Zagrożone języki Okinawy

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

teraz zmieniamy trochę temat i przenosimy się na, a jeden z japońskich archipelagów, gdzie w nie ma, ale mógłby być pan prof. Arkadiusz Jabłoński japonista wydziału Neofilologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu dzień dobry panie profesorze dzień dobry państwu dzień dobry panu dyrektorowi może pan tam jest nie wiem tak zrzuciła pana tam nie ma może pan tam jest wie pan co nie miałbym nic przeciwko temu, ale akurat jestem, gdzie indziej, chociaż też jestem w Rozwiń » miejscu odludnym także w sumie nie różni się też tak bardzo bardzo interesujący artykuł ukazał się w najnowszym tygodniku The Economist tak zatytułowany daj im ton, czyli umierające języki dotyczy kilku 6 być może, więc większej liczby języków którymi mówiło się czy wciąż jeszcze mówi się na Wyspach Riukiu, do których należy m.in. o Okinawę i autorzy autor autorzy sugerują, że taka by, że trochę historia polityka w politykę plus historia sprawił, że te języki być może za chwilę znikną i myślę, że pan jako znawca języków archipelagu Riukiu ma na ten temat sporo do powiedzenia jako znawca języków archipelagu Riukiu to jest dosyć poważny wymóg, więc może tylko od razu tutaj znacie, dlaczego ja mówię na ten temat, ponieważ znam znawców języków archipelagu Riukiu wśród nich jest m.in. też pana gość od czasu do czasu prof. Wielkiewicz z mojego wydziału jednostki jest również wśród nich dr Aleksandra Jarosz, która zajmuje się właśnie w tym dokładnie i ja chodziłem się na taką rolę tutaj, dlatego że ostatnio wydał taką to był, które się nazywa Polski leksykon japońskich terminów gramatycznych i nawet tej byle pojawia się kwestia języków jak poniższych zwyczajnie, dlatego że nie mogliśmy nie wspomnieć to są języki mniejszościowe to jest termin naukowy język mniejszościowe w terminach Unii Europejskiej mówi się też o językach regionalnych w terminach prawnych z Japonii jest troszkę bardziej skomplikowane i rzeczywiście takie języki dialekty, bo pewnie o tym też będziemy mówili mu się różne języki dialektów głównie grupują się w tej części Japonii, które nazywa współcześnie po japońsku odcinała może być nie do końca w sposób uprawniony identyfikowana z prefekturą odcinała w ramach państwa polskiego i również jest to miejsce, które jest dosyć odległe od Japonii także, jeżeli państwo, którzy słuchają chcieliby na to rzucić okiem to można sobie otworzyć jakiś popularne narzędzie w rodzaju maty i zobaczyć jak to wygląda na mapie już na samej maty Japonii, mimo że odcinały się zamieszcza te miejsca te wyspy są właściwie niewidoczne, bo one się rozciągają południk owo bardzo znacznie sama rozciągnąć całego archipelagu japońskiego to jest prawie 3000km, więc to robi wrażenie, ale 4 główne bezpiecznie to główne terytorium angielską Mayland one są widoczne w dowolnej skali jak my w tej skali, w której mieszczą na standardowej mapie wyspy główne to, jeżeli temat rozszerzymy tak, żeby było widać te wyspy mniejsze to to są kropeczki, o ile w ogóle one są widoczne, więc takim terytorium mówił do redaktorzy dobrze rozumiem, że to terytorium my nie zawsze było częścią Japonii, kiedy nie było to mówiło używało pewnie różne wyspy używały swoich dialektów czy też języków to znaczy Japonia w ogóle również to terytorium główne, czyli tematycznie 4 wyspy wysp Japonii jest ja pozwolę sobie powiedzieć kilka tysięcy oczywiście japońskiej oficjalne dane podają liczbę co do 1 wyspy natomiast po pierwsze, ta liczba może zmieniać się rzeczywiście to znaczy w wyniku ruchów tektonicznych pewne wyspy mogą zanikać po drugie, wyspy mogą być tworzone np. jest dosyć popularne w Japonii, żeby zasypywać jakiejś części jakiś tam mielizny utwory na nim wyspy i one też mogą pojawić taki sposób natomiast rzeczywiście tutaj jeśli chodzi o Okinawę, czyli o królestwo yuki do było królestwo piłki właściwie schematycznie do połowy dziewiętnastego wieku to było rzeczywiście odrębne państwo mamy po polsku na szczęście historia o finały autorstwa mojego znakomitego kolegi prof. Stanisława Melera Uniwersytetu Jagiellońskiego japonistyki, a w archiwum audycji mogą państwo znaleźć moją rozmowę dotyczącą właśnie historii odcinały tak jest dziękuję panie redaktorze za to uzupełnienie tak jest rzeczywiście historia finały dosyć pomyślnie toczyła się wtedy, kiedy odcinała stanowiła pomost handlowe między kontynentalnymi Chinami, które tradycyjnie za bardzo nie były nastawione na jakieś podróże zagraniczne jak i ekspansję Chińczycy raczej woleli nawet niezależnie od problemów w państwie, żeby was, ale do nich przyjeżdżali z darami lub zbadali schody wasalne oni ewentualnie mogli handlować, ale z barbarzyńcami pani specjalnie wiele łączyło oni byli pośrednikiem między Chinami m.in. Japonią, która też swoje wewnętrzne problemy jak nie miała przez długi długi okres wojen krwawych domowych, które klasa wojowników zakończyła szok latem to udała niż na to szukała też dosyć dosyć poważnie izolacyjny politycznie tak, czyli zresztą też warunki technologiczne wtedy techniczne nie sprzyja dalekim podróżom rzeczywiście na morzu japońskim między Koreą jakiś tam handel kwitł kwitł handel oczywiście z Holendrami, których wybrano spośród jako reprezentantów cywilizacji europejskiej między, dlatego że nie mieli oni wiele wspólnego z katolicyzmem, który z Japonii wykorzenienia ono ze względów politycznych również i Japonii sama rzeczywiście uznawała królestwo wódki oczywiście jako jako zna tutaj taki takiego pośrednika handlowego potem już za czasów jeszcze budżetu dokonała o finał, czyli wielkie było zależne, ale to było raczej taki nieformalny poziom takiej powiedzmy sobie mafijnej zależności od takiego odległego od stolicy Japonii klanu sad suma, który w okolicach dzisiejszej ogłosimy skupiał swoje zależności i kiedy Japonia wyłoniła jako nowoczesne państwo po tzw. odnowie po restauracji miedzi, czyli schematycznie po 1800 sześćdziesiątym ósmy roku musiała zająć jakieś stanowisko wobec Królestwa UKIP, które wtedy już było głęboko niesamodzielne, bo warunki handlowe polityczne się zmieniły i Królestwa UKIP politycznie no nie było najmocniejsze w związku z tym Japonia zdecydowała się przejąć kontrolę formalną nad tym co było od planem zatrzymanie formalnie do tej pory i oczywiście taki jest też ton artykułu, o którym pan redaktor wspomniał natomiast pamiętajmy że, gdyby Japonia nie zaopiekowała się zajmuje stół ze słowem ironicznie tym terytorium to zapewne znalazłby się ktoś inny niekoniecznie Chiny, które były raczej w kryzysie politycznym jako 1 organizacja państwo, ale na pewno znalazł się ktoś inny kto by się tym terenem zaopiekował także była taka konsekwencja dziejowa może tak powiem w ramach dylematu węgrowskiego, że trzeba było po prostu podjąć jakąś decyzję żadna z tych decyzji prawdopodobnie nie była perfekcyjna tak to wygląda do dziś, że Japonia po części utrzymuje subsydiów je dawne rynki, czyli obecnie teren finały i są to teren nie jest specjalnie z perspektywą uzyskania ekonomicznej politycznej niezależności z tego wynika wiele problemów w tym również problemów językowych, o których pewnie jeszcze wspomnimy tak to wspomina od razu od tych problemach językowych, bo rozumie, że jeżeli ktoś przejmuje kontrolę nad terytorium to pewnie dzisiaj co wyglądało inaczej może też nie, ale w dziewiętnastym wieku odmówi dobre to wasza języki czy wasze Delekty o zniechęca my, ale nasz cudowny język nauczany już od małego i tych, którzy zajmują po japońsku nagradzamy tych, którzy gorzej karzemy oczywiście panie redaktorze schematycznie tak to wygląda przy czym to nie jest cała historia, że tak powiem Otóż przede wszystkim po obu Jacka Japonia była krajem dosyć poważnie kulturowo rozdrobnionym i taka tożsamość Państwowa Japończyka jako obywatela nowoczesnego państwa nie istniała praktycznie on się identyfikował jako poddany lokalnego księcia, który był wasalem Shoguna w Edo ówczesnym, czyli dzisiejszym Tokio i istniała taka, iż tak istniało takie niebezpieczeństwo, tym bardziej że bardzo wiele było podmiotów, które wokół Japonii krzątał i w innych krajach udałem się taka jest kolonizowana np. takie miejsca jak Tajwan czy takie miejsca jak Filipiny zostały przerobione na kolonie wtedy tak i Japonii oczywiście wykazywała tutaj daleko idącą ostrożność i ujednolicenia języka w tym wypracowanie standardu literackiego języka dominującego, a ściślej rzecz ujmując dialektu dominującego było jednym z elementów tej polityki co jest zresztą poniekąd no nie tylko w japońskim wynalazkiem Japonia wzorowała się m.in. wcześnie na Prusach bardzo na Niemcach na Prusach na ścisłą wczesnych Niemca wtedy głównie na Prusach jeśli chodzi o kwestie polityki językowej i rzeczywiście język japoński musiały docierać wszędzie, czyli nauczyciele do szkół docierali oczywiście z wysp głównych i nauczyciele mówili językiem tym uznawanym przez rząd ponieważ, gdyby mówili językiem innym to chodziłoby podejrzenie co do integralności terytorialnej państwa to do dialektów języków juke lub powrócimy po informacjach Radia TOK FM dzisiaj Szanowni Państwo gościem czy programu jest pan prof. Arkadiusz Jabłoński japonista wydziału Neofilologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu informację o godzinie 1120 po informacjach wracamy do programu off czarek and rozmawiamy dzisiaj zagrożonych języka lub dialektach m.in. na Okinawie państwa moim gościem jest pan prof. Arkadiusz Jabłoński japonista wydziału Neofilologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu w najnowszym tygodniku The Economist także interesujący tekst notka może bardziej dotycząca tych zagrożonych języków jeden z nich to najbardziej zagrożone około 100 osób mówi tym językiem płynnie inny no właśnie mówił pan panie profesorze troszeczkę o historii rozumiem, że też mieć różne tak pod Opolem podejścia mocarstw, kiedy Japonia przejęła królestwo to promowała to jest oczywiste jest japoński system edukacji potem Amerykanie pojawili się do kina mówiono dobrze to teraz pozwolimy mówić waszych lokalnych dialektach językach na co mieszkańcy mówią, a to możemy będzie mówić po japońsku na znak protestu tak jest to jest również znakowane w tym artykule, który zresztą, o ile mnie pamięć nie mieliby nie ma w tym momencie przed oczyma, ale mogą w każdej chwili otworzyć sobie z dysku tam jest mowa o tym, że te języki padł ofiarą historii padają właściwie no to jeszcze nie padły i coś w tym rzeczywiście jest ten epizod amerykański i bo odcinała zostały zwrócone w Japonii po wojnie na Pacyfiku dopiero w 1900, jeżeli nie pamięć nie mieliśmy 1001. roku epizod amerykański skończył się fiaskiem to opisuje historia dały z powodu tam nieudolności pewnych kroków powiedzmy sobie ogólniak właściwie planowano złość Japonii oczywiście po wojnie planowano tam nawet powołać takie państwo, które właściwie co prawda nie byłoby kolejnym stanem Stanów zjednoczonych Ameryki północnej, ale byłoby jakieś tam przyjaznych stosunkach Made to raczej nie wypaliło opina szczycący się jednak dosyć dobrej pamięci mieli kolonizację japońską też z innych względów, o których może to będziemy mówić natomiast jeśli chodzi o same języki to może powiedzmy także jeśli chodzi o finał jako taką, czyli od mniej więcej królestwo wielkie tutaj sam artykuł mówi o takim miejscu zupełnych peryferiach Japonii to nazywają na Unii proszę sobie sprawdzić drodzy słuchacze na mapie jest już właściwie przy Tajwan nie ten jest bodajże 120 km do do Tajwanu i jest to bardzo blisko zwrotnic KO raka, który przecina Tajwan jest wysepka, która chyba ma poniżej 30km² tam w ogóle mieszkańców jest niewielu w związku z tym liczba tych płynnych użytkowników języka i jest no poniżej pewnej masy krytycznej to nie jest tylko historia, ponieważ my również mamy kwestię języków mniejszościowych, które są u nas nikt może nie mówi zbyt dużo lepszy jest jakaś Szczęsny, która jest uznana za język regionalny kwestia Śląskiego czy to jest dialekt czy to jest etnolog jest to kwestia wysoce sporna dosyć gorący temat zresztą w debatach jeśli chodzi o o finał to odcinała była terenem, który jak mówię w pewnym okresie historycznym trafił na odpowiednią koniunkturę gospodarczą ekonomiczną bogactw naturalnych nie ma tam zbyt wiele oprócz właśnie Pétain w naczynie ten beton panu to oczywiście Alexa Kerra atak, który tam mówi o tym, że tylko się tonuje te finały w Japonii detonuje się w Wybrzeża morza, bo to może jest tak popularne, że po prostu nudno to morza szum wiatru śpiew to nie jest pierwsza Polska ewidentnie tak po prostu może jest jest codziennością trzeba sobie jak nie wiem poradzić z erozję Wybrzeża czy wybudować port to może nie jest zawsze udo nie jest na pewno piękne, ale całą pewnością to jest taki materialny wyraz tego, że centrum, bo japońskiej ósmy pod pewnymi względami bardzo do polskiego centrum dysponuje gotówką takie centrum utrzymuje współcześnie finały tak jeśli chodzi o finał samo oczywiście mamy wysp pokonała tam w dawnej stolicy Królestwa na cha mamy oczywiście użytkowników języka kina ski jego o ich jest ucieknie też niewielu, chociaż to jest chyba i tak rząd albo 2 rzędy wielkości więcej niż użytkowników języka i ona w unii też języka Duncan natomiast by taki centralny główny ta dialektów Klinowski jest dialekt dzielnicy Zamkowej furii ta dzielnica Zamkowa też ten zamek nie miał szczęścia nie będę opowiadał tutaj o historii tego zamku, która też jest dosyć dosyć tragiczna dosyć no trochę nawet groteskowa można by było powiedzieć, ale w każdym razie rzeczywiście sama opisała jako taka obecnie jest głównie japońską muzyczna również moi znajomi tamtej okolicy mówią głównie po japońsku natomiast rzeczywiście język Klinowski współcześnie wg klasyfikacji UNESCO jest taka klasyfikacja języków zagrożonych i jest taki Atlas języków zagrożonych świata tak zostało wydane wg artykułu w roku 2009 wg innych danych 2010 i tam wymieniono na terenie Japonii jeśli chodzi o dawnej juty, czyli finały 6 języków jako zagrożonych tam jest kilka stopni tego zagrożenia, które zresztą wiążą się, że tak powiem z biologiczną żywotnością pokoleń tak czyli, jeżeli język jest używany w wielu rejestrach w tym rejestrze politycznym w tym rejestrze sądowniczym wreszcie liturgicznymi tak dalej istnieje literatura i IT, która jest tworzona wtedy język nie jest zagrożone, ale jeżeli mówią językiem tylko starsze pokolenia albo mówi się językiem tylko w domu albo sytuacja języka jest taka jak np. sytuacja bliskiego nam geograficznie języka czeskiego w osiemnastym na początku dziewiętnastego chyba wieku, kiedy to elity mówiły po niemiecku właściwie język czeski był językiem no właściwie Kurt umywa czek Fornali i odległy znacznemu odrodzeniu, ale to był ruch sterowany odgórnie tak na opinie tego rodzaju ruchów przez długi czas nie było ostatnio widać pewne ożywienie raczej bez perspektyw jakich się politycznego oddzielenia się od Japonii widać pewien ruch Odrodzenia języka natomiast no i obecnie ten na tej głównej wyspie, na której jeszcze mamy do czynienia z no dosyć dużo Izbą populacji na ma to, jakie szanse powiedzmy sobie, ale wobec takich społeczności, które mają kilkuset członków wyspiarskich takich społeczności jest dużo w Japonii oczywiście na tych Wyspach, które są zamieszkane, bo większość tych tysięcy wysp jest niezamieszkana absolutnie to już sama bariera biologiczne matematyczne arytmetyczna tutaj sprawia, że te ruchy są dużym stopniu skazani na niepowodzenie, czyli co żegnamy się z tymi językami panie profesorze powoli udając, że ruch, że to to znaczy pan dobrze by było i zazdrości oczywiście wiary tym, którzy potrafią na każde pytanie odpowiedzieć tak lub nie jak to postulował to postulował bohater popkultury PRL-u por. Zubek natomiast w tym wypadku sytuacja jest taka, że oczywiście można wiele zrobić, żeby te języki przynajmniej udokumentować i tu wyłania się pytanie po co no przede wszystkim status ich jest różny można sobie zresztą sprawdzić jak choćby Wikipedia akurat jest dosyć dobrze opracowane hasło Atlas zagrożonych języków świata UNESCO jeśli chodzi o same kryteria zagrożeń i same te języki te języki są nam też w stanie dosyć dużo powiedzieć o użytkownikach tych języków obecnie, bo dla nich codzienność to nie jest tak, że sobie wymyślili tożsamość, że nie wiem poszli sobie całe to ta wolta Suazi zrobić sobie tatuaż albo nie wiem przebili sobie ucho i teraz uważają, że są inni nie to jest ich codzienność to jest ich kultura w tych językach jest również bardzo wiele widocznych cech przeszłości jeśli chodzi o ich powinowactwo wzajemne ona oczywiście przez długi czas były uznawane przez główny nurt językoznawca japońskiego jako podobnie jak nasza Kasia przeznaczy Śląsk jako dialekty teraz mają status etno lektorów coraz częściej nie wszyscy uznają, ale coraz częściej i rzeczywiście są pewne działania czynione na rzecz ich przynajmniej dokumentacji i przyczyn też pamiętajmy, że jest to trudne ponieważ, jeżeli taka społeczność ma kilkuset członków i ona chce uczestniczyć w życiu kraju politycznym społecznym to tych członków najbardziej rokujących wysyłana studia, które przeważnie odbywają się poza tą społeczność aktach ktoś pojedzie na studia do Tokio to może nie wrócić w ogóle, bo możemy się podobać na głównym terytorium Japonii, a nawet jak wróci to oczywiście będzie bardziej Japonii chowany niż był, pozostając w tej społeczności, więc tutaj mamy do czynienia z pewnego rodzaju chwiejną równowagę, która niestety z wielu względów przechyla się raczej w stronę zmniejszania się udziału tych języków substrat cie językowym Japonii to taka, a poza tym to to, że to właśnie są wyspy też nie jest dla takiego takiego renesansu językowego czynnikiem pozytywnym myślę sobie też o językach, które były w Polsce zagrożone np. willa morski i takich inicjatywach oddolnych, które też przyciągnęły wielu entuzjastów z całego świata tak no ale to się wszystko dzieje w ramach państwa tak Polski oczywiście także można sobie do Wilamowic pojechać wrócić mieszkać niedaleko jak by uczestniczyć tutaj, żeby rozumiem mówić tymi językami albo je rozwijać by wspierać, ale na najlepiej dalej robi się tam przeprowadzić jeśli chce przeprowadzić no to już traci kontakt zresztą oznaczający panie redaktorze na pierwszy rzut oka odcinała może wydawać rzeczywiście rajem ja tam byłem bodajże 2× mój pierwszy pobyt pamiętam byłem niedaleko bardzo głównej wyspy, bo w archipelagu rama podaje, że na wyspie sprzeczne z AK to będą jeden dzień nie chciałam się, jeżeli było Rajsko słońce złota plaża to słońce jest poważnie spaliło wtedy, ale i w każdym razie jest pięknie tylko problem jest taki, że proszę pamiętać, że cywilizacja jest daleko akurat jeśli chodzi o papierach rama jest stosunkowo blisko od głównej wyspy, ale i ona z Unii po to, są już naprawdę duże odległości i jeśli chcemy tam żyć to musimy żyć czegoś tak oczywiście możemy Niewiem przez internet pracować na rzecz polskiego ale, ale tak, ale skąd z japońskiego albo nie wiem albo albo innych językach, ale no, skąd wziąć żywność tak, skąd wziąć słodką wodę to wszystko są kwestie, które na takiej wysepce środku oceanu gdzieś tam są kluczowe dla życia tak oczywiście, jeżeli ta społeczność bardziej liczna ona może być bardziej prężna, jeżeli mamy do czynienia ze społecznością poniżej 1000 członków no to siłą rzeczy te takie cywilizacyjne podstawowe obowiązki zajmują większą część jej wysiłków do tego oczywiście jest to też kwestia tego, że no wyobraźmy sobie rano kilkuset osobową społeczność, która nagle jest od wpływem nie wiem badaczy z całego świata nagle przyjeżdża powiedzmy sobie ludzi z całego świata, czyli właściwie drugie tyle co w tej społeczności mówi płynnie językiem zaczyna badać natomiast nie mają czasu na codzienne życie prawda to tutaj i w jaki sposób badać jest też dosyć z 1 strony groteskowe z drugiej strony trudne no tak panie profesorze bardzo dziękuję państwu, którzy są zainteresowania co także do tego artykułu w tygodniku The Economist artykuł jest zatytułowany dań Tong, czyli języki umierające na dzisiaj o tych zagrożonych językach dialektach grupki Łódź pokonały opowiada pan prof. Arkadiusz Jabłoński japonista wydziału Neofilologii Uniwersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu bardzo dziękuję panie profesorze bardzo dziękuję państwu bardzo dziękuję panie redaktorze do widzenia widzenia informacje o godzinie 1140 Zwiń «

Zagrożone języki Okinawy

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 00:00

Najnowsze Podcasty

"Podróże z pazurem." O podróży stopem z psem dookoła świata ... nie tylko samochodem

"UE chce nam zabrać władzę nad lasami". Prawda czy fałsz?

Przylatuje jerzyk do gniazda a tam "termomodernizacja". O ochronie ptaków mieszkających w budynkach

''Literatura uwalnia nas od determinacji i ciasnoty''. Prof. Koziołek o książce ''Czytać, dużo czytać''

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL