REKLAMA

Japonia - rekordowo wysoki budżet na obronność

Połączenie
Data emisji:
2022-12-21 13:40
Audycja:
Prowadzący:
Czas trwania:
26:07 min.
Udostępnij:

Co skłoniło Japończyków do przeznaczenia 2% PKB na zbrojenia i obronność? Jak to ma się do zapisów konstytucji Japonii? Pytamy dziennikarza Piotra Bernardyna.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
trzynasta 44 Jakub Janiszewski przy mikrofonie z nami jest Piotr bernardyn dziennikarz autor książki Hongkong powiedz, że kochasz Chiny dzień dobry dzień dobry państwu, choć akurat nie w Hongkongu będziemy mówili, ale Chiny na pewno się pojawią w naszej rozmowie będziemy rozmawiali o japońskim programie zbrojeń programie, który został obwieszony na początku grudnia, który przewiduje właśnie tak ogromną skalę wydatków na obronność, że uczyni z Japonii jednego z i kraj, Rozwiń » który wydaje najwięcej zaraz po Stanach Zjednoczonych i po Chinach jest 320 000 000 000USD to gigantyczna kwota na co właściwie była pójść, aczkolwiek dodajmy też od razu, że Japonia jest też trzecią gospodarką świata, więc jeśli tak spojrzymy na to 8 kwotę mogą już nie szokować tak bardzo natomiast rzeczywiście jest tak ten dokument właściwie 3 dokumenty zostały opublikowane 16grudnia ja nie będę wszystkich wymieniał no najważniejsze założenia ostatnie to chyba nie zostały wybite na czołówkach większości gazu gazet, że Japonia zwiększa wydatki na zbrojenia do 2% PKB i rzeczywiście jest tak, że w ciągu doby w ciągu 5 latach w ciągu 5 lat w sumie chodzi o kwotę 320 000 000 000USD mniej czy to się uda tego jeszcze nie wiadomo choćby, dlatego że nie wskazano dokładnie źródeł finansowania będzie przez wzrost podatków czy powiększania długu natomiast docelowo wygląda to tak, że w 2027 roku Japonia ma przeznaczać 2% PKB na zbrojenia, a na co konkretnie np. na na zakup obrony antyrakietowej mają Japończycy kupić 500 rakiet Tomahawk amerykańskich podpisali też umowę o zaprojektowany właściwie od początku nowego myśliwca razem z Brytyjczykami Włochami także są największym odbiorcą tych najnowocześniejszych w 35 ze Stanów zjednoczonych poza oczywiście samymi Stanami Zjednoczonymi nie mówi się o wzroście i sił zbrojnych, która wynosi w tej chwili o nim, ponieważ nie mają formalnie Avii mają siły samoobrony, które w, których liczebność na dzień dzisiejszy z 230 000 wojskowi mówią, że powinno się zwiększyć co najmniej do 30 000 z grubsza tak to wygląda zdaje się, że ta machał to chyba nie jest obrona przeciwrakietowa przeciwrakietowa to jest Patriot Tomasza Latosa rakiety dalekiego zasięgu taka jest, aby coś co umożliwi Japonii odpowiedzieć na atak po prostu nowy właśnie to jest dość taka ciekawostka też bo o ile na czołówkach gazet zachodniej czy powiedzmy no tak światowych i pojawiła się informacja, że Japończycy zwiększają do 2% wydatki na obronność to SUV japońskiej gazet akcentowały co innego właśnie to ja problem przetłumaczenia tego osła powiedzmy uderzenie wyprzedzające, bo to jest problem to jest temat, który jest nieprecyzyjny chodzi o to, że wg tej nowej doktryny Japończycy będą mogli użyć swojej właśnie broni np. radio, o których wspomniał, zanim wróg zdecyduje się uderzyć w Japonii nie na co jest oczywiście temat śliski, dlatego że dokładnie nie wiadomo poza tym to musi opierać na bardzo szczegółowym rozeznaniu chociażby satelitarnym, którego Japonii nie mają, a to oznacza, że będą musieli polegać na technologii amerykańskiej i de facto prawdopodobnie to Amerykanie będą decydować o tym jakie informacje Japończykom przekazać choćby obawiać japońskim rozpędzają jakieś wojny na 2 na dalekim Wschodzie natomiast wydaje się, że ten zapis, choć tak mówi kontrowersyjny on budzi kontrowersje nawet polityków partii rządzącej dotyczy jednak chyba sytuacji takie już naprawdę bliskiej jakiś w wywiązania się jakiś w tym wojny na szerszą skalę na dalekim Wschodzie nie dotyczy to chyba tego co np. wyczynia Korea Północna oni chyba tylko w tym roku ponad 30 rakiet odpalili w kierunku Japonii ostatnie 2 już po publikacji tego dokumentu była ich w odpowiednich stron te właśnie interesujące co pan powiedział, bo trudno powiedzieć to jest doktryna obronna czy też doktryna ataku prawda czy to co to co rozumiem w tym momencie do gazet japońskie tak mocno analizują czy to jest opowieść o tym kogo ja, ponieważ atakuje pod jakimi warunkami czy też jest to opowieść o tym co się musi wydarzyć, żeby Japonia przyjęła taki taką takie działania jako właśnie działania obrony no właśnie na tym też polega problem tej definicji jak jak to zdefiniować no to jest dokumentach ujęte także wtedy, kiedy atak ze strony przeciwnika jest tuż przed tym atakiem tak by tuż przed naciśnięciem guzika np. przed przez któregoś z Kimów w Korei północnej, aczkolwiek nie oszukujmy się, bo zresztą nie chodzi, jakby tutaj Korea Północna stanowi pewną parawan, ale wrogiem, jakby rywale najważniejszym są Chiny i i po raz pierwszy tej strategii obronnej Japonii pada, że słowo Chiny wyraźnie, że to one stanowią największe wyzwanie dla porządku dla pokoju, więc no to tak mówię jest problem był chyba chodzi o wychwycenie tego momentu wygląda to tak, że Japończycy muszą mieć stuprocentową pewność, że przeciwnik chce uderzyć w Japonii wtedy oni mają prawo wcześniej wystrzeli rakiety ze swojego terytorium rakiet wrócimy zapowiada upatrują mają mieć zasięg około 1000 km Motor na pewno pokrywa to Półwysep koreański, ale też sięga Wybrzeże inna detektywa jest celowe, żeby jakoś odstraszająco działa na 500, a zastanówmy się może nad takim komunikatem, który często w mediach europejskich amerykańskich się pojawia, czyli takie od trąbienie, że Japonia po 75 latach odchodzi od doktryny pacyfizmu czy to jest faktycznie ten moment zacznie się zastanawiać nad tym, bo wydaje mi się, że ta dyskusja o zbrojeniach japońskich obronności japońskiego japońskiej armii ona jest jednak ona trochę dłuższą historię, że to nie jest jakieś raptowne zwroty tylko w pewnym sensie społeczeństwa, bo do tego przyzwyczajony też opinia publiczna i 5 opinia globalna była do tego przyzwyczaja nowa ruch uwagę na datę publikacji tych dokumentów też 16 grudnia ja myślę, że to zostało wybrane nieprzypadkowo przez obecnego premiera, iż de, bo dokładnie 10 lat temu urząd ten urząd premiera objął Shinzo Abe ironizując został zamordowany w lipcu tego roku no i to właśnie, a oni kojarzony przede wszystkim właśnie z tą taką nową formułą obronności Polski uchodził za być może za Jastrzębia obecny premier Kishida uchodził to zresztą było Ministerstwo Spraw Zagranicznych jego rządy przez wiele lat za takiego bardziej, więc gołębia ten establishment japońskim no ale skoro obecny premier decyduje się tak na pewno, tym bardziej bo, jakby liczy na inne pozytywne od odzew społeczeństwa natomiast rzeczywiście jest tak pan mówi to jest cały problem japońskiego pacyfizmu czterdziestym piątym roku i interpretacji tego, bo te obawy czy krytyka pod adresem Japonii np. osób Chińczycy mówią znowu gdzieś tam, zarzucając Japończykom chęć militarnym etatyzmu no to to jest oczywiście 1 rzecz to obrotowy po ma swoje korzenie prawda w przeszłości wojennej należy drugiej strony jak spojrzymy na trzeźwo no to rzeczywiście jest także, że po zwiększeniu tego budżetu Japonia stanie się trzecią potęgą militarną, ale to jest trzecia gospodarka więc, więc albo tak albo jest coś takiego w Japonii jej nie wiem w charakterze Narodowym tak nazwijmy tego kraju żyło nasze nie powinna zbroić, bo znacznie znowu nie wiem myślę, że w zakusach podbojów terytorialnych albo nie albo to jest po prostu przeszłość, która zdolna jest, więc zamknięta i Japonii jako odpowiedzialny członek społeczności międzynarodowej jako państwo demokratyczne ma pełne prawo do tego, żeby się bronić jak zdają się wypełnią swoją opinię w klasie zgadzać można nie zgadzać ja przyjmuję to z satysfakcją postawy Japonii podobnie jak reakcje chociażby na agresji Rosji Ukrainy pani wstrząsnęła no i zresztą czasy się zmieniają to, o czym mówił, aby 10 lat temu to co było jeszcze 20 lat temu też próby zmiana konstytucji no to od razu podnosiło larum rada w Korei Południowej Chinach czy w innych krajach dzisiaj jest to przyjmowane dużo bardziej jak ze zrozumieniem, a powód jest oczywisty, a przede wszystkim rosnąca potęga Chin no i zmiana jak ta dzisiejsza Japonia nie jest Japonią sprzed nie wiem 80 lat np. no właśnie, ale zastanawia mnie, kiedy właściwie takie pomruki zaczęły się w japońskiej polityce japońskim społeczeństwie trzeba jednak zacząć od tej polityki pacyfizmu odchodzić nie można tak do końca polegać na sojuszach międzynarodowych pan przywołał ten przykład najświeższy, czyli z lutego tego roku, kiedy rzeczywiście to jak wszyscy zrozumieliśmy, że wojny całkiem konwencjonalne to nie jest pieśń przeszłości to jednak może cały czas wydarzyć i jest bardzo prawdopodobne, że ktoś jeszcze poza Rosją taki manewr szykuje, ale ciekawi mnie co działo wcześniej przez lata to znaczy i w jaki sposób, gdyby to był taki pomysł, który wyciągnięty nagle królika z kapelusza rozumiem, że pewnie pomieszanie reakcje negatywne byłyby bardziej powszechne, a właśnie nikt nie protestuje przeciwko temu Japonia będzie się broniła, więc ciekawi jak to wyglądało przez ostatni choćby nie wiem dekadę 2 no właśnie przypomnimy w ogóle do tego doszło to jest Japonia stała się pacyfistyczna formalnie pod czterdziestym piątym rogu poniosła klęskę w czasie wojny to się zakończyła wiemy eksplozja domowymi w Hiroszimie Nagasaki potem rozpoczyna się okupacja amerykańska, która potrwa 67 lat i Amerykanie napiszą konstytucję Japończykom ją narzucą po prostu i tamtym konstytucja zawiera tak słynny § 9k, które zakazuje Japończykom używane siły rozwiązania konfliktów rozwiązywania konfliktów międzynarodowych i w ogóle posiadania armii i tak jest jego początek paradoks polega na tym, że Amerykanie narzucili Japończykom ten zapis to wtedy do pewnego stopnia oczywiście zrozumiały potem krzyczało w czasie wolne bardzo szybko tego pożałowali sami Amerykanie, gdy rozpoczęła się zimna wojna oni woleli, żeby ta Japonia była bardziej asertywna, kiedy było wiadomo, że nasze demokracje została natomiast z samej Japonii w establishmencie japońskim dość szybko pojawią się opinie, że to jest, że pacyfizm jest, że fikcją, że także kraj tak znaczący jak Japonia jednak się rozwija, który musi prowadzić aktywną politykę międzynarodową choćby z tego powodu, że nie ma surowców sprowadza żywność, a więc to trzeba zmienić poza tym było odbierane jako jakąś formę upokorzenia chociażby to, że obce mocarstwo, chociaż sojusznicy i narzuciło nam konstytucję i tak najważniejszą postacią ja bym przynajmniej wymienił Budziaszek wspomnianego tutaj już nieżyjącego premiera, aby nazywał ten pan, bo wtedy wisi po mówiło się o premierze, aby żyło politykiem kont kontrowersyjnym jeśli tak no to dziadek był politykiem kontrowersyjnym do kwadratu dlatego, że to było bardzo znacząca osoba w czasie w okresie tego militaryzmu japońskiego członkiem rządu był w tym takim państwem marionetkowym Mandziuk głosi nazywało bardzo ważną postacią już po czterdziestym piątym roku zostaje aresztowany osadzony w więzieniu 3 lata nie został skazany to tylko dlatego umożliwią później sprawowanie funkcji publicznych natomiast one właśnie ojcem tego powojennego konserwatyzmu i tego tej części establishmentu, która będzie od początku próbować walczyć właśnie sposób jednak próbować zmieniać konstytucję to się do dzisiaj nie udało na lata konstytucja była wielokrotnie poddawana reinterpretacji ostatnio przez jego wnuk właśnie Shinzo Abe, a więc ten nurt jak nie pogodzenia się z tą rzeczywistością po czterdziestym piątym roku próby odchodzenia od pacyfizmu to jest obecne od lat na pewno pięćdziesiątych to zostało później oczywiście jak Japonia się bardzo szybko zaczęło rozwijać obowiązywała tzw. doktryna osi 3 tego premiera popłynę w bardzo długo sprawą władze, że staje oddajemy okej bezpieczeństwa Amerykanom stajemy się jak jak mówią niektórzy Japończycy wasalem Ameryki jeśli chodzi o obronność natomiast całe zasoby energii przeznaczamy na rozwój gospodarczy i to się udawało przynajmniej do lat dziewięćdziesiątych należy wiadomo skończyła się zimna wojna no i ten proces ja myślę, że na prawdopodobnie od tego momentu gdzieś tam się rozpoczął, a przyspieszenia nabrał już 2001. wieku jeśli nawet jakoś personalizować wymieniłbym właśnie tego premiera aby 1358 za chwilę wrócimy do rozmowy Piotr bernardyn jest z nami łączenie kilku dzięki czternasta 5 Jakub Janiszewski przy mikrofonie z nami Piotr bernardyn dziennikarz autor książki Hongkong powiedz, że kocha Chiny Chiny za chwilę naszej rozmowy się pojawią to jest oczywiście rozmowa z Japonii i program zbrojeń japońskim programy, które zostało obwieszczone niedawno 320 000 000 000USD rozpisanych na 5 lat co czyni z Japonii proporcjonalnie do wielkości gospodarki trzeciego wydatkując go najwięcej na zbrojenia na świecie ja po Stanach Zjednoczonych Chinach i teraz rzecz ciekawa, ponieważ się popatrzy na szczegóły tego planu to poza tym, o czym pan już powiedział to znaczy o zakupach rakiet Tomahawk, które mają rakiet dalekiego zasięgu, a nie, które mają umożliwić odpowiedź na zagrożenie Japonii z innych krajów to w słyszymy także o tym, że Japonia będzie brała udział w tym wspólnym projekcie włoską brytyjskim włoska brytyjska japońskim tak trzeba powiedzieć produkcji myśliwca szóstej generacji, ale też słyszymy, że większość tego zapotrzebowania na broń japońską ma wyprodukować biznes lokalny wewnętrzny przemysł wewnętrznej to jest myśl ciekawe znaczy czy to oznacza, że wiadomo, że Japonia jest krajem industrialnym, ale czy to oznacza, że w pewnym sensie będzie też zabiegała o status gigantycznego producenta broni na świecie jak pan sądzi jak to będzie czy ten dokument zostałby opublikowany 16 grudnia tam zastrzegają, że Japonia pomimo wszystko wciąż pozostaje państwem pacyfistycznym i dalszym ciągu będą obowiązywać pewne rygory jeśli chodzi o eksport uzbrojenia natomiast to właśnie otwórzmy wspomnieli, chociaż ten projekt trzydzieste projekt komercyjny budowy tego najnowszego myśli tak na pewno będzie sprzedawany na rynki zagraniczne tak samo jeśli chodzi o ten system antyrakietowy to ma być oparte na produktach firm Mitsubishi np. no, więc to wszystko znaczy, że i prawdopodobnie dług w dłuższym okresie Japonia będzie zmierzać do tego, żeby być jak najbardziej samowystarczalna oczywiście, że są sektory, których ona musi się zdać na wyznaczone chociażby nawet zwiad satelitarny natomiast jeśli chodzi o dłuższy okres czasu jednak już poniekąd dotyczy każdego chyba sojusznika Stanów zjednoczonych Polski też prawda zawsze ta obawa jest się stanie za 5 lat za 10, a co się stanie prezydent będzie ktoś inny jak się poczyta japońską prasę i właśnie od dawna to jest zawsze pytam czy zawsze przyjdą nam z pomocą czy nie ja myślę, że w tym świetle należy czytać jest takie, jakby definitywne i przekonanie o końcu pewnej epoki tej post zimnowojennej jest nowy czas czasy są dużo bardziej bezpieczne no właśnie taki kraj Japonia wyspiarski musi polegać przede wszystkim na na bardzo sobie swój własny osoba również przemysłowy tak jak obieram oczywiście, ale też nie to bardzo interesuje co się wydarzy w tym przemysł wewnętrzny właśnie z tym przemysłem japońskim, który zacznie teraz produkować uzbrojenie zresztą produkował już dla Stanów zjednoczonych staje się Mitsubishi coś produkowało jeszcze się nie mylę, więc to pokazuje potencjał prawda jak to się może jednak bardzo mocno zmienić w ciągu tych 5 mówiąc tak jest tutaj do tych ma minimalne tych miniaturowych elementach typu chipy prawda oparty na półprzewodnikach no to w tym Japonia przynajmniej w niektórych ogniwa tego łańcucha jest bardzo silna i po prostu te elementy są bardzo potrzebnej Amerykanom i innym kraju do produkcji nowoczesnego chociażby tego na prowadzącego uzbrojenia, ale rzeczywiście wydaje się taka zmiana, która może też chyba na poziomie globalnym jakoś zadziałać prawda czy to właśnie, o czym teraz mówimy to znaczy, że Japonia rzeczywiście bardzo konkurencyjna jest mało takich krajów, które mają tak rozwinięte technologie zaawansowane technologie współcześnie która, żeby już w zasadzie, podejmując taką decyzję o remilitaryzacji zarazem może polegać na swoim biznesie na swoim potencjale produkcyjnym było się bardzo też ciekawy paradoks można powiedzieć ja wrócę do tych półprzewodników, których chipów, ponieważ wiemy o październiku prezydent Stanów zjednoczonych nałożyły jak mój atomowe sankcje na Chiny tak zakaz sprzedaży najbardziej zaawansowanych do informacji tam ich opóźnić rozwoju na lata może dekady w latach osiemdziesiątych Japonia była absolutnym liderem w tej dziedzinie potem została zdetronizowana przez Koreę południową, a przede wszystkim przestają dominuje w tej chwili natomiast ten łańcuch cały wytworzenia takiego chipa to jest rzecz bardzo skomplikowana bardzo kosztowna tego nikt nie posiada w tej chwili na całym świecie, bo dużo różnych ogniw okazuje się jednak, że jedynym krajem, który teoretycznie ma taką możliwość właśnie Japonia stworzenia tych, jakby do 5, czego od początku do samego końca no jeśli by się to udało w ciągu najbliższych lat, a niewykluczone, że gigantyczne nakłady właśnie w tym sektorze chipów półprzewodników, które Japonia zapowiada są również związany właśnie z tym sektorem obronnym, więc to zupełnie jeszcze u usytuowaną w Japonii winnej pozycji także w tym sektorze obronnym warto się temu przyglądać się będzie działo jest następny w latach chociażby to konsorcjum największych firm japońskich tam Toyota i wiele innych, które chcą wyprodukować ten najbardziej nowoczesny ci w ciągu 5 ratusz jakoś tam biega z tą perspektywą prawda najnowszą dotyczący obronności w to może pomówmy teraz tych zagrożeniach, które za takim uporem maniaka zapowiadałem, czyli właśnie w Chinach, bo rozumiem, że to głównie chodzi o Chiny za oczywiście wymienia się wśród tych regionalnych no nie wiem czy słowo potęga jest adekwatny, choć pewnie jest warzyw senatorzy jednak już ten kraj posiada broń atomową, czyli mowa tutaj o Korei północnej, ale czy to rzeczywiście zagrożenie koreańskiej jest tutaj kluczowe czy jednak chodzi właśnie Chiny NATO tego wypadku radnych nie ukrywa to znaczy wiadomo no tak na co dzień po właściwej Japończycy są do tego przyzwyczajeni, że tak wspominają średnio tam kilka razy na miejsce dowiezie rakieta leci czasami przeleci nad Japonią na ogół wpada do morza natomiast sprawę jasno chodzi głównie Chiny chodzi o to co się dzieje wokół Tajwanu no pod jakimś tam pewnie mniejszym stopniu z tym co się stało w Hongkongu no i teraz oczywiście to się te dokumenty są ważne natomiast kto wie czy nie ważniejsze jest to co zrobił ten poprzedni premier Abe z roku 20142015 dokonał zasadniczej reinterpretacji konstytucji chodzi o to, że w tej chwili Japonia może już wspomóc sojusznika poza swoim terytorium jeśli uzna, że ten konflikt zagraża jej istotnym interesom, czyli np. Chiny atakują Tajwan Ameryka przychodzi z pomocą Japonii pomaga Stanów Zjednoczonym, dlatego że uznaje, że konflikt o Tajwan zagraża win egzystencjalnym interesem jest to sformułowane np. dlatego że z szlaki komunikacyjne handlowe przebiegają tamtędy Japonia np. nie może dostawać surowców, więc to jest jakby i w tym momencie tak pisze Gazeta osad główny dziennik liberalny właściwie ten po raz dziewiąty już całkowicie rozmyty no bo to powoduje, że Japonia może już działać teatr w jakiś tam poza Japonią odda natomiast nie ulega wątpliwości, że są to obawy przed Chinami również przed tym, że red rosnące Chiny zaczną narzucać swój porządek, że oni łamią jest też dokumencie stwierdzone uniwersalne normy radarze zaczną narzucać normy współżycia swoje po chińsku nie jak do tej pory było i gdzieś tam sankcjonowane przez prawo międzynarodowe dodajmy, że po czterdziestym piątym roku Japonia bardzo na tym porządku skorzystała prawda to jest też jeden z powodów, dla którego tak bardzo za lokowanie są to władzom Rosji na Ukrainę, bo to jest łamanie tych no na Japończycy tak wspominają oni muszą się opierać na czytelnych norm choćby, dlatego że jest to potrzebne do współpracy nie dał do współpracy gospodarczej, a czy dla Japończyków też inny tak zostałem przy czy takim elementem, który mógł stymulować to tą zmianę i zmianę podejścia do zbrojeń jednak nie były też właśnie przypadki tutaj nawiązuje do Pańskiej książki w przypadku przypadki Hongkongu, czyli tego, że Chiny jednak dążą do takiego jednoczenia tych autonomicznych regionów, że nie będą się cofały, że żaden żadna opowieść o 1 kraju 2 systemach tutaj nie utrzyma, że to też taki sygnał, że tak może być następny, że siłą rzeczy po prostu potęga militarna Chin rośnie i taka chęć zaznaczenia, że inne są mocarstwowe jeśli można tak powiedzieć nie będą się liczyły jakimiś pomniejszymi buntownikami też pokazała, że tutaj panie nie można liczyć na sojusze międzynarodowe musi coś z tym zrobić ze swoim potencjałem obronnym no właśnie przecież ma przede wszystkim to, że ta obietnica została złamana członkom przez 50 lat miał mieć utrzymane to jest swobody, a każdy rozsądnie patrzy to wieś to właściwie skończyło, więc to samo dotyczy Tajwanu, ale ja tylko dodam też, że takich momentach większych napięć, kiedy ja na wartość w Tokio powierzymy powinniśmy bardziej wspomóc Tajwan no to się odbywać takie pomruki z Pekinu np. ale pamiętajcie, że ta kinowa to skutek wyspy tak tropikalne japońskiej, gdzie Amerykanie mają swoje bardzo, że te wyspy to kiedyś należały do Chin, czyli oni w ten sposób potrafią już upominać oczywiście to nie jest jakiś tam nie pada to z ust nie wiem czy dzień 5 dać nawet ministra spraw zagranicznych, ale dziś z kręgów establishmentu w tej takiej prasy chińskiej jak najbardziej, tak więc, tym bardziej ich ich budzi obawy ma wydaje mi się, że to co generalnie, jakby nie odstrasza nie tylko Japończyków, ale też jak się popatrzy na badania opinii publicznej w regionie Korea Południowa przecież na rekordowym poziomie niechętnych do Chin to się nawet bardziej do Japończyków to nie jest łatwy natomiast się bierze wydaje mi się właśnie z obawy, że oni staną się jeszcze bardziej potężni dzisiaj są, że zaczął narzucać swój własny porządek czy to co obowiązywało kiedyś przez Niewiem przez setki lat nadal będą faktycznie próbowali wasali Zobacz cały region, że te normy, które nie lub bardziej doskonały sposób funkcjonowały potrzeb jest tym roku żony po prostu pójdą do kosza i trzeba będzie absolutnie się podporządkować pokłonić pokłonić Pekinowi cesarzowi w Pekinie i m.in. dlatego ważne jest, bo jeśli Amerykanie odpuszczą barwom no to i Chińczycy przejmą to będzie sygnał bardzo wyraźny dla tych mniejszych krajów Azji, że Chiny są hegemonem moi pozostaje wtedy pytanie co z Japonią, dlatego że po niezbyt duża zbyt potężna ma inną też własne poczucie własnej unikały unika czynności prawda Hiszpan zakorzenione bardzo głębokiego, a efekt będzie tylko taki, że Japonia po prostu znacznie się jeszcze bardziej szybciej zbroić dziękuję bardzo, Piotr bernardyn dziennikarz autor książki Hongkong powiedz kochasz Chiny były państwa i moim gościem jest czternasta 86 Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: POŁĄCZENIE

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POPULARNE

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA