Jak rozpętałem Powstanie Wielkopolskie - czyli o wizycie Paderewskiego w Poznaniu

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki dzień dobry ponownie z nami teraz jest kolejny gość pan prof. Grzegorz Łukomski historyk Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu dzień dobry dzień dobry państwu kłaniam się BIK akurat nie wiem czy to było fortunne czy nie, że akurat właśnie w ten świąteczny dzień drugi dzień świąt do Poznania przyjeżdża i Ignacy Jan Paderewski, który na dodatek strasznie nie chciałby, żeby jego przyjazd wywołał jakieś nie daj Boże poruszenie, a tymczasem stało się Rozwiń » dokładnie odwrotnie po, ale tak w niniejszej sprawie rozliczeń niż święta w tym roku 1918 i na miał Paderewski misję do spełnienia misję polityczną przy tym to była szczególna misja, w której nie wszystko zależało od niego to byłby ten splot okoliczności pomiędzy aliantami zachodnimi i tamtą, a i, gdzie rządzą sprawującym aktualnie już władze tak od jedenastego 14listopada w Warszawie Józefem Piłsudskim to była misja pojednania tak byśmy mogli powiedzieć taka koncyliacyjne łącząca dla burty niepodległościowych ten Piłsudskiego oczywiście droga idea walki czynnej droga czynnej drogi to nie powód do do niepodległości i z drugiej strony działalność komitetu Narodowego polskiego w Paryżu, czyli inaczej mówiąc działalność polityczna, ale na arenie międzynarodowej taka, która miała doprowadzić do uświadomienia społeczności międzynarodowej, iż jest Polska jest Rzeczpospolita i należy jej przywrócić pełną suwerenność niepodległość problem tylko o tym, że z 1 strony jak pan mówi była to misja pojednawcza z punktu widzenia właśnie tych 2 dróg, ale z drugiej strony na ten Paderewski jakoś musiał do tej Warszawy dobrze widoczny tak przy przybył statkiem Concord do Gdańska no a potem m.in. przez piłę Rogoźno Oborniki dotarł do Poznania jeszcze Szamotuły po drodze jest też nowość to jest taki model, w którym w, którym właściwie jeszcze losy Wielkopolski się ważą i da i ten jego przyjazd można by powiedzieć no właśnie natrafia na taki bardzo już rewolucyjny, a może nawet powstańczy klimat, a on strasznie właśnie Niechciał żeby, żeby stać się tą tą ta jego wizyta jakąś Iskrą zapalną co jest za moment w historii Wielkopolska i szczególnej i od kilku tygodni trwały przygotowania do wybuchu powstania jej przygotowywano powstanie, ale nie tylko w Wielkopolsce miało ono wybuchnąć na obszarze całego zaboru pruskiego, czyli oprócz Wielkopolski także na pomoc UE, zwłaszcza na Pomorzu gdańskim oraz na Śląsku i z tej inicjatywie i miała także uczestniczyć i armia Błękitna armia Polska pod dowództwem gen. Józefa Hallera i kont taki właśnie rozwój wydarzeń planowano pary już to narodził się otoczeniu forma nadmorskiego w otoczeniu komitetu Narodowego Polski do no niestety ten plan i nie wypalił, jakbyśmy powiedzieli i z powodu sprzeciwu Wielkiej Brytanii Brytyjczykom nie zależało na osłabianiu nie wie nic jej z pan powodów po pierwsze to był taki, kiedy Niemcy to zawsze była przeciwwaga dla Francji, którą Brytyjczycy rywalizują i a po drugie, Niemcy posiadały wówczas jeszcze silną armię rozmieszczono na obszarze byłego wielkiego Księstwa litewskiego niż była tzw. armia obecnie tekstu, która miała służyć jako zapora przeciwko bolszewizmowi pamiętajmy, że od jej siedemnastego roku też wały z Rosji przemiany bolszewickie rewolucja bolszewicka tego obawiali się też Brytyjczycy czy konfiguracją międzynarodowa nie była czeka, a była wręcz niesprzyjająca taki, iż ostatecznie jak pan redaktor słusznie zauważył do Gdańska i na, gdy okręcie brytyjskim Royal mail Concorde przypłynął tylko Paderewski ze swoją małżonką Anną i wideo ze swoim sekretarzem sylwestra kaczek i kilkoma oficerami kilkoma oficerami misji angielskiej misji brytyjskiej i właściwie to było wszystko i Gauss do spełnienia tylko misję polityczną ta wojskowa zupełnie odpadła no tak tylko rządu jest ten ten moment jak już mówimy rząd dotarł do tego Poznania no to tworzy się taka sytuacja powiedziałbym interesująca z punktu widzenia sytuacji w samym mieście, bo i witają go chociażby właśnie to już pokazuje honorowa straż ludowa członkowie Sokoła no, czyli właściwie no ci, którzy chcą, aby i Poznań Wielkopolska no w tej kształtującej się Rzeczypospolitej były oczywiście na terytorium państwa polskiego, ale też w tym samym czasie dziś tam na terenie poznańskiego ogrodu zoologicznego gdzieś tam zbierają nacjonaliści niemieccy którzy, którzy mają zupełnie na pomysł na przyszły w tych różnych ten wątek Chodźki bardzo słusznie mało tego nie bardzo zależało na tym, że poselskiego skierować z Gdańska prosto do Warszawy przy 100 i no i pojechał w końcu przez piłę i do Rogoźna no samo tytuły do Poznania, ale po drodze jeszcze czyniono próby zatrzymania pociągu, którym jechał Paderewski na 1 ze stacji mianowicie w Szamotułach w wszedł oficer niemiecki i poprosił, gdy wszystkich siedzących w wagonie, aby przesiedli się do specjalnego pociągu tzw. ekstra CUK po niemiecku, który zawiezie całe Towarzystwo prosto do Warsza i bredzić, że szef brytyjskiej misji Paderewski oczywiście nie zgodzili się na to pana oficera niemieckiego wyproszono z wagonu dosyć gwałtownie i pociąg pojechał do Poznania, ale nie dość na tym w Poznaniu Niemcy zrobili jeszcze jeden z 1 rzecz mianowicie wyłączono światło na odwrót prąd i Paderewskiego witano właściwie tylko przy blasku pochodni i była to specyficzna sceneria przyjechała dwudzieste pierwsze 10, więc trzeba było jak jada panowały przysłowiowe egipskie ciemności w związku z tym nosi sytuacja była, tym bardziej jeszcze dramatyczna, bo zawieziono go potem skoro tą to w hotelu bazar z góry potem oczywiście sam się pewnym symbolem politycznym, ponieważ z pierwszego piętra, gdy krzyż ze swojego apartamentu z okna Paderewski już o godzinie mniej więcej dwudziestej drugiej 10 tych głosi swoje słynne przemówienie przy otwartym oknie była to noc zimowa stojąca obok żona Helena i powiedziała do niego i Ignacy Ignacy i bochenki dostaniesz obok Hypki dostanie zadbała o zdrowie swojego małżonka są nadal było z tego, że bardzo troszczyła się swojej małżonki w tym także Niemcy wracają zostało głównego nurtu naszych rozważać Niemcy chcieli storpedować po prostu o tym piszę dokładnie zdawali sobie sprawę, że musi to być pewien zaczyn do nowo by niepokojów społecznych nazwijmy ani tego czas ich powstaniem nazywa, ale zdawali sobie sprawę nastrojów politycznych, które panowały stolicy Wielkopolski no oczywiście podskórnie to wiadomo było, że trwały przygotowania, bo przecież nie dał się ukryć, że wszystkie te formacje paramilitarne ne były gotowe czekały tylko na sygnał do rozpoczęcia działań i rzeczywiście był taki akcelerator taki przez papieża, że to miał być akcelerator Niemcy obawiali, ale nie był, bo badania nie nawołuje do walki prawda Ania nie on wyraża radość z odzyskaną niepodległość, ale wręcz toruje nastroju winnej troszeczkę krytykował rząd Jędrzeja Moraczewskiego to rząd socjalistyczny na Paderewskiego troszeczkę innych poglądów politycznych natomiast generalnie było to taki koncyliacyjne przemówienie o charakterze patriotycznym jest zgromadzony na placu Wolności tłum podobno było około 50 000 osób rzeczywiście praca jest duży, więc też nie mogły zmieścić był ryby bardzo pozytywnie wręcz entuzjastycznie były o ustosunkowanie do wystąpienia Paderewskiego potem odbiła się cała seria jeszcze takich poufnych rozmów m.in. z prezydentem miasta jak najlepiej Dzierżyński im już wówczas był to właśnie również Trybański jeszcze jako nadburmistrz Poznania, ale i ściśle już w gronie komisariatu Naczelnej rady ludowej działający jeden z ojców założycieli zresztą i Uniwersytetu poznańskiego tyle Polonii z racji Poznania centra te poufne rozmowy i doprowadziły w końcu do porozumienia i Paderewski w dzień nowego roku wyjechał z Poznania wówczas, gdy na terenie miasta przeżywały już walki uliczne walki powstańcze na to jeszcze właśnie zapowiedź na sekundę tylko groźby, bo to jest to jest myślę, że ciekawe, dlatego że często wklejamy przyjazd Paderewskiego właśnie z wybuchem powstania i słusznie, bo no właśnie rzeczywiście jego pobyt mógł być tym akceleratorem jak pan profesor powiedział, tym bardziej że właśnie tego 27grudnia w okolicy nie tego no hotelu tam doszło do tak jak strzały ba zaczął tak, ale generalnie, gdy nie ma raczej punktem zależało na tym, żeby i ta Iskra, gdy wreszcie by zapaliła się, żeby rozważana Lewski zależało, żeby chyba że, dopóki nie wyjedzie była cisza spokój, żeby określić należy, o czym udawał może przy okazji korzystał wtedy z tego, że ta żona mówiła oszczędza gardło, że jest za rzeźbione tak, zwłaszcza kim się nie spotyka tak natomiast prowokował szósty pułk Grenadierów żołnierze z szóstego pułku Grenadierów to były oczywiście w większości złożony z Niemców mówię większości nie chcą poprzeć i niemieckiej także służyli Polacy i inne mniejszości mniejszość zatem prowokowali jedz i nie tylko leczą je żołnierze szóstego pułku Grenadierów i ich chadza do ulicami Poznania zdziera doby polskie flagi narodowe oraz flagi aliancki którymi miasto było udekorowane na przyjazd Ignacego Jana Paderewskiego to była ewidentna prowokacja no oczywiście, gdy były Polacy musieli jakoś na nią odpowiedzieć wobec takich aktów powiedzmy wandalizmu tak i prowokacyjnego zachowania się tą informację by polskie wyciągnę wyprawy sama daje oczywiście doszło już taką wczesną popołudniową porą mniej więcej o tej porze tak jak teraz rozmawiamy z sobą około godziny szesnastej po południu to rusza pełną skalę takich to strzelaniny ulicznej do m.in. w okolicach bazaru, ale także w okolicach prezydium policzki wielki gmach dla takich symbolu właśnie zniewolenia red innym powiedzieć to był też, iż policja oczywiście wszelkie urzędy z nią związane jest zniewalający, a takim opresyjne bardzo wobec wobec Polaków sam Paderewski jak już wyjechał jak pan powiedział w noc sylwestrową przesłał do Poznania depeszę, w której bardzo podziękował za miłe przyjęcie w ogóle nic nie bądź w nie powiedzieć o ruchu powstaniu w no już w Warszawie oczywiście objął funkcję premiera od 16 w tych ostatnich 2 minutach no bo to was zawsze warto podkreślać niezależnie od tego czy on chciał wybuchu powstania czy był katalizatorem był wręcz przeciwnie osobą, która próbowała te napięcia łagodzić to powstanie wybuchło, a przecież ciągle podkreślamy to jedno z tych, które udało się wygrać udało i podkreśla rzecz jeszcze 1 na sam koniec oczywiście było to porozumienie 2 nurtów tym zwykłe wydawałoby się przeciwstawnych obozów politycznych Piłsudski Dmowski podali sobie ręce i no dla dobra Rzeczypospolitej warto ten fakt pamiętać przypominać sobie było, gdy współcześnie jest na to przecież bardzo potrzeba no ale aż po niesłychanie profesorze no to by podali sobie ręce w tym najważniejszym momencie tak, bo co chwilę już od tego jest firm od rolnych pod bardzo apogeum tego było w czasie bitwy warszawskiej, kiedy Dmowski wręcz zarzucił Piłsudskiemu zdradę i prosił o dymisję na na posiedzeniu rady obrony państwa no ale to już zupełnie inna historia jak wielki plik w no dobrze, a dla historii dla przypomnienia na dzisiaj powstanie wielkopolskie trwało jak długo właściwie wybrany jesienią całowania Wstańcie szczyt cały tak naprawdę 16lutego i formalnie do 16lutego 1919 roku, czyli do rozejmu w Trewirze wobec parę dni później, bo tam nie zaznaczono dokładnie daty, kiedy mają one zostać formalnie, dlatego że tak naprawdę daty, kiedy walki trwały jeszcze do jeszcze w czerwcu takie utarczki na linii demarkacyjnej samego, gdy do pokoju wersalskiego, czyli do 28czerwca 1919 roku była to płonąca granica, której zginęło jeszcze co najmniej kilkadziesiąt osób, jeżeli nie więcej i tak i tym i jakby niektórzy historycy w tym ja skłaniam się, że tak naprawdę powstanie właśnie wówczas do czerwca trwał, chociaż rzeczywiście te zasadnicze walki zakończyły się w połowie w połowie lutego i bardzo dobrze się skończyły, bo Niemcy planowali bardzo silną ofensywę na wiosnę mieli przewagę materiałową mieli przewagę i środkach wargi i na i niestety pewnie to skończyłoby się już nie tak optymistycznie jak się skończy bardzo dziękuję za przypomnienie tego ciekawego zdarzenia przyjazdu Paderewskiego do Poznania drugi dzień świąt Bożego Narodzenia był uznała, że Grześ o względy z tymi Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu dziękuję bardzo Zwiń «

Jak rozpętałem Powstanie Wielkopolskie - czyli o wizycie Paderewskiego w Poznaniu

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIĄTECZNY PORANEK RADIA TOK FM

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Czego ChatGPT życzy Polakom? Co już potrafi sztuczna inteligencja

"To będą najdroższe święta w historii i nie zapowiada się, że będzie taniej"

E. Adach-Stankiewicz, GUS:" Od października notujmy spadki sprzedaży"

Dysonans między słowami a zachowaniem liderów opozycji - Anna Pacześniak, Anna Wojciuk

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL