
O Indiach: https://asia.nikkei.com/Business/Tech/Semiconductors/Tata-to-enter-chipmaking-in-India-Chairman-Natarajan-Chandrasekaran?fbclid=IwAR1Q92-NHGrM8DTknDWh4yaV02b4JlabatWa6Amk58-y1nU1ncoigewA-_Y Zwiń «

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
słowo roku 2022 związane z technologiami smart dezinformacja cyber wojna tu Target, a ma morze morza wiemy do tego zmierzasz tak naprawdę w 2022 roku wszystko krążyło wokół innego słowa półprzewodników albo chipów jak to woli, ale tronie dziwnego, bo ta dosyć niewinnie brzmiącą technologia stała się w tym roku gorący kartofel gorący kartofel albo gorący wyścig, a jego uczestnikami są dziś nie tylko największe gospodarki świata, ale także my sami, bo powiedzmy sobie to Rozwiń » wprost bez czipów nie ma się cywilizacji, dlaczego wyścig mocarstw toczy się dzisiaj półprzewodniki i na półprzewodniki i czy faktycznie możemy mówić o wojnie typowej na te pytania postaramy się odpowiedzieć w dzisiejszym odcinku podcastu historie, które witają Sylwia Czubkowska redaktorka prowadząca magazyn spidersweb plus oraz Anna Sosnowska redaktor prowadząca projekt Jutronauci gazety wyborczej Czech historię dzisiejszym temacie już opowiadaliśmy bardzo polecam odcięci od jak Tajwan za pomocą technologii szykuje się do ewentualnego konfliktu z Chinami o tym jak Chiny budują technologiczną twierdze i wreszcie o tym dlaczego Korea pozwala swoim bolą na bezkarność nawet gdy dopuszczają się korumpowanie prezydenta tego kraju ale zanim przejdziemy do szczegółów dzisiejszego odcinka mamy do was gorącą prośbę gdziekolwiek nas słuchacze, jeżeli spodoba nam się wasz podcast zasób trybów, czego docencie jest to nie tylko to bardzo miłe docenienie naszej pracy, ale także pomoże nam w szerszym dotarciu z opowieściami o tym jak ważne dzieje się w życiu są technologia, a więc przejdźmy do tych chipów moje ostatnie kilkanaście dni krążyły cały czas wokół chipów spędziłam na Tajwanie i muszę wam i topiła się opowiedzieć jak to wszystko wygląda tak, bo mi nawet nie zdarza się powiedzieć, więc też czekam, więc zacznijmy od takiego obrazka droga z Tajpej, czyli ze stolicy Tajwanu do Chin złą zajmuje około godziny jedzie się bardzo szybkimi autostradami którymi są całe to państwo jest pokryte no tylko po co do tego trzęsły się jedzie to takie średnie wielkości miasto nie ma nic naprawdę szczególnie ciekawego ani cennych zabytków nie jakieś pięknej architektury nawet położenie tego miasta nad zatoką tajwańską gwarantuje zapierających dech w piersiach widok a gdzie to jest tak nam jak mogą pozostać na północ południe byłaby to dziękuję to jest to mieć na wschód od od Tajpej okej raz przy samym przy samym tak naprawdę Wybrzeżu od tej wyspy mimo tego, że naprawdę miasto jak miasto 400 000 mieszkańców plus do tego miasta codziennie sznur samochodów toczą się po tych autostradach sznury i tysiące ludzi, bo no, bo to tam mieści się tak naprawdę dzisiaj serca całego państwa i to serca nadający krwiobieg taki bezpośrednio związane z bezpieczeństwem i przyszłością Tajwanu, bo w tym mieście na 400 aktach specjalnie stworzonego 44 lata temu parku przemysłowego mieści się aż 360 technologicznych mniejszych większych firm na czele z rozsianą iluś tam punktach najsłynniejszą firmą tajwańską taką dosłownie perłą w koronie, czyli PiS emisji, o którym państwo powiedziałyśmy, ale to już widzę ten korek rano i wieczorem i tak corgi tak, chociaż tam jest oczywiście wszystko dosyć sprawnie zorganizowana dziewicą tak sobie zrobił taką własną dolinę Krzemową dokładnie tak, chociaż i to bardzo ciekawe ten teren wygląda znacznie bardziej technologicznie niż ta kalifornijska kolebka cyfryzacji pamiętasz jak jest Dolina Krzemowa jeszcze mimo tych wszystkich lockdownów no pewnie z szeroko rozrzucone miasteczka zabudowa parterowa albo jednopiętrowa piękne zapachy, bo wszędzie kwiaty drzewa Paul taktach bliskość pustyni, która też dodaje takiego klimatu kawiarenki sklepiki na, a mianowicie, że tam są tam są w Mountain View czy w Palo Alto w KON CERT kino największe firmy do tego zmierza do tego zmierzam, że te miasteczka wrócą tam mieszkają ludzie zwykli i kampus technologiczny, gdzie są przeważnie na uboczu też szeroko rozłożone zajmują jakiś tam większy obszar, ale jednak są miasta należące przede wszystkim mieszkańców to w parku technologicznym Chin to jest taka cała dzielnica tego tego miasta sądy właściwe biurowca zakłady produkcyjne i to takie nie drapacza chmur nie srebrne błyszczące budynki tylko takie lata dziewięćdziesiąte powiedzmy jeśli chodzi o zabudowa jedno obok drugiego i opłatach ci błąd ZyXEL nas oczywiście tak jak wspomniałem ten misję i to w wielu miejscach porcjowane wszystko bardzo spokojna bardzo biznesowa, dopóki się np. nie zatrzyma przed siedzibą PiS emisji przed głównym budynkiem jest taki wielki czerwony napis Dreams wystarczy moment zatrzymania się by ciekawskiego przywitał nie tylko ten napis, ale także ochroniarze firmy momentalnie wylegują gdzieś ze swoich budek z budynku, bo cała okolica tego giganta półprzewodników jest po prostu upstrzona komórkami termo wizyjny mi wyłapując tymi wszelki ruch szybko alarmującym mi o niespodziewanym gościa to pojęcie to jest kolejna różnica, bo w stanach można w planach Dolinie Krzemowej można się spokojnie zasadzie przechadzać pomiędzy tymi siedzibami głównymi dźwięki największych firm i ochroniarze raczej przymykają oko, ale być może powód jest związane z bezpieczeństwem czy też przede wszystkim związane z bezpieczeństwem wieś jak ja próbowałam umówić nakłonić ludzi związanych z kimś na spotkanie z różnymi kanałami usłyszałam to metafora to firma Ursus nominowano obecnie zaminowane to znaczy konkretnie związane, że metafora, ale nie pod tak ścisłą ochroną, bo na tej firmie la barkach tej firmy leży bezpieczeństwo tego państwa ja się temu zasady nie dziwię wg Chrisa Millera dyrektora do spraw Eurazji w forum policji Instytut on autorem co świeżo wydanej książki czy PORR to właśnie półprzewodniki, czyli produkt EFIS emisji jest dzisiaj na wagę złota piszą tak cytuję druga wojna światowa była oparta o Stal aluminium i kontynuacją była zimna wojna definiowana przez moce atomowe rywalizacja między Stanami Zjednoczonymi Chinami może być równie dobrze zdeterminowana siła ich obliczeniowych potencjałów stratedzy w Pekinie w Waszyngtonie właśnie zdali sobie sprawę, że wszelkie zaawansowane technologie od uczenia maszynowego do ochrony przeciwrakietowej od pojazdów autonomicznych do uzbrojonych dronów wymagają zaawansowanych chipów zwanych formalnie pół przewodnikami zdali sobie sprawę to właśnie delikatnie powiedziane z dnia na dzień półprzewodniki walka nie trafia coraz częściej może nie na czołówki mediów na morze na czołówki mediów poseł raczył merów Tajwanie cały czas, bo kolejne państwa rządy firmy, podejmując coraz bardziej zdecydowane działania mające na celu winy sąd ochrony swoich zasobów z drugiej strony tak naprawdę możliwie dużo ugryzienie kawałka tego tortu i o to chodzi w tym całym torcie i o co idzie konflikt może wyjaśni to na samym początku jak mówił nam Piotr Cywiński one z szefem działu komercjalizacji badań w sieci badawczej Łukasiewicz po prostu do czynienia z technologią krytyczną pandemia uświadomiła nam, jakie mogą być kruche łańcuchy dostaw szczególnie w takich bardzo sobie krytycznych zarówno dla gospodarki jak ich państwa dziedzinie, więc półprzewodniki obecnie tak w tej chwili mówi się, że na 1 człowieka żyjącego na ziemi przypada 1000 procesor tak czy zestawy są we wszystkich właściwie elementach jak nas otaczają i dostęp do własnej technologii, która jest na lokalnie i dostęp do tego żeby, żeby nie mieli przerwanych łańcuchów dostaw o obecnej sytuacji jest krytyczna dla dla działalności nie tylko biznes lub już państwo to skoro wiemy czym są czipy co takiego z nich cennego to teraz postaramy sobie pokazać, jakie głównych graczy mamy na tym polu i jak układają się pomiędzy nimi sojuszy, gdzie przebiegają nie konfliktu ja po prostu już widzę, że nam się przydała taka specjalna mapa i taki specjalny wskaźnik laserowy, gdzie mogliśmy w wskazywać, których kluczowych punktach mówimy, ale damy sobie bez tego, dlaczego właściwie dnia, a może w tym momencie polecamy, żeby nasi kochani słuchacze na chwilę zastopowali nagranie i czy to wyciągnęli stare atlasy szkolna lub wręcz może macie globusa, a jeżeli nie no to po prostu wystarczy odpalić ma pana w internecie na smartfonie i spojrzeć na tę mapę, bo to lepiej pozwoli zrozumieć, jakimi wyzwaniami tutaj mamy, jakimi ścieżkami przebiegają chip owe strefy wpływu są oczywiście na tej mapie 3 najważniejsze pkt 1 to Azja południowo-wschodnia to mamy taki trójkąt Tajwan Japonia Korea Południowa i kolejny samodzielny punkt w tym regionie to oczywiście Chiny po drugiej stronie globu pulsują bardzo wyraźnie stany Zjednoczone i trzeci trochę taki nieśmiały, ale jednak coraz ważniejszy punkt to Europa dodatkowo zaczynają się na tej mapie świecić Indie i troszeczkę Rosja można by powiedzieć, że rozgrywka chipy zaangażował się wszystkie najważniejsze siły gospodarcze polityczne świata i że nie może właściwie czemu dziwić, choć obecnie stan rynku następujący lider, czyli Tajwan produkuje półprzewodniki technologii aktualnie produkuje półprzewodniki w technologii 5nm w planach są już 3 metrowa co więcej oni mówią o dwójce i to nie mówią na zasadzie kiedyś w przyszłości, że już konkretna data, że już konkretnie trwają prace dyskusja wypuszczenia no, więc Tajwan trójka dwójka w planach za to Chinom udało się przebić taką mniej spektakularną barierę 7nm tym samym takim wyjątkowo zbliża się do granicy ustalonej umownie przez stany Zjednoczone na trzymanie przeciwników, czyli no właśnie jest kierownik ludowej to jedno 2 generacji do tyłu, ale co właściwie znaczą no Matter czy generację wytłumaczy nam to znowu Piotr Cywiński sieci badawczej Łukasiewicz przewodnik no to jest zbudowane tak samo jak każdy inny element jest to pewnego rodzaju warstwy, które co układane 1 na drugą co odpowiednie materiały, które mają różne właściwości przewodzące bądź rewelacyjne, bo współprzewodniczący w zależności od tego jaki to jest element i każda z tych walk jest odpowiednio się nazywa fachowo wyczyn Fabiana, czyli powiedzmy sobie robimy sobie takiej powierzchni za pomocą światła Witowski to są różnego rodzaju pani sobie czujnie przestrzenie puste bądź, które tworzą później połączenia elektryczne no i teraz w zależności od tego jak mało zrobimy taką strukturę to na danej powierzchni elementu bądź podłoża możemy jak upchnąć więcej elementów półprzewodnikowych i robiąc zamiast szerokość ścieżki załóżmy 200nm, żeby 5nm no to nam na pewno powierzchni elementu płaci podłoża możemy więcej elementów takiej samej strukturze upchnąć i dzięki temu możemy mieć mniejszy mniejszy element półprzewodnikowy z tą samą funkcję na serce tego konfliktu jest wspomniana już wyspana oceanie spokojnym, wokół której jest teraz bardziej niespokojnie z 1 strony ci są gwarantem bezpieczeństwa tego państwa z drugiej są powodem jeszcze silniejsze zakusów Chin to pewnie nie będzie mogę potwierdzić, bo to tam była, ale jak rozumiem na Tajwanie wszyscy mają świadomość tego jak ważny argument mają w ręku o, tak więc kolejni politycy praktycznie wszystkich partii od coming gangu po rządzącą Pippi, z którymi rozmawiałam pytam ci odpowiadali to nasze klejnoty koronne tonaż gwarant bezpieczeństwa największa siła Tajwanu nie chcieli za dużo zdradzać to zacznie się dużo stateczki strategia państwa w stosunku do zabezpieczenia tego nie wie tego klejnotu koronnego, ale nie było polityka, który by się na ten temat nie był w stanie wypowiedzieć wszystko jedno czy, zajmując się technologiami czy sprawami zagranicznymi teraz my by ów umocni to wszystko w kontekście twarde liczby zdanych Boston Consulting Group z 2021 roku wynika, że 90% najbardziej zaawansowanych technologicznie półprzewodników pochodzi właśnie Tajwanu po przychodów firmy dieslem i stanowi rynek amerykański, a około 1010% chińskiej z kolei firma konsultingowa Makinwy szacuje, że światowy popyt na półprzewodniki będzie wyłącznie rosło co nie jest dziwne i do końca dekady to branża ma być Warta 1 bilion dolarów, więc robi wrażenia zaś cały ten biznes daje Tajwanowi aż 15% PKB tak dla porównania przemysł samochodowy w Niemczech test niecałe 10%, więc teraz już widzimy, o czym jest mowa, ale z drugiej strony jest jeszcze kontekst polityczna, który tłumaczy trochę, dlaczego chipy stało się kluczowym dla politycznej pozycji tego państwa elementem i politycznej pozycji to znaczy pozycję międzynarodową Tajwanu najlepiej może określić enigmatyczny zwrot to skomplikowana i jeśli go długo zastanawiam czy powinniśmy w tym odcinku poruszać tę sytuację polityczną myślę, że trochę warto wytłumaczyć nasi ludzie mechanizmy są od niej uciec tak silny jest jest tak wywołuje tak wiele problemów w w takim, jakim się rozwikłaniu tego złoża troszkę ogólnie charakteryzuje ma rynkach domy źródła, które naprawdę pogłębiają to te informacje bardzo polecamy posłuchać poczytać na ten temat, ale ogólnie oficjalnie jako Republika Chin Tajwan uważa się za spadkobiercę i politycznego i instytucjonalnego przed rewolucyjny Chin, a chińską Republikę ludową uznaje po prostu za uzurpatora za to dla chińskiej Republiki ludowej Tajwan to zbuntowana prowincja w cudzysłowie oczywiście w ramach polityki 1 państwa Pekin skutecznie zwalcza wszelkie międzynarodowe objawy uznania państwowości Tajwanu efekt ledwie kilkanaście państw uznaje oficjalnie Tajwan za niezależne państwo chińskie do skomplikowania tej sytuacji dochodzi fakt, że właściwie no może nie wszyscy, ale coraz więcej polityków tajwańskich i ogromna część społeczeństwa tej wyspy już wcale nie uznaje się za właściwe Chiny wręcz przeciwnie coraz silniejsze są przekonani o narodowości tajwańskiej, więc aż nasuwają porównanie do Ukrainy no właśnie trochę taka trochę nie niema właściwe drugiego państwa na świecie, do którego możemy porównać tę sytuację, bo jeśli tak troszkę zarysowuje, skąd się, skąd się tam wzięła to w ogóle siła chińska na Tajwanie to były migracje dziewiętnastym wieku dzieci potem ogromna migracja Czang Kaj-szeka po rewolucji tak, ale dzisiaj ledwie około 15% mieszkańców Tajwanu to Chińczycy, którzy przybyli z Chin kontynentalnych w ostatnich kilku dekadach większość mieszka albo wcześniejszego wcześniejszych dekad, więc z tym pokoleniem albo są to twierdzenie mieszkańca Bory gani oczywiście też już mocno mieszało się jeszcze wcześniej była okupacja japońska, gdzie takie dosyć duża mieszanka dlatego tutaj Duńczykami już dzisiaj takie poczucie właśnie na ten w tym państwie, tyle że równocześnie cały czas sytuację podlewa i ognia Pekin, który po sobie rości prawa do tego Tajwanu prawa polityczne, ale też rości sobie oczywiście zakusy ma coraz większe na ten półprzewodników potencjał i dlatego właśnie te czipy stały się dla Tajpej po prostu główną kartą przetargową w globalnej układance politycznej zresztą dokładnie w ten sposób mówił miej sam rozwój, czyli minister spraw zagranicznych Tajwanu w filie i Pawła sytuuje się, a Łój o chacie Portos sytuacja Tajwanu to Baltic Power House produkujemy około 90% najbardziej zaawansowanych półprzewodników na świecie co więcej za ich eksportu w 40% odpowiadają szlaki morskie więc, gdyby wybuchł w jakikolwiek konflikt wokół Tajwanu to byłoby to ekstremalne dla globalnej gospodarki i nie chcielibyśmy tego doświadczyć dlatego naszym obowiązkiem jest zadbać o to by nie było żadnego konfliktu między Tajwanem, a Chinami i dali kandydata, a mówią o fuzji mój artykuł konstytucji o 5 nad własną kompozycję limitu Michała insulina i tu pas m.in. w Stawisku istotę suchej czy będzie PiS zbiorów i dla nas utrzymanie status quo jest najlepszym sposobem by zachować spokój i stabilności w tym temacie przecież przez ostatnie 45 dekad była metoda na zabezpieczenie Międzynarodowego pokoju będziemy kontynuować działania w tym kierunku mamy nadzieję, że Chiny nie złamią status quo i nie zaatakują Tajwanu, jeżeli tak zrobią to miałoby to nie tylko dramatyczny wpływ na Tajwańczyków, ale i na światową gospodarkę dlatego oczywiście nie chcielibyśmy leśną uchwały Rokosz wójt młoda, a tu jak, ale powiedzmy sobie szczerze to jest sytuacja bez precedensu, żeby gwarantem przeżycie całego państwa była technologia to jeszcze technologia no to nie obronna po prostu tak, bo to nie to nie jest przecież także lekarz militarna także tutaj zbudował sobie Tajwan świetna technologie związane z marynarką czy lotnictwem półprzewodniki powiedzmy sobie wprost by ktoś mi 5 lat ten poziom będziemy się nad tym pochylać to takie ciekawe tobym się w głowę pukała, a jest Super ciekawe jak bardzo ciekawe przekonuje chociażby Robert ca moją też o nim opowiada byśmy właśnie odcinku o pisałem o Tajwanie Robertsa to jest ten biznesmen tajwański miliarder, który też filantropem, który przekazał Tajwanowi 100 000 000USD na uratowanie tajwańskiej demokracji, a co najważniejsze był jednym z pionierów ci powie rewolucji na Tajwanie i tak wspomina tamte czasy mamy tyczy mniejszym solowej płyty trema ciemne czy uznały, iż dzisiaj DPS Opławiec, aby głos inni się Departament to co ważne jest determinacja żony równo tajwański przemysł typowy nie powstał z inicjatywy prywatnych firm tylko rządu w połowie lat siedemdziesiątych zaczęto myśleć o przemyśle o tym co powinno być wdrożone zaplanowano zakup technologii od firm ze Stanów zjednoczonych sam pracowałem wtedy w rządowym Instytucie badawczym i wraz z 30 innymi inżynierami zostaliśmy wysłani na szkolenia IT Madzi chwilę etapy poza jej co pan EU łączy 1 remis Leeds 1, a tę wiarę radę pass, czyli będzie służyło przespać chwilę uczyli ja śle swój Grabek czy emanacji wójt przywieźliśmy technologie, które pod ochroną i wsparciem rządu zaczęliśmy wykorzystywać do budowy firmy biłem cee dały była długotrwała współpraca z drugiej strony moim zadaniem było sprawienie by firma przynosiła zyski, bo szybko Zdano sobie sprawę, że jeżeli nie zarabia rząd do nieważne ile się nie zainwestuje nie odniesie sukcesu się czy Chin z płotu co PSL da wdzięk ma Kida z okolice marca, aby dać nam z myślą praw i gazu i Wild man te media donoszą o numerach Chomać wysokiej puli Jola kończy procesu no i oczywiście ma rację, bo to rząd w Tajpej stał za takim skoordynowanym planem wysyłania setek młodych inżynierów na szkolenia do Doliny Krzemowej i na amerykańskie uczelnie w rodzaju IT albo CAL tech w Kalifornii, gdy wrócili na Tajwan z know-howi to ponownie rząd sfinansował powstanie tego wspomnianego przez siebie parku technologicznego specjalnego Instytutu badawczego, który opracował patenty na rzeczy technologie przewodników, więc Tajwanie mieliśmy sytuacje tak jak w tej prawdziwej Dolinie Krzemowej, gdzie chodzę samodzielnie nastąpił boom technologiczny, ale to też sytuacja Korei, które opowiadaliśmy, gdzie tak naprawdę to z inspiracji rządu i finansowania rządu trzeba tak bardzo mocno rozwinęły daj Pański model to taki troszkę jak model dzisiejszej Unii Europejskiej, która próbuje mniej lub bardziej udanie wspierać własne firmy mając tyłu głowy suwerenność cyfrową swoich członków tak różnica jest taka, że jednak te lata siedemdziesiąte osiemdziesiąte na Tajwanie to były rządy dyktatury wtedy już syna cenionego przez siebie Czang Kaj-szeka nas zatem wiele decyzji także tych o wspieraniu przemysłu technologicznego było wdrażanych tu le brzmiało MAK dobra dyktatura nie netto sam sumując łan, czyli ówczesny premier Tajwanu ściągnął ulica wciąga też już ani państwo wydaliśmy ze Stanów zjednoczonych by stanął na czele tego chronionego Industry, ale tak należy też Instytut, który miał budować podwaliny ci powie technologie prosto na wkrótce potem Chang założył potężną dziś PiS emisji także oczywiście z namaszczeniem wsparcie Kuomintangu i Knighta parasol nad typowym biznesem jest rozpostarte do dzisiaj nowe po demokracji tego państwa w latach dziewięćdziesiątych odsunięcie od władzy pamiętam to kolejne partie szczególnie PiS, bo to ona tam przejęła rządy cały czas wspierają cały czas wsparcie, ale nie ma za bardzo czemu dziwić, bo pandemia nam pokazała pandemia zerwanie łańcuchów dostaw podczas pandemii jak poważnym problemem jest niedobór chipów jak poważnym problemem może być całe światowe gospodarki to wtedy na parkingach największych producentów samochodów stały gotowe fabrycznie auta, których nie można było sprzedać, bo nie miał czipa, więc nawet drzwi się w nich nie chciał otworzyć podobno kilka tysięcy teraz chipów jest potrzebny do 1 samochodu takiego autonomicznego tylko po prostu współczesnego samochodu podobno średnio na 1 osobę na świecie przypada około, jeżeli niemal 1000 właśnie półprzewodników mała nieźle nie oprócz tego, że przemysł samochodowy został zastopowany przez kryzys łańcucha dostaw to po prostu producent sprzętu mobilnego zaczęło brakować produktów do sprzedaży my mogliśmy go tak na bieżąco nie odczuwa, bo tam były zapasy, ale tam naprawdę poważna takie problemy zaczęły wisi nad największymi firmami od apu przez Samsung oczywiście siła et Cetera i to dobitnie pokazał wtedy światło, jaka jest siła w chipach i ten świat zaczął się albo umizgiwać do Tajwanu albo jak Chiny po prostu mu grozić tylko jest 1 rzecz, bo PiS emisji ten światowy potentat produkcji półprzewodników zaczyna właściwie można powiedzieć, że off setowa, acz swoje moce produkcyjne to morze mogłoby się wydawać, że będzie to osłabiało jego produkcję, bo jego jego pozycję na pewno pozytywne, bo przestanie być jedynym tak dużym ośrodkiem produkcyjnym skoro największa firma idzie ze swoją produkcję dziś świat no właśnie idzie świat dość daleko, bo idzie do Arizony amerykańskiej, gdzie pierwotnie ta inwestycja miała mieć wartość 12 000 000 000USD przed kilkoma dniami ogłoszono, że to będzie ponad 40 000 000 000USD, więc no całkiem ładna kwota ta pierwsza fabryka w Arizonie rozpocznie produkcję w technologii 4 metrowej już 2024 roku, a druga fabryka będzie produkować produkty oparte na technologii właśnie 3nm już w 2026 roku, ale jest oczywiście na tyle duża sprawa, że na uroczystości pojawił się sam prezydent doba 1 ogłosił Ameryka mamy fabryki izba Works to rzeczywiście wygląda tak jakby Tajwan sam zaczął sobie podkopywać własną pozycja, bo to duża inwestycja na drugim końcu świata dlatego nam się ma teraz, przed którym państwo wspominaliśmy, bo z 1 strony ta fabryki na drugim końcu świata są właśnie po to, potrzebna, gdyby zadziała sytuacja jak z covidem i zostały wstrzymane łańcuch zerwany łańcuch dostaw to jednak w tej Chemik w fazie zachodni jest duży producent i coś tam dostarczy, a z drugiej strony to jest wyraźne wskazanie jak będą fronty kooperacji geopolitycznej i że ten front jest amerykańską tajwańskiej albo raczej amerykańscy w Amerykę plus sojusznicy kontra jedno państwo na świecie, a za chwilkę do tego przejdziemy tylko znowu pytanie czy to technologicznie osłabi Tajwanu i okazuje się, że nie boi czwórka trójka no metrów, o których mówiłyśmy to dla Tajwanu nie będzie duże wyzwanie Tajwan tak wieży kilka długości technologicznych przed Stanami, więc jest po prostu zdolny, żeby odrobić na tych swoich mocy produkcyjnych przekazać jak bardzo o tym wie świadczą słowa chociażby już Kunat przewodniczący legislator wyjął on czyni tajwańskiego parlamentu wieść o uruchomieniu inwestycji edycji emisji w stanach Zjednoczonych uczestniczył sam prezydent by ten co pokazuje wagę tego wydarzenia zdajemy sobie sprawę z głosów krytycznych wokół otwarcia fabryki sesję w Arizonie, a niektórzy eksperci podkreślają, że to może osłabić pozycję Tajwanu sprawić, że nie będzie odgrywał tak dużej roli na świecie na rynku półprzewodników Sky, ale równocześnie są też raporty wskazujące na to, że mimo sporych kosztów ponoszonych na wybudowanie tych fabryk i tak będą one mniej konkurencyjne niż produkty z Tajwanu moim zdaniem musimy poczekać i pilnie przyglądać się tym zmianom, bo na tym rynku jest wiele ważnych elementów bez, których ciężko o sukcesach sam kapitał nakłady finansowe do za mało równie ważne są talenty, czyli ludzie rósł tam co miało to chyba moment, w którym możemy troszkę się z pięknej wyspy Tajwan przenieść do najbliższego sąsiada tego państwa do państwa środka, jakby nie było jak zawsze czy przepływamy cieśninę tajwańską drogi po przesmyku suwalskim na najbezpieczniejsze miejsce świata byłam przy przesmyku czy chęć cechy w przy tak przecież nie tajwański wysokim MEN o tak rzeczywiście widać Chiny 4km są w linii prostej tak brzydka finał bywam na mapie to przy okazji wizyty w naszej telewizji jak to wygląda to faktycznie we Francji po Rosji przy przybyła na Tajwan to pojawiały się informacje w mediach żadne Tajwańczycy uciekają z Tajpej posiadają oni jechali na bezpieki oglądać, bo są pod ramię co oglądać statki chińskiej oraz samoloty chińskiej, bo właśnie zaczynały, bo tam regularnie co się dzieje to Chiny NATO cieśninę tajwańską opuszczają swoją marynarkę wojenną, ale naprawdę widać po prostu Chin widać jak na wyciągnięcie ręki jak na wyciągnięcie ręki widać też ambicje Chin, jeżeli chodzi o półprzewodniki już tych ambicjach troszeczkę państwu opowiadaliśmy w innym odcinku, jeżeli państwo nie słuchali oczywiście wasz ciągu bardzo polecamy, ale przypomnimy w 3 słowach Chiny oczywiście doskonale zdają sobie sprawę z tego, że są na taki powiedzmy sobie wprost półprzewodnikowe ławce Tajwanu jak inne kraje zresztą chcą jak najszybciej tę sytuację zmienić stać się niezależna reż obecnie produkują siebie takie skromne 15 może 16% mikroprocesorów z używanych przez własną gospodarkę, więc no noszą nie ma cała reszta importowana oczywiście nocnej znienawidzonej Republiki chińskiej by tę sytuację zmienić stać się samodzielną twierdzą technologiczną do 2030 roku procent własnej produkcji półprzewodników w Chinach ma wynosić 7070 plus nie wiem czy jest jakieś inne państwo, które ma podobnie dalekosiężny plan, ale przede wszystkim podobnie ambitne plany, żeby te ambitne plany zrealizować Pekin rozrzuca helikoptery pieniędzy ciężarówki pieniędzy po prostu najmniejszym wsparciem dla firm, które chcą wejść produkcję chipów są upusty podatkowe dotacje do badań rozwoju i wsparcie przy imporcie komponentów oraz przy kupowaniu zagraniczny konkurent, a nawet przy ich porwaniu czy też już mówiłyśmy naprawdę polecam odcinek o cyfrowej twierdzą w sumie na pobudzenie postępu w dziedzinie półprzewodników Pekin przeznaczył już przeznaczył 150 000 000 000USD, a to początek, bo jak właśnie podał Reuters Chiny pracują nad dodatkowym pakietem wsparcia o wartości ponad 1 biliona juanów, czyli kolejne 143 000 000 000USD to nie są ciężarówki pienią są kontenerowce pieniędzy, skąd taka mobilizacja Ano stąd, że stany Zjednoczone właśnie uznały że, odcinając Chiny od półprzewodników tego potencjału podkopują wielkie plany tego kraju postanowiły do swojego planu uderzeniowego wciągnąć sojuszników na nowo wyciągamy mapy i zerkamy, bo oprócz tego, że sam same stany inwestują przewodniki, choć o wiele mniej niż Chiny, a o wiele mniej skromne 50 000 000 000USD normalnie niezła suma rynek powinien z Chinami nie robi takiego wrażenia, tyle że tam, gdzie nie da się po dobroci stan zaczął wyciągać bokserskie rękawice my faktycznie połowy października Waszyngton wydał prezydenckie rozporządzenie, wg którego półprzewodniki usługi technologie związane nie będą mogły być eksportowane lub odsprzedawane przez inne kraje do Chin te inne kraje uczucie, które chcą współpracować ze Stanami, że tak na stronie także Chiny czy jeszcze nie jest także stany Zjednoczone jako ten wielki policja światowy każdemu wszystko mogą zakazać nie po prostu chcesz być z nimi Diny nie robi z Chinami, a dokładnie dzioba 1 chce m.in. zakazu pracę Amerykanów dla chińskich firm może być naprawdę bardzo bolesny cios, bo teraz nie będą musieli wybierać albo praca albo amerykańskie obywatelstwo wie co to zadziałało miejsc 2000 inżynierów z amerykańskimi paszportami zaczęło rzucać pracę w Chinach praktycznie z dnia na dzień tak, bo trzeba dodać, że ten mit Level i ten poziom menedżerski w firmach chińskich to często po prostu byli Amerykanie rotacyjna amerykańskich uczelniach albo Chińczycy, ale Chińczycy Irakijczycy amerykańskim obywatelstwem dla wojny tak na skutki tego rozporządzenia prawne mogą dla Chin bolesna nie dość, że mogą cofnąć realizacja tych marzeń osiągnięciu półprzewodnikowe samodzielności dobrych kilka lat to mogą też namieszać w całej branży, bo wszyscy eksperci podkreślają w tej dziedzinie to talent są kluczowe to wiedza tych ludzi jest naprawdę tutaj najważniejsza my dodatkowo stany, starając się do współpracy skłonić sojuszników wiele wskazuje na to, że może im się to udać, bo np. Holandia, która jest nie mówiliśmy oni albo taki maleńki punkt na tej naszej dzisiejszej mapie, ale bardzo ważne rak Holandia planuje po podobno planuje wprowadzenie takiego państwowego zakazu sprzedaży Chinom zaawansowanego sprzętu służącego do produkcji półprzewodników, bo to w Holandii działa firma SEE ASE mało to jest taki potentat w produkcji maszyn drukowania chipów, jakbyśmy spojrzały atak na takie globalne łańcuchy produkcji chipów to mamy sytuację, której Tajwan jest największym producentem, a Holandia z największym producentem maszyn do produkowania chipów, a stany Zjednoczone są największym producentem technologii w sensie słuchał tego co będzie na drukowane w chipach i jeżeli stany Zjednoczone chcą dożyć Chiny to rzeczywiście mogą wykorzystywać te ogniwa to możliwe jest, a jest mało to jest to co nam przez eksperci mówili, że półprzewodniki są tak skomplikowanym produktem, że dni jest bardzo trudno, a 1 państwu wykorzystywać jak wszystkie ogniwa stać się stać się takim producentem ocen ponad 02 do dokładnie, ale bardzo ciekawe z Holandią ona już od dłuższego czasu funkcjonuje w Holandii zakaz eksportu tych najbardziej nowoczesnych maszyn do produkcji w tym nowym zakazie może być ograniczenie także do tych maszyn starszego typu, a więc ja mam jednoznaczne skojarzenia skokom czy takim komitetem czasów zimnej wojny, których zachodnim komitetem, który blokował eksport wszelkich technologii do państw bloku wschodniego efektem tego było ono poważne technologiczne zacofanie tego naszego całego regionu tyle, że to też dla samych lat nie będzie łatwa decyzja, bo sprzedaż tych maszyn do Chin odpowiadała w wyłącznie w ubiegłym roku za 15% przychodów tejże firmy, więc być może będą oczekiwali na to, że z innych miejsc pojawią większe zamówienia no co za coś, ale bardzo ciekawe jest to, że podobną drogą takiego typowego castingu czy też są Tajwan tamtejszy minister spraw wewnętrznych na początku grudnia ogłosiło, że wprowadzona ma być poważne ograniczenia dla pracowników technologicznego sektora takiego koronnego uczyń wniosła prywatny to skoro sektor technologiczny na Tajwanie od ograniczeń ma dotyczyć podróży do Chin wszelkich podróży nie tylko zmiany pracy przejazdu przez Chiny serio oraz ze względu bezpieczeństwa tak dokładnie ma wykonać także każdy pracownik, nawet jeżeli w ciągu 3 lat od rezygnacji z pracy w sektorze kołowym technologicznym i niech będzie chciał się udać do Chin albo przejechać przez Chiny będzie musiał się w ciągu 90 dni przed wyjazdem 60 dni przed wyjazdem zgłosić do tamtejszej takiej agencji migracyjnej zgoda nie jest specjalnie przyjazne faktycznie może zniechęcać, ale powód jest taki, że chińskie firmy jak to ładnie twierdzą Tajwańczycy kursowały kursują na tajwańskich ekspertów skoro detale są takie kluczowe tak to miało, więc widać no odcinanie Chin na wszelkich możliwych polach i w kolejnym państwie też być może do kolejne państwo być może też Chiny dodatnia, a chodzi oczywiście o Japonii, do której też zwrócił się stany Zjednoczone, a konkretnie zwróciły się do japońskiego ministra przemysłu ja to jego niższy mówi zadzwoniła do niego sekretarz handlu USA Gina Raymonda i choć jeszcze niema oficjalnej odpowiedzi Japonii to fakt, że tydzień po tej rozmowie ogłoszono, że japoński japońska firma podpisuje umowę z amerykańskim IBM na produkcję dwu metrowych już chipów mówi dość jasno, w którym kierunku Japonii skłania to też bardzo ciekawe, bo Japonia miała ostatnią dekadę taką straconą jeśli chodzi o produkcję filmów, więc widać na bardzo chciałaby na fali tej typowej wojny wrócił do gry i wykorzystać te politycznego polityczne niesnaski do odbudowy swojej własnej sytuacji łącznie tak naprawdę wszystko wskazuje na takim globalny plan odcięcia Chin w takim istnym typowym murem pytanie tylko bardzo szczelne będzie ten mur czy przypadkiem, zanim Chiny same nie zbudują sobie po prostu własnego może niedoskonałego, ale wystarczającego im i ich sojusznikom no, czyli głównie Rosji przemysłu półprzewodnikowego trochę tak jak, bo z ze szczepionkami np. no, jeżeli te czipy będą równie doskonałych chińskie szczepionki to zostawmy to z komentarza, bo skończyło jak się skończyło widzimy teraz z polityką rockowi, ale te szczepionki i Chechelski tutaj na bok, bo to całej tej przy półprzewodnikach wchodzimy do Polski Eko no tak dokładnie tak wysokiej prosi uprasza się o powagę stajemy z kolan w Polsce po 8 powagę naprawdę, bo prawda jest taka, że do gry o półprzewodniki miało ponieść miało, ale przymierza się także Polska w maju zwiedzą na Tajwan brała cała Polska delegacja byli przedstawiciele ministerstwa rozwoju technologii agencji rozwoju przemysłu polskiej agencji inwestycji handlu oraz wspomniany już dzisiaj sieci badawczej Łukasiewicz to właśnie ta sieć podpisała z tajwańskim Instytutem techniki przemysłowej i three umowę o współpracy, a konkretnie te 2 podmioty uzgodniły, że rozpoczną wspólne prace badawczo-rozwojowe i na czym dokładnie mają one polegać tłumaczy Janusz dzisiaj Piotr Cywiński i od mamy doświadczenie w czymś co można nazwać dizajnu dizajnem elementów półprzewodnikowych takich jak na świat tranzystory bądź odbyć podmiot to jest taki know how mamy in-house i oczywiście w Instytucie idylli są pewne możliwości to typowania takich urządzeń, czyli my moglibyśmy nie zaprojektować, a Instytut idzie mógłby powiedzieć zmień nisko seryjnie wyprodukować przetestować jak bardzo plany są takie że, chociaż taki Polski półprzewodniki raczej nie powstanie to można liczyć, bo można rozmawiać o polskich elementach półprzewodnikowych naj te rozmowy są na tyle poważne że, gdy na Tajwanie była ta Polska delegacja to spotkali się nawet z prezydent bank i po prostu trzeba odnotować, bo do tej pory polscy politycy raczej unikali tego typu ruchów, które mogły być drażniące dla Chin tak czy spotkań na tego typu poziomie jechali po parlamentarzyści spotykali się rzeczywiście legislatywy miła tak, ale nie, ponieważ na stopniu Prezydenckim to jest bardzo ciekawe ja myślę, że warto wspomnieć jak została ta wizyta odebrano natrafiła na czołówki mediów tajwańskich do serwisów informacyjnych wszystkich nawet na czołówkę może nie otwarcie otwarcia na pierwszą stronę Tajpej Timesa, więc widać, że Tajwanowi też ich własnej strony zależy na tego typu kontaktach podkreślaniu dobrych relacji zresztą ta wizja, że może się udać włączyć do typowej gry nagle stała się ważna nie tylko dla Polski w naszym regionie chyba naj aktywniejsze są dobre sobie Czesi czeska non ambasad, bo my nie mamy ambasad mamy tam przedstawicielstwa taki handlowe czy też dyplomatyczna bardzo aktywnie się stara dobre kontakty z napojem dzieje się to również samych Czechach Praga zerwał umowę stowarzyszeniową z Pekinem zawarł owi ma miejsce umowę stowarzyszeniową z Tajpej, a zamiast pand obiecywanych doza w Pradze trafiły 2 łuska w ustawce z Tajwanu to są takie bardzo brzydkie zwierzątka tak to są te, które są podejrzewane o bycie tym ogniwem pośrednim, z którego przeskoczył koronawirus pomiędzy nietoperzem człowiekiem, ale są symbolem Tajwanu Toszka jeśli chodzi o zwierzątka i to jest znowu bardzo symboliczne, ale te symbole mają znaczenie, bo ono bez powodu mówi się dyplomacji pan nowej Huty może mówić dyplomacji w końcowej kresowej zresztą, czego nawiązywanie bliższych kontaktów stadiony trzeba zaczniesz wiadomo na skoro państwa tak jak Polska Czechy, ale oczywiście też Litwa Estonia, bo one też starają się o kontakty z ZSM skoro takie państwa wchodzą do gry półprzewodniki no to oczywistym jest, że wejdą także inni np. wciąż niezbyt kojarzy z potęgą technologiczną, choć dysponującą bronią jądrową Indie, a konkretnie chodzi o indyjski konglomerat tata Group miałem tam nas będzie dużo mówią naszym słuchaczom, ale to jest naprawdę ważna międzynarodowa spółka, która działa ponad 100 krajach zatrudnia jakieś 700 000 osób i ogłosiła, że ta chce zainwestować do 50 000 000 000USD, czyli więcej niż stany Zjednoczone to mówimy o inwestycji taki wspierany przez rząd federalny tak rozłożone na 5 lat na 90 000 000 000USD tata 5 lat ma własne półprzewodniki to może być troszkę im ciężar przynajmniej dzień ciężarna tą skalę taką lokalną próbę zbudowania samodzielności w obrębie nie wiadomo czy samych Indii, ale przynajmniej tej spółki oczywiście pojawi się pytanie czy w takim układzie, jeżeli coraz więcej państw będzie starało się wchodzić do tej półprzewodników owej gry to czy Tajwanowi uda się zachować swoją przewagę Tajwańczycy są przekonani, że tak są przekonani, że mają tak mocną pozycję, że tak daleko zaszli, że nie nie ma co bać konkurencji, o co się z Piątkiem konkurencji chińskiej tak to jest 1 naprawdę duży jest także robią dobrą minę do złej gry trochę zapewne trochę tak, ale z drugiej strony mają rzeczywiście 2030 lat przewagi skupienia się na tym biznesie to jest trudna przewagę do nadrobienia kilka lat tak też twierdzi Robert Fico który, który uważa, że naprawdę nie ma, szczególnie że Tajwan nie ma szczególnie, czego obawiać jego zdaniem tak naprawdę nawet zapędy Shi nie mają większej szansy i tu 2 argumenty Robertsa po pierwsze, odcinanie Chin od od tych globalnych możliwości rozwojowych, a po drugie to to, o czym powiedział wprost to jest państwo mafijne w państwie mafijnym trudno się robi dobre biznesy mafijne w sensie, że to jak działa partia komunistyczna lokalne władze no to jest łamanie wszelkich zasad gry, ale posłuchajmy Roberta całą UE paradę Glovo Korez i jesteśmy częścią globalnego chóru żaden naród samotnie zeznanie zbudować pełnego przemysłu półprzewodnikowego ani USA ani Japonia ani Europa nikt nie da sobie samotnie rady to jest globalne chóry no no dla Defence US mylą chciałaby mieć ze mną już falą no kończył się ich, aby KPF siebie czy agorą wykazy z klubu KO Korez FOT FOT Jeff Rey samo ich ze podam przykład, gdy Japonia zaprzestał dostarczania misję Sea foto masa, czyli materiałów używanych do przenoszenia wzorów obwodów na płytki to firma daje nie byłaby w stanie wyprodukować żadnego czytaną galę były prezes Eni i czek są z Made in czy i typu jeden z Whitney Betty dawno tam wywozu w po konflikcie jej dnia istnieje Wysoka Izbo zależność, gdy Chiny już dawno temu starały się same produkować i poniosłem porażkę dziś znowu spróbują ponownie ją poniosą Korea, a także miała duże ambicje ale gdy ich kontakty zjadą oni się popsuły, gdy Japonia odmówiła dostarczania kluczowych materiałów Koreańczycy musieli się poddać wybrać do Japonii plan i zawrzeć pokój w byciu los wyjechał z urzędem kału w Łęczycy po ci my PiS wg Roberta cała wieś to taki starszy pan ponad 80 lat jest bardzo taki żwawy ma bardzo wyostrzone umysły bardzo takie Wigan 5 krytyczne opinie też wygłasza w sensie nie nie stopuje się nie stopuje się ma wiele dopowiedzenia, ale też ciekawe życie miał ciekawe ciekawe doświadczenia, których trochę wspomina, więc ponownie polecimy odsłuchanie tamtego odcinka, ale wg niego przejęcie całego procesu pół produkcję półprzewodników przez jedno państwo po prostu dzisiaj niemożliwa to by było jak próba przeniesienia francuskich instytucji państwowych do Tajwanu można spróbować na dlaczego by nie tylko z góry raczej wiadomo, że to sztuczny pomysł, który ma raczej nikłe szanse na spełnienie wystawie tej naszej dzisiejszej historii wyraźnie widać, że niepozorna i do tej pory raczej mało seksowna technologia, jaką są półprzewodniki zajmuje głowy państw najpierw w najważniejszych gabinetach świata, a wojna czy po tak naprawdę dopiero rozkręca pytanie czy dotychczasowe środki podjęte przez stany Zjednoczone będą skuteczne powstrzymywaniu Chin, bo ja trochę jestem sceptyczna można powiedzieć tak Chiny na pewno zaczęły się bać doszło już do tego, że Chiny właśnie wczoraj także przedmiotem naszego wraz ze PAK złożyły skargę przeciwko stany Zjednoczone do światowej organizacji handlu, oskarżając stany o próbę zachwiania stabilności światowych łańcuchów dostaw, czyli poszły na skargę poszło na skarga i prawdę mówiąc to co robią stany Zjednoczone może być to sposób odebrana rysy pytanie tak naprawdę czy te fronty, które zostały zbudowane, które próbują budować stany Zjednoczone do tej globalnej mapie światowej będą naprawdę stabilną czyni się z tych frontów nie wybije, bo uznał, że szkoda tych strat finansowych szkoda być może strat wizerunkowych, jakie poniósł w afekcie odcinania Chin, bo jeżeli utrzymają się fronty to najprawdopodobniej naciski na uda będą takie, że dostanę nie zostaną ukarane za próbę zablokowania Chin drugie pytanie na ile ten kordon, który stany próbują zbudować będzie szczelny nowo nie oszukujmy się od lat omijanie różnych Mbank przez państwa nawet mniej zaradne niż Chiny to po to, się udawało, więc wydaje po prostu, że stan Zjednoczone ich sojusznicy kupili sobie trochę czasu na wieś wydaje mi się nad produkcję półprzewodników czas jest kluczowy tylko może być kluczowy również dla Chin i z tą refleksją zostawiamy was polecamy odsłuchanie wspominane już odcinków zahaczające o temat półprzewodników i pilne śledzenie tego co się dzieje wokół wojny typowej, ale zakończenie przypominamy, że nasz podcast jest dostępny na TOK FM aplikacja TOK FM na Spotify, a związku podczas oraz na YouTubie naszą wspaniałą wydawczyni jest Magdalena Bielecka zapraszamy do osób skrępowania pisano z opiniami uwagami podpowiadania na jakie tematy interesują jak zawsze w opisie odcinka umieścimy linki do źródeł do książek do innych też podcastów, które bardzo polecamy, których można się dowiedzieć więcej naszym dzisiejszym temacie pisze oczywiście, że też do nas z mediach społecznościowych i naszego własnego maila tę historię małpa TOK kropkę FM do 60 i szczęśliwego nowego roku Ciech Story Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: TECHSTORIE

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POPULARNE

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA